کتاب حاضر اثری آکادمیک و نوآورانه است که تاریخ اجتماعی نفت در ایران را از زمان کشف آن در سال ۱۲۸۶ش/۱۹۰۸م تا ۱۳۵۷ش/۱۹۷۹م بررسی می‌کند. این کتاب، برخلاف مطالعات رایج که عمدتاً بر روابط سیاسی بین شرکت‌های نفتی و دولت ایران متمرکز هستند، نگاهی عمیق و چندوجهی به تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی صنعت نفت بر جامعه ایران دارد. تورج اتابکی با استفاده از مصاحبه‌های تخصصی، گزارش‌های میدانی و تحلیل‌های تاریخی، چگونگی شکل‌گیری طبقه کارگری جدید، تغییرات در ساختارهای اجتماعی و تعاملات ژئوپلیتیکی را در بازه زمانی کشف نفت در ایران تا انقلاب اسلامی بررسی می‌کند. این اثر نه تنها به زندگی و چالش‌های کارگران نفت، بلکه به تأثیرات گسترده‌تر نفت بر مدرنیزاسیون، صنعتی‌سازی و بحران‌های سیاسی از جمله دو جنگ جهانی و تلاش‌های ملی‌سازی در دهه ۱۹۵۰ و بحران‌های سیاسی دهه ۱۹۷۰ می‌پردازد.
یافته های کتاب نشان میدهد که صنعت نفت نه تنها اقتصاد و سیاست ایران را شکل داده، بلکه ساختارهای اجتماعی، هویت‌های طبقاتی و حتی فرهنگ و زندگی روزمره مردم را دگرگون کرده است. اتابکی بر این باور است که تلاش‌های ملی‌سازی، دخالت‌های خارجی و جنبش‌های کارگری همگی بخشی از فرآیندی بزرگ‌تر بود که ایران را به یکی از بازیگران کلیدی در بازار جهانی نفت تبدیل کرد. با این حال، این تحولات اغلب با نابرابری، استعمار و سرکوب همراه بوده‌اند. بر این اساس، درک کامل تاریخ ایران بدون توجه به نقش اجتماعی و فرهنگی نفت ممکن نیست و این صنعت همچنان یکی از عوامل تعیین‌کننده در آینده ایران باقی خواهد ماند.
فهرست مطالب کتاب بدین شرح است:
1⃣ مقدمه: نگارش تاریخ اجتماعی نفت ایران
2⃣ کشف نفت و شکل‌گیری جامعه جدید ایرانی
3⃣ نفت و کار در جنگ جهانی اول
4⃣ نفت و مدرنیزاسیون اقتدارگرا در دوره بین دو جنگ
5⃣ جنگ جهانی دوم: رقابت قدرت‌های بزرگ برای نفت
6⃣ آماده شدن برای جهش: به سوی ملی‌سازی نفت
7⃣ فاصله حاکمیت: نفت ایران در ۱۹۵۱-۱۹۵۴
8⃣ از نابرابری به‌سوی توسعه برنامه‌ریزی‌شده: ۱۹۵۴-۱۹۶۲
9⃣ نفت، نیروی کار، و دولت توسعه‌‌محور: دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰
0⃣1⃣ فعالیت‌های کارگری: از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی
کتاب حاضر اثری آکادمیک و نوآورانه است که تاریخ اجتماعی نفت در ایران را از زمان کشف آن در سال ۱۲۸۶ش/۱۹۰۸م تا ۱۳۵۷ش/۱۹۷۹م بررسی می‌کند. این کتاب، برخلاف مطالعات رایج که عمدتاً بر روابط سیاسی بین شرکت‌های نفتی و دولت ایران متمرکز هستند، نگاهی عمیق و چندوجهی به تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی صنعت نفت بر جامعه ایران دارد. تورج اتابکی با استفاده از مصاحبه‌های تخصصی، گزارش‌های میدانی و تحلیل‌های تاریخی، چگونگی شکل‌گیری طبقه کارگری جدید، تغییرات در ساختارهای اجتماعی و تعاملات ژئوپلیتیکی را در بازه زمانی کشف نفت در ایران تا انقلاب اسلامی بررسی می‌کند. این اثر نه تنها به زندگی و چالش‌های کارگران نفت، بلکه به تأثیرات گسترده‌تر نفت بر مدرنیزاسیون، صنعتی‌سازی و بحران‌های سیاسی از جمله دو جنگ جهانی و تلاش‌های ملی‌سازی در دهه ۱۹۵۰ و بحران‌های سیاسی دهه ۱۹۷۰ می‌پردازد.
یافته های کتاب نشان میدهد که صنعت نفت نه تنها اقتصاد و سیاست ایران را شکل داده، بلکه ساختارهای اجتماعی، هویت‌های طبقاتی و حتی فرهنگ و زندگی روزمره مردم را دگرگون کرده است. اتابکی بر این باور است که تلاش‌های ملی‌سازی، دخالت‌های خارجی و جنبش‌های کارگری همگی بخشی از فرآیندی بزرگ‌تر بود که ایران را به یکی از بازیگران کلیدی در بازار جهانی نفت تبدیل کرد. با این حال، این تحولات اغلب با نابرابری، استعمار و سرکوب همراه بوده‌اند. بر این اساس، درک کامل تاریخ ایران بدون توجه به نقش اجتماعی و فرهنگی نفت ممکن نیست و این صنعت همچنان یکی از عوامل تعیین‌کننده در آینده ایران باقی خواهد ماند.
فهرست مطالب کتاب بدین شرح است:
1⃣ مقدمه: نگارش تاریخ اجتماعی نفت ایران
2⃣ کشف نفت و شکل‌گیری جامعه جدید ایرانی
3⃣ نفت و کار در جنگ جهانی اول
4⃣ نفت و مدرنیزاسیون اقتدارگرا در دوره بین دو جنگ
5⃣ جنگ جهانی دوم: رقابت قدرت‌های بزرگ برای نفت
6⃣ آماده شدن برای جهش: به سوی ملی‌سازی نفت
7⃣ فاصله حاکمیت: نفت ایران در ۱۹۵۱-۱۹۵۴
8⃣ از نابرابری به‌سوی توسعه برنامه‌ریزی‌شده: ۱۹۵۴-۱۹۶۲
9⃣ نفت، نیروی کار، و دولت توسعه‌‌محور: دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰
0⃣1⃣ فعالیت‌های کارگری: از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی
