Билдирилган талаб бўйича суд ҳал қилув қарори қабул қилмаганлиги, биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарорини ҳар қандай ҳолда бекор қилиш учун асос бўлади!
Яқинда Олий судда кўрилган бир иқтисодий ишда худди ҳолат шу юз берибди.
Яъни, даъвогар даъвонинг асосини ёки предметини ёхуд даъво талабларини ўзгартириш тўғрисида ариза бермаганлигига қарамасдан, биринчи инстанция суди томонидан даъво аризасида билдирилмаган талаб бўйича яъни мазкур иқтисодий иш бўйича 6 млрд сўм пеня ундириш ҳақида қарор қабул қилган бўлса, даъво талабининг 19,2 млрд сўм жарима ундириш қисми муҳокама қилинмаган.
Апелляция ва тафтиш инстанцияси билдирилган талаб бўйича суд ҳал қилув қарори қабул қилмаганлиги ҳолатига баҳо бермасдан ҳал қилув қарорини ўзгаришсиз қолдириш ҳақида барвақт хулосага келган.
Бироқ, ИПК 302-моддаси бешинчи қисмининг 6-бандига кўра, билдирилган талаб бўйича суд ҳал қилув қарори қабул қилмаганлиги, биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарорини ҳар қандай ҳолда бекор қилиш учун асос бўлади.
Бундан кўринадики, судлар қарор қабул қилишда билдирилган талаб юзасидан қарор қабул қилмасдан, аксинча даъво талабидан четга чиққан ҳолда қарор қабул қилиб процессуал ҳуқуқ нормасини бузган. Бу эса ноқонуний қарор қабул қилинишига сабаб бўлган.
Шу боис Олий суднинг Иқтисодий ишлар бўйича судлов ҳайъати
тафтиш инстанцияси суд қарорларини бекор қилган.
Эътибор қаратиш лозим бўлган нуқта шундаки, юқорида кўрган мисолимиздаги каби судларда баъзида шу каби адашмовчиликлар бўлиб қолиши мумкин. Шу сабабдан ишларни судда кўриш чоғида ҳар бир моддий ва процессуал ҳуқуқ нормаларининг қўлланилишига алоҳида эътибор қаратиш лозим ҳисобланади.
П/с.: Бўлмаса ютиш имкони бор ишларни ҳам сабабсиз ютқизиб қўйилиши ёки катта миқдорда суммаларга тушиб тарафлар емаган сомсасига пул тўлашига тўғри келиши мумкин.
@yurist_zukhurov
