آمریکن فیلم، مارس ۱۹۸۸.

برای ساخت دکور فیلم «آخرین ویسکی» احتیاج به چوب و تخته داشتیم و مدرسه هم هیچ کمک مالی نمی‌کرد و ما هم بی‌پول... در نتیجه تصمیم گرفتیم روز یک‌شنبه که مدرسه تعطیل بود، کل تابلو سیاه‌های کلاس‌ها را از دیوار کنده و با ارّه شروع به بریدن کردیم. تا ساعت ۵ صبح کار کردیم و دکور برای فیلم‌برداری ساعت ۹ صبح آماده شد. پس از پایان فیلم‌برداری، استادان و مدیر مدرسه متوجه شدند که کار ما بوده. من و ۵ نفر دیگر را به‌مدت یک هفته از مدرسه اخراج کردند. در آن زمان که فستیوال سینمایی کن شروع شده بود، از این موقعیت استفاده نموده و راهی کن شدیم. با فرخ غفاری که فیلم «شب قوزی» را در بخش منتقدین داشت آشنا شدم و او تشویق می‌کرد که به ایران بازگردم و در تلویزیون ملی که تازه افتتاح شده بود کار کنم... —کیمیاوی

سینمای ناطق زائیدۀ رادیو است. –سادول

برایم پیش می‌آید (به نقدهای نوشته‌شده بعد از اکران سامورایی و ارتش‌ سایه‌ها فکر می‌کنم) که بخوانم: «ملویلِ برسون‌وار». متأسفم اما این برسون است که همیشه ملویل‌وار بوده! فرشتگان گناه و بانوان جنگل بلونی را دوباره نگاه کنید و می‌بینید که هنوز برسون نیستند. در عوض خاطرات کشیش روستا، سکوتِ دریا است! نماهایی کاملاً مشابه دارد. به‌عنوان نمونه صحنه‌ای که کلود لایدو در سکوی راه‌آهن منتظر قطار است کاملاً مشابه با چنین صحنه‌ای با هووارد ورنون در فیلم من است... و صدای غایبی که داستان را تعریف می‌کند؟ در ضمن روزی که آندره بازن از او سؤال کرد که آیا تحت تأثیر من بوده است از خودش دفاعی نکرد. همه‌چیز از آن زمان فراموش شده است. —ملویل

‍«برای ما سینماگران، «دیدن» یک الزام است. نقاش نیز خود را ملزم به دیدن می‌کند، اما چیزی که نقاش کشف می‌کند و می‌آفریند واقعیتی ایستا یا حرکتی‌ست که در یک ژست قرار گرفته است. اما درمورد سینماگر، او باید تکه‌هایی از واقعیت را که دائماً در حال تغییرند به هم مرتبط کند، واقعیتی که تحول می‌یابد و تحلیل می‌رود، او باید این حرکت را از دور و نزدیک، در زمان و مکان نشان دهد، با فرمی تازه که خاص خود او است.» —میکل‌آنجلو آنتونیونی

کاست: از این نقطه‌نظر نمی‌توان گفت که رنه رهبری بازیگران را به مرحله‌ای کشانده که تاکنون حتی نزد رنوآر و برگمان هم سابقه نداشته است چون یقین داشته که اهل سینما از خود سؤال خواهند که آیا رنه بلد است بازیگران را رهبری کند یا نه؟

والکروز: من شخصاً چنین سؤالی از خودم می‌کردم چون در مورد کلیۀ کسانی که از ساختن فیلم‌های مستند به تهیۀ فیلم‌های داستان‌دار می‌پردازند، این مسئله پیش می‌آید.

گدار: به‌نظر من این سؤال بیهوده است. سینما سینماست – لوبیچ در این مورد حرف جالبی زده که واقعاً قابل تحسین است: یک روز جوانی نزد او می‌رود و می‌پرسد که برای تهیۀ کمدی‌های کامل و بی‌نقص از کجا باید شروع کرد؟ لوبیچ به او جواب می‌دهد: «دوست من، بروید از کوهستان‌ها فیلم‌برداری کنید؛ وقتی یاد گرفتید از طبیعت فیلم‌برداری کنید، از انسان‌ها هم می‌توانید فیلم‌بردارید.»

بونوئل طبعی خویشتن‌دار و انزوا‌جو دارد؛ اما سکوت او نگران‌کننده است. نه به این خاطر که او یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان روزگار ماست، بَل از آن جهت که این سکوت بر کل جهان هنر در سراسر نیمۀ اول قرن بیستم سایه انداخته است. تا جایی که من خبر دارم، از زمان ساد تاکنون هیچ هنرمندی جرئت نکرده است جامعه‌ای بی‌ایمان را توصیف کند. در آثار هنرمندان روزگار ما جای یک چیز خالی مانده است، و این کمبود خدا نیست، انسانِ بدون خداست. —پاز

... می‌خواند و دنیای رویایی‌اش را برهم می‌زند.
آخرین گفته‌های پیرمرد، این وضعیت اندوه‌بار و ناامیدکننده را که هیچ هماوایی با آرمانخواهی اولیۀ ورنر ندارد، تکمیل می‌کند: «بیرون از پشت مه، آفتاب بی‌رنگی می‌درخشید و گویا هوا خیلی‌خیلی سرد بود».