Никоҳ икки инсоннинг эмас, икки оиланинг бирлашишидир.
Биздаги урф-одатларда келин кўпинча қайнотаси, қайнонаси ва эрнинг бошқа қариндошлари билан яқин муносабатда бўлади. Баъзан бу муносабат кундалик ҳаётдаги баъзи қарорларга, ишларга таъсир ўтказиши мумкин.
Бундай ҳолатларда турли қийинчиликлар, ноқулайликлар юзага келади: турмуш тарзидаги фарқлар, нотўғри тушуниш, хатти ҳаракатларга бошқаларнинг ортиқча аралашиши ҳатто ўзлари ҳис қилмаган ҳолда рашкни қўзғашлари…
Натижада келин ўзини ноқулай ҳис қилиши, беҳаловат бўлиши ёки ҳиссий ёлғизликни бошдан кечириши мумкин.
— Хўш, бундай ҳолатларда аёл нима қилиши керак? Ҳамиша жим туриши, ҳамма нарсага кўз юмиши керакми?
— Бу саволга бир оғиз “ҳа” ёки “йўқ” деб жавоб бериб бўлмайди. Ҳар хил ҳолатни бир хил баҳолаб бўлмайди ахир. Баъзи ўринда сабр, баъзи ўринда донолик билан шахсий чегара қўйиш керак бўлади.
Сабр бу инсоф билан безатилган фазилатдир.
Сабр қилиш — ҳаётнинг синовларига қарши руҳий мувозанат сақлаш демакдир.
Бу ҳар нарсани қабул қилавериш ёки ўзингни, ўзлигингни инкор этиш дегани эмас.
Сабр қилинадиган ҳолатлар:
• Тушунмовчиликлар, беихтиёр айтилган гаплар, инсон табиатидаги оддий камчиликлар.
• Хафагарчиликка арзимайдиган хатолар.
• Бир марта ёки вақтинча бўлган ноқулайликлар, агар улар дин-диёнат, қадр-қиммат, шаън ёки тинчликка жиддий таъсир қилмаса албатта.
Бироқ, агар муносабатлар издан чиқса, шахсиятга тегиш тинмаса, салбий муносабатлар узлуксиз такрорланса, келин ҳам ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга.
Лекин ҳимояланиш ҳам ахлоқ, эҳтиром ва оиладаги тинчликка путур етказмаслик тамойили асосида бўлиши керак. Бу энг муҳим нуқта аслида. Қош қўяман деб, кўз чиқармаслик лозим.
Ниятни тўғри қилиш ҳаракатга самимият беради.
Агар келин сабрни танласа, у фақатгина “чидаш” учун эмас, оилада тинч ва илиқ муҳит яратиш, эрнинг қалбини забт этиш, ва меҳр-муҳаббатни сақлаш, кучайтириш ниятида бўлсин.
Шуларни ҳисобга олиб, ҳурмат билан ўз фикрини билдириш ҳам жоиз:
• “Сизларни ҳурмат қиламан, фақат баъзи ҳолатлар мени бироз безовта қилади.”
• “Мен бу оиланинг бир аъзоси бўлганимдан хурсандман, лекин баъзи вазиятларда озгина шахсийликка эҳтиёжим бор.”
• “Бу масалада мени тўғри тушунасиз деб умид қиламан.”
Ёки шу йўсиндаги бошқа гаплар билан ифодалаш мумкин.
Бу иборалар ўз ўрнида, муносиб оҳангда айтилса, ҳеч кимни ранжитмай, ўзига ҳурмат сақлаган ҳолда муносабат ўрнатишга ёрдам беради.
Эр мувозанат ва адолат нуқтасидир.
Аёлга оғир бўлиб қолган вазиятда эр уни кўриб туриб жим турса, бу беэътиборлик ҳисобланади.
Агар у ҳаммани рози қилиш учун хотинининг ҳисларини беписанд қилса, бу адолатсизлик — зулмдир.
Адолатли эр нима қилади?
• Ҳар икки томонни тушунишга ҳаракат қилади.
• Аёлининг шаъни ва осойишталигини сақлайди.
• Оила аъзолари билан ҳам ҳикматли, меҳрибон муносабатда бўлади.
• Агар аёли ночор, ноқулай вазиятда бўлса унга таянч бўлади.
Хулоса: Баланс — мувозанат оила тимсолидир.
Сабр — савобли иш, лекин ўзликни йўқотиш эмас.
Оила — муҳаббатни сақлаш эмас, балки масъулиятли муносабатлар орқали муҳаббатни камайтирмасликдир.
Ақлли келин қайси йўлдан кўз юмиб ўтиш кераклигини, қаерда мулойимлик билан чегара қўйиш кераклигини яхши билади.
Қайнона ва қайнота, агар келинни қизидек кўрса, уни ҳаётга қўшилишга чақирса бу оилада барака бўлади.
Эр эса билиши керакки, никоҳ бу залворли аҳддио. Бу икки ёшнинг эмас, икки насл-насабнинг масъулиятли келишувидир.
Муҳтарама аёл, ҳа, ўз ҳисларингни қадрла, шу билан бирга сабрли бўл!
Ўзингни ҳам унутиб қўйма лекин бошқаларга риояли бўл.
Сени безовта қилаётган фикрларингни очиқ баён қил лекин уни айтишда ҳурмат-эҳтиромни унутма.
Ўзинга нисбатан адолатсизликни сукут билан ичингда сақлашга мажбур эмассан аммо уни мулойимлик билан ифода қил, очиқлик билан, вазминлик билан гапиришни ва қабул қилишни ҳам ўрган.
Муҳаммад Азҳарий
@IkromSharif
