Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 21 апрель кунги 232-сонли қарори билан тасдиқланган “Тадбиркорлик субъектлари томонидан автомобиль йўлларида йўл ҳаракати қоидалари бузилганлигини махсус автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш тизими дастурий-техник воситаларига доир техник талаблар”нинг 18-бандида, тизим орқали аниқланган қоидабузарликлар тўғрисидаги ҳолат акс этган 6-10 сониядан иборат видеолавҳа ва унинг ҳаволаси “Маъмурий амалиёт” КААТга тақдим этилиши шартлиги белгиланган.
Суд қарорларидан кўринадики, мобиль комплекслар (автомобилга ўрнатилган радарлар) қоидабузарликлар тўғрисидаги ҳолат акс этган 6-10 сониядан иборат видеолавҳани олиш ва узатиш имкониятига эга эмас.
Келгусида Сиз ҳам “Multiradar”да аниқланган жаримани бекор қилиш хусусида шикоят бермоқчи бўлсангиз, ушбу ҳуқуқий асосдан фойдаланишни тавсия қиламиз.
Судьялар ўртасида ўтказилган аноним сўровнома натижасига кўра, уларнинг 45 фоизи ўзини мустақил судья деб ҳисобламаган бўлса, 12 фоизи бирон нарса дея олмайман, деб жавоб берган.
Босим, тазйиқ, таъсир ўтказиш ҳолатлари бўладими, деган саволга судьяларнинг 60 фоизи ҳа деб жавоб берган.
@generalissimo_marshal
22.04.202504:46
Вазирлар Маҳкамаси қарори Президент қароридан устунми?
Ҳукуматнинг 2025 йил 19 апрель кунги 244-сонли қарори билан 2025 йил 1 майдан жисмоний шахслар томонидан шахсий эҳтиёжи учун нотижорат мақсадларида республикага товарларни божсиз олиб кириш нормалари тенг бараварга камайтирилганидан хабардорсиз.
Лекин, товарларни божсиз олиб киришнинг аввалги нормалари Вазирлар Маҳкамаси томонидан эмас, балки Президент томонидан белгиланганини кўпчилик эсдан чиқарди.
Яъни, 2018 йил 6 февраль кунги ПҚ-3512 сонли қарорнинг 1-банди “а” кичик хатбошисида, жисмоний шахс томонидан республикага олиб кириладиган, божхона тўловларига тортилмайдиган товарларнинг чегараланган нормалари бошқача миқдорларда ўрнатилган ва ушбу норматив-ҳуқуқий ҳужжат ҳали ҳам кучда.
“Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида”ги қонуннинг 18-моддаси 3-қисмига кўра, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ўртасида тафовутлар бўлган тақдирда юқорироқ юридик кучга эга бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжат қўлланилади (Президент қарори юқорироқ юридик кучга эга).
Яна бир жиҳат: Божхона кодексининг 289-моддаси 4-қисмида, божхона божларининг ставкалари Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан белгиланиши ва 296-моддасида, ушбу Кодексга, бошқа қонунларга, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарорларига биноан юридик ва жисмоний шахсларга тариф имтиёзлари, қўшилган қиймат солиғини, акциз солиғини ва божхона йиғимларини тўлаш бўйича имтиёзлар, тариф преференциялари берилиши мумкинлиги кўрсатилган.
Демак, жисмоний шахслар томонидан шахсий эҳтиёжи учун нотижорат мақсадларида республикага товарларни божсиз олиб кириш нормаларининг Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланиши ёки ўзгартирилиши мумкин эмас,бизнингча.
Қонунчиликка 2025 йил 22 апрель куни киритилган ўзгартиришлар ишлашни бошлади
2025 йил 22 апрель кунги қонун билан “Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги қонуннинг 54-моддаси 4-қисми янги таҳрирда баён этилди.
Аввалги таҳрирда: “Кредит бўйича қарздорликни сўндириш ҳисобига ундирув қаратилаётган гаровга қўйилган мол-мулк қўшимча баҳоланмайди ҳамда тижорат банк ва қарз олувчи ўртасида тузилган гаров (ипотека) тўғрисидаги шартномада кўрсатилган нарх бўйича реализация қилинади” деб кўрсатилган эди.
Янги таҳрирда: “Гаровга қўйилган мол-мулк билан таъминланган мажбуриятларни ижро этишда ундирув ушбу мол-мулкка қаратилган тақдирда, гаровга қўйилган мол-мулк суд томонидан мажбурий тарзда баҳолашдан ўтказилади ҳамда ушбу кимошди савдосидаги бошланғич реализация қилиш нархи суд қарори билан баҳолаш тўғрисидаги ҳисоботда аниқланган миқдорда белгиланади” деб кўрсатилди.
Шунга кўра, онлайн-аукцион савдоларидаги суд қарори билан ундирув қаратилган гаровга қўйилган мол-мулк савдолари вақтинча тўхтатилмоқда.
Тўхтатиш сабабига: савдони “Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги қонуннинг 54-моддаси 4-қисми янги таҳририга мувофиқлаштириш деган изоҳ қолдирилган.
Махмуд Олақошнинг “Пешонамдаги нур” асари ақидапарстлик ғоялари билан йўғрилганми?
Интернет тармоғига жойланган суд ҳукимга кўра (1-2201-2404/347 сонли жиноят иши), С.Э. 2024 йил 10 март куни ўз фойдаланувидаги телефон рақамига расмийлаштирилган телеграм мессенжеридаги “S.O” номли профили орқали 46 нафар аъзоси бўлган “Sh.b” номли канал яратиб, ушбу канал орқали Махмуд Олақошнинг “Пешонамдаги нур” асаридан ўрин олган, ақидапарастлик ғоялари билан йўғрилган “Кўпчиликни ҳидоятига сабаб бўлган ҳикоя” номли аудио-материални тарқатганлиги учун ЖКнинг 244-1(прим1)-моддаси 3-қисми “г” банди билан жиноий жавобгарликка тортилган.
Жиноят ишида мутахассис сифатида сўралган Дин ишлари бўйича қўмита ҳудудий бошқармаси вакили ўзи тадқиқ қилган аудио-материал Махмуд Олақошнинг “Пешонамдаги нур” номли китобидан олинганини, унда Салжуқбейнинг Саид домла билан суҳбатларида имомлар масжидларда ҳақни гапирмаслиги, дин, тавҳид, илоҳ ва тоғут сўзининг асл моҳияти ҳақидаги ҳамда Салжуқбей Саид домланинг фикрларидан руҳлангани тўғрисидаги маълумотлар борлигини, ушбу материал ақидапарастлик ғоялари билан йўғрилганини, “Пешонамдаги нур” номли китобни чоп қилишга Дин ишлари бўйича қўмита томонидан рухсат берилмаганини, “Пешонамдаги нур” китоби бадиий асар бўлсада, ундаги айрим жумлалар диний мазмунда ёзилганини маълум қилган.
Тавсия: Агар кимгадир бирор бадиий асар ёки китоб совға қилмоқчи бўлсангиз (ҳадя ҳам тарқатиш ҳисобланади), ҳатто улар расмий нашриётларимизда чоп этилган бўлса ҳам, аввал Дин ишлари бўйича қўмитага мурожаат қилинг ҳамда ушбу асар ва китобларда “диний экстремизм, сепаратизм ва ақидапарастлик ғоялари билан йўғрилган, қирғин солишга ёки фуқароларни зўрлик билан кўчириб юборишга даъват этадиган ёхуд аҳоли орасида ваҳима чиқаришга қаратилган маълумотлар ва материаллар” йўқ эканлигига албатта ишонч ҳосил қилинг!
Ушбу тавсиямиз Сизга катта ноқулайлик туғдираётган ва мантиқсиз туюлаётган бўлсада, бугунги суд-тергов амалиёти шуни тақозо этмоқда...
Манбага кўра, 2025 йилнинг 1-чорагида Олий суднинг жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан тафтиш тартибида 286 нафар шахсга нисбатан 240 та жиноят иши кўриб чиқилган.
Натижада 58 нафар шахсга нисбатан қуйи судлар томонидан чиқарилган қарорлар бекор қилиниб, 87 нафар шахсга нисбатан чиқарилган суд қарорлари ўзгартирилган.
Интернет тармоғига жойланган суд қарорлари бўлимида эса Олий суд жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан қабул қилинган ажримларнинг 10 %и ҳам йўқ (нари борса 20 тача суд ҳужжати бор).
Ҳурматли Олий суд раҳбарияти, шу 240 та жиноят иши бўйича қабул қилинган суд ажримларини интернет тармоғига жойланглар. Биз ҳам билайлик: 87 нафар шахсга нисбатан чиқарилган суд қарорлари нимага ўзгарганини ёки 58 та шахсга нисбатан қуйи судлар чиқарган қарорлар нима учун бекор қилинганини?
Жарима баллари 1 май кунидан бошлаб кучга кирмайди
Жарима балларини ҳисоблаш тартиби тўғрисидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжат белгиланган тартибда ишлаб чиқилмоқда.
Шу боис тегишли норматив-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилинганидан сўнг, йўл ҳаракати қоидабузарликлари учун бериладиган жарима балларининг ҳисобланиш муддати ва тартиби аниқ белгиланади.
Хусусий нотариус пора олса, қандай жавобгарликка тортилади
Қонунчиликка кўра, Ўзбекистон Республикасида нотариал ҳаракатлар давлат нотариал идоралари нотариуслари ва хусусий амалиёт билан шуғулланувчи нотариуслар томонидан амалга оширилади.
Агар пора хусусий амалиёт билан шуғулланувчи нотариус томонидан олинган бўлса, ЖКнинг 192-9(прим9)-моддаси билан жиноий жавобгарлик келиб чиқади.
Ушбу моддада нодавлат тижорат ташкилоти ёки бошқа нодавлат ташкилоти мансабдор шахсининг ўз ваколатларидан фойдаланган ҳолда содир этиши лозим ёки мумкин бўлган муайян ҳаракатни уни пора эвазига ўзига оғдириб олаётган шахс манфаатларини кўзлаб бажариши ёки бажармаслиги эвазига қонунга хилоф эканлигини била туриб, моддий қимматликлар олганлиги ёки мулкий манфаатдор бўлганлиги учун жиноий жавобгарлик белгиланган.
Интернет тармоғига жойланган суд қарорига кўра, Яшнобод туманида хусусий амалиёт билан шуғулланувчи нотариус Х.Х. ўз хизмат хонасида бўла туриб, хизмат вазифасидан келиб чиқиб содир этиши лозим бўлган муайян нотариал ҳаракатни, яъни қарз шартномасини расмийлаштириб бериш эвазига 300 АҚШ доллари миқдордаги пулларни 2024 йил 2 август куни пора тариқасида олган ва ЖКнинг 192-9(прим9)-моддаси 2-қисми билан жиноий жавобгарликка тортилган.
Эндиликда ундирувни гаров билан таъминланган мол-мулкка қаратиш ҳақидаги ижро иши тугатилмайди
Аввалги тартибга кўра, суднинг муайян юридик шахсдан кредит қарзини ундириш ва ундирувни гаров мулкига қаратиш ҳақидаги ҳал қилув қарори бўйича юритилган ижро иши шу юридик шахс банкрот деб топилганда, тугатилиши ва тугатилган ижро ҳужжати қонунчиликда белгиланган тартибда давлат ижрочиси томонидан тугатиш бошқарувчисига ўтказилиши лозим эди.
“Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги қонунга 2025 йил 22 апрель куни киритилган ўзгартишга кўра, иқтисодий суднинг қарздор юридик шахсни банкрот деб топиш тугатиш ишини юритишни очиш тўғрисидаги қарори чиқарилганда, давлат ижрочиси ундирувни гаров билан таъминланган мол-мулкка қаратиш ҳақидаги ижро иши юритишни тамомламайди, яъни суд ҳужжати ижро этилишини умумий асосларда давом эттиради.
“Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги қонуннинг 141-моддасида, суд томонидан қарздорни банкрот деб топиш ва тугатишга доир иш юритишни бошлаш тўғрисида қарор қабул қилинган пайтдан эътиборан - ижро ҳужжатларини ижро этишнинг тугатилиши белгиланган ва шу модданинг ўзида бу қоидадан мустасно ҳолатлар санаб ўтилган (масалан, маънавий зиённи компенсация қилишга оид ижро ҳужжати тугатилмайди ва б.).
Келгусида, “Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги қонуннинг 141-моддасига ҳам тегишли ўзгартириш киритилиши ва истисно ҳолатларга ундирувни гаров билан таъминланган мол-мулкка қаратиш ҳақидаги ижро ишини ҳам қўшиб қўйиш зарур бўлади.
Фарғона ва Сурхондарё прокуратураларидан “адвокатона” протестлар
Олий суд Пленумининг 2007 йил 27 июнь кунги 6-сонли қарори 22-бандида “агар жабрланувчи баданига оғир шикаст (ёки жабрланувчининг ўлими) айбдорнинг айби билан қамраб олинмаган ҳолатлар бўйича (масалан, зарбадан сўнг йиқилиш натижасида) келиб чиққан бўлса, ЖКнинг 111 (эҳтиётсизлик орқасида баданга оғир ёки ўртача оғир шикаст етказиш) ёки 102-моддалари (эҳтиётсизлик орқасида одам ўлдириш) билан квалификация қилинади” деб тушунтириш берилган.
Яъни, қасддан баданга оғир ёки ўртача шикаст етказиш учун жавобгарлик - жабрланувчининг баданига тан жароҳат етказишга қаратилган қасд мавжуд бўлгандагина келиб чиқади.
Масалан, А.Р. қўли билан М.М.ни юз соҳасига уриши натижасида М.М. боши билан ерга йиқилиб, “оғир” тан жароҳати олган, 1-босқич судининг 2023 йил 5 декабрь кунги ҳукми билан А.Р. ЖКнинг 104-моддаси 1-қисми (қасддан баданга оғир шикаст етказиш) билан айбли деб топилган ва тегишли жазо тайинланган (1-1501-2301/2148 сонли жиноят иши).
Фарғона вилоят прокуратурасининг протести қаноатлантирилиб, кассация инстанциясининг 2025 йил 20 март кунги ажрими билан А.Р.нинг қилмиши ЖК 104-моддаси 1-қисмидан ЖК 111-моддаси 2-қисмига квалификация қилинган, яъни енгилроқ жиноят деб ўзгартирилган.
Ёки, М.Н. қўллари билан М.А.ни итариб юборган ва натижада М.А. йиқилиб, “ўртача оғирликдаги” тан жароҳати олган. 1-босқич судининг 2024 йил 27 сентябрь кунги ҳукми билан М.Н. ЖКнинг 105-моддаси 1-қисми (қасддан баданга ўртача оғир шикаст етказиш) билан айбли деб топилган ва тегишли жазо тайинланган (1-1901-2403/394 сонли жиноят иши)
Сурхондарё вилоят прокуратурасининг протести қаноатлантирилиб, кассация инстанциясининг 2024 йил 3 декабрь кунги ажрими билан М.Н.нинг қилмиши ЖК 105-моддаси 1-қисмидан ЖК 111-моддаси 1-қисмига квалификация қилинган, яъни енгилроқ қонун қўлланилган.
Прокуратура органлари одатда енгилроқ эмас, балки оғирроқ қонунни қўллаш хусусида протест киритадилар. Масалан, палончига енгил жазо берилибди, пистончининг қилмиши енгилроқ модда билан малакаланибди каби эътирозлар билан. Юқоридаги 2 та ҳолатда эса енгилроқ қонунни қўллаш масаласида протест берилгани эътиборга молик.
Агар ушбу жиноят ишлари бўйича судланувчилар ва уларнинг ҳимоячилари ўзлари шикоят берганларида ҳам суд ҳукмлари шу тариқа ўзгарармиди (прокурор протест бермаса) ёки судда қатнашаётган прокурорлар бундай шикоятларни қувватлар эдиларми? Менимча йўқ!
2025 йил 22 апрель кунги қонун билан киритилган ўзгартиришга кўра, давлат ижрочиси гаров мулки қарзни ундириш тўғрисидаги ижро ҳужжатлари бўйича реализация қилинмаган тақдирда ундирувчига ўша мол-мулкни такрорий аукцион савдоларидаги ёки савдо ташкилотлари томонидан қайта реализация қилиш чоғидаги бошланғич сотиш нархидан 10 % эмас, балки 25 % камроқ суммада баҳоланган ҳолда ўзида қолдиришни таклиф қилади.
Масалан, 100 млн. сўмлик мулк дастлабки аукционда сотилмаган тақдирда, такрорий аукционга 90 млн. сўмлик нархда чиқарилар, такрорий аукцион ҳам натижа бермаса, гаров мулкини 81 млн. сўм қийматда ундирувчининг ўзида қолдириш таклиф қилинар эди. Янги қонунга кўра, 100 млн. сўмлик гаров мулки такрорий аукционда ҳам сотилмаса, гаровга олувчи уни 67,5 млн. сўм нархда ўзида қолдириши мумкин.
Интернет тармоғига жойланган 1-1501-2406/2577 сонли жиноят иши бўйича суд ҳужжатлари эътиборимизни тортди: уларга кўра, Х.Х. 2024 йил 1 октябрь куни соат 19.30ларда М.П.нинг чап сон соҳасига металлдан ясалган санчқини суқиб олиб, М.П.га соғлиғининг бузилишига сабаб бўлган енгил тан жароҳати етказган.
Х.Х. жиноят ишлари бўйича Фарғона шаҳар судининг 2024 йил 12 декабрь кунги ҳукми билан ЖКнинг 109-моддаси 2-қисмида кўрсатилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, унга нисбатан 1 йил муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинланган.
Фарғона вилоят суди жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати кассация инстанцияси томонидан Х.Х.га 2025 йил 13 март куни янги айблов ҳукми чиқарилган ва ЖКнинг 109-моддаси 2-қисми “в” бандида кўрсатилган жиноятни содир этганликда айбли деб топилиб, унга нисбатан 1 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланган (суд залидан қамоққа олинган).
ЖКнинг 109-моддаси 2-қисми “в” банди (қасддан баданга енгил шикаст етказиш қуролни ёки совуқ қурол сифатида фойдаланилиши мумкин бўлган ашёларни ишлатиб содир этилган бўлса) Х.Х. жиноят содир этган вақтда амалда бўлмаган, яъни ушбу банд орадан 6 кун ўтиб, ЖКнинг 109-моддаси 2-қисмига қўшилган.
ЖКнинг 13-моддаси 1-қисмига кўра, қилмишнинг жиноийлиги ва жазога сазоворлиги ана шу қилмиш содир этилган вақтда амалда бўлган қонун билан белгиланади.
Шу модданинг 3-қисмида, қилмишни жиноят деб ҳисоблайдиган, жазони кучайтирадиган ёки шахснинг ҳолатини бошқача тарзда ёмонлаштирадиган қонун орқага қайтиш кучига эга эмаслиги кўрсатилган.
ЖК 109-моддаси 2-қисмида 2024 йил 8 октябргача 1 йилгача ОЧ ва ОМҚ жазолари мавжуд бўлган, 8 октябрдан кейин эса 1 йилдан 2 йилгача ОЧ ва ОМҚ жазолари назарда тутилган (яъни кейинги қонун билан жазо кучайтирилган).
Суд Х.Х. содир этган қилмишнинг жиноийлигини ва жазога сазоворлигини ана шу қилмиш содир этилган вақтда амалда бўлган қонун билан эмас, балки кейинроқ қабул қилинган қонун билан белгилаб, хатоликка йўл қўйган, менимча.
⛈JIB Chust tumani sudi raisi yordamchisini kaltaklagani uchun jarimaga tortildi❗️
Jinoyat ishlari bo‘yicha Chust tuman sudi raisi Jahongir Yoqubxo‘jaev o‘z yordamchisini kaltaklagani uchun intizomiy javobgarlikka tortildi. Bu haqda SOK matbuot kotibi Tursunali Akbarov ma’lum qildi.
Unga ko‘ra, Namangan viloyati sudyalarining malaka hay’ati Jinoyat ishlari bo‘yicha Chust tuman sudi raisiga nisbatan jarima tariqasidagi intizomiy jazo qo‘llash to‘g‘risida qaror qabul qilgan. Akbarov jarima miqdoriga aniqlik kiritmadi.
Manbalarning xabar berishicha, Yoqubxo‘jaev o‘rtacha oylik maoshining 15 foizi miqdorida jarimaga tortilgan.
@generalissimo_marshal
24.04.202510:34
Болалар боғчасида маиший буюмлар учун электрдан ноқонуний фойдаланиш ўғрилик ҳисобланмайди
Дастлабки тергов органи томонидан И.И. хусусий боғчада электр тармоғига ҳисоблагичдан ташқари ташқари ўзбошимчалик билан тўғридан-тўғри уланиб, “бир дона сув насоси, бир дона қўл бола иситгич, бир дона тефаль, бир дона музлатгич ва тўрт дона ёритгич”дан фойдаланиб келиб, 64.615.320 сўмлик эелектр энергиясини ўғирлаганликда, яъни ЖКнинг 169-моддаси 3-қисми “в” бандида кўрсатилган жиноятни содир этганликда айбланган (5 йилдан 8 йилгача ОМҚ назарда тутилган).
1-босқич судининг 2025 йил 28 март кунги ҳукми билан боғчада юқоридаги электр жиҳозлари орқали электр энергиясини ишлатганлик ўғрилик эмас, балки электрдан ноқонуний фойдаланиш деб топилган (ЖКнинг 185-2(прим2) моддаси 2-қисми: энг оғир жазо 1 йилгача ОМҚ ва енгилроқ бўлган бошқа муқобил жазолар ҳам назарда тутилган).
Ушбу жиноят иши ҳозирча апелляция ёки кассация тартибида кўрилмаган.
Адвокат сифатида биз судларнинг бундай амалиётини тўла қўллаб-қувватлаймиз. Чунки, юридик шахс муайян тижорат фаолияти билан шуғуллансада, ўзининг ана шу тўғридан-тўғри фаолиятида эмас, балки электр ёки газдан маиший, масалан офис ёки бошқа хоналарни иситиш, совутиш, ёритиш каби мақсадларда ноқонуний фойдаланганлиги ўғрилик деб тавсифланмаслиги керак.
Тадбиркорлар электр энергияси ва табиий газдан бевосита ишлаб чиқариш жараёнларида, ўзларининг асосий тижорат фаолиятида ноқонуний фойдаланганларидагина ўғрилик жинояти учун белгиланган жазолар доирасида жавоб беришлари керак деб ҳисоблаймиз.
Жарима баллари 1 май кунидан бошлаб кучга кирмайди
Жарима балларини ҳисоблаш тартиби тўғрисидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжат белгиланган тартибда ишлаб чиқилмоқда.
Шу боис тегишли норматив-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилинганидан сўнг, йўл ҳаракати қоидабузарликлари учун бериладиган жарима балларининг ҳисобланиш муддати ва тартиби аниқ белгиланади.
Қонунчиликка 2025 йил 22 апрель куни киритилган ўзгартиришлар ишлашни бошлади
2025 йил 22 апрель кунги қонун билан “Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги қонуннинг 54-моддаси 4-қисми янги таҳрирда баён этилди.
Аввалги таҳрирда: “Кредит бўйича қарздорликни сўндириш ҳисобига ундирув қаратилаётган гаровга қўйилган мол-мулк қўшимча баҳоланмайди ҳамда тижорат банк ва қарз олувчи ўртасида тузилган гаров (ипотека) тўғрисидаги шартномада кўрсатилган нарх бўйича реализация қилинади” деб кўрсатилган эди.
Янги таҳрирда: “Гаровга қўйилган мол-мулк билан таъминланган мажбуриятларни ижро этишда ундирув ушбу мол-мулкка қаратилган тақдирда, гаровга қўйилган мол-мулк суд томонидан мажбурий тарзда баҳолашдан ўтказилади ҳамда ушбу кимошди савдосидаги бошланғич реализация қилиш нархи суд қарори билан баҳолаш тўғрисидаги ҳисоботда аниқланган миқдорда белгиланади” деб кўрсатилди.
Шунга кўра, онлайн-аукцион савдоларидаги суд қарори билан ундирув қаратилган гаровга қўйилган мол-мулк савдолари вақтинча тўхтатилмоқда.
Тўхтатиш сабабига: савдони “Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги қонуннинг 54-моддаси 4-қисми янги таҳририга мувофиқлаштириш деган изоҳ қолдирилган.
Сирдарёда футбол майдонидаги одамлар устига Captiva ҳайдаган эркакка нисбатан чиқарилган суд ҳужжатлари ўзгаришсиз қолдирилди
ХХХ 2024 йил 29 май куни ўзига тегишли, қора рангли “Captiva” русумли автомашинасида Сайхунобод тумани, “Турон” м.ф.й. ҳудудида жойлашган футбол майдонига ҳайдаб кириб, фуқаро У.Э.ни машинанинг олд қисми билан туртиб юбориб, воқеа жойидан қочиб кетган.
У 1-босқич судининг 2024 йил 18 июль кунги ҳукми билан ЖКнинг 277-моддаси 3-қисми “а”, “в” бандларида кўрсатилган жиноятни (такроран ёки хавфли рецидивист томонидан оммавий тадбирлар ўтказилаётган вақтда содир этилган безорилик) содир этганликда айбли деб топилиб, 4 йил 6 ой муддатга озодликдан маҳрум этилган эди.
Шунингдек, жиноят қуроли деб топилган, 139.676.592 сўмга баҳоланган, “Captiva” русумли автомашина судланувчининг ўзига тегишли бўлганлиги сабабли давлат фойдасига ўтказиш белгиланган.
Мазкур жиноят иши бўйича чиқарилган суд ҳукми Сирдарё вилоят суди жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати кассация инстанциясининг 2025 йил 7 январь ва тафтиш инстанциясининг 2025 йил 17 апрель кунги ажримлари билан ўзгаришсиз қолдирилган.
Изоҳ: ЖПКнинг 211-моддасига кўра, гумон қилинувчига, айбланувчига, судланувчига, маҳкумга тегишли бўлган жиноят қуроллари мусодара қилиниши керак ва улар тегишли муассасаларга топширилади ёки йўқ қилиб юборилади.
Манбага кўра, 2025 йилнинг 1-чорагида Олий суднинг жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан тафтиш тартибида 286 нафар шахсга нисбатан 240 та жиноят иши кўриб чиқилган.
Натижада 58 нафар шахсга нисбатан қуйи судлар томонидан чиқарилган қарорлар бекор қилиниб, 87 нафар шахсга нисбатан чиқарилган суд қарорлари ўзгартирилган.
Интернет тармоғига жойланган суд қарорлари бўлимида эса Олий суд жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан қабул қилинган ажримларнинг 10 %и ҳам йўқ (нари борса 20 тача суд ҳужжати бор).
Ҳурматли Олий суд раҳбарияти, шу 240 та жиноят иши бўйича қабул қилинган суд ажримларини интернет тармоғига жойланглар. Биз ҳам билайлик: 87 нафар шахсга нисбатан чиқарилган суд қарорлари нимага ўзгарганини ёки 58 та шахсга нисбатан қуйи судлар чиқарган қарорлар нима учун бекор қилинганини?
Болалар боғчасида маиший буюмлар учун электрдан ноқонуний фойдаланиш ўғрилик ҳисобланмайди
Дастлабки тергов органи томонидан И.И. хусусий боғчада электр тармоғига ҳисоблагичдан ташқари ташқари ўзбошимчалик билан тўғридан-тўғри уланиб, “бир дона сув насоси, бир дона қўл бола иситгич, бир дона тефаль, бир дона музлатгич ва тўрт дона ёритгич”дан фойдаланиб келиб, 64.615.320 сўмлик эелектр энергиясини ўғирлаганликда, яъни ЖКнинг 169-моддаси 3-қисми “в” бандида кўрсатилган жиноятни содир этганликда айбланган (5 йилдан 8 йилгача ОМҚ назарда тутилган).
1-босқич судининг 2025 йил 28 март кунги ҳукми билан боғчада юқоридаги электр жиҳозлари орқали электр энергиясини ишлатганлик ўғрилик эмас, балки электрдан ноқонуний фойдаланиш деб топилган (ЖКнинг 185-2(прим2) моддаси 2-қисми: энг оғир жазо 1 йилгача ОМҚ ва енгилроқ бўлган бошқа муқобил жазолар ҳам назарда тутилган).
Ушбу жиноят иши ҳозирча апелляция ёки кассация тартибида кўрилмаган.
Адвокат сифатида биз судларнинг бундай амалиётини тўла қўллаб-қувватлаймиз. Чунки, юридик шахс муайян тижорат фаолияти билан шуғуллансада, ўзининг ана шу тўғридан-тўғри фаолиятида эмас, балки электр ёки газдан маиший, масалан офис ёки бошқа хоналарни иситиш, совутиш, ёритиш каби мақсадларда ноқонуний фойдаланганлиги ўғрилик деб тавсифланмаслиги керак.
Тадбиркорлар электр энергияси ва табиий газдан бевосита ишлаб чиқариш жараёнларида, ўзларининг асосий тижорат фаолиятида ноқонуний фойдаланганларидагина ўғрилик жинояти учун белгиланган жазолар доирасида жавоб беришлари керак деб ҳисоблаймиз.
Эндиликда ундирувни гаров билан таъминланган мол-мулкка қаратиш ҳақидаги ижро иши тугатилмайди
Аввалги тартибга кўра, суднинг муайян юридик шахсдан кредит қарзини ундириш ва ундирувни гаров мулкига қаратиш ҳақидаги ҳал қилув қарори бўйича юритилган ижро иши шу юридик шахс банкрот деб топилганда, тугатилиши ва тугатилган ижро ҳужжати қонунчиликда белгиланган тартибда давлат ижрочиси томонидан тугатиш бошқарувчисига ўтказилиши лозим эди.
“Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги қонунга 2025 йил 22 апрель куни киритилган ўзгартишга кўра, иқтисодий суднинг қарздор юридик шахсни банкрот деб топиш тугатиш ишини юритишни очиш тўғрисидаги қарори чиқарилганда, давлат ижрочиси ундирувни гаров билан таъминланган мол-мулкка қаратиш ҳақидаги ижро иши юритишни тамомламайди, яъни суд ҳужжати ижро этилишини умумий асосларда давом эттиради.
“Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги қонуннинг 141-моддасида, суд томонидан қарздорни банкрот деб топиш ва тугатишга доир иш юритишни бошлаш тўғрисида қарор қабул қилинган пайтдан эътиборан - ижро ҳужжатларини ижро этишнинг тугатилиши белгиланган ва шу модданинг ўзида бу қоидадан мустасно ҳолатлар санаб ўтилган (масалан, маънавий зиённи компенсация қилишга оид ижро ҳужжати тугатилмайди ва б.).
Келгусида, “Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги қонуннинг 141-моддасига ҳам тегишли ўзгартириш киритилиши ва истисно ҳолатларга ундирувни гаров билан таъминланган мол-мулкка қаратиш ҳақидаги ижро ишини ҳам қўшиб қўйиш зарур бўлади.
2025 йил 22 апрель кунги қонун билан киритилган ўзгартиришга кўра, давлат ижрочиси гаров мулки қарзни ундириш тўғрисидаги ижро ҳужжатлари бўйича реализация қилинмаган тақдирда ундирувчига ўша мол-мулкни такрорий аукцион савдоларидаги ёки савдо ташкилотлари томонидан қайта реализация қилиш чоғидаги бошланғич сотиш нархидан 10 % эмас, балки 25 % камроқ суммада баҳоланган ҳолда ўзида қолдиришни таклиф қилади.
Масалан, 100 млн. сўмлик мулк дастлабки аукционда сотилмаган тақдирда, такрорий аукционга 90 млн. сўмлик нархда чиқарилар, такрорий аукцион ҳам натижа бермаса, гаров мулкини 81 млн. сўм қийматда ундирувчининг ўзида қолдириш таклиф қилинар эди. Янги қонунга кўра, 100 млн. сўмлик гаров мулки такрорий аукционда ҳам сотилмаса, гаровга олувчи уни 67,5 млн. сўм нархда ўзида қолдириши мумкин.
Вазирлар Маҳкамаси қарори Президент қароридан устунми?
Ҳукуматнинг 2025 йил 19 апрель кунги 244-сонли қарори билан 2025 йил 1 майдан жисмоний шахслар томонидан шахсий эҳтиёжи учун нотижорат мақсадларида республикага товарларни божсиз олиб кириш нормалари тенг бараварга камайтирилганидан хабардорсиз.
Лекин, товарларни божсиз олиб киришнинг аввалги нормалари Вазирлар Маҳкамаси томонидан эмас, балки Президент томонидан белгиланганини кўпчилик эсдан чиқарди.
Яъни, 2018 йил 6 февраль кунги ПҚ-3512 сонли қарорнинг 1-банди “а” кичик хатбошисида, жисмоний шахс томонидан республикага олиб кириладиган, божхона тўловларига тортилмайдиган товарларнинг чегараланган нормалари бошқача миқдорларда ўрнатилган ва ушбу норматив-ҳуқуқий ҳужжат ҳали ҳам кучда.
“Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида”ги қонуннинг 18-моддаси 3-қисмига кўра, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ўртасида тафовутлар бўлган тақдирда юқорироқ юридик кучга эга бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжат қўлланилади (Президент қарори юқорироқ юридик кучга эга).
Яна бир жиҳат: Божхона кодексининг 289-моддаси 4-қисмида, божхона божларининг ставкалари Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан белгиланиши ва 296-моддасида, ушбу Кодексга, бошқа қонунларга, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарорларига биноан юридик ва жисмоний шахсларга тариф имтиёзлари, қўшилган қиймат солиғини, акциз солиғини ва божхона йиғимларини тўлаш бўйича имтиёзлар, тариф преференциялари берилиши мумкинлиги кўрсатилган.
Демак, жисмоний шахслар томонидан шахсий эҳтиёжи учун нотижорат мақсадларида республикага товарларни божсиз олиб кириш нормаларининг Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланиши ёки ўзгартирилиши мумкин эмас,бизнингча.
Судьялар ўртасида ўтказилган аноним сўровнома натижасига кўра, уларнинг 45 фоизи ўзини мустақил судья деб ҳисобламаган бўлса, 12 фоизи бирон нарса дея олмайман, деб жавоб берган.
Босим, тазйиқ, таъсир ўтказиш ҳолатлари бўладими, деган саволга судьяларнинг 60 фоизи ҳа деб жавоб берган.
Божхона қўмитаси жисмоний шахслар томонидан товарларни божсиз олиб кириш тартибидаги ўзгаришлар юзасидан тушунтириш берибди.
Барча янгиликлар, албатта, "илғор хорижий давлатлар тажрибаси" билан хаспўшланган. Қайсики давлатда уларга керакли амалиёт бўлса, тушунтиришга тиқишган. Дейлик, 500 нафардан ортиқ айрим йўловчилар йил давомида 100-150 марта парвозни амалга ошириб, товар ташибди. Шу сабабли жонажон ҳукуматимиз шартли 500 кишини (ана боринг 1000 киши бўлсин) деб 37 млн одамни жазолашга қарор қилибди. Бургага жаҳл қилиб кўрпа ёқишда буям.
Тушунтиришда келтирилган важларни ҳал этиши керак бўлган ва 1 майдан кучга кирадиган янги қоидалар ҳам аслида муаммони ҳал қилмайди, божхона маъмурчилиги яна нотўғри йўлдан кетаётганига ишора, аслида. Негаки, арзимаган маблағни деб кенг истеъмолчилар ҳамжамиятини жазолашга, ҳукуматни ёмонотлиқ қилишга хизмат қилади, холос.
Оддийгина мисол, "бугунги кунда республикамизга кириб келаётган курьерлик жўнатмаларининг ўртача қиймати 200 АҚШ долларини ташкил қилади" дейишмоқда — унда нима қиласан абсурдни янада абсурдлаштириб, дейдиган одам йўқ.
Умуман, тушунтиришда келтирилган бир неча ҳолатдаги зарарлар миқдори арзимаган миллиардларни ташкил қилган. Яъни мамлакатда ўмарилаётган бошқа юз-юз миллиардлар, триллионлар олдида ҳеч нарса эмас.
Фарғона ва Сурхондарё прокуратураларидан “адвокатона” протестлар
Олий суд Пленумининг 2007 йил 27 июнь кунги 6-сонли қарори 22-бандида “агар жабрланувчи баданига оғир шикаст (ёки жабрланувчининг ўлими) айбдорнинг айби билан қамраб олинмаган ҳолатлар бўйича (масалан, зарбадан сўнг йиқилиш натижасида) келиб чиққан бўлса, ЖКнинг 111 (эҳтиётсизлик орқасида баданга оғир ёки ўртача оғир шикаст етказиш) ёки 102-моддалари (эҳтиётсизлик орқасида одам ўлдириш) билан квалификация қилинади” деб тушунтириш берилган.
Яъни, қасддан баданга оғир ёки ўртача шикаст етказиш учун жавобгарлик - жабрланувчининг баданига тан жароҳат етказишга қаратилган қасд мавжуд бўлгандагина келиб чиқади.
Масалан, А.Р. қўли билан М.М.ни юз соҳасига уриши натижасида М.М. боши билан ерга йиқилиб, “оғир” тан жароҳати олган, 1-босқич судининг 2023 йил 5 декабрь кунги ҳукми билан А.Р. ЖКнинг 104-моддаси 1-қисми (қасддан баданга оғир шикаст етказиш) билан айбли деб топилган ва тегишли жазо тайинланган (1-1501-2301/2148 сонли жиноят иши).
Фарғона вилоят прокуратурасининг протести қаноатлантирилиб, кассация инстанциясининг 2025 йил 20 март кунги ажрими билан А.Р.нинг қилмиши ЖК 104-моддаси 1-қисмидан ЖК 111-моддаси 2-қисмига квалификация қилинган, яъни енгилроқ жиноят деб ўзгартирилган.
Ёки, М.Н. қўллари билан М.А.ни итариб юборган ва натижада М.А. йиқилиб, “ўртача оғирликдаги” тан жароҳати олган. 1-босқич судининг 2024 йил 27 сентябрь кунги ҳукми билан М.Н. ЖКнинг 105-моддаси 1-қисми (қасддан баданга ўртача оғир шикаст етказиш) билан айбли деб топилган ва тегишли жазо тайинланган (1-1901-2403/394 сонли жиноят иши)
Сурхондарё вилоят прокуратурасининг протести қаноатлантирилиб, кассация инстанциясининг 2024 йил 3 декабрь кунги ажрими билан М.Н.нинг қилмиши ЖК 105-моддаси 1-қисмидан ЖК 111-моддаси 1-қисмига квалификация қилинган, яъни енгилроқ қонун қўлланилган.
Прокуратура органлари одатда енгилроқ эмас, балки оғирроқ қонунни қўллаш хусусида протест киритадилар. Масалан, палончига енгил жазо берилибди, пистончининг қилмиши енгилроқ модда билан малакаланибди каби эътирозлар билан. Юқоридаги 2 та ҳолатда эса енгилроқ қонунни қўллаш масаласида протест берилгани эътиборга молик.
Агар ушбу жиноят ишлари бўйича судланувчилар ва уларнинг ҳимоячилари ўзлари шикоят берганларида ҳам суд ҳукмлари шу тариқа ўзгарармиди (прокурор протест бермаса) ёки судда қатнашаётган прокурорлар бундай шикоятларни қувватлар эдиларми? Менимча йўқ!
Қамоқдан чиқарилиши мумкин бўлган ва чет элга чиқиб кетиши олди олинаётган маҳкум ким?
2024 йил 7 август кунги қонун билан ЖКнинг 73-моддаси янги мазмундаги 5-қисм билан тўлдирилган эди. Унга кўра, жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилиш чоғида суд асослар мавжуд бўлган тақдирда, маҳкумнинг зиммасига бошқа мажбуриятлар қатори Ўзбекистон Республикасидан ташқарига чиқмаслик мажбуриятини ҳам юклатиши мумкин.
Давлат раҳбарининг 2025 йил 10 апрель кунги ПФ-65 сонли фармони билан “Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг хорижга чиқиш тартиби тўғрисида”ги низомга тегишли ўзгартиришлар киритилиб, жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилинган шахсларга хорижга чиқиш биометрик паспорти берилмаслиги, бор бўлса, ваколатли органлар томонидан олиб қўйилиши белгиланди.
Яқин даврда озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўташдан шартли озод қилиниб, Ўзбекистон Республикасидан ташқарига чиқмаслик мажбурияти юклатилиши мумкин бўлган маҳкум ким бўлиши мумкин?
Балки мен адашаётгандирман, яъни қонун ҳужжатлари муайян маҳкумлар учун эмас, балки ижтимоий муносабатлар шуни тақозо қилганлиги учун ўзгартирилаётгандир...
“Ҳудудгазтаъминот” АЖ собиқ раиси Б.Эшмуратовга оид жиноят иши судда кўрилмоқда
Интернет тармоғида 2024 йил 19 сентябрь куни пайдо бўлган хабар орқали “Ҳудудгазтаъминот” АЖ собиқ раиси Б.Эшмуратовга нисбатан Бош прокуратура томонидан жиноят иши қўзғатилганлиги маълум бўлган, бироқ бу ҳақда бирор маълумот эълон қилинмаган эди.
Суд мажлислари жадвалига кўра, Эшмуратов Баходир Бешимовични ЖКнинг 167-моддаси 3-қисми “а, “в”, “г” бандлари (Ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш), 205-моддаси 2-қисми “а”, “б” бандлари (Ҳокимият ёки мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш), 209-моддаси 2-қисми “а”, “б” бандлари (Мансаб сохтакорлиги), 243-моддаси (Жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш) билан айблаш ҳақидаги жиноят иши ЖИБ Олмазор туман судида кўриб чиқилмоқда (судья А.Ж.Саидов).
Ушбу жиноят иши бўйича Б.Эшмуратовдан ташқари яна 27 нафар шахслар турли жиноятларни содир этганликда айбланмоқдалар.
Б.Эшмуратов оғир жиноятларни содир этганликда айбланаётганлиги сабабли катта эҳтимол билан унга нисбатан қамоққа олиш эҳтиёт чораси қўлланилган (бизнингча).
52 та радарни пневматик милтиқ билан ишдан чиқарган ҳайдовчи нега қамоққа олинмади?
Маълумотларга кўра, ушбу андижонлик “Радар овловчи” ҳамюртимизга нисбатан Андижон шаҳар ИИБ Тергов бўлими томонидан ЖКнинг 173-моддаси 2-қисми “в” банди билан (“Кўп миқдордаги мулкни қасддан нобуд қилганлик ёки унга зарар етказганлик”) жиноят иши қўзғатилган.
Мазкур жиноят учун БҲМнинг 75 бараваридан 100 бараваригача жарима ёки 300 соатдан 360 соатгача мажбурий жамоат ишлари ёки 2 йилдан 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд 1 йилдан 3 йилгача озодликни чеклаш ёки 3 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазолари назарда тутилган.
“Радар овловчи”нинг қилмиши ҳозирча ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноят сифатида баҳоланмоқда, агар ЖКнинг бошқа моддалари қўйилмаса, уни эҳтиёт чораси сифатида қамоққа олиш мумкин бўлмайди.
Чунки, эҳтиёт чораси сифатида қамоққа олиш ЖКда 3 йилдан ортиқ муддатга озодликдан маҳрум қилиш тариқасидаги жазо назарда тутилган қасддан содир этилган жиноятларга доир ишлар бўйича қўлланилади.
