Professor Bahriddin Usmonov
Tarix fani ixlosmandlari uchun. Kanal Markaziy Osiyoning oʻrta asrlar davri tarixiga bagʻishlangan. B.A. Usmonov va uning shogirdlari tomonidan yuritiladi.
Aloqa uchun : @t_elchi_bot
Qo'llab quvvatlash uchun : https://tirikchilik.uz/bahriddin_usmonov
Aloqa uchun : @t_elchi_bot
Qo'llab quvvatlash uchun : https://tirikchilik.uz/bahriddin_usmonov
关联群组
Bahriddin_Temur
41
记录
14.04.202523:59
2K订阅者16.03.202523:59
300引用指数25.03.202523:59
1.4K每帖平均覆盖率25.03.202523:59
1.4K广告帖子的平均覆盖率10.04.202523:59
7.58%ER25.03.202523:59
86.04%ERR
17.04.202506:33
Бу сурат итальян рассоми Кристофано де Папи (1530-1605) қаламига мансуб бўлиб, у "Шарқнинг татар (турк) императори Темур" деб номланади. Рассом Амир Темур сиймосига бир неча бор мурожаат қилган. Муаллиф умрининг сўнгги йилларида ишлаган бу сурат айни пайтда Италиянинг Флоренция шаҳридаги Уффици галереясида сақланади.
02.04.202506:23
Янги китоб
Ўз вақтида архелогия фанида инқилоб ясаган, жаҳон миқиёсида эътироф этилган олимлардан бири тарих фанлари доктори, профессор Рустам Сулаймоновнинг “Как начинался “век Темура” асарини ўқишга киришдим. Бизга маълумки, Амир Темур тарихига оид расмий манбаларда унинг болалик ва ёшлик йиллари хусусида деярли маълумот учрамайди. Шарофуддин Али Яздий буни Амир Темурнинг ўзи ёшлик йиллари жуда кўп ишониш қийин бўлган мўъжизавий воқеалар билан кечганлиги сабабли китобларда акс этишини истамаганлиги билан изоҳлайди. Яздий ўз асарини Соҳибқирон вафотидан 20 йил ўтгач ёзганлигини эътиборга оладиган бўлсак, муаллифнинг манбаларида ҳам ёшлик йиллари юқоридаги сабаб (балки баҳона) билан ўрин олмаганлигини тахмин қилишимиз мумкин.
Лекин халқ бу бўшлиқни тўлдирилишини истаган ва ўз ривоятлари билан уни амалга оширган. XVII асрда ёзилган “Қиссайи Темур” ёки “Амир Темур қиссаси”да Соҳибқироннинг ёшлик йиллари ўрин эгаллаган. Бу асар ўз вақтида В.В. Бартольд ва А.Ю. Якубовскийлапр томонидан ишончсиз манба сифатида рад этилган. Аммо Р. Сулаймонов ўз асарида “Қиссайи Темур”ни ишончли манба сифатида ҳисоблаш мумкинлигини асослашга интилган. Муаллиф бу асар расмий манбалар асосида ёзилиб, халқ ривоятлари билан тўлдирилган, деб ҳисоблайди. Р. Сулаймонов бу даъволарини қанчалик асослай олганлиги мени жуда қизиқтирмоқда. Бу фикрлар асарнинг дастлабки саҳифаларни ўқиш асосида шаклланган бўлиб, янги ғоялардан иборат бўлган китоб ҳақидаги илк таассуротларимдир. Қисқаси бу асарни катта қизиқиш билан ўқишни бошладим.
Шу ерда фахрланиб қўймасам бўлмайди. Китобни муаллиф ўз дасхати билан совға қилганлигини ёзмасдан туролмадим. Устоз муборак туфҳа учун сиздан жуда миннатдорман.
https://t.me/bahriddin_tarix
Ўз вақтида архелогия фанида инқилоб ясаган, жаҳон миқиёсида эътироф этилган олимлардан бири тарих фанлари доктори, профессор Рустам Сулаймоновнинг “Как начинался “век Темура” асарини ўқишга киришдим. Бизга маълумки, Амир Темур тарихига оид расмий манбаларда унинг болалик ва ёшлик йиллари хусусида деярли маълумот учрамайди. Шарофуддин Али Яздий буни Амир Темурнинг ўзи ёшлик йиллари жуда кўп ишониш қийин бўлган мўъжизавий воқеалар билан кечганлиги сабабли китобларда акс этишини истамаганлиги билан изоҳлайди. Яздий ўз асарини Соҳибқирон вафотидан 20 йил ўтгач ёзганлигини эътиборга оладиган бўлсак, муаллифнинг манбаларида ҳам ёшлик йиллари юқоридаги сабаб (балки баҳона) билан ўрин олмаганлигини тахмин қилишимиз мумкин.
Лекин халқ бу бўшлиқни тўлдирилишини истаган ва ўз ривоятлари билан уни амалга оширган. XVII асрда ёзилган “Қиссайи Темур” ёки “Амир Темур қиссаси”да Соҳибқироннинг ёшлик йиллари ўрин эгаллаган. Бу асар ўз вақтида В.В. Бартольд ва А.Ю. Якубовскийлапр томонидан ишончсиз манба сифатида рад этилган. Аммо Р. Сулаймонов ўз асарида “Қиссайи Темур”ни ишончли манба сифатида ҳисоблаш мумкинлигини асослашга интилган. Муаллиф бу асар расмий манбалар асосида ёзилиб, халқ ривоятлари билан тўлдирилган, деб ҳисоблайди. Р. Сулаймонов бу даъволарини қанчалик асослай олганлиги мени жуда қизиқтирмоқда. Бу фикрлар асарнинг дастлабки саҳифаларни ўқиш асосида шаклланган бўлиб, янги ғоялардан иборат бўлган китоб ҳақидаги илк таассуротларимдир. Қисқаси бу асарни катта қизиқиш билан ўқишни бошладим.
Шу ерда фахрланиб қўймасам бўлмайди. Китобни муаллиф ўз дасхати билан совға қилганлигини ёзмасдан туролмадим. Устоз муборак туфҳа учун сиздан жуда миннатдорман.
https://t.me/bahriddin_tarix
02.04.202513:24
Тарихнинг Сирли Саҳифаларига Янги Саёҳат 🎥
🔹Мўғулистон хони Тўғлуқ Темурхон – у нима учун Мовароуннаҳр амирларини қатл этди?
🔹 Ҳожи Барлос фожеаси – бу ҳақида сиз нималарни билмаслигингиз мумкин?
🔹 Амир Темур ва Тўғлуқ Темурхон – нега Темур вазиятни кузатиш билан чекланди?
🔹 Вахш жанги – Амир Ҳусайн нима учун мағлубиятга учради?
🔹 Амир Темурнинг сирли юриши – 1362 йилда у нега ватанни тарк этди?
🔹 Хива доруғаси Тукал – нега у Амир Темур ва Амир Ҳусайнга қарши чиқди?
🔹 Темур ва чумоли ҳикояси – бу афсона эмасми?
📢Бу сирли воқеалар ҳақида биринчи бўлиб билишни хоҳлайсизми? Ҳозироқ бу ҳаволага босинг! 👇
https://youtu.be/X0OytR2q5G4?si=r0g0mbnP1U31n2R-
🔹Мўғулистон хони Тўғлуқ Темурхон – у нима учун Мовароуннаҳр амирларини қатл этди?
🔹 Ҳожи Барлос фожеаси – бу ҳақида сиз нималарни билмаслигингиз мумкин?
🔹 Амир Темур ва Тўғлуқ Темурхон – нега Темур вазиятни кузатиш билан чекланди?
🔹 Вахш жанги – Амир Ҳусайн нима учун мағлубиятга учради?
🔹 Амир Темурнинг сирли юриши – 1362 йилда у нега ватанни тарк этди?
🔹 Хива доруғаси Тукал – нега у Амир Темур ва Амир Ҳусайнга қарши чиқди?
🔹 Темур ва чумоли ҳикояси – бу афсона эмасми?
📢Бу сирли воқеалар ҳақида биринчи бўлиб билишни хоҳлайсизми? Ҳозироқ бу ҳаволага босинг! 👇
https://youtu.be/X0OytR2q5G4?si=r0g0mbnP1U31n2R-
30.03.202514:17
Ибн Арабшоҳнинг Амир Темур ҳақидаги фикрларидан... Муаллиф Амир Темур олимларга меҳрибон эканлигини, саййидларни ўзига яқин тутганлигини, уламо ва фозилларга тўла тўкис иззат ҳурмат кўрсатганлигини, уларни барчадан юқори қўйганлигини таъкидламоқда. Мени бу парчадан эътибор қаратган бир неча жиҳатларим бор:
1. Унинг муруввати ҳайбати билан аралаш эди. Демак у олиму уламоларга катта ҳурмат кўрсатар, уларга беҳиссоб инъомлар тарқатар, аммо бу ишларда ўзининг мавқейини, обрўсини, салобатини, муаллифнинг тили билан айтганда ҳайбатини ҳам сездириб турарди. Бу билан олиму уламоларни ҳам ўз чегараларидан, ўз ҳадларидан четга қадам қўйишларига имкон қолдирмасди. Барча олиму уламолар Амир Темурдан умидвор бўлишар, шу билан биргаликда унинг ҳайбатини ҳам ҳис қилиб туришар, ўзлари доимо ҳушёрликда ушлаб туришарди.
2. Амир Темур олиму уламолар билан мазмунли баҳс юритар, бу баҳсида инсофу ҳишмат бўларди. Баҳсдаги инсоф тушунарли, Соҳибқирон олимларнинг ҳаққоний фикрлари улар ҳақ бўлгани учун аччиқ бўлсада қабул қилишга журъатли эканлигидан дарак. Ҳишмат сўзи ҳашаматга яқинми? Ҳишмат тахаллуси билан ижод қилган шоир ва олим ҳам ўтган экан яқин тарихимизда. Аммо энциклопедияда унинг тахаллусини маъноси берилмабди. Ҳозирча ҳашамат деб тушундим. Лекин бу гапнинг маъносини яна кўриб чиқиш керак. Агар ҳишмат сўзининг маъноси ҳашамат бўлиб чиқса, унда инсоф сўзи бу ердаги маъносида ҳам ўзгариш бўлиши мумкин.
3. Унинг лутфини ичида қаҳр, қўрслиги эзгулик орасига қўшилган эди. Амир Темур доимо олиму уламоларга лутф қилган, аммо улар Соҳибқироннинг қаҳрига ҳам гувоҳ бўлганлар. Чунки ўз ҳаддини билмаган, Соҳибқирон фарзандларига нотўғри таъсир кўрсатган олиму уламолар жазоланганлигини ҳам кўриб турганлар
Қисқаси манбалардаги ҳар бир сўзни мағзини чақиш жуда қизиқ ҳақиқатларни, сиру синоатларни очиб беради.
https://t.me/bahriddin_tarix
1. Унинг муруввати ҳайбати билан аралаш эди. Демак у олиму уламоларга катта ҳурмат кўрсатар, уларга беҳиссоб инъомлар тарқатар, аммо бу ишларда ўзининг мавқейини, обрўсини, салобатини, муаллифнинг тили билан айтганда ҳайбатини ҳам сездириб турарди. Бу билан олиму уламоларни ҳам ўз чегараларидан, ўз ҳадларидан четга қадам қўйишларига имкон қолдирмасди. Барча олиму уламолар Амир Темурдан умидвор бўлишар, шу билан биргаликда унинг ҳайбатини ҳам ҳис қилиб туришар, ўзлари доимо ҳушёрликда ушлаб туришарди.
2. Амир Темур олиму уламолар билан мазмунли баҳс юритар, бу баҳсида инсофу ҳишмат бўларди. Баҳсдаги инсоф тушунарли, Соҳибқирон олимларнинг ҳаққоний фикрлари улар ҳақ бўлгани учун аччиқ бўлсада қабул қилишга журъатли эканлигидан дарак. Ҳишмат сўзи ҳашаматга яқинми? Ҳишмат тахаллуси билан ижод қилган шоир ва олим ҳам ўтган экан яқин тарихимизда. Аммо энциклопедияда унинг тахаллусини маъноси берилмабди. Ҳозирча ҳашамат деб тушундим. Лекин бу гапнинг маъносини яна кўриб чиқиш керак. Агар ҳишмат сўзининг маъноси ҳашамат бўлиб чиқса, унда инсоф сўзи бу ердаги маъносида ҳам ўзгариш бўлиши мумкин.
3. Унинг лутфини ичида қаҳр, қўрслиги эзгулик орасига қўшилган эди. Амир Темур доимо олиму уламоларга лутф қилган, аммо улар Соҳибқироннинг қаҳрига ҳам гувоҳ бўлганлар. Чунки ўз ҳаддини билмаган, Соҳибқирон фарзандларига нотўғри таъсир кўрсатган олиму уламолар жазоланганлигини ҳам кўриб турганлар
Қисқаси манбалардаги ҳар бир сўзни мағзини чақиш жуда қизиқ ҳақиқатларни, сиру синоатларни очиб беради.
https://t.me/bahriddin_tarix
08.04.202507:31
Денгиз савдосининг юртимиз тарихига таъсири хусусида
Вақтим бўлганида устоз, дунё тан олган йирик археолог олим, тарих фанлари доктори, профессор Рустам Сулаймановнинг “Как начинался “Век Темура” китобини ўқишни бошладим. Унинг дастлабки саҳифаларидаги қуйидаги фикр эътиборимни тортди. Муаллиф Чингизхон ва унинг авлодлари томонидан олиб борилган вайронкор юришлар Буюк Ипак йўлига муаммолар олиб келганлигини, денгиз савдосининг ривожланишига туртки берганлиги билдирган. Бизга маълумки дунё илми фанида бу масла кўпроқ усмонли туркларнинг истилолари сабабли юз берганлиги қайд этилади. Аммо устознинг фикрларида ҳам жон бор. Мўғул (уларнинг катта қисмини туркийлар ташкил этган, аммо шу ном билан машҳур) истилосининг натижасида дастлаб Буюк Ипак йўлининг инқирози кузатилганлиги бор гап. Қолаверса мўғул истилосининг бир неча босқичда (мисол учун Хулагухон) давом этганлиги инқирознинг чўзилиб кетишига олиб келган. Бу йўл орадан 60-80 йил ўтганидан сўнг нисбатан (XIII аср охири ва XIV бошларида) тикланган. Лекин кўп ўтмай Чингизийлар империясида парчаланишнинг кучайиши яна қайта савдо инқирозига олиб кеклган. Шу сабабли ҳам Буюк Ипак йўлидаги савдо кўлами аввалги даражага ета олмаган. Амир Темур ўз фаолиятида ушбу савдо йўлини тўла тиклаш ва тараққий эттириш ўз ватани учун ҳаётий эҳтиёж эканлигини тушунган ва шунга ҳаракат қилган. Аммо унинг юришлари ҳам дастлабки вақтда оз бўлса-да,савдо йўлларига хавф солган. Катта ҳудудларнинг бирлаштирилиши ва савдо йўлига Соҳибқироннинг ғамхўрлиги савдонинг тез ривож топишига олиб келган. Шунга қарамай Темурийлар даври маълумотларини араб географларининг IX-XII асрлардаги фактлари билан қиёсий ўрганиш темурийлар даври иқтисодиёти энг чўққига чиққанида ҳам самонийлар ҳамда ундан кейинги сулолалар даражасини такрорлай олмаганлигини кўрсатади. Биргина Фарғона водийси материаллари ҳам шундан далолат беради. XIII аср бошларидаги Хоразмшоҳлар ва кўчманчилар ўртасидаги уруш натижасида Фарғона водийсига етказилган зарар темурийлар даврида ҳам қопланмаган. Мен Фарғона водийсининг темурийлар даврии тарихи бўйича олиб борган тадқиқотларимда “Бобурнома”даги маълумотларни араб географлари асарлари билан солиштириб, аҳоли яшаш пунктлари, қишлоқ ва шаҳарлар сони каррасига камайиб кетганлигини ишонч ҳосил қилганман.
Бу вақтда эса денгиз йўли ривож топа бошлаган. Амир Темурнинг набираси Муҳамад Султон Эроннинг Хўрмуз порти устига юриш қилиб борганида унинг ҳокими Амир Темур хазинасига тўрт йиллик хирожни тўлашни ўз зиммасига олган. Шомийнинг таъкидлашича бир йиллик хирож миқдори 30 карра юз минг олтин динорни ташкил этган. Бу 3 млн динор деганидир. Тўрт йиллиги эса 12 млн динорни билдиради. Яздий бироз камтарроқ рақам келтирган. Унинг таъкидлашича Хўрмузнинг бир йиллик хирожи 300 минг динор кўппакийдир. Тўрт йиллиги 1,2 млн динор кўппакийни билдиради. Бизнингча бу ерда Шомийнинг маълумоти ишонарлди. Чунки, у Амир Темур ҳаётлигида, унинг ўзи билан бирга кўчиб юрувчи саройида яшаган ва ўша ерда сарой девонидаги маълумотлар, ҳужжатлар асосида тарих ёзган. Бу китобни Амир Темур ўзи кўрган ва ўқиб чиққан. Яздий эса Шомийга таянган ҳолда, орадан 21 йил ўтганидан сўнг ўз китобини ёзган. Умуман олганда Хўрмуздаги маблағлар шунчалик кўпки, бу савдо айланмаси жуда катта бўлганлигидан далолат беради. Мирзо Шоҳрух ҳам Хўрмуз орқали Ҳиндистонга элчи юборганлиги денгиз савдосининг тез ривож топиб бораётганлигидан, темурий ҳукмдор бу денгиз йўлини ўрганишга ҳаракат қилганлигидан далолат беради. Тўғри бу вақтда ҳали Буюк ипак йўли ўзининг ўрнини тўла бой бермаган, аммо борган сари савдо денгиз йўлларига кўча бошлаган. Бу эса Мовароуннаҳрнинг асосий савдо йўлларидан, тарихий тараққиётнинг янги йўналишларидан четда қолиши хавфи яқинлигидан хабар берарди.
https://t.me/bahriddin_tarix
Вақтим бўлганида устоз, дунё тан олган йирик археолог олим, тарих фанлари доктори, профессор Рустам Сулаймановнинг “Как начинался “Век Темура” китобини ўқишни бошладим. Унинг дастлабки саҳифаларидаги қуйидаги фикр эътиборимни тортди. Муаллиф Чингизхон ва унинг авлодлари томонидан олиб борилган вайронкор юришлар Буюк Ипак йўлига муаммолар олиб келганлигини, денгиз савдосининг ривожланишига туртки берганлиги билдирган. Бизга маълумки дунё илми фанида бу масла кўпроқ усмонли туркларнинг истилолари сабабли юз берганлиги қайд этилади. Аммо устознинг фикрларида ҳам жон бор. Мўғул (уларнинг катта қисмини туркийлар ташкил этган, аммо шу ном билан машҳур) истилосининг натижасида дастлаб Буюк Ипак йўлининг инқирози кузатилганлиги бор гап. Қолаверса мўғул истилосининг бир неча босқичда (мисол учун Хулагухон) давом этганлиги инқирознинг чўзилиб кетишига олиб келган. Бу йўл орадан 60-80 йил ўтганидан сўнг нисбатан (XIII аср охири ва XIV бошларида) тикланган. Лекин кўп ўтмай Чингизийлар империясида парчаланишнинг кучайиши яна қайта савдо инқирозига олиб кеклган. Шу сабабли ҳам Буюк Ипак йўлидаги савдо кўлами аввалги даражага ета олмаган. Амир Темур ўз фаолиятида ушбу савдо йўлини тўла тиклаш ва тараққий эттириш ўз ватани учун ҳаётий эҳтиёж эканлигини тушунган ва шунга ҳаракат қилган. Аммо унинг юришлари ҳам дастлабки вақтда оз бўлса-да,савдо йўлларига хавф солган. Катта ҳудудларнинг бирлаштирилиши ва савдо йўлига Соҳибқироннинг ғамхўрлиги савдонинг тез ривож топишига олиб келган. Шунга қарамай Темурийлар даври маълумотларини араб географларининг IX-XII асрлардаги фактлари билан қиёсий ўрганиш темурийлар даври иқтисодиёти энг чўққига чиққанида ҳам самонийлар ҳамда ундан кейинги сулолалар даражасини такрорлай олмаганлигини кўрсатади. Биргина Фарғона водийси материаллари ҳам шундан далолат беради. XIII аср бошларидаги Хоразмшоҳлар ва кўчманчилар ўртасидаги уруш натижасида Фарғона водийсига етказилган зарар темурийлар даврида ҳам қопланмаган. Мен Фарғона водийсининг темурийлар даврии тарихи бўйича олиб борган тадқиқотларимда “Бобурнома”даги маълумотларни араб географлари асарлари билан солиштириб, аҳоли яшаш пунктлари, қишлоқ ва шаҳарлар сони каррасига камайиб кетганлигини ишонч ҳосил қилганман.
Бу вақтда эса денгиз йўли ривож топа бошлаган. Амир Темурнинг набираси Муҳамад Султон Эроннинг Хўрмуз порти устига юриш қилиб борганида унинг ҳокими Амир Темур хазинасига тўрт йиллик хирожни тўлашни ўз зиммасига олган. Шомийнинг таъкидлашича бир йиллик хирож миқдори 30 карра юз минг олтин динорни ташкил этган. Бу 3 млн динор деганидир. Тўрт йиллиги эса 12 млн динорни билдиради. Яздий бироз камтарроқ рақам келтирган. Унинг таъкидлашича Хўрмузнинг бир йиллик хирожи 300 минг динор кўппакийдир. Тўрт йиллиги 1,2 млн динор кўппакийни билдиради. Бизнингча бу ерда Шомийнинг маълумоти ишонарлди. Чунки, у Амир Темур ҳаётлигида, унинг ўзи билан бирга кўчиб юрувчи саройида яшаган ва ўша ерда сарой девонидаги маълумотлар, ҳужжатлар асосида тарих ёзган. Бу китобни Амир Темур ўзи кўрган ва ўқиб чиққан. Яздий эса Шомийга таянган ҳолда, орадан 21 йил ўтганидан сўнг ўз китобини ёзган. Умуман олганда Хўрмуздаги маблағлар шунчалик кўпки, бу савдо айланмаси жуда катта бўлганлигидан далолат беради. Мирзо Шоҳрух ҳам Хўрмуз орқали Ҳиндистонга элчи юборганлиги денгиз савдосининг тез ривож топиб бораётганлигидан, темурий ҳукмдор бу денгиз йўлини ўрганишга ҳаракат қилганлигидан далолат беради. Тўғри бу вақтда ҳали Буюк ипак йўли ўзининг ўрнини тўла бой бермаган, аммо борган сари савдо денгиз йўлларига кўча бошлаган. Бу эса Мовароуннаҳрнинг асосий савдо йўлларидан, тарихий тараққиётнинг янги йўналишларидан четда қолиши хавфи яқинлигидан хабар берарди.
https://t.me/bahriddin_tarix
24.03.202510:44
Этник жараёнлар тарихига оид янги тадқиқот
Шу кунларда Севинч Улашованинг “XIII – XV асрларда Мовароуннаҳрдаги этник жараёнлар” китобини ўқишни бошладим. Ушбу монография уч бобдан иборат. Дастлабки бобда ўрганилган илмий муаммонинг манбашунослик ва тарихшунослик масалалари тадқиқ этилган. Иккинчи бобда мени қизиқтирган масалалардан бири Хоразмшоҳлар даврида Мовароуннаҳрдаги этник ҳолат ўрганилган бўлиб, унинг тадқиқот доирасига киритилганлиги жуда қувонтирди. Чунки Мовароуннаҳрнинг мўғуллар томонидан истило қилинишида айрим кучларнинг очиқдан очиқ мўғуллар томонига ўтиб кетганлигини сабабларини тушунишда бу жуда муҳим масала эди. Шу бобда яна Чиғатой улуси давридаги этно-сиёсий вазият ва Мовароуннаҳрга кўчиб келган қабилаларнинг минтақадаги этник жараёнларга таъсири масалалари ҳам тарихий манбалар асосида тадқиқ этилган. Учинчи бобда эса Темурийлар даврида Мовароуннаҳрда юз берган этник жараёнлар ўрганилган. Ушбу тадқиқот илм аҳли томонидан жуда кам мурожат қилинган илмий муаммога бағишланганлиги билан ҳам аҳамиятлидир. Китобга 73 та қабила ва этнослар, 234 нафар тарихий шахснинг этник келиб чиқиши ҳақидаги маълумотноманинг манбалари билан илова қилинганлиги ўқувчи ва тадқиқотчилар учун жуда яхши совға бўлган, деб ўйлайман.
Муаллиф ҳақида ҳам бир оғиз сўз айтсам. Севинч Улашова менинг устозим, йирик манбашунос олим академик Дилором Юсупованинг иқтидорли шогирдларидан бири. Севинчхон бир неча йил аввал шу мавзу бўйича устоз раҳбарлигида тадқиқот олиб бориб, уни муваффақиятли ҳимоя қилган эди. Кўпгина тадқиқотлар китоб сифатида нашр этилмай, диссертация ҳолатида қолиб кетиши кўпчиликка маълум. Севинчхон ўз тадқиқотини китоб сифатида нашр қилиб, тарих фани ихлосмандларига тақдим этиши жуда улуғ иш бўлган. Муаллифни ушбу китоб билан табриклаган ҳолда, яна навбатдаги илмий тадқиқотлари ҳам янгиликларга бой, самарали бўлишини тилайман.
https://t.me/bahriddin_tarix
Шу кунларда Севинч Улашованинг “XIII – XV асрларда Мовароуннаҳрдаги этник жараёнлар” китобини ўқишни бошладим. Ушбу монография уч бобдан иборат. Дастлабки бобда ўрганилган илмий муаммонинг манбашунослик ва тарихшунослик масалалари тадқиқ этилган. Иккинчи бобда мени қизиқтирган масалалардан бири Хоразмшоҳлар даврида Мовароуннаҳрдаги этник ҳолат ўрганилган бўлиб, унинг тадқиқот доирасига киритилганлиги жуда қувонтирди. Чунки Мовароуннаҳрнинг мўғуллар томонидан истило қилинишида айрим кучларнинг очиқдан очиқ мўғуллар томонига ўтиб кетганлигини сабабларини тушунишда бу жуда муҳим масала эди. Шу бобда яна Чиғатой улуси давридаги этно-сиёсий вазият ва Мовароуннаҳрга кўчиб келган қабилаларнинг минтақадаги этник жараёнларга таъсири масалалари ҳам тарихий манбалар асосида тадқиқ этилган. Учинчи бобда эса Темурийлар даврида Мовароуннаҳрда юз берган этник жараёнлар ўрганилган. Ушбу тадқиқот илм аҳли томонидан жуда кам мурожат қилинган илмий муаммога бағишланганлиги билан ҳам аҳамиятлидир. Китобга 73 та қабила ва этнослар, 234 нафар тарихий шахснинг этник келиб чиқиши ҳақидаги маълумотноманинг манбалари билан илова қилинганлиги ўқувчи ва тадқиқотчилар учун жуда яхши совға бўлган, деб ўйлайман.
Муаллиф ҳақида ҳам бир оғиз сўз айтсам. Севинч Улашова менинг устозим, йирик манбашунос олим академик Дилором Юсупованинг иқтидорли шогирдларидан бири. Севинчхон бир неча йил аввал шу мавзу бўйича устоз раҳбарлигида тадқиқот олиб бориб, уни муваффақиятли ҳимоя қилган эди. Кўпгина тадқиқотлар китоб сифатида нашр этилмай, диссертация ҳолатида қолиб кетиши кўпчиликка маълум. Севинчхон ўз тадқиқотини китоб сифатида нашр қилиб, тарих фани ихлосмандларига тақдим этиши жуда улуғ иш бўлган. Муаллифни ушбу китоб билан табриклаган ҳолда, яна навбатдаги илмий тадқиқотлари ҳам янгиликларга бой, самарали бўлишини тилайман.
https://t.me/bahriddin_tarix
04.04.202514:09
🔰FDU - KONFERENSIYA
👉Bugun Tarix fakultetida "Amir Temur - jahon tarixida" mavzusida IV Respublika ilmiy-nazariy konferensiyasi bo'lib o'tdi.
👉Bugun Tarix fakultetida "Amir Temur - jahon tarixida" mavzusida IV Respublika ilmiy-nazariy konferensiyasi bo'lib o'tdi.
登录以解锁更多功能。
