Iqtisod4i
15.04.202511:21
Биз ҳам бир кун миллий авиакомпания ва мамлакат ўртасида танлов қилишимиз, мамлакатни танлашимиз керак. Бир қанча аввал Ли Куан Ю Сингапурда қилгани каби.
https://t.me/the_bakiroo/9919
https://t.me/the_bakiroo/9919
28.03.202508:33
Бу мамлакатга барибир битта жаҳон чемпионати керак
5 йил олдин ЎзПФЛ директори Диёр Имомхўжаев «Ular»га берган интервьюсида агар Ўзбекистонда давлат бугундан бошлаб профессионал футболни молиялаштиришни тўхтатса нима бўлади деган саволга жавобан 5 йил футбол орқага кетади, кейин эса ҳаммаси тўғри йўлга тушиб кетади, деган мазмунда гапирганди.
Ўшанда биз профессионал футболни молиялаштиришни бирданига тўхтатиш эмас, балки 2030 йилгача клубларни босқичма-босқич хусусийлаштириш йўлидан юрдик.
Ўтган йили «Мифономика»да ҳам шу бўйича Диёр акадан фикрларини сўрагандим. У давлат профессионал футбол клубларига пул беришни тўхтатиши нормаль жараён эканини таъкидлаганди.
Шу маънода жаҳон чемпионатига чиқишимиз футболдаги ислоҳотларни тезлаштиради деган умидим бор. Атиги бир қадам қолди-ку, яна ўша ҳаммамиз чиқишни истайдиган мусобақага жуда яқинмиз.
Умид қиламанки, жаҳон чемпионатига чиққанимиздан кейин мана ўша мусобақага чиқдик, энди ёндашувни соғлом томонга ўзгартиришимиз керак дейдиганларнинг овози эшитилади.
5 йил олдин ЎзПФЛ директори Диёр Имомхўжаев «Ular»га берган интервьюсида агар Ўзбекистонда давлат бугундан бошлаб профессионал футболни молиялаштиришни тўхтатса нима бўлади деган саволга жавобан 5 йил футбол орқага кетади, кейин эса ҳаммаси тўғри йўлга тушиб кетади, деган мазмунда гапирганди.
Ўшанда биз профессионал футболни молиялаштиришни бирданига тўхтатиш эмас, балки 2030 йилгача клубларни босқичма-босқич хусусийлаштириш йўлидан юрдик.
Ўтган йили «Мифономика»да ҳам шу бўйича Диёр акадан фикрларини сўрагандим. У давлат профессионал футбол клубларига пул беришни тўхтатиши нормаль жараён эканини таъкидлаганди.
Шу маънода жаҳон чемпионатига чиқишимиз футболдаги ислоҳотларни тезлаштиради деган умидим бор. Атиги бир қадам қолди-ку, яна ўша ҳаммамиз чиқишни истайдиган мусобақага жуда яқинмиз.
Умид қиламанки, жаҳон чемпионатига чиққанимиздан кейин мана ўша мусобақага чиқдик, энди ёндашувни соғлом томонга ўзгартиришимиз керак дейдиганларнинг овози эшитилади.
19.03.202514:26
Истанбул университети Истанбул мэри ва Эрдўғоннинг президентлик сайловида асосий рақиби бўлиши кутилаётган Экрем Имомўғлининг дипломини бекор қилибди. Туркия Конституциясида президентликка номзод олий маълумотли бўлиши кераклиги белгиланган.
07.03.202508:19
Амалдорлар эмас, бозор керак
«Фавқулодда вазиятларда нархларни назорат қилишнинг энг ёрқин мисоли 70-йиллардаги Америка бензин инқирози ҳисобланади. Никсон маъмурияти OPEC`нинг нефть эмбаргосига жавобан нархларни назорат қилишга киришгани натижасида бензин умуман мавжуд бўлмай қолди.
Бутун мамлакат бўйлаб ҳайдовчилар узун навбатлар ҳосил қила бошлади, баъзида улар бакларини тўлдириш учун соатлаб навбатда туришига тўғри келди. Ёқилғи қуйиш шохобчаларида “Кечирасиз, БУГУН БЕНЗИН ЙЎҚ” деган ёзувлар осиб қўйилган, баъзиларида эса тоқ кунларда тоқ рақамли, жуфт кунларда жуфт рақамли автомобилларга ёқилғи сотиш чекланганди.
Инсоний ва иқтисодий харажатлар ҳайратланарли даражада эди. Фарзандларини мактабга олиб кетаётган оналарнинг бензини тугаб қолди, ишчилар ишга кела олмади, ҳатто ёқилғи қуйиш шохобчаларида зўравонликлар содир бўлди. Ёқилғи қуйиш шохобчаси хизматчисига қурол ўқталган эркак қўлга олинди».
https://substack.com/home/post/p-158408866
«Фавқулодда вазиятларда нархларни назорат қилишнинг энг ёрқин мисоли 70-йиллардаги Америка бензин инқирози ҳисобланади. Никсон маъмурияти OPEC`нинг нефть эмбаргосига жавобан нархларни назорат қилишга киришгани натижасида бензин умуман мавжуд бўлмай қолди.
Бутун мамлакат бўйлаб ҳайдовчилар узун навбатлар ҳосил қила бошлади, баъзида улар бакларини тўлдириш учун соатлаб навбатда туришига тўғри келди. Ёқилғи қуйиш шохобчаларида “Кечирасиз, БУГУН БЕНЗИН ЙЎҚ” деган ёзувлар осиб қўйилган, баъзиларида эса тоқ кунларда тоқ рақамли, жуфт кунларда жуфт рақамли автомобилларга ёқилғи сотиш чекланганди.
Инсоний ва иқтисодий харажатлар ҳайратланарли даражада эди. Фарзандларини мактабга олиб кетаётган оналарнинг бензини тугаб қолди, ишчилар ишга кела олмади, ҳатто ёқилғи қуйиш шохобчаларида зўравонликлар содир бўлди. Ёқилғи қуйиш шохобчаси хизматчисига қурол ўқталган эркак қўлга олинди».
https://substack.com/home/post/p-158408866
24.02.202514:08
Кругман Трамп ва Маск ҳақида ёзяпти:
«Ҳукуматни бизнес каби бошқаришга ваъда берган исталган кишига ишониш ҳар доим хато бўлган. Корхоналар ва давлат идораларининг мақсадлари бир-биридан жуда фарқ қилади ва одатда ҳатто чинакам буюк бизнес етакчиларида ҳам сиёсат ҳақида даҳшатли ғоялар бўлади.
PS: [Бугун] Россия 2022 йилнинг айнан 24 февралида Украинага бостириб кирганини эслатиб ўтиш жоиз. Хуллас, Киев 3 кун ичида қулаши керак бўлганига 3 йил тўлди. Мен озодликни жасорат билан ҳимоя қилишдан илҳомланиш ўрнига, бундан ғазабланадиган одамлар юртимни бошқараётганидан уяламан».
«Ҳукуматни бизнес каби бошқаришга ваъда берган исталган кишига ишониш ҳар доим хато бўлган. Корхоналар ва давлат идораларининг мақсадлари бир-биридан жуда фарқ қилади ва одатда ҳатто чинакам буюк бизнес етакчиларида ҳам сиёсат ҳақида даҳшатли ғоялар бўлади.
PS: [Бугун] Россия 2022 йилнинг айнан 24 февралида Украинага бостириб кирганини эслатиб ўтиш жоиз. Хуллас, Киев 3 кун ичида қулаши керак бўлганига 3 йил тўлди. Мен озодликни жасорат билан ҳимоя қилишдан илҳомланиш ўрнига, бундан ғазабланадиган одамлар юртимни бошқараётганидан уяламан».
07.02.202515:59
Қуёшни тўсишда давом этамизми?
https://www.gazeta.uz/uz/2025/02/07/quyosh-va-elektromobillar/
https://www.gazeta.uz/uz/2025/02/07/quyosh-va-elektromobillar/
07.04.202517:36
Трамп соғлом ақлга ва иқтисодиёт дарсликларига 100 фоизлик бож жорий қилибди (с).
27.03.202509:53
«Ўзбекистон 24» маълумотни қаердан оляпти?
Кеча президент матбуот хизмати йўл қурилиши лойиҳалари бўйича хабар берди.
Унда Тошкент - Самарқанд янги йўли ҳақида қуйидаги маълумот берилди:
«Унинг натижасида Тошкент билан Самарқанд ўртасида қатнов вақти 4,5 соатдан 2,5 соатгача қисқаради. Ҳозирги мавжуд йўлда тирбандлик анча камаяди».
Шунингдек, кеча «Ўзбекистон 24» ҳам худди шу йиғилиш ҳақида сюжет эфирга узатди. Унда шундай дейилади:
«Тошкент билан Самарқанд ўртасидаги қатнов вақти 7 соатдан 3 гача қисқаради. Айни пайтда пойтахтдан Самарқандгача одамлар 6-7 соат вақтини йўлда ўтказмоқда. Ҳозирги мавжуд йўлда тирбандлик анча камаяди».
Худди шу хабарларда Андижон ҳақидаги маълумотда ҳам фарқ бор. Президент матбуот хизмати:
«Тезюрар магистрал фойдаланишга топширилиши натижасида Тошкент билан Андижон орасидаги қатнов вақти 5 соатдан 3 соатгача қисқаради».
«Ўзбекистон 24»:
«Тезюрар магистрал фойдаланишга топширилиши натижасида Тошкент билан Андижон орасидаги қатнов вақти 6 соатдан 3 соатгача қисқаради».
Кеча президент матбуот хизмати йўл қурилиши лойиҳалари бўйича хабар берди.
Унда Тошкент - Самарқанд янги йўли ҳақида қуйидаги маълумот берилди:
«Унинг натижасида Тошкент билан Самарқанд ўртасида қатнов вақти 4,5 соатдан 2,5 соатгача қисқаради. Ҳозирги мавжуд йўлда тирбандлик анча камаяди».
Шунингдек, кеча «Ўзбекистон 24» ҳам худди шу йиғилиш ҳақида сюжет эфирга узатди. Унда шундай дейилади:
«Тошкент билан Самарқанд ўртасидаги қатнов вақти 7 соатдан 3 гача қисқаради. Айни пайтда пойтахтдан Самарқандгача одамлар 6-7 соат вақтини йўлда ўтказмоқда. Ҳозирги мавжуд йўлда тирбандлик анча камаяди».
Худди шу хабарларда Андижон ҳақидаги маълумотда ҳам фарқ бор. Президент матбуот хизмати:
«Тезюрар магистрал фойдаланишга топширилиши натижасида Тошкент билан Андижон орасидаги қатнов вақти 5 соатдан 3 соатгача қисқаради».
«Ўзбекистон 24»:
«Тезюрар магистрал фойдаланишга топширилиши натижасида Тошкент билан Андижон орасидаги қатнов вақти 6 соатдан 3 соатгача қисқаради».
19.03.202512:28
Концентрация муаммоми?
Жан Тиролдан интервью олганимда ундан корхоналарни бозордаги улушига қараб монополия сифатида баҳолаш қанчалик тўғри эканини сўрагандим. Бугунги дискуссия фонида шу парчани эсладим:
— Сиз учун монополия нима?
— Монополия — бу бозордаги вазиятга жуда катта таъсир кўрсата оладиган корхона. Бу орқали у нархни оширса ҳам ёки паст сифатли маҳсулот ишлаб чиқарса ҳам истеъмолчиларини йўқотмайди, чунки бошқа муқобил йўқ. Мана шу — монополия ва бу жамият учун ёмон. Жамият учун ёмон эканига икки сабаб мавжуд.
Биринчиси, нархлар юқори ёки сифат паст экани. Иккинчи сабаб эса, монополиялар инновациялар билан кўп ҳам шуғулланавермайди. Чунки уларнинг ҳаёти осон. Шундан келиб чиқиб, улар инновация қилишлари шарт эмас, чунки барибир мижозларини йўқотмайди. Шунинг учун ҳам монополияларга қарши сиёсат бўлиши лозим.
— Турли мамлакатларнинг монополияга қарши органлари монополияларни турлича аниқлайди. Масалан, корхоналарни бозордаги улушига қараб монополия сифатида баҳолаш кўп кузатилади. Сизнингча, бу ўлчов тўғрими?
— Бу — биринчи ўлчов. Охир-оқибат, биз иқтисодчи сифатида биламизки, фақат бозордаги улушнинг ўзигина буни билиш учун етарли эмас, чунки бошқа корхоналардан яхшироқ маҳсулот ёки хизмат таклиф қилиб ҳам бозорда катта улушга эга бўлган фирмалар ҳам бўлиши мумкин. Уларга доимо босимда ушлаб турувчи рақобат муҳити таҳдид солиб туради.
Аксинча, биз бозор улуши паст, лекин жуда қудратли корхоналарни ҳам биламиз. Мен аввалроқ платформалар иқтисодиётини муҳокама қилгандим. Мисол учун, саёҳат бозорида Booking.com платформасининг улуши 20 фоизни ташкил этиши мумкин. Лекин, айни вақтда, у ўзининг мижозлари устидан монополияга эга бўлиши эҳтимоли мавжуд.
Чунки бизнес фойдаланувчилари, масалан, меҳмонхоналар Booking мижозларига фақат Booking орқали «етиб боришлари» мумкин. Шу боис, бу мураккаброқ масала. Бозордаги улуш бирламчи кўрсаткич сифатида фойдали бўлиши мумкин, лекин корхонанинг бозорга таъсир кучи ҳақиқатан ҳам катта ёки кичиклигини фақат яхши таҳлил орқалигина билиш мумкин.
— Карлос Слим ва Билл Гейтс ўртасида қандай фарқ бор?
— Билл Гейтс, албатта, барча технологик тадбиркорлар сингари, жуда кўп инновациялар қилган. Бошқа миллиардерлар ҳам борки, уларнинг бойлиги асосан ҳукумат билан дўстлик алоқалари ёки бошқа бирор имкониятдан ҳосил бўлади. Улар, масалан, баъзи хомашё материалларини ёки шунга ўхшаш нарсаларни хусусийлаштиришга муваффақ бўлган. Албатта, биринчи тоифадагилар ўз бойликларига кўпроқ лойиқ, чунки улар нафақат ўзлари учун қиймат олади, балки жамият учун ҳам қиймат яратади.
Лекин инсоният учун жуда кўп қиймат яратган Билл Гейтсдек одам ҳам, Google ҳам, Apple ва барча технология компаниялари ҳам монополист бўлиши мумкин, албатта. Улар ҳам иқтисодиётга зарар етказиши мумкин. Тўғри, улар ажойиб хизмат ишлаб чиқяпти, шунинг учун уларнинг мевасини олишга ҳам лойиқ. Шу билан бирга, улар қоидалар бўйича ҳаракат қилишлари ва монопол мавқеини суиистеъмол қилмасликлари керак.
— Сизнингча, жамиятда монополия қандай пайдо бўлади?
— Бу аввалги савол билан боғлиқ. Биласизми, баъзи монополиялар бундай мавқега муносиб бўлиши мумкин, чунки улар инновация қилади, улар бутунлай янги нарсалар яратади. Баъзилари эса номуносиб, чунки бундай монополиялар қандайдир имконият орқали пайдо бўлиб қолган ёки сиёсатчилар билан дўст бўлгани туфайли шундай мавқега эга бўлиши мумкин.
Шунинг учун биз монополияларни бир-биридан фарқлашимиз керак. Шунинг учун ҳам, масалан, АҚШда монополиялар ноқонуний эмас. Монополияларнинг мавжудлиги — қонуний. Бу ердаги ноқонуний нарса — ҳукмрон мавқени суиистеъмол қилиш. Бу тушунчалар бир-биридан бироз фарқ қилади.
Жан Тиролдан интервью олганимда ундан корхоналарни бозордаги улушига қараб монополия сифатида баҳолаш қанчалик тўғри эканини сўрагандим. Бугунги дискуссия фонида шу парчани эсладим:
— Сиз учун монополия нима?
— Монополия — бу бозордаги вазиятга жуда катта таъсир кўрсата оладиган корхона. Бу орқали у нархни оширса ҳам ёки паст сифатли маҳсулот ишлаб чиқарса ҳам истеъмолчиларини йўқотмайди, чунки бошқа муқобил йўқ. Мана шу — монополия ва бу жамият учун ёмон. Жамият учун ёмон эканига икки сабаб мавжуд.
Биринчиси, нархлар юқори ёки сифат паст экани. Иккинчи сабаб эса, монополиялар инновациялар билан кўп ҳам шуғулланавермайди. Чунки уларнинг ҳаёти осон. Шундан келиб чиқиб, улар инновация қилишлари шарт эмас, чунки барибир мижозларини йўқотмайди. Шунинг учун ҳам монополияларга қарши сиёсат бўлиши лозим.
— Турли мамлакатларнинг монополияга қарши органлари монополияларни турлича аниқлайди. Масалан, корхоналарни бозордаги улушига қараб монополия сифатида баҳолаш кўп кузатилади. Сизнингча, бу ўлчов тўғрими?
— Бу — биринчи ўлчов. Охир-оқибат, биз иқтисодчи сифатида биламизки, фақат бозордаги улушнинг ўзигина буни билиш учун етарли эмас, чунки бошқа корхоналардан яхшироқ маҳсулот ёки хизмат таклиф қилиб ҳам бозорда катта улушга эга бўлган фирмалар ҳам бўлиши мумкин. Уларга доимо босимда ушлаб турувчи рақобат муҳити таҳдид солиб туради.
Аксинча, биз бозор улуши паст, лекин жуда қудратли корхоналарни ҳам биламиз. Мен аввалроқ платформалар иқтисодиётини муҳокама қилгандим. Мисол учун, саёҳат бозорида Booking.com платформасининг улуши 20 фоизни ташкил этиши мумкин. Лекин, айни вақтда, у ўзининг мижозлари устидан монополияга эга бўлиши эҳтимоли мавжуд.
Чунки бизнес фойдаланувчилари, масалан, меҳмонхоналар Booking мижозларига фақат Booking орқали «етиб боришлари» мумкин. Шу боис, бу мураккаброқ масала. Бозордаги улуш бирламчи кўрсаткич сифатида фойдали бўлиши мумкин, лекин корхонанинг бозорга таъсир кучи ҳақиқатан ҳам катта ёки кичиклигини фақат яхши таҳлил орқалигина билиш мумкин.
— Карлос Слим ва Билл Гейтс ўртасида қандай фарқ бор?
— Билл Гейтс, албатта, барча технологик тадбиркорлар сингари, жуда кўп инновациялар қилган. Бошқа миллиардерлар ҳам борки, уларнинг бойлиги асосан ҳукумат билан дўстлик алоқалари ёки бошқа бирор имкониятдан ҳосил бўлади. Улар, масалан, баъзи хомашё материалларини ёки шунга ўхшаш нарсаларни хусусийлаштиришга муваффақ бўлган. Албатта, биринчи тоифадагилар ўз бойликларига кўпроқ лойиқ, чунки улар нафақат ўзлари учун қиймат олади, балки жамият учун ҳам қиймат яратади.
Лекин инсоният учун жуда кўп қиймат яратган Билл Гейтсдек одам ҳам, Google ҳам, Apple ва барча технология компаниялари ҳам монополист бўлиши мумкин, албатта. Улар ҳам иқтисодиётга зарар етказиши мумкин. Тўғри, улар ажойиб хизмат ишлаб чиқяпти, шунинг учун уларнинг мевасини олишга ҳам лойиқ. Шу билан бирга, улар қоидалар бўйича ҳаракат қилишлари ва монопол мавқеини суиистеъмол қилмасликлари керак.
— Сизнингча, жамиятда монополия қандай пайдо бўлади?
— Бу аввалги савол билан боғлиқ. Биласизми, баъзи монополиялар бундай мавқега муносиб бўлиши мумкин, чунки улар инновация қилади, улар бутунлай янги нарсалар яратади. Баъзилари эса номуносиб, чунки бундай монополиялар қандайдир имконият орқали пайдо бўлиб қолган ёки сиёсатчилар билан дўст бўлгани туфайли шундай мавқега эга бўлиши мумкин.
Шунинг учун биз монополияларни бир-биридан фарқлашимиз керак. Шунинг учун ҳам, масалан, АҚШда монополиялар ноқонуний эмас. Монополияларнинг мавжудлиги — қонуний. Бу ердаги ноқонуний нарса — ҳукмрон мавқени суиистеъмол қилиш. Бу тушунчалар бир-биридан бироз фарқ қилади.
03.03.202507:47
Парламентимиз вазирликка номзодларни маъқуллайдиган йиғилишда жонли эфир қилишни лозим топмаяпти негадир.
https://t.me/qonunchilikpalatasi/26237
https://t.me/qonunchilikpalatasi/26237
15.02.202512:00
Халқаро савдо ҳуқуқи бўйича ҳуқуқшунос Умида Ҳакназар электромобиллар утилизацияси учун йиғим миқдори оширилгани ҳақида
Ўзбекистонга импорт қилинадиган электромобиллар утилизацияси учун йиғим миқдори оширилиши амалда ЖСТ тамойилларига зид ва халқаро савдода камситишга йўл қўймаслик бўйича асосий қоидани бузади.
Бундай чора тарифлар ва савдо бўйича Бош келишувнинг (ГАТТ) III моддасида мустаҳкамланган миллий режим тамойилини бевосита бузиш ҳисобланади. Бу тамойил солиқ ва йиғимлар импорт қилинадиган маҳсулотларга ҳам, маҳаллий маҳсулотларга ҳам тенг қўлланишини талаб қилади. 2030 йилгача маҳаллий ишлаб чиқарувчиларни ундан озод қилган ҳолда фақат импорт қилинадиган электромобиллар учун утилизация йиғими жорий этилиши яққол дискриминацияни ифодалайди.
Бу, шунингдек, энг кўп қулайлик режими тамойилини ҳам бузади, чунки утилизация йиғими бир текис қўлланмаяпти: хусусан, BYD каби баъзи ишлаб чиқарувчилар истисно қилинмоқда, бу баъзи мамлакатлар ва етказиб берувчиларни бошқаларга нисбатан афзал қилиб қўяди.
Ўзбекистонда ҳалигача электромобиль аккумуляторларини қайта ишлаш инфратузилмаси мавжуд эмас. Бундан келиб чиқадики, йиғимни жорий этиш ҳақиқий экологик чоралар билан қўллаб-қувватланмаган ва кўпроқ импортни чеклашга қаратилган протекционистик чорага ўхшайди, бу эса охир-оқибатда истеъмолчилар зиммасига юк бўлади.
Умида Ҳакназарнинг қўшимча қилишича, ягона қонуний протекционистик чора музокаралар жараёнида маълум даражада «боғланган» импорт божлари қўлланиши ҳисобланади ва уларни кейинчалик ўзгартириш ЖСТ аъзолари билан қўшимча музокаралар олиб боришни талаб қилади.
Унинг фикрича, Ўзбекистон ўз истеъмолчиларига «қайғуриши» ва кўплаб давлатлардан фарқли ўлароқ, электромобилларга ноль ставкадаги импорт божларини қўллаётгани туфайли утилизация йиғими жорий этилиши ўзини оқлаши ҳақидаги аргумент «ҳеч қандай танқидга дош беролмайди».
«Амалда регулятор бу йиғим „яширин бож“ эканлигини очиқ тан олмоқда, бу эса халқаро савдо қоидалари билан бевосита тақиқланган. Шундай экан, импорт учун маълум ставкадаги божни таклиф қилиш ва музокаралар давомида ҳамкорлар билан келишиб олиш яхшироқ эмасми? Ҳар ҳолда бу инсофдан бўларди», — деб ҳисоблайди у.
Батафсил бу ерда:
https://www.gazeta.uz/uz/2025/02/14/recycling-fee/
Ўзбекистонга импорт қилинадиган электромобиллар утилизацияси учун йиғим миқдори оширилиши амалда ЖСТ тамойилларига зид ва халқаро савдода камситишга йўл қўймаслик бўйича асосий қоидани бузади.
Бундай чора тарифлар ва савдо бўйича Бош келишувнинг (ГАТТ) III моддасида мустаҳкамланган миллий режим тамойилини бевосита бузиш ҳисобланади. Бу тамойил солиқ ва йиғимлар импорт қилинадиган маҳсулотларга ҳам, маҳаллий маҳсулотларга ҳам тенг қўлланишини талаб қилади. 2030 йилгача маҳаллий ишлаб чиқарувчиларни ундан озод қилган ҳолда фақат импорт қилинадиган электромобиллар учун утилизация йиғими жорий этилиши яққол дискриминацияни ифодалайди.
Бу, шунингдек, энг кўп қулайлик режими тамойилини ҳам бузади, чунки утилизация йиғими бир текис қўлланмаяпти: хусусан, BYD каби баъзи ишлаб чиқарувчилар истисно қилинмоқда, бу баъзи мамлакатлар ва етказиб берувчиларни бошқаларга нисбатан афзал қилиб қўяди.
Ўзбекистонда ҳалигача электромобиль аккумуляторларини қайта ишлаш инфратузилмаси мавжуд эмас. Бундан келиб чиқадики, йиғимни жорий этиш ҳақиқий экологик чоралар билан қўллаб-қувватланмаган ва кўпроқ импортни чеклашга қаратилган протекционистик чорага ўхшайди, бу эса охир-оқибатда истеъмолчилар зиммасига юк бўлади.
Умида Ҳакназарнинг қўшимча қилишича, ягона қонуний протекционистик чора музокаралар жараёнида маълум даражада «боғланган» импорт божлари қўлланиши ҳисобланади ва уларни кейинчалик ўзгартириш ЖСТ аъзолари билан қўшимча музокаралар олиб боришни талаб қилади.
Унинг фикрича, Ўзбекистон ўз истеъмолчиларига «қайғуриши» ва кўплаб давлатлардан фарқли ўлароқ, электромобилларга ноль ставкадаги импорт божларини қўллаётгани туфайли утилизация йиғими жорий этилиши ўзини оқлаши ҳақидаги аргумент «ҳеч қандай танқидга дош беролмайди».
«Амалда регулятор бу йиғим „яширин бож“ эканлигини очиқ тан олмоқда, бу эса халқаро савдо қоидалари билан бевосита тақиқланган. Шундай экан, импорт учун маълум ставкадаги божни таклиф қилиш ва музокаралар давомида ҳамкорлар билан келишиб олиш яхшироқ эмасми? Ҳар ҳолда бу инсофдан бўларди», — деб ҳисоблайди у.
Батафсил бу ерда:
https://www.gazeta.uz/uz/2025/02/14/recycling-fee/
转发自:
Iqtisod4i
04.02.202518:46
Raqobat tadbirkor manfaati uchun xizmat qilmasligini ta'kidlab o'tish muhimdir.
Aslida, korxonalar raqobat qilishni sevmaydilar va odatda undan o'zlarini himoya qilishga qaratilgan siyosat uchun lobbizm bilan shug'ullanadilar. Raqobatchilarning bozorga chiqishini cheklash uchun ular tez-tez to'siqlar qo'yishga urinadilar. Tartibga solish va siyosiy jarayonlar tahlilini davom ettirganimizda, korxonalarning bozor raqobatdoshligini kamaytirishga qaratilgan hatti-harakatlar bo'yicha misollarga qayta va qayta duch kelamiz. Haqiqatdan ham, oligarxlarning ma'lum mahsulot va xizmatlar bozorlarida hukmronlik muammosi post-kommunist mamlakatlarida ayniqsa keng tarqalgan.
Common Sense Economics
Aslida, korxonalar raqobat qilishni sevmaydilar va odatda undan o'zlarini himoya qilishga qaratilgan siyosat uchun lobbizm bilan shug'ullanadilar. Raqobatchilarning bozorga chiqishini cheklash uchun ular tez-tez to'siqlar qo'yishga urinadilar. Tartibga solish va siyosiy jarayonlar tahlilini davom ettirganimizda, korxonalarning bozor raqobatdoshligini kamaytirishga qaratilgan hatti-harakatlar bo'yicha misollarga qayta va qayta duch kelamiz. Haqiqatdan ham, oligarxlarning ma'lum mahsulot va xizmatlar bozorlarida hukmronlik muammosi post-kommunist mamlakatlarida ayniqsa keng tarqalgan.
Common Sense Economics
07.04.202517:31
Эркин савдо ва тарифлар ҳақида
Бундан бир муддат олдин президент Рейган Сан-Францискода ўқиган нутқида тарифлар ҳақида гапирганди.
У айтгандики, тасаввур қилинг, биз уч киши бўлиб океанда бир қайиқда кетяпмиз. Бир шеригимиз қуролини олиб, қайиқнинг тубига ўқ узди. Бу вазиятда биз ҳам қуролимизни олиб, қайиқнинг тубида яна тешик очишимиз оқилона қарор бўладими? Бу жуда аҳмоқона фикр, шундай эмасми? Аммо шунга қарамай, бу ҳимоя ва қасос ғояси ҳисобланади.
Рейганнинг гаплари ҳақида Фридман шундай деганди:
Айтайлик, Япония ва Европа бизга нисбатан протекционистик тарифларни жорий қилди. Бу уларга ҳам, бизга ҳам зарар етказади. Агар биз ҳам уларга жаҳл қилиб, қарама-қарши протекционистик тарифларни жорий қилсак, биз ҳам ўзимизга ва уларга кўпроқ зарар етказамиз ҳолос. Биз ҳам қайиқнинг тагига ўқ узишимиздан маъно йўқ.
Дунёдаги энг яхши нарса барча мамлакатлар эркин савдо билан шуғулланиши, лекин бошқа давлатлар бундай қилмаган тақдирда ҳам, эркин савдо билан шуғулланишимиз оқилона қарор бўлади.
Бундан бир муддат олдин президент Рейган Сан-Францискода ўқиган нутқида тарифлар ҳақида гапирганди.
У айтгандики, тасаввур қилинг, биз уч киши бўлиб океанда бир қайиқда кетяпмиз. Бир шеригимиз қуролини олиб, қайиқнинг тубига ўқ узди. Бу вазиятда биз ҳам қуролимизни олиб, қайиқнинг тубида яна тешик очишимиз оқилона қарор бўладими? Бу жуда аҳмоқона фикр, шундай эмасми? Аммо шунга қарамай, бу ҳимоя ва қасос ғояси ҳисобланади.
Рейганнинг гаплари ҳақида Фридман шундай деганди:
Айтайлик, Япония ва Европа бизга нисбатан протекционистик тарифларни жорий қилди. Бу уларга ҳам, бизга ҳам зарар етказади. Агар биз ҳам уларга жаҳл қилиб, қарама-қарши протекционистик тарифларни жорий қилсак, биз ҳам ўзимизга ва уларга кўпроқ зарар етказамиз ҳолос. Биз ҳам қайиқнинг тагига ўқ узишимиздан маъно йўқ.
Дунёдаги энг яхши нарса барча мамлакатлар эркин савдо билан шуғулланиши, лекин бошқа давлатлар бундай қилмаган тақдирда ҳам, эркин савдо билан шуғулланишимиз оқилона қарор бўлади.
26.03.202506:55
Юзлаб марта эслайдиган фикримизни яна бир бор ёзиб кетай.
Давлат маъмурий йўл билан ниманинг нархини пасайтиришга уринмасин оқибати фақат ва фақат тақчиллик бўлган. Пул билан ҳам айнан шундай. Пулнинг нархини пасайтиришга уруниш ўша пулни ҳозирги каби бемалол топа олмаслигимиз билан якунланади. Ҳозир қиммат бўлса-да, топиш имконли. Нархга аралашишни бошласак аниқ арзон ва йўқ бўлади.
Ўзбекистонда пулнинг нархи қимматлиги эса чуқур ислоҳотларсиз ҳал қилиб бўлмайдиган муаммо.
Давлат маъмурий йўл билан ниманинг нархини пасайтиришга уринмасин оқибати фақат ва фақат тақчиллик бўлган. Пул билан ҳам айнан шундай. Пулнинг нархини пасайтиришга уруниш ўша пулни ҳозирги каби бемалол топа олмаслигимиз билан якунланади. Ҳозир қиммат бўлса-да, топиш имконли. Нархга аралашишни бошласак аниқ арзон ва йўқ бўлади.
Ўзбекистонда пулнинг нархи қимматлиги эса чуқур ислоҳотларсиз ҳал қилиб бўлмайдиган муаммо.
17.03.202507:29
Видеога олиш бўйича нормани балл тизими билан аралаштириб олиб киришганда йўқ дейилмаганидек, бу сафар ҳам ҳаммаси автомобилчилар шовқинига лаббай дейиш билан тугамаса, албатта, хурсанд бўлар эдик. Чиқмаган жондан умид дейишади-ку.
Лекин Қонунчилик палатамизнинг матбуот хизмати ҳали кўриб чиқилмаган қонун лойиҳаси ҳақида энди тезликдан 10 км/соат чегириб ташланади, деб ёзганига қараганда бу ҳужжатни депутатларимиз қайтариб юборади деб умид қилишга ҳам ҳожат йўқдек. Майли, яшасак кўраверамиз-да.
Лекин Қонунчилик палатамизнинг матбуот хизмати ҳали кўриб чиқилмаган қонун лойиҳаси ҳақида энди тезликдан 10 км/соат чегириб ташланади, деб ёзганига қараганда бу ҳужжатни депутатларимиз қайтариб юборади деб умид қилишга ҳам ҳожат йўқдек. Майли, яшасак кўраверамиз-да.
28.02.202517:56
Трампнинг бугун Зеленский билан учрашувда ўзини қандай тутаётганини кўриб испанчасига уялишни бемалол америкачасига уялиш деб атай бошлаш мумкин.
13.02.202500:15
Иқтисодиёт ҳақида муҳим интервью
Декабрь ойида биз иқтисодчи Ботир Қобилов билан бир қанча мавзуларда суҳбатлашган эдик. Шу интервью бугун YouTube`га жойланди.
Ботир ака билан суҳбатимиз ўйлаганимдан бироз қисқароқ бўлди. Лекин жуда кўп мавзуларда гаплашишга улгурдик деб ўйлайман.
Хусусан, Марказий банклар нима учун кераклиги, Ўзбекистондан Гарвард докторантурасига қандай бориш мумкинлиги, Техаснинг ривожланиши, илмий фаолият, криптовалюталар ва долларнинг фарқи, молиявий тавсиялар устида гаплашдик.
Интервьюда Илон Маск, Дональд Трамп, Россия Марказий банки раиси Эльвира Набиуллина, АҚШ Марказий банки раиси Жером Пауэлл ҳақида ҳам бир қанча қизиқ фикрлар бор.
Суҳбатни кўришингиз учун ҳавола: https://youtu.be/Qkx1S44Lp-o
Декабрь ойида биз иқтисодчи Ботир Қобилов билан бир қанча мавзуларда суҳбатлашган эдик. Шу интервью бугун YouTube`га жойланди.
Ботир ака билан суҳбатимиз ўйлаганимдан бироз қисқароқ бўлди. Лекин жуда кўп мавзуларда гаплашишга улгурдик деб ўйлайман.
Хусусан, Марказий банклар нима учун кераклиги, Ўзбекистондан Гарвард докторантурасига қандай бориш мумкинлиги, Техаснинг ривожланиши, илмий фаолият, криптовалюталар ва долларнинг фарқи, молиявий тавсиялар устида гаплашдик.
Интервьюда Илон Маск, Дональд Трамп, Россия Марказий банки раиси Эльвира Набиуллина, АҚШ Марказий банки раиси Жером Пауэлл ҳақида ҳам бир қанча қизиқ фикрлар бор.
Суҳбатни кўришингиз учун ҳавола: https://youtu.be/Qkx1S44Lp-o
04.02.202506:02
Асосий ставка ҳақида оддий саволлар
Иқтисодиёт ҳақида контент чиқмаганига анча бўлганди. Бу сафарги суҳбат доим Марказий банк бошқаруви йиғилишидан кейин бир қанча инсонда пайдо бўладиган саволлар, яъни асосий ставка ҳақида.
Марказий банкнинг асосий ставкаси нима дегани?
Бу ставка иқтисодиётга қандай таъсир қилади?
Агар асосий ставкани тушириш кредитлар фоизини пасайтирса нега Марказий банк асосий ставкани 0 фоизга тушириб қўя қолмайди?
Аксинча агар ставкани кўтариш инфляцияни пасайтирса, нега Марказий банк инфляцияни пасайтириш учун уни оширмайди?
Марказий банкда асосий ставкани ким ва қайдай белгилайди?
Меҳмон: Марказий банкнинг Пул-кредит сиёсати департаменти директори Самиғжон Иноғомов.
Кўринг, улашинг, яна саволлар бўлса изоҳларда ёзиб қолдиринг.
https://youtu.be/-EWuSSWq6og?feature=shared
Иқтисодиёт ҳақида контент чиқмаганига анча бўлганди. Бу сафарги суҳбат доим Марказий банк бошқаруви йиғилишидан кейин бир қанча инсонда пайдо бўладиган саволлар, яъни асосий ставка ҳақида.
Марказий банкнинг асосий ставкаси нима дегани?
Бу ставка иқтисодиётга қандай таъсир қилади?
Агар асосий ставкани тушириш кредитлар фоизини пасайтирса нега Марказий банк асосий ставкани 0 фоизга тушириб қўя қолмайди?
Аксинча агар ставкани кўтариш инфляцияни пасайтирса, нега Марказий банк инфляцияни пасайтириш учун уни оширмайди?
Марказий банкда асосий ставкани ким ва қайдай белгилайди?
Меҳмон: Марказий банкнинг Пул-кредит сиёсати департаменти директори Самиғжон Иноғомов.
Кўринг, улашинг, яна саволлар бўлса изоҳларда ёзиб қолдиринг.
https://youtu.be/-EWuSSWq6og?feature=shared
30.03.202503:13
Hayit muborak!
24.03.202517:34
«Мақсадимиз — бутун инсоният бахти».
14.03.202507:47
Шунда Ўзбекистонга битта самосваль олиб кириш учун 800 млн сўм бож тўлаш керакми, тўғри тушуняпманми? Ўзи самосваль қанча туради? Нечта компания турли лойиҳалар доирасида шу ва шунга ўхшаш техникаларни Ўзбекистонга олиб киришда божхона тўловларидан озод этилган?
https://t.me/gazetauz_uzb/41376
https://t.me/gazetauz_uzb/41376
24.02.202514:12
Айтганча, Трамп ҳам 20 январь куни урушни тугатишини ва озиқ-овқат нархларини тушириб юборишини айтганди.
13.02.202500:15
Маймун айбдор
Шри-Ланкада якшанба куни битта маймунни деб 22 млн киши электрсиз қолибди эмиш (маймун деб ҳақиқий маймун назарда тутиляпти бу ерда). Ҳар ҳолда Шри-Ланка энергетика вазири журналистларга электр таъминотидаги блэкаутга маймун сабаб эканини айтибди.
«Маймун бизнинг тармоқдаги трансформаторга тегиб кетган, бу эса тизимда дисбаланс келтириб чиқарди», дебди у.
Мамлакатда электр таъминоти тиббиёт муассасалари, сув тозалаш иншоотларидан бошлаб, соатлар давомида босқичма-босқич тикланган.
BBC`нинг ёзишича, 2022 йилда ҳам Шри-Ланкада электр энергияси мунтазам равишда узилиб қолган. Фақат унда маймунлар туфайли эмас, иқтисодий инқироз туфайли, мамлакатда ёқилғи учун пул йўқлиги сабабли таъминотда муаммолар кузатилган.
Шри-Ланкада якшанба куни битта маймунни деб 22 млн киши электрсиз қолибди эмиш (маймун деб ҳақиқий маймун назарда тутиляпти бу ерда). Ҳар ҳолда Шри-Ланка энергетика вазири журналистларга электр таъминотидаги блэкаутга маймун сабаб эканини айтибди.
«Маймун бизнинг тармоқдаги трансформаторга тегиб кетган, бу эса тизимда дисбаланс келтириб чиқарди», дебди у.
Мамлакатда электр таъминоти тиббиёт муассасалари, сув тозалаш иншоотларидан бошлаб, соатлар давомида босқичма-босқич тикланган.
BBC`нинг ёзишича, 2022 йилда ҳам Шри-Ланкада электр энергияси мунтазам равишда узилиб қолган. Фақат унда маймунлар туфайли эмас, иқтисодий инқироз туфайли, мамлакатда ёқилғи учун пул йўқлиги сабабли таъминотда муаммолар кузатилган.
04.02.202505:32
1. Трамп жиннилигидан олдин.
2. Трамп жиннилигидан кейин.
3. Трамп жиннилигини кейинроққа қолдиргандан кейин.
2. Трамп жиннилигидан кейин.
3. Трамп жиннилигини кейинроққа қолдиргандан кейин.
显示 1 - 24 共 52
登录以解锁更多功能。