🚨Savol: Ассалому алайкум. Бир саволим бор эди. Шунга имкони бўлса ёрдам берсангиз. МК 151 бўйича ишдан четлатилган ходимга (иш ҳақи ҳисобламаган ҳолда) байрам мукофоти тўланадими?
⬇️Javob:
MKning 152-moddasiga yuzlanadigan bo‘lsak, MKning 151-moddasida ko‘rsatilgan hollarda ishdan chetlashtirish davrida xodimga ish haqi hisoblanmaydi, bundan ushbu moddaning ikkinchi qismida nazarda tutilgan hollar mustasno. Ya’ni, o‘z aybisiz mehnatni muhofaza qilish sohasida o‘quvdan hamda bilim va ko‘nikmalari tekshiruvdan o‘tmagan yoki majburiy tibbiy ko‘rikdan o‘tmagan xodim ishdan chetlashtirilgan hollarda yoxud, agar xodimga ish beruvchi tomonidan shaxsiy va (yoki) jamoaviy himoya vositalari berilmagan, shuningdek agar xodim ish beruvchi tomonidan unga nisbatan xizmat tekshiruvi o‘tkazilishi munosabati bilan ishdan chetlashtirilgan bo‘lsa, ishdan chetlashtirilgan davr uchun xodimning o‘rtacha oylik ish haqi saqlanib qoladi.
💥Endi, ish haqi to‘lanmas ekan, ammo bayram yubileylar va shunga o‘xshash hollardagi rag‘batlantiruvchi to‘lovlar masalasichi?!
💬MKning 248-moddasi qoidasiga binoan, ish haqi asosiy (bazaviy) va qo‘shimcha (o‘zgaruvchan) qismlardan iborat bo‘ladi.
Unga ko‘ra, Ish haqining asosiy (bazaviy) qismi ushbu ish beruvchida amalda bo‘lgan mehnatga haq to‘lash tizimi asosida belgilanadi va qonunchilikda belgilangan mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoridan kam bo‘lmasligi kerak. Ish haqining asosiy (bazaviy) qismi uning doimiy tarkibiy qismi bo‘lib, xodimga belgilangan mehnat normalariga (tarif stavkalariga, maoshlarga) ko‘ra haqiqatda ishlab berilgan vaqt yoki haqiqatda bajarilgan ish uchun hisoblanadi.
Ish haqining qo‘shimcha (o‘zgaruvchan) qismini qo‘shimcha to‘lovlar, ustamalar, shuningdek mukofotlar va kompensatsiya yoki rag‘batlantirish xususiyatiga ega boshqa to‘lovlar tashkil etadi.
⚡️Demak, ish haqi deganda xodimga beriladigan asosiy, ya’ni ta’rif-stavkasida belgilangan pul miqdori hamda qo‘shimcha to‘lovlar, ustamalar, shuningdek mukofotlar va kompensatsiya yoki rag‘batlantirish xususiyatiga ega boshqa to‘lovlar tushuniladi.
💭Bundan tashqari, Mkning 252-moddasi 3-qismiga binoan, mehnatga haq to‘lash tizimida nazarda tutilmagan rag‘batlantiruvchi mukofot bir marta beriladigan xususiyatga ega bo‘lgan hamda ish beruvchining qaroriga ko‘ra xodimning oldindan belgilangan ko‘rsatkichlar va shartlarga erishganligi uchun emas, balki muayyan voqealar (yubileylar, bayram sanalari va boshqalar) yuz berganligi yoki xodim tomonidan muayyan harakatlar amalga oshirilganligi (ish beruvchining alohida muhim topshirig‘ini bajarish, ratsionalizatorlik taklifini kiritish va boshqalar) munosabati bilan to‘lanadigan pul mukofotidir.
⚠️Xulosa qiladigan bo‘lsak, ishdan chetlashtirilgan vaqtda ish haqi to‘lanmaydi hamda ish haqi ikki qism, ya’ni asosiy va qo‘shimcha tarkibdan tashkil topgan bo‘lib, bayram pullari ish haqining qo‘shimcha tarkibiga kiradi. Demak, ishdan chetlashtirilgan vaqtda bayram pullari to‘lanmaydi.
📌Telegramda kuzating:
@mehnat_labor
