Jalilov. Qaydlar
07.05.202507:36
Yana attestatsiya Hamda Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi sukuti haqida
"Savollarni ham bildik: fan doirasida, spetsifikatsiya va adabiyotlardan chetga chiqmagan holda tuzilganini va o‘qituvchilarni "mulohaza qilish" ko'nikmasi hali uncha shakillanmaganini ham bildik. Sizlardan esa bitta javobni eshitmadik, xolos — testlarning validligi (ya'ni testning yaroqliligi, testning haqiqiylik darajasi, o‘lchovning maqsadga muvofiqligi) to‘g‘risida javobni.
O‘qituvchilar noto‘g‘ri shubhaga borishayapti. Komil aka, siz adashayapsiz. Fact-checking qilib ko‘ring: test unday emas, bunday bo‘ladi. Mana bu xorijiy davlatda attestatsiya testi (dalili bilan) bunday o‘tkaziladi. Mana bu testologiya kitobida (dalili bilan) bunday deyilgan. Mana bu olim ilmiy ishida (dalili bilan) test bunday tuziladi, mana bu maqolada (dalili bilan) bunday deyilgan. Biz shularga asoslanib shunday qilgandik, deyish nahotki shunchalar mushkul bo‘lsa? Test tuzishni bizning 5-sinf o‘quvchilarimiz ham biladi. Ammo testologiya faninichi?"
Manba
"Savollarni ham bildik: fan doirasida, spetsifikatsiya va adabiyotlardan chetga chiqmagan holda tuzilganini va o‘qituvchilarni "mulohaza qilish" ko'nikmasi hali uncha shakillanmaganini ham bildik. Sizlardan esa bitta javobni eshitmadik, xolos — testlarning validligi (ya'ni testning yaroqliligi, testning haqiqiylik darajasi, o‘lchovning maqsadga muvofiqligi) to‘g‘risida javobni.
O‘qituvchilar noto‘g‘ri shubhaga borishayapti. Komil aka, siz adashayapsiz. Fact-checking qilib ko‘ring: test unday emas, bunday bo‘ladi. Mana bu xorijiy davlatda attestatsiya testi (dalili bilan) bunday o‘tkaziladi. Mana bu testologiya kitobida (dalili bilan) bunday deyilgan. Mana bu olim ilmiy ishida (dalili bilan) test bunday tuziladi, mana bu maqolada (dalili bilan) bunday deyilgan. Biz shularga asoslanib shunday qilgandik, deyish nahotki shunchalar mushkul bo‘lsa? Test tuzishni bizning 5-sinf o‘quvchilarimiz ham biladi. Ammo testologiya faninichi?"
Manba
06.05.202519:13
Oliy taʼlimda sirtqi taʼlim oʻrniga "part time" taʼlim joriy qilinadi
Bugun eʼlon qilingan Taʼlim sifatini taʼminlash agentligi tuzish haqidagi farmonda bir qiziq narsa koʻzda tutilgan. Sirtqi taʼlim shakli tugatilib, oʻrniga muqobil taʼlim shakllari, xususan, part time taʼlim joriy qilinadi.
Part time nima degani? Kredit tizimi asosida ishlaydigan oliy taʼlim tizimida akademik darajani (bakalavr, magistr) yoki ilmiy darajani olish uchun maʼlum bir kreditlar sonini yigʻish kerak. Masalan, siz bakalavriatda full time oʻqiyotgan talaba boʻlsangiz, bu kreditlarni yigʻish va diplom olishingiz uchun uch (yoki toʻrt) yil ketadi. Part time talaba esa oʻz imkoniyatlaridan kelib chiqib bir semestrda kamroq fan oʻqiydi (va kamroq kredit yigʻadi), shuning hisobiga u full time oʻqiyotgan talabadan koʻra uzoqroq muddatda diplomini oladi.
Oliy taʼlimning part time shakli boshqa majburiyatlari ham bor (masalan, ishlaydigan, oilali) talabalar uchun qulay va shu bilan birga oʻqish jarayoni full time bilan bir xil (talaba bir semestrda oʻzlashtirayotgan fanlar sonini hisobga olmaganda) boʻlgani uchun, sifatni nazorat qilish imkonini beradi.
Masalan, men oʻqigan UCL universitetida "Taʼlimda baholash" (testologiya) yoʻnalishi boʻyicha magistraturani full time oʻqib bir yilda yoki part time oʻqib ikki yilda olish imkoniyati bor.
Bugun eʼlon qilingan Taʼlim sifatini taʼminlash agentligi tuzish haqidagi farmonda bir qiziq narsa koʻzda tutilgan. Sirtqi taʼlim shakli tugatilib, oʻrniga muqobil taʼlim shakllari, xususan, part time taʼlim joriy qilinadi.
Part time nima degani? Kredit tizimi asosida ishlaydigan oliy taʼlim tizimida akademik darajani (bakalavr, magistr) yoki ilmiy darajani olish uchun maʼlum bir kreditlar sonini yigʻish kerak. Masalan, siz bakalavriatda full time oʻqiyotgan talaba boʻlsangiz, bu kreditlarni yigʻish va diplom olishingiz uchun uch (yoki toʻrt) yil ketadi. Part time talaba esa oʻz imkoniyatlaridan kelib chiqib bir semestrda kamroq fan oʻqiydi (va kamroq kredit yigʻadi), shuning hisobiga u full time oʻqiyotgan talabadan koʻra uzoqroq muddatda diplomini oladi.
Oliy taʼlimning part time shakli boshqa majburiyatlari ham bor (masalan, ishlaydigan, oilali) talabalar uchun qulay va shu bilan birga oʻqish jarayoni full time bilan bir xil (talaba bir semestrda oʻzlashtirayotgan fanlar sonini hisobga olmaganda) boʻlgani uchun, sifatni nazorat qilish imkonini beradi.
Masalan, men oʻqigan UCL universitetida "Taʼlimda baholash" (testologiya) yoʻnalishi boʻyicha magistraturani full time oʻqib bir yilda yoki part time oʻqib ikki yilda olish imkoniyati bor.
05.05.202508:07
O'qituvchilar attestatsiyasini ilmiy asosda yo'lga qo'ya olmagan Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi pedagog kardlarni tayyorlashga mas'ul bo'ladi
"O‘zbekistonda maktabgacha va maktab ta’lim muassasalari uchun pedagog kadrlar tayyorlash tizimiga yagona yondashuv joriy etish" maqsadida pedagogika sohasida kadrlar tayyorlaydigan oliy ta'lim muassasalari, shu jumladan, "trasnsformatsiya" qilinayotgan Nizomiy nomidagi pedagogika universiteti Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi tizimiga o'tkaziladi, vazirlik "yagona konseptual yondashuv asosida oliy ma'lumotli pedagog kadrlar siyosatini yuritish" va "pedagogika sohasida ilmiy tadqiqot va innovatsion faoliyatni rivojlantirish"ga mas'ul bo'ladi.
Qizig'i, pedagogika sohasida "ilmiy tadqiqot"ni rivojlantirishni zimmasiga olayotgan vazirlikning shu paytgacha ta'lim sohasida olib borayotgan "islohotlar"ida ilmiy asoslangan yondashuvni ko'rmaysiz. Pedagog kadrlar attestatsiyasi testlari testologiya ilmining validlik talablariga javob bermagani uchun o'qituvchilar noroziligi mahalliy va xorijiy OAVlargacha yetib bordi, vazirlik esa deyarli bir xil shablondagi javoblar (ko'rsatuvlarda ham, apellyatsiya shikoyatlariga javoblarda ham) bilan cheklanmoqda.
Vazirlik zo'r berib joriy qilayotgan "yangi baholash tizimi" ham ilmiy asoslanmagani uchun ta'lim tizimida jiddiy muammolarni keltirib chiqardi va ota-onalarni maxsus petitsiya bilan murojaat qilishga majbur qildi. Vazirlik katta ehtimol bilan joylarda o'qituvchilarni petitsiyaga qarshi ovoz berishga va trollikka majburlaganiga qaramasdan, petitsiya eng yuqori instansiyada ko'rib chiqilishi uchun yetarli ovoz yig'di.
Ta'limning boshqa fundamental muammolari ham o'z yechimini topgani yo'q: nafaqat ilm-fan, balki oddiy mantiq "otdan oldin arava" bo'lmasligini, oldin o'quv dasturlari masalasi hal qilinib, keyin tasdiqlangan o'quv dasturlari asosida darsliklar yaratilishini aytib tursa ham, vazirlik "kasha"si chiqib yotgan o'quv dasturlarini "takomillashtirib" yotibdi va hali dasturlar bo'yicha to'xtamga kelmasdan turib, darsliklarni yangilab yotibdi. PISA tadqiqotlarining yangi sikli boshlanmoqda, lekin hali oldingi tadqiqot natijalari ko'rsatib bergan fundamental muammmolar hal qilinishi uchun biron-bir qadam tashlanmadi, bu muammolarni hal qilishni boshlash u yoqda tursin, hatto PISA natijalari bironta tuzukroq matbuot anjumani ham o'tkazilmadi, milliy hisobot ham e'lon qilinmadi.
Endi ilmiy asoslanmagan "islohotlar" navbati oliy pedagogik ta'limgami?
"O‘zbekistonda maktabgacha va maktab ta’lim muassasalari uchun pedagog kadrlar tayyorlash tizimiga yagona yondashuv joriy etish" maqsadida pedagogika sohasida kadrlar tayyorlaydigan oliy ta'lim muassasalari, shu jumladan, "trasnsformatsiya" qilinayotgan Nizomiy nomidagi pedagogika universiteti Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi tizimiga o'tkaziladi, vazirlik "yagona konseptual yondashuv asosida oliy ma'lumotli pedagog kadrlar siyosatini yuritish" va "pedagogika sohasida ilmiy tadqiqot va innovatsion faoliyatni rivojlantirish"ga mas'ul bo'ladi.
Qizig'i, pedagogika sohasida "ilmiy tadqiqot"ni rivojlantirishni zimmasiga olayotgan vazirlikning shu paytgacha ta'lim sohasida olib borayotgan "islohotlar"ida ilmiy asoslangan yondashuvni ko'rmaysiz. Pedagog kadrlar attestatsiyasi testlari testologiya ilmining validlik talablariga javob bermagani uchun o'qituvchilar noroziligi mahalliy va xorijiy OAVlargacha yetib bordi, vazirlik esa deyarli bir xil shablondagi javoblar (ko'rsatuvlarda ham, apellyatsiya shikoyatlariga javoblarda ham) bilan cheklanmoqda.
Vazirlik zo'r berib joriy qilayotgan "yangi baholash tizimi" ham ilmiy asoslanmagani uchun ta'lim tizimida jiddiy muammolarni keltirib chiqardi va ota-onalarni maxsus petitsiya bilan murojaat qilishga majbur qildi. Vazirlik katta ehtimol bilan joylarda o'qituvchilarni petitsiyaga qarshi ovoz berishga va trollikka majburlaganiga qaramasdan, petitsiya eng yuqori instansiyada ko'rib chiqilishi uchun yetarli ovoz yig'di.
Ta'limning boshqa fundamental muammolari ham o'z yechimini topgani yo'q: nafaqat ilm-fan, balki oddiy mantiq "otdan oldin arava" bo'lmasligini, oldin o'quv dasturlari masalasi hal qilinib, keyin tasdiqlangan o'quv dasturlari asosida darsliklar yaratilishini aytib tursa ham, vazirlik "kasha"si chiqib yotgan o'quv dasturlarini "takomillashtirib" yotibdi va hali dasturlar bo'yicha to'xtamga kelmasdan turib, darsliklarni yangilab yotibdi. PISA tadqiqotlarining yangi sikli boshlanmoqda, lekin hali oldingi tadqiqot natijalari ko'rsatib bergan fundamental muammmolar hal qilinishi uchun biron-bir qadam tashlanmadi, bu muammolarni hal qilishni boshlash u yoqda tursin, hatto PISA natijalari bironta tuzukroq matbuot anjumani ham o'tkazilmadi, milliy hisobot ham e'lon qilinmadi.
Endi ilmiy asoslanmagan "islohotlar" navbati oliy pedagogik ta'limgami?
04.05.202506:46
Assalomu alaykum. Sizdan bir narsani soʻramoqchi edim. Men bu yil universitetlarga hujjat topshiraman, oʻqishga topshirishmoqchi boʻlgan universitetlarim orasida xususiylari ham bor. Xususiy universitetlar oʻzlarini saytlarida litsenziyasi haqida maʼlumot koʻrsatib qoʻygan. Savolim shundan iboratki, universitetlarning litsenziyasi haqiqiy ekanligini va ular oʻqitayotgan sohalarining ruxsatnomasi borligini qayerdan tekshirsam boʻladi?
(Eshitishimcha universitetlar oʻzini litsenziyasidan tashqari, taklif qilayotgan sohalarini ham ruxsatnomasi boʻlishi kerak. Oʻqitayotgan sohasini ruxsatnomasi boʻlsa keyinchalik agar universitetning litsenziyasi bekor qilinsa, oʻqitayotgan sohalarining ruxsatnomasi boʻlgani uchun talabalar boshqa universitetga koʻchirilishi mumkin ekan. Agar universitetning oʻqitadigan sohalarini ruxsatnomasi boʻlmasa universitet litsenziyasi bekor qilinganda, universitetda oʻqiyotgan talabalar boshqa universitetga koʻchirilishi mumkin boʻlmas ekan(adashayotgan boʻlishim mumkin)) Javob uchun oldindan rahmat.
Qayta aloqa botiga shunday savol kelib tushibdi. Albatta, abituriyent oʻqish uchun OTM tanlayotganda nodavlat OTMning litsenziyasi borligini tekshirib koʻrish juda muhim. Mana bu rasmiy saytda Oʻzbekistondagi barcha OTMlar, shu jumladan, nodavlat va xorijiy OTMlar roʻyxati keltirilgan. Saytdagi ma’lumotlar real vaqt rejimida HEMIS axborot tizimidan olinishi aytilgan. Agar sizni qiziqtirayotgan OTM shu roʻyxatda boʻlsa - uning litsenziyasi mavjud va bu OTM qonuniy ishlayotganidan xavotir olmasangiz ham boʻladi.
Murojaatda soʻralgan ikkinchi masala - nodavlat OTM oʻqitayotgan yoʻnalish "ruxsatnomasi"ga kelsak, OTM litsenziyasida OTMga oʻqitish uchun ruxsat berilgan yoʻnalishlar koʻrsatilgan boʻladi. "Taʼlim toʻgʻrisida"gi qonunga koʻra (qarang: 37-modda), nodavlat OTM oʻz saytida litsenziyani eʼlon qilishi kerak - saytdagi litsenziyasiga qarab uning qaysi yoʻnalishlarni oʻqitishga ruxsati borligini bilib olsangiz boʻladi.
(Eshitishimcha universitetlar oʻzini litsenziyasidan tashqari, taklif qilayotgan sohalarini ham ruxsatnomasi boʻlishi kerak. Oʻqitayotgan sohasini ruxsatnomasi boʻlsa keyinchalik agar universitetning litsenziyasi bekor qilinsa, oʻqitayotgan sohalarining ruxsatnomasi boʻlgani uchun talabalar boshqa universitetga koʻchirilishi mumkin ekan. Agar universitetning oʻqitadigan sohalarini ruxsatnomasi boʻlmasa universitet litsenziyasi bekor qilinganda, universitetda oʻqiyotgan talabalar boshqa universitetga koʻchirilishi mumkin boʻlmas ekan(adashayotgan boʻlishim mumkin)) Javob uchun oldindan rahmat.
Qayta aloqa botiga shunday savol kelib tushibdi. Albatta, abituriyent oʻqish uchun OTM tanlayotganda nodavlat OTMning litsenziyasi borligini tekshirib koʻrish juda muhim. Mana bu rasmiy saytda Oʻzbekistondagi barcha OTMlar, shu jumladan, nodavlat va xorijiy OTMlar roʻyxati keltirilgan. Saytdagi ma’lumotlar real vaqt rejimida HEMIS axborot tizimidan olinishi aytilgan. Agar sizni qiziqtirayotgan OTM shu roʻyxatda boʻlsa - uning litsenziyasi mavjud va bu OTM qonuniy ishlayotganidan xavotir olmasangiz ham boʻladi.
Murojaatda soʻralgan ikkinchi masala - nodavlat OTM oʻqitayotgan yoʻnalish "ruxsatnomasi"ga kelsak, OTM litsenziyasida OTMga oʻqitish uchun ruxsat berilgan yoʻnalishlar koʻrsatilgan boʻladi. "Taʼlim toʻgʻrisida"gi qonunga koʻra (qarang: 37-modda), nodavlat OTM oʻz saytida litsenziyani eʼlon qilishi kerak - saytdagi litsenziyasiga qarab uning qaysi yoʻnalishlarni oʻqitishga ruxsati borligini bilib olsangiz boʻladi.
30.04.202515:09
58ta maktab qurish va "oʻquv dasturlarini takomillashtirish" soliq toʻlovchilarga qanchaga tushadi?
Oldinroq Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi ITB tomonidan grant ajratilishi haqida kelishuvga erishilgani va mablagʻlar 58ta maktab qurish, oʻquv dasturlarini takomillashtirish va boshqa yoʻnalishlarni oʻz ichiga olgan loyihaga sarflanishi haqida xabar bergan edi.
Qizigʻi, rasman eʼlon qilingan hujjatdan anglashiladiki, grant mablagʻlari - bu aysbergnning koʻrinib turgan uchi, xolos. Bilasiz, aysbergnning juda katta qismi suv ostida yashirin boʻladi. Bu loyihada ham soliq toʻlovchilar gardanidagi shundoq ham kattagina qarzning ustiga olinadigan yaxshigina qarz qismi bor ekan.
Hujjatga koʻra, vazirlik taklif qilgan loyihani amalga oshirish uchun jami 160 mln dollar qarz jalb qilinadi. Foizi va xizmat koʻrsatish xarajatlari bilan birga bu qarz kamida 256 mln dollarga tushar ekan. Loyiha uchun yoʻnaltiriladigan grantlar hamda soliq va bojxona imtiyozlari bilan birga loyiha jami 316,2 mln dollarga tushishini taxmin qilish qilish mumkin.
Loyiha doirasida oʻquv dasturlarining Nchi marta takomillashtirilishini qoʻyib turaylik - shu paytgacha vazirlik qaysi oʻquv dasturini tizimga oxirigacha, toʻliq, izchil joriy qilganini eslay olmadim. Aftidan, oʻquv dasturlarini "takomillashtirish" va buning ortidan darsliklarni yangilash vazirlik uchun "xobbi" koʻrinadi. Faqat bu "xobbi"ning tovonini kim toʻlashini oʻzingiz yaxshi bilasiz.
Loyihaning boshqa mavhum, samarasini baholash qiyin boʻlgan komponentlarini qoʻyib turaylik-da, "quruq qoldiq"da ("сухой остаток") qolishi kerak boʻlgan natijasini - maktablar binolari va oʻquvchi oʻrinlari sonini koʻraylik.
Loyiha natijasida 72 ming oʻrinli 58ta maktab qurilishi kerak ekan. Loyihaning jami qiymatini maktab kesimida olsak, bir maktab oʻrtacha 5,4 million dollarga tushar ekan. Oʻquvchi oʻrni kesimida olinsa, bir oʻquvchi oʻrni yaratish qiymati qariyb 4,4 ming dollar. Loyihaning boshqa komponentlari va "koʻzda tutilmagan xarajatlar" uchun ajratilgan ulushi (taxminan 30%) chiqarib tashlanganda ham, bir maktab 3,7 millionga tushyaptimi?
OTB vakili 2023-yilda Oʻzbekistonga 2000 maktab qurish uchun 2 mlrd dollar kerak boʻladi, degan ekan. Bu - bir maktab uchun 1 million dollar degani. Qiziq, oʻtgan 2 yil ichida narxlar shunchalik oʻzgardimi? Loyihani tasdiqlashdan oldin undagi xarajatlar va raqamlarning qanchalik asoslanganligini kimdir tahlil qilib koʻrganmi?
Oldinroq Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi ITB tomonidan grant ajratilishi haqida kelishuvga erishilgani va mablagʻlar 58ta maktab qurish, oʻquv dasturlarini takomillashtirish va boshqa yoʻnalishlarni oʻz ichiga olgan loyihaga sarflanishi haqida xabar bergan edi.
Qizigʻi, rasman eʼlon qilingan hujjatdan anglashiladiki, grant mablagʻlari - bu aysbergnning koʻrinib turgan uchi, xolos. Bilasiz, aysbergnning juda katta qismi suv ostida yashirin boʻladi. Bu loyihada ham soliq toʻlovchilar gardanidagi shundoq ham kattagina qarzning ustiga olinadigan yaxshigina qarz qismi bor ekan.
Hujjatga koʻra, vazirlik taklif qilgan loyihani amalga oshirish uchun jami 160 mln dollar qarz jalb qilinadi. Foizi va xizmat koʻrsatish xarajatlari bilan birga bu qarz kamida 256 mln dollarga tushar ekan. Loyiha uchun yoʻnaltiriladigan grantlar hamda soliq va bojxona imtiyozlari bilan birga loyiha jami 316,2 mln dollarga tushishini taxmin qilish qilish mumkin.
Loyiha doirasida oʻquv dasturlarining Nchi marta takomillashtirilishini qoʻyib turaylik - shu paytgacha vazirlik qaysi oʻquv dasturini tizimga oxirigacha, toʻliq, izchil joriy qilganini eslay olmadim. Aftidan, oʻquv dasturlarini "takomillashtirish" va buning ortidan darsliklarni yangilash vazirlik uchun "xobbi" koʻrinadi. Faqat bu "xobbi"ning tovonini kim toʻlashini oʻzingiz yaxshi bilasiz.
Loyihaning boshqa mavhum, samarasini baholash qiyin boʻlgan komponentlarini qoʻyib turaylik-da, "quruq qoldiq"da ("сухой остаток") qolishi kerak boʻlgan natijasini - maktablar binolari va oʻquvchi oʻrinlari sonini koʻraylik.
Loyiha natijasida 72 ming oʻrinli 58ta maktab qurilishi kerak ekan. Loyihaning jami qiymatini maktab kesimida olsak, bir maktab oʻrtacha 5,4 million dollarga tushar ekan. Oʻquvchi oʻrni kesimida olinsa, bir oʻquvchi oʻrni yaratish qiymati qariyb 4,4 ming dollar. Loyihaning boshqa komponentlari va "koʻzda tutilmagan xarajatlar" uchun ajratilgan ulushi (taxminan 30%) chiqarib tashlanganda ham, bir maktab 3,7 millionga tushyaptimi?
OTB vakili 2023-yilda Oʻzbekistonga 2000 maktab qurish uchun 2 mlrd dollar kerak boʻladi, degan ekan. Bu - bir maktab uchun 1 million dollar degani. Qiziq, oʻtgan 2 yil ichida narxlar shunchalik oʻzgardimi? Loyihani tasdiqlashdan oldin undagi xarajatlar va raqamlarning qanchalik asoslanganligini kimdir tahlil qilib koʻrganmi?
27.04.202518:51
Maktabgacha va taʼlimi vazirligi Pedagog kadrlarga malaka toifalarini berish jarayonini tashkil etish boshqarmasi boshligʻi Sardor Rahimboyev "Xalq taʼlimi info" kanaliga bergan intervyusida oʻqituvchilar bilim darajasi haqida gapiribdi. Yaʼni, shunday mujda berilganki, attestatsiyadan oʻta olmagan oʻqituvchining bilim darajasi past: "Mening ishimning mahsuli - oʻqituvchilarning toifasi oshishi, ... lekin bu degani har qanday bilim darajasiga toifa tarqatish degani emas-da".
Keling, bir narsani aniqlab olaylik. Oʻqituvchining "bilim darajasi" deganda vazirlik nimani tushunadi? Oʻzi dars oʻtadigan fan boʻyicha maktablarda ishlatilayotgan darsliklarda va vazirlik roʻyxatga kiritib qoʻygan pedagogika boʻyicha qoʻllanmalarda berilgan har qanday maʼlumotni yodlab olishmi? Oʻqituvchi maʼlumotni yoddan bilsa, uning darsi samaraliroq oʻtadimi? Masalan, kim onasi chaqirganda bormaganini yoki Mauglining onasining ismi nima boʻlganini yodlab olgan ona tili va adabiyot oʻqituvchisi yaxshiroq dars oʻtadi-yu, shuni eslab qolmagan (yoki test paytida yodiga tushira olmagan) oʻqituvchi yomonroq dars oʻtadimi? Agar oʻqituvchidan kutilayotgan yagona mezon - maʼlumotni eslab qolish boʻlsa, Sardor Rahimboyevning oʻzi intervyuda misol sifatida keltirgan ChatGPTni oʻqituvchilikka qoʻyaylik - har qanday maʼlumot massivini muammosiz eslab qola oladi.
Keling, bir narsani aniqlab olaylik. Oʻqituvchining "bilim darajasi" deganda vazirlik nimani tushunadi? Oʻzi dars oʻtadigan fan boʻyicha maktablarda ishlatilayotgan darsliklarda va vazirlik roʻyxatga kiritib qoʻygan pedagogika boʻyicha qoʻllanmalarda berilgan har qanday maʼlumotni yodlab olishmi? Oʻqituvchi maʼlumotni yoddan bilsa, uning darsi samaraliroq oʻtadimi? Masalan, kim onasi chaqirganda bormaganini yoki Mauglining onasining ismi nima boʻlganini yodlab olgan ona tili va adabiyot oʻqituvchisi yaxshiroq dars oʻtadi-yu, shuni eslab qolmagan (yoki test paytida yodiga tushira olmagan) oʻqituvchi yomonroq dars oʻtadimi? Agar oʻqituvchidan kutilayotgan yagona mezon - maʼlumotni eslab qolish boʻlsa, Sardor Rahimboyevning oʻzi intervyuda misol sifatida keltirgan ChatGPTni oʻqituvchilikka qoʻyaylik - har qanday maʼlumot massivini muammosiz eslab qola oladi.
07.05.202504:36
Kecha eʼlon qilingan farmonda, mening nazarimda, bir qancha yaxshi yangiliklar bor. Shulardan biri part time taʼlimga imkon berilishi. Bu qanday taʼlim shakli ekanligi haqida yuqoriroqda yozgandim. Profi universiteti taʼsischisi Bektosh Hatamov ham bu haqda tushuntirib beribdi.
Farmondagi eng muhim oʻzgarish - oʻrta maxsus, professional va oliy taʼlim muassasalari uchun program accreditation joriy qilinadi. Program accreditation - taʼlim dasturi akkreditatsiyasi degani - taʼlim muassasasi oʻqitmoqchi boʻlgan yoʻnalishning oʻquv dasturi akkreditatsiyadan oʻtkaziladi. Masalan, universitet pedagog tayyorlamoqchi. Bu yoʻnalishda oʻqiydigan talabalar qaysi dastur boʻyicha oʻqiydi, bitiruvchilar qaysi bilim va koʻnikmalarga ega boʻlib chiqib ketadi, ularning haqiqatda bu bilim va koʻnikmalarni egallaganligi qanday usullar bilan baholanadi, yoʻnalishda oʻqitiladigan fanlar bu bilim va koʻnikmalarni egallash imkonini beradimi, bu fanlarni oʻqitish uchun taʼlim muassasasida salohiyat va imkoniyat bormi - bularning hammasi tekshiriladi. Har qalay, nazariyada shunday. Bir necha yil oldin Toshkentdagi xususiy oliy taʼlim muassasalaridan birining xorijiy organdan akkreditatsiya olishga tayyorgarlanishi va akkreditatsiya olishi jarayonida qatnashganman va aytishim mumkinki, agar akkreditatsiya jarayoni toʻgʻri tashkil qilinsa, taʼlim muassasasiga biron-bir yoʻnalish ochishdan oldin oʻsha yoʻnalishni bitiradigan mutaxassislar sifati haqida oʻylashga yordam beradi.
Farmonda yana bir narsa. Taʼlim dasturlari akkreditatsiyasi hamma oʻrta maxsus, professional va oliy taʼlim muassasalari uchun majburiy boʻladi. Davlatniki uchun ham, nodavlatniki uchun ham. Umid qilamanki, bu davlat OTMlarini ham bir-biri bilan raqobat qilishga majbur qiladi. Masalan, filolog tayyorlaydigan hamma davlat OTMlari bir xil qolipdagi dasturlar asosida oʻqitmasligi kerak. Universitet oʻz salohiyati va imkoniyatlaridan kelib chiqib oʻziga xos taʼlim dasturi taklif qilishi, boʻlajak talabada har xil dasturlarni solishtirib tanlash imkoniyati boʻlishi kerak. Oʻzim Britaniyada baholash (testologiya) boʻyicha magistrlik dasturlari taklif qiladigan bir qancha universitetlarning dasturlarini solishtirib (garchi hammasi bir xil mutaxassislik uchun oʻqitsa-da, ularning taʼlim dasturlari farq qilgan), keyin bittasini tanlaganman.
Va farmonda nodavlat akkreditatsiya tashkilotlari faoliyatiga imkon berilgani ham, nazarimda, ijobiy holat. Oliy taʼlimi kuchli davlatlarda koʻplab nodavlat akkreditatsiya organlari faoliyat olib boradi. Biron-bir yoʻnalishdagi (masalan, tibbiyot, huquq va hokazo) taʼlim dasturlarini akkreditatsiya qilishga ixtisoslashgan akkreditatsiya organlari ham bor (masalan, qarang).
P.S. Lekin baribir oʻsha gap: oʻzimiz chiqargan "oʻyin qoidalari"ga oʻzimiz amal qilishimiz kerak. Hozir qonunosti hujjati qonunga zid boʻlib qoldi, endi dastyor parlamentimiz qonunni farmonga "podgon" qilib beradi. Bunday boʻlishi kerak emas - qonun bilan (qonunosti hujjati emas) hal qilinadigan masalalar qonun bilan hal qilinishi kerak. Masalan, bu farmonni tayyorlashda ishtirok etganlar bu oʻzgarishlar zaruratini deputatlarga tushuntirishi va qonunga tegishli oʻzgartirishlar kiritishga ishontirishi kerak edi. Menimcha.
Farmondagi eng muhim oʻzgarish - oʻrta maxsus, professional va oliy taʼlim muassasalari uchun program accreditation joriy qilinadi. Program accreditation - taʼlim dasturi akkreditatsiyasi degani - taʼlim muassasasi oʻqitmoqchi boʻlgan yoʻnalishning oʻquv dasturi akkreditatsiyadan oʻtkaziladi. Masalan, universitet pedagog tayyorlamoqchi. Bu yoʻnalishda oʻqiydigan talabalar qaysi dastur boʻyicha oʻqiydi, bitiruvchilar qaysi bilim va koʻnikmalarga ega boʻlib chiqib ketadi, ularning haqiqatda bu bilim va koʻnikmalarni egallaganligi qanday usullar bilan baholanadi, yoʻnalishda oʻqitiladigan fanlar bu bilim va koʻnikmalarni egallash imkonini beradimi, bu fanlarni oʻqitish uchun taʼlim muassasasida salohiyat va imkoniyat bormi - bularning hammasi tekshiriladi. Har qalay, nazariyada shunday. Bir necha yil oldin Toshkentdagi xususiy oliy taʼlim muassasalaridan birining xorijiy organdan akkreditatsiya olishga tayyorgarlanishi va akkreditatsiya olishi jarayonida qatnashganman va aytishim mumkinki, agar akkreditatsiya jarayoni toʻgʻri tashkil qilinsa, taʼlim muassasasiga biron-bir yoʻnalish ochishdan oldin oʻsha yoʻnalishni bitiradigan mutaxassislar sifati haqida oʻylashga yordam beradi.
Farmonda yana bir narsa. Taʼlim dasturlari akkreditatsiyasi hamma oʻrta maxsus, professional va oliy taʼlim muassasalari uchun majburiy boʻladi. Davlatniki uchun ham, nodavlatniki uchun ham. Umid qilamanki, bu davlat OTMlarini ham bir-biri bilan raqobat qilishga majbur qiladi. Masalan, filolog tayyorlaydigan hamma davlat OTMlari bir xil qolipdagi dasturlar asosida oʻqitmasligi kerak. Universitet oʻz salohiyati va imkoniyatlaridan kelib chiqib oʻziga xos taʼlim dasturi taklif qilishi, boʻlajak talabada har xil dasturlarni solishtirib tanlash imkoniyati boʻlishi kerak. Oʻzim Britaniyada baholash (testologiya) boʻyicha magistrlik dasturlari taklif qiladigan bir qancha universitetlarning dasturlarini solishtirib (garchi hammasi bir xil mutaxassislik uchun oʻqitsa-da, ularning taʼlim dasturlari farq qilgan), keyin bittasini tanlaganman.
Va farmonda nodavlat akkreditatsiya tashkilotlari faoliyatiga imkon berilgani ham, nazarimda, ijobiy holat. Oliy taʼlimi kuchli davlatlarda koʻplab nodavlat akkreditatsiya organlari faoliyat olib boradi. Biron-bir yoʻnalishdagi (masalan, tibbiyot, huquq va hokazo) taʼlim dasturlarini akkreditatsiya qilishga ixtisoslashgan akkreditatsiya organlari ham bor (masalan, qarang).
P.S. Lekin baribir oʻsha gap: oʻzimiz chiqargan "oʻyin qoidalari"ga oʻzimiz amal qilishimiz kerak. Hozir qonunosti hujjati qonunga zid boʻlib qoldi, endi dastyor parlamentimiz qonunni farmonga "podgon" qilib beradi. Bunday boʻlishi kerak emas - qonun bilan (qonunosti hujjati emas) hal qilinadigan masalalar qonun bilan hal qilinishi kerak. Masalan, bu farmonni tayyorlashda ishtirok etganlar bu oʻzgarishlar zaruratini deputatlarga tushuntirishi va qonunga tegishli oʻzgartirishlar kiritishga ishontirishi kerak edi. Menimcha.
06.05.202517:48
Taʼlim sifatini taʼminlash bilan taʼlim menejmentini, pedagogikani mutaxassis sifatida oʻrgangan, taʼlim sifati boʻyicha ilmiy izlanishlar olib borgan mutaxassislar shugʻullanishi kerak. Bu - har qanday menejer boshqara oladigan soha emas. Aks holda jarayon teskari samara beradi.
04.05.202516:36
Attestatsiya bilan bogʻliq muammolar MY5 telekanali "Gapiring+" koʻrsatuvida
04.05.202506:09
"Oʻqituvchi degani - hamma narsani biladigan maʼlumotlar bazasi degani emas".
"Yangi Oʻzbekiston" nashri pedagog kadrlar attestatsiyasidan norozi oʻqituvchilarga mikrofon tutibdi. Videoda oʻqituvchilar test topshiriqlari sifatini, validligini shubha ostiga olishdan tashqari, X-variantlar tarqalganini ham iddao qilishgan. Attestatsiya masalasi bugun kechki payt MY5 telekanalida efirga uzatiladigan "Gapiring" koʻrsatuvida ham muhokama qilinishi aytilmoqda. Oldinroq "Ozodlik" radiosi ham attestatsiya atrofidagi mojarolarga eʼtibor qaratgan edi. Attestatsiya natijalaridan norozi oʻqituvchilar maxsus guruhlar ochishmoqda, prezident portali va OAVlarga murojaatlar yoʻllashmoqda. Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi esa bilvosita oʻqituvchilarning oʻzini bilimi pastligida ayblash va apellyatsiya shikoyatlariga shablon javoblar yuborish bilan cheklanmoqda.
Pedagog kadrlar attestatsiyasi uchun test topshiriqlarini tuzish Ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasalari agentligi huzuridagi Pedagogik mahorat va xalqaro baholash markaziga yuklatilgan. Bu markaz taʼlim tizimi uchun jiddiy muammolarni keltirib chiqargan va ota-onalarning maxsus petitsiya bilan chiqishiga sabab boʻlgan "yangi baholash tizimi"ni ham joriy qilgan edi.
"Yangi Oʻzbekiston" nashri pedagog kadrlar attestatsiyasidan norozi oʻqituvchilarga mikrofon tutibdi. Videoda oʻqituvchilar test topshiriqlari sifatini, validligini shubha ostiga olishdan tashqari, X-variantlar tarqalganini ham iddao qilishgan. Attestatsiya masalasi bugun kechki payt MY5 telekanalida efirga uzatiladigan "Gapiring" koʻrsatuvida ham muhokama qilinishi aytilmoqda. Oldinroq "Ozodlik" radiosi ham attestatsiya atrofidagi mojarolarga eʼtibor qaratgan edi. Attestatsiya natijalaridan norozi oʻqituvchilar maxsus guruhlar ochishmoqda, prezident portali va OAVlarga murojaatlar yoʻllashmoqda. Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi esa bilvosita oʻqituvchilarning oʻzini bilimi pastligida ayblash va apellyatsiya shikoyatlariga shablon javoblar yuborish bilan cheklanmoqda.
Pedagog kadrlar attestatsiyasi uchun test topshiriqlarini tuzish Ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasalari agentligi huzuridagi Pedagogik mahorat va xalqaro baholash markaziga yuklatilgan. Bu markaz taʼlim tizimi uchun jiddiy muammolarni keltirib chiqargan va ota-onalarning maxsus petitsiya bilan chiqishiga sabab boʻlgan "yangi baholash tizimi"ni ham joriy qilgan edi.
29.04.202513:14
27.04.202514:09
Tubning tubi
Qiziq, birovning yurtiga bostirib kirish, birovning yerini egallash maqsadida tinch aholi ustiga raketalar yogʻdirish, ayollar va bolalarni oʻldirishni maktab darsligiga "qahramonlik namunasi" sifatida kiritish uchun odam kim boʻlishi kerak? Bundan qariyb ikki asr muqaddam Turkistonda ham bularning askarlari "qahramonlik koʻrsatgan" deb oʻrgatiladimi maktab oʻquvchilariga?
Qiziq, birovning yurtiga bostirib kirish, birovning yerini egallash maqsadida tinch aholi ustiga raketalar yogʻdirish, ayollar va bolalarni oʻldirishni maktab darsligiga "qahramonlik namunasi" sifatida kiritish uchun odam kim boʻlishi kerak? Bundan qariyb ikki asr muqaddam Turkistonda ham bularning askarlari "qahramonlik koʻrsatgan" deb oʻrgatiladimi maktab oʻquvchilariga?
07.05.202502:08
"Yashashni istayman" ("Хочу жить") loyihasi Rossiyaning Ukrainaga qarshi tajovuzida ishtirok etib, asirga tushgan Oʻzbekiston fuqarolaridan bir qanchasining murojaatini eʼlon qildi. Nashr ilgariroq Ukrainaga qarshi urushda ishtirok etayotgan Oʻzbekiston fuqarolari haqidagi maʼlumotlarni oshkor qilgan edi.
05.05.202514:35
Yana attestatsiya testlari validligi haqida
"Ushbu rasm boshlanĝich sinflar tarbiya darsligining milliy hunarmandchiligimizga oid mavzuda keltirilgandi. Attestatsiyaga tayyorlanayotgan ustozlar har ehtimolga qarshi deb qaysi lagan qaysi viloyatga tegishliligini bilib qo'yaylik deb,naqshlariga qarab,yod olishgandi. Bugun shu savol tushibdi. Buni qarangki,savol qaysi laganlarning rangi berilib( hech yo'qsa,o'zini rasmi ham emas),qaysi viloyatga tegishli ekanligini moslashtirish tushibdi. Judayam mantiqsizlik".
Manba
"Ushbu rasm boshlanĝich sinflar tarbiya darsligining milliy hunarmandchiligimizga oid mavzuda keltirilgandi. Attestatsiyaga tayyorlanayotgan ustozlar har ehtimolga qarshi deb qaysi lagan qaysi viloyatga tegishliligini bilib qo'yaylik deb,naqshlariga qarab,yod olishgandi. Bugun shu savol tushibdi. Buni qarangki,savol qaysi laganlarning rangi berilib( hech yo'qsa,o'zini rasmi ham emas),qaysi viloyatga tegishli ekanligini moslashtirish tushibdi. Judayam mantiqsizlik".
Manba
04.05.202509:17
S'ils n'ont pas de pain ? Qu'ils mangent de la brioche!
Ijtimoiy va iqtisodiy muammolardan zada boʻlgan xalqqa nepotizm glamurini bot-bot reklama qilish unchalik ham samarali emasligini tushunish uchun axborot siyosati boʻyicha professor boʻlish shart emas shekilli.
Ijtimoiy va iqtisodiy muammolardan zada boʻlgan xalqqa nepotizm glamurini bot-bot reklama qilish unchalik ham samarali emasligini tushunish uchun axborot siyosati boʻyicha professor boʻlish shart emas shekilli.
02.05.202510:47
Korrupsiya, oliy ta'limga xush qaytipsan?
Gazeta.uz nashrining yozishicha, "ilg'or xorijiy tajriba" tajriba asosida nodavlat ta'limni ikki bosqichli litsenziyalash takliif qilinmoqda. Xabarlarda "ikki bosqichli litsenziyalash" deganda nima nazarda tutilayotgani va bunday tizim aynan qaysi "ilg'or xorijiy davlatlar"da borligiga aniqlik kiritilmagan, biroq xabarga ilova qilingan fotosuratlardan taklif “Ta’lim sohasidagi loyihalar markazi” loyiha ofisidan chiqqanini taxmin qilish mumkin. (O'zi ta'lim sohasidagi vakolatli tashkilotlar ko'pligidan aynan qaysi tashkilot nimaga mas'ulligini va vakolati qayerda boshlanib, qayerda tugashini bilish qiyin bo'lib qoldi^ vazirliklar, Ta'limni rivojlantirish markazi, Loyiha ofisi ... ). Iqtisodchi Otabek Bakirov bu taklifga "Yangi davrda yaratilgan yana bir yutug'imizni o'zimiz poymol qilyapmiz. Bu rejalar amalga oshsa, "Korrupsiya, oliy ta'limga xush qaytipsan" desak bo'ladi" deya munosabat bildirdi.
"Ta'lim to'g'risida"gi qonunga ko'ra, nodavlat ta’lim tashkilotlarining faoliyatini litsenziyalash “Litsenziyalash, ruxsat berish va xabardor qilish tartib-taomillari to‘g‘risida”gi qonun bilan tartibga solinadi. “Litsenziyalash, ruxsat berish va xabardor qilish tartib-taomillari to‘g‘risida”gi qonunda esa nodavlat ta'lim faoliyatini ikki bosqichli litsenziyalash nazarda tutilmagan. Umuman, litsenziyalash (shu jumladan ta'lim faoliyatini litsenziyalash) tartibining qonun (qonunosti hujjat emas) bilan belgilanishi - bu sohani qandaydir loyiha ofisi emas, balki qonun chiqaruvchilar, parlament hal qilishi kerakligini bildiradi. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida esa parlament hokimiyatning musaqil uch tizimidan biri ekanligi belgilangan (qarang: 11- modda).
Umuman olganda, biron-bir sohani tartibga solish qonun asosida bo'lishini, buni ijro etuvchi organ emas, parlament hal qilishini belgilashdan maqsad - o'sha sohadagi qoidalarning barqarorligini, kimningdir xohish-istagi, fikri yoki taklifi bilan o'zgarib qolavermaslkigini ta'minlash. To'g'ri, bizning parlamentday har qanday tashabbusga "labbay" deb javob beradigan parlamentni topish qiyin bo'lsa kerak, lekin hech bo'lmaganda rasmi-rusumi uchun ham o'zimiz belgilagan "o'yin qoidalari" va rasmiyatchilikka o'zimiz amal qilaylik.
Darvoqe. "O'yin qoidalari"ga amal qilish haqida. Prezident Administrastsiyasi tomonidan lavozimiga tayinlanadigan Ta’lim sohasidagi loyihalar markazi” loyiha ofisi davlat muassasasi direktori (davlat xizmatchisi?), ochiq manbalarga ko'ra, "ta'lim sohasida yordamchi faoliyat" bilan shug'ullanadigan "Amu Edunovation" MCHJ ta'sischisi ekan. Qonunga ko'ra, davlat xizmatchisi tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanishi mumkin emas. "O'yin qoidalari"? Nima edi u?
Gazeta.uz nashrining yozishicha, "ilg'or xorijiy tajriba" tajriba asosida nodavlat ta'limni ikki bosqichli litsenziyalash takliif qilinmoqda. Xabarlarda "ikki bosqichli litsenziyalash" deganda nima nazarda tutilayotgani va bunday tizim aynan qaysi "ilg'or xorijiy davlatlar"da borligiga aniqlik kiritilmagan, biroq xabarga ilova qilingan fotosuratlardan taklif “Ta’lim sohasidagi loyihalar markazi” loyiha ofisidan chiqqanini taxmin qilish mumkin. (O'zi ta'lim sohasidagi vakolatli tashkilotlar ko'pligidan aynan qaysi tashkilot nimaga mas'ulligini va vakolati qayerda boshlanib, qayerda tugashini bilish qiyin bo'lib qoldi^ vazirliklar, Ta'limni rivojlantirish markazi, Loyiha ofisi ... ). Iqtisodchi Otabek Bakirov bu taklifga "Yangi davrda yaratilgan yana bir yutug'imizni o'zimiz poymol qilyapmiz. Bu rejalar amalga oshsa, "Korrupsiya, oliy ta'limga xush qaytipsan" desak bo'ladi" deya munosabat bildirdi.
"Ta'lim to'g'risida"gi qonunga ko'ra, nodavlat ta’lim tashkilotlarining faoliyatini litsenziyalash “Litsenziyalash, ruxsat berish va xabardor qilish tartib-taomillari to‘g‘risida”gi qonun bilan tartibga solinadi. “Litsenziyalash, ruxsat berish va xabardor qilish tartib-taomillari to‘g‘risida”gi qonunda esa nodavlat ta'lim faoliyatini ikki bosqichli litsenziyalash nazarda tutilmagan. Umuman, litsenziyalash (shu jumladan ta'lim faoliyatini litsenziyalash) tartibining qonun (qonunosti hujjat emas) bilan belgilanishi - bu sohani qandaydir loyiha ofisi emas, balki qonun chiqaruvchilar, parlament hal qilishi kerakligini bildiradi. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida esa parlament hokimiyatning musaqil uch tizimidan biri ekanligi belgilangan (qarang: 11- modda).
Umuman olganda, biron-bir sohani tartibga solish qonun asosida bo'lishini, buni ijro etuvchi organ emas, parlament hal qilishini belgilashdan maqsad - o'sha sohadagi qoidalarning barqarorligini, kimningdir xohish-istagi, fikri yoki taklifi bilan o'zgarib qolavermaslkigini ta'minlash. To'g'ri, bizning parlamentday har qanday tashabbusga "labbay" deb javob beradigan parlamentni topish qiyin bo'lsa kerak, lekin hech bo'lmaganda rasmi-rusumi uchun ham o'zimiz belgilagan "o'yin qoidalari" va rasmiyatchilikka o'zimiz amal qilaylik.
Darvoqe. "O'yin qoidalari"ga amal qilish haqida. Prezident Administrastsiyasi tomonidan lavozimiga tayinlanadigan Ta’lim sohasidagi loyihalar markazi” loyiha ofisi davlat muassasasi direktori (davlat xizmatchisi?), ochiq manbalarga ko'ra, "ta'lim sohasida yordamchi faoliyat" bilan shug'ullanadigan "Amu Edunovation" MCHJ ta'sischisi ekan. Qonunga ko'ra, davlat xizmatchisi tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanishi mumkin emas. "O'yin qoidalari"? Nima edi u?
27.04.202519:22
Yana bir muhim narsa. Intervyuda attestatsiya natijalaridan norozi oʻqituvchiga faqat bitta yechim taklif qilingan: apellyatsiyaga ariza berish.
Lekin bu yerda bir narsa inobatga olinmayapti: apellyatsiyada faqat test topshirigʻining shakl va mazmun jihatdan toʻgʻri yoki notoʻgʻri tuzilganligi qaraladi, uning validligi emas. Testologiya ilmining muhim bitta muhim, bazaviy qoidasi bor: testning sifati faqat uning validligi bilan oʻlchanadi. Validlik talablariga javob bermaydigan testlar yordamida kimnidir baholash, xulosa chiqarish, qarorlar qabul qilish mumkin emas. Apellyatsiyaga boradigan oʻqituvchi esa testolog emas - u vazirlik bilan testning validligi yuzasidan bahsga kirisha olmaydi.
Test mazmun jihatdan toʻgʻri tuzilgan boʻlishi mumkin, yaʼni undagi maʼlumotlar toʻgʻri, kalit (toʻgʻri javob) ham toʻgʻri qoʻyilgan boʻlishi mumkin. Bu hali testning validligini anglatmaydi. Mazmunan toʻgʻri test ham validlik talablariga javob bermasligi mumkin. Testning validligiga baho berish uchun esa birinchi navbatda bu testning maqsadi nima, bu test orqali nimani oʻlchamoqchimiz? degan savolga javob berish kerak. Vazirlikning oʻzida bu savolga aniq javob boʻlmasa, validlik haqida gapirish befoyda.
P.S. Uzr, lekin test validlik talablariga javob bermasa, shuncha kameralar, ratsiyalar, face IDlar, shuncha texnika, shuncha mablagʻ, shuncha odamni ovora qilish - hammasi bir tiyin.
Lekin bu yerda bir narsa inobatga olinmayapti: apellyatsiyada faqat test topshirigʻining shakl va mazmun jihatdan toʻgʻri yoki notoʻgʻri tuzilganligi qaraladi, uning validligi emas. Testologiya ilmining muhim bitta muhim, bazaviy qoidasi bor: testning sifati faqat uning validligi bilan oʻlchanadi. Validlik talablariga javob bermaydigan testlar yordamida kimnidir baholash, xulosa chiqarish, qarorlar qabul qilish mumkin emas. Apellyatsiyaga boradigan oʻqituvchi esa testolog emas - u vazirlik bilan testning validligi yuzasidan bahsga kirisha olmaydi.
Test mazmun jihatdan toʻgʻri tuzilgan boʻlishi mumkin, yaʼni undagi maʼlumotlar toʻgʻri, kalit (toʻgʻri javob) ham toʻgʻri qoʻyilgan boʻlishi mumkin. Bu hali testning validligini anglatmaydi. Mazmunan toʻgʻri test ham validlik talablariga javob bermasligi mumkin. Testning validligiga baho berish uchun esa birinchi navbatda bu testning maqsadi nima, bu test orqali nimani oʻlchamoqchimiz? degan savolga javob berish kerak. Vazirlikning oʻzida bu savolga aniq javob boʻlmasa, validlik haqida gapirish befoyda.
P.S. Uzr, lekin test validlik talablariga javob bermasa, shuncha kameralar, ratsiyalar, face IDlar, shuncha texnika, shuncha mablagʻ, shuncha odamni ovora qilish - hammasi bir tiyin.
25.04.202514:31
Tuzatish
Oldingi postda havola berilgan va Aspekt.uz telegram kanaliga joylangan video ayni kunlarda boʻlayotgan oʻqituvchilar attestatsiyasi jarayoniga oid boʻlmagani uchun uzr soʻrayman hamda Pedagog kadrlarga malaka toifalarini berish jarayonini tashkil etish boshqarmasi boshligʻi Sardor Rahimboyevga konstruktiv muloqot uchun minnatdorchilik bildiraman.
Shu bilan birga, oldingi postdagi pedagoglarga murojaat oʻz kuchida qoladi: attestatsiya jarayonlarini ilmiy tahlil qilishga yordam beradigan maʼlumotlaringiz, fikrlaringiz boʻlsa, izoh sifatida yoki aloqa boti orqali yuborishingizni soʻrayman. Shaxsiy maʼlumotlaringiz oshkor qilinmasligi kafolatlanadi.
Oldingi postda havola berilgan va Aspekt.uz telegram kanaliga joylangan video ayni kunlarda boʻlayotgan oʻqituvchilar attestatsiyasi jarayoniga oid boʻlmagani uchun uzr soʻrayman hamda Pedagog kadrlarga malaka toifalarini berish jarayonini tashkil etish boshqarmasi boshligʻi Sardor Rahimboyevga konstruktiv muloqot uchun minnatdorchilik bildiraman.
Shu bilan birga, oldingi postdagi pedagoglarga murojaat oʻz kuchida qoladi: attestatsiya jarayonlarini ilmiy tahlil qilishga yordam beradigan maʼlumotlaringiz, fikrlaringiz boʻlsa, izoh sifatida yoki aloqa boti orqali yuborishingizni soʻrayman. Shaxsiy maʼlumotlaringiz oshkor qilinmasligi kafolatlanadi.
06.05.202520:27
Farmonda yaxshi narsalar koʻzda tutilgan, lekin bitta muhim jihat bor.
"Normativ huquqiy hujjatlar" toʻgʻrisidagi qonunga koʻra, qaror va farmonlar (qonunosti hujjatlari) qonunlarga zid boʻlishi mumkin emas. Farmonda esa amaldagi "Taʼlim toʻgʻrisida"gi qonunga zid oʻrinlar bor:
1. Farmon bilan taʼlim sohasida yangi vakolatli davlat organi tuzilyapti. "Taʼlim toʻgʻrisida"gi qonunda esa taʼlim sohasida vakolatli davlat organlari va ularning vakolatlari aniq belgilab berilgan.
2. Farmon bilan sirtqi taʼlim bekor qilinmoqda va oʻrniga boshqa taʼlim shakllari (masalan, part time) joriy qilinmoqda. Bunday qadam ortidagi motivlarni tushunish mumkin, lekin qonunda sirtqi taʼlim ham taʼlim shakli sifatida belgilab qoʻyilgan.
3. Qonunda nodavlat oliy taʼlim muassasasi litsenziya olgan kunidan boshlab taʼlim faoliyati bilan shugʻullanishi mumkin, lekin farmon mazmunidan shu narsa anglashiladiki, taʼlim dasturlarini maxsus davlat akkreditatsiyasidan oʻtkazmasdan turib bu dasturlar (taʼlim yoʻnalishlari) boʻyicha talaba qabul qilish mumkin emas. Yaʼni de-fakto nodavlat oliy, oʻrta maxsus yoki professional taʼlim muassasasi litsenziya olgan kunidan faoliyat boshlay olmaydi.
Niyat yoki maqsad qanchalik yaxshi boʻlmasin, oʻzimiz belgilagan qoidalarga amal qilishimiz kerak: qonunosti hujjatlari qonunlar asosida qabul qilinadi, qonun qonunosti hujjatlariga moslashtirilmaydi.
"Normativ huquqiy hujjatlar" toʻgʻrisidagi qonunga koʻra, qaror va farmonlar (qonunosti hujjatlari) qonunlarga zid boʻlishi mumkin emas. Farmonda esa amaldagi "Taʼlim toʻgʻrisida"gi qonunga zid oʻrinlar bor:
1. Farmon bilan taʼlim sohasida yangi vakolatli davlat organi tuzilyapti. "Taʼlim toʻgʻrisida"gi qonunda esa taʼlim sohasida vakolatli davlat organlari va ularning vakolatlari aniq belgilab berilgan.
2. Farmon bilan sirtqi taʼlim bekor qilinmoqda va oʻrniga boshqa taʼlim shakllari (masalan, part time) joriy qilinmoqda. Bunday qadam ortidagi motivlarni tushunish mumkin, lekin qonunda sirtqi taʼlim ham taʼlim shakli sifatida belgilab qoʻyilgan.
3. Qonunda nodavlat oliy taʼlim muassasasi litsenziya olgan kunidan boshlab taʼlim faoliyati bilan shugʻullanishi mumkin, lekin farmon mazmunidan shu narsa anglashiladiki, taʼlim dasturlarini maxsus davlat akkreditatsiyasidan oʻtkazmasdan turib bu dasturlar (taʼlim yoʻnalishlari) boʻyicha talaba qabul qilish mumkin emas. Yaʼni de-fakto nodavlat oliy, oʻrta maxsus yoki professional taʼlim muassasasi litsenziya olgan kunidan faoliyat boshlay olmaydi.
Niyat yoki maqsad qanchalik yaxshi boʻlmasin, oʻzimiz belgilagan qoidalarga amal qilishimiz kerak: qonunosti hujjatlari qonunlar asosida qabul qilinadi, qonun qonunosti hujjatlariga moslashtirilmaydi.
05.05.202511:53
Maktabgacha va taʼlimi vazirligidan validlik talablari buzilgan test topshiriqlariga misollar
Maktabgacha va taʼlimi vazirligi Pedagog kadrlarga malaka toifalarini berish jarayonini tashkil etish boshqarmasi boshligʻi Sardor Rahimboyev "Yangi Oʻzbekiston" nashriga intervyu bergan pedagoglarning e'tirozlardan biriga javob berish maqsadida o'z telegram kanalida ona tili va adabiyot fani o'qituvchilari attestatsiyasida ishlatilgan test topshiriqlari namunalari va o'qituvchi e'tirozlariga ekspetning javobini e'lon qilibdi.
Qizig'i, Sardor Rahimboyev keltirgan misollar attestatsiyada ishlatilgan testlarning validlik talablariga javob bermasligini tasdiqlaydi. Testologiyada test topshiriqlarini tuzishga talablar bor - ularga rioya qilmaslik testning validligini jiddiy shubha ostiga qo'yadi. Shunday qoidalardan biri - yopiq test topshirig'ining o'zagida (savolida) test topshiruvchidan faqat bir narsa so'ralishi kerak. Sodda qilib aytganda, bitta yopiq test topshirig'iga bir nechta savolni (masalani, muammoni) kiritish mumkin emas. (Qarang, masalan: 1, 2, 3) Sardor Rahimboyev keltirgan misollarning har ikkisida ham bu qoida buzilgan.
O'sha gap: test topshirig'ining mazmun jihatdan toʻgʻriligi hali testning validligini anglatmaydi. Validlik talablariga javob bermaydigan testlar asosida xulosalar chiqarish va qarorlar qabul qilish mumkin emas.
Maktabgacha va taʼlimi vazirligi Pedagog kadrlarga malaka toifalarini berish jarayonini tashkil etish boshqarmasi boshligʻi Sardor Rahimboyev "Yangi Oʻzbekiston" nashriga intervyu bergan pedagoglarning e'tirozlardan biriga javob berish maqsadida o'z telegram kanalida ona tili va adabiyot fani o'qituvchilari attestatsiyasida ishlatilgan test topshiriqlari namunalari va o'qituvchi e'tirozlariga ekspetning javobini e'lon qilibdi.
Qizig'i, Sardor Rahimboyev keltirgan misollar attestatsiyada ishlatilgan testlarning validlik talablariga javob bermasligini tasdiqlaydi. Testologiyada test topshiriqlarini tuzishga talablar bor - ularga rioya qilmaslik testning validligini jiddiy shubha ostiga qo'yadi. Shunday qoidalardan biri - yopiq test topshirig'ining o'zagida (savolida) test topshiruvchidan faqat bir narsa so'ralishi kerak. Sodda qilib aytganda, bitta yopiq test topshirig'iga bir nechta savolni (masalani, muammoni) kiritish mumkin emas. (Qarang, masalan: 1, 2, 3) Sardor Rahimboyev keltirgan misollarning har ikkisida ham bu qoida buzilgan.
O'sha gap: test topshirig'ining mazmun jihatdan toʻgʻriligi hali testning validligini anglatmaydi. Validlik talablariga javob bermaydigan testlar asosida xulosalar chiqarish va qarorlar qabul qilish mumkin emas.
04.05.202507:05
Neojadidlar oʻzbek tilining izohli lugʻatiga yangi soʻz (aniqrogʻi, soʻzning yangi maʼnosi) taklif qilishmoqda. Menda ham boshqa bir yasama soʻzga yangi maʼno boʻyicha taklif bor edi-ku, mayli indamadim.
转发自:
Farengeyt Press
02.05.202503:58
📚 Kitobning ohanrabosi shundaki, u insonni nafaqat yetuklikka yetaklaydi, balki yagona g‘oya sari intiluvchi maslakdoshlarni birlashtira oladi. Shu kunlarda qator ijtimoiy tarmoqlarda FP tarzidagi logotipni bir qator foydalanuvchilar ulashdi; uning nimaligi haqidagi taxminlarning ayrimlari mazkur logotip yangi nashriyotga tegishliligi, uning nomi qandayligi haqida bo‘ldi.
@Farengeyt_Press – chindan yangi nashriyot va unga turli sohalarda faoliyat ko‘rsatib kelayotgan, ayni chog‘da, kitob va kitobxonlikka befarq bo‘lmagan faollar va mutaxassislar asos soldi. Biz – jurnalist va tarjimon Sardor Salim, muharrir va faylasuf Xurshid Yo‘ldoshev, iqtisodchi olim Behzod Alimov, pedagog mutaxassis va tadqiqotchi Komil Jalilov hamda audiokitoblar suxandoni va kitobxonlik targ‘ibotchisi Madina Musayevalar – mushtarak g‘oyamiz va maqsadimiz ifodasi o‘laroq “Farengeyt Press” nashriyoti nomini tanlashda yozuvchi Rey Bredberining 🔥“Farengeyt bo‘yicha 451 daraja” asaridagi “Ahli kitob” (“Book People”) g‘oyasidan ilhomlandik. Ahli kitob – hayotini kitoblarni avaylash va ilmni odamlarga yetkazishga bag‘ishlagan insonlardir. Biz endilikda kitob, mutolaa va ma’rifatga qilinajak xizmatimizni mustaqil nashriyot sifatida davom ettirishga qaror qildik. Shuningdek, jamoamizda o‘z sohalari yetakchilaridan bo‘lmish art-direktor Orzu A’zam hamda marketolog Samira Latipova ham faoliyat yuritmoqda.
Nashriyotimizning bosh g‘oyasi o‘zbek kitobxoniga progressiv, yangi, dolzarb bilimlarni sifatli va tezkor sur’atlarda taqdim etish orqali ilm sarhadlarini kengaytirishga hissa qo‘shishdan iborat. Bunda biz ham tarjima, ham mahalliy muallif va mutaxassislar asarlarini kitobxonga taqdim etishni rejalashtirmoqdamiz. Bundan tashqari, nashriyotimiz faoliyati doirasida yana qator qo‘shimcha ma’rifiy loyihalarni amalga oshirish ham ko‘zda tutilmoqda.
🔜 Yaqin kunlarda qaysi kitoblarni o‘zbek kitobxoniga taqdim etishimiz haqida ma’lumot bera boshlaymiz. Kichik sirni ochishimiz mumkin: qisqa vaqt davomida qator kitoblar tarjimasiga mualliflik huquqini olish va tarjima jarayonini boshlab yuborishga ulgurdik. Mazkur kitoblar O‘zbekiston kitob bozori va o‘zbek kitobxoni javoniga yangi yo‘nalish, mavzu va bilimlarni olib kirishiga ishonchimiz komil.
Bizni ijtimoiy tarmoq sahifalarimizda kuzating va ushbu postni do'stlaringiz bilan ulashing:
Telegram | Facebook | Instagram | X
@Farengeyt_Press – chindan yangi nashriyot va unga turli sohalarda faoliyat ko‘rsatib kelayotgan, ayni chog‘da, kitob va kitobxonlikka befarq bo‘lmagan faollar va mutaxassislar asos soldi. Biz – jurnalist va tarjimon Sardor Salim, muharrir va faylasuf Xurshid Yo‘ldoshev, iqtisodchi olim Behzod Alimov, pedagog mutaxassis va tadqiqotchi Komil Jalilov hamda audiokitoblar suxandoni va kitobxonlik targ‘ibotchisi Madina Musayevalar – mushtarak g‘oyamiz va maqsadimiz ifodasi o‘laroq “Farengeyt Press” nashriyoti nomini tanlashda yozuvchi Rey Bredberining 🔥“Farengeyt bo‘yicha 451 daraja” asaridagi “Ahli kitob” (“Book People”) g‘oyasidan ilhomlandik. Ahli kitob – hayotini kitoblarni avaylash va ilmni odamlarga yetkazishga bag‘ishlagan insonlardir. Biz endilikda kitob, mutolaa va ma’rifatga qilinajak xizmatimizni mustaqil nashriyot sifatida davom ettirishga qaror qildik. Shuningdek, jamoamizda o‘z sohalari yetakchilaridan bo‘lmish art-direktor Orzu A’zam hamda marketolog Samira Latipova ham faoliyat yuritmoqda.
Nashriyotimizning bosh g‘oyasi o‘zbek kitobxoniga progressiv, yangi, dolzarb bilimlarni sifatli va tezkor sur’atlarda taqdim etish orqali ilm sarhadlarini kengaytirishga hissa qo‘shishdan iborat. Bunda biz ham tarjima, ham mahalliy muallif va mutaxassislar asarlarini kitobxonga taqdim etishni rejalashtirmoqdamiz. Bundan tashqari, nashriyotimiz faoliyati doirasida yana qator qo‘shimcha ma’rifiy loyihalarni amalga oshirish ham ko‘zda tutilmoqda.
🔜 Yaqin kunlarda qaysi kitoblarni o‘zbek kitobxoniga taqdim etishimiz haqida ma’lumot bera boshlaymiz. Kichik sirni ochishimiz mumkin: qisqa vaqt davomida qator kitoblar tarjimasiga mualliflik huquqini olish va tarjima jarayonini boshlab yuborishga ulgurdik. Mazkur kitoblar O‘zbekiston kitob bozori va o‘zbek kitobxoni javoniga yangi yo‘nalish, mavzu va bilimlarni olib kirishiga ishonchimiz komil.
Bizni ijtimoiy tarmoq sahifalarimizda kuzating va ushbu postni do'stlaringiz bilan ulashing:
Telegram | Facebook | Instagram | X
27.04.202519:03
Sardor Rahimboyev intervyuda attestatsiya tizimining xalqaro akkreditatsiyadan oʻtgani haqida gapiribdi. Uzr-ku, lekin qaysidir Amerika tashkiloti mana bunday spetsifikatsiyalarni (masalan: 1, 2) va bunday test topshiriqlarini normal deb qabul qilib, "xalqaro akkreditatsiya"dan oʻtkazib bergan boʻlsa, bilmadim. Bir paytlar bir fin tashkiloti ham metodik va ilmiy sifati doston boʻlgan boshlangʻich sinf darsliklarini "fin standartlari asosida" deb "akkreditatsiya"dan oʻtkazib bergan edi.
25.04.202507:17
Aspekt.uz telegram kanali shu kunlarda bo'layotgan pedagoglar attestatsiyasi jarayonidan norozi o'qituvchilar videosini hamda ona tili va adabiyot fani o'qituvchilarining mutasaddi tashkilotlarga murojaatini e'lon qildi. Ilgariroq attestastsiya jarayonida X-variantlar va tanish-bilishchilik haqidagi iddaolar yangragan edi. Bundan oldinroq geografiya fani o'qituvchilari attestatsiya jarayonlaridan ommaviy tarzda norozilik bildirayotgani haqida xabarlar chiqqan edi. Pedagog Shokir Tursun attestatsiya jarayonida ishlatilayotgan test topshiriqlari validligini savol ostiga qo'ymoqda va vazirlik rasmiylarini ochiq debatga chaqirdi.
Bularning hammasi pedagoglar attestatsiyasi tizimida jiddiy muammolar borligi haqida signal bermoqda. Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi attestatsiya jarayoni bilan bog'liq ayrim holatlarga rasmiy munosabat bildirdi. Vazir o'rinbosari Sardor Rajabov tarmoqlarda ko'tarilayotgan muammolarni "hayp" deb atadi. Vazirlikning Pedagog kadrlarga malaka toifalarini berish jarayonini tashkil etish boshqarmasi boshlig‘i Sardor Rahimboyev ham vaziyatga "sizlarga faqat shov-shuv kerak, oʻtolmadimmi demak nimadir notoʻgʻri deyish qulayroq", deya munosabat bildirdi va attestatsiya jarayonidan mamnun o'qituvchilar fikrlarini e'lon qildi. Ya'ni, nazarimda, attestatsiya bilan bog'liq tizimli va fundamental muammolarni xaspo'shlab, attestatsiya jarayoni bilan bog'liq noroziliklarni shunchaki "testdan o'ta olmaganlarning muammosi" sifatida taqdim qilishga harakat qilinmoqda.
Hurmatli ustozlar! Pedagoglar attestatsiyasi va u bilan bog'liq muammolar (attestatsiyaning asl maqsadi, jarayonda ishlatilayotgan test topshiriqlarining sifati, jarayondagi tashkiliy masalalar va hokazo) haqida tahliliy material ustida ishlayapman. Attestatsiyaga kirib chiqqan va fikr bildirmoqchi bo'lgan ustozlardan izohlarda o'z fikrlaringizni qoldirishingizni va / yoki men bilan bog'lanishni iltimos qilaman (qayta aloqa boti orqali xabar yuborishingiz ham mumkin). Siz bergan ma'lumolar faqat tahlil uchun ishlatilishi va shaxsingiz sir saqlanishi kafolatlanadi. Umid qilamanki, birgalikda pedagoglar attestatsiyasi tizimining ilmiy jihatdan to'g'ri yo'lga qo'yilishiga hissa qo'sha olamiz.
Bularning hammasi pedagoglar attestatsiyasi tizimida jiddiy muammolar borligi haqida signal bermoqda. Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi attestatsiya jarayoni bilan bog'liq ayrim holatlarga rasmiy munosabat bildirdi. Vazir o'rinbosari Sardor Rajabov tarmoqlarda ko'tarilayotgan muammolarni "hayp" deb atadi. Vazirlikning Pedagog kadrlarga malaka toifalarini berish jarayonini tashkil etish boshqarmasi boshlig‘i Sardor Rahimboyev ham vaziyatga "sizlarga faqat shov-shuv kerak, oʻtolmadimmi demak nimadir notoʻgʻri deyish qulayroq", deya munosabat bildirdi va attestatsiya jarayonidan mamnun o'qituvchilar fikrlarini e'lon qildi. Ya'ni, nazarimda, attestatsiya bilan bog'liq tizimli va fundamental muammolarni xaspo'shlab, attestatsiya jarayoni bilan bog'liq noroziliklarni shunchaki "testdan o'ta olmaganlarning muammosi" sifatida taqdim qilishga harakat qilinmoqda.
Hurmatli ustozlar! Pedagoglar attestatsiyasi va u bilan bog'liq muammolar (attestatsiyaning asl maqsadi, jarayonda ishlatilayotgan test topshiriqlarining sifati, jarayondagi tashkiliy masalalar va hokazo) haqida tahliliy material ustida ishlayapman. Attestatsiyaga kirib chiqqan va fikr bildirmoqchi bo'lgan ustozlardan izohlarda o'z fikrlaringizni qoldirishingizni va / yoki men bilan bog'lanishni iltimos qilaman (qayta aloqa boti orqali xabar yuborishingiz ham mumkin). Siz bergan ma'lumolar faqat tahlil uchun ishlatilishi va shaxsingiz sir saqlanishi kafolatlanadi. Umid qilamanki, birgalikda pedagoglar attestatsiyasi tizimining ilmiy jihatdan to'g'ri yo'lga qo'yilishiga hissa qo'sha olamiz.
显示 1 - 24 共 96
登录以解锁更多功能。