Слухаю часам новы цыкл падкастаў Дубаўца пра Вільню. Цікава, планую потым яшчэ пра гэта напісаць асобна, даць спасылку.
Што аднак ужо заўважыў. Ён там разважае пра этнічных нябеларусаў, ператвораных ў беларускіх паэтаў, у тым ліку ў Вільні.
Пачаў вядома з Арсенневай. Потым кажа пра Анемпадыстава, маўляў, расеец па нацыянальнасці, “ані кропкі беларускай крыві”.
Мне заўсёды цікавыя такія рэчы, генеалёгія людзей. Вырашыў паглядзець па адкрытых крыніцах.
Ну што я вам скажу. “Па нацыянальнасці рускі” гэта мага быць умоўна і магчыма сказаць і пра сям’ю Арсенневай, і пра Анемпадыстава.
Але вось на конт “крыві”, як пра гэта кажа Дубавец, я бы ня быў так упэўнены. Бо “нацыянальнасць” як сацыяльная з’ява не заўсёды адпавядае “крыві” у тым ліку ў савецка/расейскіх умовах.
Біяграфія сям’і Анемпадыстава чамусьці паўсюль пачынаецца з маці. Чытаем: “З Варонежчыны”. А вы дакладна ведаеце этнічны склад гэтай зямлі? Менавіта па крыві яна хутчэй украінская, з часам ператвораная ў расейскую.
Але самае цікавае - бацька нарадзіўся ў Падмасков’і, але… дзед ягоны пераехаў туды з… Барановічаў. І вы ўпэўненыя, што у яго там ня было “ані кропкі беларускай крыві”?
Насамрэч з Арсенневай гісторыя можа быць падобнай. “З расейскай сям’і ў Баку”. Але большасць старых умоўных расейцаў у Баку паходженнем з Разані, як і мае продкі адтуль. А ці ведаеце вы, што згодна з даследаваннямі лінгвіста Будэ яшчэ на канцы 19 стгдз у Разані размаўлялі на гаворце, якая бліжэй да старабеларускай, чым да ўласна (паўночна) расейскай? А па крыві разанцы бліжэй да данцоў (іншая частка да эрзі ці мокшы), то бок хутчэй падобныя на ўсходніх украінцаў. Дарэчы, з Разані былі і продкі па бацькоўскай лініі ў Алеся Разанцева.
Таму, нацыянальнасць як сацыяльны канструкт, бэкграўнд гэта адна рэч. Але я б не стаў абмежоўваць “беларускую кроў” вельмі абрэзанымі межамі “беларускай нацыянальнасці”. Менавіта пра гэта пісаў і Янка Станкевіч, які даследваў “страченыя калены вялікалітвінскія” ад Пскова і да Разані.
