Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar
Eron, Turkiya va ular atrofidagi yangiliklarni bizda kuzating.
Reklama:
@westalliance - AQSh, Yevropa va butun G’arb
@stratfocusca - Markaziy Osiyo
@xorijiyoav - yetakchi nashrlar
Reklama:
@westalliance - AQSh, Yevropa va butun G’arb
@stratfocusca - Markaziy Osiyo
@xorijiyoav - yetakchi nashrlar
"Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar" 群组最新帖子
16.05.202511:43
Rossiyaning Turkiyadagi muzokaralarda ishtirok etmasligi – strategik qarormi yoki siyosiy izolyatsiya?
Jahongir Hakimov, TIFT universiteti, 1-kurs, Xalqaro munosabatlar yo‘nalishi talabasi
2025-yil Turkiyada bo‘lib o‘tayotgan xalqaro muzokaralarda Rossiya prezidenti Vladimir Putinning ishtirok etmasligi xalqaro hamjamiyatda turli bahs va mulohazalarga sabab bo‘ldi. Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy hamda Yevropa Ittifoqining yetakchi davlatlari bu qarorni tanqid ostiga olib, uni Rossiya tomonidan tinchlikka erishish yo‘lida jiddiy harakatlarning yo‘qligi sifatida baholamoqda.
Biroq, Rossiya delegatsiyasiga Vladimir Medinskiy kabi Prezident maslahatchisining rahbarlik qilishi, ushbu qaror tasodifiy emasligini ko‘rsatadi. Shu bilan birga, delegatsiya tarkibida yuqori martabali amaldorlarning yo‘qligi bu qarorning siyosiy yuklamaga ega ekanligini ham anglatadi.
Prezident ishtirok etmasligi: kuch yoki zaiflik?
Makiavellining “Hukmdor” asarida ta’kidlanishicha, yirik davlat rahbarlari har qanday vaziyatda o‘z nufuzini saqlash, qudratli obraz yaratish hamda xalq ishonchini mustahkamlashga intiladi. Ushbu nazariyaga asoslanib aytish mumkinki, Putinning muzokaralarda qatnashmasligi uning Rossiyadagi ichki pozitsiyasini muhofaza qilishga qaratilgan qadamdir. Sababi, har qanday ortiqcha imtiyoz berish yoki “muzokaralarga muhtojlik” belgisi, ichki siyosiy muxolifat va tashqi faol tanqid fonida zaiflik sifatida qabul qilinishi mumkin.
Shu nuqtai nazardan, Putinning Turkiyadagi muzokaralarda qatnashmasligi siyosiy va psixologik jihatdan o‘zini “ko‘proq nazoratda” his qilgan davlat rahbari obrazini saqlab qolish maqsadida qilingan bo‘lishi mumkin.
Delegatsiya darajasi – signal sifatida
Boshqa tomondan, xalqaro diplomatik protokollarda delegatsiya darajasi – muzokaralarga berilgan e’tibor va siyosiy niyatning indikatoridir. Rossiyaning yuqori darajadagi amaldorlarni yubormagani, ayrim tahlilchilar tomonidan diplomatik ehtiyotkorlik yoki muzokaralarga nisbatan passiv munosabat sifatida qabul qilinmoqda. Bu – Rossiyaning aniq pozitsiya bildirolmasligi yoki urush jarayonidagi strategik muammolardan chalg‘itish uchun qilingan harakatmi?
Yevropa va Ukraina tomonining qarashi
Zelenskiy va Yevropa rahbarlarining tanqidi muayyan asosga ega: agar tinchlikka erishish haqiqiy maqsad bo‘lsa, bu jarayondagi eng katta tomonlardan biri – Rossiya prezidentining ishtirok etishi kutilgan edi. Rossiya bu kabi tashabbuslarda faol ishtirok etmas ekan, uning tashabbuslari ishonchsizlik bilan qabul qilinishi muqarrar.
Xulosa
Vladimir Putinning Turkiyadagi muzokaralarda qatnashmasligi – oddiy tashrifdan voz kechish emas, balki yuqori darajadagi geosiyosiy hisob-kitob natijasidir. Bu qaror Rossiyaning tashqi siyosiy strategiyasidagi ehtiyotkorlik, ichki siyosiy barqarorlikni saqlashga urinish va xalqaro maydondagi mavqeini ma’lum chegarada saqlab qolishga qaratilgandek ko‘rinishi mumkin. Ammo bu qaror bir vaqtning o‘zida Rossiyaning xalqaro diplomatik izolyatsiyasi chuqurlashuviga ham xizmat qilishi ehtimoldan xoli emas.
@erontahlili
Jahongir Hakimov, TIFT universiteti, 1-kurs, Xalqaro munosabatlar yo‘nalishi talabasi
2025-yil Turkiyada bo‘lib o‘tayotgan xalqaro muzokaralarda Rossiya prezidenti Vladimir Putinning ishtirok etmasligi xalqaro hamjamiyatda turli bahs va mulohazalarga sabab bo‘ldi. Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy hamda Yevropa Ittifoqining yetakchi davlatlari bu qarorni tanqid ostiga olib, uni Rossiya tomonidan tinchlikka erishish yo‘lida jiddiy harakatlarning yo‘qligi sifatida baholamoqda.
Biroq, Rossiya delegatsiyasiga Vladimir Medinskiy kabi Prezident maslahatchisining rahbarlik qilishi, ushbu qaror tasodifiy emasligini ko‘rsatadi. Shu bilan birga, delegatsiya tarkibida yuqori martabali amaldorlarning yo‘qligi bu qarorning siyosiy yuklamaga ega ekanligini ham anglatadi.
Prezident ishtirok etmasligi: kuch yoki zaiflik?
Makiavellining “Hukmdor” asarida ta’kidlanishicha, yirik davlat rahbarlari har qanday vaziyatda o‘z nufuzini saqlash, qudratli obraz yaratish hamda xalq ishonchini mustahkamlashga intiladi. Ushbu nazariyaga asoslanib aytish mumkinki, Putinning muzokaralarda qatnashmasligi uning Rossiyadagi ichki pozitsiyasini muhofaza qilishga qaratilgan qadamdir. Sababi, har qanday ortiqcha imtiyoz berish yoki “muzokaralarga muhtojlik” belgisi, ichki siyosiy muxolifat va tashqi faol tanqid fonida zaiflik sifatida qabul qilinishi mumkin.
Shu nuqtai nazardan, Putinning Turkiyadagi muzokaralarda qatnashmasligi siyosiy va psixologik jihatdan o‘zini “ko‘proq nazoratda” his qilgan davlat rahbari obrazini saqlab qolish maqsadida qilingan bo‘lishi mumkin.
Delegatsiya darajasi – signal sifatida
Boshqa tomondan, xalqaro diplomatik protokollarda delegatsiya darajasi – muzokaralarga berilgan e’tibor va siyosiy niyatning indikatoridir. Rossiyaning yuqori darajadagi amaldorlarni yubormagani, ayrim tahlilchilar tomonidan diplomatik ehtiyotkorlik yoki muzokaralarga nisbatan passiv munosabat sifatida qabul qilinmoqda. Bu – Rossiyaning aniq pozitsiya bildirolmasligi yoki urush jarayonidagi strategik muammolardan chalg‘itish uchun qilingan harakatmi?
Yevropa va Ukraina tomonining qarashi
Zelenskiy va Yevropa rahbarlarining tanqidi muayyan asosga ega: agar tinchlikka erishish haqiqiy maqsad bo‘lsa, bu jarayondagi eng katta tomonlardan biri – Rossiya prezidentining ishtirok etishi kutilgan edi. Rossiya bu kabi tashabbuslarda faol ishtirok etmas ekan, uning tashabbuslari ishonchsizlik bilan qabul qilinishi muqarrar.
Xulosa
Vladimir Putinning Turkiyadagi muzokaralarda qatnashmasligi – oddiy tashrifdan voz kechish emas, balki yuqori darajadagi geosiyosiy hisob-kitob natijasidir. Bu qaror Rossiyaning tashqi siyosiy strategiyasidagi ehtiyotkorlik, ichki siyosiy barqarorlikni saqlashga urinish va xalqaro maydondagi mavqeini ma’lum chegarada saqlab qolishga qaratilgandek ko‘rinishi mumkin. Ammo bu qaror bir vaqtning o‘zida Rossiyaning xalqaro diplomatik izolyatsiyasi chuqurlashuviga ham xizmat qilishi ehtimoldan xoli emas.
@erontahlili
16.05.202504:25
Tramp: AQSh G‘azoni «erkin hudud»ga aylantirishi kerak
Qatardagi AQShning eng yirik harbiy bazasi — Al-Udeydga tashrif buyurgan prezident Donald Tramp G‘azo bo‘yicha «juda yaxshi g‘oyalari» borligini bildirdi.
@erontahlili
Qatardagi AQShning eng yirik harbiy bazasi — Al-Udeydga tashrif buyurgan prezident Donald Tramp G‘azo bo‘yicha «juda yaxshi g‘oyalari» borligini bildirdi.
«Menda osmondan olingan suratlar bor — deyarli bitta ham butun binoli joy qolmagan. Agar AQSh bu hududni nazoratiga olib, uni «freedom zone» — erkin hududga aylantirsa, men bundan faxrlanar edim»,— dedi Tramp.
@erontahlili
15.05.202516:25
Arab qizlarining Tramp oldida raqsga tushishi BAAning bugungi holatini aks etmoqda: BAA - g’arbning chinakam mustamlakasi.
@erontahlili
@erontahlili
15.05.202515:39
Biz Eronning ori va nomusini hech qanday kuchga sotmaymiz – Pezishkiyon
Eron Prezidenti mamlakat tinchlikka intilishi, lekin Eronning ori va nomusini hech bir kuchga sotmasligini bildirgan.
@erontahlili
Eron Prezidenti mamlakat tinchlikka intilishi, lekin Eronning ori va nomusini hech bir kuchga sotmasligini bildirgan.
“Yurtimiz ayollari, yoshlari, elitasi hech qanday kuchga ta’zim qilmaydi”,dedi u.
@erontahlili
15.05.202515:05
Tramp Eron bilan yaqinlashishga umid qilmoqda
AQSH Prezidenti Qatarda Qo‘shma Shtatlar Yaman va Suriyaga imkoniyat bergani, unga Suriyaning yangi rahbari juda yoqqanini aytgan.
@erontahlili
AQSH Prezidenti Qatarda Qo‘shma Shtatlar Yaman va Suriyaga imkoniyat bergani, unga Suriyaning yangi rahbari juda yoqqanini aytgan.
“Menimcha, biz Eron bilan kelishuvga juda yaqinmiz”,degan u.
@erontahlili
15.05.202512:22
Zelenskiy Putinga: Man shu yerdaman.
@erontahlili
@erontahlili
15.05.202512:22
Ayni vaqtda Erdog’an Zelenskiyni qabul qilmoqda
@erontahlili
@erontahlili
15.05.202512:18
@erontahlili
14.05.202513:39
DXX Call-markazi ishga tushdi
O‘zbekiston Respublikasining “Davlat xavfsizlik xizmati to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq, DXX vakolatlariga kiritilgan masalalar yuzasidan jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlarini tezkor ravishda qabul qilish maqsadida Call-markaz faoliyat yurita boshladi.
Call-markazga 1520 qisqa raqami orqali qo‘ng‘iroq qilish mumkin.
@erontahlili
O‘zbekiston Respublikasining “Davlat xavfsizlik xizmati to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq, DXX vakolatlariga kiritilgan masalalar yuzasidan jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlarini tezkor ravishda qabul qilish maqsadida Call-markaz faoliyat yurita boshladi.
Call-markazga 1520 qisqa raqami orqali qo‘ng‘iroq qilish mumkin.
@erontahlili
14.05.202513:17
Hindiston Bosh vaziri Modiga yaqin bo‘lgan nafaqadagi general-mayor Gagan Dil Bakshi:
“Turkiya — Hindistonning to‘g‘ridan-to‘g‘ri dushmani. Zarurat tug‘ilsa, uni jahannamga jo‘natish uchun yetarlicha yadroviy qurolimiz bor.
Bizda hammasi bor: yadroviy arsenal, kosmik dastur, geosiyosiy salmoq. Ularda-chi? Ularda bunday narsa yo‘q”.
General Bakshi Anqara tomonidan Kashmir ishlariga aralashuv e’tibordan chetda qolmaganini eslatdi: “Turkiya u yerga 3 000 nafar jangarini yuborgan, ehtimol o‘zini jahon kuchi sifatida ko‘rsatmoqchi bo‘lgan. Ular o‘zlarini kuch deb ko‘rsatmoqchi. Lekin unutmasinlar: haqiqiy kuch — bu biz”.
@erontahlili
“Turkiya — Hindistonning to‘g‘ridan-to‘g‘ri dushmani. Zarurat tug‘ilsa, uni jahannamga jo‘natish uchun yetarlicha yadroviy qurolimiz bor.
Bizda hammasi bor: yadroviy arsenal, kosmik dastur, geosiyosiy salmoq. Ularda-chi? Ularda bunday narsa yo‘q”.
General Bakshi Anqara tomonidan Kashmir ishlariga aralashuv e’tibordan chetda qolmaganini eslatdi: “Turkiya u yerga 3 000 nafar jangarini yuborgan, ehtimol o‘zini jahon kuchi sifatida ko‘rsatmoqchi bo‘lgan. Ular o‘zlarini kuch deb ko‘rsatmoqchi. Lekin unutmasinlar: haqiqiy kuch — bu biz”.
@erontahlili
14.05.202512:06
Damashqda Trampning Suriyaga qarshi sanksiyalarni bekor qilgani nishonlanmoqda
AQSHning Suriyaga qarshi sanksiyalarini bekor qilish haqidagi bayonotidan so‘ng Damashqda odamlar quvonchlarini ifoda etish uchun ko‘chalarga chiqishdi.
Donald Tramp Saudiya Arabistonidagi nutqida “ularga gullab-yashnash imkoniyatini berish uchun” AQShning Suriyaga nisbatan sanksiyalarini bekor qilishini e’lon qilgan.
@erontahlili
AQSHning Suriyaga qarshi sanksiyalarini bekor qilish haqidagi bayonotidan so‘ng Damashqda odamlar quvonchlarini ifoda etish uchun ko‘chalarga chiqishdi.
Donald Tramp Saudiya Arabistonidagi nutqida “ularga gullab-yashnash imkoniyatini berish uchun” AQShning Suriyaga nisbatan sanksiyalarini bekor qilishini e’lon qilgan.
@erontahlili
13.05.202517:33
⭐️ Zamonaviy o‘zbek yozuvchilaridan kimni bilasiz va mutolaa qilasiz? Siz yoqtirgan muallif yoki kitob nomini izohlarda qoldiring!
Strategic Focus: Central Asia
Strategic Focus: Central Asia
13.05.202516:48
37-yil yig’isi
Muhammad Yusuf
Olov edi, sho’x edi o’g’lim,
Shamol edi, o’q edi o’g’lim,
Uyimda non yo’q edi o’g’lim,
Endi mening holim ne kechar?
Mayli izing qolsaydi, o’g’lim,
O’g’il-qizing bo’lsaydi, o’g’lim,
Ko’rib ko’nglim to’lsaydi, o’g’lim.
Endi mening holim ne kechar?
To’lishgan oy, to’lgan oy, o’g’lim,
Ketgan yering qaysi joy, o’g’lim?
Tilab olgan Tursunboy o’g’lim,
Endi mening holim ne kechar?
Yonib ketsang mayliydi, o’g’lim,
Cho’kib ketsang qaniydi, o’g’lim,
Aybli bo’lsang qaniydi, o’g’lim,
Endi mening holim ne kechar?..
Dehqon bo’lsang o’lmasding, o’g’lim,
Cho’pon bo’lsang o’lmasding, o’g’lim,
Yomon bo’lsang o’lmasding, o’g’lim…
Endi mening holim ne kechar?
O’qimay o’l, unmay o’l, o’g’lim,
O’qib olim bo’lmay o’l, o’g’lim,
Olti tilni bilmay o’l, o’g’lim!..
Endi mening holim ne kechar?
@erontahlili
Muhammad Yusuf
Olov edi, sho’x edi o’g’lim,
Shamol edi, o’q edi o’g’lim,
Uyimda non yo’q edi o’g’lim,
Endi mening holim ne kechar?
Mayli izing qolsaydi, o’g’lim,
O’g’il-qizing bo’lsaydi, o’g’lim,
Ko’rib ko’nglim to’lsaydi, o’g’lim.
Endi mening holim ne kechar?
To’lishgan oy, to’lgan oy, o’g’lim,
Ketgan yering qaysi joy, o’g’lim?
Tilab olgan Tursunboy o’g’lim,
Endi mening holim ne kechar?
Yonib ketsang mayliydi, o’g’lim,
Cho’kib ketsang qaniydi, o’g’lim,
Aybli bo’lsang qaniydi, o’g’lim,
Endi mening holim ne kechar?..
Dehqon bo’lsang o’lmasding, o’g’lim,
Cho’pon bo’lsang o’lmasding, o’g’lim,
Yomon bo’lsang o’lmasding, o’g’lim…
Endi mening holim ne kechar?
O’qimay o’l, unmay o’l, o’g’lim,
O’qib olim bo’lmay o’l, o’g’lim,
Olti tilni bilmay o’l, o’g’lim!..
Endi mening holim ne kechar?
@erontahlili
13.05.202515:11
2025-yil 1-iyundan boshlab O‘zbekiston fuqarolari Xitoyga vizasiz safar qilish imkoniyatiga ega.
O‘zaro Bitimga muvofiq, Tomonlar davlatlari fuqarolari ikki davlat hududlariga kirish, undan chiqish yoki tranzit qilish uchun har bir alohida bo‘lish muddati 30 kundan oshmaydigan muddatda va har qanday 180 kunlik davr ichida jami 90 kundan ortiq bo‘lmagan muddatda viza talablaridan ozod qilinadi.
Batafsil
@TIVmatbuot
O‘zaro Bitimga muvofiq, Tomonlar davlatlari fuqarolari ikki davlat hududlariga kirish, undan chiqish yoki tranzit qilish uchun har bir alohida bo‘lish muddati 30 kundan oshmaydigan muddatda va har qanday 180 kunlik davr ichida jami 90 kundan ortiq bo‘lmagan muddatda viza talablaridan ozod qilinadi.
Batafsil
@TIVmatbuot
记录
17.12.202423:59
2.6K订阅者29.03.202512:56
1600引用指数12.05.202507:00
2.8K每帖平均覆盖率12.05.202507:00
2.8K广告帖子的平均覆盖率19.03.202523:59
13.04%ER12.05.202510:42
108.16%ERR23.04.202511:41
Lavrovning til masalasidagi fikriga SFCA eskpertlarining munosabati:
S.Pinxasova: Lavrovga O‘zbekiston sobiq guberniya emas, mustaqil davlat ekanligini eslatish kerak. Yodgorliklardagi tillar haqidagi izohlar noo‘rin bosim va eski imperiya siyosatini o‘rnatishga urinishdek ko‘rinadi.
M.Imomov: Rossiya tashqi ishlar vazirining Samarqanddagi yozuv qaysi tilda bo‘lishi kerakligini ko‘rsatishi diplomatiya emas, bu qo’pollik va hurmatsizlik. O‘zbekiston hech kimga qaram emas - ayniqsa xotira va ramzlar masalasida.
K.Abdullayev: Lavrov sovet davri allaqachon tugaganini unutib qo‘ydi. O‘zbekistondagi yodgorliklardagi yozuvlarga bo‘lgan da’volar suverenitetga hurmatsizlik va Moskva yo‘q bo‘lgan joyda nazorat illyuziyasini saqlab qolish istagidir.
K.Ametov: Lavrovning Samarqanddagi yodgorlik yonida rus tilida yozuv yo‘qligi haqidagi bayonoti xotira haqida qayg‘urish emas. Ruslar ochiqchasiga O‘zbekistonga o‘z ramzlarini qanday bezatishni buyurishga urinyapti. Bunday xatti-harakatlarga suveren mamlakat bilan munosabatlarda o‘rin yo’q, biz buni eski imperiyaviy refleks sifatida baholasak bo’ladi.
Strategic Focus: Central Asia
S.Pinxasova: Lavrovga O‘zbekiston sobiq guberniya emas, mustaqil davlat ekanligini eslatish kerak. Yodgorliklardagi tillar haqidagi izohlar noo‘rin bosim va eski imperiya siyosatini o‘rnatishga urinishdek ko‘rinadi.
M.Imomov: Rossiya tashqi ishlar vazirining Samarqanddagi yozuv qaysi tilda bo‘lishi kerakligini ko‘rsatishi diplomatiya emas, bu qo’pollik va hurmatsizlik. O‘zbekiston hech kimga qaram emas - ayniqsa xotira va ramzlar masalasida.
K.Abdullayev: Lavrov sovet davri allaqachon tugaganini unutib qo‘ydi. O‘zbekistondagi yodgorliklardagi yozuvlarga bo‘lgan da’volar suverenitetga hurmatsizlik va Moskva yo‘q bo‘lgan joyda nazorat illyuziyasini saqlab qolish istagidir.
K.Ametov: Lavrovning Samarqanddagi yodgorlik yonida rus tilida yozuv yo‘qligi haqidagi bayonoti xotira haqida qayg‘urish emas. Ruslar ochiqchasiga O‘zbekistonga o‘z ramzlarini qanday bezatishni buyurishga urinyapti. Bunday xatti-harakatlarga suveren mamlakat bilan munosabatlarda o‘rin yo’q, biz buni eski imperiyaviy refleks sifatida baholasak bo’ladi.
Strategic Focus: Central Asia
01.05.202506:08
Netanyaxu qonxo‘rlikda Gitlerni ortda qoldirdi
Hech shubhasiz, yahudiy harbiy jinoyatchilari ustidan xalqaro sud bo‘ladi — xuddi Germaniya jinoyatchilari ustidan bo‘lganidek. Isroil G‘azo sektorini tiklaydi va Germaniya qanday qilib Isroilga tovon puli to‘lagan bo‘lsa, shunday qilib Falastinga reparatsiya to‘laydi.
Fashistlarning Buxenvald konslagerida 1937-yildan 1945-yilgacha — 8 yil ichida — Germaniya tomonidan 56 ming kishi o‘ldirilgan. 2023-yil 7-oktabrdan beri, ya’ni 1,5 yil ichida, Isroil 61 700 kishini o‘ldirgan — yo‘q qilish tezligi 5 baravar yuqori.
Al Jazeera xabariga ko‘ra, 2025-yil 18-mart kuni Isroil o‘t ochishni to‘xtatish rejimini buzganidan 2025-yil 30-aprelgacha G‘azo sektorida yahudiy radikallar 2308 kishini, jumladan 595 nafar bolani o‘ldirgan. Hozir esa oziq-ovqat blokadasi sharoitida Isroil armiyasi falastinliklarni oziq-ovqatsiz qoldirish uchun ularning qishloq xo‘jaligi ekinlarini yo‘q qilmoqda.
Strategic Focus: Central Asia
Hech shubhasiz, yahudiy harbiy jinoyatchilari ustidan xalqaro sud bo‘ladi — xuddi Germaniya jinoyatchilari ustidan bo‘lganidek. Isroil G‘azo sektorini tiklaydi va Germaniya qanday qilib Isroilga tovon puli to‘lagan bo‘lsa, shunday qilib Falastinga reparatsiya to‘laydi.
Fashistlarning Buxenvald konslagerida 1937-yildan 1945-yilgacha — 8 yil ichida — Germaniya tomonidan 56 ming kishi o‘ldirilgan. 2023-yil 7-oktabrdan beri, ya’ni 1,5 yil ichida, Isroil 61 700 kishini o‘ldirgan — yo‘q qilish tezligi 5 baravar yuqori.
Al Jazeera xabariga ko‘ra, 2025-yil 18-mart kuni Isroil o‘t ochishni to‘xtatish rejimini buzganidan 2025-yil 30-aprelgacha G‘azo sektorida yahudiy radikallar 2308 kishini, jumladan 595 nafar bolani o‘ldirgan. Hozir esa oziq-ovqat blokadasi sharoitida Isroil armiyasi falastinliklarni oziq-ovqatsiz qoldirish uchun ularning qishloq xo‘jaligi ekinlarini yo‘q qilmoqda.
Strategic Focus: Central Asia
29.04.202517:31
Nega biz kanalimizda katta postlar chiqaramiz?
Qisqa Tik-tok videolar va Instagram rilslar davrida, ya’ni axborot 15 soniyalik videolar va qisqa postlarga siqilib qolgan zamonda, katta matnlar bilan ishlash qobiliyati noyob va qimmatli ko‘nikmaga aylanmoqda. Kuzatuvchilarimizdan biri to‘g‘ri ta’kidlaganidek: “odamlar katta matnlarni o‘qish, ularni anglash va ulardan zavqlanishdan to’xtadilar”. Bu oddiygina odatni yo‘qotish emas — bu fikrlash, tahlil qilish, faktlarni taqqoslash va mantiqiy zanjirlarni tuzish qobiliyatining susayishidir.
Katta matnlar — bu shunchaki sahifadagi so‘zlar emas. Bu — miyani mashq qildirish, e’tiborni saqlab qolishni, manzarani to‘liq ko‘ra olishni va g‘oyalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni topishni o‘rgatadigan mashqdir. Qisqa formatlardan farqli o‘laroq, ular ma’lum kuch va harakat talab qiladi, lekin aynan shu harakat bizni aqlliroq, chuqur va mustaqil fikrlaydigan qiladi. Axborot ko‘pincha 1-2 ta gap darajasiga soddalashtiriladigan zamonda murakkab matnlarni tahlil qila olish qobiliyati — manipulyatsiya va yuzaki xulosalardan himoya qiladigan haqiqiy super kuchdir.
Biz kanalimizda katta matnlar chiqaramiz, chunki ishonamiz: tahlil — bu tezkor xulosalar chiqarish emas, balki mavzuga ongli tarzda chuqur kirib borishdir. Biz shunchaki axborotni iste’mol qilishingizni emas, balki fikrlashni, savollar berishni va javoblarni topishni o‘rganishingizni xohlaymiz. Ha, bu vaqt va kuch talab qiladi, ammo natija bunga arziydi — siz dunyoni aniqroq va chuqurroq ko‘ra boshlaysiz.
Siz bu haqda nima deb o‘ylaysiz?
Strategic Focus: Central Asia
Qisqa Tik-tok videolar va Instagram rilslar davrida, ya’ni axborot 15 soniyalik videolar va qisqa postlarga siqilib qolgan zamonda, katta matnlar bilan ishlash qobiliyati noyob va qimmatli ko‘nikmaga aylanmoqda. Kuzatuvchilarimizdan biri to‘g‘ri ta’kidlaganidek: “odamlar katta matnlarni o‘qish, ularni anglash va ulardan zavqlanishdan to’xtadilar”. Bu oddiygina odatni yo‘qotish emas — bu fikrlash, tahlil qilish, faktlarni taqqoslash va mantiqiy zanjirlarni tuzish qobiliyatining susayishidir.
Katta matnlar — bu shunchaki sahifadagi so‘zlar emas. Bu — miyani mashq qildirish, e’tiborni saqlab qolishni, manzarani to‘liq ko‘ra olishni va g‘oyalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni topishni o‘rgatadigan mashqdir. Qisqa formatlardan farqli o‘laroq, ular ma’lum kuch va harakat talab qiladi, lekin aynan shu harakat bizni aqlliroq, chuqur va mustaqil fikrlaydigan qiladi. Axborot ko‘pincha 1-2 ta gap darajasiga soddalashtiriladigan zamonda murakkab matnlarni tahlil qila olish qobiliyati — manipulyatsiya va yuzaki xulosalardan himoya qiladigan haqiqiy super kuchdir.
Biz kanalimizda katta matnlar chiqaramiz, chunki ishonamiz: tahlil — bu tezkor xulosalar chiqarish emas, balki mavzuga ongli tarzda chuqur kirib borishdir. Biz shunchaki axborotni iste’mol qilishingizni emas, balki fikrlashni, savollar berishni va javoblarni topishni o‘rganishingizni xohlaymiz. Ha, bu vaqt va kuch talab qiladi, ammo natija bunga arziydi — siz dunyoni aniqroq va chuqurroq ko‘ra boshlaysiz.
Siz bu haqda nima deb o‘ylaysiz?
Strategic Focus: Central Asia
25.04.202507:32
Davomi
Turkiy dunyo nima qilishi kerak?
Turkiy dunyo o‘z kelajagi uchun hal qiluvchi kurash ostonasida turganini anglab yetishi kerak. Fitnaga qarshi turish uchun bizga quyidagilar zarur:
1. Birlashish. Turkiya, Ozarbayjon, Qozog‘iston, O‘zbekiston va boshqa davlatlarni birlashtiradigan iqtisodiy, harbiy va madaniy blok — turkiy alyans tuzish zarur. Turkiy davlatlar tashkiloti — bu faqat boshlanishi, u real kuchga aylanishi kerak.
2. Islomiy o’ziga xoslikni qayta tiklash. Islom nafaqat din, balki turkiylarni birlashtiruvchi madaniy koddir. Ekstremizm ayblovlariga qarshi qalqon bo‘ladigan mo‘tadil islomni rivojlantirish muhim. Aytish kerak, O’zbekiston hukumati bu yo’nalishda ancha faol bo’lib, Imom Moturidiy ta’limotini rivojlantirishga katta e’tibor qaratmoqda.
3. Suverenitetni mustahkamlash. Turkiy davlatlar iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishi, ya’ni Xitoy, Rossiya va G‘arbga qaramlikni kamaytirishi lozim. Texnologiya, energetika va ta’limga investitsiya kiritish mintaqani yanada mustaqil qiladi.
4. Axborot frontini yaratish. Turklarga o‘z tarixini aytib beradigan, dushman targ‘ibotiga qarshi kurashadigan va yoshlarga ilhom beradigan ommaviy axborot platformalari kerak. Filmlar, seriallar va ijtimoiy tarmoqlar turkiy merosni ulug‘lashi kerak.
5. Uyg‘urlarni qo‘llab-quvvatlash. Uyg‘urlarni himoya qilish — turkiy dunyoning nafaqat axloqiy burchi, balki uyg‘onish sari tashlanadigan muhim qadami. Ularning ozodligini xalqaro maydonda talab qilish zarur.
Umuman olganda, Turklarga qarshi global fitna — bu “demokratiya” va “inson huquqlari” degan baland so‘zlar ortida yashiringan haqiqatdir. Uyg‘urlar, Markaziy Osiyo, Turkiya — biz hammamiz nishondamiz, chunki bizning birlashuvimiz mavjud global tartibotni o’zgartirishga qodir. Agar hozir harakat qilmasak, bizni bo‘lib tashlash, assimilyatsiya qilish va tarixdan yo‘qotish davom etadi. Lekin turk ruhi sinmaydi! Biz — buyuk imperiyalar merosxo‘rimiz. Endi yelkama-yelka turadigan vaqt keldi. Buyuk Turon — orzu emas, bu taqdir. Va bu taqdirni bizni yo‘q qilmoqchi bo‘lganlarning qo‘lidan tortib olishimiz kerak. Harakat qilish vaqti keldi!
Strategic Focus: Central Asia
Turkiy dunyo nima qilishi kerak?
Turkiy dunyo o‘z kelajagi uchun hal qiluvchi kurash ostonasida turganini anglab yetishi kerak. Fitnaga qarshi turish uchun bizga quyidagilar zarur:
1. Birlashish. Turkiya, Ozarbayjon, Qozog‘iston, O‘zbekiston va boshqa davlatlarni birlashtiradigan iqtisodiy, harbiy va madaniy blok — turkiy alyans tuzish zarur. Turkiy davlatlar tashkiloti — bu faqat boshlanishi, u real kuchga aylanishi kerak.
2. Islomiy o’ziga xoslikni qayta tiklash. Islom nafaqat din, balki turkiylarni birlashtiruvchi madaniy koddir. Ekstremizm ayblovlariga qarshi qalqon bo‘ladigan mo‘tadil islomni rivojlantirish muhim. Aytish kerak, O’zbekiston hukumati bu yo’nalishda ancha faol bo’lib, Imom Moturidiy ta’limotini rivojlantirishga katta e’tibor qaratmoqda.
3. Suverenitetni mustahkamlash. Turkiy davlatlar iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishi, ya’ni Xitoy, Rossiya va G‘arbga qaramlikni kamaytirishi lozim. Texnologiya, energetika va ta’limga investitsiya kiritish mintaqani yanada mustaqil qiladi.
4. Axborot frontini yaratish. Turklarga o‘z tarixini aytib beradigan, dushman targ‘ibotiga qarshi kurashadigan va yoshlarga ilhom beradigan ommaviy axborot platformalari kerak. Filmlar, seriallar va ijtimoiy tarmoqlar turkiy merosni ulug‘lashi kerak.
5. Uyg‘urlarni qo‘llab-quvvatlash. Uyg‘urlarni himoya qilish — turkiy dunyoning nafaqat axloqiy burchi, balki uyg‘onish sari tashlanadigan muhim qadami. Ularning ozodligini xalqaro maydonda talab qilish zarur.
Umuman olganda, Turklarga qarshi global fitna — bu “demokratiya” va “inson huquqlari” degan baland so‘zlar ortida yashiringan haqiqatdir. Uyg‘urlar, Markaziy Osiyo, Turkiya — biz hammamiz nishondamiz, chunki bizning birlashuvimiz mavjud global tartibotni o’zgartirishga qodir. Agar hozir harakat qilmasak, bizni bo‘lib tashlash, assimilyatsiya qilish va tarixdan yo‘qotish davom etadi. Lekin turk ruhi sinmaydi! Biz — buyuk imperiyalar merosxo‘rimiz. Endi yelkama-yelka turadigan vaqt keldi. Buyuk Turon — orzu emas, bu taqdir. Va bu taqdirni bizni yo‘q qilmoqchi bo‘lganlarning qo‘lidan tortib olishimiz kerak. Harakat qilish vaqti keldi!
Strategic Focus: Central Asia
15.05.202512:18
@erontahlili
15.05.202516:25
Arab qizlarining Tramp oldida raqsga tushishi BAAning bugungi holatini aks etmoqda: BAA - g’arbning chinakam mustamlakasi.
@erontahlili
@erontahlili
16.05.202504:25
Tramp: AQSh G‘azoni «erkin hudud»ga aylantirishi kerak
Qatardagi AQShning eng yirik harbiy bazasi — Al-Udeydga tashrif buyurgan prezident Donald Tramp G‘azo bo‘yicha «juda yaxshi g‘oyalari» borligini bildirdi.
@erontahlili
Qatardagi AQShning eng yirik harbiy bazasi — Al-Udeydga tashrif buyurgan prezident Donald Tramp G‘azo bo‘yicha «juda yaxshi g‘oyalari» borligini bildirdi.
«Menda osmondan olingan suratlar bor — deyarli bitta ham butun binoli joy qolmagan. Agar AQSh bu hududni nazoratiga olib, uni «freedom zone» — erkin hududga aylantirsa, men bundan faxrlanar edim»,— dedi Tramp.
@erontahlili
22.04.202509:30
⚡️Dunyoning eng nufuzli universitetlari O‘zbekiston yoshlari uchun o‘z eshiklarini ochmoqda – bu esa hali boshlanishi!
Do‘stlaringiz orasida dunyoning TOP universitetlariga qabul qilinganlar bormi?
@alisher_sadullaev
Do‘stlaringiz orasida dunyoning TOP universitetlariga qabul qilinganlar bormi?
@alisher_sadullaev
26.04.202504:28
Hindiston va Xitoy chegarasida nimalar bo‘layapti: vaziyat tahlili
2020-yildan beri, Ladaxdagi bahsli Galvan vodiysida yuz bergan to‘qnashuvlardan so‘ng, Xitoy Hindiston bilan chegarada — haqiqiy nazorat chizig‘i (HNCh) bo‘ylab o‘z harbiy ishtirokini sezilarli darajada kuchaytirdi. Bu nimani anglatadi va tomonlar ehtimoliy to‘qnashuvlarga qanday tayyorlanmoqda? Quyidagi postda shu savolga javob berishga harakat qilamiz.
Xitoy: kuchli infratuzilma va tezkor safarbarlik
Xitoy Ngari va Shigatse hududlarida 20–25 ming askar joylashtirgan, ularni artilleriya, havo hujumidan mudofaa tizimlari va kuchli logistika bilan ta’minlamoqda. Agar kerak bo‘lsa, zamonaviy yo‘llar va aerodromlar orqali Pekin bir necha kun ichida qo‘shimcha 50 ming askarni yetkazib bera oladi.
Xitoy Tingri, Yuytyan va Yorkendda tayanch punktlarini rivojlantirmoqda, asosiy bazalar esa Burang va Lxunzeda joylashgan. Bu katta aviabazalar emas, lekin ular harbiy logistika va harakatlanish uchun xizmat qiladi. Asosiy operatsiyalar Shigatse, Lxasa Gungar va Xo’ton kabi yirik bazalardan olib boriladi, u yerda qiruvchi va transport samolyotlari joylashtirilgan. Ba’zan uzoq masofali zarba beruvchi H-6K strategik bombardimonchi samolyotlari ham paydo bo‘lmoqda, lekin tog‘lik hududlarda ularning samaradorligi cheklangan.
Xitoy dronlar va radarlar orqali havo razvedkasi olib bormoqda hamda qisqa va uzoq masofali havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan HNCh bo‘ylab himoya tarmog‘i yaratgan. Xitoyning asosiy afzalligi — infratuzilmasi: G219 va G315 avtomobil yo‘llari va Golmud–Lxasa–Shigatse temir yo‘li harbiy kuchlarni tez safarbar qilish imkonini beradi. Tanklar, artilleriya va zaxiralar Ali, Rudok va Ngari Gunsa kabi HNChdan 200 km narida joylashgan bazalarda saqlanadi.
Hindiston: yaqinlik va balandlikka tayangan holda
Hindiston chegara hududlarida — Ladax, Sikkim va Arunachal-Pradeshda — 90–120 ming askar saqlamoqda. Xitoy yo‘llar va temir yo‘l infratuzilmasida ustun bo‘lsa-da, Hindiston askarlar soni va baland tog‘ sharoitiga moslashtirilgan aviatsiyasi bilan bu farqni qoplamoqda. Samolyotlar Leх va Nyoma aerodromlaridan uchadi, bazalar va zaxiralar esa HNChga atigi 50 km masofada joylashgan. Bu Hindistonga tezkor javob berish va qattiq iqlim sharoitlarida ham doimiy jangovar tayyorgarlikni saqlash imkonini beradi.
2020-yildan beri Hindiston yo‘llar va ko‘priklar qurilishini tezlashtirdi: 60 ta ko‘prik va 1400 km yangi yo‘llar, shu jumladan tunnellar va har qanday ob-havo sharoitida ishlaydigan marshrutlar qurildi. Hindiston harbiy bazalarini Xitoyga qaraganda chegaraga ancha yaqin joylashtirgani unga taktik ustunlik beradi.
Tomonlarning kuchli tomonlari:
Xitoy: infratuzilmada ustun (yo‘llar va temir yo‘llar), kuchlarni tez safarbar qila oladi. Havo mudofaasi va havo razvedkasi rivojlangan, lekin bazalar HNChdan uzoqroq bo‘lgani uchun javob tezligi sekinroq.
Hindiston: kuchlarni va aviatsiyani chegaraga yaqin saqlashi hamda baland tog‘ sharoitida tajribaga ega bo‘lishi bilan ustunlik qiladi. Yangi yo‘llar va ko‘priklar pozitsiyalarni kuchaytirdi, biroq umumiy logistika hali ham Xitoydan orqada.
Xulosa qilib aytganda, har ikki davlat ehtimoliy to‘qnashuvlarga tayyorgarlikni faol davom ettirmoqda, harbiy kuch va infratuzilmani mustahkamlamoqda. Xitoy tezlik va texnologiyaga tayanayotgan bo‘lsa, Hindiston yaqinlik va tog‘ sharoitidagi chidamlilikka suyanmoqda. Vaziyat tarang, hech kim yon bermoqchi emas. Kelgusida voqealarning rivojlanishi har ikki tomon harbiy tayyorgarlik va diplomatik muvozanatni qanday saqlab qolishiga bog‘liq bo‘ladi.
@erontahlili
2020-yildan beri, Ladaxdagi bahsli Galvan vodiysida yuz bergan to‘qnashuvlardan so‘ng, Xitoy Hindiston bilan chegarada — haqiqiy nazorat chizig‘i (HNCh) bo‘ylab o‘z harbiy ishtirokini sezilarli darajada kuchaytirdi. Bu nimani anglatadi va tomonlar ehtimoliy to‘qnashuvlarga qanday tayyorlanmoqda? Quyidagi postda shu savolga javob berishga harakat qilamiz.
Xitoy: kuchli infratuzilma va tezkor safarbarlik
Xitoy Ngari va Shigatse hududlarida 20–25 ming askar joylashtirgan, ularni artilleriya, havo hujumidan mudofaa tizimlari va kuchli logistika bilan ta’minlamoqda. Agar kerak bo‘lsa, zamonaviy yo‘llar va aerodromlar orqali Pekin bir necha kun ichida qo‘shimcha 50 ming askarni yetkazib bera oladi.
Xitoy Tingri, Yuytyan va Yorkendda tayanch punktlarini rivojlantirmoqda, asosiy bazalar esa Burang va Lxunzeda joylashgan. Bu katta aviabazalar emas, lekin ular harbiy logistika va harakatlanish uchun xizmat qiladi. Asosiy operatsiyalar Shigatse, Lxasa Gungar va Xo’ton kabi yirik bazalardan olib boriladi, u yerda qiruvchi va transport samolyotlari joylashtirilgan. Ba’zan uzoq masofali zarba beruvchi H-6K strategik bombardimonchi samolyotlari ham paydo bo‘lmoqda, lekin tog‘lik hududlarda ularning samaradorligi cheklangan.
Xitoy dronlar va radarlar orqali havo razvedkasi olib bormoqda hamda qisqa va uzoq masofali havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan HNCh bo‘ylab himoya tarmog‘i yaratgan. Xitoyning asosiy afzalligi — infratuzilmasi: G219 va G315 avtomobil yo‘llari va Golmud–Lxasa–Shigatse temir yo‘li harbiy kuchlarni tez safarbar qilish imkonini beradi. Tanklar, artilleriya va zaxiralar Ali, Rudok va Ngari Gunsa kabi HNChdan 200 km narida joylashgan bazalarda saqlanadi.
Hindiston: yaqinlik va balandlikka tayangan holda
Hindiston chegara hududlarida — Ladax, Sikkim va Arunachal-Pradeshda — 90–120 ming askar saqlamoqda. Xitoy yo‘llar va temir yo‘l infratuzilmasida ustun bo‘lsa-da, Hindiston askarlar soni va baland tog‘ sharoitiga moslashtirilgan aviatsiyasi bilan bu farqni qoplamoqda. Samolyotlar Leх va Nyoma aerodromlaridan uchadi, bazalar va zaxiralar esa HNChga atigi 50 km masofada joylashgan. Bu Hindistonga tezkor javob berish va qattiq iqlim sharoitlarida ham doimiy jangovar tayyorgarlikni saqlash imkonini beradi.
2020-yildan beri Hindiston yo‘llar va ko‘priklar qurilishini tezlashtirdi: 60 ta ko‘prik va 1400 km yangi yo‘llar, shu jumladan tunnellar va har qanday ob-havo sharoitida ishlaydigan marshrutlar qurildi. Hindiston harbiy bazalarini Xitoyga qaraganda chegaraga ancha yaqin joylashtirgani unga taktik ustunlik beradi.
Tomonlarning kuchli tomonlari:
Xitoy: infratuzilmada ustun (yo‘llar va temir yo‘llar), kuchlarni tez safarbar qila oladi. Havo mudofaasi va havo razvedkasi rivojlangan, lekin bazalar HNChdan uzoqroq bo‘lgani uchun javob tezligi sekinroq.
Hindiston: kuchlarni va aviatsiyani chegaraga yaqin saqlashi hamda baland tog‘ sharoitida tajribaga ega bo‘lishi bilan ustunlik qiladi. Yangi yo‘llar va ko‘priklar pozitsiyalarni kuchaytirdi, biroq umumiy logistika hali ham Xitoydan orqada.
Xulosa qilib aytganda, har ikki davlat ehtimoliy to‘qnashuvlarga tayyorgarlikni faol davom ettirmoqda, harbiy kuch va infratuzilmani mustahkamlamoqda. Xitoy tezlik va texnologiyaga tayanayotgan bo‘lsa, Hindiston yaqinlik va tog‘ sharoitidagi chidamlilikka suyanmoqda. Vaziyat tarang, hech kim yon bermoqchi emas. Kelgusida voqealarning rivojlanishi har ikki tomon harbiy tayyorgarlik va diplomatik muvozanatni qanday saqlab qolishiga bog‘liq bo‘ladi.
@erontahlili
13.05.202515:11
2025-yil 1-iyundan boshlab O‘zbekiston fuqarolari Xitoyga vizasiz safar qilish imkoniyatiga ega.
O‘zaro Bitimga muvofiq, Tomonlar davlatlari fuqarolari ikki davlat hududlariga kirish, undan chiqish yoki tranzit qilish uchun har bir alohida bo‘lish muddati 30 kundan oshmaydigan muddatda va har qanday 180 kunlik davr ichida jami 90 kundan ortiq bo‘lmagan muddatda viza talablaridan ozod qilinadi.
Batafsil
@TIVmatbuot
O‘zaro Bitimga muvofiq, Tomonlar davlatlari fuqarolari ikki davlat hududlariga kirish, undan chiqish yoki tranzit qilish uchun har bir alohida bo‘lish muddati 30 kundan oshmaydigan muddatda va har qanday 180 kunlik davr ichida jami 90 kundan ortiq bo‘lmagan muddatda viza talablaridan ozod qilinadi.
Batafsil
@TIVmatbuot
28.04.202516:49
@Sharqshunos_tarixchi tomonidan @stratfocusca uchun maxsus
Haqiqiy hamkorlarning yo‘qligi – bu Rossiyaning eng zaif nuqtasi. Shimoliy Koreyadan tashqari, Rossiya manfaatlari uchun o‘lishga tayyor bo‘lgan birorta davlat deyarli yo‘q. Pul evaziga – bor, lekin ular ham ko‘p emas. Rossiyaning "ma’naviy qadriyatlari" uchun kurashadiganlar esa umuman yo‘q.
Bu jihatdan Rossiya AQShdan keskin farq qiladi. Amerikaning do‘stlari va ittifoqchilari bor – va ular, garchi Vashingtonning vaqti-vaqti bilan qo‘pol munosabatda bo‘lishiga qaramasdan, agar AQSh jiddiy chaqiriq bildirsa, kamida o‘ttizga yaqin davlat o‘z fuqarolarini AQSHning manfaatlari uchun jangga yuboradi.
Afg‘oniston ham bundan mustasno emas. Rossiyaning u yerda haqiqiy ittifoqchilari yo‘qligi – barchaga oydin ko‘rinib turibdi. Ya’ni, Rossiyaning Tolibonni terroristik tashkilotlar ro‘yxatidan chiqarishi yoki to‘xtatib turishi deymizmi xullas shu qarori ham bu holatni yanada ochiq fosh etdi. Bu qaror Moskvaning zaifligi natijasida qabul qilindi – Afg‘onistondagi strategik tirishqoqlik uni bunday qadamga majbur qildi.
Lekin Rossiya bu qarorda qaysi omilga ko‘proq ergashgani – Afg‘onistondagi amerikaliklarning yangi faollashishi yoki "mintaqaviy konsensus"ga erishishdagi to‘liq muvaffaqiyatsizlik – hali aniq emas. Rossiya bu qarori bilan hech narsa yutmaydi. Qandaydir savdodagi soxta o‘sishlar kuzatiladi kabi da‘volar asossiz.
Moskva Xitoy, Eron, Pokiston va Hindiston kabilarning birortasi yoki bir nechtasi bilan Afg‘oniston bo‘yicha haqiqiy ittifoq tuzishga erisha olmadi. Bu davlatlarning har biri Kremlga do‘stona yelka urib qo‘ysa-da, uning orqasida o‘z o‘yinlarini olib bordi – Tolibon, Tolibonga qarshi guruhlar, Afg‘oniston migratsiyasi va boshqalar bilan alohida muzokaralar yuritdi va yuritmoqda.
Rossiya "mintaqaviy konsensus" haqidagi o‘z targ‘ibot illyuziyalariga ishondi va natijada Afg‘onistonda strategik mag‘lubiyatga uchradi.
Hozir Afg‘oniston maydonida Eron, Pokiston, Hindiston va Xitoy kuchli pozitsiyalarni egallab turibdi. Va bu ularning shaxsiy pozitsiyalari. Ular o‘z manfaatlari uchun turli Tolibon guruhlari, qarshilik kuchlari va migratsiya tuzilmalari bilan ishlaydi. Rossiya esa faqat "Moskva formati" kabi namoyishkorona tashabbuslar bilan chegaralangan bo‘lib, mintaqadagi "hamkorlari" uni aynan shu platforma orqali aldab, o‘zlarining haqiqiy rejalarini yashirishga muvaffaq bo‘ldi.
Moskvaning Tolibonni qora ro'yxatdan chiqarish qarori – bu strategik harakat emas, balki ma’muriy tashvish natijasidir. Buni "tashabbus" deyish mumkin, lekin bu endi hech narsaga yordam bermaydi. Rossiya Afg‘oniston doskasida Eron, Xitoy, Pokiston yoki Hindistonga qaraganda ancha zaifroq o‘yinchiga aylanib bormoqda.
Afg‘oniston bo‘yicha "mintaqaviy konsensus" hech qachon to‘liq shakllanmadi va endi butunlay barbod bo‘ldi. Mintaqa davlatlari Afg‘onistonda bir-birini ortda qoldirish uchun alohida loyihalarga sho‘ng‘iyapti, hamma o'zicha Tolibon bilan muloqotni yo‘lga qo‘ymoqda. Afg‘onistonga tegishli yakdil mintaqaviy yoki xalqaro qarash shakllanmadi. Hamma yirik o‘yinchi davlatlar bir vaqtning o‘zida tabassum qilib, hamkorlik ko‘rinishini saqlab qolishmoqda.
Tolibon, aytgancha, bu holatdan foydalanishni yaxshi biladi va Amerika ham o‘ziga kerakli fraksiyalar bilan muvaffaqiyatli o‘ynab kelmoqda.
Ehtimol, Moskva 2000-yillar va 2010-yillar boshidagi odatiy sxemasiga qaytmoqchi – Afg‘oniston inqirozidan foydalanib, Markaziy Osiyodagi o‘z ta’sirini mustahkamlash. Bunday o‘yinda Afg‘onistonning o‘zi hech qanday ahamiyatga ega emas. Asosiysi – Afg‘on diyoridan kutilishi mumkin bo‘lgan xavfli hikoyalar, Rossiyaning "himoya soyaboni" haqidagi tashviqot va qandaydir kelajakdagi infratuzilma loyihalari haqidagi orzular.
Lekin ajablanarlisi Rossiyaning Afg‘onistondagi ta‘siri bugun Markaziy Osiyoning ayrim davlatlarinikidan ham ko‘ra zaifroqdir. Rossiyaning Afg‘oniston bo‘yicha hech qanday real rejalari bugun mavjud emas. Rossiya Ukrainada nimaga erishadi kelajakda bilmadim. Ammo Afg‘onistonda Rossiya endi asosiy o‘yinchi emas.
Strategic Focus: Central Asia
Haqiqiy hamkorlarning yo‘qligi – bu Rossiyaning eng zaif nuqtasi. Shimoliy Koreyadan tashqari, Rossiya manfaatlari uchun o‘lishga tayyor bo‘lgan birorta davlat deyarli yo‘q. Pul evaziga – bor, lekin ular ham ko‘p emas. Rossiyaning "ma’naviy qadriyatlari" uchun kurashadiganlar esa umuman yo‘q.
Bu jihatdan Rossiya AQShdan keskin farq qiladi. Amerikaning do‘stlari va ittifoqchilari bor – va ular, garchi Vashingtonning vaqti-vaqti bilan qo‘pol munosabatda bo‘lishiga qaramasdan, agar AQSh jiddiy chaqiriq bildirsa, kamida o‘ttizga yaqin davlat o‘z fuqarolarini AQSHning manfaatlari uchun jangga yuboradi.
Afg‘oniston ham bundan mustasno emas. Rossiyaning u yerda haqiqiy ittifoqchilari yo‘qligi – barchaga oydin ko‘rinib turibdi. Ya’ni, Rossiyaning Tolibonni terroristik tashkilotlar ro‘yxatidan chiqarishi yoki to‘xtatib turishi deymizmi xullas shu qarori ham bu holatni yanada ochiq fosh etdi. Bu qaror Moskvaning zaifligi natijasida qabul qilindi – Afg‘onistondagi strategik tirishqoqlik uni bunday qadamga majbur qildi.
Lekin Rossiya bu qarorda qaysi omilga ko‘proq ergashgani – Afg‘onistondagi amerikaliklarning yangi faollashishi yoki "mintaqaviy konsensus"ga erishishdagi to‘liq muvaffaqiyatsizlik – hali aniq emas. Rossiya bu qarori bilan hech narsa yutmaydi. Qandaydir savdodagi soxta o‘sishlar kuzatiladi kabi da‘volar asossiz.
Moskva Xitoy, Eron, Pokiston va Hindiston kabilarning birortasi yoki bir nechtasi bilan Afg‘oniston bo‘yicha haqiqiy ittifoq tuzishga erisha olmadi. Bu davlatlarning har biri Kremlga do‘stona yelka urib qo‘ysa-da, uning orqasida o‘z o‘yinlarini olib bordi – Tolibon, Tolibonga qarshi guruhlar, Afg‘oniston migratsiyasi va boshqalar bilan alohida muzokaralar yuritdi va yuritmoqda.
Rossiya "mintaqaviy konsensus" haqidagi o‘z targ‘ibot illyuziyalariga ishondi va natijada Afg‘onistonda strategik mag‘lubiyatga uchradi.
Hozir Afg‘oniston maydonida Eron, Pokiston, Hindiston va Xitoy kuchli pozitsiyalarni egallab turibdi. Va bu ularning shaxsiy pozitsiyalari. Ular o‘z manfaatlari uchun turli Tolibon guruhlari, qarshilik kuchlari va migratsiya tuzilmalari bilan ishlaydi. Rossiya esa faqat "Moskva formati" kabi namoyishkorona tashabbuslar bilan chegaralangan bo‘lib, mintaqadagi "hamkorlari" uni aynan shu platforma orqali aldab, o‘zlarining haqiqiy rejalarini yashirishga muvaffaq bo‘ldi.
Moskvaning Tolibonni qora ro'yxatdan chiqarish qarori – bu strategik harakat emas, balki ma’muriy tashvish natijasidir. Buni "tashabbus" deyish mumkin, lekin bu endi hech narsaga yordam bermaydi. Rossiya Afg‘oniston doskasida Eron, Xitoy, Pokiston yoki Hindistonga qaraganda ancha zaifroq o‘yinchiga aylanib bormoqda.
Afg‘oniston bo‘yicha "mintaqaviy konsensus" hech qachon to‘liq shakllanmadi va endi butunlay barbod bo‘ldi. Mintaqa davlatlari Afg‘onistonda bir-birini ortda qoldirish uchun alohida loyihalarga sho‘ng‘iyapti, hamma o'zicha Tolibon bilan muloqotni yo‘lga qo‘ymoqda. Afg‘onistonga tegishli yakdil mintaqaviy yoki xalqaro qarash shakllanmadi. Hamma yirik o‘yinchi davlatlar bir vaqtning o‘zida tabassum qilib, hamkorlik ko‘rinishini saqlab qolishmoqda.
Tolibon, aytgancha, bu holatdan foydalanishni yaxshi biladi va Amerika ham o‘ziga kerakli fraksiyalar bilan muvaffaqiyatli o‘ynab kelmoqda.
Ehtimol, Moskva 2000-yillar va 2010-yillar boshidagi odatiy sxemasiga qaytmoqchi – Afg‘oniston inqirozidan foydalanib, Markaziy Osiyodagi o‘z ta’sirini mustahkamlash. Bunday o‘yinda Afg‘onistonning o‘zi hech qanday ahamiyatga ega emas. Asosiysi – Afg‘on diyoridan kutilishi mumkin bo‘lgan xavfli hikoyalar, Rossiyaning "himoya soyaboni" haqidagi tashviqot va qandaydir kelajakdagi infratuzilma loyihalari haqidagi orzular.
Lekin ajablanarlisi Rossiyaning Afg‘onistondagi ta‘siri bugun Markaziy Osiyoning ayrim davlatlarinikidan ham ko‘ra zaifroqdir. Rossiyaning Afg‘oniston bo‘yicha hech qanday real rejalari bugun mavjud emas. Rossiya Ukrainada nimaga erishadi kelajakda bilmadim. Ammo Afg‘onistonda Rossiya endi asosiy o‘yinchi emas.
Strategic Focus: Central Asia
登录以解锁更多功能。
