Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
حلقهٔ مطالعات توسعه avatar

حلقهٔ مطالعات توسعه

حلقهٔ مطالعات توسعه
تأسیس: آذرماه ۱۴۰۳
دانشگاه امام صادق علیه‌السلام
برنامه جاری حلقه: https://B2n.ir/dvlmpnt3
ارتباط با ما: @hoseins8
TGlist reytingi
0
0
TuriOmmaviy
Tekshirish
Tekshirilmagan
Ishonchnoma
Shubhali
Joylashuv
TilBoshqa
Kanal yaratilgan sanaDec 13, 2024
TGlist-ga qo'shildi
Mar 19, 2025

Rekordlar

22.04.202523:59
77Obunachilar
11.04.202516:31
400Iqtiboslar indeksi
31.03.202515:42
37Bitta post qamrovi
31.03.202509:55
37Reklama posti qamrovi
20.04.202510:14
40.00%ER
10.03.202513:05
80.56%ERR

Rivojlanish

Obunachilar
Iqtibos indeksi
1 ta post qamrovi
Reklama posti qamrovi
ER
ERR
MAR '25APR '25

حلقهٔ مطالعات توسعه mashhur postlari

📚 #معرفی_کتاب

💠 نقشۀ جدید جهان
👤 دانیل یرگین

🏷 نشر پارسه | ۵۳۶ صفحه

🔸 کتاب نقشه جدید (The New Map) به بررسی تغییرات اساسی در ژئوپلیتیک و انرژی در جهان معاصر می‌پردازد. دو نوع قدرت در این نقشه حضور دارند: قدرت ملت‌ها (شامل اقتصاد، توانایی نظامی، جغرافیا، استراتژی کلان و ترس و جاه‌طلبی) و قدرت ناشی از منابع انرژی (نفت، گاز، زغال‌سنگ، باد، خورشید و سیاست‌هایی برای رسیدن به کربن صفر).

🔸 محورهای اصلی کتاب

۱. انقلاب شیل و جایگاه آمریکا: بزرگ‌ترین نوآوری انرژی قرن ۲۱؛ تبدیل آمریکا به بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت و گاز.

۲. جنگ سرد جدید: روابط آمریکا با روسیه و چین به سوی رقابت استراتژیک و نوعی جنگ سرد جدید.

۳. خاورمیانه و نفت: تأمین یک‌سوم نفت جهان همراه با بی‌ثباتی ناشی از رقابت عربستان و ایران، نقش ترکیه و ضعف حکمرانی.

۴. انقلاب در حمل‌ونقل: چالش اکوسیستم سنتی نفت و خودرو؛ ظهور خودروهای برقی، خدمات اشتراک سواری و خودروهای خودران.

۵. گذار انرژی و تغییرات اقلیمی: نگرانی‌های اقلیمی و گذار از سوخت‌های فسیلی به تجدیدپذیرها.

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
15.04.202521:23
🔊 #گزارش_صوتی


2️⃣1️⃣ جلسۀ دوازدهم (آغاز فصل سوم): رهیافت‌های سیاسی

📙 ارائه: توافقات و توسعه؛ معرفی چارچوب مفهومی

👤 ارائه‌دهنده: آقای امیرحسین مستقل

📌 سرفصل‌های جلسه:
- توضیحات فصل سوم، معرفی لنت پریچت و دو کتاب مهم او
- اپیزودهای مختلف رشد اقتصادی
- چارچوب عجم‌اوغلو-رابینسون: نهادهای فراگیر و تعادل زیربنایی سیاسی
- چارچوب نورث-والیس-وینگاست: مسئله توسعه؛ مهار خشونت
- معرفی چارچوب بدیل: استقرار سیاسی، فضای رانت و فضای معاملات
- «قانون و قواعد» در برابر «توافقات و روابط شخصی‌شده»
- کشورهای نفتی: تقویت جادوگران یا رانت‌بگیران؟ تحلیل نفرین منابع در چارچوب استقرار سیاسی
- دولت مستعد توسعه: استقرار سیاسی حامی رشد

📆 ۲۳ فروردین ۱۴۰۴
📍 اتاق جلسات انجمن‌ها

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
03.04.202518:00
📂 #گزارش

💠 مقایسه جهانی‌سازی اول و دوم و تأثیر بازگشت ترامپ به قدرت

🔸 جهانی‌سازی اول (۱۸۷۰ تا ۱۹۱۴)
جهانی‌سازی اول با استعمار و سلطه بریتانیا همراه بود و به رشد سریع درآمد سرانه در کشورهای توسعه‌یافته منجر شد اما در سایر نقاط جهان رکود یا کاهش درآمد را به دنبال داشت. در این دوره، نابرابری جهانی افزایش یافت؛ کشورهای ثروتمند سریع‌تر رشد کردند و مناطق فقیر، مانند چین و آفریقا، عقب ماندند. در کشورهای توسعه‌یافته نیز نابرابری درون‌کشوری رشد کرد، هرچند در بریتانیا برخی اصلاحات اجتماعی از شدت آن کاست.

🔸 جهانی‌سازی دوم (۱۹۸۹ تا ۲۰۲۰)
در این دوره، کشورهای ثروتمند رشد داشتند اما نه به سرعت آسیا. آمریکا و بریتانیا رشد نسبتاً کندی را تجربه کردند در حالی که چین، هند، ویتنام و تایلند با نرخ‌های بالاتری رشد کردند. برخلاف جهانی‌سازی اول، نابرابری بین‌کشوری کاهش یافت؛ زیرا کشورهای فقیر سریع‌تر از کشورهای ثروتمند رشد کردند. علی رغم این، نابرابری درون‌کشوری در سراسر جهان افزایش یافت، به‌ویژه در چین و هند. این تغییرات جابه‌جایی قدرت اقتصادی از غرب به آسیا را به دنبال داشت.

🔸 ائتلاف غیرمنتظره بین نخبگان غربی و کارگران جنوب جهانی
جهانی‌سازی دوم منافع طبقه ثروتمند در کشورهای توسعه‌یافته و کارگران کشورهای در حال توسعه را همسو کرد. سرمایه‌داران غربی با انتقال تولید به کشورهای ارزان‌تر سود بردند و کارگران جنوبِ جهانی از فرصت‌های شغلی جدید بهره‌مند شدند. در مقابل، طبقه متوسط غرب تحت فشار قرار گرفت و بخش‌هایی از آن دچار افول شد که زمینه را برای رشد سیاست‌های پوپولیستی فراهم کرد.

🔸 نئولیبرالیسم داخلی در برابر نئولیبرالیسم بین‌المللی

تمایز میان سیاست‌های نئولیبرالی داخلی (کاهش مالیات، خصوصی‌سازی و کاهش نقش دولت) و سیاست‌های نئولیبرالی بین‌المللی (آزادسازی تجارت، گردش سرمایه و فناوری) کلیدی است. چین برخلاف کشورهای غربی، تنها بخش بین‌المللی نئولیبرالیسم را پذیرفت و نقش دولت را در اقتصاد داخلی حفظ کرد. این ترکیب منحصربه‌فرد به موفقیت چین در جهانی‌سازی کمک کرد.

🔸 ترامپ و پایان جهانی‌سازی دوم
با بازگشت ترامپ به قدرت، سیاست‌های حمایت‌گرایانه، افزایش تعرفه‌ها، محدودیت‌های تجاری، تحریم‌ها و سیاست‌های صنعتی ملی‌گرا تشدید شده است. در نتیجه، جهان از اقتصاد جهانی‌شده فاصله می‌گیرد و به سوی نوعی «نئو-مرکانتیلیسم» حرکت می‌کند. هدف اصلی آمریکا، کاهش رشد اقتصادی چین و جلوگیری از پیشرفت فناوری آن است. اما در داخل، ترامپ احتمالاً سیاست‌های نئولیبرالی سنتی را حفظ خواهد کرد.

🔸 جهانی‌سازی اول موجب برتری غرب شد، در حالی که جهانی‌سازی دوم صعود آسیا را رقم زد. نابرابری بین کشورها در دوره اول افزایش و در دوره دوم کاهش یافت اما نابرابری درون‌کشوری در هر دو دوره افزایش پیدا کرد. اکنون، با سیاست‌های جدید، جهان به سمت بلوک‌های اقتصادی منطقه‌ای حرکت می‌کند و دوران جهانی‌سازی به شکل پیشین آن رو به پایان است.

📌 منبع: برانکو میلانویچ. (۲۰۲۵). «پس از جهانی‌سازی چه می‌آید؟»


➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
📚 #معرفی_کتاب

💠 دولت‌های توسعه‌گرا
👤 استفان هاگارد

🏷 نشر دنیای اقتصاد | ۱۴۴ صفحه

🔸 مفهوم دولت توسعه‌گرا با کتاب «MITI و معجزه ژاپن» (۱۹۸۲) چالمرز جانسون وارد ادبیات علوم اجتماعی شد که به نقش دولت در سیاست‌های صنعتی و اقتصادی اشاره دارد. این مدل ابتدا در شرق آسیا (ژاپن، کره جنوبی، تایوان، سنگاپور) بررسی شد و بر سیاست‌های صنعتی فعال، استقلال دولت از منافع خصوصی و بوروکراسی منسجم تأکید داشت.

🔸 مطالعات این حوزه بر دو محور متمرکز است:
۱. ارتباط بین سیاست‌های اقتصادی و رشد و نقش دولت در آن
۲. تحلیل بنیان‌های سیاسی موفقیت دولت‌های توسعه‌گرا
روش‌شناسی این پژوهش‌ها تاریخی-مقایسه‌ای است.

🔸 با وجود چالش‌هایی مانند جهانی‌سازی، بحران مالی ۲۰۰۸ و نگرانی از رکود صنعتی در کشورهای در حال توسعه باعث احیای این مفهوم شد. چین، ویتنام و هند نمونه‌های جدید آن هستند. همچنین درباره امکان شکل‌گیری دولت توسعه‌گرای دموکراتیک در عصر جهانی‌سازی بحث شده است.

🔸 دولت توسعه‌گرا مفهومی زنده است، زیرا به یک بحث بنیادین درباره رابطه دولت، بازار و جامعه می‌پردازد.

➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
04.04.202510:46
📢 #اطلاعیه

🎉 شمارۀ ششم #نشریهٔ «مدار توسعه» منتشر شد!
(اولین شماره از فصل دوم)

💠 مکتب ساختارگرایی در اقتصاد توسعه

🔍 در این شماره می‌خوانید:
«ساختارها و توسعه»؛ مروری به رویکردهای ساختاری در اقتصاد توسعه

📥 برای دریافت محتوای فصل دوم شامل طرح‌درس، منابع و فایل‌های صوتی کلیک کنید.

💬 ارتباط با ما: @hoseins8

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
20.04.202519:59
📂 #گزارش

💠 ارتقای صنعتی: بهره‌برداری از مزیت نسبی یا نادیده گرفتن آن؟

🔸مناظره بین جاستین لین و ها-جون چانگ (دو تن از اقتصاددانان مطرح توسعه) بر سر سیاست صنعتی بهینه برای کشور درحال‌توسعه بر این پرسش متمرکز است که آیا این کشورها باید بر مزیت نسبی کنونی خود (دیدگاه لین) تمرکز کنند یا بر توسعه صنایع پیشرفته‌تر با نادیده گرفتن مزیت نسبی (دیدگاه چانگ)؟ هر دو بر ضرورت مداخله دولت برای رفع ناکامی‌های بازار و ارتقای صنعتی توافق دارند؛ اما لین از نقش دولت به‌عنوان تسهیلگر در بهره‌برداری از مزیت‌های موجود حمایت می‌کند درحالی‌که چانگ مداخله استراتژیک برای پرورش «صنایع نوپا» در بخش‌های فاقد مزیت کنونی را ضروری می‌داند.

🔸 استدلال‌های لین: پایبندی به مزیت نسبی
لین معتقد است کشورهای درحال‌توسعه باید صنایعی را ارتقا دهند که با منابع کنونی آن‌ها (مانند صنایع کاربر یا صنایع نیازمند منابع طبیعی) هم‌راستا باشد. او نقش دولت را در حذف موانع و تسهیل رشد این صنایع می‌بیند که به انباشت سرمایه و مهارت‌ها منجر شده و به‌تدریج امکان ورود به صنایع پیشرفته‌تر را فراهم می‌کند. لین با استراتژی‌های ناسازگار با مزیت نسبی مخالف است، زیرا معتقد است این رویکرد به رانت‌جویی و ناکارآمدی منجر می‌شود. او موفقیت اقتصادهای شرق آسیا را نتیجه بهره‌برداری از مزیت نسبی با حمایت دولت می‌داند.

🔸 استدلال‌های چانگ: نادیده گرفتن مزیت نسبی

چانگ استدلال می‌کند که پایبندی سخت‌گیرانه به مزیت نسبی، کشورهای درحال‌توسعه را در فعالیت‌های با ارزش افزوده پایین محبوس می‌کند. او از مداخله فعال دولت برای توسعه صنایع جدید و ایجاد قابلیت‌های فناورانه از طریق «یادگیری در حین عمل» حمایت می‌کند، حتی اگر این صنایع در ابتدا با مزیت نسبی هم‌راستا نباشند. چانگ با مثال‌هایی مانند صنعت خودروسازی ژاپن نشان می‌دهد که حمایت طولانی‌مدت دولتی برای رقابتی‌شدن این صنایع ضروری بود.

🔸 این مناظره پیچیدگی‌های سیاست‌گذاری صنعتی را برجسته می‌کند. لین رویکردی بازارمحورتر با تأکید بر مزیت نسبی را ترویج می‌کند درحالی‌که چانگ بر مداخله استراتژیک برای ایجاد قابلیت‌های جدید تأکید دارد. مثال‌های تاریخی، مانند موفقیت کره جنوبی، نشان‌دهنده چالش‌های تفسیر تجربیات توسعه هستند. این گفت‌وگو نقش حیاتی دولت در تحول اقتصادی بلندمدت را مورد تأکید قرار می‌دهد و بر ضرورت انتخاب رویکردی متناسب با شرایط هر کشور دلالت دارد.

📌 منبع: آیا سیاست صنعتی در کشورهای در حال توسعه باید با مزیت نسبی هم‌راستا باشد یا آن را به چالش بکشد؟

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
📚 #معرفی_کتاب

💠 خروج، اعتراض و وفاداری

👤 آلبرت هیرشمن

🏷 نشر شیرازه | ۲۰۲ صفحه

🔸 نویسنده بحث را با این ایده آغاز می‌کند که در هر نظام سیاسی، افراد، شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت ممکن است از رفتار کارآمد، عقلانی یا مورد انتظار منحرف شوند. جوامع با مقداری از این «لغزش‌ها» کنار می‌آیند، اما باید مکانیسم‌هایی برای اصلاح آن‌ها داشته باشند تا از فروپاشی جلوگیری شود.

🔸 او دو مکانیسم اصلی را معرفی می‌کند:
۱. خروج: وقتی مشتریان خرید از یک بنگاه را متوقف می‌کنند یا اعضای یک سازمان آن را ترک می‌کنند که باعث کاهش درآمد یا عضویت می‌شود و مدیران را وادار به اصلاح می‌کند.
۲. اعتراض: وقتی مشتریان یا اعضا نارضایتی خود را مستقیماً به مدیران ابراز می‌کنند که باز هم مدیران را به جستجوی راه‌حل ترغیب می‌کند.

🔸 کتاب به تحلیل مقایسه‌ای این دو گزینه، شرایط برتری یکی بر دیگری، کارایی آن‌ها در اصلاح مشکلات و تعاملشان اختصاص دارد. نویسنده همچنین به این می‌پردازد که چه نهادهایی می‌توانند این مکانیسم‌ها را بهبود دهند و آیا نهادهای تقویت‌کننده این دو با هم سازگارند یا خیر.

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
18.04.202514:29
📢 #اطلاعیه

🎉 شمارۀ هفتم #نشریهٔ «مدار توسعه» منتشر شد!

💠 مکتب نئولیبرالیسم در اقتصاد توسعه

🔍 در این شماره می‌خوانید:

🔸 نئولیبرالیسم در نظریه و عمل: ریشه‌ها و خوانش‌های رقیب
🔸 «راه آزادی» استیگلیتز: نقد نئولیبرالیسم و دفاع از «سرمایه‌داری ترقی‌خواه»

📥 برای دریافت محتوای فصل دوم شامل طرح‌درس، منابع و فایل‌های صوتی کلیک کنید.

💬 ارتباط با ما: @hoseins8

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
17.04.202512:34
📖 #گزیده‌خوانی

❞ فرض کنید یک گروه سیاسی با اعطای یک قرارداد ویژه و انحصاری برای ارائه خدمات مخابراتی به یک صاحب کسب‌وکار مرتبط، امتیازی بزرگ به او داده است. این قرارداد با حذف رقابت، سودآوری بالایی ایجاد می‌کند. سودآوری این قرارداد به این فرض وابسته است که هیچ نهاد تنظیم‌گر مستقلی که بتواند قیمت‌ها را کنترل کند، عملاً وجود ندارد. حتی اگر چنین نهادی روی کاغذ وجود داشته باشد، نخبگانی که از این قرارداد سود می‌برند، انگیزه‌ای قوی دارند که مانع از توانمند شدن این نهاد برای تنظیم قیمت‌ها یا ایجاد رقابت شوند. این وضعیت نشان می‌دهد که تداوم قراردادهای انحصاری و بسته، به تقویت ظرفیت دولت در حوزه‌های نظارتی که برای تحول ساختاری ضروری است، منجر نخواهد شد. ❝

📌 توافقات و توسعه؛ معرفی چارچوب مفهومی

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
15.04.202510:47
📖 #گزیده‌خوانی

❞ بیشتر نظریه‌های مربوط به رشد اقتصادی تلاش می‌کنند به این پرسش پاسخ دهند که چرا بعضی کشورها ثروتمندند و بعضی دیگر فقیر. در این مسیر، معمولاً به عواملی اشاره می‌شود که خودشان ویژگی‌های پایدار و دیرپای آن کشورها هستند. این شبیه آن است که بخواهیم دلیل چپ‌دست بودن برخی افراد را پیدا کنیم و در نتیجه به سراغ عواملی مثل ژنتیک برویم که درست مانند خود چپ‌دستی، ثابت و تغییرناپذیرند.

اما ما همچنین می‌خواهیم بدانیم چرا بعضی کشورهایی که سطح درآمد مشابهی دارند، در حال رشدند درحالی‌که برخی دیگر درجا می‌زنند یا حتی در حال سقوط‌اند؟ شرایط فعلی آن‌ها چیست؟ چیزی که به‌سختی می‌توان آن را تنها با ویژگی‌های ثابت توضیح داد.

این شبیه آن است که بخواهیم بدانیم چرا «مری امروز آنفولانزا گرفته است». شاید بعضی‌ها از نظر ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به آنفولانزا باشند، اما این موضوع احتمالاً توضیح چندانی برای اینکه چه کسی همین حالا بیمار است، به ما نمی‌دهد. ❝

📌 توافقات و توسعه؛ معرفی چارچوب مفهومی

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
14.04.202513:45
📖 #گزیده‌خوانی

❞ استعاره‌ بنیادین «قواعد» (Rules) هرگونه بحث درباره‌ توسعه و «نهادها» را از همان ابتدا به مسیر نادرستی می‌کشاند. قواعد یک بازی واقعی مشخص می‌کنند که هر یک از بازیکنان در شرایط مختلف چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. آنچه قواعد یک بازی را تعریف می‌کند، این است که آن‌ها بی‌طرفانه‌اند و به‌طور برابر برای همه‌ بازیکنان اعمال می‌شوند. ویژگی‌های یک شخص در خارج از بازی، ربطی به اقدامات مجاز او در داخل بازی ندارند. اگر ملکه‌ انگلستان شطرنج بازی کند، تنها چیزی که اهمیت دارد این است که مهره‌های سیاه را بازی می‌کند یا سفید را. این‌که او در دنیای واقعی یک ملکه است، در زمینه‌ بازی به او اجازه نمی‌دهد که با مهره‌ وزیر خود کار متفاوتی انجام دهد.

در حالی‌که می‌توان تعریف «قانون» را آن‌قدر کش داد که هر چیزی را شامل شود (حتی تصمیم‌گیری‌های کاملاً شخصی و سلیقه‌ای) ما واژه‌ «توافق» (deal) را پیشنهاد می‌کنیم تا آن را از «قواعد» متمایز کنیم. برای مثال، اگر من یک دلال را برای تسهیل روند دریافت گواهی‌نامه‌ام استخدام کنم، این یک «توافق» است؛ زیرا نتیجه‌اش به شرایط خاصی از دنیا وابسته است که به من مربوط می‌شود. یا اگر برای وارداتم رشوه‌ای پرداخت کنم تا از پرداخت تعرفه‌های گمرکی فرار کنم (در حالی که افرادی که رشوه نمی‌دهند باید نرخ کامل را بپردازند) این هم یک «توافق» است؛ چراکه من تلاش آگاهانه‌ای کرده‌ام تا بر کنشگران سیاستی که اختیار تصمیم‌گیری درباره‌ی نتیجه را دارند، تأثیر بگذارم. ❝

📌 توافقات و توسعه؛ معرفی چارچوب مفهومی

➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
📢 #اطلاعیه

💠 حلقۀ مطالعات توسعه

2⃣1⃣ جلسۀ دوازدهم (آغاز فصل سوم): رهیافت‌های سیاسی

📙 ارائه:
توافقات و توسعه؛ معرفی چارچوب مفهومی (فصل اول کتاب توافقات و توسعه؛ اثر لنت پریچت)

📆 زمان: شنبه | ۲۳ فروردین ۱۴۰۴
🕖 ساعت ۲۰:۳۰
📍 اتاق جلسات انجمن‌ها

🌐 طرحِ درس فصل سوم

📱 افزودن جلسه به تقویم گوگل

‌➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
💠 فصل سوم حلقهٔ مطالعات توسعه

🔸 فصل سوم بر رهیافت‌های کلیدی در مطالعات توسعه تمرکز دارد و به بررسی چارچوب‌های مفهومی، تحلیلی و میان‌رشته‌ای می‌پردازد که درک ما از توسعه به‌عنوان پدیده‌ای چندوجهی را عمق می‌بخشند.

🔸 در حالی که مکاتب فکری معمولاً دارای چارچوب‌های نظری منسجم با توصیه‌های سیاستی مشخص و پیش‌فرض‌های سیاسی-اقتصادی خاص خود هستند، رهیافت‌ها اغلب شامل نظرگاه‌های تحلیلی منعطف‌تر و چارچوب‌های مسئله‌محور هستند. آن‌ها معمولاً در تقاطع رشته‌ها یا مکاتب مختلف قرار می‌گیرند.

🔸 به این معنا، یک رهیافت ممکن است بر یک بُعد خاص از توسعه تمرکز داشته باشد (مثلاً اخلاق توسعه یا توسعه انسانی) یا چارچوب تحلیلی میان‌رشته‌ای ارائه دهد (مانند جامعه‌شناسی توسعه یا اقتصاد سیاسی بین‌الملل). رهیافت‌ها ابزارهایی هستند برای تحلیل پیچیدگی‌های واقعیت، طرح پرسش‌های جدید و به چالش کشیدن یا تکمیل نظریه‌های موجود.

🌐 طرح درس و منابع فصل سوم

‌➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @psa_isu_official
🆔 @development_studies
Ko'proq funksiyalarni ochish uchun tizimga kiring.