🔶 به بهانه شعار «سرمایه‌گذاری در تولید»: لزوم تقویت طبقه سرمایه‌دار صنعتی (قسمت اول)
✍️ برزین جعفرتاش
🔷 یکی از حلقه‌های مفقوده در اقتصادهای در حال توسعه به طور کلی و اقتصاد ایران به طور خاص، فقدان یک طبقه سرمایه‌دار صنعتی قوی و کارآمد است. طبقه سرمایه‌دار صنعتی است که توانایی بکارگیری مولد سرمایه، نیروی انسانی و فناوری را برای تولید رقابت‌پذیر دارد. در فقدان این طبقه، بخش دولتی، سرمایه‌داری تجاری یا مالی و تولیدکنندگان خرد توانایی سرمایه‌گذاری‌های صنعتی بلندمدت با هدف رقابت با شرکت‌های خارجی را ندارند. در چنین اقتصادهایی که شامل اقتصاد ایران نیز می‌شود، عمده رشد ناشی از افزایش درآمدهای نفتی سرمایه‌گذاری دولتی است. گذشته از عدم پایداری این الگوی رشد که با کوچکترین نوسانات مانند کاهش قیمت نفت متوقف می‌شود، در حال حاضر با توجه به تحریم‌ها و کمبود منابع، امکان ایجاد رشد از طریق سرمایه‌گذاری دولتی وجود ندارد.
🔷 در چنین شرایطی برای تحقق «سرمایه‌گذاری در تولید» تقویت سرمایه‌داری صنعتی (شامل تولیدکنندگان و کارخانه‌داران بزرگ خصوصی) یک شرط لازم است. این صنعتگران بزرگ هستند که توانایی سرمایه‌گذاری به منظور ترکیب موثر سرمایه، نیروی انسانی و فناوری را دارند. تقریباً تمام کشورهای موفق دنیا ، فرآیند صنعتی شدن را با تکیه بر این طبقه طی کردند. سونی و میتسوبیشی و تویوتا در ژاپن (کیرتسوها)، سامسونگ، هیوندایی و ال جی در کره جنوبی (چِبوْل‌ها)، گازپروم، رزنفت، و لوکوئیل در روسیه، خانواده کوچ، سابانجی و گروه دوغوش در ترکیه، فورد، راکفلر، دوپانت در آمریکا و … نمونه‌هایی از سرمایه‌داران صنعتی و مولد هستند که وظیفه اصلی «سرمایه‌گذاری در تولید» را بر عهده داشته و دارند. جالب اینکه موفقیت پوتین در برابر تحریم‌های آمریکا تا حد زیادی مدیون هدایت این طبقه توسط خود او بود.
🔷 در ایران طبقه سرمایه‌دار صنعتی یکبار در دهه چهل (برادران خیامی، خانواده لاجوردی، برخوردار، خسروشاهی و ایروانی) شکل گرفت که با انحرافات اقتصادی دهه پنجاه و همچنین مصادره‌های پس از انقلاب نتوانست به مرحله شکوفایی برسد. بعد از گذشت چهار دهه از انقلاب، باز هم شاهد شکل‌گیری شرکت‌های خصوصی بزرگ مقیاس هستیم که هرچند هنوز در ابتدای راه هستند ولی با حمایت دولت می‌توانند به یک طبقه کارآفرین صنعتی بزرگ و رقابت‌پذیر در سطح بین‌المللی تبدیل شوند. بدون به رسمیت شناختن این طبقه و تعامل موثر با آن‌ها بعید است که شعار «سرمایه‌گذاری در تولید» دستاوردهای ملموسی داشته باشد. (پایان قسمت اول)
🆔 @stolid_ir
