برای نمونه پیش از دوران مشروطیت ملاعلی کنی، مجتهد صاحب نفوذ تهران به زهد و پرهیز کاری زبانزد عوام بود. ثروت بی‌اندازه‌ی او از راه‌های مشروع و نامشروع در متون تاریخی ثبت است. هنگامی که قحطی در تهران جان آدمها را میگرفت ملاعلی از احتکار غلات و بالابردن بهای آن ثروت می‌اندوخت او هر سال روسپیان تهران را از شهر بیرون میراند. چند وقت بعد سربازان نایب السلطنه بر دروازه ی شهر از هر روسپی پولی می‌گرفتند و به او اجازه‌ی بازگشت به شهر را می‌دادند. درآمد حاصله از این راه، میان نایب السلطنه و مجتهد پارسای شهر تقسیم می‌شد.1 این نمونه‌ی سرمایه‌ی مادی است که مجتهدی مانند ملاعلی کنی را قادر کند با تکیه بر آن آشکارا در تصمیم‌گیری سیاسی ناصرالدین شاه اثر بگذارد. چنین مکنت مالی اگر نبود شاید ملاعلی نه آن شهرت به زهد را می‌یافت نه آن تقرب به سلطان را.2

ملاعلی کنی به "زهد آوازه داشت روحانیان پر نفوذ در میان توده ی مردم به پارسایی و نیکوکاری و کناره گیری از دنیا شناخته می‌شوند. قصه‌ها از کشف و کرامات و بی اعتنایی آن‌ها نسبت به مواهب این جهان یا عطایای سلطان بر سر زبان‌ها می‌افتد. پارسایی و پرهیزکاری به چهره‌ی زمینی شخص هاله ای قدسانی می‌بخشد پارسایی سرمایه‌ای نمادین است.

اگر نیرو های ملی و دموکرات بر این نظریه پای نمی‌فشردند که اصلاحات بدون آزادی فاقد محتواست، می بایست «روزنه گشایی» به درون حکومت را در مرکز سیاست خود قرار می دادند و اجازه نمی‌دادند که داخل حکومت به انحصار روشنفکران راست اجتماعی در بیاید. از نگاه من - بر خلاف ادعا های انقلابیون - این کار در آن زمان شدنی بود، اعطای حق رای به زنان، تشکیل سپاه های دانش، بهداشت و ترویج، خانه های انصاف و خانه های فرهنگ روستایی، تاسیس کانون پرورش فکری، وجود انجمن های نسبتا دموکراتیک شهر و روستا و ده ها طرح دیگر، میدان فراخی در اختیار روشنفکران چپ اجتماعی قرار می داد تا ریشه‌های خرافه‌پرستی و نفوذ روحانیت در متن جامعه را هدف قرار بدهند.

نکته معین: اگر بخواهیم آزادی را به اصلاحات گره نزنیم؛ ارتجاع نخواهیم ورزید. به بازماندگانِ پهلوی برنخواهیم گشت. از درون جیم الف یار خواهیم جُست! خیلی بهتر است. نیست؟

اگر دولت قاعده بازی را اشتباه تعیین کرده و عده ای با آن قاعد بازی کرده اند تقصیری متوجه آنان نیست. همچنین به عنوان بیان راه نا صواب مطلبی در روزنامه نوشتم که به کدام گناه کشته شدند؟ یکی از این روزهای اخیر در خبر ها بود که سکه شش میلیون تومان افزایش قیمت داشته. آن اعدام چه اثری داشت؟

۳.پاسخ دوم و اصلی من اما از جنس دیگری است.دوست دارم در مقام کسی که اندکی از پدیدارشناسی می داند و از جامعه شناسی کلاسیک فاصله گرفته است بگویم پاسخ من به پرسش چه باید کرد سه چیز است:عاشقی،دانش جویی و دلسوزی برای رنج انسان ها.این پاسخ را من از راسل،فیلسوف برجسته،وام گرفته.او می گفت وجود من با سه احساس ساده ولی قدرتمند هدایت می شود:عشق طلبی،دانش جویی و دلسوزی برای رنج انسان ها.این سه کنش البته از نگاه من کنش هایی کاملا سیاسی نیز هستند.

۶.در جامعه ای که انسان ها در پیوند با هم باشند و زندگی خود را زندگی دیگران ببینند امکان نابودگری و وحشیگری و جرایم اجتماعی بسیار اندک می شود.اگر دیگران را دوست بدارید هرگز نمی کوشید زندگی آن ها را نابود کنید که آنها را خود خود می دانید.عشق راه نجات ماست.