Мир сегодня с "Юрий Подоляка"

Труха⚡️Україна

Ko'rish

Николаевский Ванёк

Ko'rish

Мир сегодня с "Юрий Подоляка"

Ko'rish

Труха⚡️Україна

Ko'rish

Николаевский Ванёк

Ko'rish

Martin Eden

Iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy mavzularda fikrlarimni yozaman hamda tadqiqotlarim bilan boʻlishaman. Kanal kundalik sifatida yuritiladi.
Jurnal ijodkorlarini qoʻllab quvvatlash uchun: https://tirikchilik.uz/martineden

TGlist reytingi

TuriOmmaviy

Tekshirish

Tekshirilmagan

Ishonchnoma

Shubhali

JoylashuvУзбекістан

TilBoshqa

Kanal yaratilgan sanaMar 18, 2022

TGlist-ga qo'shildi

Feb 14, 2025

Men kanal egasiman

O'zgartirishlar tarixi

Muxrlangan guruh

Martin Iden

Telegram kanali Martin Eden statistikasi

Batafsil

Obunachilar

1 942

24 soat

4-0.2%Hafta

21-1.1%Oy

138-6.6%

Iqtiboslar indeksi

0

Eslatmalar1Kanallardagi repostlar0Kanallardagi eslatmalar1

Bitta postning o'rtacha qamrovi

306

12 soat2900%24 soat3060%48 soat3050%

Ishtirok (ER)

3.59%

Repostlar5Izohlar25Reaksiyalar6

Qamrov bo'yicha ishtirok (ERR)

0%

24 soat0%Hafta0%Oy

3.2%

Bitta reklama postining qamrovi

306

1 soat00%1 – 4 soat00%4 - 24 soat00%

Batafsil

Botimizni kanalingizga ulang va ushbu kanal auditoriyasining jinsini bilib oling.

24 soat ichidagi barcha postlar

1

Dinamika

"Martin Eden" guruhidagi so'nggi postlar

Barcha postlar

19.04.202522:01

2/n

Biznesning "ijtimoiy mas'uliyati" g‘oyasi demokratiyani shikastlaydi

Erkin jamiyatning eng katta yutug‘i bu har bir inson o‘z hatti harakatlari uchun o‘zi javobgar bo‘lishidir. Bunday jamiyatda boshqalarni, hatto yaxshi niyat bilan bo‘lsa ham majburlash/ekspluatatsiya qilish qiyin bo‘ladi. Albatta yaxshilik qilish mumkin, faqat o‘zining hisobidan, birovning emas!

Ko‘pchilik "ijtimoiy mas'uliyat" biznesning bo'ynida bo'lishini yaxshi deb hisoblaydi. Chunki kerakli xayriya mablag‘larini davlatdan ko‘ra biznes tezroq va samaraliroq yetkazib beradi deb hisoblashadi. Shu sabab bilan, kasaba uyushmalari, hukumat vakillari yoki jamoat faollari tomonidan kompaniyalarga ijtimoiy mas'uliyat yuklatilishi va bosim o‘tkazilishi asosli deb ko‘rsatiladi. Ammo yuqorida aytilganidek erkin jamiyatlarda birovga yaxshilik qilishni ham majburlab bo'lmaydi.

"Erkin jamiyatda yaxshi odamlarga yaxshilik qilish qiyin bo‘lishi mumkin, lekin bu — yomon odamlarga yomonlik qilishni qiyinlashtirish evaziga to‘lanadigan arzirli narxdir, ayniqsa biriga "yaxshi" bo‘lgan narsa boshqasi uchun "yomon" bo‘lishi mumkinligini inobatga olsak" - deydi Friedman. Ya'ni, siz boshqalarni yaxshilik qilishga majburlashingizning qiyinligi boshqalar sizni majburlay olmasligi evaziga to‘lanadigan arzirli to‘lovdir.

Qolaversa, ijtimoiy ne'matlar bilan ta'minlash siyosiy mexanizm orqali amalga oshar ekan, buni davlat amalga oshirishi kerak. Davlat amalga oshiradigan ishlar uchun xalq soliq to‘laydi. Xalq qancha soliq to‘lash va nima uchun to‘lashni siyosiy mexanizm bo‘lmish ovoz berish yo‘li bilan o‘z vakilini saylagan vaqtda tanlaydi. Ko‘pchilikka ma‘qul bo‘lgan nomzod saylanadi va saylovoldi dasturida ko‘rsatilgan rejaga muvofiq harakat qiladi. Demak, ko‘pchilikka ma'qul bo‘lgan g‘oyani (demokratik yo‘l bilan) hukumat amalga oshiradi. Shunday ekan biznesdan "ijtimoiy mas'uliyat" talab qiladiganlar, ko‘pchilikka ma‘qul bo‘lmagan, demokratik yo‘l bilan boshqalarni ishontira olmagan narsalariga nodemokratik vositalar bilan erishmoqchi ekanligi ayon bo‘ladi.

Qisqa qilib aytganda, boshqalardan, jumladan bizneslardan ijtimoiy mas'uliyatni talab qilish, hatto bu yaxshi niyatda qilinsada, erkinlik va demokratiyaga jiddiy shikast yetkazadi. Ayniqsa, demokratik instutlarni mustahkamlash va erkin jamiyat qurishga intilayotgan mamlakatlarda mana shunday, qilinishi kerak bo‘lmagan ishlarga ahamiyat berilishi kerak deb hisoblayman.

davomi bor...

@economist_martin

18.04.202521:54

1/n

Biznesning “ijtimoiy mas’uliyati” gʻoyasi sotsializmga yoʻldir

Milton Friedmanning "The Social Responsibility of Business Is to Increase Its Profits" nomli maqolasida “biznesda ijtimoiy mas’uliyat bo‘lishi kerak” deb ta’kidlovchilar tanqid qilinadi. Boisi, bunday g‘oyalar amalda kuchga kirsa va korporatsiyalar o‘zidagi ijtimoiy mas’uliyat tufayli xayriya ishlari bilan shug‘ullansa, demokratiya va erkinlik xavf ostida qoladi deydi Friedman. Uning fikricha, bu g‘oya toza sotsializmdan farq qilmaydi.

“Biznesda ijtimoiy mas’uliyat bo‘lishi kerak” degan gap juda mavhum. Mas’uliyat biznesda bo‘lishi mumkin emas. U aynan qaysidir shaxsga tegishli bo‘lishi mumkin. Masalan, korporatsiya boshqaruvchisi yoki yakka tartibdagi tadbirkorga. Yakka tartibdagi tadbirkor biznes faqat unga tegishli bo‘lgani uchun istaganini qilishi mumkin, ammo korporatsiya boshqaruvchisi ijtimoiy mas’uliyat tufayli o‘z egalarining manfaatlariga qarshi ish ko‘rishi kerak bo‘lib qoladi. Misol uchun, ijtimoiy harakat fonida inflyatsiyani jilovlashga hissa qo‘shmoqchi bo‘lib narxlarni tushirishi, havo ifloslanishini oldini olish uchun ortiqcha xarajat qilishi, yo bo‘lmasa ishsizlikni qisqartirish maqsadida ishga kam malakali ishchilarni qabul qilishi kerak bo‘ladi. Bularning barchasida rahbar umumiy ijtimoiy maqsadlar yo‘lida ayrimlarning pulini, masalan narxlarni oshirish orqali mijozlarning pulini, foydani qisqartirish orqali aksiyadorlarning pulini, ish haqini kamaytirish bilan xodimlarning pulini sarflayotgan bo‘ladi.

Aksiyadorlar, ishchilar va mijozlar o‘z xohishi bilan qayerga, qanday sarflashni o‘zlari belgilashi mumkin edi. Ammo korporatsiya rahbari ular o‘z xohishi bilan ishlatishi mumkin bo‘lgan yo‘ldan farqli ravishda, boshqa, umumiy maqsadlarda sarflayotgani uchun, bu tizim soliq solish va sarflash tizimidan farq qilmaydi.

Qolaversa, soliqlarni yig‘ish va uni to‘g‘ri sarflash uchun demokratik institutlar yaratilgan bir paytda, biznes rahbari barcha demokratik institutlarning ishini bajarishi nodemokratik bo‘lib qoladi (bu haqida keyinroq batafsil yozaman). Rahbar aksiyadorlarga, biznes egasiga, mijozlarga va xodimlarga foydali bo‘lgan bitimlarni taklif qilishi va korxona foydasini oshirishga harakat qilishi uchun tanlanadi. Ammo u jamiyat vakillariga soliq solib, ularni sarflasa, endi uning davlat xizmatchisidan farqi qolmaydi.

Soliq solish va umumiy maqsadlarda sarflash “ijtimoiy mas’uliyat”ni ifodalasa, demak bu o‘z-o‘zidan bozor mexanizmlariga xos bo‘lmagan, balki siyosiy mexanizmga xos bo‘lgan tamoyil bo‘lib chiqadi. Ya’ni ijtimoiy xarajatlar bilan biznes emas, balki davlat shug‘ullanishi kerakligini anglatadi. Agar ijtimoiy mas’uliyat bizneslarning bo‘ynida bo‘lsa, unda bu g‘oya resurslar bozor mexanizmi bilan emas, siyosiy mexanizmlar bilan sarflanishi kerakligini anglatadi. Demak, biznesda ijtimoiy mas’uliyat bo‘lishi kerakligini ta’kidlovchi g‘oya sotsializm bilan bir xil asosga ega bo‘lib chiqadi.

davomi bor…

@economist_martin

Repost qilingan:

404

17.04.202504:01

Parij misolida ko‘rishimiz mumkinki, Toshkentdagi ekologik vaziyatni yaxshilashga umid hali ham bor.

Agar ekologiyani saqlab qo'lish bo‘yicha choralar hozirdan amalga oshirilinsa, Toshkent havosi kelajakda ancha yaxshilanadi!

Aks holda, vaziyat yanada og‘irlashib, kelajakda eskalatsiyaga uchrashi mumkin. Eng katta tovonni esa biz emas, balki bizdan keyingi avlodlar to‘laydi.

@req404

Repost qilingan:

404

17.04.202504:01

16.04.202519:32

Aytgancha, Otabekni konserti chiqqan, koʻringlar.

Repost qilingan:

A’zamxo‘jayev / Аъзамхўжаев

16.04.202519:30

Tepadagilar bilganini qiladi :) (#)

Repost qilingan:

Paiziev24

16.04.202517:30

Road24 асосчиси Бахтиёр билан мен 2014 йили танишгандим. У ўшанда Австралиядан эндигина қайтган эди. Унинг фикрлари тиниқлиги ва энергиясини кўриб, уни MyTaxi’га операцион директор лавозимига таклиф қилганман.

Бахтиёр — MyTaxi’ни пивот қилишимизга сабаб бўлган инсонлардан бири. Кейинчалик у Lamuz ва Road24 лойиҳаларини ишга туширди. Ўзим Ўзбекистонда бўлганимда, ГАИдан келадиган жарималарни айнан Road24 орқали тўлардим — жуда қулай илова.

Мен Бахтиёрга аввал ҳам айтганман: бу жуда рискли ҳамкорлик. Чунки давлат идораси раҳбари алмашса, бу хизматга ўзининг яқинларини, жияни ёки танишини қўйиши табиий ҳол. Бундай APIлар тўғридан-тўғри ГАИ хизматлари орқали эмас, балки Ягона Интерактив Давлат Хизматлари портали орқали тақдим этилса ва очиқ бўлса (Public API) мақбулроқ бўлади.

ИТ Парк, Монополияга қарши курашиш қўмитаси ва стартаплар ривожига бефарқ бўлмаган ташкилотлардан бу ҳолатга эътибор қаратишларини сўрайман. Акс ҳолда, Ўзбекистон Бахтиёрдек илғор тадбиркорни йўқотиши мумкин.

@paiziev24

Repost qilingan:

Kainbek

16.04.202517:29

Баёнот

Repost qilingan:

Kainbek

16.04.202517:25

Твиттерда

16.04.202500:02

Hayek nazdida narx nima edi?

Iqtisodchi olim Fridrix August Fon Hayek o‘zining "The Use of Knowledge in Society" nomli maqolasida mamlakat iqtisodiyotini markaziy rejalashtirish orqali boshqarishda qanday muammo borligi haqida tushuntuntiradi. Bu muammo har bir inson alohida individ emas balki umumiy jamiyatning bir bo‘lagi deb qarashdan va insonlar yetarlicha ratsional deb hisoblashdan kelib chiqadi. Aslida esa unday emas, har bir inson alohida individ, ularning muammolari va ehtiyojlari turlicha va albatta hech kim yetarlicha ratsional emas.

Hayekning fikrini to‘g‘ri tushunish uchun avvalo quyidagi savolni berishimiz kerak:
“Bir inson yoki tashkilot qanday qilib millionlab odamlar ishtirokidagi murakkab iqtisodiy faoliyatni muvofiqlashtira oladi?”

Bu savolga ba'zi iqtisodchilar — ayniqsa matematik modellar bilan ishlaydiganlar, “Agar barcha kerakli ma'lumotlar bitta markaziy idorada (yoki aqlli insonda) bo‘lsa, bu markaz resurslarni qanday taqsimlashni aniq hisoblab chiqadi" deb javob berishga urinadilar.

Hayek esa bu yondashuvni noto‘g‘ri deb hisoblaydi. U real hayotda hech kimda barcha ma'lumotlar bo‘lmasligini aytadi. Buning sababi oddiy, har bir odam faqat o‘z atrofidagi sharoitni, o‘z imkoniyatini, o‘z muammosini boshqalarga nisbatan yaxshiroq biladi. Shu nuqtai nazardan, real vaqt rejimiga tegishli sharoit haqidagi bilimlar jamiyat bo‘ylab keng tarqalgan va hech kim ularning barchasini tez/to‘liq egallay olmaydi.

Misol uchun, tasavvur qiling, dunyoda qahva tanqisligi yuzaga keldi. Bu haqida hech bir markaziy rejalashtiruvchi organ darhol xabardor bo‘la olmaydi. Ammo bozor mexanizmi orqali bu o‘zgarish tezda aks etadi: qahva narxi ko‘tariladi! Bu narx o‘zgarishi, ya’ni signal dehqonlarga, sotuvchilarga va iste’molchilarga yetib boradi. Ular nima uchun qahva tanqis bo‘lib qolgani sababini bilishi shart emas, narx ularga barcha ma'lumotlarni jamlab yetkazadi.

Bu sharoitda dehqon: “Qahva qimmatlashibdi, demak uni ekish foydali bo‘lyapti”, — deb ko‘proq qahva ekadi.
Sotuvchi: “Narx oshibdi, qayerdandir qahva topib bozorga olib kirish kerak”, — deydi.
Iste’molchi esa: “Narxi oshibdi, kamroq ichay”, — deb iste’molni kamaytiradi.
Hech kimga “qahva ortilgan kemalar cho‘kib ketganligi uchun hozir shunday qil” deb buyurilmagan. Har kim faqat narx orqali kelgan signalga qarab, o‘zicha qaror qabul qiladi. Natijada jamiyatda insonlarning hatti harakatlari o‘zaro muvofiqlashadi.

Hayekning fikricha, narx — bu “ma'lumot tashuvchi instrument”dir. Ular butun jamiyat bo‘ylab tarqalgan tarqoq ma'lumotlarni muvofiqlashtirishga yordam beradi. Bu hech qanday markaziy boshqaruvsiz, sun'iy aralashuvsiz, tabiiy ravishda amalga oshadi. Agar davlat turli subsidiya yoki imtiyozlar bilan narx shakllanishiga sun'iy ta'sir ko'rsatsa resurslarni optimal taqsimlashga yordam beruvchi narx buzilgan shaklda ko‘rinadi. Natijada ortiqcha iste'mol yoki taqchillik kabi salbiy oqibatlar yuzaga keladi.

@economist_martin

Repost qilingan:

404

15.04.202507:27

Nomda xususiylashtirish, amalda esa monopoliya.

O‘zbekistonda turli og‘ir sanoat yo‘nalishlari davlat tomonidan regulyatsiya qilinishi hech kimga sir emas. UzAuto Motors, O‘zbekneftgaz, Uzbektelecom kabi monopoliyalar bunga yaqqol misol. Lekin yana bir e’tibordan chetda qoladigan eng og‘ir monopoliya bor — bu moliyaviy institutlarning asosan davlat tomonidan nazorat qilinishi.

Moliya sohasidagi davlat monopoliyasi boshqalariga qaraganda muhimroq, chunki aynan shu sektor ko‘plab yirik muammolarning ildizi hisoblanadi.

So‘nggi yillarda moliya sektori avvalgiga nisbatan ancha erkinlashgandek ko‘rinadi: konvertatsiya islohoti, pul o‘tkazmalari jarayonining soddalashuvi, ko‘plab yangi xususiy banklarga asos solingani tufayli vaziyat ijobiy tomonga o‘zgargandek tuyuladi.

Biroq statistikaga qaralsa, vaziyat deyarli umuman o‘zgarmagan. Misol uchun, davlat tashkilotlari hali ham barcha bank aktivlarining 80%-dan ortig‘ini nazorat qiladi. “O‘zsanoatqurilishbank”, “O‘zmilliybank”, “Asakabank” va “Agrobank” kabi muassasalar shunchaki bozordagi yirik o‘yinchilar emas — ular ma’lum ma’noda moliyaviy “buyuruvchilar” — kimga, qachon va qanday miqdorda kredit berilishini belgilovchi vositachilarga aylangan.

Ko‘pchilik “Buning nimasi yomon?” deb so‘rashi mumkin. Yomon tomoni shundaki, agar deyarli barcha yirik loyihalar faqat davlat banklari tomonidan moliyalashtirilsa, kelajakda raqobatbardosh yirik bizneslarni shakllantirishning imkoni deyarli yo‘qoladi.

Bundan tashqari, bu holat nafaqat moliya yo‘nalishida, balki boshqa sohalarda ham samaradorlik darajasini pasaytiradi. Natijada, bu butun mamlakatning iqtisodiy o‘sish jarayoniga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Mamlakatda erkin raqobatning oshishi va eng muhimi, O‘zbekiston jahon bozorida raqobatbardosh bo‘lishi uchun haqiqiy islohotlar, avvalo, moliyaviy institutlardan boshlanishi lozim.

Bu postni qisqa "hikoya" shaklida ifodalash mumkin: “Mikrokredit olishni xohlagan Yosh tadbirkor davlat banki eshigida 3 oy sarson bo‘ldi — ammo unga kredit kerak emas, tanish kerak edi...”

@req404

13.04.202500:52

Davlatning ezgu niyatda qiladigan xato amallari
3-qism

Regulyator aytyapti: oʻzing shartli n summaga mashina sotib olmaysan va bizning sertifikatimizni olgan tadbirkorning mashinasini olasan. Shunda bu mashina senga n<n1<> summaga tushsada, bu orqali mashinangni xavfsizligi kafolatlanadi, iqlimga moslashtirilgan boʻladi va ehtiyot qismlari bilan ta’minlanadi.

Ammo iste’mchi qimmatroq boʻlgan n1 summada emas n summada mashina sotib olaman desa, regulyator buni taqiqlaydi. Regulyatorning nazdida odamlarga arzonroq mashina olishni taqiqlab, xavfsiz, kafolatlangan mashinani qimmatroqqa olishiga tanlov qoldirish — toʻgʻri qaror.

Birinchi navbatda, iste’molchilar axmoq emas, ular nima uchun xavfliroq boʻlsa ham oʻsha mashinani sotib olayotganining iqtisodiy mantigʻini tushunish kerak. Masalan, nega insonlar tank kabi mustahkam mashinalarni sotib olmaydi? Chunki insonlar oʻz hayotining marjinal qiymatini baholaydi. Bu mashinalar xavfsiz, kam buziladi va shunday xususiyatlari borligi uchun ham juda qimmat turadi. Odamlar qaysidir darajagacha xavfsizlik uchun toʻlashga tayyor boʻlishi mumkin, ammo qaysidir nuqtaga yetganda, xavfsizlikning marjinal xarajati undan olinadigan marjinal foydadan yuqori boʻladi. Qolaversa, oʻsha nuqtaga yetganda, tank kabi xavfsiz mashinaga toʻlash kerak boʻlgan marjinal xarajatning muqobil qiymati yuqori baholanadi. Aytmoqchimanki, tankomobil uchun qoʻshimcha 10 soʻm toʻlagandan koʻra, oʻsha 10 soʻmni sifatli oziq ovqat, tibbiy xizmat yoki ta’limga sarflashdan olinadigan foyda, tankomobilga sarflangan 10 soʻmning foydasidan koʻra foydaliroq boʻlib qoladi. Shuning uchun odamlar, ayrim hollarda qimmat va xavfsiz mashinani emas, arzonroq va kamroq xavfsiz mashina sotib olish qarorini qabul qiladilar.

Regulyator esa buni tushunmaydi, yoki tushunadiyu ammo u bundan manfaatdor emas. Masalan menga, ikkinchisi mantiqliroq tuyuladi. Lekin birinchisi boʻlsa yaxshiroq boʻlar edi, hech boʻlmasa tushinishi va vazifasidan voz kechishi mumkin, masalan.

Ikkinchi masala, regulyator aytyapti: odamlar oʻzi minishi uchun mashina olib kelsa bojxona toʻlovini va yana qandaydir toʻlovlarni toʻlab olaveradi. Lekin sotish uchun bitta fuqaroga bitta mashina olib kelish bilan shugʻullanayotgan odam tadbirkor emas, uning faoliyati taqiqqa uchrashi kerak.

Bu gapni aytayotganlar, menimcha iqtisodiyot fanini ochib oʻqimagan koʻrinadi, yoki shunchaki aldashyapti. Aldashayotgan boʻlsa yaxshi, chunki soliq toʻlovchilari hisobiga yashayotganlar axmoq boʻlsa holimizga voy.

Odamlar hamma ishni oʻzlari qilmasdan, ayrim ishlarni boshqalarga qildirib uning evaziga pul toʻlagani uchun ham oʻzini boyroq his qiladilar. Masalan, bor yoʻgʻi 300 yil oldin odamlar koʻp ishlarni (kartoshka ekish, devor qurish, ovqat qilish, mix qoqish, vhkzo) oʻzlari qilardilar. Bundan 2000 yil oldin esa hamma ishni har bir odamning oʻzi qilar edi. Hozirgi odamlarning ulardan farqi, kamroq ishlarni oʻzlari qilayotgani va qolganlarni boshqalardan sotib olayotgani. Boshqacha qilib aytganda, biz oʻzimiz ixtisoslashgan ishlarni qilish bilan oʻzimizni boyroq his qilamiz.

Oʻzbekistondagi har bir iste’molchi oʻzi istagan narsani oʻzi chet elga borib sotib olishni istamaydi. Undan koʻra, bu ishni boshqa odamga topshirib, buning evaziga unga haq toʻlab, oʻz ishi bilan shugʻullanishda davom etishni afzal koʻradi. Chunki bu arzonroq. shu bilan birga, bozor erkin boʻlsa, mashinani chet eldan olib kelib beruvchilar qanday qilib eng arzon yoʻl bilan iste’molchiga tovarni olib kelish yoʻllarini izlaydi va buni samarali qila oladi. Chunki raqobat muhitida faoliyat olib boradi. Regulyatorning aralashuvi esa, manashu raqobat muhitiga jiddiy salbiy ta’sir koʻrsatadi va narx sun’iy ravishda koʻtariladi. Natijada iste’molchilar yana qimmatroqqa sotib olishga majbur boʻladi va iqtisodiyot zarar koʻradi!

Yaxshi niyatda oʻgʻrilik qilish — oʻgʻrilikni oqlamaganidek, yaxshi niyatda iqtisodiyotga zarar yetkazish ham zararni oqlamaydi.

@economist_martin

13.04.202500:51

https://youtu.be/g7zO6IB9fIw?si=NYm3f4ilmLxkHKYg

01.04.202523:32

Oltin narxi oʻsayotgani Markaziy Osiyoni boyroq qilishi mumkin

The Economist’da chiqqan maqolada Markaziy Osiyodagi oltin sanoatining hozirgi holati haqida so‘z yuritilibdi. Unga ko‘ra, oltin narxining keskin o‘sayotgani O‘zbekiston kabi yirik oltin qazib oluvchi mamlakat iqtisodiyotini tez o‘sishiga zamin yaratishi mumkin.

Haqiqatan ham, dunyodagi eng yirik 4 ta ochiq konning biri bo‘lgan Muruntau koni va oltin konlari bilan ilma teshik bo‘lgan Tyan Shan tog‘ining bir qismi O‘zbekistonda joylashgan. Maqolada Navoi Tog‘-metallurgiya Kombinati (NKMK) dunyodagi to‘rtinchi yirik oltin ishlab chiqaruvchi ekanligi, 2023-yilda, oltin narxi hozirgidan ancha arzon bo‘lgan vaqtlarda uning daromadi O‘zbekiston byudjetining oltidan bir qismini ta’minlagani tilga olingan. Shu bilan birga Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki Markaziy Osiyo uchun bu yilgi o‘rtacha iqtisodiy o‘sish 5,7% bo‘lishini bashorat qilgan va bu rivojlanayotgan bozorlar uchun o‘rtacha hisoblanadigan 3,2%lik iqtisodiy o‘sishdan ancha yuqori.

Shuningdek, Shavkat Mirziyoyevning "O‘zbekiston – 2030" strategiyasi doirasida oltin ishlab chiqarishni 50% oshirish rejalari haqida ham yozilgan. Iqtisodiyotga xorijiy investitsiyalarni jalb qilishni ko‘zda tutuvchi bunday rejalardan biri, tahminan, davlatga qarashli NKMK Londonda IPO o‘tkazishni rejalashtirayotgani bo‘lishi mumkin ekan.

Shu oʻrinda aytish joizki, shu vaqtga qadar eng yirik oltin qazib oluvchi mamlakat boʻla turib boy mamlakatlar qatorida emasligimizni oʻylasam “tabiiy resurs qargʻishi” haqidagi fikr hayolimga kelaveradi. Ya’ni, Oʻzbekiston kabi yirik oltin yoki shunga oʻxshash qimmatbaho tabiiy boyliklarni qazib oluvchi mamlakatlarning aksariyati boy va farovon emas, shu bilan birga boy va farovon mamlakatlarning aksariyati yirik tabiiy resurs qazib oluvchisi emasligidan kelib chiqsak, tabiiy resurslarimiz boʻlganidan koʻra boʻlmagani yaxshiroq boʻlardi degan xulosaga kelaman. Chunki inklyuziv siyosiy-iqtisodiy instutlarning yuzaga kelishi bilvosita mamlakatning tabiiy boyliklariga ham bogʻliq.

@economist_martin