Светлана Тихановская

«Мы ўсе ведаем і з цеплынёй беражом у сэрцах дату 25 сакавіка. Дзень абвяшчэння незалежнасці Беларускай Народнай Рэспублікі. Дзень, калі Беларусь выйшла з ценю імперыі-захопніка. Дзень, калі наш народ заявіў пра незалежнасць і права самастойна вызначаць свой лёс. І гэта непазбежна адбудзецца зноў.

Падумайце: ужо 30 гадоў рэжым робіць усё, каб знішчыць нашую волю. Нас спрабуюць запалохаць, арыштаваць, раз’яднаць – з разлікам, што мы здадзімся. Але чалавеку нельга забараніць імкнуцца да свабоды. Кожны палітвязень – гэта цэлая сям’я, якая ніколі не даруе рэжыму яго злачынстваў. Кожная спроба заглушыць нас прыводзіць да з'яўлення новых і новых абаронцаў свабоды і незалежнасці».

«Рыгор Барадулін, наш народны паэт, яскрава перадаў настрой гэтага свята:

«Лучыць нашыя мары рака
Бел-чырвона-белага сцяга.
Дваццаць пятага сакавіка –
Наша свята,
Пароль
І прысяга!»

Сёння многія беларусы не могуць святкаваць Дзень Волі адкрыта, але ўсё роўна святкуюць. Дома ці ў гасцях. З роднымі і сябрамі. У Мінску і Віцебску, Маладзечне і Мікашэвічах. Святкуюць і тыя, хто за мяжой – выходзяць на акцыі ў Вільні і Варшаве, Тбілісі і Кіеве, Берліне і Нью-Ёрку.

Мы святкуем і згадваем і тых, хто не можа быць з намі. Тых, хто за кратамі. Тых, хто на фронце. Тых, хто аддаў жыццё за свабоду. Згадваем і тых, хто стаяў ля вытокаў нашай незалежнасці, і прысвяціў жыццё Беларусі. Мы працягваем іх справу. І абавязкова павінны давесці яе да канца. Дзякуй кожнаму і кожнай, хто сёння выйшаў на вуліцы, нягледзячы на страшылкі ад Следчага камітэта».

«Для мяне імя Лявона Вольскага – гэта сінонім беларускай рок-музыкі. На альбомах вашай творчасці выраслі ўжо цэлыя пакаленні. Пры гэтым актуальнасць гэтай музыкі не толькі захоўваецца – яна нават расце з гадамі.

Я радая, што мы можам уручыць вам гэты медаль тут, у дарагім вашаму сэрцу мульцікультурным Вільнюсе. Хаця, вядома, з большай радасцю я ўручыла б вам яго ў Менску. Але і гэта аднойчы будзе, я ўпэўненая. Дзякуй вам за тое, што ўсё жыццё вы набліжаеце момант, калі Беларусь зноў стане насамрэч беларускай».

«Сёння ў Мінску ўзурпатар праводзіць чарговую фэйкавую «інаўгурацыю». Гэта марная спроба «перагарнуць старонку» і вярнуць сабе легітымнасць. Але гэтага не адбудзецца. Беларусы як не прызнавалі дыктатара, так і не прызнаюць.

Ён павінен панесці адказнасць за злачынствы: за вайну супраць Украіны, за гібрыдныя атакі супраць Літвы, захоп самалёта. За тэрор супраць беларусаў. І Літва ўжо зрабіла першы крок у гэтым напрамку – летась супраць рэжыму быў пададзены пазоў у Міжнародны Крымінальны Суд, які мы падтрымліваем.

Наперадзе нас чакае доўгі працэс аднаўлення справядлівасці і законнасці. Мы не ведаем, як і калі наступяць перамены, але мы да іх рыхтуемся і набліжаем гэты момант.

Сёння, у гэтай зале, я заклікаю вас і надалей падтрымліваць беларусаў і нашую барацьбу. Падтрымлівайце незалежных журналістаў, праваабаронцаў, культурніцкія і адукацыйныя ініцыятывы. Працягвайце прымаць рэпрэсаваных, палітвязняў, а таксама беларускіх ветэранаў, што ваявалі за Украіну.

Але прашу вас: ізалюючы рэжым, не будуйце новай жалезнай заслоны!

Візы і захаванне пасажырскага руху – усё гэта ўмацоўвае сувязь беларусаў з Еўропай. Мяжа з Літвой сёння – гэта мяжа са свабодным светам».

«Я адчуваю гонар, калі бачу наш сцяг сёння тут. Сцяг, які стаў сімвалам надзеі, пратэсту, а галоўнае – нязломнасці беларусаў. Бел-чырвона-белы сцяг нарадзіўся разам з нашай незалежнасцю. І сімвалічна, што яго стваральнік, Клаўдзій Дуж-Душэўскі, жыў тут, у Літве.

Як і «Пагоню», гэты сцяг не раз спрабавалі забараніць. За яго кідалі ў сталінскія турмы, збівалі і зневажалі. Але беларусы зноў і зноў выносілі яго на вуліцы. І я веру, пакуль лунае наш сцяг, пакуль гучыць беларуская мова, пакуль у нас ёсць такія саюзнікі, як Літва і іншыя краіны-партнёры, мы вернем сабе незалежнасць і абавязкова даб'ёмся свабоды.

І хоць сёння мы ўздымаем наш сцяг у Вільні, я веру, мы абавязкова зробім гэта зноў, у Мінску. І абавязкова гукнём разам: «Жыве Беларусь!»

«На жаль, эстонцы добра ведаюць, што такое акупацыя. Вы разумееце, што адбываецца сёння на акупаваных тэрыторыях Украіны, і што адбываецца ў Беларусі – і хто за ўсім гэтым стаіць.

Менавіта таму мы – беларусы, эстонцы, украінцы, літоўцы, латышы, грузіны, малдаване – павінны быць разам. Мы павінны зрабіць усё магчымае, каб перашкодзіць Пуціну аднавіць Расійскую імперыю – турму народаў.

Сёння Эстонія дапамагае беларусам і ўкраінцам змагацца з расійскім імперыялізмам. Пасля гвалтоўнага захопу ўлады Лукашэнкам у 2020 годзе Эстонія прыняла сотні беларускіх палітычных уцекачоў. Шмат хто з іх застаўся ў Эстоніі і робіць унёсак у эканоміку, грамадства і дэмакратыю краіны. Мы вельмі ўдзячныя вам за тое, што падаеце нам руку дапамогі ў гэты няпросты час.

Я ўпэўненая, што адкрыццё нашай місіі ў Таліне дасць практычныя вынікі».

«Гэтыя ўзнагароды – сімвал удзячнасці і прызнання кожнаму і кожнай, хто працягвае змагацца нягледзячы ні на што. Гэтыя выбітныя людзі робяць Беларусь мацнейшай і бліжэйшай да свабоды. Іх адданасць натхняе і дае надзею. Гэта гонар – быць побач з такімі беларусамі».

«Сёння я хачу проста сказаць вам: дзякуй. Дзякуй за тое, што памятаеце пра Дзень Волі і працягваеце збірацца і святкаваць гэтае важнае для кожнага беларуса свята. Што самастойна ладзіце маршы і канцэрты, лекцыі і імпрэзы. Дзякуй за вашыя сэрцы, поўныя пяшчоты, за вашыя ўчынкі, за вашую веру ў свабодную Беларусь.

Я ведаю, як няпроста бывае захоўваць аптымізм і надзею, калі ў свеце здараюцца цяжкасці і несправядлівасці. Але я таксама ведаю, што кожны наш жэст – гэта доказ таго, што мы не адныя. Хтосьці выйшаў на вуліцу, хтосьці запаліў свечку, хтосьці сказаў добрае слова – і ўсё гэта мае значэнне. Бо нават маленькая падзея можа даць надзею іншым, падштурхнуць іх да наступных крокаў. Страх і адчай заразныя. Але і надзея, дабрыня, падтрымка таксама.

Абдымаю кожнага і кожную. Жыве Беларусь!»

«Падтрымка Украіны – гэта не толькі маральны абавязак, але і наш супольны шлях да свабоды. Літва паказвае прыклад салідарнасці, і мы, беларусы, удзячныя за гэта. Мы ганарымся тымі беларусамі, хто разам з украінцамі змагаецца супраць расійскай агрэсіі – на фронце і ў тылу. Сустрэча яшчэ раз падкрэсліла: барацьба за свабоду – агульная. І яна патрабуе адзінства, салідарнасці і пастаянных дзеянняў».

«Дэмакратыі павінны паказаць сваю сілу. Я кажу не толькі пра ваенную магутнасць. Ваенная моц не мае значэння без грамадстваў, гатовых бараніць сваю свабоду. Таму інвестыцыі ў людзей такія важныя. Дэмакратыі перамаглі ў Халоднай вайне дзякуючы смеласці, паслядоўнасці і «мяккай сіле». Дзякуючы актывістам і дысідэнтам, падтрымку якім аказваў свабодны свет. Дзякуючы незалежным галасам, як, напрыклад, «Радыё Свабода». Вось чаму падтрымка незалежных СМІ і галасоў супраціву мае вырашальнае значэнне.

Нашая мэта – еўрапейская Беларусь. Для нас Еўрасаюз – гэта тое ж самае, чым Заходні Берлін быў для ГДР – маяк надзеі і свабоды.

Ніхто не прагне міру больш, чым украінцы і беларусы. Але мір нельга будаваць на пакоры. Мір – гэта не толькі адсутнасць вайны. Гэта і справядлівасць.

Для нас мір прыйдзе тады, калі Расія сыдзе не толькі з Украіны, але і з Беларусі. Калі беларусы змогуць выбіраць сваю будучыню без страху перад «старэйшым братам» з Усходу. Калі дыктатура будзе знішчаная, і тысячы сем’яў уз’яднаюцца. Калі мы перастанем прачынацца і глядзець спісы затрыманых. Калі мае дзеці змогуць зноў абняць свайго бацьку».