فلسفه علم
مطالب فلسفه تحلیلی و موضوعات فلسفه علم
این کانال تلاشی برای عمومی کردن مفاهیم فلسفه علم در جامعه ایرانی است.
برای ارتباط با Admin با آیدی @mmasiha1988 و درج تبلیغات میتوانید با کانال @adsphilosophy1 در ارتباط باشید.
این کانال تلاشی برای عمومی کردن مفاهیم فلسفه علم در جامعه ایرانی است.
برای ارتباط با Admin با آیدی @mmasiha1988 و درج تبلیغات میتوانید با کانال @adsphilosophy1 در ارتباط باشید.
Рейтинг TGlist
0
0
ТипПубличный
Верификация
Не верифицированныйДоверенность
Не провернныйРасположение
ЯзыкДругой
Дата создания каналаЖовт 16, 2015
Добавлено на TGlist
Бер 29, 2025Прикрепленная группа
گفت و شنودهای فلسفه تحلیلی
210
Последние публикации в группе "فلسفه علم"
14.04.202510:25
جلسه چهارم متافیزیک تحلیلی، دکتر مروارید
آذر ۱۳۹۸
@philosophyofscience
آذر ۱۳۹۸
@philosophyofscience
14.04.202510:25
جلسه چهارم متافیزیک دکتر مروارید
#متافیزیک
#دکتر_مروارید
#متافیزیک
#دکتر_مروارید
post.reposted:
Inekas | انعکاس
14.04.202510:20
🔵نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴
🔵«عینیت و بی‌طرفی در مطالعات اسلامی»
👥 با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف
➕ ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه کارگاه
➕ چهارشنبه و پنج‌شنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف
➕با ارائه ۱۱ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بین‌المللی
📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️عینیت و هنجارمندی
◀️عینیت و قدرت
◀️عینیت و تاریخ
🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکه‌سازی و تعامل علمی
📍 امکان نگه‌داری از کودکان
🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
👥توضیح درباره چرایی تفکیک مدارس بهاری و تابستانی انعکاس و رویکرد هر رویداد
🌐 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنما و برای ثبت‌نام به وب‌سایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas
🔵نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴
🔵«عینیت و بی‌طرفی در مطالعات اسلامی»
👥 با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف
➕ ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه کارگاه
➕ چهارشنبه و پنج‌شنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف
➕با ارائه ۱۱ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بین‌المللی
📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️عینیت و هنجارمندی
◀️عینیت و قدرت
◀️عینیت و تاریخ
🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکه‌سازی و تعامل علمی
📍 امکان نگه‌داری از کودکان
🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
👥توضیح درباره چرایی تفکیک مدارس بهاری و تابستانی انعکاس و رویکرد هر رویداد
🌐 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنما و برای ثبت‌نام به وب‌سایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas
post.reposted:
جمهوری فلسفه و ادبیات
08.04.202514:01
🔹شروع ثبت‌نام درسگفتار هشت‌جلسه‌ای
روش‌های فلسفه؛ فلسفه‌ورزیدن چگونه چیزی است؟
دکتر محسن زمانی
🔹چهارشنبه‌ها، ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۰:۳۰
شروع از ۲۰ فروردین ۱۴۰۴
شهریه (با حمایت مدرس):
۸۰۰ هزار تومان (دانشجویان ۶۵۰ هزار تومان)
برای دریافت اطلاعات کامل مربوط به این درس و ثبت‌نام به این آدرس مراجعه کنید:
https://jomhourifalsafe.com/academy/doingphilosophy-spring2025/
«جمهوری فلسفه و ادبیات»
روش‌های فلسفه؛ فلسفه‌ورزیدن چگونه چیزی است؟
دکتر محسن زمانی
🔹چهارشنبه‌ها، ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۰:۳۰
شروع از ۲۰ فروردین ۱۴۰۴
شهریه (با حمایت مدرس):
۸۰۰ هزار تومان (دانشجویان ۶۵۰ هزار تومان)
برای دریافت اطلاعات کامل مربوط به این درس و ثبت‌نام به این آدرس مراجعه کنید:
https://jomhourifalsafe.com/academy/doingphilosophy-spring2025/
«جمهوری فلسفه و ادبیات»
post.deleted16.04.202519:09
post.reposted:
نطقیات
07.04.202513:48
📣 آغاز ثبت‌نام دورهٔ معرفت‌شناسی (بهار ۱۴۰۴)
👤 مدرس: دکتر عبدالرسول کشفی (استاد فلسفه - دانشگاه تهران)
🟢 لینک رزومه دکتر کشفی در سایت دانشگاه تهران
🚮 آشنایی با استاد:
✍️ در مقام مولف:
📚 معرفت، یقین و احتمال (جستاری در معرفت‌شناسی فلسفی)
📚 چیستی و امکان معرفت
🗒 لینک مقالات دکتر عبدالرسول کشفی
▫️ درسگفتار معرفت‌شناسی در نطقیات
📨 کانال تلگرامی تأملات فلسفی (دکتر عبدالرسول کشفی)
🔮 صفحهٔ اینستاگرامی درسگفتارهای فلسفهٔ دکتر عبدالرسول کشفی
🟢 معرفی دوره:
فلسفه، در کم‌اشکال‌ترین تعریفش، دانشی است که با روشِ پیشین به پرسش‌های بنیادین انسان می‌پردازد. فلسفه سه شاخهٔ اصلی دارد: معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) ، وجودشناسی (انتولوژی) و ارزش‌شناسی (آکسیولوژی). این سه شاخه، به ترتیب، به پرسش‌هایِ بنیادینِ انسان در باب «معرفت» و «وجود» و «ارزش» می‌پردازند.
این دوره به مهم‌ترین شاخهٔ فلسفه، یعنی، «معرفت‌شناسی» یا «نظریهٔ معرفت» اختصاص دارد. اهمیت این شاخه از آن جهت است که نه تنها اعتبار معرفتی همه دانش‌های بشری بلکه اعتبارِ دو شاخهٔ دیگر فلسفه (وجود شناسی و ارزش‌شناسی) نیز بر آن مبتنی است.
🗂 عناوین سرفصل‌های دوره:
. معانی سه‌گانهٔ معرفت
. معرفت گزاره‌ای (تعریف سه‌جزئی: باور صادق موجه)
. چیستی باور
. ربط و نسبت باور با یقین و احتمال
. تناقض بخت‌آزمایی (لاتاری)
. چیستی توجیه
. نظریه‌های توجیه (درون‌گروی و برون‌گروی)
. مبناگروی و شاخه‌های آن
. مثال‌های نقضی گتیه
. شکاکیت دربارهٔ عالم خارج
📞 برای ثبت‌نام و مشاوره در خصوص دوره لطفا با آیدی زیر تماس بگیرید:
t.me/nutqiyyat_admin
🔴
🔮 t.me/nutqiyyat
🔮 t.me/nutqiyyat_classes
🔮 Instagram.com/Nutqiyyat
🔮 https://youtube.com/@nutqiyyat
👤 مدرس: دکتر عبدالرسول کشفی (استاد فلسفه - دانشگاه تهران)
🟢 لینک رزومه دکتر کشفی در سایت دانشگاه تهران
🚮 آشنایی با استاد:
✍️ در مقام مولف:
📚 معرفت، یقین و احتمال (جستاری در معرفت‌شناسی فلسفی)
📚 چیستی و امکان معرفت
🗒 لینک مقالات دکتر عبدالرسول کشفی
▫️ درسگفتار معرفت‌شناسی در نطقیات
📨 کانال تلگرامی تأملات فلسفی (دکتر عبدالرسول کشفی)
🔮 صفحهٔ اینستاگرامی درسگفتارهای فلسفهٔ دکتر عبدالرسول کشفی
🟢 معرفی دوره:
فلسفه، در کم‌اشکال‌ترین تعریفش، دانشی است که با روشِ پیشین به پرسش‌های بنیادین انسان می‌پردازد. فلسفه سه شاخهٔ اصلی دارد: معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) ، وجودشناسی (انتولوژی) و ارزش‌شناسی (آکسیولوژی). این سه شاخه، به ترتیب، به پرسش‌هایِ بنیادینِ انسان در باب «معرفت» و «وجود» و «ارزش» می‌پردازند.
این دوره به مهم‌ترین شاخهٔ فلسفه، یعنی، «معرفت‌شناسی» یا «نظریهٔ معرفت» اختصاص دارد. اهمیت این شاخه از آن جهت است که نه تنها اعتبار معرفتی همه دانش‌های بشری بلکه اعتبارِ دو شاخهٔ دیگر فلسفه (وجود شناسی و ارزش‌شناسی) نیز بر آن مبتنی است.
🗂 عناوین سرفصل‌های دوره:
. معانی سه‌گانهٔ معرفت
. معرفت گزاره‌ای (تعریف سه‌جزئی: باور صادق موجه)
. چیستی باور
. ربط و نسبت باور با یقین و احتمال
. تناقض بخت‌آزمایی (لاتاری)
. چیستی توجیه
. نظریه‌های توجیه (درون‌گروی و برون‌گروی)
. مبناگروی و شاخه‌های آن
. مثال‌های نقضی گتیه
. شکاکیت دربارهٔ عالم خارج
📞 برای ثبت‌نام و مشاوره در خصوص دوره لطفا با آیدی زیر تماس بگیرید:
t.me/nutqiyyat_admin
🔴
🔮 t.me/nutqiyyat
🔮 t.me/nutqiyyat_classes
🔮 Instagram.com/Nutqiyyat
🔮 https://youtube.com/@nutqiyyat
post.deleted16.04.202519:09
07.04.202513:48
✅ تبلیغات
07.04.202507:28
با سلام و احترام
به اطلاع می‌رساند که سمینارهای گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس در ترم جاری، مطابق روال سابق در روزهای دوشنبه ساعت ١٠ الی ١٢، از تاریخ ٢۵ فروردین ماه برگزار خواهد شد.
@philosophyofscience
به اطلاع می‌رساند که سمینارهای گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس در ترم جاری، مطابق روال سابق در روزهای دوشنبه ساعت ١٠ الی ١٢، از تاریخ ٢۵ فروردین ماه برگزار خواهد شد.
@philosophyofscience
04.04.202512:31
🟠یادآوری برنامه سخنرانی های پژوهشکده فلسفه تحلیلی در بهار ۱۴۰۴
👈لطفا به اضافه شدن سخنرانی آقای دکتر شیخ جباری در روز دوشنبه ۲۵ فروردین توجه بفرمایید.
@philosophyofscience
👈لطفا به اضافه شدن سخنرانی آقای دکتر شیخ جباری در روز دوشنبه ۲۵ فروردین توجه بفرمایید.
@philosophyofscience
01.04.202511:46
جلسه سوم متافیزیک تحلیلی، دکتر مروارید
آذر ۱۳۹۸
@philosophyofscience
آذر ۱۳۹۸
@philosophyofscience
01.04.202511:45
جلسه سوم متافیزیک تحلیلی
#دکتر_مروارید
#متافیزیک
#دکتر_مروارید
#متافیزیک
post.reposted:
تکامل و فلسفه
01.04.202511:43
... ادامه‌ی پست قبل
جنبه‌های تاریک هوش مصنوعی
با این حال، این هم‌تکاملی سویه‌های تاریک و چالش‌برانگیز جدی‌ای نیز برای به‌زیستی انسان دارد که بسیاری از آن‌ها ریشه‌های عمیق‌تری در همان پدیده‌ی «عدم تطابق» دارند یا آن را تشدید می‌کنند. اضطراب و ناامنی شغلی ناشی از اتوماسیون گسترده می‌تواند به منبع مهمی برای استرس مزمن تبدیل شود و نابرابری‌های اقتصادی را دامن بزند. در حوزه‌ی سلامت روان، الگوریتم‌های هوش مصنوعی که موتور محرک رسانه‌های اجتماعی هستند، می‌توانند مقایسه اجتماعی مضر، اعتیاد دیجیتال، انتشار ویروس‌وار اطلاعات نادرست، و نفرت‌پراکنی را تقویت کرده و به قطبی‌شدن جوامع و فرسایش سلامت روان دامن زنند. جایگزینیِ فزاینده‌ی تعاملات انسانی عمیق با تعاملات الگوریتمی یا رباتیک، چه در خدمات مشتری و چه در همراهی، می‌تواند مهارت‌های اجتماعی ما را تضعیف کرده و احساس تنهایی را، به‌رغم اتصال ظاهری، عمیق‌تر سازد؛ این مستقیماً با نیاز تکاملی ما به ارتباطات چهره به چهره و تعلق واقعی در تضاد است. سرعت بالای تغییرات و پیچیدگی روزافزون سیستم‌های هوش مصنوعی نیز می‌تواند فشار شناختی و احساس عدم کنترل را افزایش دهد. تهدیدات برای خودمختاری فردی نیز جدی‌ست؛ الگوریتم‌ها می‌توانند با ایجاد حباب‌های فیلتر، دید ما به جهان را محدود کنند و حتی به صورت نامحسوس رفتار و افکار ما را از طریق تبلیغات هدفمند یا پروپاگاندای سیاسی دستکاری کنند. استفاده از سیستم‌های تصمیم‌گیری الگوریتمی غیرشفاف در حوزه‌های حیاتی مانند استخدام، اعتباردهی یا عدالت کیفری، بدون وجود سازوکارهای پاسخگویی کافی، خطر بی‌عدالتی سیستماتیک و تضعیف عاملیت فردی را به همراه دارد. وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی برای انجام وظایف فکری یا عملی می‌تواند منجر به کاهش مهارت‌های شناختی و عملی انسان و تضعیف توانایی تفکر مستقل شود. نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی نیز با تمرکز قدرت محاسباتی و داده‌ها در دست تعداد محدودی از شرکت‌ها و کشورها، و توزیع نامتوازن منافع حاصل از هوش مصنوعی، در معرض تشدید قرار دارند. خطرات ایمنی و امنیتی نیز قابل توجه‌اند؛ از توسعه سلاح‌های خودمختار گرفته تا سوءاستفاده از هوش مصنوعی برای حملات سایبری پیشرفته، نظارت گسترده و نقض حریم خصوصی. خطاهای پیش‌بینی‌نشده در سیستم‌های پیچیده یا شکست در هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های انسانی نیز می‌تواند عواقب فاجعه‌باری در پی داشته باشد. در نهایت، در افق‌های دورتر، پیشرفت هوش مصنوعی سؤالات وجودی عمیقی را در مورد جایگاه و معنای نقش انسان در جهانی که ممکن است ماشین‌ها در بسیاری از توانایی‌های شناختی و خلاقانه از ما پیشی بگیرند، مطرح می‌کند و حتی سناریوهای مربوط به خطرات وجودی ناشی از ابرهوش کنترل‌نشده نیز قابل‌تأمل‌اند؛ هر چند شخصاً مشکات یاد شده را جدی‌تر می‌بینم.
چه کنیم؟!
در نهایت، هم‌تکاملی انسان و هوش مصنوعی، به‌زیستی ما را در یک دوراهی سرنوشت‌ساز قرار داده است. این رابطه هم قابلیت‌هایی برای ارتقای بی‌سابقه‌ی کیفیت زندگی، سلامت، دانش و توانمندی‌های ما دارد، و هم‌زمان می‌تواند مشکلاتِ موجود را تشدید کرده و مخاطرات جدیدی در حوزه‌ی سلامت روان، خودمختاری، عدالت اجتماعی، امنیت و حتی معنای وجودی انسان ایجاد کند. مسیر آینده به صورت خودکار به سمت بهبود یا وخامت حرکت نمی‌کند؛ بلکه محصول انتخاب‌ها، اولویت‌بندی‌ها و تلاش‌های آگاهانه ما خواهد بود. هدایت این هم‌تکاملی قدرتمند نیازمند تعهد جمعی به اصول اخلاقی، تضمین ایمنی، تلاش جدی برای هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های بنیادین انسانی، توزیع عادلانه‌ی منافع و تمرکز بر تقویت و تکمیل توانمندی‌های انسانی به جای جایگزینی صرف آن‌هاست. تنها از این طریق می‌توان امیدوار بود که هوش مصنوعی در نهایت به نیرویی برای شکوفایی پایدار به‌زیستی انسان تبدیل شود.
حالا اگر فردی صرفاً در جهت کاهش جنبه‌های منفیِ پیش رو هشدار دهد کاری غیرعلمی کرده است؟ خیر. چنین رویکردی همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست. مطابق معرفت‌شناسی تکاملی ما باید در جهت حذف خطا و کاستن از ناکارآمدی‌ها پیش برویم. به وضوح جنبه‌های مثبت تغییرات نیاز به هشدار ندارد. اما آیا این نگاهی یکسونگرانه نیست؟ خیر. زیرا در آنچه جنبه‌های مثبت می‌نامیم، به مرور زمان عوارض منفی پدیدار می‌شود. چه کسی فکرش را می‌کرد که با شروع خط تولید اتومبیل‌های بنز و فورد روند آلودگی کره‌ی زمین آغاز شود؟ و صدالبته کنار نهادن اتومبیل ناممکن است و باید درصدد رفع مشکلات جانبی آن باشیم.
عموم مردم نسبت به آینده خوش‌بینیِ غیرواقع‌بینانه دارند. در این میان نیازمند افرادی هستیم که نسبت به خطرات پیش رو هشدار دهند. و البته چنین فردی کمتر مورد توجه خواهد بود و به احتمال زیاد به بدبینی نیز متهم می‌شود.
هادی صمدی
@evophilosophy
جنبه‌های تاریک هوش مصنوعی
با این حال، این هم‌تکاملی سویه‌های تاریک و چالش‌برانگیز جدی‌ای نیز برای به‌زیستی انسان دارد که بسیاری از آن‌ها ریشه‌های عمیق‌تری در همان پدیده‌ی «عدم تطابق» دارند یا آن را تشدید می‌کنند. اضطراب و ناامنی شغلی ناشی از اتوماسیون گسترده می‌تواند به منبع مهمی برای استرس مزمن تبدیل شود و نابرابری‌های اقتصادی را دامن بزند. در حوزه‌ی سلامت روان، الگوریتم‌های هوش مصنوعی که موتور محرک رسانه‌های اجتماعی هستند، می‌توانند مقایسه اجتماعی مضر، اعتیاد دیجیتال، انتشار ویروس‌وار اطلاعات نادرست، و نفرت‌پراکنی را تقویت کرده و به قطبی‌شدن جوامع و فرسایش سلامت روان دامن زنند. جایگزینیِ فزاینده‌ی تعاملات انسانی عمیق با تعاملات الگوریتمی یا رباتیک، چه در خدمات مشتری و چه در همراهی، می‌تواند مهارت‌های اجتماعی ما را تضعیف کرده و احساس تنهایی را، به‌رغم اتصال ظاهری، عمیق‌تر سازد؛ این مستقیماً با نیاز تکاملی ما به ارتباطات چهره به چهره و تعلق واقعی در تضاد است. سرعت بالای تغییرات و پیچیدگی روزافزون سیستم‌های هوش مصنوعی نیز می‌تواند فشار شناختی و احساس عدم کنترل را افزایش دهد. تهدیدات برای خودمختاری فردی نیز جدی‌ست؛ الگوریتم‌ها می‌توانند با ایجاد حباب‌های فیلتر، دید ما به جهان را محدود کنند و حتی به صورت نامحسوس رفتار و افکار ما را از طریق تبلیغات هدفمند یا پروپاگاندای سیاسی دستکاری کنند. استفاده از سیستم‌های تصمیم‌گیری الگوریتمی غیرشفاف در حوزه‌های حیاتی مانند استخدام، اعتباردهی یا عدالت کیفری، بدون وجود سازوکارهای پاسخگویی کافی، خطر بی‌عدالتی سیستماتیک و تضعیف عاملیت فردی را به همراه دارد. وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی برای انجام وظایف فکری یا عملی می‌تواند منجر به کاهش مهارت‌های شناختی و عملی انسان و تضعیف توانایی تفکر مستقل شود. نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی نیز با تمرکز قدرت محاسباتی و داده‌ها در دست تعداد محدودی از شرکت‌ها و کشورها، و توزیع نامتوازن منافع حاصل از هوش مصنوعی، در معرض تشدید قرار دارند. خطرات ایمنی و امنیتی نیز قابل توجه‌اند؛ از توسعه سلاح‌های خودمختار گرفته تا سوءاستفاده از هوش مصنوعی برای حملات سایبری پیشرفته، نظارت گسترده و نقض حریم خصوصی. خطاهای پیش‌بینی‌نشده در سیستم‌های پیچیده یا شکست در هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های انسانی نیز می‌تواند عواقب فاجعه‌باری در پی داشته باشد. در نهایت، در افق‌های دورتر، پیشرفت هوش مصنوعی سؤالات وجودی عمیقی را در مورد جایگاه و معنای نقش انسان در جهانی که ممکن است ماشین‌ها در بسیاری از توانایی‌های شناختی و خلاقانه از ما پیشی بگیرند، مطرح می‌کند و حتی سناریوهای مربوط به خطرات وجودی ناشی از ابرهوش کنترل‌نشده نیز قابل‌تأمل‌اند؛ هر چند شخصاً مشکات یاد شده را جدی‌تر می‌بینم.
چه کنیم؟!
در نهایت، هم‌تکاملی انسان و هوش مصنوعی، به‌زیستی ما را در یک دوراهی سرنوشت‌ساز قرار داده است. این رابطه هم قابلیت‌هایی برای ارتقای بی‌سابقه‌ی کیفیت زندگی، سلامت، دانش و توانمندی‌های ما دارد، و هم‌زمان می‌تواند مشکلاتِ موجود را تشدید کرده و مخاطرات جدیدی در حوزه‌ی سلامت روان، خودمختاری، عدالت اجتماعی، امنیت و حتی معنای وجودی انسان ایجاد کند. مسیر آینده به صورت خودکار به سمت بهبود یا وخامت حرکت نمی‌کند؛ بلکه محصول انتخاب‌ها، اولویت‌بندی‌ها و تلاش‌های آگاهانه ما خواهد بود. هدایت این هم‌تکاملی قدرتمند نیازمند تعهد جمعی به اصول اخلاقی، تضمین ایمنی، تلاش جدی برای هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های بنیادین انسانی، توزیع عادلانه‌ی منافع و تمرکز بر تقویت و تکمیل توانمندی‌های انسانی به جای جایگزینی صرف آن‌هاست. تنها از این طریق می‌توان امیدوار بود که هوش مصنوعی در نهایت به نیرویی برای شکوفایی پایدار به‌زیستی انسان تبدیل شود.
حالا اگر فردی صرفاً در جهت کاهش جنبه‌های منفیِ پیش رو هشدار دهد کاری غیرعلمی کرده است؟ خیر. چنین رویکردی همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست. مطابق معرفت‌شناسی تکاملی ما باید در جهت حذف خطا و کاستن از ناکارآمدی‌ها پیش برویم. به وضوح جنبه‌های مثبت تغییرات نیاز به هشدار ندارد. اما آیا این نگاهی یکسونگرانه نیست؟ خیر. زیرا در آنچه جنبه‌های مثبت می‌نامیم، به مرور زمان عوارض منفی پدیدار می‌شود. چه کسی فکرش را می‌کرد که با شروع خط تولید اتومبیل‌های بنز و فورد روند آلودگی کره‌ی زمین آغاز شود؟ و صدالبته کنار نهادن اتومبیل ناممکن است و باید درصدد رفع مشکلات جانبی آن باشیم.
عموم مردم نسبت به آینده خوش‌بینیِ غیرواقع‌بینانه دارند. در این میان نیازمند افرادی هستیم که نسبت به خطرات پیش رو هشدار دهند. و البته چنین فردی کمتر مورد توجه خواهد بود و به احتمال زیاد به بدبینی نیز متهم می‌شود.
هادی صمدی
@evophilosophy
post.reposted:تکامل و فلسفه
01.04.202511:43
به‌زیستی انسان در سایه‌ی گسترش هوش مصنوعی
جهان پیش رو برای انسان بهتر است یا بدتر؟ می‌توان محافظه‌کارانه گفت «ما صرفاً شاهد تغییرات هستیم». این سخن هر چند صادق است اما کم‌محتواست و حدسی جسورانه نیست زیرا هیچ اطلاعی برای سازگار کردن خود با تغییرات نمی‌دهد. با اتخاذِ رویکردی علمی ما باید مدل‌هایی ابطال‌پذیر و اصلاح‌پذیر معرفی کنیم و آن مدل را مبنایی بر هدایت رفتار خود قرار دهیم. از منظر آینده‌پژوهی تکاملی خواهم گفت که چرا نگاهی نقادانه به آینده‌ی تکنولوژی، ارجح است بر دو نگاه رقیبِ خنثی و تأییدگرایانه.
تکنولوژی و به‌زیستی
مسیر به‌زیستی انسان در طول تاریخ، داستانی پیچیده و چندوجهی بوده است. اگر موفقیت تکاملی را صرفاً با معیارهای زیستی بقا و تولید مثل بسنجیم، گونه‌ی انسان به موفقیتی خیره‌کننده دست یافته است. جمعیت ما به شکلی انفجاری افزایش یافته، بر سراسر کره زمین تسلط یافته‌ایم و به لطف پیشرفت‌هایی به‌ویژه در حوزه بهداشت و کنترل بیماری‌های عفونی، میانگین طول عمرمان به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
اما هنگامی که مفهوم به‌زیستی را در معنای جامع آن که شامل سلامت جسمی و روانی، شادی، رضایت از زندگی، روابط اجتماعی معنادار، احساس هدفمندی، امنیت و دسترسی به منابع است در نظر بگیریم، تصویر دیگر به این سرراستی نیست. پیشرفت‌های تکنولوژیک و فرهنگی، ضمن افزایش طول عمر و کاهش برخی خطرات مانند مرگ‌ومیر ناشی از خشونت (در مقیاس تاریخی) و رفع بسیاری از سختی‌های فیزیکی، مشکلات نوینی را نیز به همراه آورده‌اند. بسیاری از این مشکل‌ها ریشه در پدیده‌ای دارند که می‌توان آن را «عدم تطابق» نامید؛ عدم تطابق میان محیط مدرنی که با سرعت توسط تکنولوژی تغییر شکل یافته و زیست‌شناسی و روان‌شناسی ما که طی میلیون‌ها سال برای شرایطی بسیار متفاوت تکامل یافته است. ظهور بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و چاقی، همگی محصول سبک زندگی مدرن و رژیم‌های غذایی نامتناسب با متابولیسم تکامل‌یافته‌ی ما هستند. به همین ترتیب، شیوع مشکلات سلامت روان نظیر اضطراب، افسردگی و احساس تنهایی، می‌تواند بازتابی از عدم تطابق اجتماعی باشد. زندگی در جوامع بزرگ و گمنام، در تضاد با نیاز تکاملی ما به تعلق به گروه‌های کوچک و منسجم قرار دارد. فشار ناشی از مقایسه‌ی اجتماعی که توسط رسانه‌ها و فرهنگ مصرف‌گرایی تشدید می‌شود، سرعت سرسام‌آور تغییرات و عدم قطعیت ناشی از آن، و بحران‌های زیست‌محیطی که خود محصول جانبی موفقیت تکنولوژیک و جمعیتی ما هستند، همگی به این تصویر پیچیده دامن می‌زنند. در جوامعی که نیازهای اولیه تا حد زیادی برآورده شده، حتی یافتن معنا و هدف در زندگی می‌تواند به چالشی برای به‌زیستی تبدیل شود. بنابراین، تاریخ به‌زیستی انسان، داستان یک معامله‌ی مداوم است؛ رفع برخی رنج‌ها و خطرات قدیمی به قیمت ظهور چالش‌ها و آسیب‌پذیری‌های جدید.
ورود هوش مصنوعی
حال، هوش مصنوعی به عنوان قدرتمندترین ابزار تکنولوژیکی که بشر تاکنون آفریده، وارد این صحنه می‌شود و در بطن هم‌تکاملی جدیدی با انسان قرار می‌گیرد. این هم‌تکاملی قابلیت آن را دارد که هم جنبه‌های مثبت و هم جنبه‌های منفی به‌زیستی انسان را به شکلی بی‌سابقه تشدید کند. در سوی مثبت، هوش مصنوعی نویدبخش پیشرفت‌های چشمگیری است. در حوزه سلامت جسمی، توانایی آن در تحلیل دقیق داده‌های پزشکی، تشخیص زودهنگام و دقیق‌تر بیماری‌ها، تسریع روند کشف و توسعه داروهای جدید، افزایش دقت جراحی‌های رباتیک و توسعه ابزارهای توانبخشی هوشمند، می‌تواند به افزایش بیشتر طول عمر و کیفیت زندگی کمک کند. سیستم‌های پایش سلامت مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به پیشگیری فعالانه از بیماری‌ها یاری دهند. در قلمرو دانش و آموزش، هوش مصنوعی با فراهم آوردن امکان آموزش شخصی‌سازی شده متناسب با نیاز هر فرد، عمل کردن به عنوان دستیار پژوهش و یادگیری قدرتمند، و شکستن موانع زبانی از طریق ترجمه‌های پیشرفته، دسترسی به دانش و فرصت‌های یادگیری را دموکراتیک‌تر و کارآمدتر می‌سازد. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند با اتوماسیون کارهای تکراری، خسته‌کننده یا خطرناک، انسان‌ها را از بار این وظایف رها کرده و زمان و انرژی آن‌ها را برای فعالیت‌های خلاقانه‌تر، معنادارتر یا صرفاً استراحت و روابط انسانی آزاد کند. بهینه‌سازی سیستم‌های پیچیده در مدیریت منابع، انرژی و حمل‌ونقل نیز می‌تواند به رفاه عمومی کمک کند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزاری برای تقویت خلاقیت انسانی در هنر، موسیقی و طراحی عمل کند و در حل مسائل پیچیده علمی و اجتماعی، مانند مدل‌سازی تغییرات اقلیمی یا تحلیل روندهای اقتصادی، به انسان یاری رساند.
حتی در حوزه ارتباطات، پتانسیل‌هایی برای تسهیل ارتباط افراد دارای معلولیت یا فراهم آوردن نوعی همراهی برای افراد تنها وجود دارد.
اما داستان پیچیده‌تر از صرفِ این وجوه خوش‌بینانه است!
ادامه در پست بعد...
جهان پیش رو برای انسان بهتر است یا بدتر؟ می‌توان محافظه‌کارانه گفت «ما صرفاً شاهد تغییرات هستیم». این سخن هر چند صادق است اما کم‌محتواست و حدسی جسورانه نیست زیرا هیچ اطلاعی برای سازگار کردن خود با تغییرات نمی‌دهد. با اتخاذِ رویکردی علمی ما باید مدل‌هایی ابطال‌پذیر و اصلاح‌پذیر معرفی کنیم و آن مدل را مبنایی بر هدایت رفتار خود قرار دهیم. از منظر آینده‌پژوهی تکاملی خواهم گفت که چرا نگاهی نقادانه به آینده‌ی تکنولوژی، ارجح است بر دو نگاه رقیبِ خنثی و تأییدگرایانه.
تکنولوژی و به‌زیستی
مسیر به‌زیستی انسان در طول تاریخ، داستانی پیچیده و چندوجهی بوده است. اگر موفقیت تکاملی را صرفاً با معیارهای زیستی بقا و تولید مثل بسنجیم، گونه‌ی انسان به موفقیتی خیره‌کننده دست یافته است. جمعیت ما به شکلی انفجاری افزایش یافته، بر سراسر کره زمین تسلط یافته‌ایم و به لطف پیشرفت‌هایی به‌ویژه در حوزه بهداشت و کنترل بیماری‌های عفونی، میانگین طول عمرمان به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
اما هنگامی که مفهوم به‌زیستی را در معنای جامع آن که شامل سلامت جسمی و روانی، شادی، رضایت از زندگی، روابط اجتماعی معنادار، احساس هدفمندی، امنیت و دسترسی به منابع است در نظر بگیریم، تصویر دیگر به این سرراستی نیست. پیشرفت‌های تکنولوژیک و فرهنگی، ضمن افزایش طول عمر و کاهش برخی خطرات مانند مرگ‌ومیر ناشی از خشونت (در مقیاس تاریخی) و رفع بسیاری از سختی‌های فیزیکی، مشکلات نوینی را نیز به همراه آورده‌اند. بسیاری از این مشکل‌ها ریشه در پدیده‌ای دارند که می‌توان آن را «عدم تطابق» نامید؛ عدم تطابق میان محیط مدرنی که با سرعت توسط تکنولوژی تغییر شکل یافته و زیست‌شناسی و روان‌شناسی ما که طی میلیون‌ها سال برای شرایطی بسیار متفاوت تکامل یافته است. ظهور بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و چاقی، همگی محصول سبک زندگی مدرن و رژیم‌های غذایی نامتناسب با متابولیسم تکامل‌یافته‌ی ما هستند. به همین ترتیب، شیوع مشکلات سلامت روان نظیر اضطراب، افسردگی و احساس تنهایی، می‌تواند بازتابی از عدم تطابق اجتماعی باشد. زندگی در جوامع بزرگ و گمنام، در تضاد با نیاز تکاملی ما به تعلق به گروه‌های کوچک و منسجم قرار دارد. فشار ناشی از مقایسه‌ی اجتماعی که توسط رسانه‌ها و فرهنگ مصرف‌گرایی تشدید می‌شود، سرعت سرسام‌آور تغییرات و عدم قطعیت ناشی از آن، و بحران‌های زیست‌محیطی که خود محصول جانبی موفقیت تکنولوژیک و جمعیتی ما هستند، همگی به این تصویر پیچیده دامن می‌زنند. در جوامعی که نیازهای اولیه تا حد زیادی برآورده شده، حتی یافتن معنا و هدف در زندگی می‌تواند به چالشی برای به‌زیستی تبدیل شود. بنابراین، تاریخ به‌زیستی انسان، داستان یک معامله‌ی مداوم است؛ رفع برخی رنج‌ها و خطرات قدیمی به قیمت ظهور چالش‌ها و آسیب‌پذیری‌های جدید.
ورود هوش مصنوعی
حال، هوش مصنوعی به عنوان قدرتمندترین ابزار تکنولوژیکی که بشر تاکنون آفریده، وارد این صحنه می‌شود و در بطن هم‌تکاملی جدیدی با انسان قرار می‌گیرد. این هم‌تکاملی قابلیت آن را دارد که هم جنبه‌های مثبت و هم جنبه‌های منفی به‌زیستی انسان را به شکلی بی‌سابقه تشدید کند. در سوی مثبت، هوش مصنوعی نویدبخش پیشرفت‌های چشمگیری است. در حوزه سلامت جسمی، توانایی آن در تحلیل دقیق داده‌های پزشکی، تشخیص زودهنگام و دقیق‌تر بیماری‌ها، تسریع روند کشف و توسعه داروهای جدید، افزایش دقت جراحی‌های رباتیک و توسعه ابزارهای توانبخشی هوشمند، می‌تواند به افزایش بیشتر طول عمر و کیفیت زندگی کمک کند. سیستم‌های پایش سلامت مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به پیشگیری فعالانه از بیماری‌ها یاری دهند. در قلمرو دانش و آموزش، هوش مصنوعی با فراهم آوردن امکان آموزش شخصی‌سازی شده متناسب با نیاز هر فرد، عمل کردن به عنوان دستیار پژوهش و یادگیری قدرتمند، و شکستن موانع زبانی از طریق ترجمه‌های پیشرفته، دسترسی به دانش و فرصت‌های یادگیری را دموکراتیک‌تر و کارآمدتر می‌سازد. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند با اتوماسیون کارهای تکراری، خسته‌کننده یا خطرناک، انسان‌ها را از بار این وظایف رها کرده و زمان و انرژی آن‌ها را برای فعالیت‌های خلاقانه‌تر، معنادارتر یا صرفاً استراحت و روابط انسانی آزاد کند. بهینه‌سازی سیستم‌های پیچیده در مدیریت منابع، انرژی و حمل‌ونقل نیز می‌تواند به رفاه عمومی کمک کند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزاری برای تقویت خلاقیت انسانی در هنر، موسیقی و طراحی عمل کند و در حل مسائل پیچیده علمی و اجتماعی، مانند مدل‌سازی تغییرات اقلیمی یا تحلیل روندهای اقتصادی، به انسان یاری رساند.
حتی در حوزه ارتباطات، پتانسیل‌هایی برای تسهیل ارتباط افراد دارای معلولیت یا فراهم آوردن نوعی همراهی برای افراد تنها وجود دارد.
اما داستان پیچیده‌تر از صرفِ این وجوه خوش‌بینانه است!
ادامه در پست بعد...
post.reposted:تکامل و فلسفه
29.03.202509:02
چگونه تصمیم‌های هوشمندانه‌تری بگیریم؟
از کپک‌های مخاطی بیاموزیم!
در مقاله‌ی کوتاهی که امروز در سایت روان‌شناسی روز آمده، و خلاصه‌ی آن را اینجا می‌خوانید، به بازنگری اساسی در نگرش خود به عقلانیت و هوشمندی دعوت می‌شویم. شاید در نگاه اول، تشبیه رفتار هوشمندانه به رفتار کپک ناخوشایند باشد، اما اندکی صبر کنید: دریچه‌ای نو به سوی عقلانیت را پیش روی خود خواهید دید که همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست و البته ما را به فراتر از ابطال‌گرایی ساده دعوت می‌کند.
کپک‌های مخاطی با قدمتی میلیون‌ها ساله، تمام تصورات ما از هوش و کنجکاوی را به چالش می‌کشند. بی‌مغز و بی‌نورون، اما گره‌گشای مسائلی که پیشرفته‌ترین سامانه‌های ما را در رقابت شکست می‌دهند. این موجودات شگفت‌انگیز، راز دستیابی به نتایج شگرف از دل قواعد ساده، جست‌وجوی بی‌کران و کنجکاوی سیری‌ناپذیر را برملا می‌سازند.
آزمایش‌های حیرت‌انگیز، توانایی این موجودات را در حل معماهای هزارتو به اثبات رسانده‌اند. در پژوهشی پیشگامانه، دانشمندان دریافتند که این کپک‌ها چگونه شبکه‌ای از لوله‌های پروتوپلاسمی را برای رسیدن به غذا گسترش می‌دهند، شبکه‌ای که به طرز شگفت‌آوری، الگوی سامانه‌ی راه‌آهن توکیو را بازآفرینی می‌کند. سیستمی که مهندسان خبره با دهه‌ها تلاش و پیچیده‌ترین ابزارها بهینه‌سازی کرده‌اند، توسط موجودی تک‌سلولی و بی‌مغز، به شکلی غریزی تقلید می‌شود.
این توانایی، نه جادوست و نه وهم، بلکه حاصل چرخه‌ی تصمیم‌گیری ساده و قدرتمندی است که در گذر زمان تکامل یافته است.
الگوریتم مورد استفاده چیست؟
کپک مخاطی، با گستردن شاخه‌های جست‌وجوگر خود به هر سو، محیط را کاوش می‌کند. هنگامی که این شاخه‌ها به غذا می‌رسند، مسیرهای تغذیه تقویت شده و مستحکم‌تر می‌گردند. اما نکته‌ی کلیدی اینجاست: مسیرهای کم‌بازده‌تر رها نمی‌شوند، بلکه با شدتی کمتر حفظ می‌گردند، گویی کپک، گزینه‌ها را باز نگه داشته و آمادگی تغییر شرایط را دارد.
به همین سادگی.
بدین سان، الگوریتمی غیرمتمرکز و شگفت‌آور پدیدار می‌شود: جستجوی گسترده، حس کردن محلی، و تقویت آنچه کارآمد است، بی‌آنکه آنچه روزی سودمند بوده، به فراموشی سپرده شود.
حتی مسائلی پیچیده‌تر، مانند مسئله‌ی فروشنده‌ی دوره‌گرد، که ابررایانه‌ها را نیز به چالش می‌کشند، در برابر توانایی این موجود تک‌سلولی سر تسلیم فرود می‌آورند.
درسی برای انسان: کنجکاوی و افق دید را گسترش دهید
کپک مخاطی، بی‌نورون و بی‌مغز، اما سرشار از هوشمندی است. میلیون‌ها سال تکامل، کپک را استادِ کاوش و انطباق‌پذیری ساخته است. درسی ارزشمند برای ما انسان‌ها، به ویژه در باب انطباق‌پذیری و کنجکاوی.
کپک بی‌محابا به سوی بزرگ‌ترین منبع غذا یورش نمی‌برد، بلکه با کنجکاوی خستگی‌ناپذیر، به کاوش می‌پردازد. مسیرهای امیدبخش را تقویت می‌کند و ارتباطات ضعیف‌تر را با نقاط دوردست، که شاید روزی گنجی نهفته داشته باشند، حفظ می‌کند. نه در یک مسیر زیاده‌روی می‌کند و نه پل‌های پشت سر را ویران می‌سازد. سیستمی زنده برای بقا در دنیایی نامطمئن، دنیایی که شباهت انکارناپذیری با جهان پرشتاب و متغیر امروز ما دارد.
همان‌گونه که کپک، نقشه‌ای زنده از محیط خود ترسیم می‌کند، ما نیز می‌توانیم با کاوشگری، تقویت نقاط قوت و حفظ آمادگی برای احتمالات، مسیر زندگی خود را شکل دهیم.
به خلاف هوشمندی مشاهده‌شده در این الگو، نظام‌های آموزشی و ساختارهای شغلی، تخصص‌گرایی زودهنگام و مسیرهای از پیش تعیین‌شده را می‌ستایند. گویی مجبوریم تنها یک راه را برگزینیم و در آن عمیق شویم. این رویکرد، شاید کارآمدی ظاهری داشته باشد، اما به بهای از دست رفتن انعطاف‌پذیری سیستم و سرکوب کنجکاوی فردی تمام می‌شود.
هنگامی که گردباد تغییرات از راه می‌رسد، چه فروپاشی اقتصادی باشد، چه تحولات فناورانه، آنانی که تنها یک راه را پیموده‌اند، خود را بی‌نقشه و بی‌یاور خواهند یافت. جامعه نیز از این تک‌بعدی شدن افراد ضرر می‌کند. دنیایی که کنجکاوی را به بند می‌کشد و کاوشگری را به حاشیه می‌راند، داوینچی‌ها و لایب‌نیتزهای آینده را خفه می‌کند.
کپکِ بی‌مغز حقیقتی را درک می‌کند که ما اغلب از آن غافلیم: شکوفایی در گرو گستردگی افق دید است. تکامل، نه به خاطر انتخاب یک راهبرد پیروز و پافشاری بر آن، بلکه به خاطر پاسخگویی، گسترش دامنه، و آزمودن راه‌هایی که شاید امروز بی‌ثمر باشند، اما فردا ناجی، به آن پاداش داده است.
شاید پراکندگی علایق، یا کشش به سوی بی‌شمار چیز، نه نقص، که موهبتی باشد. راهبردی تکاملی و خردمندانه برای رهیابی در جهان پیچیده. راهبردی که احیای آن، برای همگان سودمند خواهد بود.
الگوریتم یادشده در گسترش هوش مصنوعی و رباتیک نیز کاربردهای زیادی خواهد داشت زیرا درس بزرگی در آن نهفته است: مسیرهایی را که نادرست و ناکارآمد ارزیابی شدند یکسره رها نکنید، شاید روزی مجدد به کار آیند.
هادی صمدی
@evophilosophy
از کپک‌های مخاطی بیاموزیم!
در مقاله‌ی کوتاهی که امروز در سایت روان‌شناسی روز آمده، و خلاصه‌ی آن را اینجا می‌خوانید، به بازنگری اساسی در نگرش خود به عقلانیت و هوشمندی دعوت می‌شویم. شاید در نگاه اول، تشبیه رفتار هوشمندانه به رفتار کپک ناخوشایند باشد، اما اندکی صبر کنید: دریچه‌ای نو به سوی عقلانیت را پیش روی خود خواهید دید که همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست و البته ما را به فراتر از ابطال‌گرایی ساده دعوت می‌کند.
کپک‌های مخاطی با قدمتی میلیون‌ها ساله، تمام تصورات ما از هوش و کنجکاوی را به چالش می‌کشند. بی‌مغز و بی‌نورون، اما گره‌گشای مسائلی که پیشرفته‌ترین سامانه‌های ما را در رقابت شکست می‌دهند. این موجودات شگفت‌انگیز، راز دستیابی به نتایج شگرف از دل قواعد ساده، جست‌وجوی بی‌کران و کنجکاوی سیری‌ناپذیر را برملا می‌سازند.
آزمایش‌های حیرت‌انگیز، توانایی این موجودات را در حل معماهای هزارتو به اثبات رسانده‌اند. در پژوهشی پیشگامانه، دانشمندان دریافتند که این کپک‌ها چگونه شبکه‌ای از لوله‌های پروتوپلاسمی را برای رسیدن به غذا گسترش می‌دهند، شبکه‌ای که به طرز شگفت‌آوری، الگوی سامانه‌ی راه‌آهن توکیو را بازآفرینی می‌کند. سیستمی که مهندسان خبره با دهه‌ها تلاش و پیچیده‌ترین ابزارها بهینه‌سازی کرده‌اند، توسط موجودی تک‌سلولی و بی‌مغز، به شکلی غریزی تقلید می‌شود.
این توانایی، نه جادوست و نه وهم، بلکه حاصل چرخه‌ی تصمیم‌گیری ساده و قدرتمندی است که در گذر زمان تکامل یافته است.
الگوریتم مورد استفاده چیست؟
کپک مخاطی، با گستردن شاخه‌های جست‌وجوگر خود به هر سو، محیط را کاوش می‌کند. هنگامی که این شاخه‌ها به غذا می‌رسند، مسیرهای تغذیه تقویت شده و مستحکم‌تر می‌گردند. اما نکته‌ی کلیدی اینجاست: مسیرهای کم‌بازده‌تر رها نمی‌شوند، بلکه با شدتی کمتر حفظ می‌گردند، گویی کپک، گزینه‌ها را باز نگه داشته و آمادگی تغییر شرایط را دارد.
به همین سادگی.
بدین سان، الگوریتمی غیرمتمرکز و شگفت‌آور پدیدار می‌شود: جستجوی گسترده، حس کردن محلی، و تقویت آنچه کارآمد است، بی‌آنکه آنچه روزی سودمند بوده، به فراموشی سپرده شود.
حتی مسائلی پیچیده‌تر، مانند مسئله‌ی فروشنده‌ی دوره‌گرد، که ابررایانه‌ها را نیز به چالش می‌کشند، در برابر توانایی این موجود تک‌سلولی سر تسلیم فرود می‌آورند.
درسی برای انسان: کنجکاوی و افق دید را گسترش دهید
کپک مخاطی، بی‌نورون و بی‌مغز، اما سرشار از هوشمندی است. میلیون‌ها سال تکامل، کپک را استادِ کاوش و انطباق‌پذیری ساخته است. درسی ارزشمند برای ما انسان‌ها، به ویژه در باب انطباق‌پذیری و کنجکاوی.
کپک بی‌محابا به سوی بزرگ‌ترین منبع غذا یورش نمی‌برد، بلکه با کنجکاوی خستگی‌ناپذیر، به کاوش می‌پردازد. مسیرهای امیدبخش را تقویت می‌کند و ارتباطات ضعیف‌تر را با نقاط دوردست، که شاید روزی گنجی نهفته داشته باشند، حفظ می‌کند. نه در یک مسیر زیاده‌روی می‌کند و نه پل‌های پشت سر را ویران می‌سازد. سیستمی زنده برای بقا در دنیایی نامطمئن، دنیایی که شباهت انکارناپذیری با جهان پرشتاب و متغیر امروز ما دارد.
همان‌گونه که کپک، نقشه‌ای زنده از محیط خود ترسیم می‌کند، ما نیز می‌توانیم با کاوشگری، تقویت نقاط قوت و حفظ آمادگی برای احتمالات، مسیر زندگی خود را شکل دهیم.
به خلاف هوشمندی مشاهده‌شده در این الگو، نظام‌های آموزشی و ساختارهای شغلی، تخصص‌گرایی زودهنگام و مسیرهای از پیش تعیین‌شده را می‌ستایند. گویی مجبوریم تنها یک راه را برگزینیم و در آن عمیق شویم. این رویکرد، شاید کارآمدی ظاهری داشته باشد، اما به بهای از دست رفتن انعطاف‌پذیری سیستم و سرکوب کنجکاوی فردی تمام می‌شود.
هنگامی که گردباد تغییرات از راه می‌رسد، چه فروپاشی اقتصادی باشد، چه تحولات فناورانه، آنانی که تنها یک راه را پیموده‌اند، خود را بی‌نقشه و بی‌یاور خواهند یافت. جامعه نیز از این تک‌بعدی شدن افراد ضرر می‌کند. دنیایی که کنجکاوی را به بند می‌کشد و کاوشگری را به حاشیه می‌راند، داوینچی‌ها و لایب‌نیتزهای آینده را خفه می‌کند.
کپکِ بی‌مغز حقیقتی را درک می‌کند که ما اغلب از آن غافلیم: شکوفایی در گرو گستردگی افق دید است. تکامل، نه به خاطر انتخاب یک راهبرد پیروز و پافشاری بر آن، بلکه به خاطر پاسخگویی، گسترش دامنه، و آزمودن راه‌هایی که شاید امروز بی‌ثمر باشند، اما فردا ناجی، به آن پاداش داده است.
شاید پراکندگی علایق، یا کشش به سوی بی‌شمار چیز، نه نقص، که موهبتی باشد. راهبردی تکاملی و خردمندانه برای رهیابی در جهان پیچیده. راهبردی که احیای آن، برای همگان سودمند خواهد بود.
الگوریتم یادشده در گسترش هوش مصنوعی و رباتیک نیز کاربردهای زیادی خواهد داشت زیرا درس بزرگی در آن نهفته است: مسیرهایی را که نادرست و ناکارآمد ارزیابی شدند یکسره رها نکنید، شاید روزی مجدد به کار آیند.
هادی صمدی
@evophilosophy
23.03.202517:32
📚 معرفی کتاب: شماره ویژه مجله فلسفه زندگی (2025)
کتاب حاضر(به ویرایش Professor Michael Hauskeller، استاد فلسفه دانشگاه لیورپول) مجموعه‌ای از مقالات برگزیده از ششمین کنفرانس بین‌المللی معنای زندگی است که در ژوئن ۲۰۲۴ در دانشگاه لیورپول برگزار شد. این کنفرانس با حضور بیش از هشتاد نماینده از بیست کشور مختلف و با سخنرانی‌های ارزشمند اساتید برجسته‌ای همچون Tatjana Schnell، Kieran Setiya و James Tartaglia، به بررسی ابعاد مختلف معنای زندگی پرداخت.
بخشی از پیشگفتار کتاب:
«این سوال که چه چیزی، اگر وجود داشته باشد، زندگی ما را معنادار می‌کند، در سال‌های اخیر توجه قابل توجهی از سوی فیلسوفان دریافت کرده است. با این حال، معنای زندگی همچنان موضوعی جذاب و غنی است که جنبه‌های بسیاری از آن همچنان بحث‌برانگیز هستند یا به اندازه کافی بررسی نشده‌اند.
به عنوان مثال، تفاوت افراد در این که چه چیزی زندگی را برای ما معنادار می‌کند، چقدر است؟ تفاوت فرهنگ‌ها در این زمینه چقدر است؟ آیا حیوانات غیرانسانی قادر به زندگی معنادار هستند؟ آیا اشیای بی‌جان می‌توانند وجودی معنادار داشته باشند، و اگر چنین است، آیا چیزی که وجود آن‌ها را معنادار می‌کند، همان چیزی است که وجود انسان را معنادار می‌کند؟ آیا چیزی به نام ضد-معنا وجود دارد؟ چگونه تصمیم می‌گیریم که کدام فعالیت‌ها از نظر عینی ارزشمند هستند و کدام نه؟ آیا ما حقی برای معناداری داریم؟ اگر چنین است، آیا این به این معناست که به عنوان یک جامعه وظیفه داریم آنچه را که مردم برای زندگی معنادار نیاز دارند، فراهم کنیم؟ چرا اصلاً به معنای زندگی اهمیت می‌دهیم؟ اگر زندگی‌مان بی‌معنا بود، دقیقاً چه چیزی را از دست می‌دادیم؟ معنای زندگی چگونه تحت تأثیر تغییرات ناشی از پیشرفت‌های سریع فناوری که هم‌اکنون شاهد آن هستیم، قرار می‌گیرد؟ آیا هوش مصنوعی ممکن است تهدید بزرگ‌تری برای توانایی ما در زندگی معنادار باشد تا برای بقای ما؟
این سوالات و سوالات دیگر در ششمین کنفرانس بین‌المللی معنای زندگی مورد بحث قرار گرفتند.»
📕 دانلود رایگان کتاب
اگر به فلسفه زندگی و پرسش‌های بنیادین درباره معنای وجود علاقه‌مند هستید، این کتاب را از دست ندهید!
#معنای_زندگی #فلسفه #کتاب_جدید #دانلود_رایگان #کنفرانس_بین‌المللی #لیورپول
کتاب حاضر(به ویرایش Professor Michael Hauskeller، استاد فلسفه دانشگاه لیورپول) مجموعه‌ای از مقالات برگزیده از ششمین کنفرانس بین‌المللی معنای زندگی است که در ژوئن ۲۰۲۴ در دانشگاه لیورپول برگزار شد. این کنفرانس با حضور بیش از هشتاد نماینده از بیست کشور مختلف و با سخنرانی‌های ارزشمند اساتید برجسته‌ای همچون Tatjana Schnell، Kieran Setiya و James Tartaglia، به بررسی ابعاد مختلف معنای زندگی پرداخت.
بخشی از پیشگفتار کتاب:
«این سوال که چه چیزی، اگر وجود داشته باشد، زندگی ما را معنادار می‌کند، در سال‌های اخیر توجه قابل توجهی از سوی فیلسوفان دریافت کرده است. با این حال، معنای زندگی همچنان موضوعی جذاب و غنی است که جنبه‌های بسیاری از آن همچنان بحث‌برانگیز هستند یا به اندازه کافی بررسی نشده‌اند.
به عنوان مثال، تفاوت افراد در این که چه چیزی زندگی را برای ما معنادار می‌کند، چقدر است؟ تفاوت فرهنگ‌ها در این زمینه چقدر است؟ آیا حیوانات غیرانسانی قادر به زندگی معنادار هستند؟ آیا اشیای بی‌جان می‌توانند وجودی معنادار داشته باشند، و اگر چنین است، آیا چیزی که وجود آن‌ها را معنادار می‌کند، همان چیزی است که وجود انسان را معنادار می‌کند؟ آیا چیزی به نام ضد-معنا وجود دارد؟ چگونه تصمیم می‌گیریم که کدام فعالیت‌ها از نظر عینی ارزشمند هستند و کدام نه؟ آیا ما حقی برای معناداری داریم؟ اگر چنین است، آیا این به این معناست که به عنوان یک جامعه وظیفه داریم آنچه را که مردم برای زندگی معنادار نیاز دارند، فراهم کنیم؟ چرا اصلاً به معنای زندگی اهمیت می‌دهیم؟ اگر زندگی‌مان بی‌معنا بود، دقیقاً چه چیزی را از دست می‌دادیم؟ معنای زندگی چگونه تحت تأثیر تغییرات ناشی از پیشرفت‌های سریع فناوری که هم‌اکنون شاهد آن هستیم، قرار می‌گیرد؟ آیا هوش مصنوعی ممکن است تهدید بزرگ‌تری برای توانایی ما در زندگی معنادار باشد تا برای بقای ما؟
این سوالات و سوالات دیگر در ششمین کنفرانس بین‌المللی معنای زندگی مورد بحث قرار گرفتند.»
📕 دانلود رایگان کتاب
اگر به فلسفه زندگی و پرسش‌های بنیادین درباره معنای وجود علاقه‌مند هستید، این کتاب را از دست ندهید!
#معنای_زندگی #فلسفه #کتاب_جدید #دانلود_رایگان #کنفرانس_بین‌المللی #لیورپول
23.03.202517:32
@philosophyofscience
Рекорды
29.03.202523:59
6.6KПодписчиков08.03.202523:59
0Индекс цитирования04.04.202511:48
290Охват одного поста30.03.202515:35
290Охват рекламного поста30.03.202523:59
5.86%ER16.04.202519:13
4.41%ERRpost.reposted:تکامل و فلسفه
29.03.202509:02
چگونه تصمیم‌های هوشمندانه‌تری بگیریم؟
از کپک‌های مخاطی بیاموزیم!
در مقاله‌ی کوتاهی که امروز در سایت روان‌شناسی روز آمده، و خلاصه‌ی آن را اینجا می‌خوانید، به بازنگری اساسی در نگرش خود به عقلانیت و هوشمندی دعوت می‌شویم. شاید در نگاه اول، تشبیه رفتار هوشمندانه به رفتار کپک ناخوشایند باشد، اما اندکی صبر کنید: دریچه‌ای نو به سوی عقلانیت را پیش روی خود خواهید دید که همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست و البته ما را به فراتر از ابطال‌گرایی ساده دعوت می‌کند.
کپک‌های مخاطی با قدمتی میلیون‌ها ساله، تمام تصورات ما از هوش و کنجکاوی را به چالش می‌کشند. بی‌مغز و بی‌نورون، اما گره‌گشای مسائلی که پیشرفته‌ترین سامانه‌های ما را در رقابت شکست می‌دهند. این موجودات شگفت‌انگیز، راز دستیابی به نتایج شگرف از دل قواعد ساده، جست‌وجوی بی‌کران و کنجکاوی سیری‌ناپذیر را برملا می‌سازند.
آزمایش‌های حیرت‌انگیز، توانایی این موجودات را در حل معماهای هزارتو به اثبات رسانده‌اند. در پژوهشی پیشگامانه، دانشمندان دریافتند که این کپک‌ها چگونه شبکه‌ای از لوله‌های پروتوپلاسمی را برای رسیدن به غذا گسترش می‌دهند، شبکه‌ای که به طرز شگفت‌آوری، الگوی سامانه‌ی راه‌آهن توکیو را بازآفرینی می‌کند. سیستمی که مهندسان خبره با دهه‌ها تلاش و پیچیده‌ترین ابزارها بهینه‌سازی کرده‌اند، توسط موجودی تک‌سلولی و بی‌مغز، به شکلی غریزی تقلید می‌شود.
این توانایی، نه جادوست و نه وهم، بلکه حاصل چرخه‌ی تصمیم‌گیری ساده و قدرتمندی است که در گذر زمان تکامل یافته است.
الگوریتم مورد استفاده چیست؟
کپک مخاطی، با گستردن شاخه‌های جست‌وجوگر خود به هر سو، محیط را کاوش می‌کند. هنگامی که این شاخه‌ها به غذا می‌رسند، مسیرهای تغذیه تقویت شده و مستحکم‌تر می‌گردند. اما نکته‌ی کلیدی اینجاست: مسیرهای کم‌بازده‌تر رها نمی‌شوند، بلکه با شدتی کمتر حفظ می‌گردند، گویی کپک، گزینه‌ها را باز نگه داشته و آمادگی تغییر شرایط را دارد.
به همین سادگی.
بدین سان، الگوریتمی غیرمتمرکز و شگفت‌آور پدیدار می‌شود: جستجوی گسترده، حس کردن محلی، و تقویت آنچه کارآمد است، بی‌آنکه آنچه روزی سودمند بوده، به فراموشی سپرده شود.
حتی مسائلی پیچیده‌تر، مانند مسئله‌ی فروشنده‌ی دوره‌گرد، که ابررایانه‌ها را نیز به چالش می‌کشند، در برابر توانایی این موجود تک‌سلولی سر تسلیم فرود می‌آورند.
درسی برای انسان: کنجکاوی و افق دید را گسترش دهید
کپک مخاطی، بی‌نورون و بی‌مغز، اما سرشار از هوشمندی است. میلیون‌ها سال تکامل، کپک را استادِ کاوش و انطباق‌پذیری ساخته است. درسی ارزشمند برای ما انسان‌ها، به ویژه در باب انطباق‌پذیری و کنجکاوی.
کپک بی‌محابا به سوی بزرگ‌ترین منبع غذا یورش نمی‌برد، بلکه با کنجکاوی خستگی‌ناپذیر، به کاوش می‌پردازد. مسیرهای امیدبخش را تقویت می‌کند و ارتباطات ضعیف‌تر را با نقاط دوردست، که شاید روزی گنجی نهفته داشته باشند، حفظ می‌کند. نه در یک مسیر زیاده‌روی می‌کند و نه پل‌های پشت سر را ویران می‌سازد. سیستمی زنده برای بقا در دنیایی نامطمئن، دنیایی که شباهت انکارناپذیری با جهان پرشتاب و متغیر امروز ما دارد.
همان‌گونه که کپک، نقشه‌ای زنده از محیط خود ترسیم می‌کند، ما نیز می‌توانیم با کاوشگری، تقویت نقاط قوت و حفظ آمادگی برای احتمالات، مسیر زندگی خود را شکل دهیم.
به خلاف هوشمندی مشاهده‌شده در این الگو، نظام‌های آموزشی و ساختارهای شغلی، تخصص‌گرایی زودهنگام و مسیرهای از پیش تعیین‌شده را می‌ستایند. گویی مجبوریم تنها یک راه را برگزینیم و در آن عمیق شویم. این رویکرد، شاید کارآمدی ظاهری داشته باشد، اما به بهای از دست رفتن انعطاف‌پذیری سیستم و سرکوب کنجکاوی فردی تمام می‌شود.
هنگامی که گردباد تغییرات از راه می‌رسد، چه فروپاشی اقتصادی باشد، چه تحولات فناورانه، آنانی که تنها یک راه را پیموده‌اند، خود را بی‌نقشه و بی‌یاور خواهند یافت. جامعه نیز از این تک‌بعدی شدن افراد ضرر می‌کند. دنیایی که کنجکاوی را به بند می‌کشد و کاوشگری را به حاشیه می‌راند، داوینچی‌ها و لایب‌نیتزهای آینده را خفه می‌کند.
کپکِ بی‌مغز حقیقتی را درک می‌کند که ما اغلب از آن غافلیم: شکوفایی در گرو گستردگی افق دید است. تکامل، نه به خاطر انتخاب یک راهبرد پیروز و پافشاری بر آن، بلکه به خاطر پاسخگویی، گسترش دامنه، و آزمودن راه‌هایی که شاید امروز بی‌ثمر باشند، اما فردا ناجی، به آن پاداش داده است.
شاید پراکندگی علایق، یا کشش به سوی بی‌شمار چیز، نه نقص، که موهبتی باشد. راهبردی تکاملی و خردمندانه برای رهیابی در جهان پیچیده. راهبردی که احیای آن، برای همگان سودمند خواهد بود.
الگوریتم یادشده در گسترش هوش مصنوعی و رباتیک نیز کاربردهای زیادی خواهد داشت زیرا درس بزرگی در آن نهفته است: مسیرهایی را که نادرست و ناکارآمد ارزیابی شدند یکسره رها نکنید، شاید روزی مجدد به کار آیند.
هادی صمدی
@evophilosophy
از کپک‌های مخاطی بیاموزیم!
در مقاله‌ی کوتاهی که امروز در سایت روان‌شناسی روز آمده، و خلاصه‌ی آن را اینجا می‌خوانید، به بازنگری اساسی در نگرش خود به عقلانیت و هوشمندی دعوت می‌شویم. شاید در نگاه اول، تشبیه رفتار هوشمندانه به رفتار کپک ناخوشایند باشد، اما اندکی صبر کنید: دریچه‌ای نو به سوی عقلانیت را پیش روی خود خواهید دید که همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست و البته ما را به فراتر از ابطال‌گرایی ساده دعوت می‌کند.
کپک‌های مخاطی با قدمتی میلیون‌ها ساله، تمام تصورات ما از هوش و کنجکاوی را به چالش می‌کشند. بی‌مغز و بی‌نورون، اما گره‌گشای مسائلی که پیشرفته‌ترین سامانه‌های ما را در رقابت شکست می‌دهند. این موجودات شگفت‌انگیز، راز دستیابی به نتایج شگرف از دل قواعد ساده، جست‌وجوی بی‌کران و کنجکاوی سیری‌ناپذیر را برملا می‌سازند.
آزمایش‌های حیرت‌انگیز، توانایی این موجودات را در حل معماهای هزارتو به اثبات رسانده‌اند. در پژوهشی پیشگامانه، دانشمندان دریافتند که این کپک‌ها چگونه شبکه‌ای از لوله‌های پروتوپلاسمی را برای رسیدن به غذا گسترش می‌دهند، شبکه‌ای که به طرز شگفت‌آوری، الگوی سامانه‌ی راه‌آهن توکیو را بازآفرینی می‌کند. سیستمی که مهندسان خبره با دهه‌ها تلاش و پیچیده‌ترین ابزارها بهینه‌سازی کرده‌اند، توسط موجودی تک‌سلولی و بی‌مغز، به شکلی غریزی تقلید می‌شود.
این توانایی، نه جادوست و نه وهم، بلکه حاصل چرخه‌ی تصمیم‌گیری ساده و قدرتمندی است که در گذر زمان تکامل یافته است.
الگوریتم مورد استفاده چیست؟
کپک مخاطی، با گستردن شاخه‌های جست‌وجوگر خود به هر سو، محیط را کاوش می‌کند. هنگامی که این شاخه‌ها به غذا می‌رسند، مسیرهای تغذیه تقویت شده و مستحکم‌تر می‌گردند. اما نکته‌ی کلیدی اینجاست: مسیرهای کم‌بازده‌تر رها نمی‌شوند، بلکه با شدتی کمتر حفظ می‌گردند، گویی کپک، گزینه‌ها را باز نگه داشته و آمادگی تغییر شرایط را دارد.
به همین سادگی.
بدین سان، الگوریتمی غیرمتمرکز و شگفت‌آور پدیدار می‌شود: جستجوی گسترده، حس کردن محلی، و تقویت آنچه کارآمد است، بی‌آنکه آنچه روزی سودمند بوده، به فراموشی سپرده شود.
حتی مسائلی پیچیده‌تر، مانند مسئله‌ی فروشنده‌ی دوره‌گرد، که ابررایانه‌ها را نیز به چالش می‌کشند، در برابر توانایی این موجود تک‌سلولی سر تسلیم فرود می‌آورند.
درسی برای انسان: کنجکاوی و افق دید را گسترش دهید
کپک مخاطی، بی‌نورون و بی‌مغز، اما سرشار از هوشمندی است. میلیون‌ها سال تکامل، کپک را استادِ کاوش و انطباق‌پذیری ساخته است. درسی ارزشمند برای ما انسان‌ها، به ویژه در باب انطباق‌پذیری و کنجکاوی.
کپک بی‌محابا به سوی بزرگ‌ترین منبع غذا یورش نمی‌برد، بلکه با کنجکاوی خستگی‌ناپذیر، به کاوش می‌پردازد. مسیرهای امیدبخش را تقویت می‌کند و ارتباطات ضعیف‌تر را با نقاط دوردست، که شاید روزی گنجی نهفته داشته باشند، حفظ می‌کند. نه در یک مسیر زیاده‌روی می‌کند و نه پل‌های پشت سر را ویران می‌سازد. سیستمی زنده برای بقا در دنیایی نامطمئن، دنیایی که شباهت انکارناپذیری با جهان پرشتاب و متغیر امروز ما دارد.
همان‌گونه که کپک، نقشه‌ای زنده از محیط خود ترسیم می‌کند، ما نیز می‌توانیم با کاوشگری، تقویت نقاط قوت و حفظ آمادگی برای احتمالات، مسیر زندگی خود را شکل دهیم.
به خلاف هوشمندی مشاهده‌شده در این الگو، نظام‌های آموزشی و ساختارهای شغلی، تخصص‌گرایی زودهنگام و مسیرهای از پیش تعیین‌شده را می‌ستایند. گویی مجبوریم تنها یک راه را برگزینیم و در آن عمیق شویم. این رویکرد، شاید کارآمدی ظاهری داشته باشد، اما به بهای از دست رفتن انعطاف‌پذیری سیستم و سرکوب کنجکاوی فردی تمام می‌شود.
هنگامی که گردباد تغییرات از راه می‌رسد، چه فروپاشی اقتصادی باشد، چه تحولات فناورانه، آنانی که تنها یک راه را پیموده‌اند، خود را بی‌نقشه و بی‌یاور خواهند یافت. جامعه نیز از این تک‌بعدی شدن افراد ضرر می‌کند. دنیایی که کنجکاوی را به بند می‌کشد و کاوشگری را به حاشیه می‌راند، داوینچی‌ها و لایب‌نیتزهای آینده را خفه می‌کند.
کپکِ بی‌مغز حقیقتی را درک می‌کند که ما اغلب از آن غافلیم: شکوفایی در گرو گستردگی افق دید است. تکامل، نه به خاطر انتخاب یک راهبرد پیروز و پافشاری بر آن، بلکه به خاطر پاسخگویی، گسترش دامنه، و آزمودن راه‌هایی که شاید امروز بی‌ثمر باشند، اما فردا ناجی، به آن پاداش داده است.
شاید پراکندگی علایق، یا کشش به سوی بی‌شمار چیز، نه نقص، که موهبتی باشد. راهبردی تکاملی و خردمندانه برای رهیابی در جهان پیچیده. راهبردی که احیای آن، برای همگان سودمند خواهد بود.
الگوریتم یادشده در گسترش هوش مصنوعی و رباتیک نیز کاربردهای زیادی خواهد داشت زیرا درس بزرگی در آن نهفته است: مسیرهایی را که نادرست و ناکارآمد ارزیابی شدند یکسره رها نکنید، شاید روزی مجدد به کار آیند.
هادی صمدی
@evophilosophy
post.reposted:
علوم شناختی
23.03.202517:28
هنگام مرگ چه اتفاقی در مغز رخ میدهد؟
https://www.bbc.com/persian/articles/c0l15pjpje1o
@cognitive_science_iran
https://www.bbc.com/persian/articles/c0l15pjpje1o
@cognitive_science_iran
post.deleted16.04.202519:09
post.reposted:نطقیات
07.04.202513:48
📣 آغاز ثبت‌نام دورهٔ معرفت‌شناسی (بهار ۱۴۰۴)
👤 مدرس: دکتر عبدالرسول کشفی (استاد فلسفه - دانشگاه تهران)
🟢 لینک رزومه دکتر کشفی در سایت دانشگاه تهران
🚮 آشنایی با استاد:
✍️ در مقام مولف:
📚 معرفت، یقین و احتمال (جستاری در معرفت‌شناسی فلسفی)
📚 چیستی و امکان معرفت
🗒 لینک مقالات دکتر عبدالرسول کشفی
▫️ درسگفتار معرفت‌شناسی در نطقیات
📨 کانال تلگرامی تأملات فلسفی (دکتر عبدالرسول کشفی)
🔮 صفحهٔ اینستاگرامی درسگفتارهای فلسفهٔ دکتر عبدالرسول کشفی
🟢 معرفی دوره:
فلسفه، در کم‌اشکال‌ترین تعریفش، دانشی است که با روشِ پیشین به پرسش‌های بنیادین انسان می‌پردازد. فلسفه سه شاخهٔ اصلی دارد: معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) ، وجودشناسی (انتولوژی) و ارزش‌شناسی (آکسیولوژی). این سه شاخه، به ترتیب، به پرسش‌هایِ بنیادینِ انسان در باب «معرفت» و «وجود» و «ارزش» می‌پردازند.
این دوره به مهم‌ترین شاخهٔ فلسفه، یعنی، «معرفت‌شناسی» یا «نظریهٔ معرفت» اختصاص دارد. اهمیت این شاخه از آن جهت است که نه تنها اعتبار معرفتی همه دانش‌های بشری بلکه اعتبارِ دو شاخهٔ دیگر فلسفه (وجود شناسی و ارزش‌شناسی) نیز بر آن مبتنی است.
🗂 عناوین سرفصل‌های دوره:
. معانی سه‌گانهٔ معرفت
. معرفت گزاره‌ای (تعریف سه‌جزئی: باور صادق موجه)
. چیستی باور
. ربط و نسبت باور با یقین و احتمال
. تناقض بخت‌آزمایی (لاتاری)
. چیستی توجیه
. نظریه‌های توجیه (درون‌گروی و برون‌گروی)
. مبناگروی و شاخه‌های آن
. مثال‌های نقضی گتیه
. شکاکیت دربارهٔ عالم خارج
📞 برای ثبت‌نام و مشاوره در خصوص دوره لطفا با آیدی زیر تماس بگیرید:
t.me/nutqiyyat_admin
🔴
🔮 t.me/nutqiyyat
🔮 t.me/nutqiyyat_classes
🔮 Instagram.com/Nutqiyyat
🔮 https://youtube.com/@nutqiyyat
👤 مدرس: دکتر عبدالرسول کشفی (استاد فلسفه - دانشگاه تهران)
🟢 لینک رزومه دکتر کشفی در سایت دانشگاه تهران
🚮 آشنایی با استاد:
✍️ در مقام مولف:
📚 معرفت، یقین و احتمال (جستاری در معرفت‌شناسی فلسفی)
📚 چیستی و امکان معرفت
🗒 لینک مقالات دکتر عبدالرسول کشفی
▫️ درسگفتار معرفت‌شناسی در نطقیات
📨 کانال تلگرامی تأملات فلسفی (دکتر عبدالرسول کشفی)
🔮 صفحهٔ اینستاگرامی درسگفتارهای فلسفهٔ دکتر عبدالرسول کشفی
🟢 معرفی دوره:
فلسفه، در کم‌اشکال‌ترین تعریفش، دانشی است که با روشِ پیشین به پرسش‌های بنیادین انسان می‌پردازد. فلسفه سه شاخهٔ اصلی دارد: معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) ، وجودشناسی (انتولوژی) و ارزش‌شناسی (آکسیولوژی). این سه شاخه، به ترتیب، به پرسش‌هایِ بنیادینِ انسان در باب «معرفت» و «وجود» و «ارزش» می‌پردازند.
این دوره به مهم‌ترین شاخهٔ فلسفه، یعنی، «معرفت‌شناسی» یا «نظریهٔ معرفت» اختصاص دارد. اهمیت این شاخه از آن جهت است که نه تنها اعتبار معرفتی همه دانش‌های بشری بلکه اعتبارِ دو شاخهٔ دیگر فلسفه (وجود شناسی و ارزش‌شناسی) نیز بر آن مبتنی است.
🗂 عناوین سرفصل‌های دوره:
. معانی سه‌گانهٔ معرفت
. معرفت گزاره‌ای (تعریف سه‌جزئی: باور صادق موجه)
. چیستی باور
. ربط و نسبت باور با یقین و احتمال
. تناقض بخت‌آزمایی (لاتاری)
. چیستی توجیه
. نظریه‌های توجیه (درون‌گروی و برون‌گروی)
. مبناگروی و شاخه‌های آن
. مثال‌های نقضی گتیه
. شکاکیت دربارهٔ عالم خارج
📞 برای ثبت‌نام و مشاوره در خصوص دوره لطفا با آیدی زیر تماس بگیرید:
t.me/nutqiyyat_admin
🔴
🔮 t.me/nutqiyyat
🔮 t.me/nutqiyyat_classes
🔮 Instagram.com/Nutqiyyat
🔮 https://youtube.com/@nutqiyyat
23.03.202517:32
@philosophyofscience
07.04.202507:28
با سلام و احترام
به اطلاع می‌رساند که سمینارهای گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس در ترم جاری، مطابق روال سابق در روزهای دوشنبه ساعت ١٠ الی ١٢، از تاریخ ٢۵ فروردین ماه برگزار خواهد شد.
@philosophyofscience
به اطلاع می‌رساند که سمینارهای گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس در ترم جاری، مطابق روال سابق در روزهای دوشنبه ساعت ١٠ الی ١٢، از تاریخ ٢۵ فروردین ماه برگزار خواهد شد.
@philosophyofscience
post.reposted:تکامل و فلسفه
01.04.202511:43
به‌زیستی انسان در سایه‌ی گسترش هوش مصنوعی
جهان پیش رو برای انسان بهتر است یا بدتر؟ می‌توان محافظه‌کارانه گفت «ما صرفاً شاهد تغییرات هستیم». این سخن هر چند صادق است اما کم‌محتواست و حدسی جسورانه نیست زیرا هیچ اطلاعی برای سازگار کردن خود با تغییرات نمی‌دهد. با اتخاذِ رویکردی علمی ما باید مدل‌هایی ابطال‌پذیر و اصلاح‌پذیر معرفی کنیم و آن مدل را مبنایی بر هدایت رفتار خود قرار دهیم. از منظر آینده‌پژوهی تکاملی خواهم گفت که چرا نگاهی نقادانه به آینده‌ی تکنولوژی، ارجح است بر دو نگاه رقیبِ خنثی و تأییدگرایانه.
تکنولوژی و به‌زیستی
مسیر به‌زیستی انسان در طول تاریخ، داستانی پیچیده و چندوجهی بوده است. اگر موفقیت تکاملی را صرفاً با معیارهای زیستی بقا و تولید مثل بسنجیم، گونه‌ی انسان به موفقیتی خیره‌کننده دست یافته است. جمعیت ما به شکلی انفجاری افزایش یافته، بر سراسر کره زمین تسلط یافته‌ایم و به لطف پیشرفت‌هایی به‌ویژه در حوزه بهداشت و کنترل بیماری‌های عفونی، میانگین طول عمرمان به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
اما هنگامی که مفهوم به‌زیستی را در معنای جامع آن که شامل سلامت جسمی و روانی، شادی، رضایت از زندگی، روابط اجتماعی معنادار، احساس هدفمندی، امنیت و دسترسی به منابع است در نظر بگیریم، تصویر دیگر به این سرراستی نیست. پیشرفت‌های تکنولوژیک و فرهنگی، ضمن افزایش طول عمر و کاهش برخی خطرات مانند مرگ‌ومیر ناشی از خشونت (در مقیاس تاریخی) و رفع بسیاری از سختی‌های فیزیکی، مشکلات نوینی را نیز به همراه آورده‌اند. بسیاری از این مشکل‌ها ریشه در پدیده‌ای دارند که می‌توان آن را «عدم تطابق» نامید؛ عدم تطابق میان محیط مدرنی که با سرعت توسط تکنولوژی تغییر شکل یافته و زیست‌شناسی و روان‌شناسی ما که طی میلیون‌ها سال برای شرایطی بسیار متفاوت تکامل یافته است. ظهور بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و چاقی، همگی محصول سبک زندگی مدرن و رژیم‌های غذایی نامتناسب با متابولیسم تکامل‌یافته‌ی ما هستند. به همین ترتیب، شیوع مشکلات سلامت روان نظیر اضطراب، افسردگی و احساس تنهایی، می‌تواند بازتابی از عدم تطابق اجتماعی باشد. زندگی در جوامع بزرگ و گمنام، در تضاد با نیاز تکاملی ما به تعلق به گروه‌های کوچک و منسجم قرار دارد. فشار ناشی از مقایسه‌ی اجتماعی که توسط رسانه‌ها و فرهنگ مصرف‌گرایی تشدید می‌شود، سرعت سرسام‌آور تغییرات و عدم قطعیت ناشی از آن، و بحران‌های زیست‌محیطی که خود محصول جانبی موفقیت تکنولوژیک و جمعیتی ما هستند، همگی به این تصویر پیچیده دامن می‌زنند. در جوامعی که نیازهای اولیه تا حد زیادی برآورده شده، حتی یافتن معنا و هدف در زندگی می‌تواند به چالشی برای به‌زیستی تبدیل شود. بنابراین، تاریخ به‌زیستی انسان، داستان یک معامله‌ی مداوم است؛ رفع برخی رنج‌ها و خطرات قدیمی به قیمت ظهور چالش‌ها و آسیب‌پذیری‌های جدید.
ورود هوش مصنوعی
حال، هوش مصنوعی به عنوان قدرتمندترین ابزار تکنولوژیکی که بشر تاکنون آفریده، وارد این صحنه می‌شود و در بطن هم‌تکاملی جدیدی با انسان قرار می‌گیرد. این هم‌تکاملی قابلیت آن را دارد که هم جنبه‌های مثبت و هم جنبه‌های منفی به‌زیستی انسان را به شکلی بی‌سابقه تشدید کند. در سوی مثبت، هوش مصنوعی نویدبخش پیشرفت‌های چشمگیری است. در حوزه سلامت جسمی، توانایی آن در تحلیل دقیق داده‌های پزشکی، تشخیص زودهنگام و دقیق‌تر بیماری‌ها، تسریع روند کشف و توسعه داروهای جدید، افزایش دقت جراحی‌های رباتیک و توسعه ابزارهای توانبخشی هوشمند، می‌تواند به افزایش بیشتر طول عمر و کیفیت زندگی کمک کند. سیستم‌های پایش سلامت مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به پیشگیری فعالانه از بیماری‌ها یاری دهند. در قلمرو دانش و آموزش، هوش مصنوعی با فراهم آوردن امکان آموزش شخصی‌سازی شده متناسب با نیاز هر فرد، عمل کردن به عنوان دستیار پژوهش و یادگیری قدرتمند، و شکستن موانع زبانی از طریق ترجمه‌های پیشرفته، دسترسی به دانش و فرصت‌های یادگیری را دموکراتیک‌تر و کارآمدتر می‌سازد. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند با اتوماسیون کارهای تکراری، خسته‌کننده یا خطرناک، انسان‌ها را از بار این وظایف رها کرده و زمان و انرژی آن‌ها را برای فعالیت‌های خلاقانه‌تر، معنادارتر یا صرفاً استراحت و روابط انسانی آزاد کند. بهینه‌سازی سیستم‌های پیچیده در مدیریت منابع، انرژی و حمل‌ونقل نیز می‌تواند به رفاه عمومی کمک کند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزاری برای تقویت خلاقیت انسانی در هنر، موسیقی و طراحی عمل کند و در حل مسائل پیچیده علمی و اجتماعی، مانند مدل‌سازی تغییرات اقلیمی یا تحلیل روندهای اقتصادی، به انسان یاری رساند.
حتی در حوزه ارتباطات، پتانسیل‌هایی برای تسهیل ارتباط افراد دارای معلولیت یا فراهم آوردن نوعی همراهی برای افراد تنها وجود دارد.
اما داستان پیچیده‌تر از صرفِ این وجوه خوش‌بینانه است!
ادامه در پست بعد...
جهان پیش رو برای انسان بهتر است یا بدتر؟ می‌توان محافظه‌کارانه گفت «ما صرفاً شاهد تغییرات هستیم». این سخن هر چند صادق است اما کم‌محتواست و حدسی جسورانه نیست زیرا هیچ اطلاعی برای سازگار کردن خود با تغییرات نمی‌دهد. با اتخاذِ رویکردی علمی ما باید مدل‌هایی ابطال‌پذیر و اصلاح‌پذیر معرفی کنیم و آن مدل را مبنایی بر هدایت رفتار خود قرار دهیم. از منظر آینده‌پژوهی تکاملی خواهم گفت که چرا نگاهی نقادانه به آینده‌ی تکنولوژی، ارجح است بر دو نگاه رقیبِ خنثی و تأییدگرایانه.
تکنولوژی و به‌زیستی
مسیر به‌زیستی انسان در طول تاریخ، داستانی پیچیده و چندوجهی بوده است. اگر موفقیت تکاملی را صرفاً با معیارهای زیستی بقا و تولید مثل بسنجیم، گونه‌ی انسان به موفقیتی خیره‌کننده دست یافته است. جمعیت ما به شکلی انفجاری افزایش یافته، بر سراسر کره زمین تسلط یافته‌ایم و به لطف پیشرفت‌هایی به‌ویژه در حوزه بهداشت و کنترل بیماری‌های عفونی، میانگین طول عمرمان به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
اما هنگامی که مفهوم به‌زیستی را در معنای جامع آن که شامل سلامت جسمی و روانی، شادی، رضایت از زندگی، روابط اجتماعی معنادار، احساس هدفمندی، امنیت و دسترسی به منابع است در نظر بگیریم، تصویر دیگر به این سرراستی نیست. پیشرفت‌های تکنولوژیک و فرهنگی، ضمن افزایش طول عمر و کاهش برخی خطرات مانند مرگ‌ومیر ناشی از خشونت (در مقیاس تاریخی) و رفع بسیاری از سختی‌های فیزیکی، مشکلات نوینی را نیز به همراه آورده‌اند. بسیاری از این مشکل‌ها ریشه در پدیده‌ای دارند که می‌توان آن را «عدم تطابق» نامید؛ عدم تطابق میان محیط مدرنی که با سرعت توسط تکنولوژی تغییر شکل یافته و زیست‌شناسی و روان‌شناسی ما که طی میلیون‌ها سال برای شرایطی بسیار متفاوت تکامل یافته است. ظهور بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت و چاقی، همگی محصول سبک زندگی مدرن و رژیم‌های غذایی نامتناسب با متابولیسم تکامل‌یافته‌ی ما هستند. به همین ترتیب، شیوع مشکلات سلامت روان نظیر اضطراب، افسردگی و احساس تنهایی، می‌تواند بازتابی از عدم تطابق اجتماعی باشد. زندگی در جوامع بزرگ و گمنام، در تضاد با نیاز تکاملی ما به تعلق به گروه‌های کوچک و منسجم قرار دارد. فشار ناشی از مقایسه‌ی اجتماعی که توسط رسانه‌ها و فرهنگ مصرف‌گرایی تشدید می‌شود، سرعت سرسام‌آور تغییرات و عدم قطعیت ناشی از آن، و بحران‌های زیست‌محیطی که خود محصول جانبی موفقیت تکنولوژیک و جمعیتی ما هستند، همگی به این تصویر پیچیده دامن می‌زنند. در جوامعی که نیازهای اولیه تا حد زیادی برآورده شده، حتی یافتن معنا و هدف در زندگی می‌تواند به چالشی برای به‌زیستی تبدیل شود. بنابراین، تاریخ به‌زیستی انسان، داستان یک معامله‌ی مداوم است؛ رفع برخی رنج‌ها و خطرات قدیمی به قیمت ظهور چالش‌ها و آسیب‌پذیری‌های جدید.
ورود هوش مصنوعی
حال، هوش مصنوعی به عنوان قدرتمندترین ابزار تکنولوژیکی که بشر تاکنون آفریده، وارد این صحنه می‌شود و در بطن هم‌تکاملی جدیدی با انسان قرار می‌گیرد. این هم‌تکاملی قابلیت آن را دارد که هم جنبه‌های مثبت و هم جنبه‌های منفی به‌زیستی انسان را به شکلی بی‌سابقه تشدید کند. در سوی مثبت، هوش مصنوعی نویدبخش پیشرفت‌های چشمگیری است. در حوزه سلامت جسمی، توانایی آن در تحلیل دقیق داده‌های پزشکی، تشخیص زودهنگام و دقیق‌تر بیماری‌ها، تسریع روند کشف و توسعه داروهای جدید، افزایش دقت جراحی‌های رباتیک و توسعه ابزارهای توانبخشی هوشمند، می‌تواند به افزایش بیشتر طول عمر و کیفیت زندگی کمک کند. سیستم‌های پایش سلامت مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به پیشگیری فعالانه از بیماری‌ها یاری دهند. در قلمرو دانش و آموزش، هوش مصنوعی با فراهم آوردن امکان آموزش شخصی‌سازی شده متناسب با نیاز هر فرد، عمل کردن به عنوان دستیار پژوهش و یادگیری قدرتمند، و شکستن موانع زبانی از طریق ترجمه‌های پیشرفته، دسترسی به دانش و فرصت‌های یادگیری را دموکراتیک‌تر و کارآمدتر می‌سازد. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند با اتوماسیون کارهای تکراری، خسته‌کننده یا خطرناک، انسان‌ها را از بار این وظایف رها کرده و زمان و انرژی آن‌ها را برای فعالیت‌های خلاقانه‌تر، معنادارتر یا صرفاً استراحت و روابط انسانی آزاد کند. بهینه‌سازی سیستم‌های پیچیده در مدیریت منابع، انرژی و حمل‌ونقل نیز می‌تواند به رفاه عمومی کمک کند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان ابزاری برای تقویت خلاقیت انسانی در هنر، موسیقی و طراحی عمل کند و در حل مسائل پیچیده علمی و اجتماعی، مانند مدل‌سازی تغییرات اقلیمی یا تحلیل روندهای اقتصادی، به انسان یاری رساند.
حتی در حوزه ارتباطات، پتانسیل‌هایی برای تسهیل ارتباط افراد دارای معلولیت یا فراهم آوردن نوعی همراهی برای افراد تنها وجود دارد.
اما داستان پیچیده‌تر از صرفِ این وجوه خوش‌بینانه است!
ادامه در پست بعد...
post.reposted:جمهوری فلسفه و ادبیات
08.04.202514:01
🔹شروع ثبت‌نام درسگفتار هشت‌جلسه‌ای
روش‌های فلسفه؛ فلسفه‌ورزیدن چگونه چیزی است؟
دکتر محسن زمانی
🔹چهارشنبه‌ها، ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۰:۳۰
شروع از ۲۰ فروردین ۱۴۰۴
شهریه (با حمایت مدرس):
۸۰۰ هزار تومان (دانشجویان ۶۵۰ هزار تومان)
برای دریافت اطلاعات کامل مربوط به این درس و ثبت‌نام به این آدرس مراجعه کنید:
https://jomhourifalsafe.com/academy/doingphilosophy-spring2025/
«جمهوری فلسفه و ادبیات»
روش‌های فلسفه؛ فلسفه‌ورزیدن چگونه چیزی است؟
دکتر محسن زمانی
🔹چهارشنبه‌ها، ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۰:۳۰
شروع از ۲۰ فروردین ۱۴۰۴
شهریه (با حمایت مدرس):
۸۰۰ هزار تومان (دانشجویان ۶۵۰ هزار تومان)
برای دریافت اطلاعات کامل مربوط به این درس و ثبت‌نام به این آدرس مراجعه کنید:
https://jomhourifalsafe.com/academy/doingphilosophy-spring2025/
«جمهوری فلسفه و ادبیات»
04.04.202512:31
🟠یادآوری برنامه سخنرانی های پژوهشکده فلسفه تحلیلی در بهار ۱۴۰۴
👈لطفا به اضافه شدن سخنرانی آقای دکتر شیخ جباری در روز دوشنبه ۲۵ فروردین توجه بفرمایید.
@philosophyofscience
👈لطفا به اضافه شدن سخنرانی آقای دکتر شیخ جباری در روز دوشنبه ۲۵ فروردین توجه بفرمایید.
@philosophyofscience
post.reposted:تکامل و فلسفه
01.04.202511:43
... ادامه‌ی پست قبل
جنبه‌های تاریک هوش مصنوعی
با این حال، این هم‌تکاملی سویه‌های تاریک و چالش‌برانگیز جدی‌ای نیز برای به‌زیستی انسان دارد که بسیاری از آن‌ها ریشه‌های عمیق‌تری در همان پدیده‌ی «عدم تطابق» دارند یا آن را تشدید می‌کنند. اضطراب و ناامنی شغلی ناشی از اتوماسیون گسترده می‌تواند به منبع مهمی برای استرس مزمن تبدیل شود و نابرابری‌های اقتصادی را دامن بزند. در حوزه‌ی سلامت روان، الگوریتم‌های هوش مصنوعی که موتور محرک رسانه‌های اجتماعی هستند، می‌توانند مقایسه اجتماعی مضر، اعتیاد دیجیتال، انتشار ویروس‌وار اطلاعات نادرست، و نفرت‌پراکنی را تقویت کرده و به قطبی‌شدن جوامع و فرسایش سلامت روان دامن زنند. جایگزینیِ فزاینده‌ی تعاملات انسانی عمیق با تعاملات الگوریتمی یا رباتیک، چه در خدمات مشتری و چه در همراهی، می‌تواند مهارت‌های اجتماعی ما را تضعیف کرده و احساس تنهایی را، به‌رغم اتصال ظاهری، عمیق‌تر سازد؛ این مستقیماً با نیاز تکاملی ما به ارتباطات چهره به چهره و تعلق واقعی در تضاد است. سرعت بالای تغییرات و پیچیدگی روزافزون سیستم‌های هوش مصنوعی نیز می‌تواند فشار شناختی و احساس عدم کنترل را افزایش دهد. تهدیدات برای خودمختاری فردی نیز جدی‌ست؛ الگوریتم‌ها می‌توانند با ایجاد حباب‌های فیلتر، دید ما به جهان را محدود کنند و حتی به صورت نامحسوس رفتار و افکار ما را از طریق تبلیغات هدفمند یا پروپاگاندای سیاسی دستکاری کنند. استفاده از سیستم‌های تصمیم‌گیری الگوریتمی غیرشفاف در حوزه‌های حیاتی مانند استخدام، اعتباردهی یا عدالت کیفری، بدون وجود سازوکارهای پاسخگویی کافی، خطر بی‌عدالتی سیستماتیک و تضعیف عاملیت فردی را به همراه دارد. وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی برای انجام وظایف فکری یا عملی می‌تواند منجر به کاهش مهارت‌های شناختی و عملی انسان و تضعیف توانایی تفکر مستقل شود. نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی نیز با تمرکز قدرت محاسباتی و داده‌ها در دست تعداد محدودی از شرکت‌ها و کشورها، و توزیع نامتوازن منافع حاصل از هوش مصنوعی، در معرض تشدید قرار دارند. خطرات ایمنی و امنیتی نیز قابل توجه‌اند؛ از توسعه سلاح‌های خودمختار گرفته تا سوءاستفاده از هوش مصنوعی برای حملات سایبری پیشرفته، نظارت گسترده و نقض حریم خصوصی. خطاهای پیش‌بینی‌نشده در سیستم‌های پیچیده یا شکست در هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های انسانی نیز می‌تواند عواقب فاجعه‌باری در پی داشته باشد. در نهایت، در افق‌های دورتر، پیشرفت هوش مصنوعی سؤالات وجودی عمیقی را در مورد جایگاه و معنای نقش انسان در جهانی که ممکن است ماشین‌ها در بسیاری از توانایی‌های شناختی و خلاقانه از ما پیشی بگیرند، مطرح می‌کند و حتی سناریوهای مربوط به خطرات وجودی ناشی از ابرهوش کنترل‌نشده نیز قابل‌تأمل‌اند؛ هر چند شخصاً مشکات یاد شده را جدی‌تر می‌بینم.
چه کنیم؟!
در نهایت، هم‌تکاملی انسان و هوش مصنوعی، به‌زیستی ما را در یک دوراهی سرنوشت‌ساز قرار داده است. این رابطه هم قابلیت‌هایی برای ارتقای بی‌سابقه‌ی کیفیت زندگی، سلامت، دانش و توانمندی‌های ما دارد، و هم‌زمان می‌تواند مشکلاتِ موجود را تشدید کرده و مخاطرات جدیدی در حوزه‌ی سلامت روان، خودمختاری، عدالت اجتماعی، امنیت و حتی معنای وجودی انسان ایجاد کند. مسیر آینده به صورت خودکار به سمت بهبود یا وخامت حرکت نمی‌کند؛ بلکه محصول انتخاب‌ها، اولویت‌بندی‌ها و تلاش‌های آگاهانه ما خواهد بود. هدایت این هم‌تکاملی قدرتمند نیازمند تعهد جمعی به اصول اخلاقی، تضمین ایمنی، تلاش جدی برای هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های بنیادین انسانی، توزیع عادلانه‌ی منافع و تمرکز بر تقویت و تکمیل توانمندی‌های انسانی به جای جایگزینی صرف آن‌هاست. تنها از این طریق می‌توان امیدوار بود که هوش مصنوعی در نهایت به نیرویی برای شکوفایی پایدار به‌زیستی انسان تبدیل شود.
حالا اگر فردی صرفاً در جهت کاهش جنبه‌های منفیِ پیش رو هشدار دهد کاری غیرعلمی کرده است؟ خیر. چنین رویکردی همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست. مطابق معرفت‌شناسی تکاملی ما باید در جهت حذف خطا و کاستن از ناکارآمدی‌ها پیش برویم. به وضوح جنبه‌های مثبت تغییرات نیاز به هشدار ندارد. اما آیا این نگاهی یکسونگرانه نیست؟ خیر. زیرا در آنچه جنبه‌های مثبت می‌نامیم، به مرور زمان عوارض منفی پدیدار می‌شود. چه کسی فکرش را می‌کرد که با شروع خط تولید اتومبیل‌های بنز و فورد روند آلودگی کره‌ی زمین آغاز شود؟ و صدالبته کنار نهادن اتومبیل ناممکن است و باید درصدد رفع مشکلات جانبی آن باشیم.
عموم مردم نسبت به آینده خوش‌بینیِ غیرواقع‌بینانه دارند. در این میان نیازمند افرادی هستیم که نسبت به خطرات پیش رو هشدار دهند. و البته چنین فردی کمتر مورد توجه خواهد بود و به احتمال زیاد به بدبینی نیز متهم می‌شود.
هادی صمدی
@evophilosophy
جنبه‌های تاریک هوش مصنوعی
با این حال، این هم‌تکاملی سویه‌های تاریک و چالش‌برانگیز جدی‌ای نیز برای به‌زیستی انسان دارد که بسیاری از آن‌ها ریشه‌های عمیق‌تری در همان پدیده‌ی «عدم تطابق» دارند یا آن را تشدید می‌کنند. اضطراب و ناامنی شغلی ناشی از اتوماسیون گسترده می‌تواند به منبع مهمی برای استرس مزمن تبدیل شود و نابرابری‌های اقتصادی را دامن بزند. در حوزه‌ی سلامت روان، الگوریتم‌های هوش مصنوعی که موتور محرک رسانه‌های اجتماعی هستند، می‌توانند مقایسه اجتماعی مضر، اعتیاد دیجیتال، انتشار ویروس‌وار اطلاعات نادرست، و نفرت‌پراکنی را تقویت کرده و به قطبی‌شدن جوامع و فرسایش سلامت روان دامن زنند. جایگزینیِ فزاینده‌ی تعاملات انسانی عمیق با تعاملات الگوریتمی یا رباتیک، چه در خدمات مشتری و چه در همراهی، می‌تواند مهارت‌های اجتماعی ما را تضعیف کرده و احساس تنهایی را، به‌رغم اتصال ظاهری، عمیق‌تر سازد؛ این مستقیماً با نیاز تکاملی ما به ارتباطات چهره به چهره و تعلق واقعی در تضاد است. سرعت بالای تغییرات و پیچیدگی روزافزون سیستم‌های هوش مصنوعی نیز می‌تواند فشار شناختی و احساس عدم کنترل را افزایش دهد. تهدیدات برای خودمختاری فردی نیز جدی‌ست؛ الگوریتم‌ها می‌توانند با ایجاد حباب‌های فیلتر، دید ما به جهان را محدود کنند و حتی به صورت نامحسوس رفتار و افکار ما را از طریق تبلیغات هدفمند یا پروپاگاندای سیاسی دستکاری کنند. استفاده از سیستم‌های تصمیم‌گیری الگوریتمی غیرشفاف در حوزه‌های حیاتی مانند استخدام، اعتباردهی یا عدالت کیفری، بدون وجود سازوکارهای پاسخگویی کافی، خطر بی‌عدالتی سیستماتیک و تضعیف عاملیت فردی را به همراه دارد. وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی برای انجام وظایف فکری یا عملی می‌تواند منجر به کاهش مهارت‌های شناختی و عملی انسان و تضعیف توانایی تفکر مستقل شود. نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی نیز با تمرکز قدرت محاسباتی و داده‌ها در دست تعداد محدودی از شرکت‌ها و کشورها، و توزیع نامتوازن منافع حاصل از هوش مصنوعی، در معرض تشدید قرار دارند. خطرات ایمنی و امنیتی نیز قابل توجه‌اند؛ از توسعه سلاح‌های خودمختار گرفته تا سوءاستفاده از هوش مصنوعی برای حملات سایبری پیشرفته، نظارت گسترده و نقض حریم خصوصی. خطاهای پیش‌بینی‌نشده در سیستم‌های پیچیده یا شکست در هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های انسانی نیز می‌تواند عواقب فاجعه‌باری در پی داشته باشد. در نهایت، در افق‌های دورتر، پیشرفت هوش مصنوعی سؤالات وجودی عمیقی را در مورد جایگاه و معنای نقش انسان در جهانی که ممکن است ماشین‌ها در بسیاری از توانایی‌های شناختی و خلاقانه از ما پیشی بگیرند، مطرح می‌کند و حتی سناریوهای مربوط به خطرات وجودی ناشی از ابرهوش کنترل‌نشده نیز قابل‌تأمل‌اند؛ هر چند شخصاً مشکات یاد شده را جدی‌تر می‌بینم.
چه کنیم؟!
در نهایت، هم‌تکاملی انسان و هوش مصنوعی، به‌زیستی ما را در یک دوراهی سرنوشت‌ساز قرار داده است. این رابطه هم قابلیت‌هایی برای ارتقای بی‌سابقه‌ی کیفیت زندگی، سلامت، دانش و توانمندی‌های ما دارد، و هم‌زمان می‌تواند مشکلاتِ موجود را تشدید کرده و مخاطرات جدیدی در حوزه‌ی سلامت روان، خودمختاری، عدالت اجتماعی، امنیت و حتی معنای وجودی انسان ایجاد کند. مسیر آینده به صورت خودکار به سمت بهبود یا وخامت حرکت نمی‌کند؛ بلکه محصول انتخاب‌ها، اولویت‌بندی‌ها و تلاش‌های آگاهانه ما خواهد بود. هدایت این هم‌تکاملی قدرتمند نیازمند تعهد جمعی به اصول اخلاقی، تضمین ایمنی، تلاش جدی برای هم‌راستاسازی اهداف هوش مصنوعی با ارزش‌های بنیادین انسانی، توزیع عادلانه‌ی منافع و تمرکز بر تقویت و تکمیل توانمندی‌های انسانی به جای جایگزینی صرف آن‌هاست. تنها از این طریق می‌توان امیدوار بود که هوش مصنوعی در نهایت به نیرویی برای شکوفایی پایدار به‌زیستی انسان تبدیل شود.
حالا اگر فردی صرفاً در جهت کاهش جنبه‌های منفیِ پیش رو هشدار دهد کاری غیرعلمی کرده است؟ خیر. چنین رویکردی همنوا با معرفت‌شناسی تکاملی‌ست. مطابق معرفت‌شناسی تکاملی ما باید در جهت حذف خطا و کاستن از ناکارآمدی‌ها پیش برویم. به وضوح جنبه‌های مثبت تغییرات نیاز به هشدار ندارد. اما آیا این نگاهی یکسونگرانه نیست؟ خیر. زیرا در آنچه جنبه‌های مثبت می‌نامیم، به مرور زمان عوارض منفی پدیدار می‌شود. چه کسی فکرش را می‌کرد که با شروع خط تولید اتومبیل‌های بنز و فورد روند آلودگی کره‌ی زمین آغاز شود؟ و صدالبته کنار نهادن اتومبیل ناممکن است و باید درصدد رفع مشکلات جانبی آن باشیم.
عموم مردم نسبت به آینده خوش‌بینیِ غیرواقع‌بینانه دارند. در این میان نیازمند افرادی هستیم که نسبت به خطرات پیش رو هشدار دهند. و البته چنین فردی کمتر مورد توجه خواهد بود و به احتمال زیاد به بدبینی نیز متهم می‌شود.
هادی صمدی
@evophilosophy
post.reposted:Inekas | انعکاس
14.04.202510:20
🔵نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴
🔵«عینیت و بی‌طرفی در مطالعات اسلامی»
👥 با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف
➕ ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه کارگاه
➕ چهارشنبه و پنج‌شنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف
➕با ارائه ۱۱ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بین‌المللی
📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️عینیت و هنجارمندی
◀️عینیت و قدرت
◀️عینیت و تاریخ
🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکه‌سازی و تعامل علمی
📍 امکان نگه‌داری از کودکان
🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
👥توضیح درباره چرایی تفکیک مدارس بهاری و تابستانی انعکاس و رویکرد هر رویداد
🌐 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنما و برای ثبت‌نام به وب‌سایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas
🔵نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴
🔵«عینیت و بی‌طرفی در مطالعات اسلامی»
👥 با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف
➕ ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه کارگاه
➕ چهارشنبه و پنج‌شنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف
➕با ارائه ۱۱ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بین‌المللی
📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️عینیت و هنجارمندی
◀️عینیت و قدرت
◀️عینیت و تاریخ
🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکه‌سازی و تعامل علمی
📍 امکان نگه‌داری از کودکان
🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
👥توضیح درباره چرایی تفکیک مدارس بهاری و تابستانی انعکاس و رویکرد هر رویداد
🌐 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنما و برای ثبت‌نام به وب‌سایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas
Войдите, чтобы разблокировать больше функциональности.