YURISTKADR
25.04.202515:53
Ходим касаллик варақасида бўлганда уни умуман ишдан бўшатиш мумкин эмасми?
Бизда жуда кўпчиликда, хатто айрим судларда ҳам “ходимни касаллик варақаси даврида уни умуман ишдан бўшатиш мумкин эмас” деган фикр бор.
Лекин бу унча тўлиқ бўлмаган фикр. Меҳнат кодексида ходимнинг меҳнатга қобилиятсизлик даврида фақатгина битта ҳолатда, МК 163-моддасига асосан меҳнат шартномаси иш берувчи ташаббусига кўра бекор қилинганда мумкин эмаслиги кўрсатилган.
Иш берувчи ташаббусига кўра меҳнат шартномасини бекор қилиш асослари МК 161-моддаси иккинчи қисмида 6 та банд (охирги олтинчи банд бошқа асосларга ҳавола қилган)га ажратилган ҳолда бирма-бир кўрсатиб ўтилган.
Буларга қисқартириш (161-модда иккинчи қисм 2-банди), малакасига кўра лавозимига нолойиқлиги (161-модда иккинчи қисм 3-банди), меҳнат мажбуриятларини мунтазам равишда бузганлиги (161-модда иккинчи қисм 4-банди), меҳнат мажбуриятларини бир марта қўпол бузганлиги (161-модда иккинчи қисм 5-банди), ўриндош ходим билан (161-модда иккинчи қисми 6-банди + 441-модда), ташкилот мулкдори алмашганлиги сабабли ташкилот раҳбари, ўринбосари, бош бухгелтар ва алоҳида бўлинма раҳбари билан (161-модда иккинчи қисми 6-банди + 489-модда биринчи қисми 1-банди) билан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳолатлари киради.
Вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида меҳнат шартномасини иш берувчи ташаббусига кирмайдиган бошқа асослар билан бекор қилиш мумкин. Чунки бошқа асослар бўйича чекловлар йўқда.
Меҳнат кодексида меҳнат шартномасини бекор қилиш асосларининг 30 дан ортиқ тури бор.
Иш берувчи ташаббусига кўра меҳнат шартномасини бекор қилишнинг эса 7 та асоси бор.
Бу дегани, иш берувчи ташаббуси билан боғлиқ асосларни чиқариб ташласак, қолган бошқа барча асослар билан ходим касаллик варақасида бўлса ҳам меҳнат шартномасини бекор қилиш мумкин.
👉@yuristkadr
Бизда жуда кўпчиликда, хатто айрим судларда ҳам “ходимни касаллик варақаси даврида уни умуман ишдан бўшатиш мумкин эмас” деган фикр бор.
Лекин бу унча тўлиқ бўлмаган фикр. Меҳнат кодексида ходимнинг меҳнатга қобилиятсизлик даврида фақатгина битта ҳолатда, МК 163-моддасига асосан меҳнат шартномаси иш берувчи ташаббусига кўра бекор қилинганда мумкин эмаслиги кўрсатилган.
Иш берувчи ташаббусига кўра меҳнат шартномасини бекор қилиш асослари МК 161-моддаси иккинчи қисмида 6 та банд (охирги олтинчи банд бошқа асосларга ҳавола қилган)га ажратилган ҳолда бирма-бир кўрсатиб ўтилган.
Буларга қисқартириш (161-модда иккинчи қисм 2-банди), малакасига кўра лавозимига нолойиқлиги (161-модда иккинчи қисм 3-банди), меҳнат мажбуриятларини мунтазам равишда бузганлиги (161-модда иккинчи қисм 4-банди), меҳнат мажбуриятларини бир марта қўпол бузганлиги (161-модда иккинчи қисм 5-банди), ўриндош ходим билан (161-модда иккинчи қисми 6-банди + 441-модда), ташкилот мулкдори алмашганлиги сабабли ташкилот раҳбари, ўринбосари, бош бухгелтар ва алоҳида бўлинма раҳбари билан (161-модда иккинчи қисми 6-банди + 489-модда биринчи қисми 1-банди) билан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳолатлари киради.
Вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик даврида меҳнат шартномасини иш берувчи ташаббусига кирмайдиган бошқа асослар билан бекор қилиш мумкин. Чунки бошқа асослар бўйича чекловлар йўқда.
Меҳнат кодексида меҳнат шартномасини бекор қилиш асосларининг 30 дан ортиқ тури бор.
Иш берувчи ташаббусига кўра меҳнат шартномасини бекор қилишнинг эса 7 та асоси бор.
Бу дегани, иш берувчи ташаббуси билан боғлиқ асосларни чиқариб ташласак, қолган бошқа барча асослар билан ходим касаллик варақасида бўлса ҳам меҳнат шартномасини бекор қилиш мумкин.
👉@yuristkadr
25.04.202507:40
Ходим ташаббуси билан меҳнат шартномасини бекор қилишга оид бир амалиёт ҳақида
Маълумки, ходим ўз ташаббусига асосан меҳнат шартномасини бекор қилмоқчи бўлса, иш берувчига ёзма равишда ариза билан мурожаат қилади.
МК 160-моддаси биринчи қисмига асосан умумий тоифадаги ходимлар иш берувчига 14 календарь кун олдин ариза ёзиб, бу ариза орқали ҳам меҳнат шартномасини бекор қилишини маълум қилади, ҳам иш берувчини огоҳлантиради.
МК 160-моддаси иккинчи қисмида “огоҳлантириш муддатининг ўтиши иш берувчи томонидан ходимнинг меҳнат шартномасини бекор қилиш тўғрисидаги аризаси олинганидан сўнг кейинги кунда бошланади” дейилган.
Эътибор беринг, бу ерда иш берувчи томонидан ходимнинг аризаси олинганидан сўнг дейиляпти.
Бу турдаги ишга тиклаш низосини кўриш чоғида судлар ходимнинг аризаси иш берувчи томонидан қабул қилинганлигини, бошқача айтганда, ариза иш берувчига қачон келиб тушганлигини аниқлашга ҳаракат қилади.
Шунда иш берувчилар МК 174-моддасидаги исботлаш мажбуриятидан келиб чиқиб, агар суд талаб қилса, ходимнинг аризаси уларга қачон келиб тушганлигини далиллар билан исботлаб беришига тўғри келади.
Бунда албатта, энг муҳим далиллардан бири сифатида кирим журналидаги қайднома бўлиши мумкин. Яъни, ходимнинг ишдан бўшаш ҳақидаги аризаси иш берувчидаги келаётган хатларни рўйҳатга олиш журнали (китоби) орқали кирим қилинган бўлади. Ўша журнални судга тақдим этилиши ва тегишли жойида кўчирма нусха берилиши масалага ойдинлик киритиб бериши мумкин.
Лекин ҳамма ташкилотларда ҳам (масалан, оддий хусусий фирмаларда) кирим журналлари бўлмаслиги мумкин.
Қолаверса, ходимнинг иш жойидан туриб берган аризасига биз ички ёзишма сифатида қараймиз ва агар ички локал ҳужжатларида белгиланмаган бўлса, бундай аризаларни рўйҳатга олиш мажбурий эмас.
Мана шундай вазиятларда иш берувчининг ходимнинг аризасига устхат сифатида резолюция ёзиб, қўшимча равишда резолюция санаси ва имзосини қўйиши аризанинг келиб тушганлиги бўйича ишончли далил сифатида қабул қилиниши мумкин.
👉@yuristkadr
Маълумки, ходим ўз ташаббусига асосан меҳнат шартномасини бекор қилмоқчи бўлса, иш берувчига ёзма равишда ариза билан мурожаат қилади.
МК 160-моддаси биринчи қисмига асосан умумий тоифадаги ходимлар иш берувчига 14 календарь кун олдин ариза ёзиб, бу ариза орқали ҳам меҳнат шартномасини бекор қилишини маълум қилади, ҳам иш берувчини огоҳлантиради.
МК 160-моддаси иккинчи қисмида “огоҳлантириш муддатининг ўтиши иш берувчи томонидан ходимнинг меҳнат шартномасини бекор қилиш тўғрисидаги аризаси олинганидан сўнг кейинги кунда бошланади” дейилган.
Эътибор беринг, бу ерда иш берувчи томонидан ходимнинг аризаси олинганидан сўнг дейиляпти.
Бу турдаги ишга тиклаш низосини кўриш чоғида судлар ходимнинг аризаси иш берувчи томонидан қабул қилинганлигини, бошқача айтганда, ариза иш берувчига қачон келиб тушганлигини аниқлашга ҳаракат қилади.
Шунда иш берувчилар МК 174-моддасидаги исботлаш мажбуриятидан келиб чиқиб, агар суд талаб қилса, ходимнинг аризаси уларга қачон келиб тушганлигини далиллар билан исботлаб беришига тўғри келади.
Бунда албатта, энг муҳим далиллардан бири сифатида кирим журналидаги қайднома бўлиши мумкин. Яъни, ходимнинг ишдан бўшаш ҳақидаги аризаси иш берувчидаги келаётган хатларни рўйҳатга олиш журнали (китоби) орқали кирим қилинган бўлади. Ўша журнални судга тақдим этилиши ва тегишли жойида кўчирма нусха берилиши масалага ойдинлик киритиб бериши мумкин.
Лекин ҳамма ташкилотларда ҳам (масалан, оддий хусусий фирмаларда) кирим журналлари бўлмаслиги мумкин.
Қолаверса, ходимнинг иш жойидан туриб берган аризасига биз ички ёзишма сифатида қараймиз ва агар ички локал ҳужжатларида белгиланмаган бўлса, бундай аризаларни рўйҳатга олиш мажбурий эмас.
Мана шундай вазиятларда иш берувчининг ходимнинг аризасига устхат сифатида резолюция ёзиб, қўшимча равишда резолюция санаси ва имзосини қўйиши аризанинг келиб тушганлиги бўйича ишончли далил сифатида қабул қилиниши мумкин.
👉@yuristkadr
24.04.202510:02
Ёрдамга тайёрмиз.
Тошкент тиббиёт академияси, Тошкент педиатрия тиббиёт институти ва Тошкент давлат стоматология институти негизида Тошкент давлат тиббиёт университети ташкил этиладиган бўлди.
Бу жараёнда меҳнат муносабатлари қисмида кўлам катта, ходимлар сони кўп, демак, ўзига яраша мураккабликлар юзага келиши аниқ.
Масъулларга айтиб қўйишим керак, мабодо, маслаҳат ва ҳуқуқий кўмак керак бўлса, ёрдамга тайёрмиз.
Муҳими, ноқонуний оммавий бўшатишларга йўл қўймаслик керак.
👉@yuristkadr
Тошкент тиббиёт академияси, Тошкент педиатрия тиббиёт институти ва Тошкент давлат стоматология институти негизида Тошкент давлат тиббиёт университети ташкил этиладиган бўлди.
Бу жараёнда меҳнат муносабатлари қисмида кўлам катта, ходимлар сони кўп, демак, ўзига яраша мураккабликлар юзага келиши аниқ.
Масъулларга айтиб қўйишим керак, мабодо, маслаҳат ва ҳуқуқий кўмак керак бўлса, ёрдамга тайёрмиз.
Муҳими, ноқонуний оммавий бўшатишларга йўл қўймаслик керак.
👉@yuristkadr
23.04.202518:25
Адвокат ижтимоий тармоқ ёки ОАВда қандай ахборотларни тарқатиши мумкин?
Яқинда Адвокатлар палатаси Бошқаруви "Адвокатлар томонидан Интернет тармоғида фаоллик кўрсатиш ва ОАВ билан ҳамкорлик қилишда Адвокатнинг касб этикаси қоидаларини қўллаш масалаларига оид МАЖБУРИЙ ТУШУНТИРИШЛАР"ни тасдиқлади.
Ушбу тушунтиришдаги адвокатнинг интернет тармоғи ва ОАВдаги чиқишларда эътибор бериши лозим бўлган айрим кўрсатмаларни келтириб ўтмоқчиман:
"Адвокат томонидан қонун ҳужжатлари, Адвокатларнинг касб этикаси қоидалари ва мазкур Мажбурий тушунтиришлар талабларига риоя этган ҳолда Интернет тармоғида ёки оммавий ахборот воситаларида қуйидаги ахборотнинг тарқатилиши этика нормаларининг бузилиши сифатида баҳоланиши мумкин эмас:
➖ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган ахборот;
➖қонунчиликни тушунтириш ва ҳуқуқий саводхонликни оширишга қаратилган ахборот;
➖қонун ҳужжатларини, суд амалиётини, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи ва бошқа давлат органлари фаолиятини такомиллаштириш бўйича асослантирилган таклифларни ўз ичига олган ахборот;
➖адвокатлик сирини сақлаш тўғрисидаги талабларга риоя этилишини ҳисобга олган ҳолда ҳимоя позициясига ва уни амалга оширишга тааллуқли бўлган ахборот;
➖шахсни ушлаб туриш факти, вақти ва жойи, ушлаб турилган ёки қамоққа олинган шахс сақланаётган жой, ушлаб туришни (қамоққа олишни) амалга оширган ва иш бўйича тергов (суриштирув) олиб бораётган ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган тўғрисидаги ахборот;
➖терговга қадар текширув, суриштирув ва дастлабки терговнинг бориши ҳамда натижалари тўғрисидаги ахборот, бундан қонунга кўра ошкор қилиниши мумкин бўлмаган маълумотлар мустасно;
➖очиқ суд муҳокамаси ҳар қандай босқичининг бориши ва натижалари, шу жумладан қабул қилинган суд қарорларининг асослантирилган танқидий таҳлилини қамраб оладиган ахборот;
➖ҳуқуқий ва бошқа масалаларга тааллуқли ахборот".
👉@yuristkadr
Яқинда Адвокатлар палатаси Бошқаруви "Адвокатлар томонидан Интернет тармоғида фаоллик кўрсатиш ва ОАВ билан ҳамкорлик қилишда Адвокатнинг касб этикаси қоидаларини қўллаш масалаларига оид МАЖБУРИЙ ТУШУНТИРИШЛАР"ни тасдиқлади.
Ушбу тушунтиришдаги адвокатнинг интернет тармоғи ва ОАВдаги чиқишларда эътибор бериши лозим бўлган айрим кўрсатмаларни келтириб ўтмоқчиман:
"Адвокат томонидан қонун ҳужжатлари, Адвокатларнинг касб этикаси қоидалари ва мазкур Мажбурий тушунтиришлар талабларига риоя этган ҳолда Интернет тармоғида ёки оммавий ахборот воситаларида қуйидаги ахборотнинг тарқатилиши этика нормаларининг бузилиши сифатида баҳоланиши мумкин эмас:
➖ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган ахборот;
➖қонунчиликни тушунтириш ва ҳуқуқий саводхонликни оширишга қаратилган ахборот;
➖қонун ҳужжатларини, суд амалиётини, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи ва бошқа давлат органлари фаолиятини такомиллаштириш бўйича асослантирилган таклифларни ўз ичига олган ахборот;
➖адвокатлик сирини сақлаш тўғрисидаги талабларга риоя этилишини ҳисобга олган ҳолда ҳимоя позициясига ва уни амалга оширишга тааллуқли бўлган ахборот;
➖шахсни ушлаб туриш факти, вақти ва жойи, ушлаб турилган ёки қамоққа олинган шахс сақланаётган жой, ушлаб туришни (қамоққа олишни) амалга оширган ва иш бўйича тергов (суриштирув) олиб бораётган ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган тўғрисидаги ахборот;
➖терговга қадар текширув, суриштирув ва дастлабки терговнинг бориши ҳамда натижалари тўғрисидаги ахборот, бундан қонунга кўра ошкор қилиниши мумкин бўлмаган маълумотлар мустасно;
➖очиқ суд муҳокамаси ҳар қандай босқичининг бориши ва натижалари, шу жумладан қабул қилинган суд қарорларининг асослантирилган танқидий таҳлилини қамраб оладиган ахборот;
➖ҳуқуқий ва бошқа масалаларга тааллуқли ахборот".
👉@yuristkadr
+1
23.04.202514:01
Бугун мана бу ажойиб тингловчиларимизга малака оширганлик ҳақида сертификатлар топширдик.
Турли ташкилотлардан келган HR ва кадрлар хизмати ходимлари, юристлар ва бухгалтерлар қарийб 10 кун давомида меҳнат соҳаси ва кадрлар иши бўйича малакаларини оширдилар.
Якунда илиқ фикрлар ва яхши тилаклар билдирилди, фойдали таклифларни ҳам қабул қилдик.
Шу 10 кун давомида бу иштирокчилар бир оиладек бўлиб кетишди, умид қиламизки, бу алоқалар бардавом бўлади. Барчалари соғ бўлишсин, ишларига омад тилаб қоламиз!
Мабодо курсларимизга ёзилмоқчи бўлганлар бўлса, ушбу контактларга чиқишлари мумкин:
👩💻@yuristkadr_menejer
📲+99890-010-86-15
+99897-731-40-30
+99833-993-18-80
👉@yuristkadr
Турли ташкилотлардан келган HR ва кадрлар хизмати ходимлари, юристлар ва бухгалтерлар қарийб 10 кун давомида меҳнат соҳаси ва кадрлар иши бўйича малакаларини оширдилар.
Якунда илиқ фикрлар ва яхши тилаклар билдирилди, фойдали таклифларни ҳам қабул қилдик.
Шу 10 кун давомида бу иштирокчилар бир оиладек бўлиб кетишди, умид қиламизки, бу алоқалар бардавом бўлади. Барчалари соғ бўлишсин, ишларига омад тилаб қоламиз!
Мабодо курсларимизга ёзилмоқчи бўлганлар бўлса, ушбу контактларга чиқишлари мумкин:
👩💻@yuristkadr_menejer
📲+99890-010-86-15
+99897-731-40-30
+99833-993-18-80
👉@yuristkadr
+2
22.04.202507:21
Бугун "Тошкент метрополитени" ДУКда қисқартириш ва қисқартириш муносабати меҳнат шартномасини бекор қилиш мавзуси ҳақида гаплашдик.
Охирги вақтларда жамоат транспорт соҳасига ҳам янги технологиялар жорий этилмоқда. Бу табиий равишда иш ўринларини қисқартирилишига олиб келиши мумкин.
Демак, мавзуимиз анчагина жиддий ва бу мавзуда қанча гапирсак ҳам оз.
👉@yuristkadr
Охирги вақтларда жамоат транспорт соҳасига ҳам янги технологиялар жорий этилмоқда. Бу табиий равишда иш ўринларини қисқартирилишига олиб келиши мумкин.
Демак, мавзуимиз анчагина жиддий ва бу мавзуда қанча гапирсак ҳам оз.
👉@yuristkadr
25.04.202512:59
Хизмат текширувига оид мухим маслахат.
👉@yuristkadr
👉@yuristkadr
24.04.202513:00
Ҳозир жуда кўп ишчи-ходимларнинг банклардан олган кредитлари бор.
Бундай ходимларнинг ноқонуний бўшатилиши жуда оғир кечяпти.
Улар асоссиз ишдан бўшатилганда, зарба икки баробар оғир бўляпти. Даромадсиз қолгани ҳисобига банк кредитларини тўлай олмаяпти. Натижада, банклар кредит тўловларини муддатидан олдин ундиришга чиқмоқда ва ходимлардан асосий тўловдан ташқари, оширилган фоизлару, пеняларни ундирмоқда. Оғир аҳволда қолмоқда улар.
Иш берувчилар бу масалаларни унутмаса яхши бўларди.
👉@yuristkadr
Бундай ходимларнинг ноқонуний бўшатилиши жуда оғир кечяпти.
Улар асоссиз ишдан бўшатилганда, зарба икки баробар оғир бўляпти. Даромадсиз қолгани ҳисобига банк кредитларини тўлай олмаяпти. Натижада, банклар кредит тўловларини муддатидан олдин ундиришга чиқмоқда ва ходимлардан асосий тўловдан ташқари, оширилган фоизлару, пеняларни ундирмоқда. Оғир аҳволда қолмоқда улар.
Иш берувчилар бу масалаларни унутмаса яхши бўларди.
👉@yuristkadr
+3
24.04.202508:00
"Тошкент метрополитени" ДУКда кадрлар хизмати ходимлари иштирокидаги малака ошириш курси якунланмоқда.
Ўтилган мавзулар юзасидан якуний тест топшириш жараёни кетмоқда. Бироздан сўнг, сертификатлар топширилади.
👉@yuristkadr
Ўтилган мавзулар юзасидан якуний тест топшириш жараёни кетмоқда. Бироздан сўнг, сертификатлар топширилади.
👉@yuristkadr
23.04.202516:45
Ўша судья автомашина олиб қочадиган даражада эдими?
Сизга ҳам автомашина олиб қочган ЖИБ Миробод суди судьяси воқеаси сал, йўқ, сал эмас, анчагина ғалати туюляптими? Менимча, ҳаммага шундай туюлаётган бўлса керак.
Масалан, сиз жиноят ишлари бўйича тажрибали судьясиз, автомашина олиб қочганлик учун жавобгарлик қандай эканини, камида 5 йилга, хатто 20 йилгача қамалиб кетиш мумкинлигини бошқалардан яхшироқ биласиз. Бунинг устига ҳамма нарсангиз етарли, ойлигингиз 25-30 млн. сўм, обрўингиз зўр, уй-жойингиз бор, оилада муаммо йўқ, машинами, яхшисидан бемалол сотиб олишга қурбингиз етади.
Шунда жиноят содир қилиб, кимнидир машинасини олиб қочиб, бор хаётингизни барбод қилишингизга ким ишонади?
Худди Голливуд киноларининг бошланишига ўхшайди.
👉@yuristkadr
Сизга ҳам автомашина олиб қочган ЖИБ Миробод суди судьяси воқеаси сал, йўқ, сал эмас, анчагина ғалати туюляптими? Менимча, ҳаммага шундай туюлаётган бўлса керак.
Масалан, сиз жиноят ишлари бўйича тажрибали судьясиз, автомашина олиб қочганлик учун жавобгарлик қандай эканини, камида 5 йилга, хатто 20 йилгача қамалиб кетиш мумкинлигини бошқалардан яхшироқ биласиз. Бунинг устига ҳамма нарсангиз етарли, ойлигингиз 25-30 млн. сўм, обрўингиз зўр, уй-жойингиз бор, оилада муаммо йўқ, машинами, яхшисидан бемалол сотиб олишга қурбингиз етади.
Шунда жиноят содир қилиб, кимнидир машинасини олиб қочиб, бор хаётингизни барбод қилишингизга ким ишонади?
Худди Голливуд киноларининг бошланишига ўхшайди.
👉@yuristkadr
23.04.202511:56
HR ва кадрлар хизмати ходимларини меҳнат ҳуқуқи соҳаси бўйича ўқитиш, агар бу юридик хизмат ходимлари билан биргаликда олиб борилса, ишонинг, жуда самарали бўлади.
Буни тажрибамдан ўтказганман.
👉@yuristkadr
Буни тажрибамдан ўтказганман.
👉@yuristkadr
21.04.202516:02
#namuna
Қисқартиришда ишда қоладиган ходимни аниқлаш ҳақидаги хулосадан намуна.
Жуда муҳим ҳужжатдан намуна беряпман. Биласиз, энг қийин бўшатиш, бу қисқартириш муносабати билан ишдан бўшатишдир.
Лекин қисқартиришда энг мураккаб амалиёт қайси? Тўппа-тўғри, икки ёки ундан ортиқ ходим бир лавозимга ва бир иш ўрнига тўғри келиб қолганда, ишда қоладиган ва ишдан бўшатиладиган ходимни аниқлаш энг қийини.
Бунда аввало, МК 167-моддасига асосан малакаси ва меҳнат умумдорлиги юқори бўлган ходимга ишда қолиш бўйича имтиёзли ҳуқуқ берилади. Бу ҳақида кўп гаплашганмиза? Лекин ўйлаб қарасам, ишда қоладиган ходимни аниқлаш ҳақидаги ҳужжатлардан намуна бермаган эканман🙄
Шунга юқорида бир лавозимга тўғри келиб қолган иккита ходимдан бирини ишда олиб қолиш ҳақидаги хулосадан намуна берилмоқда.
👉@yuristkadr
Қисқартиришда ишда қоладиган ходимни аниқлаш ҳақидаги хулосадан намуна.
Жуда муҳим ҳужжатдан намуна беряпман. Биласиз, энг қийин бўшатиш, бу қисқартириш муносабати билан ишдан бўшатишдир.
Лекин қисқартиришда энг мураккаб амалиёт қайси? Тўппа-тўғри, икки ёки ундан ортиқ ходим бир лавозимга ва бир иш ўрнига тўғри келиб қолганда, ишда қоладиган ва ишдан бўшатиладиган ходимни аниқлаш энг қийини.
Бунда аввало, МК 167-моддасига асосан малакаси ва меҳнат умумдорлиги юқори бўлган ходимга ишда қолиш бўйича имтиёзли ҳуқуқ берилади. Бу ҳақида кўп гаплашганмиза? Лекин ўйлаб қарасам, ишда қоладиган ходимни аниқлаш ҳақидаги ҳужжатлардан намуна бермаган эканман🙄
Шунга юқорида бир лавозимга тўғри келиб қолган иккита ходимдан бирини ишда олиб қолиш ҳақидаги хулосадан намуна берилмоқда.
👉@yuristkadr
25.04.202512:36
#taklif
Текширув комиссиясига ходимга қариндош бўлган шахс киритилмаслиги керак, лекин...
Меҳнат кодексининг 302-311-моддалари хизмат текшируви қоидаларига бағишланган. Хизмат текшируви натижасида текширувдан ўтказилган ходим, агар унда айб бор деб топилса, интизомий жазога тортилиши аниқ.
Эътибор беринг, ходимга нисбатан хизмат текшируви иш берувчининг буйруғи билан тузилган комиссия томонидан ўтказилади. Шунда, МК 304-моддасида кимлар хизмат текшируви комиссиясининг таркибига кириш-кирмаслиги бирма-бир кўрсатиб ўтилган.
Шулардан бири “ўзига нисбатан хизмат текшируви ўтказилаётган ходим билан қариндошлик алоқаларида бўлган шахслар”. Яъни, иш берувчи қайсидир ходимга нисбатан текширув ташламоқчи бўлса, комиссия таркибига ўша ходим билан қариндош бўлган шахсларни киритиши мумкин эмас. Агар киритса, текширув ноқонуний деб топилади ва ходимга қўлланилган интизомий жазо бекор қилинади, агар ишдан бўшатиб юборилган бўлса, суд ходимни ишга тиклаб қўяди.
Асосий масалага етиб келдик. Биласиз, хусусий корхоналарда қариндошлар, шу жумладан, яқин қариндошларнинг бирга ишлашига нисбатан ҳеч қандай чеклов йўқ. Мен шундай МЧЖни биламан, унда 15 та ходим ишлайди ва уларнинг барчаси бир-бирига қариндош. Ундан кейин оилавий корхоналар бор, уларда ҳам ходимлар таркиби асосан қон-қариндошлардан иборат бўлиши мумкин.
Яъни, хизмат текшируви комиссияси таркибига ходимга қариндош бўлган шахслар киритилмаслиги керак деган қоида хусусий ва нодавлат ташкилотларига ҳамда оилавий корхоналарга тўғри келмайди. Ушбу чеклов бу турдаги корхоналар учун МК 302-311-моддаларидаги хизмат текшируви қоидаларини ишлатишга амалда имкон бермаяпти. Чунки, ходимларнинг ҳаммаси бир-бирига қариндош. Демак, текширув ўтказиш мумкин эмас. Тушуняпсиз-а?
Шундай экан, ушбу номувофиқликни бартараф этиш мақсадида МК 304-моддаси учинчи қисми тўртинчи хатбошисини қуйидаги жумлаларга ўзгартириш таклиф этилади:
➖“давлат ташкилотларида ўзига нисбатан хизмат текшируви ўтказилаётган ходим билан қариндошлик алоқаларида бўлган шахслар”.
Яъни, комиссияси таркибига ходимга қариндош бўлган шахсларнинг киритилмаслиги ҳақидаги талаб фақат давлат ташкилотларига тегишли бўлиши керак.
👉@yuristkadr
Текширув комиссиясига ходимга қариндош бўлган шахс киритилмаслиги керак, лекин...
Меҳнат кодексининг 302-311-моддалари хизмат текшируви қоидаларига бағишланган. Хизмат текшируви натижасида текширувдан ўтказилган ходим, агар унда айб бор деб топилса, интизомий жазога тортилиши аниқ.
Эътибор беринг, ходимга нисбатан хизмат текшируви иш берувчининг буйруғи билан тузилган комиссия томонидан ўтказилади. Шунда, МК 304-моддасида кимлар хизмат текшируви комиссиясининг таркибига кириш-кирмаслиги бирма-бир кўрсатиб ўтилган.
Шулардан бири “ўзига нисбатан хизмат текшируви ўтказилаётган ходим билан қариндошлик алоқаларида бўлган шахслар”. Яъни, иш берувчи қайсидир ходимга нисбатан текширув ташламоқчи бўлса, комиссия таркибига ўша ходим билан қариндош бўлган шахсларни киритиши мумкин эмас. Агар киритса, текширув ноқонуний деб топилади ва ходимга қўлланилган интизомий жазо бекор қилинади, агар ишдан бўшатиб юборилган бўлса, суд ходимни ишга тиклаб қўяди.
Асосий масалага етиб келдик. Биласиз, хусусий корхоналарда қариндошлар, шу жумладан, яқин қариндошларнинг бирга ишлашига нисбатан ҳеч қандай чеклов йўқ. Мен шундай МЧЖни биламан, унда 15 та ходим ишлайди ва уларнинг барчаси бир-бирига қариндош. Ундан кейин оилавий корхоналар бор, уларда ҳам ходимлар таркиби асосан қон-қариндошлардан иборат бўлиши мумкин.
Яъни, хизмат текшируви комиссияси таркибига ходимга қариндош бўлган шахслар киритилмаслиги керак деган қоида хусусий ва нодавлат ташкилотларига ҳамда оилавий корхоналарга тўғри келмайди. Ушбу чеклов бу турдаги корхоналар учун МК 302-311-моддаларидаги хизмат текшируви қоидаларини ишлатишга амалда имкон бермаяпти. Чунки, ходимларнинг ҳаммаси бир-бирига қариндош. Демак, текширув ўтказиш мумкин эмас. Тушуняпсиз-а?
Шундай экан, ушбу номувофиқликни бартараф этиш мақсадида МК 304-моддаси учинчи қисми тўртинчи хатбошисини қуйидаги жумлаларга ўзгартириш таклиф этилади:
➖“давлат ташкилотларида ўзига нисбатан хизмат текшируви ўтказилаётган ходим билан қариндошлик алоқаларида бўлган шахслар”.
Яъни, комиссияси таркибига ходимга қариндош бўлган шахсларнинг киритилмаслиги ҳақидаги талаб фақат давлат ташкилотларига тегишли бўлиши керак.
👉@yuristkadr
24.04.202512:31
Ходим “декрет”га чиққанида нафақа миқдори қанча бўлади?
Ҳомиладорлик ва туғиш бўйича ходимга бериладиган нафақалар ходим:
➖ишга қабул қилинган кундан 12 ойгача иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 75 фоизи;
➖ишга қабул қилинган кундан 12 ой ортиқ иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида тўланади.
*Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 31 майдаги 314-сонли қарори билан тасдиқланган “Вақтинчалик меҳнатга лаёқатсизлик, ҳомиладорлик ва туғиш бўйича нафақаларни ҳамда янги туғилган болани фарзандликка олган ёки унга васий қилиб белгиланган ходимга нафақани тайинлаш ҳамда тўлаш тартиби тўғрисида”ги низомнинг 35-банди.
👉@yuristkadr
Ҳомиладорлик ва туғиш бўйича ходимга бериладиган нафақалар ходим:
➖ишга қабул қилинган кундан 12 ойгача иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 75 фоизи;
➖ишга қабул қилинган кундан 12 ой ортиқ иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида тўланади.
*Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 31 майдаги 314-сонли қарори билан тасдиқланган “Вақтинчалик меҳнатга лаёқатсизлик, ҳомиладорлик ва туғиш бўйича нафақаларни ҳамда янги туғилган болани фарзандликка олган ёки унга васий қилиб белгиланган ходимга нафақани тайинлаш ҳамда тўлаш тартиби тўғрисида”ги низомнинг 35-банди.
👉@yuristkadr
24.04.202507:42
Яқин қариндошликни аниқлашдаги қизиқ бир ҳолат.
Ўртоқлар, Меҳнат кодексининг 121-моддасида яқин қариндош ёки қуда томондан қариндошларнинг давлат ташкилотларида бирининг иккинчисига бевосита бўйсунадиган ёки унинг назорати остида бўлишига боғлиқ бўлган лавозимда ишлашига таъқиқ қўйилган.
Бу моддага қарасангиз, ўзаро яқин қариндошларга ёки қуда томондан қариндош бўлган шахсларга: ота-она, ака-укалар, опа-сингиллар, ўғиллар, қизлар, эр-хотин, шунингдек эр-хотиннинг ота-онаси, ака-укалари, опа-сингиллари ва фарзандлари кириши кўрсатиб ўтилган.
Шу жойида “шунингдек эр-хотиннинг ота-онаси, ака-укалари, опа-сингиллари ва фарзандлари” деган жумлалар таркибидаги “фарзандлари” жумласи кўпчиликни чалкаштирмоқда. Масалан, “фарзандлари” жумласи “опа-сингиллари” жумласидан кейин келганлиги учун айримлар опа-сингилларнинг фарзандлари ҳам яқин қариндош деб тушунмоқда.
Лекин аслида ундай эмас. Агар шундай бўлганида, бу аниқ қилиб ёзиб қўйилган бўлар эди.
Бу қоидани қандай ёзилган бўлса, шундайлигича қабул қиламиз ва шундайлигича тушунамиз. Яъни, бу ерда “фарзандлари” жумласи ўзидан олдинги жумлалар каби дастлабки “эр-хотиннинг” жумласига боғланган.
Яъни, эр-хотиннинг ота-онаси, эр-хотиннинг ака-укалари, эр-хотиннинг опа-сингиллари ва эр-хотиннинг фарзандлари.
“Ие, эр-хотиннинг фарзанди дейиш мантиқсизку” деб ўйлашингиз мумкин.
Аслида бу ерда эр ва хотиннинг аввалги турмушидан бўлган фарзандлари, ёки фарзандликка олган боласи билан турмушга чиққан ёки уйланган вазияти тушунилмоқда.
Масалан, Турсунбой ва Наргизахон бир-бирига ёқди, улар турмуш қурмоқчи. Наргиза биринчи турмушидан ажралган ва унинг биринчи турмушидан 3 ёшли фарзанди бор. Улар турмуш қуришди. Шунда Наргизанинг биринчи турмушидан бўлган 3 ёшли фарзанди Турсунбойга худди ўз ўғлидек яқин қариндош бўлади.
Гап шу ҳақида кетмоқда.
👉@yuristkadr
Ўртоқлар, Меҳнат кодексининг 121-моддасида яқин қариндош ёки қуда томондан қариндошларнинг давлат ташкилотларида бирининг иккинчисига бевосита бўйсунадиган ёки унинг назорати остида бўлишига боғлиқ бўлган лавозимда ишлашига таъқиқ қўйилган.
Бу моддага қарасангиз, ўзаро яқин қариндошларга ёки қуда томондан қариндош бўлган шахсларга: ота-она, ака-укалар, опа-сингиллар, ўғиллар, қизлар, эр-хотин, шунингдек эр-хотиннинг ота-онаси, ака-укалари, опа-сингиллари ва фарзандлари кириши кўрсатиб ўтилган.
Шу жойида “шунингдек эр-хотиннинг ота-онаси, ака-укалари, опа-сингиллари ва фарзандлари” деган жумлалар таркибидаги “фарзандлари” жумласи кўпчиликни чалкаштирмоқда. Масалан, “фарзандлари” жумласи “опа-сингиллари” жумласидан кейин келганлиги учун айримлар опа-сингилларнинг фарзандлари ҳам яқин қариндош деб тушунмоқда.
Лекин аслида ундай эмас. Агар шундай бўлганида, бу аниқ қилиб ёзиб қўйилган бўлар эди.
Бу қоидани қандай ёзилган бўлса, шундайлигича қабул қиламиз ва шундайлигича тушунамиз. Яъни, бу ерда “фарзандлари” жумласи ўзидан олдинги жумлалар каби дастлабки “эр-хотиннинг” жумласига боғланган.
Яъни, эр-хотиннинг ота-онаси, эр-хотиннинг ака-укалари, эр-хотиннинг опа-сингиллари ва эр-хотиннинг фарзандлари.
“Ие, эр-хотиннинг фарзанди дейиш мантиқсизку” деб ўйлашингиз мумкин.
Аслида бу ерда эр ва хотиннинг аввалги турмушидан бўлган фарзандлари, ёки фарзандликка олган боласи билан турмушга чиққан ёки уйланган вазияти тушунилмоқда.
Масалан, Турсунбой ва Наргизахон бир-бирига ёқди, улар турмуш қурмоқчи. Наргиза биринчи турмушидан ажралган ва унинг биринчи турмушидан 3 ёшли фарзанди бор. Улар турмуш қуришди. Шунда Наргизанинг биринчи турмушидан бўлган 3 ёшли фарзанди Турсунбойга худди ўз ўғлидек яқин қариндош бўлади.
Гап шу ҳақида кетмоқда.
👉@yuristkadr
+3
23.04.202516:08
Олий суд раиси ташаббуси билан ташкил қилинган конференция ҳудудларда ҳам давом этмоқда.
Бугун Қашқадарё вилоят судида “фуқаролик ишлари бўйича судларда меҳнат низоларини ҳал этишда вужудга келаётган муаммолар, уларнинг ечимлари ва ҳуқуқий оқибатлари” мавзусида конференция ташкил этилди.
Унда Олий суд судьялари, вилоят суди раҳбарияти, фуқаролик суди судьялари, вилоят прокуратураси вакиллари ва асосийси, вилоятдаги кўплаб иш берувчилар вакиллари иштирок этишди.
Ўртоқлар, бу шунчаки тадбир эмас албатта. Бу конференцияда иш берувчилар йўл қўяётган асосий камчиликлар кўрсатиб ўтилган. Қолаверса, ходимларнинг меҳнат ҳуқуқларини бузиш, жумладан, уларни ноқонуний ишдан бўшатишнинг оқибатлари тушунтирилган.
Меҳнат ҳуқуқи соҳасидаги бундай тадбирларнинг давомли бўлаётганидан ҳурсандмиз.
👉@yuristkadr
Бугун Қашқадарё вилоят судида “фуқаролик ишлари бўйича судларда меҳнат низоларини ҳал этишда вужудга келаётган муаммолар, уларнинг ечимлари ва ҳуқуқий оқибатлари” мавзусида конференция ташкил этилди.
Унда Олий суд судьялари, вилоят суди раҳбарияти, фуқаролик суди судьялари, вилоят прокуратураси вакиллари ва асосийси, вилоятдаги кўплаб иш берувчилар вакиллари иштирок этишди.
Ўртоқлар, бу шунчаки тадбир эмас албатта. Бу конференцияда иш берувчилар йўл қўяётган асосий камчиликлар кўрсатиб ўтилган. Қолаверса, ходимларнинг меҳнат ҳуқуқларини бузиш, жумладан, уларни ноқонуний ишдан бўшатишнинг оқибатлари тушунтирилган.
Меҳнат ҳуқуқи соҳасидаги бундай тадбирларнинг давомли бўлаётганидан ҳурсандмиз.
👉@yuristkadr
23.04.202509:44
Ишга тиклаш ўрнига пуллик товон ундирилганда, меҳнат шартномасини бекор қилиш санаси нима бўлади?
Кўпчилик билади, ишга тиклаш судларида суд ходимнинг илтимосига (аризасига) асосан ишга тиклаш ўрнига, унга иш берувчидан 3 ойлик иш ҳақидан кам бўлмаган миқдорда товон пули ундириб бериши мумкин (МК 174-моддаси).
Бунда одатда ходимнинг даъво аризасидаги ишга тиклаш талабидан ташқари бошқа талаблари суд томонидан қаноатлантирилади. Бу ерда асосан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқни ғайриқонуний деб топиш ва уни бекор қилиш ҳамда моддий ва маънавий зарарларни ундириш ҳақидаги талабларни назарда тутяпман.
Бироқ, шу жойида битта масала қолиб кетяпти назаримда. Бу меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш масаласи.
Яъни масалан, суд ходимнинг даъво талаблари асосли деган хулосага келганда, “меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқ ғайриқонуний деб топилсин ва бу буйруқ бекор қилинсин ҳамда ишга тиклаш ўрнига ходимга уч ойлик иш ҳақи учун фалон сўм ундирилсин. Шунингдек, ходимга мажбурий прогул юрган даври учун моддий зарар сифатида фалон сўм, маънавий зарар учун пистон сўм ундирилсин” деб қарор чиқаради. Табиийки, бундай ҳолатда меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги дейлик, 7 ой олдинги буйруқ бекор қилинган бўлади. Лекин ходим ишига тикланмайди, сабаби ишга тиклаш ўрнига товон пули ундирилган. Шунда агар ўша низоли буйруқ ва ундаги бўшатиш куни ҳам бекор бўлган бўлса, ходим қачондан ишдан бўшатилган бўлади? Ишга тикланмаган, лекин аввалги бўшатиш буйруғи бекор бўлган, хоп, унда ишдан бўшатишнинг ҳақиқий санаси қандай бўлиши ва қандай ҳал этилиши керак?
Юқорида айтганимдек, амалиётда бу масала очиқ қолиб кетяпти. Ишга тиклаш ўрнига товон пули олган ходим барибир ўша иш берувчига мурожаат қиляпти ва меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини суд қарори чиққан санага ўзгартириб беришни сўраяпти. Лекин иш берувчи суднинг қарорида бу ҳақида ҳеч нарса дейилмагани учун ходимга рад жавоби беряпти. Натижада, низо тўхтамаяпти.
Эътибор беринг, баъзан судлашаётган ходим бошқа яхшироқ ишга жойлашиб ишлаётган бўлса, унга судда ютқазган собиқ иш берувчи томонидан меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш керак бўлмайди. Чунки, у шундоқ ҳам яхшироқ шароитдаги жойда ишламоқда ва ўртадаги ҳужжатлаштириш билан боғлиқ муаммолар унга ортиқча. Лекин ишсиз юриб судлашган ходимларга бу нарса (ишдан бўшатиш санасини ўзгартириб бериш) албатта керак, ҳеч бўлмаса стаж учун, тўғрими?
Менимча, шунақанги ҳолатларда даъвогар ходим ўз вазиятидан (бошқа жойда ишлаётган ёки ишламаётган ҳолатидан) келиб чиқиб, судга ишга тиклаш ўрнига товон пули ундириш ҳақидаги илтимоснома киритиш билан бир қаторда, меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш ҳақида ҳам ариза киритиши мақсадга мувофиқ.
Шунда бу ишни кўраётган суд ходим ҳақ деган хулосага келганда, ўз қарорида ишга тиклаш ўрнига уч ойлик иш ҳақидан кам бўлмаган миқдорда товон пули ундиришдан ташқари, “меҳнат шартномасини бекор қилиш санаси ушбу суд қарори чиққан кунга, яъни 2025 йил 23 апрель санасига ўзгартирилсин” деб кўрсатиб ўтса тўғри бўлади.
*Маълумот учун, Меҳнат кодексининг 558-моддаси биринчи қисми 2-бандига асосан меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш ҳақидаги ишлар ҳам судларда кўриб чиқиладиган ишлар сирасига киради.
👉@yuristkadr
Кўпчилик билади, ишга тиклаш судларида суд ходимнинг илтимосига (аризасига) асосан ишга тиклаш ўрнига, унга иш берувчидан 3 ойлик иш ҳақидан кам бўлмаган миқдорда товон пули ундириб бериши мумкин (МК 174-моддаси).
Бунда одатда ходимнинг даъво аризасидаги ишга тиклаш талабидан ташқари бошқа талаблари суд томонидан қаноатлантирилади. Бу ерда асосан меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқни ғайриқонуний деб топиш ва уни бекор қилиш ҳамда моддий ва маънавий зарарларни ундириш ҳақидаги талабларни назарда тутяпман.
Бироқ, шу жойида битта масала қолиб кетяпти назаримда. Бу меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш масаласи.
Яъни масалан, суд ходимнинг даъво талаблари асосли деган хулосага келганда, “меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги буйруқ ғайриқонуний деб топилсин ва бу буйруқ бекор қилинсин ҳамда ишга тиклаш ўрнига ходимга уч ойлик иш ҳақи учун фалон сўм ундирилсин. Шунингдек, ходимга мажбурий прогул юрган даври учун моддий зарар сифатида фалон сўм, маънавий зарар учун пистон сўм ундирилсин” деб қарор чиқаради. Табиийки, бундай ҳолатда меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги дейлик, 7 ой олдинги буйруқ бекор қилинган бўлади. Лекин ходим ишига тикланмайди, сабаби ишга тиклаш ўрнига товон пули ундирилган. Шунда агар ўша низоли буйруқ ва ундаги бўшатиш куни ҳам бекор бўлган бўлса, ходим қачондан ишдан бўшатилган бўлади? Ишга тикланмаган, лекин аввалги бўшатиш буйруғи бекор бўлган, хоп, унда ишдан бўшатишнинг ҳақиқий санаси қандай бўлиши ва қандай ҳал этилиши керак?
Юқорида айтганимдек, амалиётда бу масала очиқ қолиб кетяпти. Ишга тиклаш ўрнига товон пули олган ходим барибир ўша иш берувчига мурожаат қиляпти ва меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини суд қарори чиққан санага ўзгартириб беришни сўраяпти. Лекин иш берувчи суднинг қарорида бу ҳақида ҳеч нарса дейилмагани учун ходимга рад жавоби беряпти. Натижада, низо тўхтамаяпти.
Эътибор беринг, баъзан судлашаётган ходим бошқа яхшироқ ишга жойлашиб ишлаётган бўлса, унга судда ютқазган собиқ иш берувчи томонидан меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш керак бўлмайди. Чунки, у шундоқ ҳам яхшироқ шароитдаги жойда ишламоқда ва ўртадаги ҳужжатлаштириш билан боғлиқ муаммолар унга ортиқча. Лекин ишсиз юриб судлашган ходимларга бу нарса (ишдан бўшатиш санасини ўзгартириб бериш) албатта керак, ҳеч бўлмаса стаж учун, тўғрими?
Менимча, шунақанги ҳолатларда даъвогар ходим ўз вазиятидан (бошқа жойда ишлаётган ёки ишламаётган ҳолатидан) келиб чиқиб, судга ишга тиклаш ўрнига товон пули ундириш ҳақидаги илтимоснома киритиш билан бир қаторда, меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш ҳақида ҳам ариза киритиши мақсадга мувофиқ.
Шунда бу ишни кўраётган суд ходим ҳақ деган хулосага келганда, ўз қарорида ишга тиклаш ўрнига уч ойлик иш ҳақидан кам бўлмаган миқдорда товон пули ундиришдан ташқари, “меҳнат шартномасини бекор қилиш санаси ушбу суд қарори чиққан кунга, яъни 2025 йил 23 апрель санасига ўзгартирилсин” деб кўрсатиб ўтса тўғри бўлади.
*Маълумот учун, Меҳнат кодексининг 558-моддаси биринчи қисми 2-бандига асосан меҳнат шартномасини бекор қилиш санасини ўзгартириш ҳақидаги ишлар ҳам судларда кўриб чиқиладиган ишлар сирасига киради.
👉@yuristkadr
21.04.202512:56
➖Гарчи қарорларда тугатиш дейилган бўлсада, қўшимча равишда ташкилотнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари ворислик тартибида ўтказилиши кўрсатилган бўлса, вазият қайта ташкил этиш деб баҳоланади.
Ўз вақтида Бандлик вазирлиги ҳам мана шундай тушунтириш берган.
👉@yuristkadr
Ўз вақтида Бандлик вазирлиги ҳам мана шундай тушунтириш берган.
👉@yuristkadr
25.04.202511:14
#tavsiya
Ташкилот қайта ташкил этилганда қандай иш тутамиз?
Мана бу ☝️файлда давлат ташкилотларини қайта ташкил этишда меҳнат қонунчилигини тўғри қўллаш бўйича тавсияларимиз берилган.
Қайта ташкил этиш жараёни кечаётган ташкилотларга юбориб қўямиз.
👉@yuristkadr
Ташкилот қайта ташкил этилганда қандай иш тутамиз?
Мана бу ☝️файлда давлат ташкилотларини қайта ташкил этишда меҳнат қонунчилигини тўғри қўллаш бўйича тавсияларимиз берилган.
Қайта ташкил этиш жараёни кечаётган ташкилотларга юбориб қўямиз.
👉@yuristkadr
+3
24.04.202510:53
Бугун, 24 апрель куни “Тошкент метрополитени” давлат унитар корхонасидаги ўқув жараёни ҳам ниҳоясига етди.
Метро ҳақида, Тошкент метроси ҳақида тасаввурлар етарлича. Лекин бу муҳим транспорт тизими ортида қанчадан-қанча инсонлар, қанчадан-қанча мутахассисларнинг машаққатли меҳнати ётганини ҳамма ҳам билавермайди.
Айниқса, кадрлар хизмати ходимлари ташкилотнинг бошқарув фаолиятидаги асосий устунларидан бири десам, тўғри гап бўлади.
Ўтган 10 кун давомида ушбу кадрлар хизмати ходимлари билан янги меҳнат қонунчилигини амалиётда қўллаш бўйича энг муҳим мавзуларни кўриб чиқдик. Ўз билимларимиз ва тажрибаларимиз билан ўртоқлашдик.
Бугун мана ниҳоя, орада тест синовлари бўлиб ўтди, шундан сўнг иштирокчиларга сертификатларини топширдик. Асосийси, бу ташкилот билан ҳам ўртада ҳамкорлик алоқалари ўрнатилди.
👉@yuristkadr
Метро ҳақида, Тошкент метроси ҳақида тасаввурлар етарлича. Лекин бу муҳим транспорт тизими ортида қанчадан-қанча инсонлар, қанчадан-қанча мутахассисларнинг машаққатли меҳнати ётганини ҳамма ҳам билавермайди.
Айниқса, кадрлар хизмати ходимлари ташкилотнинг бошқарув фаолиятидаги асосий устунларидан бири десам, тўғри гап бўлади.
Ўтган 10 кун давомида ушбу кадрлар хизмати ходимлари билан янги меҳнат қонунчилигини амалиётда қўллаш бўйича энг муҳим мавзуларни кўриб чиқдик. Ўз билимларимиз ва тажрибаларимиз билан ўртоқлашдик.
Бугун мана ниҳоя, орада тест синовлари бўлиб ўтди, шундан сўнг иштирокчиларга сертификатларини топширдик. Асосийси, бу ташкилот билан ҳам ўртада ҳамкорлик алоқалари ўрнатилди.
👉@yuristkadr
23.04.202520:01
Ўқитувчига қўшимча тўловлар бўйича жиноий таъқиблар
Ўқитувчи оклад ойлигидан ташқари бошқа қўшимча тўловлар олишида кўплаб босқичли текширувлар белгиланган. Бу қўшимча тўловларни Юридик хизмат кўрсатиш марказлари, шунингдек тузилган коммиссиялар ва бошқа раҳбарлар тасдиқлаши зарур.
Ҳозирда шаклланган энг ёмон амалиёт шуки, назорат органлари тафтиш тайинлаб мактаб фаолиятини текширади, ўқитувчи қўшимча тўловлар олиши жараёнидаги арзимаган камчиликни аниқланишлари билан, ўқитувчига, мактаб раҳбарларига, комиссия аъзоларига ёки РайОНО маъсулларига хищение (талон-торож) айблови қўйилади. Кейин сценарий бўйича “зарарни тўламасанг қамаласан, тўласанг қамалмайсан”.
Ўзи бу “зарар” ўқитувчи 2-3 йиллик фаолияти давомида олиб келган қўшимча тўловлар бўлиб, атиги 5-10 млн. сўмни ташкил қилади. Тушунаяпсизми, бу дегани 300 минг - 400 минг сўмдан қўшилганми энди урра-урра қилиб берган қўшимча тўловлари?
Замоннинг Адолатсизлигини қарангки, баъзи ўқитувчи ўқитмаган орган ходимлари миллардлаб Давлат пулини еб юрган муттаҳамларни орқасида “одами” борлиги учун индай олишмайди, лекин 300 минг сўм ортиқча тўлов олган ўқитувчини “қамайман”га тушишади. Қўрқитишга ўқитувчи яхшида.
Қонун ва Адолат нима дейди?
1. Мисол учун сохта сертификат тақдим этиб, қўшимча ойлик олаётган ўқитувчиларнинг хатти-ҳаракатида талон-торож 100% бор, буни инкор этмаймиз.
2. Бир умр битта мураббий тайёрлаган шогирд халқаро мусобақада ўрин олгач умуман бошқа мураббий сохта ҳужжатлар қилиб тақдирлаш учун ажратилаётган суммани олса – бу ҳам 100% талон-торож.
3. Вазирлар Маҳкамасининг 823-сонли Қарори асосида ўқитувчиларга берилаётган устама тўловларида – арзимаган камчиликлар рўкач қилиниб аниқланган “зарар”ни максимум тўғри десак ҳам, ҳар бир ўқитувчининг зарари жиноят таркибини эмас, балки маъмурий жавобгарлик таркибини беради.
Аммо, амалиётда юқоридаги уч хил вазиятда ҳам кўпчилик ўқитувчининг биргаликдаги устама тўловлари йиғилиб – “фалон млн.лик зарар” деб бўрттирилиб, ўқитувчилар ушбу зарарни “ўз хоҳишлари” билан қоплаб беришга мажбурланмоқда. Қандай мажбурланмоқда – қароқчилик билан! (мақолани охиригача ўқисангиз қароқчилик нималигини тушуниб оласиз)
Ушбу вазиятларда маъсул комиссия аъзолари ёки бошқа мактаб раҳбарлари оптом ҳаммаси учун жавобгарликка тортилиб, талон-торож белгиси билан, эътибор беринг талон-торож белгиси билан, яъни ЖКнинг 167-168-моддалари билан айбланмоқда. Гарчи, ушбу устамалар асоссиз ажратилиши учун устамани олган ўқитувчилар билан олдиндан жиноий тил бириктиришмаган бўлишсада.
Уларнинг талон-торож ҳақидаги бу сохта айбловлари асоссиз. Бу асоссизликни ва талон-торож аслида нима эканлигини манабу постда асослаб берганман.
Тўғри, гап йўқ, бунда маъсул мансабдорнинг хатти-ҳаракатларида ЖКнинг 205 (мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш) ёки 207 (мансабга совуққонлик билан қараш) моддаларида назарда тутилган жиноят аломатлари бўлиши мумкин! Лекин асосан бу турдаги жиноят ишларида зарар кўп миқдорни ташкил қилмагани учун мазкур моддалар билан ҳам квалификация қила олмаймиз.
Аммо, терговчилар бу турдаги жиноят ишларини ЖКнинг 205 ёки 207 моддаси билан атайин квалификация қилмайди. Чунки, 205,207 да ўқитувчи зотини қамаб “зарар”ни қоплаттира олишолмайди-да. Ўзи талон-торож нималигини тушунмайдиган судьялар ҳам нотариус каби бу “талон-торож”ларни тасдиқлаб ётибди. Улар ОТМда ЖКнинг “ўзгалар мулкини талон-торож қилиш” бўлими бошида ўтиладиган “талон-торожнинг умумий тушунчалари” мавзусида ухлаб ётишган.
“Талон-торож” белгисидан бюджетга пул ундириш учун фойдаланиш - асоссиз “зарар” ҳисоблаб, тўламаганни қамаб, кейин зарарни қоплагач қамоқдан чиқариш - бу қип-қизил қароқчилик. ЖК 167-168-моддаларидаги “зарарни қопласа қамалмайди” деган норма қароқчиликка хизмат қилмоқда, Азизлар!
Адвокат Хондамир Кулбаев
👉@yuristkadr
Ўқитувчи оклад ойлигидан ташқари бошқа қўшимча тўловлар олишида кўплаб босқичли текширувлар белгиланган. Бу қўшимча тўловларни Юридик хизмат кўрсатиш марказлари, шунингдек тузилган коммиссиялар ва бошқа раҳбарлар тасдиқлаши зарур.
Ҳозирда шаклланган энг ёмон амалиёт шуки, назорат органлари тафтиш тайинлаб мактаб фаолиятини текширади, ўқитувчи қўшимча тўловлар олиши жараёнидаги арзимаган камчиликни аниқланишлари билан, ўқитувчига, мактаб раҳбарларига, комиссия аъзоларига ёки РайОНО маъсулларига хищение (талон-торож) айблови қўйилади. Кейин сценарий бўйича “зарарни тўламасанг қамаласан, тўласанг қамалмайсан”.
Ўзи бу “зарар” ўқитувчи 2-3 йиллик фаолияти давомида олиб келган қўшимча тўловлар бўлиб, атиги 5-10 млн. сўмни ташкил қилади. Тушунаяпсизми, бу дегани 300 минг - 400 минг сўмдан қўшилганми энди урра-урра қилиб берган қўшимча тўловлари?
Замоннинг Адолатсизлигини қарангки, баъзи ўқитувчи ўқитмаган орган ходимлари миллардлаб Давлат пулини еб юрган муттаҳамларни орқасида “одами” борлиги учун индай олишмайди, лекин 300 минг сўм ортиқча тўлов олган ўқитувчини “қамайман”га тушишади. Қўрқитишга ўқитувчи яхшида.
Қонун ва Адолат нима дейди?
1. Мисол учун сохта сертификат тақдим этиб, қўшимча ойлик олаётган ўқитувчиларнинг хатти-ҳаракатида талон-торож 100% бор, буни инкор этмаймиз.
2. Бир умр битта мураббий тайёрлаган шогирд халқаро мусобақада ўрин олгач умуман бошқа мураббий сохта ҳужжатлар қилиб тақдирлаш учун ажратилаётган суммани олса – бу ҳам 100% талон-торож.
3. Вазирлар Маҳкамасининг 823-сонли Қарори асосида ўқитувчиларга берилаётган устама тўловларида – арзимаган камчиликлар рўкач қилиниб аниқланган “зарар”ни максимум тўғри десак ҳам, ҳар бир ўқитувчининг зарари жиноят таркибини эмас, балки маъмурий жавобгарлик таркибини беради.
Аммо, амалиётда юқоридаги уч хил вазиятда ҳам кўпчилик ўқитувчининг биргаликдаги устама тўловлари йиғилиб – “фалон млн.лик зарар” деб бўрттирилиб, ўқитувчилар ушбу зарарни “ўз хоҳишлари” билан қоплаб беришга мажбурланмоқда. Қандай мажбурланмоқда – қароқчилик билан! (мақолани охиригача ўқисангиз қароқчилик нималигини тушуниб оласиз)
Ушбу вазиятларда маъсул комиссия аъзолари ёки бошқа мактаб раҳбарлари оптом ҳаммаси учун жавобгарликка тортилиб, талон-торож белгиси билан, эътибор беринг талон-торож белгиси билан, яъни ЖКнинг 167-168-моддалари билан айбланмоқда. Гарчи, ушбу устамалар асоссиз ажратилиши учун устамани олган ўқитувчилар билан олдиндан жиноий тил бириктиришмаган бўлишсада.
Уларнинг талон-торож ҳақидаги бу сохта айбловлари асоссиз. Бу асоссизликни ва талон-торож аслида нима эканлигини манабу постда асослаб берганман.
Тўғри, гап йўқ, бунда маъсул мансабдорнинг хатти-ҳаракатларида ЖКнинг 205 (мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш) ёки 207 (мансабга совуққонлик билан қараш) моддаларида назарда тутилган жиноят аломатлари бўлиши мумкин! Лекин асосан бу турдаги жиноят ишларида зарар кўп миқдорни ташкил қилмагани учун мазкур моддалар билан ҳам квалификация қила олмаймиз.
Аммо, терговчилар бу турдаги жиноят ишларини ЖКнинг 205 ёки 207 моддаси билан атайин квалификация қилмайди. Чунки, 205,207 да ўқитувчи зотини қамаб “зарар”ни қоплаттира олишолмайди-да. Ўзи талон-торож нималигини тушунмайдиган судьялар ҳам нотариус каби бу “талон-торож”ларни тасдиқлаб ётибди. Улар ОТМда ЖКнинг “ўзгалар мулкини талон-торож қилиш” бўлими бошида ўтиладиган “талон-торожнинг умумий тушунчалари” мавзусида ухлаб ётишган.
“Талон-торож” белгисидан бюджетга пул ундириш учун фойдаланиш - асоссиз “зарар” ҳисоблаб, тўламаганни қамаб, кейин зарарни қоплагач қамоқдан чиқариш - бу қип-қизил қароқчилик. ЖК 167-168-моддаларидаги “зарарни қопласа қамалмайди” деган норма қароқчиликка хизмат қилмоқда, Азизлар!
Адвокат Хондамир Кулбаев
👉@yuristkadr
23.04.202515:17
Учта ОТМ негизида Тошкент тиббиёт университети ташкил этилади.
Президент қарори билан Тошкент тиббиёт академияси, Тошкент педиатрия тиббиёт институти ва Тошкент давлат стоматология институти негизида Тошкент давлат тиббиёт университети ташкил этилади.
Бу албатта қайта ташкил этиш ва бунда МК 156-моддасига асосан ходимларнинг меҳнат муносабатлари уларнинг розилиги билан давом этаверади.
Бироқ, ушбу 3 та ОТМнинг бирлашиши натижасида айрим ўхшаш ва бир хил лавозимларда (ректор, проректор, бош бухгалтер, маркетинг бўлими бошлиғи, кадрлар бўлими бошлиғи ва ҳоказоларда) қисқартириш бўлиши табиий. Бу дегани қисқартиришга тушадиган ходимлар МК 161-моддаси иккинчи қисми 2-банди билан ишдан бўшатилади. Қолган ходимлар МК 156-моддаси бўйича ишини давом эттириши мумкин.
Масъулларга тавсиям, иложи бўлса қўшиб юбориш эмас, қўшиб олиш шаклидаги қайта ташкил этиш йўлидан юринглар. Булар ўртасидаги фарқларни, қайси бири нисбатан осон ва қулай эканини мана бу постимда тушунтирганман.
👉@yuristkadr
Президент қарори билан Тошкент тиббиёт академияси, Тошкент педиатрия тиббиёт институти ва Тошкент давлат стоматология институти негизида Тошкент давлат тиббиёт университети ташкил этилади.
Бу албатта қайта ташкил этиш ва бунда МК 156-моддасига асосан ходимларнинг меҳнат муносабатлари уларнинг розилиги билан давом этаверади.
Бироқ, ушбу 3 та ОТМнинг бирлашиши натижасида айрим ўхшаш ва бир хил лавозимларда (ректор, проректор, бош бухгалтер, маркетинг бўлими бошлиғи, кадрлар бўлими бошлиғи ва ҳоказоларда) қисқартириш бўлиши табиий. Бу дегани қисқартиришга тушадиган ходимлар МК 161-моддаси иккинчи қисми 2-банди билан ишдан бўшатилади. Қолган ходимлар МК 156-моддаси бўйича ишини давом эттириши мумкин.
Масъулларга тавсиям, иложи бўлса қўшиб юбориш эмас, қўшиб олиш шаклидаги қайта ташкил этиш йўлидан юринглар. Булар ўртасидаги фарқларни, қайси бири нисбатан осон ва қулай эканини мана бу постимда тушунтирганман.
👉@yuristkadr
22.04.202507:58
Ходимнинг иш йили тугаяпти, таътилини кейинги иш йилига кўчирса бўладими?
Савол.
Ходимнинг жорий иш йили 2025 йил 10 майда тугайди, таътилини олгани йўқ, шунда бу таътилини кейинги иш йилига тўлиқ кўчирсак бўладими?
Жавоб.
МК 230-моддасида мана бундай қоидалар бор:
➖Ҳар йилги меҳнат таътили ҳар йили, ушбу таътил берилаётган иш йили тугагунига қадар берилиши керак.
➖Ишлаб чиқариш хусусиятига эга сабабларга кўра жорий йилда ҳар йилги меҳнат таътилини тўлиқ бериш имкони бўлмаган алоҳида ҳолларда ходимнинг розилиги билан таътилнинг ўн тўрт календарь кундан ортиқ бўлган қисми кейинги иш йилига кўчирилиши мумкин бўлиб, ушбу йил давомида ундан фойдаланилиши шарт.
Эътибор беринг, бу ерда кўчириш учун энг асосий талаб – жорий иш йилида таътилни тўлиқ бериш имкони бўлмаган – ишлаб чиқариш ҳусусиятига эга бўлган алоҳида ҳоллар бўлиши шарт.
Кейин, ходимнинг розилигисиз таътил кўчирилмайди ва бунинг учун ҳужжат сифатида ундан розилик аризаси олиниши керак бўлади.
Ундан кейинги талаб эса, таътилнинг фақатгина 14 календарь кундан ортиқ бўлган қисмигина кейинги иш йилига кўчирилиши мумкин. Яъни масалан, 21 кун асосий таътил +8 кун қўшимча таътил = 29 кун. 29 кун–14 кун=15 кун. Демак, кўчириладиган таътил қисми 15 календарь кун бўлади.
Бу дегани, меҳнат таътилининг 14 кунлик қисми иш йили тугагунига қадар албатта берилиши керак.
Ҳозирги вазиятда агар таътилни тўлиқ бера олмаслик билан боғлиқ аниқ бир ишлаб чиқариш зарурияти бўлса, ходимдан розилик аризаси олиниши керакда, битта буйруқ билан таътилнинг 14 кунлик қисмини ҳозироқ бериш керак ва қолган 15 кунлик қисмини кейинги иш йилига кўчириш мақсадга мувофиқ.
👉@yuristkadr
Савол.
Ходимнинг жорий иш йили 2025 йил 10 майда тугайди, таътилини олгани йўқ, шунда бу таътилини кейинги иш йилига тўлиқ кўчирсак бўладими?
Жавоб.
МК 230-моддасида мана бундай қоидалар бор:
➖Ҳар йилги меҳнат таътили ҳар йили, ушбу таътил берилаётган иш йили тугагунига қадар берилиши керак.
➖Ишлаб чиқариш хусусиятига эга сабабларга кўра жорий йилда ҳар йилги меҳнат таътилини тўлиқ бериш имкони бўлмаган алоҳида ҳолларда ходимнинг розилиги билан таътилнинг ўн тўрт календарь кундан ортиқ бўлган қисми кейинги иш йилига кўчирилиши мумкин бўлиб, ушбу йил давомида ундан фойдаланилиши шарт.
Эътибор беринг, бу ерда кўчириш учун энг асосий талаб – жорий иш йилида таътилни тўлиқ бериш имкони бўлмаган – ишлаб чиқариш ҳусусиятига эга бўлган алоҳида ҳоллар бўлиши шарт.
Кейин, ходимнинг розилигисиз таътил кўчирилмайди ва бунинг учун ҳужжат сифатида ундан розилик аризаси олиниши керак бўлади.
Ундан кейинги талаб эса, таътилнинг фақатгина 14 календарь кундан ортиқ бўлган қисмигина кейинги иш йилига кўчирилиши мумкин. Яъни масалан, 21 кун асосий таътил +8 кун қўшимча таътил = 29 кун. 29 кун–14 кун=15 кун. Демак, кўчириладиган таътил қисми 15 календарь кун бўлади.
Бу дегани, меҳнат таътилининг 14 кунлик қисми иш йили тугагунига қадар албатта берилиши керак.
Ҳозирги вазиятда агар таътилни тўлиқ бера олмаслик билан боғлиқ аниқ бир ишлаб чиқариш зарурияти бўлса, ходимдан розилик аризаси олиниши керакда, битта буйруқ билан таътилнинг 14 кунлик қисмини ҳозироқ бериш керак ва қолган 15 кунлик қисмини кейинги иш йилига кўчириш мақсадга мувофиқ.
👉@yuristkadr
21.04.202511:18
Мукофотлар ва ойлик устамаларни тўлаш мажбурийми?
Дўстлар, шу савол атрофида ҳам турлича фикрлар бўлмоқда, хатто бу турдаги меҳнат низоларини кўриб чиқадиган судларда ҳам.
Тўғри, бизда мукофотлар ва ойлик устамаларни тўлаш ташкилотнинг ички молиявий имкониятидан келиб чиқиб, иш берувчининг ҳуқуқи деган қарашлар бор.
Шундан келиб чиқсак, агар жамоа шартномаси ёки иш берувчининг касаба уюшмаси қўмитаси (ходимларнинг вакиллик органи) билан келишилган ички ҳужжатларида тўланиши иш берувчи учун мажбурият сифатида белгиланган бўлса, ходимларга мукофотлар ва ойлик устамаларни бериш мажбурий бўлади.
Бу дегани, судлар бу турдаги меҳнат низоларини кўрар экан, иш берувчилардан жамоа шартномаси ёки иш ҳақи тўлашга доир ички ҳужжатларини талаб қилишлари ва бу ҳужжатлардан келиб чиқиб бир тўхтамга келшилари тўғри бўлади.
👉@yuristkadr
Дўстлар, шу савол атрофида ҳам турлича фикрлар бўлмоқда, хатто бу турдаги меҳнат низоларини кўриб чиқадиган судларда ҳам.
Тўғри, бизда мукофотлар ва ойлик устамаларни тўлаш ташкилотнинг ички молиявий имкониятидан келиб чиқиб, иш берувчининг ҳуқуқи деган қарашлар бор.
Бироқ дўстларим, Меҳнат кодексининг 252-моддаси олтинчи қисмида “мукофотлаш, иш ҳақи асосий қисмига доир қўшимча тўловлар ва устамалар, бошқа рағбатлантирувчи тўловлар тизимлари иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра белгиланади” дейилган.
Ушбу Кодекснинг 13-моддаси биринчи қисмида эса “меҳнат ҳақидаги бошқа ҳуқуқий ҳужжатларда ходимлар учун меҳнат тўғрисидаги қонунчиликда белгиланганига нисбатан қўшимча ҳуқуқлар ва кафолатлар назарда тутилиши мумкин”.
Шундан келиб чиқсак, агар жамоа шартномаси ёки иш берувчининг касаба уюшмаси қўмитаси (ходимларнинг вакиллик органи) билан келишилган ички ҳужжатларида тўланиши иш берувчи учун мажбурият сифатида белгиланган бўлса, ходимларга мукофотлар ва ойлик устамаларни бериш мажбурий бўлади.
Бу дегани, судлар бу турдаги меҳнат низоларини кўрар экан, иш берувчилардан жамоа шартномаси ёки иш ҳақи тўлашга доир ички ҳужжатларини талаб қилишлари ва бу ҳужжатлардан келиб чиқиб бир тўхтамга келшилари тўғри бўлади.
👉@yuristkadr
Показано 1 - 24 из 405
Войдите, чтобы разблокировать больше функциональности.