Тергов тактикаси ёхуд терговчининг “ўйинлари”: Нималарни билиш керак?
Терговчилар жиноят ишини очиш ва айбдорни аниқлаш учун турли усуллардан фойдаланади. Айрим ҳолларда улар шундай “ўйинлар”ни ишга соладики, шахс ўз ҳуқуқларини билмаса, ўзини хато йўлга бошлаши мумкин. Қуйида тергов тактикасининг асосий усуллари ва уларга қандай жавоб бериш кераклиги ҳақида ўзимнинг тажрибамдан келиб чиқиб маълумот бериб ўтмоқчиман.
1. “Дўстона” ёндашув
Терговчи Сизни дўстона кутиб олиб, меҳрибон муомалада бўлиши мумкин. У Сизга ишонаётганини ва ҳеч қандай муаммо йўқлигини таъкидлаб, “оддий саволлар” беради. Бунинг мақсади – Сиздан ҳимояни йўқотиш ва тезроқ маълумот олиш.
✅ Нима қилиш керак?
➖ҳатто терговчи дўстона кўринса ҳам, эҳтиёт бўлинг;
➖ ҳуқуқларингиз (жумладан, сукут сақлаш ҳуқуқи ва адвокат чақириш ҳуқуқи) борлигини унутманг;
➖ адвокатсиз изоҳ ёки тушунтириш берманг.
2. “Ёмон ва яхши терговчи” тактикаси
Бу усулда икки терговчи бўлиб, бири қаттиққўллик билан Сизга босим ўтказса, иккинчиси юмшоқ, тушунадиган ва ёрдамчи ролини ўйнайди. Иккинчи терговчи Сизга “чиқиш йўли”ни таклиф қилиши мумкин, лекин бу ҳам Сизнинг маълумот бериб қўйишингиз учун қўлланади.
✅ Нима қилиш керак?
➖ ҳар иккисини бир хил кўринг: уларнинг вазифаси – Сиздан маълумот олиш;
➖ эҳтиросга берилманг, ўзингизни назорат қилинг;
➖ фақат адвокатингиз иштирокида гаплашинг.
3. “Ҳаммаси маълум” техникаси
Терговчи Сиз ҳақингизда “ҳамма нарсани биламан” деб ишонтиришга уриниши мумкин. “Бизда далил бор”, “гувоҳлар кўрсатма берди” каби иборалар билан Сиздан тан олишни кутади. Лекин бу гапларнинг барчаси ҳақиқатга тўғри келмаслиги мумкин.
🔹 Нима қилиш керак?
➖ терговчига ишониб, фойдага қарши кўрсатма бериб қўйманг;
➖ далил талаб қилинг: “Қандай далиллар бор?”, “Қаерда ва қачон?” каби саволлар билан аниқлик киритинг;
➖ адвокат иштирокисиз изоҳ ёки тан олиш берманг.
4. “Тасодифий суҳбат”
Терговчи Сиз билан расмий эмас, “тасодифий” тарзда гаплашиши мумкин. Масалан, кофехонада, айвонда ёки бошқа норасмий жойда суҳбатлашиб, Сиздан маълумот олишга ҳаракат қилади.
🔹 Нима қилиш керак?
➖ ҳеч қачон ўз ҳуқуқларингиздан воз кечманг, ҳатто суҳбат норасмий бўлса ҳам;
➖ терговчи билан мулоқотни расмий тартибда олиб боринг;
➖ агар терговчи охири қамоқ билан якунланишини айтиб таҳдид қилса зудлик билан адвокат талаб қилинг.
5. “Бошқа гумонланувчи ҳамма нарсани айтди”
Терговчи бошқа шахс Сиз ҳақингизда кўрсатма берганини ва Сиз ҳам тан олсангиз, енгилроқ жазо олишингизни айтса, эҳтиёт бўлинг. Бундай усул кўпинча одамларни чалғитиш учун қўлланилади.
🔹 Нима қилиш керак?
➖ “Ким, қаерда, қандай далиллар билан?” деб аниқлик киритинг;
➖ шошиб қарор қилманг, адвокатингиз билан маслаҳатлашинг;
➖ ҳақиқий далиллар бор-йўқлигини текширинг.
Хулоса
Терговчилар турли психологик усуллардан фойдаланиши мумкин, лекин Сизнинг энг муҳим қуролингиз – ҳуқуқларингизни билиш ва адвокатингиз иштирокисиз ҳеч қандай изоҳ бермасликдир. Терговчи қанчалик кўниккан ва профессионал бўлмасин, Сиз ўз ҳуқуқларингизга риоя қилсангиз, ҳимояда қоласиз.
Ушбу постни яқинларингиз билан улашинг – бу ҳамма учун муҳим! ⚖️
Шохрух Мирзабеков
👉 @Advokat_Esonaliev
