Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar
Кайра бөлүшүлгөн:
Progressiv islohotlar markazi
07.05.202509:48
Markaziy Osiyo va Afg‘oniston: Hamkorlik yo‘lidagi yangi sahifalar
Xalqaro munosabatlar maydonida Afg‘oniston masalasiga nisbatan yondashuvlar tobora murakkablashib bormoqda. Ayni paytda dunyoda Afg’onistonni qanday talqin qilish masalasida yangi siyosiy va axborot standartlari shakllanmoqda.
CPR Talks turkumining navbatdagi soni aynan shu mavzuga bag'ishlandi. Unda xalqaro munosabatlar bo‘yicha ekspert, siyosiy fanlar doktori Islomxon Gafarov bilan Afg‘oniston va Markaziy Osiyo munosabatlari haqida atroflicha suhbat bo‘lib o‘tdi.
👉🏼To‘liq suhbatni tomosha qilish
@cpr_uz
LinkedIn | Twitter | Instagram | Youtube
Xalqaro munosabatlar maydonida Afg‘oniston masalasiga nisbatan yondashuvlar tobora murakkablashib bormoqda. Ayni paytda dunyoda Afg’onistonni qanday talqin qilish masalasida yangi siyosiy va axborot standartlari shakllanmoqda.
CPR Talks turkumining navbatdagi soni aynan shu mavzuga bag'ishlandi. Unda xalqaro munosabatlar bo‘yicha ekspert, siyosiy fanlar doktori Islomxon Gafarov bilan Afg‘oniston va Markaziy Osiyo munosabatlari haqida atroflicha suhbat bo‘lib o‘tdi.
👉🏼To‘liq suhbatni tomosha qilish
@cpr_uz
LinkedIn | Twitter | Instagram | Youtube
Кайра бөлүшүлгөн:
Strategic Focus: Central Asia
05.05.202514:09
📣 10 000 ga juda oz qoldi!
Do‘stlar, Strategic Focus: Central Asia kanaliga bo‘lgan qiziqishingiz — bizning jamoamiz uchun eng katta ilhom manbai. Biz mintaqadagi asosiy jarayonlar haqida ishonchli tahlillar va noodatiy yondashuvlarni taqdim etishga harakat qilamiz.
Asosiy maqsad — 1 000 000 kuzatuvchi! Va bu yo‘lda aynan siz bizga yordam bera olasiz!
Ushbu postni do‘stlaringizga, yaqinlaringizga va tegishli guruhlarga ulashing. Sizning qo‘llab-quvvatlashingiz — sifatli va chuqur tahliliy kontent rivojiga hissa qo’shadi.
Strategic Focus: Central Asia — bu yerda voqealar shunchaki tasvirlanmaydi, balki tahlil qilinadi.
Dunyoda ilmdan boshqa najot yo’q va bo’lmagay. (Imom Buxoriy)
Do‘stlar, Strategic Focus: Central Asia kanaliga bo‘lgan qiziqishingiz — bizning jamoamiz uchun eng katta ilhom manbai. Biz mintaqadagi asosiy jarayonlar haqida ishonchli tahlillar va noodatiy yondashuvlarni taqdim etishga harakat qilamiz.
Asosiy maqsad — 1 000 000 kuzatuvchi! Va bu yo‘lda aynan siz bizga yordam bera olasiz!
Ushbu postni do‘stlaringizga, yaqinlaringizga va tegishli guruhlarga ulashing. Sizning qo‘llab-quvvatlashingiz — sifatli va chuqur tahliliy kontent rivojiga hissa qo’shadi.
Strategic Focus: Central Asia — bu yerda voqealar shunchaki tasvirlanmaydi, balki tahlil qilinadi.
Dunyoda ilmdan boshqa najot yo’q va bo’lmagay. (Imom Buxoriy)
Кайра бөлүшүлгөн:
G’arbiy alyans
02.05.202504:23
🇺🇸 Tramp va “xatosiz 100 kun”: siyosiy mif yoki populistik obraz?
Donald Tramp yana sahnada — va unga xos uslubda. U o‘zining Prezidentlikka qaytishi haqida gapirar ekan, “ilk 100 kun ichida birorta ham xato qilmaganman” deya ta’kidladi. Siyosiy tajribaga ega har qanday yetakchi uchun bunday bayonot — yoki ulkan ishonch, yoki ulkan populizm.
Bu gap nimani anglatadi?
a) ma’suliyatli rahbar xatolarini tan oladi va ulardan saboq chiqaradi.
b) populist yetakchi esa xatolarni emas, imijni saqlashni afzal ko‘radi.
Trampning ushbu bayonoti uning siyosiy uslubini yana bir bor tasdiqlaydi: shaxsiy mas’uliyatni tan olmaslik, haddan tashqari ishonch va umumlashtiruvchi ritorika.
Xulosa: Trampning “xatosiz 100 kuni” — bu tarix emas, PR.
G’arbiy alyans
Donald Tramp yana sahnada — va unga xos uslubda. U o‘zining Prezidentlikka qaytishi haqida gapirar ekan, “ilk 100 kun ichida birorta ham xato qilmaganman” deya ta’kidladi. Siyosiy tajribaga ega har qanday yetakchi uchun bunday bayonot — yoki ulkan ishonch, yoki ulkan populizm.
Bu gap nimani anglatadi?
a) ma’suliyatli rahbar xatolarini tan oladi va ulardan saboq chiqaradi.
b) populist yetakchi esa xatolarni emas, imijni saqlashni afzal ko‘radi.
Trampning ushbu bayonoti uning siyosiy uslubini yana bir bor tasdiqlaydi: shaxsiy mas’uliyatni tan olmaslik, haddan tashqari ishonch va umumlashtiruvchi ritorika.
Xulosa: Trampning “xatosiz 100 kuni” — bu tarix emas, PR.
G’arbiy alyans
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
29.04.202517:31
Nega biz kanalimizda katta postlar chiqaramiz?
Qisqa Tik-tok videolar va Instagram rilslar davrida, ya’ni axborot 15 soniyalik videolar va qisqa postlarga siqilib qolgan zamonda, katta matnlar bilan ishlash qobiliyati noyob va qimmatli ko‘nikmaga aylanmoqda. Kuzatuvchilarimizdan biri to‘g‘ri ta’kidlaganidek: “odamlar katta matnlarni o‘qish, ularni anglash va ulardan zavqlanishdan to’xtadilar”. Bu oddiygina odatni yo‘qotish emas — bu fikrlash, tahlil qilish, faktlarni taqqoslash va mantiqiy zanjirlarni tuzish qobiliyatining susayishidir.
Katta matnlar — bu shunchaki sahifadagi so‘zlar emas. Bu — miyani mashq qildirish, e’tiborni saqlab qolishni, manzarani to‘liq ko‘ra olishni va g‘oyalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni topishni o‘rgatadigan mashqdir. Qisqa formatlardan farqli o‘laroq, ular ma’lum kuch va harakat talab qiladi, lekin aynan shu harakat bizni aqlliroq, chuqur va mustaqil fikrlaydigan qiladi. Axborot ko‘pincha 1-2 ta gap darajasiga soddalashtiriladigan zamonda murakkab matnlarni tahlil qila olish qobiliyati — manipulyatsiya va yuzaki xulosalardan himoya qiladigan haqiqiy super kuchdir.
Biz kanalimizda katta matnlar chiqaramiz, chunki ishonamiz: tahlil — bu tezkor xulosalar chiqarish emas, balki mavzuga ongli tarzda chuqur kirib borishdir. Biz shunchaki axborotni iste’mol qilishingizni emas, balki fikrlashni, savollar berishni va javoblarni topishni o‘rganishingizni xohlaymiz. Ha, bu vaqt va kuch talab qiladi, ammo natija bunga arziydi — siz dunyoni aniqroq va chuqurroq ko‘ra boshlaysiz.
Siz bu haqda nima deb o‘ylaysiz?
Strategic Focus: Central Asia
Qisqa Tik-tok videolar va Instagram rilslar davrida, ya’ni axborot 15 soniyalik videolar va qisqa postlarga siqilib qolgan zamonda, katta matnlar bilan ishlash qobiliyati noyob va qimmatli ko‘nikmaga aylanmoqda. Kuzatuvchilarimizdan biri to‘g‘ri ta’kidlaganidek: “odamlar katta matnlarni o‘qish, ularni anglash va ulardan zavqlanishdan to’xtadilar”. Bu oddiygina odatni yo‘qotish emas — bu fikrlash, tahlil qilish, faktlarni taqqoslash va mantiqiy zanjirlarni tuzish qobiliyatining susayishidir.
Katta matnlar — bu shunchaki sahifadagi so‘zlar emas. Bu — miyani mashq qildirish, e’tiborni saqlab qolishni, manzarani to‘liq ko‘ra olishni va g‘oyalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni topishni o‘rgatadigan mashqdir. Qisqa formatlardan farqli o‘laroq, ular ma’lum kuch va harakat talab qiladi, lekin aynan shu harakat bizni aqlliroq, chuqur va mustaqil fikrlaydigan qiladi. Axborot ko‘pincha 1-2 ta gap darajasiga soddalashtiriladigan zamonda murakkab matnlarni tahlil qila olish qobiliyati — manipulyatsiya va yuzaki xulosalardan himoya qiladigan haqiqiy super kuchdir.
Biz kanalimizda katta matnlar chiqaramiz, chunki ishonamiz: tahlil — bu tezkor xulosalar chiqarish emas, balki mavzuga ongli tarzda chuqur kirib borishdir. Biz shunchaki axborotni iste’mol qilishingizni emas, balki fikrlashni, savollar berishni va javoblarni topishni o‘rganishingizni xohlaymiz. Ha, bu vaqt va kuch talab qiladi, ammo natija bunga arziydi — siz dunyoni aniqroq va chuqurroq ko‘ra boshlaysiz.
Siz bu haqda nima deb o‘ylaysiz?
Strategic Focus: Central Asia
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
25.04.202507:32
Davomi
Turkiy dunyo nima qilishi kerak?
Turkiy dunyo o‘z kelajagi uchun hal qiluvchi kurash ostonasida turganini anglab yetishi kerak. Fitnaga qarshi turish uchun bizga quyidagilar zarur:
1. Birlashish. Turkiya, Ozarbayjon, Qozog‘iston, O‘zbekiston va boshqa davlatlarni birlashtiradigan iqtisodiy, harbiy va madaniy blok — turkiy alyans tuzish zarur. Turkiy davlatlar tashkiloti — bu faqat boshlanishi, u real kuchga aylanishi kerak.
2. Islomiy o’ziga xoslikni qayta tiklash. Islom nafaqat din, balki turkiylarni birlashtiruvchi madaniy koddir. Ekstremizm ayblovlariga qarshi qalqon bo‘ladigan mo‘tadil islomni rivojlantirish muhim. Aytish kerak, O’zbekiston hukumati bu yo’nalishda ancha faol bo’lib, Imom Moturidiy ta’limotini rivojlantirishga katta e’tibor qaratmoqda.
3. Suverenitetni mustahkamlash. Turkiy davlatlar iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishi, ya’ni Xitoy, Rossiya va G‘arbga qaramlikni kamaytirishi lozim. Texnologiya, energetika va ta’limga investitsiya kiritish mintaqani yanada mustaqil qiladi.
4. Axborot frontini yaratish. Turklarga o‘z tarixini aytib beradigan, dushman targ‘ibotiga qarshi kurashadigan va yoshlarga ilhom beradigan ommaviy axborot platformalari kerak. Filmlar, seriallar va ijtimoiy tarmoqlar turkiy merosni ulug‘lashi kerak.
5. Uyg‘urlarni qo‘llab-quvvatlash. Uyg‘urlarni himoya qilish — turkiy dunyoning nafaqat axloqiy burchi, balki uyg‘onish sari tashlanadigan muhim qadami. Ularning ozodligini xalqaro maydonda talab qilish zarur.
Umuman olganda, Turklarga qarshi global fitna — bu “demokratiya” va “inson huquqlari” degan baland so‘zlar ortida yashiringan haqiqatdir. Uyg‘urlar, Markaziy Osiyo, Turkiya — biz hammamiz nishondamiz, chunki bizning birlashuvimiz mavjud global tartibotni o’zgartirishga qodir. Agar hozir harakat qilmasak, bizni bo‘lib tashlash, assimilyatsiya qilish va tarixdan yo‘qotish davom etadi. Lekin turk ruhi sinmaydi! Biz — buyuk imperiyalar merosxo‘rimiz. Endi yelkama-yelka turadigan vaqt keldi. Buyuk Turon — orzu emas, bu taqdir. Va bu taqdirni bizni yo‘q qilmoqchi bo‘lganlarning qo‘lidan tortib olishimiz kerak. Harakat qilish vaqti keldi!
Strategic Focus: Central Asia
Turkiy dunyo nima qilishi kerak?
Turkiy dunyo o‘z kelajagi uchun hal qiluvchi kurash ostonasida turganini anglab yetishi kerak. Fitnaga qarshi turish uchun bizga quyidagilar zarur:
1. Birlashish. Turkiya, Ozarbayjon, Qozog‘iston, O‘zbekiston va boshqa davlatlarni birlashtiradigan iqtisodiy, harbiy va madaniy blok — turkiy alyans tuzish zarur. Turkiy davlatlar tashkiloti — bu faqat boshlanishi, u real kuchga aylanishi kerak.
2. Islomiy o’ziga xoslikni qayta tiklash. Islom nafaqat din, balki turkiylarni birlashtiruvchi madaniy koddir. Ekstremizm ayblovlariga qarshi qalqon bo‘ladigan mo‘tadil islomni rivojlantirish muhim. Aytish kerak, O’zbekiston hukumati bu yo’nalishda ancha faol bo’lib, Imom Moturidiy ta’limotini rivojlantirishga katta e’tibor qaratmoqda.
3. Suverenitetni mustahkamlash. Turkiy davlatlar iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishi, ya’ni Xitoy, Rossiya va G‘arbga qaramlikni kamaytirishi lozim. Texnologiya, energetika va ta’limga investitsiya kiritish mintaqani yanada mustaqil qiladi.
4. Axborot frontini yaratish. Turklarga o‘z tarixini aytib beradigan, dushman targ‘ibotiga qarshi kurashadigan va yoshlarga ilhom beradigan ommaviy axborot platformalari kerak. Filmlar, seriallar va ijtimoiy tarmoqlar turkiy merosni ulug‘lashi kerak.
5. Uyg‘urlarni qo‘llab-quvvatlash. Uyg‘urlarni himoya qilish — turkiy dunyoning nafaqat axloqiy burchi, balki uyg‘onish sari tashlanadigan muhim qadami. Ularning ozodligini xalqaro maydonda talab qilish zarur.
Umuman olganda, Turklarga qarshi global fitna — bu “demokratiya” va “inson huquqlari” degan baland so‘zlar ortida yashiringan haqiqatdir. Uyg‘urlar, Markaziy Osiyo, Turkiya — biz hammamiz nishondamiz, chunki bizning birlashuvimiz mavjud global tartibotni o’zgartirishga qodir. Agar hozir harakat qilmasak, bizni bo‘lib tashlash, assimilyatsiya qilish va tarixdan yo‘qotish davom etadi. Lekin turk ruhi sinmaydi! Biz — buyuk imperiyalar merosxo‘rimiz. Endi yelkama-yelka turadigan vaqt keldi. Buyuk Turon — orzu emas, bu taqdir. Va bu taqdirni bizni yo‘q qilmoqchi bo‘lganlarning qo‘lidan tortib olishimiz kerak. Harakat qilish vaqti keldi!
Strategic Focus: Central Asia
Кайра бөлүшүлгөн:
Alisher Sadullaev
22.04.202509:30
⚡️Dunyoning eng nufuzli universitetlari O‘zbekiston yoshlari uchun o‘z eshiklarini ochmoqda – bu esa hali boshlanishi!
Do‘stlaringiz orasida dunyoning TOP universitetlariga qabul qilinganlar bormi?
@alisher_sadullaev
Do‘stlaringiz orasida dunyoning TOP universitetlariga qabul qilinganlar bormi?
@alisher_sadullaev
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
07.05.202504:51
Davomi
Mojaro mintaqaga qanday ta’sir qilyapti?
Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi mojaro qo‘shni davlatlarga ham ta’sir ko‘rsatmoqda — Bangladesh, Shri-Lanka, Nepal, Butan va Maldiv orollari. Masalan, Bangladeshda Hindistonga qarshi kayfiyat siyosiy o‘zgarishlar tufayli kuchaymoqda, Shri-Lankada esa mojaro musulmon jamoalari noroziligiga sabab bo‘lishi mumkin. Bu davlatlar neytral qolishni istaydi, ammo Hindiston bosimi va ichki ziddiyatlar vaziyatni murakkablashtirmoqda.
AQSh uchun ham bu muhim. Hindiston Osiyo-Tinch okeani mintaqasida Xitoyga qarshi muhim hamkor sanaladi. Agar Hindiston e’tiborini Pokiston bilan mojaroga qaratsa, bu uning mintaqaviy roli zaiflashishiga va AQSh rejalari buzilishiga olib kelishi mumkin.
Endi nima bo‘ladi?
Hozirgi eng muhim vazifa — muloqot va shaffoflik. Hindiston terrorizmga qarshi kurashni davom ettirishi kerak, ammo provokatsiyalarga uchmasligi lozim. Pokiston esa terrorchilarni qo‘llab-quvvatlamayotganini isbotlashi kerak. Xalqaro hamjamiyat, jumladan AQSh, har ikki mamlakatga til topishishda yordam berishi zarur. Kashmir va uning aholisi urushni emas, tinchlikni istaydilar.
Strategic Focus: Central Asia
Mojaro mintaqaga qanday ta’sir qilyapti?
Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi mojaro qo‘shni davlatlarga ham ta’sir ko‘rsatmoqda — Bangladesh, Shri-Lanka, Nepal, Butan va Maldiv orollari. Masalan, Bangladeshda Hindistonga qarshi kayfiyat siyosiy o‘zgarishlar tufayli kuchaymoqda, Shri-Lankada esa mojaro musulmon jamoalari noroziligiga sabab bo‘lishi mumkin. Bu davlatlar neytral qolishni istaydi, ammo Hindiston bosimi va ichki ziddiyatlar vaziyatni murakkablashtirmoqda.
AQSh uchun ham bu muhim. Hindiston Osiyo-Tinch okeani mintaqasida Xitoyga qarshi muhim hamkor sanaladi. Agar Hindiston e’tiborini Pokiston bilan mojaroga qaratsa, bu uning mintaqaviy roli zaiflashishiga va AQSh rejalari buzilishiga olib kelishi mumkin.
Endi nima bo‘ladi?
Hozirgi eng muhim vazifa — muloqot va shaffoflik. Hindiston terrorizmga qarshi kurashni davom ettirishi kerak, ammo provokatsiyalarga uchmasligi lozim. Pokiston esa terrorchilarni qo‘llab-quvvatlamayotganini isbotlashi kerak. Xalqaro hamjamiyat, jumladan AQSh, har ikki mamlakatga til topishishda yordam berishi zarur. Kashmir va uning aholisi urushni emas, tinchlikni istaydilar.
Strategic Focus: Central Asia
04.05.202510:58
Afg’oniston armiyasi va davlat xizmatchilari orasida norozilik kuchaymoqda
Manbalarga ko’ra, Kobulda mahalliy aholi va kuch tuzilmalari orasida norozilik ortib bormoqda. Bunga sabab — Afg’oniston amirining armiya va davlat xizmatchilari sonini qisqartirish qarori.
AQSh moliyaviy yordamni to‘xtatganidan so‘ng, mamlakatda jiddiy budjet inqirozi yuzaga keldi. Natijada, ko‘plab vazirlik xodimlari va Tolibon jangchilari bir necha oydan beri ish haqi olmayapti. Shunga javoban Haybatulloh Oxundzoda ayrim idoralar shtatini qisqartirish va kuch tuzilmalaridagi xodimlarning 18 foizdan ortig‘ini ishdan bo‘shatish bo‘yicha topshiriq bergan. Ta’lim vazirligida ham ommaviy qisqartishlar kutilmoqda — bu o‘n minglab odamlarni ishsiz qoldirishi mumkin.
Avvalroq Tolibon o‘z jangchilarini turli davlat idoralariga joylashtirgan edi, garchi ularning ko‘pchiligi faqat harbiy malakaga ega bo‘lsa ham. Endi ular ishsiz qolish xavfi ostida. Bu esa harakat ichidagi keskinlikni kuchaytirishi va mamlakatda yangi to‘qnashuvlarga olib kelishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, qisqartirishlar va ish haqi kechikishi norozilik xavfini oshirmoqda. Agar vaziyat o‘zgarmazsa, Afg’oniston yanada chuqur ichki inqirozga yuz tutishi mumkin.
@erontahlili
Manbalarga ko’ra, Kobulda mahalliy aholi va kuch tuzilmalari orasida norozilik ortib bormoqda. Bunga sabab — Afg’oniston amirining armiya va davlat xizmatchilari sonini qisqartirish qarori.
AQSh moliyaviy yordamni to‘xtatganidan so‘ng, mamlakatda jiddiy budjet inqirozi yuzaga keldi. Natijada, ko‘plab vazirlik xodimlari va Tolibon jangchilari bir necha oydan beri ish haqi olmayapti. Shunga javoban Haybatulloh Oxundzoda ayrim idoralar shtatini qisqartirish va kuch tuzilmalaridagi xodimlarning 18 foizdan ortig‘ini ishdan bo‘shatish bo‘yicha topshiriq bergan. Ta’lim vazirligida ham ommaviy qisqartishlar kutilmoqda — bu o‘n minglab odamlarni ishsiz qoldirishi mumkin.
Avvalroq Tolibon o‘z jangchilarini turli davlat idoralariga joylashtirgan edi, garchi ularning ko‘pchiligi faqat harbiy malakaga ega bo‘lsa ham. Endi ular ishsiz qolish xavfi ostida. Bu esa harakat ichidagi keskinlikni kuchaytirishi va mamlakatda yangi to‘qnashuvlarga olib kelishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, qisqartirishlar va ish haqi kechikishi norozilik xavfini oshirmoqda. Agar vaziyat o‘zgarmazsa, Afg’oniston yanada chuqur ichki inqirozga yuz tutishi mumkin.
@erontahlili
02.05.202504:03
Ar-Riyod uchun Isroil bilan aloqalarni normallashtirish - siyosiy o’z joniga qasd qilishga teng
Oxirgi vaqtlarda aksariyat eskpertlar yaqin kelajakda Isroil va Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi tinchlik bitimi imzolanishi deyarli imkonsizligini ta’kidlamoqda. Nega? Quyida sabablarini tahlil qilamiz — ular mintaqadagi kengroq tendensiyalar va AQShning xalqaro siyosatdagi yondashuvini aks ettiradi.
Mega-bitim orzusi
Ikki yil avval ko‘pchilik AQSh ko‘magida Saudiya Arabistoni va Isroil o‘rtasidagi munosabatlar normallashishi mumkinligiga ishongandi. Bu g‘oya uch asosiy shartni o‘z ichiga olgan: 1) AQSh va Saudiya Arabistoni o‘rtasida harbiy xavfsizlik bitimi; 2) AQShning Saudiya Arabistoniga fuqaroviy yadroviy dastur yaratishda yordam berishi; 3) Isroilning Falastin bilan tinchlik sari qadamlar qo‘yishi.
Bayden ham, Tramp ham bu g‘oyani faol ilgari surgan. 2025-yil yanvar oyida Isroilning AQShdagi yangi elchisi “bitim tarixga hech qachon bunchalik yaqin bo‘lmagan” deya ta’kidlagan edi. AQShning Isroildagi elchisi Mayk Hakabi esa Ibrohim bitimlarini kengaytirib, Saudiya Arabistoni va Fors ko‘rfazi davlatlarini ham qamrab olishga va’da bergandi. Ammo hozir bu bitim ishlab chiqilishiga olib kelgan omillar yo‘qoldi.
Nima o‘zgardi?
Saudiya Arabistoni – Eron munosabatlari. Avvallari Ar-Riyod Eron tahdidiga qarshi AQShdan xavfsizlik kafolatlari izlagan. Lekin 2025-yilda vaziyat tubdan o‘zgardi: Saudiya bilan Eron o‘rtasidagi aloqalar iliqlashmoqda. Saudiya mudofaa vazirining Tehronga tashrifi va Eron rahbariyati bilan muzokaralari bunga misol. Saudiya Arabistoni hatto AQShning Eronga qarshi harbiy amaliyotlari uchun o‘z hududini ishlatishga yo‘l qo‘ymasligini e’lon qildi. Bu holat AQSh bilan harbiy bitim zaruratini kamaytiradi, ayniqsa, Vashingtonning Ukraina bo‘yicha ikkilanmalari ortidan AQSh kafolatlariga bo‘lgan ishonch so‘ngan bir paytda.
Isroilsiz yadro dasturi. Saudiya Arabistoni AQSh bilan fuqaro yadro dasturi bo‘yicha bitimga yaqinlashgan, ammo bu jarayonda Isroil bilan munosabatlarning normallashuvi tilga olinmayapti. AQSh energetika vaziri ikki tomonlama muzokaralar muvaffaqiyatli ketayotganini tasdiqladi.
Falastin masalasi. Bitimning eng murakkab jihati — Isroil va Falastin o‘rtasidagi munosabatlar. 2022-yilda shakllangan Isroilning radikal hukumati falastinliklarga har qanday murosa qilishni qat’iyan rad etadi. G‘azo urushi va G‘arbiy Sohildagi keskinlik bu pozitsiyani yanada kuchaytirdi. Saudiya esa avvalgi pozitsiyasiga qaytdi: normallashuv faqat Falastin davlati tuzilsa amalga oshadi. Isroilning hozirgi siyosatini hisobga olganda, bu shart amalga oshmaydi.
Nega Saudiya Arabistoni bitimga bormaydi?
Isroilning arab va musulmon dunyosidagi obro‘si hozir eng past darajada. Bosh vazir Netanyaxu Xalqaro jinoiy sudda urush jinoyatlari uchun ayblanmoqda, Isroil esa Xalqaro sudda genotsidda ayblanmoqda. Bunday sharoitda Ar-Riyod uchun Isroil bilan aloqalarni normallashtirish — siyosiy o’z joniga qasd qilish bilan barobar. Isroil G‘azoda urushni davom ettirmoqda, G‘arbiy Sohildagi zo‘ravonlikni qo‘llab-quvvatlamoqda va G‘azoni yashash uchun yaroqsiz holga keltiryapti. Netanyaxuning Falastin davlatini Saudiya hududida tashkil qilish taklifi esa vaziyatni yanada og‘irlashtirdi.
AQSh nima qilishi mumkin?
Vashington normallashtirishga intilmoqda, lekin u bir narsani tushunishi kerak: agar Isroil Falastin, Eron va hattoki Suriya bo‘yicha siyosatini o‘zgartirmasa, bitim imkonsiz. Ayni paytda Isroil Asad qulagach Suriyada zarbalar va okkupatsiyani kuchaytirmoqda. Shuning uchun AQSh siyosiy resurslarini samarasiz maqsadlarga emas, boshqa ustuvor yo‘nalishlarga yo‘naltirishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Saudiya-Isroil tinchligi haqidagi umidlar mintaqaviy va global haqiqatlar bilan to‘qnash keldi. Hozirgi sharoitda normallashtirish deyarli imkonsiz. Har ikki tomonning keskin pozitsiyalari va o‘zgarayotgan geosiyosiy muhit bu jarayonni yaqin orada jonlantirishga imkon bermaydi.
@erontahlili
Oxirgi vaqtlarda aksariyat eskpertlar yaqin kelajakda Isroil va Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi tinchlik bitimi imzolanishi deyarli imkonsizligini ta’kidlamoqda. Nega? Quyida sabablarini tahlil qilamiz — ular mintaqadagi kengroq tendensiyalar va AQShning xalqaro siyosatdagi yondashuvini aks ettiradi.
Mega-bitim orzusi
Ikki yil avval ko‘pchilik AQSh ko‘magida Saudiya Arabistoni va Isroil o‘rtasidagi munosabatlar normallashishi mumkinligiga ishongandi. Bu g‘oya uch asosiy shartni o‘z ichiga olgan: 1) AQSh va Saudiya Arabistoni o‘rtasida harbiy xavfsizlik bitimi; 2) AQShning Saudiya Arabistoniga fuqaroviy yadroviy dastur yaratishda yordam berishi; 3) Isroilning Falastin bilan tinchlik sari qadamlar qo‘yishi.
Bayden ham, Tramp ham bu g‘oyani faol ilgari surgan. 2025-yil yanvar oyida Isroilning AQShdagi yangi elchisi “bitim tarixga hech qachon bunchalik yaqin bo‘lmagan” deya ta’kidlagan edi. AQShning Isroildagi elchisi Mayk Hakabi esa Ibrohim bitimlarini kengaytirib, Saudiya Arabistoni va Fors ko‘rfazi davlatlarini ham qamrab olishga va’da bergandi. Ammo hozir bu bitim ishlab chiqilishiga olib kelgan omillar yo‘qoldi.
Nima o‘zgardi?
Saudiya Arabistoni – Eron munosabatlari. Avvallari Ar-Riyod Eron tahdidiga qarshi AQShdan xavfsizlik kafolatlari izlagan. Lekin 2025-yilda vaziyat tubdan o‘zgardi: Saudiya bilan Eron o‘rtasidagi aloqalar iliqlashmoqda. Saudiya mudofaa vazirining Tehronga tashrifi va Eron rahbariyati bilan muzokaralari bunga misol. Saudiya Arabistoni hatto AQShning Eronga qarshi harbiy amaliyotlari uchun o‘z hududini ishlatishga yo‘l qo‘ymasligini e’lon qildi. Bu holat AQSh bilan harbiy bitim zaruratini kamaytiradi, ayniqsa, Vashingtonning Ukraina bo‘yicha ikkilanmalari ortidan AQSh kafolatlariga bo‘lgan ishonch so‘ngan bir paytda.
Isroilsiz yadro dasturi. Saudiya Arabistoni AQSh bilan fuqaro yadro dasturi bo‘yicha bitimga yaqinlashgan, ammo bu jarayonda Isroil bilan munosabatlarning normallashuvi tilga olinmayapti. AQSh energetika vaziri ikki tomonlama muzokaralar muvaffaqiyatli ketayotganini tasdiqladi.
Falastin masalasi. Bitimning eng murakkab jihati — Isroil va Falastin o‘rtasidagi munosabatlar. 2022-yilda shakllangan Isroilning radikal hukumati falastinliklarga har qanday murosa qilishni qat’iyan rad etadi. G‘azo urushi va G‘arbiy Sohildagi keskinlik bu pozitsiyani yanada kuchaytirdi. Saudiya esa avvalgi pozitsiyasiga qaytdi: normallashuv faqat Falastin davlati tuzilsa amalga oshadi. Isroilning hozirgi siyosatini hisobga olganda, bu shart amalga oshmaydi.
Nega Saudiya Arabistoni bitimga bormaydi?
Isroilning arab va musulmon dunyosidagi obro‘si hozir eng past darajada. Bosh vazir Netanyaxu Xalqaro jinoiy sudda urush jinoyatlari uchun ayblanmoqda, Isroil esa Xalqaro sudda genotsidda ayblanmoqda. Bunday sharoitda Ar-Riyod uchun Isroil bilan aloqalarni normallashtirish — siyosiy o’z joniga qasd qilish bilan barobar. Isroil G‘azoda urushni davom ettirmoqda, G‘arbiy Sohildagi zo‘ravonlikni qo‘llab-quvvatlamoqda va G‘azoni yashash uchun yaroqsiz holga keltiryapti. Netanyaxuning Falastin davlatini Saudiya hududida tashkil qilish taklifi esa vaziyatni yanada og‘irlashtirdi.
AQSh nima qilishi mumkin?
Vashington normallashtirishga intilmoqda, lekin u bir narsani tushunishi kerak: agar Isroil Falastin, Eron va hattoki Suriya bo‘yicha siyosatini o‘zgartirmasa, bitim imkonsiz. Ayni paytda Isroil Asad qulagach Suriyada zarbalar va okkupatsiyani kuchaytirmoqda. Shuning uchun AQSh siyosiy resurslarini samarasiz maqsadlarga emas, boshqa ustuvor yo‘nalishlarga yo‘naltirishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Saudiya-Isroil tinchligi haqidagi umidlar mintaqaviy va global haqiqatlar bilan to‘qnash keldi. Hozirgi sharoitda normallashtirish deyarli imkonsiz. Har ikki tomonning keskin pozitsiyalari va o‘zgarayotgan geosiyosiy muhit bu jarayonni yaqin orada jonlantirishga imkon bermaydi.
@erontahlili
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
28.04.202516:49
@Sharqshunos_tarixchi tomonidan @stratfocusca uchun maxsus
Haqiqiy hamkorlarning yo‘qligi – bu Rossiyaning eng zaif nuqtasi. Shimoliy Koreyadan tashqari, Rossiya manfaatlari uchun o‘lishga tayyor bo‘lgan birorta davlat deyarli yo‘q. Pul evaziga – bor, lekin ular ham ko‘p emas. Rossiyaning "ma’naviy qadriyatlari" uchun kurashadiganlar esa umuman yo‘q.
Bu jihatdan Rossiya AQShdan keskin farq qiladi. Amerikaning do‘stlari va ittifoqchilari bor – va ular, garchi Vashingtonning vaqti-vaqti bilan qo‘pol munosabatda bo‘lishiga qaramasdan, agar AQSh jiddiy chaqiriq bildirsa, kamida o‘ttizga yaqin davlat o‘z fuqarolarini AQSHning manfaatlari uchun jangga yuboradi.
Afg‘oniston ham bundan mustasno emas. Rossiyaning u yerda haqiqiy ittifoqchilari yo‘qligi – barchaga oydin ko‘rinib turibdi. Ya’ni, Rossiyaning Tolibonni terroristik tashkilotlar ro‘yxatidan chiqarishi yoki to‘xtatib turishi deymizmi xullas shu qarori ham bu holatni yanada ochiq fosh etdi. Bu qaror Moskvaning zaifligi natijasida qabul qilindi – Afg‘onistondagi strategik tirishqoqlik uni bunday qadamga majbur qildi.
Lekin Rossiya bu qarorda qaysi omilga ko‘proq ergashgani – Afg‘onistondagi amerikaliklarning yangi faollashishi yoki "mintaqaviy konsensus"ga erishishdagi to‘liq muvaffaqiyatsizlik – hali aniq emas. Rossiya bu qarori bilan hech narsa yutmaydi. Qandaydir savdodagi soxta o‘sishlar kuzatiladi kabi da‘volar asossiz.
Moskva Xitoy, Eron, Pokiston va Hindiston kabilarning birortasi yoki bir nechtasi bilan Afg‘oniston bo‘yicha haqiqiy ittifoq tuzishga erisha olmadi. Bu davlatlarning har biri Kremlga do‘stona yelka urib qo‘ysa-da, uning orqasida o‘z o‘yinlarini olib bordi – Tolibon, Tolibonga qarshi guruhlar, Afg‘oniston migratsiyasi va boshqalar bilan alohida muzokaralar yuritdi va yuritmoqda.
Rossiya "mintaqaviy konsensus" haqidagi o‘z targ‘ibot illyuziyalariga ishondi va natijada Afg‘onistonda strategik mag‘lubiyatga uchradi.
Hozir Afg‘oniston maydonida Eron, Pokiston, Hindiston va Xitoy kuchli pozitsiyalarni egallab turibdi. Va bu ularning shaxsiy pozitsiyalari. Ular o‘z manfaatlari uchun turli Tolibon guruhlari, qarshilik kuchlari va migratsiya tuzilmalari bilan ishlaydi. Rossiya esa faqat "Moskva formati" kabi namoyishkorona tashabbuslar bilan chegaralangan bo‘lib, mintaqadagi "hamkorlari" uni aynan shu platforma orqali aldab, o‘zlarining haqiqiy rejalarini yashirishga muvaffaq bo‘ldi.
Moskvaning Tolibonni qora ro'yxatdan chiqarish qarori – bu strategik harakat emas, balki ma’muriy tashvish natijasidir. Buni "tashabbus" deyish mumkin, lekin bu endi hech narsaga yordam bermaydi. Rossiya Afg‘oniston doskasida Eron, Xitoy, Pokiston yoki Hindistonga qaraganda ancha zaifroq o‘yinchiga aylanib bormoqda.
Afg‘oniston bo‘yicha "mintaqaviy konsensus" hech qachon to‘liq shakllanmadi va endi butunlay barbod bo‘ldi. Mintaqa davlatlari Afg‘onistonda bir-birini ortda qoldirish uchun alohida loyihalarga sho‘ng‘iyapti, hamma o'zicha Tolibon bilan muloqotni yo‘lga qo‘ymoqda. Afg‘onistonga tegishli yakdil mintaqaviy yoki xalqaro qarash shakllanmadi. Hamma yirik o‘yinchi davlatlar bir vaqtning o‘zida tabassum qilib, hamkorlik ko‘rinishini saqlab qolishmoqda.
Tolibon, aytgancha, bu holatdan foydalanishni yaxshi biladi va Amerika ham o‘ziga kerakli fraksiyalar bilan muvaffaqiyatli o‘ynab kelmoqda.
Ehtimol, Moskva 2000-yillar va 2010-yillar boshidagi odatiy sxemasiga qaytmoqchi – Afg‘oniston inqirozidan foydalanib, Markaziy Osiyodagi o‘z ta’sirini mustahkamlash. Bunday o‘yinda Afg‘onistonning o‘zi hech qanday ahamiyatga ega emas. Asosiysi – Afg‘on diyoridan kutilishi mumkin bo‘lgan xavfli hikoyalar, Rossiyaning "himoya soyaboni" haqidagi tashviqot va qandaydir kelajakdagi infratuzilma loyihalari haqidagi orzular.
Lekin ajablanarlisi Rossiyaning Afg‘onistondagi ta‘siri bugun Markaziy Osiyoning ayrim davlatlarinikidan ham ko‘ra zaifroqdir. Rossiyaning Afg‘oniston bo‘yicha hech qanday real rejalari bugun mavjud emas. Rossiya Ukrainada nimaga erishadi kelajakda bilmadim. Ammo Afg‘onistonda Rossiya endi asosiy o‘yinchi emas.
Strategic Focus: Central Asia
Haqiqiy hamkorlarning yo‘qligi – bu Rossiyaning eng zaif nuqtasi. Shimoliy Koreyadan tashqari, Rossiya manfaatlari uchun o‘lishga tayyor bo‘lgan birorta davlat deyarli yo‘q. Pul evaziga – bor, lekin ular ham ko‘p emas. Rossiyaning "ma’naviy qadriyatlari" uchun kurashadiganlar esa umuman yo‘q.
Bu jihatdan Rossiya AQShdan keskin farq qiladi. Amerikaning do‘stlari va ittifoqchilari bor – va ular, garchi Vashingtonning vaqti-vaqti bilan qo‘pol munosabatda bo‘lishiga qaramasdan, agar AQSh jiddiy chaqiriq bildirsa, kamida o‘ttizga yaqin davlat o‘z fuqarolarini AQSHning manfaatlari uchun jangga yuboradi.
Afg‘oniston ham bundan mustasno emas. Rossiyaning u yerda haqiqiy ittifoqchilari yo‘qligi – barchaga oydin ko‘rinib turibdi. Ya’ni, Rossiyaning Tolibonni terroristik tashkilotlar ro‘yxatidan chiqarishi yoki to‘xtatib turishi deymizmi xullas shu qarori ham bu holatni yanada ochiq fosh etdi. Bu qaror Moskvaning zaifligi natijasida qabul qilindi – Afg‘onistondagi strategik tirishqoqlik uni bunday qadamga majbur qildi.
Lekin Rossiya bu qarorda qaysi omilga ko‘proq ergashgani – Afg‘onistondagi amerikaliklarning yangi faollashishi yoki "mintaqaviy konsensus"ga erishishdagi to‘liq muvaffaqiyatsizlik – hali aniq emas. Rossiya bu qarori bilan hech narsa yutmaydi. Qandaydir savdodagi soxta o‘sishlar kuzatiladi kabi da‘volar asossiz.
Moskva Xitoy, Eron, Pokiston va Hindiston kabilarning birortasi yoki bir nechtasi bilan Afg‘oniston bo‘yicha haqiqiy ittifoq tuzishga erisha olmadi. Bu davlatlarning har biri Kremlga do‘stona yelka urib qo‘ysa-da, uning orqasida o‘z o‘yinlarini olib bordi – Tolibon, Tolibonga qarshi guruhlar, Afg‘oniston migratsiyasi va boshqalar bilan alohida muzokaralar yuritdi va yuritmoqda.
Rossiya "mintaqaviy konsensus" haqidagi o‘z targ‘ibot illyuziyalariga ishondi va natijada Afg‘onistonda strategik mag‘lubiyatga uchradi.
Hozir Afg‘oniston maydonida Eron, Pokiston, Hindiston va Xitoy kuchli pozitsiyalarni egallab turibdi. Va bu ularning shaxsiy pozitsiyalari. Ular o‘z manfaatlari uchun turli Tolibon guruhlari, qarshilik kuchlari va migratsiya tuzilmalari bilan ishlaydi. Rossiya esa faqat "Moskva formati" kabi namoyishkorona tashabbuslar bilan chegaralangan bo‘lib, mintaqadagi "hamkorlari" uni aynan shu platforma orqali aldab, o‘zlarining haqiqiy rejalarini yashirishga muvaffaq bo‘ldi.
Moskvaning Tolibonni qora ro'yxatdan chiqarish qarori – bu strategik harakat emas, balki ma’muriy tashvish natijasidir. Buni "tashabbus" deyish mumkin, lekin bu endi hech narsaga yordam bermaydi. Rossiya Afg‘oniston doskasida Eron, Xitoy, Pokiston yoki Hindistonga qaraganda ancha zaifroq o‘yinchiga aylanib bormoqda.
Afg‘oniston bo‘yicha "mintaqaviy konsensus" hech qachon to‘liq shakllanmadi va endi butunlay barbod bo‘ldi. Mintaqa davlatlari Afg‘onistonda bir-birini ortda qoldirish uchun alohida loyihalarga sho‘ng‘iyapti, hamma o'zicha Tolibon bilan muloqotni yo‘lga qo‘ymoqda. Afg‘onistonga tegishli yakdil mintaqaviy yoki xalqaro qarash shakllanmadi. Hamma yirik o‘yinchi davlatlar bir vaqtning o‘zida tabassum qilib, hamkorlik ko‘rinishini saqlab qolishmoqda.
Tolibon, aytgancha, bu holatdan foydalanishni yaxshi biladi va Amerika ham o‘ziga kerakli fraksiyalar bilan muvaffaqiyatli o‘ynab kelmoqda.
Ehtimol, Moskva 2000-yillar va 2010-yillar boshidagi odatiy sxemasiga qaytmoqchi – Afg‘oniston inqirozidan foydalanib, Markaziy Osiyodagi o‘z ta’sirini mustahkamlash. Bunday o‘yinda Afg‘onistonning o‘zi hech qanday ahamiyatga ega emas. Asosiysi – Afg‘on diyoridan kutilishi mumkin bo‘lgan xavfli hikoyalar, Rossiyaning "himoya soyaboni" haqidagi tashviqot va qandaydir kelajakdagi infratuzilma loyihalari haqidagi orzular.
Lekin ajablanarlisi Rossiyaning Afg‘onistondagi ta‘siri bugun Markaziy Osiyoning ayrim davlatlarinikidan ham ko‘ra zaifroqdir. Rossiyaning Afg‘oniston bo‘yicha hech qanday real rejalari bugun mavjud emas. Rossiya Ukrainada nimaga erishadi kelajakda bilmadim. Ammo Afg‘onistonda Rossiya endi asosiy o‘yinchi emas.
Strategic Focus: Central Asia
23.04.202516:36
Hindiston Pokistonga qarshi urush boshlaydimi?
Yaqinda Kashmirdagi terrorchilik hujumi Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi munosabatlarning keskinlashuviga sabab bo’ldi, Janubiy Osiyo mintaqasi inqiroz yoqasida turibdi.
Hindiston ushbu hujumga javoban qattiq choralar ko‘rdi:
Birinchi, Nyu-Dehli 1960 yilda imzolangan Hind daryosi bo‘yicha suv taqsimotini tartibga soluvchi bitimni to‘xtatib qo‘ydi. Daryo manbai Hindiston hududida joylashgan bo‘lib, Pokistonning qishloq xo‘jaligi va ichimlik suvi unga bevosita bog‘liq. Shunday ekan, bu qaror Islomobod uchun qurg‘oqchilik va oziq-ovqat inqirozi xavfini tug‘diradi hamda ehtimoliy iqtisodiy blokada xavotirlarini kuchaytiradi.
Ikkinchi, Hindiston barcha pokistonlik fuqarolar, shuningdek, elchixona xodimlarini chiqarib yuborish (1 hafta muddat berildi) va chegarani to‘liq yopishi haqida e’lon qildi. Hind tomoni o’zining diplomatlarini tezkor tartibda qaytarmoqda. Bu ikki davlat o‘rtasidagi chegaradosh savdo va gumanitar aloqalarga jiddiy zarba bo‘lib, amalda ularni izolyatsiyalaydi.
Uchinchi, Hindiston mudofaa vaziri parlament a’zolari uchun yopiq brifing o‘tkazishga tayyorgarlik ko‘rmoqda. Fikrimizcha, bu ehtimoliy harbiy harakatlarga tayyorgarlik belgisi bo‘lishi mumkin.
Pokiston esa o‘z qurolli kuchlarini to‘liq jangovar shaylik holatiga keltirdi: ya’ni pokistonliklar Hindistonning har qanday harakatlariga javob berishga tayyorligini namoyish qilishmoqda. Har ikki davlat yadro qudratiga ega bo‘lganini hisobga olsak, bu harbiylashuv katta xavotir uyg‘otmoqda.
Mojaro Kashmir bo’yicha tarixiy ziddiyat, Hindistonda kuchayib borayotgan millatchilik kayfiyati va geosiyosiy omillar — xususan, Pokistonga Xitoy va Hindistonga AQSh tomonidan ko‘rsatilayotgan ko‘mak fonida yanada murakkablashmoqda.
Tahlillardan kelib chiqsak, quyidagilarni prognoz qilish mumkin: a) xalqaro bosim ostida diplomatik yechim; b) 2019 yilgi zarbalar kabi cheklangan harbiy harakatlar; yoki c) suv bitimining buzilishi tufayli yuzaga keladigan gumanitar va ekologik oqibatlarga ega uzoq muddatli inqiroz.
Tomonlarning o‘zini tiyishi va xalqaro hamjamiyatning faol aralashuvi bo‘lmasa, mintaqa fojiali oqibatlarga duch kelishi mumkin. Hozirgi vaziyat — so‘nggi yillardagi eng og’irlaridan biri bo‘lib, zudlik bilan e’tibor va harakat talab qiladi.
@erontahlili
Yaqinda Kashmirdagi terrorchilik hujumi Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi munosabatlarning keskinlashuviga sabab bo’ldi, Janubiy Osiyo mintaqasi inqiroz yoqasida turibdi.
Hindiston ushbu hujumga javoban qattiq choralar ko‘rdi:
Birinchi, Nyu-Dehli 1960 yilda imzolangan Hind daryosi bo‘yicha suv taqsimotini tartibga soluvchi bitimni to‘xtatib qo‘ydi. Daryo manbai Hindiston hududida joylashgan bo‘lib, Pokistonning qishloq xo‘jaligi va ichimlik suvi unga bevosita bog‘liq. Shunday ekan, bu qaror Islomobod uchun qurg‘oqchilik va oziq-ovqat inqirozi xavfini tug‘diradi hamda ehtimoliy iqtisodiy blokada xavotirlarini kuchaytiradi.
Ikkinchi, Hindiston barcha pokistonlik fuqarolar, shuningdek, elchixona xodimlarini chiqarib yuborish (1 hafta muddat berildi) va chegarani to‘liq yopishi haqida e’lon qildi. Hind tomoni o’zining diplomatlarini tezkor tartibda qaytarmoqda. Bu ikki davlat o‘rtasidagi chegaradosh savdo va gumanitar aloqalarga jiddiy zarba bo‘lib, amalda ularni izolyatsiyalaydi.
Uchinchi, Hindiston mudofaa vaziri parlament a’zolari uchun yopiq brifing o‘tkazishga tayyorgarlik ko‘rmoqda. Fikrimizcha, bu ehtimoliy harbiy harakatlarga tayyorgarlik belgisi bo‘lishi mumkin.
Pokiston esa o‘z qurolli kuchlarini to‘liq jangovar shaylik holatiga keltirdi: ya’ni pokistonliklar Hindistonning har qanday harakatlariga javob berishga tayyorligini namoyish qilishmoqda. Har ikki davlat yadro qudratiga ega bo‘lganini hisobga olsak, bu harbiylashuv katta xavotir uyg‘otmoqda.
Mojaro Kashmir bo’yicha tarixiy ziddiyat, Hindistonda kuchayib borayotgan millatchilik kayfiyati va geosiyosiy omillar — xususan, Pokistonga Xitoy va Hindistonga AQSh tomonidan ko‘rsatilayotgan ko‘mak fonida yanada murakkablashmoqda.
Tahlillardan kelib chiqsak, quyidagilarni prognoz qilish mumkin: a) xalqaro bosim ostida diplomatik yechim; b) 2019 yilgi zarbalar kabi cheklangan harbiy harakatlar; yoki c) suv bitimining buzilishi tufayli yuzaga keladigan gumanitar va ekologik oqibatlarga ega uzoq muddatli inqiroz.
Tomonlarning o‘zini tiyishi va xalqaro hamjamiyatning faol aralashuvi bo‘lmasa, mintaqa fojiali oqibatlarga duch kelishi mumkin. Hozirgi vaziyat — so‘nggi yillardagi eng og’irlaridan biri bo‘lib, zudlik bilan e’tibor va harakat talab qiladi.
@erontahlili
21.04.202513:54
Eron Fors ko‘rfazida yadroviy dastur bo‘yicha muzokaralarda ittifoqdoshlar topishi mumkin
Abdulboriy Oʻktamjonov kanalidan
Shanba kuni Eron va AQSH Tehronning yadroviy dasturi bo‘yicha muzokaralarning ikkinchi bosqichini yakunladi va 26-aprelda Ummon davlatida yana uchrashishga kelishib oldi. Bu muzokaralar 2015-yilda Barak Obama ma’muriyati davrida o‘tkazilgan muzokaralardan tubdan farq qiladi: bugungi kunda Fors ko‘rfazi mamlakatlari ham bu jarayonda o‘z manfaatlariga ega bo‘lgani uchun endi bir chetda turmoqchi emas.
Birinchidan, yadroviy muzokaralar Falastin masalasini hal etishda arab davlatlari va Eronning sa’y-harakatlarini birlashtirishi mumkin. Eron tomonidan ehtimoliy kelishuvning shartlaridan biri — Falastin hududlarini bosib olishni to‘xtatish yoki "yadrosiz Yaqin Sharq" yaratish to‘g‘risidagi banddir. Arab dunyosi Isroilga nisbatan bunday bosimni qo‘llab-quvvatlaydi: Saudiya Arabistoni munosabatlarni normallashtirish sharti sifatida Falastin davlatini tashkil etishni talab qilmoqda, Misr va Iordaniya esa gʻazoliklarni ko‘chirishga qarshi ekanligini taʼkidlashdan toʻxtamayapti.
Ikkinchidan, Fors ko‘rfazi mamlakatlarining Eronga munosabati o‘zgarib bormoqda: forslarga endi dushman emas, balki koʻproq potensial ittifoqchi sifatida qaralmoqda. Isroilning G‘azo va Suriyadagi tajovuzkor harakatlari butun arab olamiga potensial xavf tug‘dirmoqda, chunki Eron zaiflashgan taqdirda, arab dunyosi Isroil bilan to‘qnashishi mumkin. Saudiya Arabistoni va Eronning 2023-yilda diplomatik aloqalarni tiklashi hamda kelajakda hamkorlikni kengaytirishga tayyorligini namoyish etishi bejiz emas edi.
Mintaqadagi vaziyatning keskinlashuvi arab monarxiyalarining birortasiga ham foyda keltirmaydi. Masalan, Isroilning Eron yadro obyektlariga ehtimoliy hujumi Qatar, Quvayt va BAAdagi chuchuk suv ishlab chiqarish qurilmalarining ishini izdan chiqarishi va millionlab odamlarni suvsiz qoldirishi mumkin. Garchi Tehron xavfsizlik masalalarida qo‘shni davlatlar manfaatlarini hisobga olishga tayyorligini hali isbotlashi kerak bo‘lsa-da, Isroil tomonidan tahdid kuchayib borayotgan bir sharoitda arab-eron yaqinlashuvi har qachongidan ham yaqin boʻlib turipti.
@erontahlili
Abdulboriy Oʻktamjonov kanalidan
Shanba kuni Eron va AQSH Tehronning yadroviy dasturi bo‘yicha muzokaralarning ikkinchi bosqichini yakunladi va 26-aprelda Ummon davlatida yana uchrashishga kelishib oldi. Bu muzokaralar 2015-yilda Barak Obama ma’muriyati davrida o‘tkazilgan muzokaralardan tubdan farq qiladi: bugungi kunda Fors ko‘rfazi mamlakatlari ham bu jarayonda o‘z manfaatlariga ega bo‘lgani uchun endi bir chetda turmoqchi emas.
Birinchidan, yadroviy muzokaralar Falastin masalasini hal etishda arab davlatlari va Eronning sa’y-harakatlarini birlashtirishi mumkin. Eron tomonidan ehtimoliy kelishuvning shartlaridan biri — Falastin hududlarini bosib olishni to‘xtatish yoki "yadrosiz Yaqin Sharq" yaratish to‘g‘risidagi banddir. Arab dunyosi Isroilga nisbatan bunday bosimni qo‘llab-quvvatlaydi: Saudiya Arabistoni munosabatlarni normallashtirish sharti sifatida Falastin davlatini tashkil etishni talab qilmoqda, Misr va Iordaniya esa gʻazoliklarni ko‘chirishga qarshi ekanligini taʼkidlashdan toʻxtamayapti.
Ikkinchidan, Fors ko‘rfazi mamlakatlarining Eronga munosabati o‘zgarib bormoqda: forslarga endi dushman emas, balki koʻproq potensial ittifoqchi sifatida qaralmoqda. Isroilning G‘azo va Suriyadagi tajovuzkor harakatlari butun arab olamiga potensial xavf tug‘dirmoqda, chunki Eron zaiflashgan taqdirda, arab dunyosi Isroil bilan to‘qnashishi mumkin. Saudiya Arabistoni va Eronning 2023-yilda diplomatik aloqalarni tiklashi hamda kelajakda hamkorlikni kengaytirishga tayyorligini namoyish etishi bejiz emas edi.
Mintaqadagi vaziyatning keskinlashuvi arab monarxiyalarining birortasiga ham foyda keltirmaydi. Masalan, Isroilning Eron yadro obyektlariga ehtimoliy hujumi Qatar, Quvayt va BAAdagi chuchuk suv ishlab chiqarish qurilmalarining ishini izdan chiqarishi va millionlab odamlarni suvsiz qoldirishi mumkin. Garchi Tehron xavfsizlik masalalarida qo‘shni davlatlar manfaatlarini hisobga olishga tayyorligini hali isbotlashi kerak bo‘lsa-da, Isroil tomonidan tahdid kuchayib borayotgan bir sharoitda arab-eron yaqinlashuvi har qachongidan ham yaqin boʻlib turipti.
@erontahlili
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
07.05.202504:51
Hindiston zarba berdi – urush boshlanadimi?
Aksariyat ekspertlar taxmin qilganidek, Hindiston 2025-yil 22-aprel kuni Kashmirning Pahalgam hududida sodir bo‘lgan terrorchilik hujumiga javoban (26 kishi halok bo‘lgan) kuni kecha Pokistonga qarshi “Sindur” operatsiyani boshladi va havo hujumlarini amalga oshirdi. Quyidagi postda hozirgi mojaro holatini va ehtimoliy ssenariylarni ko‘rib chiqamiz.
Nega Hindiston zarba berdi?
Hindistonning ta’kidlashicha, Pahalgamdagi hujum “Lashkar-e-Tayba” bilan bog‘liq “Qarshilik fronti” guruhi tomonidan tashkil etilgan. Hindiston hukumati zarbalar Pokiston va Pokistonga tegishli Kashmir hududidagi to‘qqizta terrorchi lageriga qaratilganini, ular aniq belgilangan nishonlar bo‘lib, Pokiston armiyasi yoki hukumati qarshi emasligini ma’lum qildi. Hindiston yuqori aniqlikka ega raketalar ishlatgan, samolyotlar esa chegarani kesib o‘tmagan — ya’ni ziddiyatni kuchaytirmaslikka maksimal harakat qilingan.
Bu yangilik emas. Hindiston 2016 va 2019-yillarda ham terror hujumlaridan so‘ng shunga o‘xshash operatsiyalar o‘tkazgan va ular keng ko‘lamli urushga olib kelmagan. Hind hukumati bu safar ham G20 davlatlari diplomatlarini oldindan xabardor qilgan, bu esa Hindiston ochiq va ehtiyotkor siyosat yuritayotganini ko‘rsatadi. Mudofaa vazirligining bayonotiga ko‘ra, asosiy maqsad — terrorizmga qarshi kurash, Pokiston bilan urush emas.
Pokiston qanday javob qaytarmoqda?
Pokiston zarbalarni urush akti deb atadi va ular terrorchilar emas, tinch aholi yashaydigan hududlarga qaratilganini aytdi. Natijada Kashmirda nazorat chizig‘i bo‘ylab otishmalar boshlandi, unda artilleriya va o‘qotar qurollar qo‘llanilmoqda. Pokiston terrorchilar bilan aloqasi yo‘qligini bildirgan bo‘lsa-da, ilgari mamlakat rahbarlari ekstremistik guruhlarga ko‘mak berganliklarini tan olgan. Endi esa Pokiston AK-47 avtomatlari yoki M4 miltiqlari kabi qurollar bilan terrorchilarni ta’minlamayotganini isbotlashi kerak bo‘ladi.
Kim ko‘proq zarar ko‘rmoqda?
Kashmir aholisi mojaro markazida qolmoqda. Hindiston tomonidagi hujumdan so‘ng, ayrim mahalliy aholiga terrorchilar bilan aloqada bo‘lganlik ayblovlari bilan hujumlar boshlandi. Kashmir xalqi yillar davomida siyosiy bosim, harbiy nazorat va endilikda yangi zo‘ravonlik to‘lqinlari ostida yashamoqda. Bu mojaro yana bir bor shuni ko‘rsatmoqda: hammasiga doimgidek oddiy xalq javob bermoqda.
Urush bo‘ladimi?
Tahlilchilar real urush boshlanmasligini aytishmoqda. Hindiston ham, Pokiston ham yadro quroliga ega davlatlar o‘rtasidagi urush fojia ekanini yaxshi tushunadi. Hindiston o‘zini jahon miqyosidagi iqtisodiy super davlat sifatida ko‘rsatmoqchi, Pokistonga esa xorijiy sarmoyalarni jalb qilish uchun barqarorlik kerak. Har ikki davlat savdo aloqalarini to‘xtatish, havo hududini yopish kabi diplomatik choralar ko‘rdi, ammo keng miqyosdagi harbiy harakatlardan tiyilib turibdi.
AQSh, Buyuk Britaniya va Saudiya Arabistoni ziddiyatni yumshatishga chaqirmoqda. AQSh prezidenti Tramp: “Umid qilamanki, bu tezda yakun topadi,” — dedi. Vashington neytral pozitsiyada qolayotgan bo‘lsa-da, har ikki tomon bilan faol muloqot olib bormoqda. Ziddiyatni yumshatishning boshqa yo‘llari ham bor, masalan, 1960-yilda tuzilgan Hind daryosi bitimini qayta ko‘rib chiqish. Bu bitim hozirgi vaziyatga mos emas va uni muhokama qilish ikki tomonlama muloqot uchun imkoniyat bo‘lishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
Aksariyat ekspertlar taxmin qilganidek, Hindiston 2025-yil 22-aprel kuni Kashmirning Pahalgam hududida sodir bo‘lgan terrorchilik hujumiga javoban (26 kishi halok bo‘lgan) kuni kecha Pokistonga qarshi “Sindur” operatsiyani boshladi va havo hujumlarini amalga oshirdi. Quyidagi postda hozirgi mojaro holatini va ehtimoliy ssenariylarni ko‘rib chiqamiz.
Nega Hindiston zarba berdi?
Hindistonning ta’kidlashicha, Pahalgamdagi hujum “Lashkar-e-Tayba” bilan bog‘liq “Qarshilik fronti” guruhi tomonidan tashkil etilgan. Hindiston hukumati zarbalar Pokiston va Pokistonga tegishli Kashmir hududidagi to‘qqizta terrorchi lageriga qaratilganini, ular aniq belgilangan nishonlar bo‘lib, Pokiston armiyasi yoki hukumati qarshi emasligini ma’lum qildi. Hindiston yuqori aniqlikka ega raketalar ishlatgan, samolyotlar esa chegarani kesib o‘tmagan — ya’ni ziddiyatni kuchaytirmaslikka maksimal harakat qilingan.
Bu yangilik emas. Hindiston 2016 va 2019-yillarda ham terror hujumlaridan so‘ng shunga o‘xshash operatsiyalar o‘tkazgan va ular keng ko‘lamli urushga olib kelmagan. Hind hukumati bu safar ham G20 davlatlari diplomatlarini oldindan xabardor qilgan, bu esa Hindiston ochiq va ehtiyotkor siyosat yuritayotganini ko‘rsatadi. Mudofaa vazirligining bayonotiga ko‘ra, asosiy maqsad — terrorizmga qarshi kurash, Pokiston bilan urush emas.
Pokiston qanday javob qaytarmoqda?
Pokiston zarbalarni urush akti deb atadi va ular terrorchilar emas, tinch aholi yashaydigan hududlarga qaratilganini aytdi. Natijada Kashmirda nazorat chizig‘i bo‘ylab otishmalar boshlandi, unda artilleriya va o‘qotar qurollar qo‘llanilmoqda. Pokiston terrorchilar bilan aloqasi yo‘qligini bildirgan bo‘lsa-da, ilgari mamlakat rahbarlari ekstremistik guruhlarga ko‘mak berganliklarini tan olgan. Endi esa Pokiston AK-47 avtomatlari yoki M4 miltiqlari kabi qurollar bilan terrorchilarni ta’minlamayotganini isbotlashi kerak bo‘ladi.
Kim ko‘proq zarar ko‘rmoqda?
Kashmir aholisi mojaro markazida qolmoqda. Hindiston tomonidagi hujumdan so‘ng, ayrim mahalliy aholiga terrorchilar bilan aloqada bo‘lganlik ayblovlari bilan hujumlar boshlandi. Kashmir xalqi yillar davomida siyosiy bosim, harbiy nazorat va endilikda yangi zo‘ravonlik to‘lqinlari ostida yashamoqda. Bu mojaro yana bir bor shuni ko‘rsatmoqda: hammasiga doimgidek oddiy xalq javob bermoqda.
Urush bo‘ladimi?
Tahlilchilar real urush boshlanmasligini aytishmoqda. Hindiston ham, Pokiston ham yadro quroliga ega davlatlar o‘rtasidagi urush fojia ekanini yaxshi tushunadi. Hindiston o‘zini jahon miqyosidagi iqtisodiy super davlat sifatida ko‘rsatmoqchi, Pokistonga esa xorijiy sarmoyalarni jalb qilish uchun barqarorlik kerak. Har ikki davlat savdo aloqalarini to‘xtatish, havo hududini yopish kabi diplomatik choralar ko‘rdi, ammo keng miqyosdagi harbiy harakatlardan tiyilib turibdi.
AQSh, Buyuk Britaniya va Saudiya Arabistoni ziddiyatni yumshatishga chaqirmoqda. AQSh prezidenti Tramp: “Umid qilamanki, bu tezda yakun topadi,” — dedi. Vashington neytral pozitsiyada qolayotgan bo‘lsa-da, har ikki tomon bilan faol muloqot olib bormoqda. Ziddiyatni yumshatishning boshqa yo‘llari ham bor, masalan, 1960-yilda tuzilgan Hind daryosi bitimini qayta ko‘rib chiqish. Bu bitim hozirgi vaziyatga mos emas va uni muhokama qilish ikki tomonlama muloqot uchun imkoniyat bo‘lishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
03.05.202504:12
Do’stimiz Samir Humbatovning KUN.uz ga Eron tashqi siyosati bo’yicha bergan intervyusini ko’rishga tavsiya qilamiz.
@erontahlili
@erontahlili
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
01.05.202506:08
Netanyaxu qonxo‘rlikda Gitlerni ortda qoldirdi
Hech shubhasiz, yahudiy harbiy jinoyatchilari ustidan xalqaro sud bo‘ladi — xuddi Germaniya jinoyatchilari ustidan bo‘lganidek. Isroil G‘azo sektorini tiklaydi va Germaniya qanday qilib Isroilga tovon puli to‘lagan bo‘lsa, shunday qilib Falastinga reparatsiya to‘laydi.
Fashistlarning Buxenvald konslagerida 1937-yildan 1945-yilgacha — 8 yil ichida — Germaniya tomonidan 56 ming kishi o‘ldirilgan. 2023-yil 7-oktabrdan beri, ya’ni 1,5 yil ichida, Isroil 61 700 kishini o‘ldirgan — yo‘q qilish tezligi 5 baravar yuqori.
Al Jazeera xabariga ko‘ra, 2025-yil 18-mart kuni Isroil o‘t ochishni to‘xtatish rejimini buzganidan 2025-yil 30-aprelgacha G‘azo sektorida yahudiy radikallar 2308 kishini, jumladan 595 nafar bolani o‘ldirgan. Hozir esa oziq-ovqat blokadasi sharoitida Isroil armiyasi falastinliklarni oziq-ovqatsiz qoldirish uchun ularning qishloq xo‘jaligi ekinlarini yo‘q qilmoqda.
Strategic Focus: Central Asia
Hech shubhasiz, yahudiy harbiy jinoyatchilari ustidan xalqaro sud bo‘ladi — xuddi Germaniya jinoyatchilari ustidan bo‘lganidek. Isroil G‘azo sektorini tiklaydi va Germaniya qanday qilib Isroilga tovon puli to‘lagan bo‘lsa, shunday qilib Falastinga reparatsiya to‘laydi.
Fashistlarning Buxenvald konslagerida 1937-yildan 1945-yilgacha — 8 yil ichida — Germaniya tomonidan 56 ming kishi o‘ldirilgan. 2023-yil 7-oktabrdan beri, ya’ni 1,5 yil ichida, Isroil 61 700 kishini o‘ldirgan — yo‘q qilish tezligi 5 baravar yuqori.
Al Jazeera xabariga ko‘ra, 2025-yil 18-mart kuni Isroil o‘t ochishni to‘xtatish rejimini buzganidan 2025-yil 30-aprelgacha G‘azo sektorida yahudiy radikallar 2308 kishini, jumladan 595 nafar bolani o‘ldirgan. Hozir esa oziq-ovqat blokadasi sharoitida Isroil armiyasi falastinliklarni oziq-ovqatsiz qoldirish uchun ularning qishloq xo‘jaligi ekinlarini yo‘q qilmoqda.
Strategic Focus: Central Asia
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
27.04.202508:46
Xulosa qilib aytganda, hozirgi geosiyosiy manzarada Islom olami qutblashayotgan dunyoning yetakchi va ishonchli markazi sifatida ko‘rilmayapti. Bu esa musulmon mamlakatlarini o‘zaro muvofiqlikni kuchaytirishga, yagona strategik pozitsiyani ishlab chiqishga, siyosiy iroda va o‘zaro ishonchni mustahkamlashga majbur qiladi. Aks holda, mavjud imkoniyatlar boshqa kuchlar tomonidan o‘zlashtirilishi davom etadi.
Shu bois, yangi ko‘p qutblilik musulmon davlatlari uchun nafaqat xavf, balki tarixiy imkoniyat hamdir. Bu imkoniyatni boy bermaslik esa ularning o‘z siyosiy yetukligiga va o‘zaro birlashuv qobiliyatiga bog‘liqdir.
Strategic Focus: Central Asia
Shu bois, yangi ko‘p qutblilik musulmon davlatlari uchun nafaqat xavf, balki tarixiy imkoniyat hamdir. Bu imkoniyatni boy bermaslik esa ularning o‘z siyosiy yetukligiga va o‘zaro birlashuv qobiliyatiga bog‘liqdir.
Strategic Focus: Central Asia
23.04.202515:42
Har bir mintaqada o‘yinning qoidalarini birinchi bo‘lib o‘zgartiradigan davlat bor (masalan, Janubiy Osiyoda Hindiston yoki Markaziy Osiyoda O‘zbekiston). Bunday “kamerton” davlatlar har yerda bor. Suriya bilan bog‘liq vaziyat shuni ko‘rsatdiki, Turkiya — bu o‘yinning mintaqadagi qoidalarini o‘zgartirayotgan davlat.
Anastasiya Lixachyova, HSE (Oliy iqtisodiyot maktabi) Jahon iqtisodiyoti va jahon siyosati fakulteti dekani
@erontahlili
Anastasiya Lixachyova, HSE (Oliy iqtisodiyot maktabi) Jahon iqtisodiyoti va jahon siyosati fakulteti dekani
@erontahlili
21.04.202512:28
Papa Fransisk a’zo bo’lgan Iyezuitlar ordenining totalitar tuzumlarga qanday aloqasi bor?
20 asr qonxo‘r diktatorlaridan biri Stalin yoshligida iyezuitlarning usullariga asoslangan Tiflisdagi diniy seminariyada tahsil olgan. U dinni rad etgan bo‘lsa-da, bo‘lajak diktatorning xarakteri, fikrlashi va hokimiyatga yondashuvi aynan shu yerda shakllangan.
Bundan tashqari, fashistik Germaniyaning eng mudhish tuzilmasi – SS asoschisi G.Gimmler katolik edi va u ham iyezuit maktabida ta’lim olgan. U SSni yaratganda Iso jamiyatiga taqlid qilib uni “qora oden” deb atagan. SSda o‘z qasamyodlari, maxfiy iyerarxiya tizimi va elitarlik hamda yopiqlik xususiyati bor edi.
Batafsil: https://t.me/westalliance/818
20 asr qonxo‘r diktatorlaridan biri Stalin yoshligida iyezuitlarning usullariga asoslangan Tiflisdagi diniy seminariyada tahsil olgan. U dinni rad etgan bo‘lsa-da, bo‘lajak diktatorning xarakteri, fikrlashi va hokimiyatga yondashuvi aynan shu yerda shakllangan.
Bundan tashqari, fashistik Germaniyaning eng mudhish tuzilmasi – SS asoschisi G.Gimmler katolik edi va u ham iyezuit maktabida ta’lim olgan. U SSni yaratganda Iso jamiyatiga taqlid qilib uni “qora oden” deb atagan. SSda o‘z qasamyodlari, maxfiy iyerarxiya tizimi va elitarlik hamda yopiqlik xususiyati bor edi.
Batafsil: https://t.me/westalliance/818
06.05.202517:33
🇺🇿Ba’zi Telegram kanallar xorijiy yangiliklar haqida yozganda, faqat shov-shuvli kontentni ulashishga urinadi. Nima bo‘ldi? Nega bo‘ldi? Sababi nima? — bu savollarga javob yo‘q. Muhimi — e’tibor tortish. Ayrim mavzular chuqur tahlil qilinadi, boshqalari esa shunchaki mish-mish darajasida qoladi. Aynan shu sababdan kuchli tahliliy materiallarni taqdim etadigan kanallar bazasini yaratdik. Qo’shiling, afsuslanmaysiz.
Barcha kanalga qo’shilish uchun havola: https://t.me/addlist/Q4l07Qc5U3Q2Mzhi
Barcha kanalga qo’shilish uchun havola: https://t.me/addlist/Q4l07Qc5U3Q2Mzhi
02.05.202513:48
O‘zbekiston va Afg‘oniston Amudaryo suv resurslarini birgalikda boshqarishga ilk bor kelishib oldi. Ushbu kelishuv mintaqa uchun muhim qadam bo‘ldi, chunki ichimlik suvi tobora kamayib bormoqda va uni taqsimlash borasidagi bahslar kuchaymoqda.
Ma’lumki, Amudaryo O‘zbekiston, Tojikiston, Turkmaniston, Qirg‘iziston va Qozog‘istonni suv bilan ta’minlaydi, ammo SSSR parchalangach, suvni boshqarishning yagona tizimi qulab tushdi. Natijada mintaqa davlatlari o‘rtasida kelishmovchiliklar boshlandi: Tojikiston va Qirg‘iziston daryoning yuqori qismiga egalik qilgan holda gidroelektr stansiyalar qurmoqchi bo’ldi, past oqimda joylashgan O‘zbekiston, Turkmaniston va Qozog‘iston esa qishloq xo‘jaligi uchun ko‘proq suvga muhtoj qolmoqda. Suvga ehtiyoj ortib bormoqda, lekin hamma uchun yetmayapti.
Afg‘oniston ilgari bu bahslarda deyarli ishtirok etmagan edi, biroq so‘nggi yillarda muhim o‘yinchiga aylandi. Mamlakatda “Qo’shtepa” nomli yirik suv kanali qurilishi boshlandi — bu loyiha Amudaryodan sezilarli miqdorda suv oladi. Bu Afg‘onistonga qurg‘oqchil hududlarni sug‘orish va qishloq xo‘jaligini rivojlantirish imkonini beradi, lekin qo‘shni davlatlar uchun tahdid tug‘diradi. Masalan, O‘zbekiston chuchuk suvning uchdan bir qismini yo‘qotishi mumkin, bu esa iqtisodiyot va qishloq xo‘jaligiga jiddiy zarba bo‘ladi. Shu sababli prezident Shavkat Mirziyoyev Afg‘onistonni suv bo‘yicha muloqotga jalb etish zarurligini bir necha bor ta’kidlagan edi.
O‘zbekiston va Afg‘oniston o‘rtasida imzolangan bitim suv inqirozining oldini olishga urinishdir. Tomonlar Amudaryo resurslarini birgalikda boshqarish va suvdan oqilona foydalanish borasida kelishib oldilar. Bundan tashqari, Qo’shtepa loyihasining daryoga ta’sirini o‘rganish uchun qo‘shma ishchi guruh tuziladi. Bu Afg‘onistonning muloqot va hamkorlikka tayyorligini, O‘zbekistonning esa mintaqa manfaatlarini himoya qilish uchun diplomatiyaga tayanayotganini ko‘rsatadi.
Biroq asosiy savol ochiq qolmoqda: Afg‘oniston bu kelishuvlarga kelajakda amal qiladimi? Suv taqchilligi sharoitida har bir davlat o‘z manfaatini birinchi o‘ringa qo‘yadi va Kobulning bir tomonlama qarorlari vaziyatni murakkablashtirishi mumkin. Bu bitim O‘zbekiston va mintaqadagi boshqa davlatlar uchun barqarorlikka erishish imkonidir, ammo uning muvaffaqiyati barcha tomonlarning hamkorlikka tayyorligiga bog‘liq bo‘ladi.
Xulosa qilib aytganda, kelishuv Markaziy Osiyoda suvni adolatli taqsimlash yo‘lida tashlangan muhim qadamlardan biridir. U suv inqirozi xavfini kamaytirishi va hamkorlikni kuchaytirishi mumkin, lekin bu muammoni amalda hal qiladimi yoki yo‘q — buni faqat vaqt ko‘rsatadi.
@erontahlili
Ma’lumki, Amudaryo O‘zbekiston, Tojikiston, Turkmaniston, Qirg‘iziston va Qozog‘istonni suv bilan ta’minlaydi, ammo SSSR parchalangach, suvni boshqarishning yagona tizimi qulab tushdi. Natijada mintaqa davlatlari o‘rtasida kelishmovchiliklar boshlandi: Tojikiston va Qirg‘iziston daryoning yuqori qismiga egalik qilgan holda gidroelektr stansiyalar qurmoqchi bo’ldi, past oqimda joylashgan O‘zbekiston, Turkmaniston va Qozog‘iston esa qishloq xo‘jaligi uchun ko‘proq suvga muhtoj qolmoqda. Suvga ehtiyoj ortib bormoqda, lekin hamma uchun yetmayapti.
Afg‘oniston ilgari bu bahslarda deyarli ishtirok etmagan edi, biroq so‘nggi yillarda muhim o‘yinchiga aylandi. Mamlakatda “Qo’shtepa” nomli yirik suv kanali qurilishi boshlandi — bu loyiha Amudaryodan sezilarli miqdorda suv oladi. Bu Afg‘onistonga qurg‘oqchil hududlarni sug‘orish va qishloq xo‘jaligini rivojlantirish imkonini beradi, lekin qo‘shni davlatlar uchun tahdid tug‘diradi. Masalan, O‘zbekiston chuchuk suvning uchdan bir qismini yo‘qotishi mumkin, bu esa iqtisodiyot va qishloq xo‘jaligiga jiddiy zarba bo‘ladi. Shu sababli prezident Shavkat Mirziyoyev Afg‘onistonni suv bo‘yicha muloqotga jalb etish zarurligini bir necha bor ta’kidlagan edi.
O‘zbekiston va Afg‘oniston o‘rtasida imzolangan bitim suv inqirozining oldini olishga urinishdir. Tomonlar Amudaryo resurslarini birgalikda boshqarish va suvdan oqilona foydalanish borasida kelishib oldilar. Bundan tashqari, Qo’shtepa loyihasining daryoga ta’sirini o‘rganish uchun qo‘shma ishchi guruh tuziladi. Bu Afg‘onistonning muloqot va hamkorlikka tayyorligini, O‘zbekistonning esa mintaqa manfaatlarini himoya qilish uchun diplomatiyaga tayanayotganini ko‘rsatadi.
Biroq asosiy savol ochiq qolmoqda: Afg‘oniston bu kelishuvlarga kelajakda amal qiladimi? Suv taqchilligi sharoitida har bir davlat o‘z manfaatini birinchi o‘ringa qo‘yadi va Kobulning bir tomonlama qarorlari vaziyatni murakkablashtirishi mumkin. Bu bitim O‘zbekiston va mintaqadagi boshqa davlatlar uchun barqarorlikka erishish imkonidir, ammo uning muvaffaqiyati barcha tomonlarning hamkorlikka tayyorligiga bog‘liq bo‘ladi.
Xulosa qilib aytganda, kelishuv Markaziy Osiyoda suvni adolatli taqsimlash yo‘lida tashlangan muhim qadamlardan biridir. U suv inqirozi xavfini kamaytirishi va hamkorlikni kuchaytirishi mumkin, lekin bu muammoni amalda hal qiladimi yoki yo‘q — buni faqat vaqt ko‘rsatadi.
@erontahlili
Кайра бөлүшүлгөн:G’arbiy alyans
01.05.202505:14
Trampning Yaqin Sharqdagi siyosati: pul, vositachilik va harbiy kuch
Donald Trampning ikkinchi prezidentlik muddatiga 100 kun to‘ldi va uning Yaqin Sharqqa nisbatan yondashuvini uchta so‘z bilan ifodalash mumkin: investitsiya, diplomatiya va tahdid orqali xavfni nazorat qilish. Quyida bu siyosat nima ekanini va qaysi tendensiyalar mintaqadagi vaziyatni belgilayotganini sodda tilda tushuntiramiz.
Birinchidan, Tramp pul va biznesga tayanadi. Saudiya Arabistoni va BAA — katta sarmoya jamg‘armalariga ega bo‘lgan asosiy o‘yinchilar. Joriy yil yanvar oyida Saudiya Arabistoni AQShga to‘rt yil ichida 600 milliard dollar sarmoya kiritishni va’da qildi, Tramp esa bundan ham ko‘proq — 1 trillion dollar talab qilmoqda. BAA esa sun’iy intellekt, energetika va hattoki AQShda alyuminiy zavodi qurishni o‘z ichiga olgan 1,4 trillion dollarlik 10 yillik sarmoya rejasini e’lon qildi. Bu davlatlar AQSh bilan munosabatlarni mustahkamlashni istaydi, ammo neft narxining tushishi va Tramp joriy qilgan yangi tariflar (masalan, alyuminiyga 25%) bu rejalarni bajarishni qiyinlashtirishi mumkin. Shuningdek, bu davlatlar Amerikaning yuqori texnologiyali chiplarini qo‘lga kiritish imkoniga ega bo‘ladimi — bu ham hozircha noaniq.
Ikkinchidan, mintaqadagi yetakchi davlatlar mojarolarni hal qilishda vositachiga aylanmoqda. Saudiya Arabistoni AQSh, Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi o‘t ochishni to‘xtatish muzokaralarini tashkil etish orqali tinchlikka vositachi bo‘ldi. Ar-Riyod hattoki Tramp va Putin uchrashuvini o‘tkazishni taklif qildi. BAA esa Trampning Eron yetakchisiga muzokara taklifi bilan yozgan xatiga vositachi bo‘ldi, Qatar esa G‘azodagi otishmalarni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga yordam bermoqda. Bu mamlakatlar xalqaro nufuzini oshirish uchun o‘z moliyaviy imkoniyatlarini va aloqalarini ishlatib, AQSh, Rossiya va boshqa o‘yinchilar o‘rtasidagi muvozanatni saqlashga harakat qilmoqda.
Uchinchidan, Tramp xavfsizlik tahdidlarini muzokara va kuch tahdidi bilan boshqarishga harakat qilmoqda. Eron bilan yadroviy dastur bo‘yicha muzokaralar olib borilmoqda, ammo Tramp jamoasi ikkiga bo‘lingan: ayrimlar dasturni to‘liq yo‘q qilishni talab qilmoqda, boshqalar esa uni nazorat qilish tarafdori. Agar kelishuv amalga oshmasa, Tramp Eronni bombardimon qilish bilan tahdid qilmoqda. Yamanda AQSh husiylarga qarshi harbiy harakatlarga millionlab dollar sarflamoqda, biroq husiylarning arzon dronlari va murakkab geografiya muvaffaqiyatni qiyinlashtirmoqda. G‘azoda Tramp vaqtincha tinchlikka erishdi, lekin to‘qnashuvlar qayta boshlandi, Isroil esa gumanitar yordamni to‘sib qo‘ydi. Agar urush cho‘zilsa, bu Saudiya Arabistoni va Isroil o‘rtasidagi munosabatlarni normallashtirish borasidagi rejalarni barbod qilishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Trampning Yaqin Sharq siyosati investitsiya jalb qilish, mahalliy o‘yinchilarni vositachiga aylantirish va xavfni kuch bilan boshqarishga urinishga asoslangan. Biroq neft narxining tushishi, yuqori tariflar va G‘azo hamda Yamandagi murakkab mojarolar bu strategiyaga to‘siq bo‘lishi mumkin. Agar aniq reja va muzokara bilan tahdid o‘rtasidagi muvozanat bo‘lmasa, butun mintaqaning barqarorligi xavf ostida qolishi mumkin.
G’arbiy alyans
Donald Trampning ikkinchi prezidentlik muddatiga 100 kun to‘ldi va uning Yaqin Sharqqa nisbatan yondashuvini uchta so‘z bilan ifodalash mumkin: investitsiya, diplomatiya va tahdid orqali xavfni nazorat qilish. Quyida bu siyosat nima ekanini va qaysi tendensiyalar mintaqadagi vaziyatni belgilayotganini sodda tilda tushuntiramiz.
Birinchidan, Tramp pul va biznesga tayanadi. Saudiya Arabistoni va BAA — katta sarmoya jamg‘armalariga ega bo‘lgan asosiy o‘yinchilar. Joriy yil yanvar oyida Saudiya Arabistoni AQShga to‘rt yil ichida 600 milliard dollar sarmoya kiritishni va’da qildi, Tramp esa bundan ham ko‘proq — 1 trillion dollar talab qilmoqda. BAA esa sun’iy intellekt, energetika va hattoki AQShda alyuminiy zavodi qurishni o‘z ichiga olgan 1,4 trillion dollarlik 10 yillik sarmoya rejasini e’lon qildi. Bu davlatlar AQSh bilan munosabatlarni mustahkamlashni istaydi, ammo neft narxining tushishi va Tramp joriy qilgan yangi tariflar (masalan, alyuminiyga 25%) bu rejalarni bajarishni qiyinlashtirishi mumkin. Shuningdek, bu davlatlar Amerikaning yuqori texnologiyali chiplarini qo‘lga kiritish imkoniga ega bo‘ladimi — bu ham hozircha noaniq.
Ikkinchidan, mintaqadagi yetakchi davlatlar mojarolarni hal qilishda vositachiga aylanmoqda. Saudiya Arabistoni AQSh, Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi o‘t ochishni to‘xtatish muzokaralarini tashkil etish orqali tinchlikka vositachi bo‘ldi. Ar-Riyod hattoki Tramp va Putin uchrashuvini o‘tkazishni taklif qildi. BAA esa Trampning Eron yetakchisiga muzokara taklifi bilan yozgan xatiga vositachi bo‘ldi, Qatar esa G‘azodagi otishmalarni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga yordam bermoqda. Bu mamlakatlar xalqaro nufuzini oshirish uchun o‘z moliyaviy imkoniyatlarini va aloqalarini ishlatib, AQSh, Rossiya va boshqa o‘yinchilar o‘rtasidagi muvozanatni saqlashga harakat qilmoqda.
Uchinchidan, Tramp xavfsizlik tahdidlarini muzokara va kuch tahdidi bilan boshqarishga harakat qilmoqda. Eron bilan yadroviy dastur bo‘yicha muzokaralar olib borilmoqda, ammo Tramp jamoasi ikkiga bo‘lingan: ayrimlar dasturni to‘liq yo‘q qilishni talab qilmoqda, boshqalar esa uni nazorat qilish tarafdori. Agar kelishuv amalga oshmasa, Tramp Eronni bombardimon qilish bilan tahdid qilmoqda. Yamanda AQSh husiylarga qarshi harbiy harakatlarga millionlab dollar sarflamoqda, biroq husiylarning arzon dronlari va murakkab geografiya muvaffaqiyatni qiyinlashtirmoqda. G‘azoda Tramp vaqtincha tinchlikka erishdi, lekin to‘qnashuvlar qayta boshlandi, Isroil esa gumanitar yordamni to‘sib qo‘ydi. Agar urush cho‘zilsa, bu Saudiya Arabistoni va Isroil o‘rtasidagi munosabatlarni normallashtirish borasidagi rejalarni barbod qilishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Trampning Yaqin Sharq siyosati investitsiya jalb qilish, mahalliy o‘yinchilarni vositachiga aylantirish va xavfni kuch bilan boshqarishga urinishga asoslangan. Biroq neft narxining tushishi, yuqori tariflar va G‘azo hamda Yamandagi murakkab mojarolar bu strategiyaga to‘siq bo‘lishi mumkin. Agar aniq reja va muzokara bilan tahdid o‘rtasidagi muvozanat bo‘lmasa, butun mintaqaning barqarorligi xavf ostida qolishi mumkin.
G’arbiy alyans
26.04.202504:28
Hindiston va Xitoy chegarasida nimalar bo‘layapti: vaziyat tahlili
2020-yildan beri, Ladaxdagi bahsli Galvan vodiysida yuz bergan to‘qnashuvlardan so‘ng, Xitoy Hindiston bilan chegarada — haqiqiy nazorat chizig‘i (HNCh) bo‘ylab o‘z harbiy ishtirokini sezilarli darajada kuchaytirdi. Bu nimani anglatadi va tomonlar ehtimoliy to‘qnashuvlarga qanday tayyorlanmoqda? Quyidagi postda shu savolga javob berishga harakat qilamiz.
Xitoy: kuchli infratuzilma va tezkor safarbarlik
Xitoy Ngari va Shigatse hududlarida 20–25 ming askar joylashtirgan, ularni artilleriya, havo hujumidan mudofaa tizimlari va kuchli logistika bilan ta’minlamoqda. Agar kerak bo‘lsa, zamonaviy yo‘llar va aerodromlar orqali Pekin bir necha kun ichida qo‘shimcha 50 ming askarni yetkazib bera oladi.
Xitoy Tingri, Yuytyan va Yorkendda tayanch punktlarini rivojlantirmoqda, asosiy bazalar esa Burang va Lxunzeda joylashgan. Bu katta aviabazalar emas, lekin ular harbiy logistika va harakatlanish uchun xizmat qiladi. Asosiy operatsiyalar Shigatse, Lxasa Gungar va Xo’ton kabi yirik bazalardan olib boriladi, u yerda qiruvchi va transport samolyotlari joylashtirilgan. Ba’zan uzoq masofali zarba beruvchi H-6K strategik bombardimonchi samolyotlari ham paydo bo‘lmoqda, lekin tog‘lik hududlarda ularning samaradorligi cheklangan.
Xitoy dronlar va radarlar orqali havo razvedkasi olib bormoqda hamda qisqa va uzoq masofali havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan HNCh bo‘ylab himoya tarmog‘i yaratgan. Xitoyning asosiy afzalligi — infratuzilmasi: G219 va G315 avtomobil yo‘llari va Golmud–Lxasa–Shigatse temir yo‘li harbiy kuchlarni tez safarbar qilish imkonini beradi. Tanklar, artilleriya va zaxiralar Ali, Rudok va Ngari Gunsa kabi HNChdan 200 km narida joylashgan bazalarda saqlanadi.
Hindiston: yaqinlik va balandlikka tayangan holda
Hindiston chegara hududlarida — Ladax, Sikkim va Arunachal-Pradeshda — 90–120 ming askar saqlamoqda. Xitoy yo‘llar va temir yo‘l infratuzilmasida ustun bo‘lsa-da, Hindiston askarlar soni va baland tog‘ sharoitiga moslashtirilgan aviatsiyasi bilan bu farqni qoplamoqda. Samolyotlar Leх va Nyoma aerodromlaridan uchadi, bazalar va zaxiralar esa HNChga atigi 50 km masofada joylashgan. Bu Hindistonga tezkor javob berish va qattiq iqlim sharoitlarida ham doimiy jangovar tayyorgarlikni saqlash imkonini beradi.
2020-yildan beri Hindiston yo‘llar va ko‘priklar qurilishini tezlashtirdi: 60 ta ko‘prik va 1400 km yangi yo‘llar, shu jumladan tunnellar va har qanday ob-havo sharoitida ishlaydigan marshrutlar qurildi. Hindiston harbiy bazalarini Xitoyga qaraganda chegaraga ancha yaqin joylashtirgani unga taktik ustunlik beradi.
Tomonlarning kuchli tomonlari:
Xitoy: infratuzilmada ustun (yo‘llar va temir yo‘llar), kuchlarni tez safarbar qila oladi. Havo mudofaasi va havo razvedkasi rivojlangan, lekin bazalar HNChdan uzoqroq bo‘lgani uchun javob tezligi sekinroq.
Hindiston: kuchlarni va aviatsiyani chegaraga yaqin saqlashi hamda baland tog‘ sharoitida tajribaga ega bo‘lishi bilan ustunlik qiladi. Yangi yo‘llar va ko‘priklar pozitsiyalarni kuchaytirdi, biroq umumiy logistika hali ham Xitoydan orqada.
Xulosa qilib aytganda, har ikki davlat ehtimoliy to‘qnashuvlarga tayyorgarlikni faol davom ettirmoqda, harbiy kuch va infratuzilmani mustahkamlamoqda. Xitoy tezlik va texnologiyaga tayanayotgan bo‘lsa, Hindiston yaqinlik va tog‘ sharoitidagi chidamlilikka suyanmoqda. Vaziyat tarang, hech kim yon bermoqchi emas. Kelgusida voqealarning rivojlanishi har ikki tomon harbiy tayyorgarlik va diplomatik muvozanatni qanday saqlab qolishiga bog‘liq bo‘ladi.
@erontahlili
2020-yildan beri, Ladaxdagi bahsli Galvan vodiysida yuz bergan to‘qnashuvlardan so‘ng, Xitoy Hindiston bilan chegarada — haqiqiy nazorat chizig‘i (HNCh) bo‘ylab o‘z harbiy ishtirokini sezilarli darajada kuchaytirdi. Bu nimani anglatadi va tomonlar ehtimoliy to‘qnashuvlarga qanday tayyorlanmoqda? Quyidagi postda shu savolga javob berishga harakat qilamiz.
Xitoy: kuchli infratuzilma va tezkor safarbarlik
Xitoy Ngari va Shigatse hududlarida 20–25 ming askar joylashtirgan, ularni artilleriya, havo hujumidan mudofaa tizimlari va kuchli logistika bilan ta’minlamoqda. Agar kerak bo‘lsa, zamonaviy yo‘llar va aerodromlar orqali Pekin bir necha kun ichida qo‘shimcha 50 ming askarni yetkazib bera oladi.
Xitoy Tingri, Yuytyan va Yorkendda tayanch punktlarini rivojlantirmoqda, asosiy bazalar esa Burang va Lxunzeda joylashgan. Bu katta aviabazalar emas, lekin ular harbiy logistika va harakatlanish uchun xizmat qiladi. Asosiy operatsiyalar Shigatse, Lxasa Gungar va Xo’ton kabi yirik bazalardan olib boriladi, u yerda qiruvchi va transport samolyotlari joylashtirilgan. Ba’zan uzoq masofali zarba beruvchi H-6K strategik bombardimonchi samolyotlari ham paydo bo‘lmoqda, lekin tog‘lik hududlarda ularning samaradorligi cheklangan.
Xitoy dronlar va radarlar orqali havo razvedkasi olib bormoqda hamda qisqa va uzoq masofali havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan HNCh bo‘ylab himoya tarmog‘i yaratgan. Xitoyning asosiy afzalligi — infratuzilmasi: G219 va G315 avtomobil yo‘llari va Golmud–Lxasa–Shigatse temir yo‘li harbiy kuchlarni tez safarbar qilish imkonini beradi. Tanklar, artilleriya va zaxiralar Ali, Rudok va Ngari Gunsa kabi HNChdan 200 km narida joylashgan bazalarda saqlanadi.
Hindiston: yaqinlik va balandlikka tayangan holda
Hindiston chegara hududlarida — Ladax, Sikkim va Arunachal-Pradeshda — 90–120 ming askar saqlamoqda. Xitoy yo‘llar va temir yo‘l infratuzilmasida ustun bo‘lsa-da, Hindiston askarlar soni va baland tog‘ sharoitiga moslashtirilgan aviatsiyasi bilan bu farqni qoplamoqda. Samolyotlar Leх va Nyoma aerodromlaridan uchadi, bazalar va zaxiralar esa HNChga atigi 50 km masofada joylashgan. Bu Hindistonga tezkor javob berish va qattiq iqlim sharoitlarida ham doimiy jangovar tayyorgarlikni saqlash imkonini beradi.
2020-yildan beri Hindiston yo‘llar va ko‘priklar qurilishini tezlashtirdi: 60 ta ko‘prik va 1400 km yangi yo‘llar, shu jumladan tunnellar va har qanday ob-havo sharoitida ishlaydigan marshrutlar qurildi. Hindiston harbiy bazalarini Xitoyga qaraganda chegaraga ancha yaqin joylashtirgani unga taktik ustunlik beradi.
Tomonlarning kuchli tomonlari:
Xitoy: infratuzilmada ustun (yo‘llar va temir yo‘llar), kuchlarni tez safarbar qila oladi. Havo mudofaasi va havo razvedkasi rivojlangan, lekin bazalar HNChdan uzoqroq bo‘lgani uchun javob tezligi sekinroq.
Hindiston: kuchlarni va aviatsiyani chegaraga yaqin saqlashi hamda baland tog‘ sharoitida tajribaga ega bo‘lishi bilan ustunlik qiladi. Yangi yo‘llar va ko‘priklar pozitsiyalarni kuchaytirdi, biroq umumiy logistika hali ham Xitoydan orqada.
Xulosa qilib aytganda, har ikki davlat ehtimoliy to‘qnashuvlarga tayyorgarlikni faol davom ettirmoqda, harbiy kuch va infratuzilmani mustahkamlamoqda. Xitoy tezlik va texnologiyaga tayanayotgan bo‘lsa, Hindiston yaqinlik va tog‘ sharoitidagi chidamlilikka suyanmoqda. Vaziyat tarang, hech kim yon bermoqchi emas. Kelgusida voqealarning rivojlanishi har ikki tomon harbiy tayyorgarlik va diplomatik muvozanatni qanday saqlab qolishiga bog‘liq bo‘ladi.
@erontahlili
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
23.04.202511:41
Lavrovning til masalasidagi fikriga SFCA eskpertlarining munosabati:
S.Pinxasova: Lavrovga O‘zbekiston sobiq guberniya emas, mustaqil davlat ekanligini eslatish kerak. Yodgorliklardagi tillar haqidagi izohlar noo‘rin bosim va eski imperiya siyosatini o‘rnatishga urinishdek ko‘rinadi.
M.Imomov: Rossiya tashqi ishlar vazirining Samarqanddagi yozuv qaysi tilda bo‘lishi kerakligini ko‘rsatishi diplomatiya emas, bu qo’pollik va hurmatsizlik. O‘zbekiston hech kimga qaram emas - ayniqsa xotira va ramzlar masalasida.
K.Abdullayev: Lavrov sovet davri allaqachon tugaganini unutib qo‘ydi. O‘zbekistondagi yodgorliklardagi yozuvlarga bo‘lgan da’volar suverenitetga hurmatsizlik va Moskva yo‘q bo‘lgan joyda nazorat illyuziyasini saqlab qolish istagidir.
K.Ametov: Lavrovning Samarqanddagi yodgorlik yonida rus tilida yozuv yo‘qligi haqidagi bayonoti xotira haqida qayg‘urish emas. Ruslar ochiqchasiga O‘zbekistonga o‘z ramzlarini qanday bezatishni buyurishga urinyapti. Bunday xatti-harakatlarga suveren mamlakat bilan munosabatlarda o‘rin yo’q, biz buni eski imperiyaviy refleks sifatida baholasak bo’ladi.
Strategic Focus: Central Asia
S.Pinxasova: Lavrovga O‘zbekiston sobiq guberniya emas, mustaqil davlat ekanligini eslatish kerak. Yodgorliklardagi tillar haqidagi izohlar noo‘rin bosim va eski imperiya siyosatini o‘rnatishga urinishdek ko‘rinadi.
M.Imomov: Rossiya tashqi ishlar vazirining Samarqanddagi yozuv qaysi tilda bo‘lishi kerakligini ko‘rsatishi diplomatiya emas, bu qo’pollik va hurmatsizlik. O‘zbekiston hech kimga qaram emas - ayniqsa xotira va ramzlar masalasida.
K.Abdullayev: Lavrov sovet davri allaqachon tugaganini unutib qo‘ydi. O‘zbekistondagi yodgorliklardagi yozuvlarga bo‘lgan da’volar suverenitetga hurmatsizlik va Moskva yo‘q bo‘lgan joyda nazorat illyuziyasini saqlab qolish istagidir.
K.Ametov: Lavrovning Samarqanddagi yodgorlik yonida rus tilida yozuv yo‘qligi haqidagi bayonoti xotira haqida qayg‘urish emas. Ruslar ochiqchasiga O‘zbekistonga o‘z ramzlarini qanday bezatishni buyurishga urinyapti. Bunday xatti-harakatlarga suveren mamlakat bilan munosabatlarda o‘rin yo’q, biz buni eski imperiyaviy refleks sifatida baholasak bo’ladi.
Strategic Focus: Central Asia
Кайра бөлүшүлгөн:Strategic Focus: Central Asia
21.04.202510:27
Investitsiya yoki biznes yuritish uchun tijorat obyekti kerakmi?
Space Property bilan investitsiya kiritish yoki obyektingizni sotish mumkin.
Kompaniya 1000 m² dan boshlab zarur maʼlumotlarga ega obyektlarni to‘pladi:
– maydoni va xarakteristikasi;
– asosiy afzalliklari;
– biznes uchun mo‘ljali va salohiyati.
Telegram-kanalimizda tanishib chiqishingiz mumkin:
https://t.me/space_property
Space Property bilan investitsiya kiritish yoki obyektingizni sotish mumkin.
Kompaniya 1000 m² dan boshlab zarur maʼlumotlarga ega obyektlarni to‘pladi:
– maydoni va xarakteristikasi;
– asosiy afzalliklari;
– biznes uchun mo‘ljali va salohiyati.
Telegram-kanalimizda tanishib chiqishingiz mumkin:
https://t.me/space_property
Көрсөтүлдү 1 - 24 ичинде 156
Көбүрөөк функцияларды ачуу үчүн кириңиз.