Милләт хәбәрләре
TGlist рейтинг
0
0
ТипАчык
Текшерүү
ТекшерилбегенИшенимдүүлүк
ИшенимсизОрду
ТилиБашка
Канал түзүлгөн датаAug 20, 2023
TGlistке кошулган дата
Sep 04, 2024Рекорддор
14.03.202523:59
667Катталгандар03.09.202423:59
0Цитация индекси01.04.202523:59
3061 посттун көрүүлөрү23.02.202507:52
2111 жарнама посттун көрүүлөрү11.02.202502:56
51.85%ER01.04.202523:59
45.88%ERRӨнүгүү
Катталуучулар
Citation индекси
Бир посттун көрүүсү
Жарнамалык посттун көрүүсү
ER
ERR
Кайра бөлүшүлгөн:
Институт татарской энциклопедии
26.03.202514:03
Кадер кич
Габдулла Тукай
Бу кадер кич елда бер кич — барча кичләр изгесе;
Сафланыр таптан бу кич мөэмин күңелләр көзгесе.
Сафланыр ул, пакьләнер, — бик зур Ходайның дәүләте;
Һәм төшәр ул көзгеләргә күк капугы шәүләсе.
Шул капугъдан күндерермез Тәңремезгә без теләк, —
Бер кадер кич Тәңре каршында мең айдан изгерәк.
Җон, мамыктай әйләнер җирдә бу кич әрвах вә рух;
Һәм фәрештә сафлары җирдә йөрер меңнәр гөруһ.
Ул мәлаикләр җыярлар тол, ятимнәр яшьләрен,
Барча көчсезләр, зәгыйфьләрнең аһын, каргышларын.
Күз яшеннән, төрле рәнҗештән ясап зур энҗеләр,
Ул мәлаик гарше-көрсине бизәр һәм энҗеләр.
Таң сызылганча йөрерләр, әйтмичә һичбер кәлям;
Тик диерләр: «Барча мөэмингә, мөселманга сәлям!»
***
Капугъ — ишек, капка.
Әрвах вә рух — үлгән кешеләрнең җаннары.
Гөруһ - төркем
Мәлаик — фәрештәләр.
Гарше-көрси — күктәге тәхет.
Кәлям — сүз.
Габдулла Тукай
Бу кадер кич елда бер кич — барча кичләр изгесе;
Сафланыр таптан бу кич мөэмин күңелләр көзгесе.
Сафланыр ул, пакьләнер, — бик зур Ходайның дәүләте;
Һәм төшәр ул көзгеләргә күк капугы шәүләсе.
Шул капугъдан күндерермез Тәңремезгә без теләк, —
Бер кадер кич Тәңре каршында мең айдан изгерәк.
Җон, мамыктай әйләнер җирдә бу кич әрвах вә рух;
Һәм фәрештә сафлары җирдә йөрер меңнәр гөруһ.
Ул мәлаикләр җыярлар тол, ятимнәр яшьләрен,
Барча көчсезләр, зәгыйфьләрнең аһын, каргышларын.
Күз яшеннән, төрле рәнҗештән ясап зур энҗеләр,
Ул мәлаик гарше-көрсине бизәр һәм энҗеләр.
Таң сызылганча йөрерләр, әйтмичә һичбер кәлям;
Тик диерләр: «Барча мөэмингә, мөселманга сәлям!»
***
Капугъ — ишек, капка.
Әрвах вә рух — үлгән кешеләрнең җаннары.
Гөруһ - төркем
Мәлаик — фәрештәләр.
Гарше-көрси — күктәге тәхет.
Кәлям — сүз.
Кайра бөлүшүлгөн:
100 ел элек
02.04.202508:18
Габдуллаһ Тукай да рубубия өйрәтүче аналар турында язган, рәхмәт төшкере...
Ана илә бала
— Җавап бирсәң икән, әнкәй, минем әйткән сөальләргә,
Гаҗәпләндем бу дөньяга вә анда барча хәлләргә:
Ничек булган, ничек үскән хисапсыз дәү бу урманнар?
Бу һәйбәт ямь-яшел кырлар каян килгән вә булганнар?
Вә һәртөрле үсемлекләр бизәнгән чәчәкләр берлә,
Вә төрле күбәләкләр дә күңел ачкан алар берлә.
Агар су, татлы, салкын, саф гаҗәиб чишмәләр, күлләр,
Куаклыкларда сайрар сандугачлар һәм дә былбыллар.
Суда йөзгән балыклар һәм үсеп торган бу зур таулар,
Чебен, черки вә ерткычлар, кәҗә, ат, барча җанварлар?
— Яраткан, әйләгән мәүҗүд боларның барчасын Тәңрең,
Җиһанда барча эшләр, барча хәлләр Тәңредән, бәгърем.
Г. Тукай
Ана илә бала
— Җавап бирсәң икән, әнкәй, минем әйткән сөальләргә,
Гаҗәпләндем бу дөньяга вә анда барча хәлләргә:
Ничек булган, ничек үскән хисапсыз дәү бу урманнар?
Бу һәйбәт ямь-яшел кырлар каян килгән вә булганнар?
Вә һәртөрле үсемлекләр бизәнгән чәчәкләр берлә,
Вә төрле күбәләкләр дә күңел ачкан алар берлә.
Агар су, татлы, салкын, саф гаҗәиб чишмәләр, күлләр,
Куаклыкларда сайрар сандугачлар һәм дә былбыллар.
Суда йөзгән балыклар һәм үсеп торган бу зур таулар,
Чебен, черки вә ерткычлар, кәҗә, ат, барча җанварлар?
— Яраткан, әйләгән мәүҗүд боларның барчасын Тәңрең,
Җиһанда барча эшләр, барча хәлләр Тәңредән, бәгърем.
Г. Тукай
Кайра бөлүшүлгөн:100 ел элек
28.03.202515:00
Шигырь:
Илне сагыну һәм теләк.
Бер вакытка ташладым мин, и туган илем, сине,
Саф күңелдән чын мәхәббәт һич онытмыйм мин сине.
Күк әһали, ай, кояшым, йолдызым, болытларым,
Төрле чәчәк, гүзәл хуш ис, тауларым, яланнарым
Синдә тудым, синдә үстем, синдә өйрәндем телем,
Синдәге нур, синдәге наз, синдәге милли гыйлем.
Белмәдем бит синдә вакыт, и мөкаддәс туган ил,
Зур җиһанда тапмадым мин синдәй матур туган җир.
И Тәгалә, бирмә форсат, сузмасын кул дошманым,
Үз илемдә мәңге яшә милләтем һәм иманым.
Амин
Илне сагыну һәм теләк.
Бер вакытка ташладым мин, и туган илем, сине,
Саф күңелдән чын мәхәббәт һич онытмыйм мин сине.
Күк әһали, ай, кояшым, йолдызым, болытларым,
Төрле чәчәк, гүзәл хуш ис, тауларым, яланнарым
Синдә тудым, синдә үстем, синдә өйрәндем телем,
Синдәге нур, синдәге наз, синдәге милли гыйлем.
Белмәдем бит синдә вакыт, и мөкаддәс туган ил,
Зур җиһанда тапмадым мин синдәй матур туган җир.
И Тәгалә, бирмә форсат, сузмасын кул дошманым,
Үз илемдә мәңге яшә милләтем һәм иманым.
Амин
04.04.202505:27
Җомга - көннәр арасында иң изгесе, Аллаһы Тәгалә каршында аның дәрәҗәсе ике гаеткә караганда да югарырак. Һәм җомга көнне догалар кабул була торган бер вакыт бар, изге теләкләргә пәрдә юк, алар турыдан- туры Раббыбызга барып ирешә. Шушы форсатны, Аллаһка тагы да якынаерлык мөмкинлекне, нигъмәтне файдаланып калыйк, дусларым! Мәчетләргә барыйк - юлда ук һәр адымыбыз өчен савап язылыр, җәмәгать белән бергә намазлар укыйк - гөнаһларыбыз кичерелер, догалар кылыйк - тормышыбызга иминлек килер, җәннәтле булырбыз, ин шәә Аллаһ! Иманлы- имин тормышыбызның кадерен белеп, шөкранә кылып, Раббыбыз Аллаһка рәхмәтләр әйтеп яшик!
Кайра бөлүшүлгөн:
ДУМ РФ татарча
03.04.202515:05
Муса Бигиев хезмәтләрен тәкъдим итү
Теләгән һәркем өчен
Татарстан фәннәр академиясенең Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты иртәгә — 4 апрельдә мәшһүр татар галиме Муса Бигиевкә багышланган чарага чакыра.
Программада:
•М.Бигиев хезмәтләрен өйрәнүче һәм тәрҗемә итүче, философия фәннәре кандидаты Айдар Хәйретдинов чыгышы,
• китапларны сатып алу мөмкинлеге.
«Халкыбызның мәдәни һәм интеллектуаль мирасын саклауга һәм танытуга зур өлеш кертәчәк мөһим вакыйгада шатланып каршы алачакбыз», — диелә чакыруда.
Үткәрү урыны:
Казан шәһәре, Ш. Мәрҗани ис. Тарих институты
Батурин ур., 7 йорт
II кат, актлар залы.
Башлана: 14:00
@DUMRF_TAT
Теләгән һәркем өчен
Татарстан фәннәр академиясенең Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты иртәгә — 4 апрельдә мәшһүр татар галиме Муса Бигиевкә багышланган чарага чакыра.
Программада:
•М.Бигиев хезмәтләрен өйрәнүче һәм тәрҗемә итүче, философия фәннәре кандидаты Айдар Хәйретдинов чыгышы,
• китапларны сатып алу мөмкинлеге.
«Халкыбызның мәдәни һәм интеллектуаль мирасын саклауга һәм танытуга зур өлеш кертәчәк мөһим вакыйгада шатланып каршы алачакбыз», — диелә чакыруда.
Үткәрү урыны:
Казан шәһәре, Ш. Мәрҗани ис. Тарих институты
Батурин ур., 7 йорт
II кат, актлар залы.
Башлана: 14:00
@DUMRF_TAT
Кайра бөлүшүлгөн:Институт татарской энциклопедии
23.04.202517:43
Дорогие друзья!
Электронную версию энциклопедического справочника "Татары Узбекистана" можно скачать по адресу:
https://tatarica.org/ru/razdely/biblioteka-tatarika/izdaniya-instituta/tatary-uzbekistana
Электронную версию энциклопедического справочника "Татары Узбекистана" можно скачать по адресу:
https://tatarica.org/ru/razdely/biblioteka-tatarika/izdaniya-instituta/tatary-uzbekistana
Кайра бөлүшүлгөн:
Миллиард Татар
24.03.202508:27
➡️ Часть V – Сайты с произведениями Габдуллы Тукая ⬅️
• Тукай.ру
• Габдулла Тукай
➡️ Часть VI – Научная литература ⬅️
• Центр письменного наследия ИЯЛИ им. Г. Ибрагимова
• Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова
• Библиотека Татарика
• Институт археологии им.А.Х. Халикова
• Институт истории им. Ш.Марджани
#ресурсыМТ #ТатароязычныеРесурсыМТ #ресурсыМиллиардТатар #татарскаяэлектроннаябиблиотека
• Тукай.ру
• Габдулла Тукай
➡️ Часть VI – Научная литература ⬅️
• Центр письменного наследия ИЯЛИ им. Г. Ибрагимова
• Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова
• Библиотека Татарика
• Институт археологии им.А.Х. Халикова
• Институт истории им. Ш.Марджани
#ресурсыМТ #ТатароязычныеРесурсыМТ #ресурсыМиллиардТатар #татарскаяэлектроннаябиблиотека
Кайра бөлүшүлгөн:Миллиард Татар
02.04.202507:41
Курбангали Халиди: как татарский имам написал историю казахов, уйгур и ногайцев
"Первую свою работу «Тарих-и джарида-йи джадида» Курбангали написал на основе путевых записок и материалов, добытых во время путешествия, предпринятого в 1885 г. из Чугучака в глубь Восточного Туркестана, вплоть до г. Куня-Турфан.
Курбангали стал известен как историк благодаря своей второй книге «Таварих-и хамса-и шарки» («Очерки истории пяти восточных народов»), законченной в 1909 г. О ней в некрологе к кончине автора, опубликованном 15 марта 1913 г. в журнале «Шуро» сказано: «В 1910 г. В Казани вышла из печати и распространилась его вторая, большая «История» под названием «Таварихи хамсайи шарки», посвященная восточным тюркам. Книга эта, если исключить отдельные элементы, относящиеся к области мифологии и суеверий, поистине прекрасный труд. В ней много весьма полезных и больше не встречающихся сведений. Книга свидетельствует об учености и достоинствах автора, о чистоте и свободе его мысли и разума».
Отдельные части этой книги посвящены истории Ферганского (Кокандского) ханства, Алтышахара, казахского и киргизского народов, калмыков-джунгар. Наиболее значительная как по объему, так и по содержанию часть посвящена казахам. Большой раздел в книге составляют дополнения, в которых приводится масса сведений по истории и географии Казахстана и Восточного Туркестана, по истории городов, а также материалы по этнографии и истории казахов, дунган, чала-казаков и других народов.
Относительно названия книги и ее основного содержания автор говорит: «Хамса» («Пятерица») и «Таттима» («Дополнения») составляют одну книгу, однако в «Хамса» изложены основные, первичные сведения о пяти главных группах, а в «Таттима» приводятся данные о некоторых городах, основанных до 1300 г. (т.е. 1882— 1883 гг. по христианскому летоисчислению), а также о событиях, происходивших в течение ряда лет и после этой даты — до самого момента написания нашей книги. Поэтому мы разделили их». По определению самого К. Халиди, его труд в основе своей представляет сборник материалов.
Какой язык произведений Курбангали Халиди?
Исследователи выдвигают разные теории о языке произведений Курбангали Халиди. Татарский востоковед Джамалия Халиловна Кармышева, работавшая в Институте истории, археологии и этнографии им. Ч. Валиханова АН КазССР, утверждает — «что язык Курбангали турецкий с элементами татарского и староузбекского (чагатайского) языков», а американский историк Ален Франк считает — «язык произведений Курбангали типичным для Поволжья, с элементами разговорного татарского, казахского, грамматических нюансов османского, также персидского и арабского». Читая тексты Курбангали, чувствуется палитра вышеуказанных языков, особенно ярко выделяются для меня османский и татарский.
В трудах Халиди обращает на себя внимание чрезвычайная широта интересов автора и его исследовательский подход к освещаемым вопросам. В частности, этнографическое явление он не просто описывает как посторонний наблюдатель, а анализирует, стремится постичь эти явления в динамике, в историческом развитии. Принцип историзма и аналитический подход к освещаемым явлениям прослеживаются в разделах, посвященных отдельным вопросам. Следует особо отметить объективность автора в изложении фактов и событий, стремление дать им логически обоснованное объяснение. Приводя этнографический материал, он проявляет понимание духа народа, уважение к его культуре, обычаям и нравам, глубокое понимание взаимосвязи исторических судеб каждого народа с условиями его жизни и особенностями быта".
Курбангали Халиди, татарский историк и этнограф, имам и кади (мусульманский судья), обладает яркой биографией. Его хорошо знают в Казахстане, его уважают в Восточном Туркестане (он был имамом татарской мечети в Чугучаке) и пока мало вспоминают в Татарстане.
«Миллиард.Татар» решил исправить эту несправедливость и рассказать об ученом подробнее.
"Первую свою работу «Тарих-и джарида-йи джадида» Курбангали написал на основе путевых записок и материалов, добытых во время путешествия, предпринятого в 1885 г. из Чугучака в глубь Восточного Туркестана, вплоть до г. Куня-Турфан.
Курбангали стал известен как историк благодаря своей второй книге «Таварих-и хамса-и шарки» («Очерки истории пяти восточных народов»), законченной в 1909 г. О ней в некрологе к кончине автора, опубликованном 15 марта 1913 г. в журнале «Шуро» сказано: «В 1910 г. В Казани вышла из печати и распространилась его вторая, большая «История» под названием «Таварихи хамсайи шарки», посвященная восточным тюркам. Книга эта, если исключить отдельные элементы, относящиеся к области мифологии и суеверий, поистине прекрасный труд. В ней много весьма полезных и больше не встречающихся сведений. Книга свидетельствует об учености и достоинствах автора, о чистоте и свободе его мысли и разума».
Отдельные части этой книги посвящены истории Ферганского (Кокандского) ханства, Алтышахара, казахского и киргизского народов, калмыков-джунгар. Наиболее значительная как по объему, так и по содержанию часть посвящена казахам. Большой раздел в книге составляют дополнения, в которых приводится масса сведений по истории и географии Казахстана и Восточного Туркестана, по истории городов, а также материалы по этнографии и истории казахов, дунган, чала-казаков и других народов.
Относительно названия книги и ее основного содержания автор говорит: «Хамса» («Пятерица») и «Таттима» («Дополнения») составляют одну книгу, однако в «Хамса» изложены основные, первичные сведения о пяти главных группах, а в «Таттима» приводятся данные о некоторых городах, основанных до 1300 г. (т.е. 1882— 1883 гг. по христианскому летоисчислению), а также о событиях, происходивших в течение ряда лет и после этой даты — до самого момента написания нашей книги. Поэтому мы разделили их». По определению самого К. Халиди, его труд в основе своей представляет сборник материалов.
Какой язык произведений Курбангали Халиди?
Исследователи выдвигают разные теории о языке произведений Курбангали Халиди. Татарский востоковед Джамалия Халиловна Кармышева, работавшая в Институте истории, археологии и этнографии им. Ч. Валиханова АН КазССР, утверждает — «что язык Курбангали турецкий с элементами татарского и староузбекского (чагатайского) языков», а американский историк Ален Франк считает — «язык произведений Курбангали типичным для Поволжья, с элементами разговорного татарского, казахского, грамматических нюансов османского, также персидского и арабского». Читая тексты Курбангали, чувствуется палитра вышеуказанных языков, особенно ярко выделяются для меня османский и татарский.
В трудах Халиди обращает на себя внимание чрезвычайная широта интересов автора и его исследовательский подход к освещаемым вопросам. В частности, этнографическое явление он не просто описывает как посторонний наблюдатель, а анализирует, стремится постичь эти явления в динамике, в историческом развитии. Принцип историзма и аналитический подход к освещаемым явлениям прослеживаются в разделах, посвященных отдельным вопросам. Следует особо отметить объективность автора в изложении фактов и событий, стремление дать им логически обоснованное объяснение. Приводя этнографический материал, он проявляет понимание духа народа, уважение к его культуре, обычаям и нравам, глубокое понимание взаимосвязи исторических судеб каждого народа с условиями его жизни и особенностями быта".
Курбангали Халиди, татарский историк и этнограф, имам и кади (мусульманский судья), обладает яркой биографией. Его хорошо знают в Казахстане, его уважают в Восточном Туркестане (он был имамом татарской мечети в Чугучаке) и пока мало вспоминают в Татарстане.
«Миллиард.Татар» решил исправить эту несправедливость и рассказать об ученом подробнее.
Көбүрөөк функцияларды ачуу үчүн кириңиз.