Милләт хәбәрләре
Қайта жіберілді:
Институт татарской энциклопедии
25.04.202506:37
25–26 апреля 1946 г. в Москве состоялась научная сессия Академии наук СССР, которая рассматривала вопрос о происхождении казанских татар.
Проходила в форме конференции ученых Отделения истории и философии АН СССР и ИЯЛИ Казанского филиала АН СССР. Основными участниками от АН СССР были: академик, директор института истории и института истории материальной культуры АН СССР Б.Д.Греков; тюрколог, заведующий сектором института языкознания АН СССР член-корреспондент АН СССР Н.К.Дмитриев; историк М.Н.Тихомиров; археолог и этнограф, член-корреспондент АН СССР С.П.Толстов; археолог А.П.Смирнов; антрополог, старший научный сотрудник института археологии АН СССР Т.А.Трофимова; востоковед, член-корреспондент АН СССР А.Ю.Якубовский; от ИЯЛИ: заместитель директора Н.И.Воробьёв; заведующий сектором истории Х.Г.Гимади; языковед Л.З.Заляй; археолог Н.Ф.Калинин и др.
Целью конференции являлась разработка мер по реализации положений постановления Центрального комитета Всесоюзной Коммунистической партии (большевиков) от 9 августа 1944 г. «О состоянии и мерах улучшения массово-политической и идеологической работы в Татарской партийной организации», которым предписывалось «устранить допущенные отдельными историками и литераторами серьезные недостатки и ошибки националистического характера в освещении истории Татарии (приукрашивание Золотой Орды, популяризация ханско-феодального эпоса об Идегее)».
Основные доклады были следующие: «К вопросу о происхождении казанских татар Поволжья» А.П.Смирнова, «Этногенез казанских татар в свете данных антропологии» Т.А.Трофимовой, «Происхождение татар по данным этнографии» Н.И.Воробьёва, «Происхождение татар Поволжья по данным языка» Л.З.Заляя. Содоклады: Н.Ф.Калинина («К вопросу о происхождении казанских татар»), Х.Г.Гимади («Монгольское иго и вопрос о происхождении казанских татар»).
Докладчики и большая часть выступавших в прениях отвергли как концепцию монгольского происхождения казанских татар (Н.И.Воробьёв, Н.И.Веселовский), так и теорию, сторонники которой (С.П.Толстов и др.) «выводили татар» от булгарских племен. В докладе Н.Ф.Калинина подчеркивалось, что совершенно неприемлемы «представления об изначально существовавших татарах или булгарах, иммигрировавших в Поволжье в «готовом виде» и только отчасти ассимилировавшихся с местными племенами, а также с изначально здесь существовавшими «финнами»...»; доказывалось, что в процессе формирования казанских татар важную роль сыграли тюркоязычные племена, которые проникали в Поволжье с востока – из Сибири, из области Енисея.
Х.Г.Гимади обосновывал тезис о том, что многочисленные данные археологии, этнографии, лингвистики, антропологии позволяют сделать общий вывод: «Казанские татары не пришельцы («монголо-татары»), а народ, сформировавшийся на месте современного его обитания из местных аборигенов и тюркоязычных булгар и других родственных этнических групп». Весьма конструктивные положения были сформулированы в выступлении М.Н.Тихомирова. Он подверг сомнению утверждение А.П.Смирнова о том, что Золотая Орда не играла почти никакой роли в формировании татарского народа, подчеркивал, что «Золотая Орда – явление общемирового порядка, если под этим миром понимать Азию и Европу». «Каким же образом, – спрашивал он, – из истории народов, которые входили в Золотую Орду, выкидывать целый большой этап?».
Общий вывод сессии: казанские татары, как и другие народности, формировались на протяжении длительного времени в ходе общения и взаимосвязей со многими другими народностями и этническими группами, прежде всего булгарами, затем кипчаками. Оформление казанских татар в народность завершилось в основном после XV в.
Подробнее: https://tatarica.org/ru/razdely/istoriya/novejshee-vremya/znachimye-sobytiya/nauchnaya-sessiya-akademii-nauk-sssr
Проходила в форме конференции ученых Отделения истории и философии АН СССР и ИЯЛИ Казанского филиала АН СССР. Основными участниками от АН СССР были: академик, директор института истории и института истории материальной культуры АН СССР Б.Д.Греков; тюрколог, заведующий сектором института языкознания АН СССР член-корреспондент АН СССР Н.К.Дмитриев; историк М.Н.Тихомиров; археолог и этнограф, член-корреспондент АН СССР С.П.Толстов; археолог А.П.Смирнов; антрополог, старший научный сотрудник института археологии АН СССР Т.А.Трофимова; востоковед, член-корреспондент АН СССР А.Ю.Якубовский; от ИЯЛИ: заместитель директора Н.И.Воробьёв; заведующий сектором истории Х.Г.Гимади; языковед Л.З.Заляй; археолог Н.Ф.Калинин и др.
Целью конференции являлась разработка мер по реализации положений постановления Центрального комитета Всесоюзной Коммунистической партии (большевиков) от 9 августа 1944 г. «О состоянии и мерах улучшения массово-политической и идеологической работы в Татарской партийной организации», которым предписывалось «устранить допущенные отдельными историками и литераторами серьезные недостатки и ошибки националистического характера в освещении истории Татарии (приукрашивание Золотой Орды, популяризация ханско-феодального эпоса об Идегее)».
Основные доклады были следующие: «К вопросу о происхождении казанских татар Поволжья» А.П.Смирнова, «Этногенез казанских татар в свете данных антропологии» Т.А.Трофимовой, «Происхождение татар по данным этнографии» Н.И.Воробьёва, «Происхождение татар Поволжья по данным языка» Л.З.Заляя. Содоклады: Н.Ф.Калинина («К вопросу о происхождении казанских татар»), Х.Г.Гимади («Монгольское иго и вопрос о происхождении казанских татар»).
Докладчики и большая часть выступавших в прениях отвергли как концепцию монгольского происхождения казанских татар (Н.И.Воробьёв, Н.И.Веселовский), так и теорию, сторонники которой (С.П.Толстов и др.) «выводили татар» от булгарских племен. В докладе Н.Ф.Калинина подчеркивалось, что совершенно неприемлемы «представления об изначально существовавших татарах или булгарах, иммигрировавших в Поволжье в «готовом виде» и только отчасти ассимилировавшихся с местными племенами, а также с изначально здесь существовавшими «финнами»...»; доказывалось, что в процессе формирования казанских татар важную роль сыграли тюркоязычные племена, которые проникали в Поволжье с востока – из Сибири, из области Енисея.
Х.Г.Гимади обосновывал тезис о том, что многочисленные данные археологии, этнографии, лингвистики, антропологии позволяют сделать общий вывод: «Казанские татары не пришельцы («монголо-татары»), а народ, сформировавшийся на месте современного его обитания из местных аборигенов и тюркоязычных булгар и других родственных этнических групп». Весьма конструктивные положения были сформулированы в выступлении М.Н.Тихомирова. Он подверг сомнению утверждение А.П.Смирнова о том, что Золотая Орда не играла почти никакой роли в формировании татарского народа, подчеркивал, что «Золотая Орда – явление общемирового порядка, если под этим миром понимать Азию и Европу». «Каким же образом, – спрашивал он, – из истории народов, которые входили в Золотую Орду, выкидывать целый большой этап?».
Общий вывод сессии: казанские татары, как и другие народности, формировались на протяжении длительного времени в ходе общения и взаимосвязей со многими другими народностями и этническими группами, прежде всего булгарами, затем кипчаками. Оформление казанских татар в народность завершилось в основном после XV в.
Подробнее: https://tatarica.org/ru/razdely/istoriya/novejshee-vremya/znachimye-sobytiya/nauchnaya-sessiya-akademii-nauk-sssr
03.04.202517:43
31.03.202508:20
Қайта жіберілді:
100 ел элек
28.03.202515:00
Шигырь:
Илне сагыну һәм теләк.
Бер вакытка ташладым мин, и туган илем, сине,
Саф күңелдән чын мәхәббәт һич онытмыйм мин сине.
Күк әһали, ай, кояшым, йолдызым, болытларым,
Төрле чәчәк, гүзәл хуш ис, тауларым, яланнарым
Синдә тудым, синдә үстем, синдә өйрәндем телем,
Синдәге нур, синдәге наз, синдәге милли гыйлем.
Белмәдем бит синдә вакыт, и мөкаддәс туган ил,
Зур җиһанда тапмадым мин синдәй матур туган җир.
И Тәгалә, бирмә форсат, сузмасын кул дошманым,
Үз илемдә мәңге яшә милләтем һәм иманым.
Амин
Илне сагыну һәм теләк.
Бер вакытка ташладым мин, и туган илем, сине,
Саф күңелдән чын мәхәббәт һич онытмыйм мин сине.
Күк әһали, ай, кояшым, йолдызым, болытларым,
Төрле чәчәк, гүзәл хуш ис, тауларым, яланнарым
Синдә тудым, синдә үстем, синдә өйрәндем телем,
Синдәге нур, синдәге наз, синдәге милли гыйлем.
Белмәдем бит синдә вакыт, и мөкаддәс туган ил,
Зур җиһанда тапмадым мин синдәй матур туган җир.
И Тәгалә, бирмә форсат, сузмасын кул дошманым,
Үз илемдә мәңге яшә милләтем һәм иманым.
Амин
Қайта жіберілді:
Миллиард Татар
24.03.202508:27
➡️ Часть V – Сайты с произведениями Габдуллы Тукая ⬅️
• Тукай.ру
• Габдулла Тукай
➡️ Часть VI – Научная литература ⬅️
• Центр письменного наследия ИЯЛИ им. Г. Ибрагимова
• Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова
• Библиотека Татарика
• Институт археологии им.А.Х. Халикова
• Институт истории им. Ш.Марджани
#ресурсыМТ #ТатароязычныеРесурсыМТ #ресурсыМиллиардТатар #татарскаяэлектроннаябиблиотека
• Тукай.ру
• Габдулла Тукай
➡️ Часть VI – Научная литература ⬅️
• Центр письменного наследия ИЯЛИ им. Г. Ибрагимова
• Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова
• Библиотека Татарика
• Институт археологии им.А.Х. Халикова
• Институт истории им. Ш.Марджани
#ресурсыМТ #ТатароязычныеРесурсыМТ #ресурсыМиллиардТатар #татарскаяэлектроннаябиблиотека
18.03.202520:15
24.04.202521:05
Изге җомга көнендә кылган ихлас догаларыбыз кабул булсын! Аллаһы Тәгалә ике дөньяның да һидәятен насыйп итсен!
Қайта жіберілді:
ДУМ РФ татарча
03.04.202515:05
Муса Бигиев хезмәтләрен тәкъдим итү
Теләгән һәркем өчен
Татарстан фәннәр академиясенең Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты иртәгә — 4 апрельдә мәшһүр татар галиме Муса Бигиевкә багышланган чарага чакыра.
Программада:
•М.Бигиев хезмәтләрен өйрәнүче һәм тәрҗемә итүче, философия фәннәре кандидаты Айдар Хәйретдинов чыгышы,
• китапларны сатып алу мөмкинлеге.
«Халкыбызның мәдәни һәм интеллектуаль мирасын саклауга һәм танытуга зур өлеш кертәчәк мөһим вакыйгада шатланып каршы алачакбыз», — диелә чакыруда.
Үткәрү урыны:
Казан шәһәре, Ш. Мәрҗани ис. Тарих институты
Батурин ур., 7 йорт
II кат, актлар залы.
Башлана: 14:00
@DUMRF_TAT
Теләгән һәркем өчен
Татарстан фәннәр академиясенең Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты иртәгә — 4 апрельдә мәшһүр татар галиме Муса Бигиевкә багышланган чарага чакыра.
Программада:
•М.Бигиев хезмәтләрен өйрәнүче һәм тәрҗемә итүче, философия фәннәре кандидаты Айдар Хәйретдинов чыгышы,
• китапларны сатып алу мөмкинлеге.
«Халкыбызның мәдәни һәм интеллектуаль мирасын саклауга һәм танытуга зур өлеш кертәчәк мөһим вакыйгада шатланып каршы алачакбыз», — диелә чакыруда.
Үткәрү урыны:
Казан шәһәре, Ш. Мәрҗани ис. Тарих институты
Батурин ур., 7 йорт
II кат, актлар залы.
Башлана: 14:00
@DUMRF_TAT
31.03.202508:20
" Туган җир" журналының быелгы 1- нче санында безнең тарихчы, репрессия корбаны Михаил Худяков турында язмабыз дөнья күргән. Каләмдәшләргә зур рәхмәтләребезне әйтәбез!
27.03.202520:39
Қайта жіберілді:
НЕРУССКИЙ
21.03.202516:47
Итогом прошедшего 21 марта 1992 г. референдума стало провозглашение Республики Татарстан суверенным государством.
Сайт «Ельцин Центра» рассказывает об этом так: «6 августа 1990 г. глава Верховного Совета РСФСР Борис Ельцин, выступая в Казани, произнес хрестоматийную фразу: «Берите столько суверенитета, сколько сможете проглотить». Позже он повторил ее в Уфе.
30 августа 1990 г. ВС Татарской АССР принял Декларацию о государственном суверенитете Татарской ССР. В декларации, в отличие от некоторых союзных и почти всех других автономных российских (кроме Чечено-Ингушетии) республик, не было напрямую указано нахождение республики ни в составе РСФСР, ни СССР и было объявлено, что Конституция и законы Татарской ССР обладают верховенством на всей территории Татарской ССР.
26 декабря 1991 г. в связи с Беловежским соглашением о прекращении существования СССР и об образовании СНГ была принята Декларация о вхождении Татарстана в СНГ на правах учредителя.
7 февраля 1992 г. Татарская ССР - Республика Татарстан переименована в Республику Татарстан, что не согласовывалось с Конституцией РСФСР до 16 мая 1992 г. 21 марта 1992 г. прошел референдум о статусе Республики Татарстан.
На вопрос: «Согласны ли Вы, что Республика Татарстан - суверенное государство, субъект международного права, строящее свои отношения с Российской Федерацией и другими республиками, государствами на основе равноправных договоров?»
ответили положительно 61,4 % проголосовавших.
Однако до этого Постановлением Конституционного суда РСФСР от 13 марта 1992 г. № 3-П были признаны не соответствующим Конституции РСФСР 1978 г. ряд положений Декларации о государственном суверенитете Татарской ССР от 30 августа 1990 г., ограничивающие действие законов РФ на территории Республики Татарстан, а также постановление ВС Республики Татарстан от 21 февраля 1992 г. «О проведении референдума Республики Татарстан по вопросу о государственном статусе Республики Татарстан» в части формулировки вопроса, предусматривающей, что Республика Татарстан является субъектом международного права и строит свои отношения с РФ и другими республиками, государствами на основе равноправных договоров.
22 мая было принято Постановление ВС о статусе Татарстана как суверенного государства. 30 ноября 1992 г. вводится новая Конституция Республики Татарстан, объявляющая его суверенным государством.
19 апреля 2001 г. Конституционный суд Российской Федерации признал положения о суверенитете Татарстана не соответствующими Конституции РФ.
19 апреля 2002 г. Госсовет Татарстана принял новую редакцию Конституции республики, приведенную в соответствие с Конституцией РФ».
#историяНЕучит
Подписывайтесь
@ar_mukhametov
Сайт «Ельцин Центра» рассказывает об этом так: «6 августа 1990 г. глава Верховного Совета РСФСР Борис Ельцин, выступая в Казани, произнес хрестоматийную фразу: «Берите столько суверенитета, сколько сможете проглотить». Позже он повторил ее в Уфе.
30 августа 1990 г. ВС Татарской АССР принял Декларацию о государственном суверенитете Татарской ССР. В декларации, в отличие от некоторых союзных и почти всех других автономных российских (кроме Чечено-Ингушетии) республик, не было напрямую указано нахождение республики ни в составе РСФСР, ни СССР и было объявлено, что Конституция и законы Татарской ССР обладают верховенством на всей территории Татарской ССР.
26 декабря 1991 г. в связи с Беловежским соглашением о прекращении существования СССР и об образовании СНГ была принята Декларация о вхождении Татарстана в СНГ на правах учредителя.
7 февраля 1992 г. Татарская ССР - Республика Татарстан переименована в Республику Татарстан, что не согласовывалось с Конституцией РСФСР до 16 мая 1992 г. 21 марта 1992 г. прошел референдум о статусе Республики Татарстан.
На вопрос: «Согласны ли Вы, что Республика Татарстан - суверенное государство, субъект международного права, строящее свои отношения с Российской Федерацией и другими республиками, государствами на основе равноправных договоров?»
ответили положительно 61,4 % проголосовавших.
Однако до этого Постановлением Конституционного суда РСФСР от 13 марта 1992 г. № 3-П были признаны не соответствующим Конституции РСФСР 1978 г. ряд положений Декларации о государственном суверенитете Татарской ССР от 30 августа 1990 г., ограничивающие действие законов РФ на территории Республики Татарстан, а также постановление ВС Республики Татарстан от 21 февраля 1992 г. «О проведении референдума Республики Татарстан по вопросу о государственном статусе Республики Татарстан» в части формулировки вопроса, предусматривающей, что Республика Татарстан является субъектом международного права и строит свои отношения с РФ и другими республиками, государствами на основе равноправных договоров.
22 мая было принято Постановление ВС о статусе Татарстана как суверенного государства. 30 ноября 1992 г. вводится новая Конституция Республики Татарстан, объявляющая его суверенным государством.
19 апреля 2001 г. Конституционный суд Российской Федерации признал положения о суверенитете Татарстана не соответствующими Конституции РФ.
19 апреля 2002 г. Госсовет Татарстана принял новую редакцию Конституции республики, приведенную в соответствие с Конституцией РФ».
#историяНЕучит
Подписывайтесь
@ar_mukhametov
Қайта жіберілді:Миллиард Татар
17.03.202508:13
Татарская книга в цифре: гид по электронным библиотекам
«Миллиард.Татар» составил список ресурсов, где можно найти электронные книги на татарском языке - художественные произведения, научные труды, учебники.
➡️ Часть I – Сайты с оцифрованными книгами ⬅️
• BELGECH
На сайте мы насчитали 46 произведений татарских классиков - Амирхана Еники, Каюма Насыйри, Шарифа Камала, Карима Тинчурина и др. Интерфейс сайта простой - на главной странице находим сразу весь список произведений. Это удобно, если вы еще не решили, какую книгу ищете. Если нужно что-то конкретное, справа есть список авторов. Регистрация не требуется, книги можно читать бесплатно.
• Электронная библиотека книг на татарском языке на сайте Национальной библиотеки РТ
В списке есть довольно редкие тексты. Например, произведения Габдельжаббара Кандалый, Махмуда Кашгари, Кул Гали, Умми Камал и др. Однако в разделе всего 40 ссылок - это очень мало с учетом того, сколько книг хранится в Нацбиблиотеке. Список писателей опубликован в алфавитном порядке. Все бесплатно, регистрация не нужна.
• Национальная электронная библиотека Республики Татарстан
Информационной поддержкой портала занимается Национальная библиотека РТ. Как пояснили в пресс-службе НБ РТ, в настоящее время на татарском языке там представлено 7,5 тысяч документов (книги, газеты и журналы) от 1910 года до середины XX века. Портал будет полезен ученым и всем, кто просто интересуется историей и историей литературы.
• Электронные книги на сайте «Татарского книжного издательства»
Часть своих книг “Таткнигоиздат” сканирует и выкладывает на своем сайте совершенно бесплатно. В открытом доступе есть сборники татарских классиков, современных авторов, детских книг и пособий.
• Татарские электронные книги на «Литрес»
На “Литрес” есть несколько сотен татарских книг: есть и сборники Тукая, и романы Набиры Гиматдиновой, и детские книги. Удобно читать с мобильных устройств.
• Татарские электронные книги на MyBooks
Можно найти 55 татарских книг - это меньше, чем на том же “Литресе”. Однако книголюбы не будут разочарованы - на сайте собрана качественная литература - здесь можно найти и дастан “Идегей” и “Тапшырылмаган хатлар” Аделя Кутуя, и сборник Лены Шакирзян, и многое другое.
#ресурсыМТ #ТатароязычныеРесурсыМТ #ресурсыМиллиардТатар #татарскаяэлектроннаябиблиотека
«Миллиард.Татар» составил список ресурсов, где можно найти электронные книги на татарском языке - художественные произведения, научные труды, учебники.
➡️ Часть I – Сайты с оцифрованными книгами ⬅️
• BELGECH
На сайте мы насчитали 46 произведений татарских классиков - Амирхана Еники, Каюма Насыйри, Шарифа Камала, Карима Тинчурина и др. Интерфейс сайта простой - на главной странице находим сразу весь список произведений. Это удобно, если вы еще не решили, какую книгу ищете. Если нужно что-то конкретное, справа есть список авторов. Регистрация не требуется, книги можно читать бесплатно.
• Электронная библиотека книг на татарском языке на сайте Национальной библиотеки РТ
В списке есть довольно редкие тексты. Например, произведения Габдельжаббара Кандалый, Махмуда Кашгари, Кул Гали, Умми Камал и др. Однако в разделе всего 40 ссылок - это очень мало с учетом того, сколько книг хранится в Нацбиблиотеке. Список писателей опубликован в алфавитном порядке. Все бесплатно, регистрация не нужна.
• Национальная электронная библиотека Республики Татарстан
Информационной поддержкой портала занимается Национальная библиотека РТ. Как пояснили в пресс-службе НБ РТ, в настоящее время на татарском языке там представлено 7,5 тысяч документов (книги, газеты и журналы) от 1910 года до середины XX века. Портал будет полезен ученым и всем, кто просто интересуется историей и историей литературы.
• Электронные книги на сайте «Татарского книжного издательства»
Часть своих книг “Таткнигоиздат” сканирует и выкладывает на своем сайте совершенно бесплатно. В открытом доступе есть сборники татарских классиков, современных авторов, детских книг и пособий.
• Татарские электронные книги на «Литрес»
На “Литрес” есть несколько сотен татарских книг: есть и сборники Тукая, и романы Набиры Гиматдиновой, и детские книги. Удобно читать с мобильных устройств.
• Татарские электронные книги на MyBooks
Можно найти 55 татарских книг - это меньше, чем на том же “Литресе”. Однако книголюбы не будут разочарованы - на сайте собрана качественная литература - здесь можно найти и дастан “Идегей” и “Тапшырылмаган хатлар” Аделя Кутуя, и сборник Лены Шакирзян, и многое другое.
#ресурсыМТ #ТатароязычныеРесурсыМТ #ресурсыМиллиардТатар #татарскаяэлектроннаябиблиотека
Қайта жіберілді:Институт татарской энциклопедии
23.04.202517:43
Дорогие друзья!
Электронную версию энциклопедического справочника "Татары Узбекистана" можно скачать по адресу:
https://tatarica.org/ru/razdely/biblioteka-tatarika/izdaniya-instituta/tatary-uzbekistana
Электронную версию энциклопедического справочника "Татары Узбекистана" можно скачать по адресу:
https://tatarica.org/ru/razdely/biblioteka-tatarika/izdaniya-instituta/tatary-uzbekistana
Қайта жіберілді:100 ел элек
02.04.202508:18
Габдуллаһ Тукай да рубубия өйрәтүче аналар турында язган, рәхмәт төшкере...
Ана илә бала
— Җавап бирсәң икән, әнкәй, минем әйткән сөальләргә,
Гаҗәпләндем бу дөньяга вә анда барча хәлләргә:
Ничек булган, ничек үскән хисапсыз дәү бу урманнар?
Бу һәйбәт ямь-яшел кырлар каян килгән вә булганнар?
Вә һәртөрле үсемлекләр бизәнгән чәчәкләр берлә,
Вә төрле күбәләкләр дә күңел ачкан алар берлә.
Агар су, татлы, салкын, саф гаҗәиб чишмәләр, күлләр,
Куаклыкларда сайрар сандугачлар һәм дә былбыллар.
Суда йөзгән балыклар һәм үсеп торган бу зур таулар,
Чебен, черки вә ерткычлар, кәҗә, ат, барча җанварлар?
— Яраткан, әйләгән мәүҗүд боларның барчасын Тәңрең,
Җиһанда барча эшләр, барча хәлләр Тәңредән, бәгърем.
Г. Тукай
Ана илә бала
— Җавап бирсәң икән, әнкәй, минем әйткән сөальләргә,
Гаҗәпләндем бу дөньяга вә анда барча хәлләргә:
Ничек булган, ничек үскән хисапсыз дәү бу урманнар?
Бу һәйбәт ямь-яшел кырлар каян килгән вә булганнар?
Вә һәртөрле үсемлекләр бизәнгән чәчәкләр берлә,
Вә төрле күбәләкләр дә күңел ачкан алар берлә.
Агар су, татлы, салкын, саф гаҗәиб чишмәләр, күлләр,
Куаклыкларда сайрар сандугачлар һәм дә былбыллар.
Суда йөзгән балыклар һәм үсеп торган бу зур таулар,
Чебен, черки вә ерткычлар, кәҗә, ат, барча җанварлар?
— Яраткан, әйләгән мәүҗүд боларның барчасын Тәңрең,
Җиһанда барча эшләр, барча хәлләр Тәңредән, бәгърем.
Г. Тукай
30.03.202510:40
Кадерле авылдашларым, Сабай халкы! Сезне чын күңелемнән Рамазан бәйрәме белән котлыйм! Ата- аналарыбыздан, әби- бабаларыбыздан калган бу изге бәйрәм безгә бала чактан ук таныш һәм кадерле. Сабай картларының, ир- атларның, тәкъбир әйтеп, зиратка таба барулары әле һаман күз алдында тора, тавышлары колакта яңгырый... Без дин тыелган, мәчетләр ябылган заманда үстек бит, гаетләрне зиратта укыйлар иде. Инде шул зиратларда яткан әби- бабаларыбызның, ата- аналарыбызның, якыннарыбызның рухлары шат булсын! Алар иң авыр вакытларда да ислам динен йөрәкләрендә сакладылар, җәйге челләләрдә, авыр эш вакытларында кача- поса ураза тоттылар, намаз укыдылар. Безгә догалар өйрәтеп калдырдылар, йөрәкләребезгә ислам диненә мәхәббәт салдылар. Аларга догада булыйк, урыннары җәннәттә булсын! Бүген авылыбызда хан сараедай мәчет бар, аны буш тотмыйк, намазлар укыйк, догалар кылыйк! Иманлы әби- бабаларыбызга лаек булыйк!
Бәйрәм белән, кадерле авылдашларым, Сабай халкы! Сездән еракта торсам да, мин кендек каным тамган җирне онытмыйм, сезне догамнан калдырмыйм, иң изге теләкләремне юллыйм! Аллаһ бездән риза булсын, халкыма ике дөньяның да бәхет- сәгадәтен насыйп итсен! Амин!
Фәүзия Бәйрәмова- Аймал,
Түбән Новгород өлкәсе.
30 март, 2025 ел.
Бәйрәм белән, кадерле авылдашларым, Сабай халкы! Сездән еракта торсам да, мин кендек каным тамган җирне онытмыйм, сезне догамнан калдырмыйм, иң изге теләкләремне юллыйм! Аллаһ бездән риза булсын, халкыма ике дөньяның да бәхет- сәгадәтен насыйп итсен! Амин!
Фәүзия Бәйрәмова- Аймал,
Түбән Новгород өлкәсе.
30 март, 2025 ел.
27.03.202520:08
Рамазанның соңгы җомгасы
Мөхәммәд пәйгамбәрнең ﷺ болай дигәнлеге риваять ителә:
: ”الصيام والقرآن يشفعان، يقول الصيام: "أيْ رب إني منعته الطعام والشهوات بالنهار، فشفعني فيه". ويقول الفرآن: "منعته النوم بالليل، فشفعه فيه"؛ فيشفعان“.
"Тотылган ураза белән укылган Коръән [кешене яклап, Аллаһ алдында] шәфәгать кылырлар, ураза әйтер: "Әй раббым! Мин аны көндез ашаудан һәм кәеф-сафа корудан тыйдым, [авыр чагында, каберендә һәм Кыямәт көнендә] аның яклаучысы мин булыйм!". Коръән әйтер: "Әй раббым! Мин аңа төннәрен йокларга ирек бирмәдем, [авыр чагында, каберендә һәм Кыямәт көнендә] аның яклаучысы мин булыйм!". Һәм шәфәгать итерләр".
Әхмәд бине Хәнбәлнең "Муснад" хәдисләр җыентыгы, хәдис №6626
Изге Рамазанның соңгы җомгасын булса да уразда, төннәребезне Коръән укуда, көндезләребезне хәерле эштә уздырыйк, кардәшләр-милләттәшләр!
Мөхәммәд пәйгамбәрнең ﷺ болай дигәнлеге риваять ителә:
: ”الصيام والقرآن يشفعان، يقول الصيام: "أيْ رب إني منعته الطعام والشهوات بالنهار، فشفعني فيه". ويقول الفرآن: "منعته النوم بالليل، فشفعه فيه"؛ فيشفعان“.
"Тотылган ураза белән укылган Коръән [кешене яклап, Аллаһ алдында] шәфәгать кылырлар, ураза әйтер: "Әй раббым! Мин аны көндез ашаудан һәм кәеф-сафа корудан тыйдым, [авыр чагында, каберендә һәм Кыямәт көнендә] аның яклаучысы мин булыйм!". Коръән әйтер: "Әй раббым! Мин аңа төннәрен йокларга ирек бирмәдем, [авыр чагында, каберендә һәм Кыямәт көнендә] аның яклаучысы мин булыйм!". Һәм шәфәгать итерләр".
Әхмәд бине Хәнбәлнең "Муснад" хәдисләр җыентыгы, хәдис №6626
Изге Рамазанның соңгы җомгасын булса да уразда, төннәребезне Коръән укуда, көндезләребезне хәерле эштә уздырыйк, кардәшләр-милләттәшләр!
20.03.202518:51
"Кем, Аллаһка ышанып һәм савабын Аллаһтан өмет итеп, Кадер кичәсен гыйбадәттә уздырса, ул кешенең гөнаһлары гафу ителер. " ( Хәдис)
Кадер кичәсенең кадерен белик!
Тәүбә итик! Зикер итик. Шөкер итик...
Аллаһ кушканнарны үтик.
Кадер кичәсенең кадерен белик!
Тәүбә итик! Зикер итик. Шөкер итик...
Аллаһ кушканнарны үтик.
16.03.202511:26
Фәүзия Бәйрәмова
Сөембикә каргышы
Син каргадыңмы әллә, Сөембикә,
Бу милләтнең, диеп, тамыры черсен!
Аяк-кулың бәйләп Мәскәүләргә
Әсир итеп биргәннәре өчен,
Бу милләтне син каргадыңмы әллә?!
Илсез, җирсез, телсез калсын, диеп,
Син еладыңмы әллә, салга ятып?
Очкан чакта упкын авызына
Ярдагылар чыгармагач тартып,
Бу милләтне син каргадыңмы әллә?!
Яр буенда халкың басып калды,
Илен-җирен ятлар тартып алды.
Синең рәнҗеш дүрт гасырдан артык
Утлы яра булып җанда янды,
Каргышларың арттан куа барды,
Куа барды...
Каргышларың алчы, Сөембикә,
Озак булды халкың тоткынлыкта.
Азатлыгын салга салган халык
Ияләнеп бара бу коллыкка.
Ни фаҗига!
Ияләнеп бара бу коллыкка...
Ияләнеп бара иле юкка,
Ияләнеп бара теле юкка,
Ияләнеп бара дине юкка!
Халкың һаман риза бу коллыкка –
Мәңге хәтерсезлек – манкортлыкка!
Шаһгалиләр һаман туа тора,
Азатлыкка юлны буа тора.
Татар түрәләре түргә үрли,
Берсен-берсе ярсып этә-төртә,
Ак шәлләргә аяк сөртә-сөртә,
Ак җаннарга аяк сөртә-сөртә...
Безгә дигән саллар инде әзер,
Яр читеннән милләт карап тора.
Йөрәгемне усал этләр талый,
Шаһгалиләр һаман янап тора.
Таяныр терәк юк, Сөембикә!
Милләт читтән генә карап тора...
Ханбикәсен корбан итеп биргән,
Хатын-кызны мәйданнарда изгән
Милләт беркайчан да мантый алмас.
Үз дәүләтен халык саклый алмас,
Бәйсезлеген ирләр яклый алмас,
Түбәсендә каргыш торганда,
Хатын-кызлар корбан булганда...
Каргышларың алчы, Сөембикә!
Соңгы сүзем итеп шуны сорыйм,
Татар аскан дарга менгәндә,
Һәм каргамас өчен телем тешлим!!!
Рәнҗешләрем илгә таралмасын,
Рәнҗешләрем сезгә таралмасын,
Татар аскан дарга менгәндә,
Милләт өчен гүргә кергәндә,
Рәнҗешләрем калсын үземдә...
1994 ел, апрель.
Сөембикә каргышы
Син каргадыңмы әллә, Сөембикә,
Бу милләтнең, диеп, тамыры черсен!
Аяк-кулың бәйләп Мәскәүләргә
Әсир итеп биргәннәре өчен,
Бу милләтне син каргадыңмы әллә?!
Илсез, җирсез, телсез калсын, диеп,
Син еладыңмы әллә, салга ятып?
Очкан чакта упкын авызына
Ярдагылар чыгармагач тартып,
Бу милләтне син каргадыңмы әллә?!
Яр буенда халкың басып калды,
Илен-җирен ятлар тартып алды.
Синең рәнҗеш дүрт гасырдан артык
Утлы яра булып җанда янды,
Каргышларың арттан куа барды,
Куа барды...
Каргышларың алчы, Сөембикә,
Озак булды халкың тоткынлыкта.
Азатлыгын салга салган халык
Ияләнеп бара бу коллыкка.
Ни фаҗига!
Ияләнеп бара бу коллыкка...
Ияләнеп бара иле юкка,
Ияләнеп бара теле юкка,
Ияләнеп бара дине юкка!
Халкың һаман риза бу коллыкка –
Мәңге хәтерсезлек – манкортлыкка!
Шаһгалиләр һаман туа тора,
Азатлыкка юлны буа тора.
Татар түрәләре түргә үрли,
Берсен-берсе ярсып этә-төртә,
Ак шәлләргә аяк сөртә-сөртә,
Ак җаннарга аяк сөртә-сөртә...
Безгә дигән саллар инде әзер,
Яр читеннән милләт карап тора.
Йөрәгемне усал этләр талый,
Шаһгалиләр һаман янап тора.
Таяныр терәк юк, Сөембикә!
Милләт читтән генә карап тора...
Ханбикәсен корбан итеп биргән,
Хатын-кызны мәйданнарда изгән
Милләт беркайчан да мантый алмас.
Үз дәүләтен халык саклый алмас,
Бәйсезлеген ирләр яклый алмас,
Түбәсендә каргыш торганда,
Хатын-кызлар корбан булганда...
Каргышларың алчы, Сөембикә!
Соңгы сүзем итеп шуны сорыйм,
Татар аскан дарга менгәндә,
Һәм каргамас өчен телем тешлим!!!
Рәнҗешләрем илгә таралмасын,
Рәнҗешләрем сезгә таралмасын,
Татар аскан дарга менгәндә,
Милләт өчен гүргә кергәндә,
Рәнҗешләрем калсын үземдә...
1994 ел, апрель.
04.04.202505:27
Җомга - көннәр арасында иң изгесе, Аллаһы Тәгалә каршында аның дәрәҗәсе ике гаеткә караганда да югарырак. Һәм җомга көнне догалар кабул була торган бер вакыт бар, изге теләкләргә пәрдә юк, алар турыдан- туры Раббыбызга барып ирешә. Шушы форсатны, Аллаһка тагы да якынаерлык мөмкинлекне, нигъмәтне файдаланып калыйк, дусларым! Мәчетләргә барыйк - юлда ук һәр адымыбыз өчен савап язылыр, җәмәгать белән бергә намазлар укыйк - гөнаһларыбыз кичерелер, догалар кылыйк - тормышыбызга иминлек килер, җәннәтле булырбыз, ин шәә Аллаһ! Иманлы- имин тормышыбызның кадерен белеп, шөкранә кылып, Раббыбыз Аллаһка рәхмәтләр әйтеп яшик!
Қайта жіберілді:Миллиард Татар
02.04.202507:41
Курбангали Халиди: как татарский имам написал историю казахов, уйгур и ногайцев
"Первую свою работу «Тарих-и джарида-йи джадида» Курбангали написал на основе путевых записок и материалов, добытых во время путешествия, предпринятого в 1885 г. из Чугучака в глубь Восточного Туркестана, вплоть до г. Куня-Турфан.
Курбангали стал известен как историк благодаря своей второй книге «Таварих-и хамса-и шарки» («Очерки истории пяти восточных народов»), законченной в 1909 г. О ней в некрологе к кончине автора, опубликованном 15 марта 1913 г. в журнале «Шуро» сказано: «В 1910 г. В Казани вышла из печати и распространилась его вторая, большая «История» под названием «Таварихи хамсайи шарки», посвященная восточным тюркам. Книга эта, если исключить отдельные элементы, относящиеся к области мифологии и суеверий, поистине прекрасный труд. В ней много весьма полезных и больше не встречающихся сведений. Книга свидетельствует об учености и достоинствах автора, о чистоте и свободе его мысли и разума».
Отдельные части этой книги посвящены истории Ферганского (Кокандского) ханства, Алтышахара, казахского и киргизского народов, калмыков-джунгар. Наиболее значительная как по объему, так и по содержанию часть посвящена казахам. Большой раздел в книге составляют дополнения, в которых приводится масса сведений по истории и географии Казахстана и Восточного Туркестана, по истории городов, а также материалы по этнографии и истории казахов, дунган, чала-казаков и других народов.
Относительно названия книги и ее основного содержания автор говорит: «Хамса» («Пятерица») и «Таттима» («Дополнения») составляют одну книгу, однако в «Хамса» изложены основные, первичные сведения о пяти главных группах, а в «Таттима» приводятся данные о некоторых городах, основанных до 1300 г. (т.е. 1882— 1883 гг. по христианскому летоисчислению), а также о событиях, происходивших в течение ряда лет и после этой даты — до самого момента написания нашей книги. Поэтому мы разделили их». По определению самого К. Халиди, его труд в основе своей представляет сборник материалов.
Какой язык произведений Курбангали Халиди?
Исследователи выдвигают разные теории о языке произведений Курбангали Халиди. Татарский востоковед Джамалия Халиловна Кармышева, работавшая в Институте истории, археологии и этнографии им. Ч. Валиханова АН КазССР, утверждает — «что язык Курбангали турецкий с элементами татарского и староузбекского (чагатайского) языков», а американский историк Ален Франк считает — «язык произведений Курбангали типичным для Поволжья, с элементами разговорного татарского, казахского, грамматических нюансов османского, также персидского и арабского». Читая тексты Курбангали, чувствуется палитра вышеуказанных языков, особенно ярко выделяются для меня османский и татарский.
В трудах Халиди обращает на себя внимание чрезвычайная широта интересов автора и его исследовательский подход к освещаемым вопросам. В частности, этнографическое явление он не просто описывает как посторонний наблюдатель, а анализирует, стремится постичь эти явления в динамике, в историческом развитии. Принцип историзма и аналитический подход к освещаемым явлениям прослеживаются в разделах, посвященных отдельным вопросам. Следует особо отметить объективность автора в изложении фактов и событий, стремление дать им логически обоснованное объяснение. Приводя этнографический материал, он проявляет понимание духа народа, уважение к его культуре, обычаям и нравам, глубокое понимание взаимосвязи исторических судеб каждого народа с условиями его жизни и особенностями быта".
Курбангали Халиди, татарский историк и этнограф, имам и кади (мусульманский судья), обладает яркой биографией. Его хорошо знают в Казахстане, его уважают в Восточном Туркестане (он был имамом татарской мечети в Чугучаке) и пока мало вспоминают в Татарстане.
«Миллиард.Татар» решил исправить эту несправедливость и рассказать об ученом подробнее.
"Первую свою работу «Тарих-и джарида-йи джадида» Курбангали написал на основе путевых записок и материалов, добытых во время путешествия, предпринятого в 1885 г. из Чугучака в глубь Восточного Туркестана, вплоть до г. Куня-Турфан.
Курбангали стал известен как историк благодаря своей второй книге «Таварих-и хамса-и шарки» («Очерки истории пяти восточных народов»), законченной в 1909 г. О ней в некрологе к кончине автора, опубликованном 15 марта 1913 г. в журнале «Шуро» сказано: «В 1910 г. В Казани вышла из печати и распространилась его вторая, большая «История» под названием «Таварихи хамсайи шарки», посвященная восточным тюркам. Книга эта, если исключить отдельные элементы, относящиеся к области мифологии и суеверий, поистине прекрасный труд. В ней много весьма полезных и больше не встречающихся сведений. Книга свидетельствует об учености и достоинствах автора, о чистоте и свободе его мысли и разума».
Отдельные части этой книги посвящены истории Ферганского (Кокандского) ханства, Алтышахара, казахского и киргизского народов, калмыков-джунгар. Наиболее значительная как по объему, так и по содержанию часть посвящена казахам. Большой раздел в книге составляют дополнения, в которых приводится масса сведений по истории и географии Казахстана и Восточного Туркестана, по истории городов, а также материалы по этнографии и истории казахов, дунган, чала-казаков и других народов.
Относительно названия книги и ее основного содержания автор говорит: «Хамса» («Пятерица») и «Таттима» («Дополнения») составляют одну книгу, однако в «Хамса» изложены основные, первичные сведения о пяти главных группах, а в «Таттима» приводятся данные о некоторых городах, основанных до 1300 г. (т.е. 1882— 1883 гг. по христианскому летоисчислению), а также о событиях, происходивших в течение ряда лет и после этой даты — до самого момента написания нашей книги. Поэтому мы разделили их». По определению самого К. Халиди, его труд в основе своей представляет сборник материалов.
Какой язык произведений Курбангали Халиди?
Исследователи выдвигают разные теории о языке произведений Курбангали Халиди. Татарский востоковед Джамалия Халиловна Кармышева, работавшая в Институте истории, археологии и этнографии им. Ч. Валиханова АН КазССР, утверждает — «что язык Курбангали турецкий с элементами татарского и староузбекского (чагатайского) языков», а американский историк Ален Франк считает — «язык произведений Курбангали типичным для Поволжья, с элементами разговорного татарского, казахского, грамматических нюансов османского, также персидского и арабского». Читая тексты Курбангали, чувствуется палитра вышеуказанных языков, особенно ярко выделяются для меня османский и татарский.
В трудах Халиди обращает на себя внимание чрезвычайная широта интересов автора и его исследовательский подход к освещаемым вопросам. В частности, этнографическое явление он не просто описывает как посторонний наблюдатель, а анализирует, стремится постичь эти явления в динамике, в историческом развитии. Принцип историзма и аналитический подход к освещаемым явлениям прослеживаются в разделах, посвященных отдельным вопросам. Следует особо отметить объективность автора в изложении фактов и событий, стремление дать им логически обоснованное объяснение. Приводя этнографический материал, он проявляет понимание духа народа, уважение к его культуре, обычаям и нравам, глубокое понимание взаимосвязи исторических судеб каждого народа с условиями его жизни и особенностями быта".
Курбангали Халиди, татарский историк и этнограф, имам и кади (мусульманский судья), обладает яркой биографией. Его хорошо знают в Казахстане, его уважают в Восточном Туркестане (он был имамом татарской мечети в Чугучаке) и пока мало вспоминают в Татарстане.
«Миллиард.Татар» решил исправить эту несправедливость и рассказать об ученом подробнее.
29.03.202516:44
Ураза бәйрәме котлы булсын!
Кадерле милләттәшләр, дин кардәшләр! Кадерле дуслар!
Сезне ихлас күңелемнән Рамазан Гаете белән тәбрик итәм! Аллаһы Тәгалә тоткан уразаларыбызны кабул итсен иде! Озын көннәрдә Аллаһ ризалыгы өчен, җәннәт өмет итеп тоткан уразаларыбыз җәһәннәм утына пәрдә, явызлыкка калкан булсын иде! Шушы гамәл-гыйбадәтләребез бәрабәренә Раббыбыз Аллаһ безгә ике дөньяның да һидәятен насыйп итсен! Үзебезне, гаиләләребезне, балаларыбызны, нәселебезне Аллаһы Тәгалә рәхмәтләре белән сакласын һәм якласын иде!
Әйе, дөньялар борчулы, әмма аңа карап Рамазан үзенең кыйммәтен югалтмый, Ураза бәйрәме иң кадерле бәйрәмебез булып кала, ай буе кылган изге гыйбадәтләребез, фәрештә канатлары белән, гамәл дәфтәрләренә языла бара... Дөньяга иминлек теләп ай буе кылган догаларыбыз кабул булсын иде!
Ниндидер сәбәпләр белән быел ураза тота алмаган кешеләргә киләсе ел Рамазанын фарыз уразалар тотып уздырырга язсын! Милләтемә хак дин-ислам юлларына чыгып, Аллаһ кушканча яшәргә насыйп итсен! Раббым, халкыбызга ике дөньяның да бәхетен бир, аны хәвеф-хәтәрләрдән сакла, адашу-саташулардан сакла, ачлыктан-ялангачлыктан сакла, башка халыкларга кол булудан сакла, телсез-динсез калудан сакла! Татар халкына үз илендә, үз җирендә, иманлы имин тормышта, хәерле бәрәкәтләр белән, бәхет-сәгадәттә яшәргә насыйп булсын, ул моңа лаек!
Хуш, 2025 елның өмет белән узган онытылмас Рамазаны! Хуш, Рамазан! Безне күләгәңдә сыеныдырып, көннәребезне - мәгънә, төннәребезне - нур белән тутырганың өчен, без сине сагынып искә алырбыз һәм киләсе елда да сагынып көтеп торырбыз, ин шәә Аллаһ!
УРАЗА БӘЙРӘМЕ КОТЛЫ БУЛСЫН, ДУСЛАРЫМ!!!
Фәүзия Бәйрәмова-Аймал
ГАБДУЛЛА ТУКАЙ
Б Ә Й Р Ә М Б Ү Г Е Н!
Бар күңеллелек бөтен дөньяда, бар бер ямь бүген.
Нәрсәдән бу? - Мин беләм: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Бер мөкаддәс хис белән һәрбер кеше хәйран бүген;
Уйный сазым да минем бәйрәм көен, бәйрәм бүген!
Арттыра, күрдем, кояш гадәттәгедән балкуын;
Ул киенгәндер, дидем: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Хис итеп һәр җирдә дә бертөрле хуш ис аңкуын:
Ислемай сөрткән икән дөнья! дидем: бәйрәм бүген!
Бер теләнчене кочаклашкан күреп бер бай белән:
Күңле нечкәргән! дидем: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Яр башыннан тыңладым мин бер суның дулкыннарын:
Сөйләшәләр үзара: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Тыңладым әкрен генә искәндә бәйрәм көн җилен;
Ансы да сөйли тагын: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Кадерле милләттәшләр, дин кардәшләр! Кадерле дуслар!
Сезне ихлас күңелемнән Рамазан Гаете белән тәбрик итәм! Аллаһы Тәгалә тоткан уразаларыбызны кабул итсен иде! Озын көннәрдә Аллаһ ризалыгы өчен, җәннәт өмет итеп тоткан уразаларыбыз җәһәннәм утына пәрдә, явызлыкка калкан булсын иде! Шушы гамәл-гыйбадәтләребез бәрабәренә Раббыбыз Аллаһ безгә ике дөньяның да һидәятен насыйп итсен! Үзебезне, гаиләләребезне, балаларыбызны, нәселебезне Аллаһы Тәгалә рәхмәтләре белән сакласын һәм якласын иде!
Әйе, дөньялар борчулы, әмма аңа карап Рамазан үзенең кыйммәтен югалтмый, Ураза бәйрәме иң кадерле бәйрәмебез булып кала, ай буе кылган изге гыйбадәтләребез, фәрештә канатлары белән, гамәл дәфтәрләренә языла бара... Дөньяга иминлек теләп ай буе кылган догаларыбыз кабул булсын иде!
Ниндидер сәбәпләр белән быел ураза тота алмаган кешеләргә киләсе ел Рамазанын фарыз уразалар тотып уздырырга язсын! Милләтемә хак дин-ислам юлларына чыгып, Аллаһ кушканча яшәргә насыйп итсен! Раббым, халкыбызга ике дөньяның да бәхетен бир, аны хәвеф-хәтәрләрдән сакла, адашу-саташулардан сакла, ачлыктан-ялангачлыктан сакла, башка халыкларга кол булудан сакла, телсез-динсез калудан сакла! Татар халкына үз илендә, үз җирендә, иманлы имин тормышта, хәерле бәрәкәтләр белән, бәхет-сәгадәттә яшәргә насыйп булсын, ул моңа лаек!
Хуш, 2025 елның өмет белән узган онытылмас Рамазаны! Хуш, Рамазан! Безне күләгәңдә сыеныдырып, көннәребезне - мәгънә, төннәребезне - нур белән тутырганың өчен, без сине сагынып искә алырбыз һәм киләсе елда да сагынып көтеп торырбыз, ин шәә Аллаһ!
УРАЗА БӘЙРӘМЕ КОТЛЫ БУЛСЫН, ДУСЛАРЫМ!!!
Фәүзия Бәйрәмова-Аймал
ГАБДУЛЛА ТУКАЙ
Б Ә Й Р Ә М Б Ү Г Е Н!
Бар күңеллелек бөтен дөньяда, бар бер ямь бүген.
Нәрсәдән бу? - Мин беләм: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Бер мөкаддәс хис белән һәрбер кеше хәйран бүген;
Уйный сазым да минем бәйрәм көен, бәйрәм бүген!
Арттыра, күрдем, кояш гадәттәгедән балкуын;
Ул киенгәндер, дидем: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Хис итеп һәр җирдә дә бертөрле хуш ис аңкуын:
Ислемай сөрткән икән дөнья! дидем: бәйрәм бүген!
Бер теләнчене кочаклашкан күреп бер бай белән:
Күңле нечкәргән! дидем: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Яр башыннан тыңладым мин бер суның дулкыннарын:
Сөйләшәләр үзара: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Тыңладым әкрен генә искәндә бәйрәм көн җилен;
Ансы да сөйли тагын: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген!
Қайта жіберілді:Институт татарской энциклопедии
26.03.202514:03
Кадер кич
Габдулла Тукай
Бу кадер кич елда бер кич — барча кичләр изгесе;
Сафланыр таптан бу кич мөэмин күңелләр көзгесе.
Сафланыр ул, пакьләнер, — бик зур Ходайның дәүләте;
Һәм төшәр ул көзгеләргә күк капугы шәүләсе.
Шул капугъдан күндерермез Тәңремезгә без теләк, —
Бер кадер кич Тәңре каршында мең айдан изгерәк.
Җон, мамыктай әйләнер җирдә бу кич әрвах вә рух;
Һәм фәрештә сафлары җирдә йөрер меңнәр гөруһ.
Ул мәлаикләр җыярлар тол, ятимнәр яшьләрен,
Барча көчсезләр, зәгыйфьләрнең аһын, каргышларын.
Күз яшеннән, төрле рәнҗештән ясап зур энҗеләр,
Ул мәлаик гарше-көрсине бизәр һәм энҗеләр.
Таң сызылганча йөрерләр, әйтмичә һичбер кәлям;
Тик диерләр: «Барча мөэмингә, мөселманга сәлям!»
***
Капугъ — ишек, капка.
Әрвах вә рух — үлгән кешеләрнең җаннары.
Гөруһ - төркем
Мәлаик — фәрештәләр.
Гарше-көрси — күктәге тәхет.
Кәлям — сүз.
Габдулла Тукай
Бу кадер кич елда бер кич — барча кичләр изгесе;
Сафланыр таптан бу кич мөэмин күңелләр көзгесе.
Сафланыр ул, пакьләнер, — бик зур Ходайның дәүләте;
Һәм төшәр ул көзгеләргә күк капугы шәүләсе.
Шул капугъдан күндерермез Тәңремезгә без теләк, —
Бер кадер кич Тәңре каршында мең айдан изгерәк.
Җон, мамыктай әйләнер җирдә бу кич әрвах вә рух;
Һәм фәрештә сафлары җирдә йөрер меңнәр гөруһ.
Ул мәлаикләр җыярлар тол, ятимнәр яшьләрен,
Барча көчсезләр, зәгыйфьләрнең аһын, каргышларын.
Күз яшеннән, төрле рәнҗештән ясап зур энҗеләр,
Ул мәлаик гарше-көрсине бизәр һәм энҗеләр.
Таң сызылганча йөрерләр, әйтмичә һичбер кәлям;
Тик диерләр: «Барча мөэмингә, мөселманга сәлям!»
***
Капугъ — ишек, капка.
Әрвах вә рух — үлгән кешеләрнең җаннары.
Гөруһ - төркем
Мәлаик — фәрештәләр.
Гарше-көрси — күктәге тәхет.
Кәлям — сүз.
19.03.202517:02
15.03.202508:52
На презентации сборника «История Михаила Худякова», выпущенного Татарским ПЕН-центром в издательстве «Язучы».
Көрсетілген 1 - 24 арасынан 62
Көбірек мүмкіндіктерді ашу үшін кіріңіз.