Анатолий Шарий
Україна Сейчас | УС: новини, політика, війна
Всевидящее ОКО: Україна | Новини
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Лёха в Short’ах Long’ует
Лачен пише
Инсайдер UA | Україна | Новини
Анатолий Шарий
Україна Сейчас | УС: новини, політика, війна
Всевидящее ОКО: Україна | Новини
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Лёха в Short’ах Long’ует
Лачен пише
Инсайдер UA | Україна | Новини
Анатолий Шарий
Україна Сейчас | УС: новини, політика, війна
Всевидящее ОКО: Україна | Новини
Eshmon Malla
Шов-шувлар ўткинчидир, юракдан чиққан гапнинг умри узоқ бўлади.
TGlist рейтингі
0
0
ТүріҚоғамдық
Растау
РасталмағанСенімділік
СенімсізОрналасқан жеріУзбекістан
ТілБасқа
Канал құрылған күніFeb 11, 2025
TGlist-ке қосылған күні
Jan 26, 2025Қосылған топ
Koʻngilyetarlar
46
Рекордтар
15.02.202523:59
384
Жазылушылар11.01.202521:49
200
Дәйексөз индексі15.02.202502:26
101
1 жазбаның қамтуы26.02.202515:08
0
Жарнамалық жазбаның қамтуы12.02.202523:59
30.49%
ER14.02.202516:34
26.37%
ERR16.02.202515:06
Иброҳим Тотлисас
ижро этган қўшиқ матни
Қўшиқ ўзи 👆👆👆
ҚАНИ, АЙТГИЛ
Сени кўрган чоғимда
Тилим недан тутилар?
Сени кўрган онимда,
Қўлимдаги гул* сўлар.
(Аслиятда: атиргуллар)
Сени кўрганим замон
Ҳаёт сўнгига ўхшар.
Кўзларингга боққанда
Дунёлар менинг бўлар.
Тўхта, кўнглим, ўзинг айт,
Қани, кўнглим, ўзинг айт,
Ишқимни севгилимга,
Дардимни севгилимга.
Қани, айтгил,
Уни қандай севганимни!
Қани, айтгил,
Тушларимда кўрганимни!
Қани, айтгил,
Уйқусиз тунларимни,
Қани, айтгил!
(Нақорат)
Сени кўрганим замон
Мени бир оташ ўрар.
Сени кўрганим замон
Ёнар юрагим, ёнар.
Сени кўрган онимда
Жонланур бор хотира.
Сени кўрган чоғимда
Гўё вақт тўхтаб қолар.
Тўхта, кўнглим, ўзинг айт,
Қани, кўнглим, ўзинг айт,
Ишқимни севгилимга,
Дардимни севгилимга.
Қани, айтгил,
Уни қандай севганимни!
Қани, айтгил,
Тушларимда кўрганимни!
Қани, айтгил,
Уйқусиз тунларимни!
Қани, айтгил...
(Нақорат)
Турк тилидан Келди Қора таржимаси.
Çevirmen: Geldi Kara
ижро этган қўшиқ матни
Қўшиқ ўзи 👆👆👆
ҚАНИ, АЙТГИЛ
Сени кўрган чоғимда
Тилим недан тутилар?
Сени кўрган онимда,
Қўлимдаги гул* сўлар.
(Аслиятда: атиргуллар)
Сени кўрганим замон
Ҳаёт сўнгига ўхшар.
Кўзларингга боққанда
Дунёлар менинг бўлар.
Тўхта, кўнглим, ўзинг айт,
Қани, кўнглим, ўзинг айт,
Ишқимни севгилимга,
Дардимни севгилимга.
Қани, айтгил,
Уни қандай севганимни!
Қани, айтгил,
Тушларимда кўрганимни!
Қани, айтгил,
Уйқусиз тунларимни,
Қани, айтгил!
(Нақорат)
Сени кўрганим замон
Мени бир оташ ўрар.
Сени кўрганим замон
Ёнар юрагим, ёнар.
Сени кўрган онимда
Жонланур бор хотира.
Сени кўрган чоғимда
Гўё вақт тўхтаб қолар.
Тўхта, кўнглим, ўзинг айт,
Қани, кўнглим, ўзинг айт,
Ишқимни севгилимга,
Дардимни севгилимга.
Қани, айтгил,
Уни қандай севганимни!
Қани, айтгил,
Тушларимда кўрганимни!
Қани, айтгил,
Уйқусиз тунларимни!
Қани, айтгил...
(Нақорат)
Турк тилидан Келди Қора таржимаси.
Çevirmen: Geldi Kara
16.02.202514:56
Туркий наволарим
Haydi söyle. İbrahim Totlisas'ın söylediği şarkı ve onun sözleri
HAYDI SÖYLE
Seni gördüğüm zaman
Dilim neden tutulur?
Seni gördüğüm zaman
Güller elimde kurur.
Seni gördüğüm zaman
Hayat sanki son bulur.
Gözlerine bakınca
Dünyalar benim olur.
Susma, gönlüm, sen söyle,
Haydi, gönlüm, sen söyle,
Aşkımı sevgiliye,
Derdimi sevgiliye.
Haydi söyle, onu nasıl sevdiğimi!
Haydi söyle, rüyalarda gördüğümü!
Haydi söyle, uykusuz gecelerimi!
Haydi söyle.
Seni gördüğüm zaman
Beni bir ateş sarar.
Seni gördüğüm zaman
Yanar yüreğim, yanar.
Seni gördüğüm zaman
Canlanır tüm anılar.
Seni gördüğüm zaman
Durur bütün zamanlar.
Susma, gönlüm, sen söyle,
Haydi, gönlüm, sen söyle,
Aşkımı sevgiliye,
Derdimi sevgiliye.
Haydi söyle, onu nasıl sevdiğimi,
Haydi söyle, rüyalarda gördüğümü,
Haydi söyle uykusuz gecelerimi.
Haydi söyle…
Бироздан сўнг қўшиқ матнининг ўзбекча таржимасини ҳам ўқишингиз мумкин.
Haydi söyle. İbrahim Totlisas'ın söylediği şarkı ve onun sözleri
HAYDI SÖYLE
Seni gördüğüm zaman
Dilim neden tutulur?
Seni gördüğüm zaman
Güller elimde kurur.
Seni gördüğüm zaman
Hayat sanki son bulur.
Gözlerine bakınca
Dünyalar benim olur.
Susma, gönlüm, sen söyle,
Haydi, gönlüm, sen söyle,
Aşkımı sevgiliye,
Derdimi sevgiliye.
Haydi söyle, onu nasıl sevdiğimi!
Haydi söyle, rüyalarda gördüğümü!
Haydi söyle, uykusuz gecelerimi!
Haydi söyle.
Seni gördüğüm zaman
Beni bir ateş sarar.
Seni gördüğüm zaman
Yanar yüreğim, yanar.
Seni gördüğüm zaman
Canlanır tüm anılar.
Seni gördüğüm zaman
Durur bütün zamanlar.
Susma, gönlüm, sen söyle,
Haydi, gönlüm, sen söyle,
Aşkımı sevgiliye,
Derdimi sevgiliye.
Haydi söyle, onu nasıl sevdiğimi,
Haydi söyle, rüyalarda gördüğümü,
Haydi söyle uykusuz gecelerimi.
Haydi söyle…
Бироздан сўнг қўшиқ матнининг ўзбекча таржимасини ҳам ўқишингиз мумкин.
16.02.202516:07
Ўтмишни унутмаймиз
СССР ДАВРИДА ЎЗБЕКИСТОННИНГ 130 МИЛЛИАРД ДЎЛЛИРЛИК ОЛТИНИ ЎҒИРЛАБ КЕТИЛГАН
Бугун чет элда ўз меҳнати-машаққати, пешона тери билан уч-тўрт танга топиб, “бизни ўрис боқяпти”, “биз карисда ишлаб одам бўлдик”, деган гапларни такрорлаб юрадиган жўломонлар учун бир маълумот:
“Маънавий ҳаёт” журналининг 2023 йил 3-сонида ёзилишича, СССР даврида Ўзбекистондан Маскавга 1300 тўнна соф олтин ташмалаб кетилган.
Бугун 1 грам тилланинг ўртача нархи 100 АҚШ дўллирига тенг эканини ҳисобга олсак, бу Совет даврида Ўзбекистоннинг 130 миллиард дўллирлик олтини етти ёт бегона юртларга халқимиздан яширинча олиб чиқиб кетилганини англатади.
Бу ҳали биргина Мурунтов кони ишга тушган 1969 йилдан мустақиллик қўлга киритилган 1991 йилгача бўлган қисқа даврдаги бой берилган олтинларимиз баҳоси.
СССРга етказиб берган миллионлаб тўнна пахта, мева-чева, чорва маҳсулотларимиз, Иккинчи жаҳон уруши даврида халқимиз ризқидан қийиб узатилган бойликларимиз, ундан аввал Бухоро амирлиги, Қўқон ва Хива хонликларидан тортиб олинган вагон-вагон олтину жавоҳирлар баҳоси ҳали ҳисоб-китоб қилинмаган. Улар қиймати эҳтимол триллион дўллирга тенгдир, Аллоҳ билади.
Шундай экан, тафаккур қилинг ва мени бошқалар боқяпти, деб ҳеч ўкинманг, кўз ёшингизни артинг, қаддингизни кўтаринг, азиз оғайнилар.
Сиз ҳалол меҳнат билан пул топяпсиз, гадойчилик қилаётганингиз йўқ.
Ҳақоратларга, камситишларга муносиб эмассиз.
Сизнинг ҳеч кимдан қарзингиз йўқ.
СССР ДАВРИДА ЎЗБЕКИСТОННИНГ 130 МИЛЛИАРД ДЎЛЛИРЛИК ОЛТИНИ ЎҒИРЛАБ КЕТИЛГАН
Бугун чет элда ўз меҳнати-машаққати, пешона тери билан уч-тўрт танга топиб, “бизни ўрис боқяпти”, “биз карисда ишлаб одам бўлдик”, деган гапларни такрорлаб юрадиган жўломонлар учун бир маълумот:
“Маънавий ҳаёт” журналининг 2023 йил 3-сонида ёзилишича, СССР даврида Ўзбекистондан Маскавга 1300 тўнна соф олтин ташмалаб кетилган.
Бугун 1 грам тилланинг ўртача нархи 100 АҚШ дўллирига тенг эканини ҳисобга олсак, бу Совет даврида Ўзбекистоннинг 130 миллиард дўллирлик олтини етти ёт бегона юртларга халқимиздан яширинча олиб чиқиб кетилганини англатади.
Бу ҳали биргина Мурунтов кони ишга тушган 1969 йилдан мустақиллик қўлга киритилган 1991 йилгача бўлган қисқа даврдаги бой берилган олтинларимиз баҳоси.
СССРга етказиб берган миллионлаб тўнна пахта, мева-чева, чорва маҳсулотларимиз, Иккинчи жаҳон уруши даврида халқимиз ризқидан қийиб узатилган бойликларимиз, ундан аввал Бухоро амирлиги, Қўқон ва Хива хонликларидан тортиб олинган вагон-вагон олтину жавоҳирлар баҳоси ҳали ҳисоб-китоб қилинмаган. Улар қиймати эҳтимол триллион дўллирга тенгдир, Аллоҳ билади.
Шундай экан, тафаккур қилинг ва мени бошқалар боқяпти, деб ҳеч ўкинманг, кўз ёшингизни артинг, қаддингизни кўтаринг, азиз оғайнилар.
Сиз ҳалол меҳнат билан пул топяпсиз, гадойчилик қилаётганингиз йўқ.
Ҳақоратларга, камситишларга муносиб эмассиз.
Сизнинг ҳеч кимдан қарзингиз йўқ.
15.02.202514:53
АЛП ЭР ТЎНГА АВЛОДЛАРИ
Туркийлар дунёдаги энг кўҳна ва давлатчилик тарихи энг қадимий халқлардан биридир.
Дунёни бошқарган, энг буюк империяларни, хусусан, ҳозирги Хитой, Ўрусия, Мўғулистон, барча туркий давлатлар, Афғонистон, Грузия, Арманистон, Эрон ҳудудларини ўз ичига олган Буюк Турк хоқонлиги, Қорахонийлар, Темурийлар, Салжуқийлар, Бобурийлар империяларини яратган халқ.
Бугунги кунда умумий сони 300 миллиондан ошади. Улар тарқалган ҳудуд — 40 миллион квадрат километрга яқин.
Жумладан, Ўзбекистонда — 35-36 миллион, Туркияда — 70-75 миллион, Эронда — 35 миллионга яқин, Хитойда — 25-30 миллион атрофида, Ўрусияда 30 миллиондан зиёд, Қозоғистонда 15 миллион, Озарбойжонда 10 миллион, Туркманистонда 6,5 миллионга яқин, Афғонистонда 7 миллион атрофида, Қирғизистонда 6 миллион, Тожикистонда 3 миллион атрофида туркий халқлар яшайди.
АҚШ, Германия, Саудия Арабистони, Канада давлатларида ҳам Алп Эр Тўнга авлодлари кўпчиликни ташкил этади.
21 та туркий халқ ўзининг адабий тилига эга.
Бугун Туркий Давлатлар Ташкилоти каби тузилмалар туркий элларни янада жипслаштиришга хизмат қилмоқда.
Агар Туркий халқлар ва мамлакатлар бир мушт бўлиб бирлашса, аҳил-иноқ бўлса, дунёдаги бирорта куч, ёвуз ва босқинчилик кайфиятига эга бирор давлат унга бас келолмайди.
Миллий ўзлик ва бирлик туйғуси қалбларимизда устувор бўлғай.
Абдузуҳур Абдуазизовнинг "Тиллар оламига саёҳат" китоби ва интернет манбалари асосида тайёрланди.
Туркийлар дунёдаги энг кўҳна ва давлатчилик тарихи энг қадимий халқлардан биридир.
Дунёни бошқарган, энг буюк империяларни, хусусан, ҳозирги Хитой, Ўрусия, Мўғулистон, барча туркий давлатлар, Афғонистон, Грузия, Арманистон, Эрон ҳудудларини ўз ичига олган Буюк Турк хоқонлиги, Қорахонийлар, Темурийлар, Салжуқийлар, Бобурийлар империяларини яратган халқ.
Бугунги кунда умумий сони 300 миллиондан ошади. Улар тарқалган ҳудуд — 40 миллион квадрат километрга яқин.
Жумладан, Ўзбекистонда — 35-36 миллион, Туркияда — 70-75 миллион, Эронда — 35 миллионга яқин, Хитойда — 25-30 миллион атрофида, Ўрусияда 30 миллиондан зиёд, Қозоғистонда 15 миллион, Озарбойжонда 10 миллион, Туркманистонда 6,5 миллионга яқин, Афғонистонда 7 миллион атрофида, Қирғизистонда 6 миллион, Тожикистонда 3 миллион атрофида туркий халқлар яшайди.
АҚШ, Германия, Саудия Арабистони, Канада давлатларида ҳам Алп Эр Тўнга авлодлари кўпчиликни ташкил этади.
21 та туркий халқ ўзининг адабий тилига эга.
Бугун Туркий Давлатлар Ташкилоти каби тузилмалар туркий элларни янада жипслаштиришга хизмат қилмоқда.
Агар Туркий халқлар ва мамлакатлар бир мушт бўлиб бирлашса, аҳил-иноқ бўлса, дунёдаги бирорта куч, ёвуз ва босқинчилик кайфиятига эга бирор давлат унга бас келолмайди.
Миллий ўзлик ва бирлик туйғуси қалбларимизда устувор бўлғай.
Абдузуҳур Абдуазизовнинг "Тиллар оламига саёҳат" китоби ва интернет манбалари асосида тайёрланди.
13.02.202517:19
Бир марта кўрган афзал
Ўзбекистон Қаҳрамони, халқ шоири Эркин ВОҲИД қўлёзмаси.
Ўзбекистон Қаҳрамони, халқ шоири Эркин ВОҲИД қўлёзмаси.
14.02.202514:34
Куйгили гаплар
Ўзбек қўшиқчи-шоирларининг бахтига яхшиям "кўз", "сўз" ва "юз" сўзлари яратилган экан.
Ўткир Болта
Ўзбек қўшиқчи-шоирларининг бахтига яхшиям "кўз", "сўз" ва "юз" сўзлари яратилган экан.
Ўткир Болта
11.02.202516:33
Асил кўмчу сўзларим
“СОНДИРАМОҚ” ВА “ТЕНТИРАМОҚ” ФЕ'ЛЛАРИ ҲАҚИДА
Тил фақат ширин сўзлардан иборат эмас. Дакки-дашном руҳидаги, аччиқ-тизиқ, эшитса от ҳуркадиган сўз ва иборалар ҳам нутқнинг ажралмас бўлаги ҳисобланади.
Тилимиздаги “сондирамоқ” ёки “сандирамоқ” ҳамда “тентирамоқ” сўзлари бунга мисол.
Ўзбек тилининг изоҳли луғатига кўра, “сандирамоқ” ва “сандироқламоқ” фе'ллари бекор, бемақсад санқиб, дайдиб юрмоқ, санғимоқ, тентирамоқ ма'ноларини англатади.
Бу фикрга қўшилиш мумкин, лекин кўпгина шеваларимизда у алжимоқ ёки алжирамоқ, бема'ни гапларни гапирмоқ деган ма'ноларда қўлланади.
Масалан, биз тарафларда, ичиб олиб, ҳар хил гапларни вайсаётган кишига катталар: “Кўп сондирама-да, бориб ухла” дейди. Бу “Кўп алжираяпсан” дегани.
“Девону луғотит-турк”да “санриди” фе'ли – “алжиди” деб изоҳланган. Бу айнан ҳозирги “сандиради”нинг қадимий шакли бўлса керак, чунки Қошғарий бобо “Эсруг санриди” – “Маст алжиди” деган жумлани мисол қилиб келтирган.
Ҳозирги тилимизда “тентимоқ ёки тентирамоқ” деган сўз бор. У ЎТИЛда “сандирамоқ”қа нисбат берилган “бекор, бемақсад санқиб, дайдиб юрмоқ, санғимоқ” деган ма'ноларни билдиради.
“Болам, кўп тентирамай, тезроқ уйга қайт” дейди оналаримиз кўчага чиқиб кетаётган ўйинқароқ ўғилларига.
Мен “Девон”да “тенриди” деган сўзга дуч келиб, у бугунги “тентиради”нинг ўзи эмасмикан, деб ўйлаб қолдим. Чунки унинг ма'носи “айланди” экан, “айланмоқ” билан “дайдиб юрмоқ” ўртасида эса яқинлик йўқ эмас. Фақат бирида ижобий, иккинчисида салбий бўёқдорлик бор, холос.
“Айланиб юрибди” – яхши ма'нода, у “сайр қиляпти”, “томоша қилиб юрибди” дегани.
“Тентираб юрибди” ҳам “айланиб юриш”ни билдиради, фақат сал салбийроқ ма'нода, “бемақсад айланиб юриш”га нисбатан қўлланади.
Лекин Қошғарий бобонинг гувоҳлик беришича, эски ўзбек тилида “тенриди” фақат ижобий ма'нода ишлатилган экан.
Мисол: “Анинг боши тенриди” – “Унинг боши айланди”.
“СОНДИРАМОҚ” ВА “ТЕНТИРАМОҚ” ФЕ'ЛЛАРИ ҲАҚИДА
Тил фақат ширин сўзлардан иборат эмас. Дакки-дашном руҳидаги, аччиқ-тизиқ, эшитса от ҳуркадиган сўз ва иборалар ҳам нутқнинг ажралмас бўлаги ҳисобланади.
Тилимиздаги “сондирамоқ” ёки “сандирамоқ” ҳамда “тентирамоқ” сўзлари бунга мисол.
Ўзбек тилининг изоҳли луғатига кўра, “сандирамоқ” ва “сандироқламоқ” фе'ллари бекор, бемақсад санқиб, дайдиб юрмоқ, санғимоқ, тентирамоқ ма'ноларини англатади.
Бу фикрга қўшилиш мумкин, лекин кўпгина шеваларимизда у алжимоқ ёки алжирамоқ, бема'ни гапларни гапирмоқ деган ма'ноларда қўлланади.
Масалан, биз тарафларда, ичиб олиб, ҳар хил гапларни вайсаётган кишига катталар: “Кўп сондирама-да, бориб ухла” дейди. Бу “Кўп алжираяпсан” дегани.
“Девону луғотит-турк”да “санриди” фе'ли – “алжиди” деб изоҳланган. Бу айнан ҳозирги “сандиради”нинг қадимий шакли бўлса керак, чунки Қошғарий бобо “Эсруг санриди” – “Маст алжиди” деган жумлани мисол қилиб келтирган.
Ҳозирги тилимизда “тентимоқ ёки тентирамоқ” деган сўз бор. У ЎТИЛда “сандирамоқ”қа нисбат берилган “бекор, бемақсад санқиб, дайдиб юрмоқ, санғимоқ” деган ма'ноларни билдиради.
“Болам, кўп тентирамай, тезроқ уйга қайт” дейди оналаримиз кўчага чиқиб кетаётган ўйинқароқ ўғилларига.
Мен “Девон”да “тенриди” деган сўзга дуч келиб, у бугунги “тентиради”нинг ўзи эмасмикан, деб ўйлаб қолдим. Чунки унинг ма'носи “айланди” экан, “айланмоқ” билан “дайдиб юрмоқ” ўртасида эса яқинлик йўқ эмас. Фақат бирида ижобий, иккинчисида салбий бўёқдорлик бор, холос.
“Айланиб юрибди” – яхши ма'нода, у “сайр қиляпти”, “томоша қилиб юрибди” дегани.
“Тентираб юрибди” ҳам “айланиб юриш”ни билдиради, фақат сал салбийроқ ма'нода, “бемақсад айланиб юриш”га нисбатан қўлланади.
Лекин Қошғарий бобонинг гувоҳлик беришича, эски ўзбек тилида “тенриди” фақат ижобий ма'нода ишлатилган экан.
Мисол: “Анинг боши тенриди” – “Унинг боши айланди”.
07.02.202517:54
Эшитишимча, бугун сун'ий идрок ривожланаётган эмиш. Ше'р, ҳикоя, ҳатто роман ёзармиш.
Ёзса ёзар. Аммо ёзиш билан ёзишда фарқ бор-да. Мен дунёдаги жамики сун'ий идрок тўдалашиб кучанса ҳам, айтайлик, Абдураҳмон Акбар (1962 — 2015)нинг юракдан ёзган ярим сатрига тенг нарса ёза олишига ишонмайман.(Инсонча айтганда, нақ бели синиб кетар!)
Қалб, туйғу мукаррам инсонга ато этилган. Сун'ий идрок ўз номи билан сун'ий — ясамалигича қолади. Ундан бошқа мақсадларда фойдаланган ма'қул. Адабиёт — буткул бошқа олам.
Кўнгил маҳсули бўлган ше'рдан баҳра олинг, азизлар.
ЁЛҒИЗ ФАРЗАНД
Кўчага сув сепганин кўриб,
Қиқирлашиб ўтишди қизлар.
Юрар экан ҳовли супуриб,
Пиқирлашиб ўтишди қизлар.
Тушликдан сўнг анҳор бўйида
Ювганида чойнак-пиёла,
Каримжонни “қизбола” дея
Мазах қилди уч-тўртта бола.
Парво қилмай қочириқларга,
Барисига силкиганча қўл,
Сумкасини кўтарганича,
Дўкон сари шошмай олар йўл.
Йўлда аҳвол сўраганларга
“...Тинчлик”, дея сўйлар эди у.
Сўйларди-ю юраги хаста –
Онасини ўйлар эди у...
Абдураҳмон АКБАР
Ёзса ёзар. Аммо ёзиш билан ёзишда фарқ бор-да. Мен дунёдаги жамики сун'ий идрок тўдалашиб кучанса ҳам, айтайлик, Абдураҳмон Акбар (1962 — 2015)нинг юракдан ёзган ярим сатрига тенг нарса ёза олишига ишонмайман.(Инсонча айтганда, нақ бели синиб кетар!)
Қалб, туйғу мукаррам инсонга ато этилган. Сун'ий идрок ўз номи билан сун'ий — ясамалигича қолади. Ундан бошқа мақсадларда фойдаланган ма'қул. Адабиёт — буткул бошқа олам.
Кўнгил маҳсули бўлган ше'рдан баҳра олинг, азизлар.
ЁЛҒИЗ ФАРЗАНД
Кўчага сув сепганин кўриб,
Қиқирлашиб ўтишди қизлар.
Юрар экан ҳовли супуриб,
Пиқирлашиб ўтишди қизлар.
Тушликдан сўнг анҳор бўйида
Ювганида чойнак-пиёла,
Каримжонни “қизбола” дея
Мазах қилди уч-тўртта бола.
Парво қилмай қочириқларга,
Барисига силкиганча қўл,
Сумкасини кўтарганича,
Дўкон сари шошмай олар йўл.
Йўлда аҳвол сўраганларга
“...Тинчлик”, дея сўйлар эди у.
Сўйларди-ю юраги хаста –
Онасини ўйлар эди у...
Абдураҳмон АКБАР
03.02.202519:00
Асил кўмчу сўзларим
САМАРҚАНД ҚИШЛОҚ ШЕВАЛАРИДАГИ БА'ЗИ СЎЗЛАР
Серчил — синчков, кузатувчан
Ангидик — анқов
Ингир — индамас
Пишак — мушук
Курра, тойхар — хўтик
Сатил — челак, пақир
Томоқсов — очкўз
Кайпанг — ҳовлиқма, шошқалоқ
Гуппи — мақтанчоқ, биров мақтаса, гуппайиб шишадиган кимса
Қиламиқ — юпқа, билинар-билинмас (қорга нисбатан ишлатилганини эшитганман. Масалан, қиламиққина қор — ерни сал оқартирган қор.
https://t.me/Eshmonmalla
САМАРҚАНД ҚИШЛОҚ ШЕВАЛАРИДАГИ БА'ЗИ СЎЗЛАР
Серчил — синчков, кузатувчан
Ангидик — анқов
Ингир — индамас
Пишак — мушук
Курра, тойхар — хўтик
Сатил — челак, пақир
Томоқсов — очкўз
Кайпанг — ҳовлиқма, шошқалоқ
Гуппи — мақтанчоқ, биров мақтаса, гуппайиб шишадиган кимса
Қиламиқ — юпқа, билинар-билинмас (қорга нисбатан ишлатилганини эшитганман. Масалан, қиламиққина қор — ерни сал оқартирган қор.
https://t.me/Eshmonmalla
08.02.202518:46
08.02.202518:46
Сиз соғинган қўшиқ
30.01.202508:05
Томир
НЎҒАЙЛАР КИМЛАР?
Нўғайлар – туркий халқ. Тили – туркий тилнинг қипчоқ лаҳжаси.
Асосан Кафказ, Идилбўйи (Волгабўйи) ҳудудлари ва Марказий Осиёнинг шимоли-ғарбида яшайди. Туркияда юз минг нафардан зиёд нўғай бор. Уларнинг кўпи 1917 йилги инқилобдан сўнг Иккинчи жаҳон уруши даврида қочиб борганлар авлоди. Қозоғистон, Ўзбекистон, Руминия, Болгария давлатларида ҳам нўғай диаспораси бор.
Ҳозирги кунда дунёда нўғайлар сони 300 минг нафардан кўп. Қизиғи, бу ҳисобларда фақат паспортига нўғай ёзилган одамлар қайд этилган. Қозоқ, қирғиз, қорақалпоқлар орасида ҳам нўғай уруғлари мавжуд, уларнинг келиб чиқиши Нўғай ўрдаси ва нўғай миллати билан боғлиқ.
Турмуш тарзи
Нўғайлар азалдан чорвадор бўлган. Улар асосан ўтовларда яшаган. Евроосиё бўйлаб тарқалиш ареали кенг бўлгани учун ўтовлари ҳам хилма-хил.
Европа ҳудудидаги нўғай ўтовлари керагасининг баландилиги билан ажралиб туради. Улар Шарқ ўтовларига нисбатан чиройлироқ бўлган ва ичкариси ҳам европача нақшлар билан безатилган. Ўтовлар қаерда бўлишидан қат’и назар, тепасига уруғининг тамғаси қўйилган.
Ҳунармандчилик кенг ривожланган. Гилам тўқиш, кийиз босиш, турли кийимлар тикиш, айниқса от анжомлари ясашда нўғайлар уста бўлган. Бу қардошларимиз ясаган эгар ва қамчилар Марказий Осиё ва Европада машҳур бўлган.
Ўрислар қамчини “нагайка” дейиши ҳам шундан “Нагайка” аслида нўғойи дегани.
Нўғай таомлари
Нўғайлар асосан сутли, гўштли, хамирли овқатларни хуш кўради. Сутли таомлардан ширчой, ювирт (йогурт), айрон, қимиз, бўза кўп исте’мол қилинади. От гўштидан қази, тўлдурма (дудланган қази) ва қовирмиш (қовурилган қази) тайёрлашади. Э’тиборли меҳмонлар учун тузланган қўй калла (каллапойча) тортилган.
Нўғайча – ўзбекча ба’зи сўз ва иборалар
Батыр – ботир
Ауыл – овул
Қар – қор
Сўғыс – уруш, жанг
Қыс – қиз
Ассаляму алейкум! – Ассалому алайкум!
Исан-амансызба? – Эсон-омонмисиз?
Эртенг яхшы бўлсын! – Хайрли тонг!
Кун яхшы бўлсын! – Хайрли кун!
Кеш яхшы бўлсын! – Хайрли кеч
Анвар БЎРОН
(“Ма’навий ҳаёт” журналининг
2024 йил 4-сонидан олинди)
НЎҒАЙЛАР КИМЛАР?
Нўғайлар – туркий халқ. Тили – туркий тилнинг қипчоқ лаҳжаси.
Асосан Кафказ, Идилбўйи (Волгабўйи) ҳудудлари ва Марказий Осиёнинг шимоли-ғарбида яшайди. Туркияда юз минг нафардан зиёд нўғай бор. Уларнинг кўпи 1917 йилги инқилобдан сўнг Иккинчи жаҳон уруши даврида қочиб борганлар авлоди. Қозоғистон, Ўзбекистон, Руминия, Болгария давлатларида ҳам нўғай диаспораси бор.
Ҳозирги кунда дунёда нўғайлар сони 300 минг нафардан кўп. Қизиғи, бу ҳисобларда фақат паспортига нўғай ёзилган одамлар қайд этилган. Қозоқ, қирғиз, қорақалпоқлар орасида ҳам нўғай уруғлари мавжуд, уларнинг келиб чиқиши Нўғай ўрдаси ва нўғай миллати билан боғлиқ.
Турмуш тарзи
Нўғайлар азалдан чорвадор бўлган. Улар асосан ўтовларда яшаган. Евроосиё бўйлаб тарқалиш ареали кенг бўлгани учун ўтовлари ҳам хилма-хил.
Европа ҳудудидаги нўғай ўтовлари керагасининг баландилиги билан ажралиб туради. Улар Шарқ ўтовларига нисбатан чиройлироқ бўлган ва ичкариси ҳам европача нақшлар билан безатилган. Ўтовлар қаерда бўлишидан қат’и назар, тепасига уруғининг тамғаси қўйилган.
Ҳунармандчилик кенг ривожланган. Гилам тўқиш, кийиз босиш, турли кийимлар тикиш, айниқса от анжомлари ясашда нўғайлар уста бўлган. Бу қардошларимиз ясаган эгар ва қамчилар Марказий Осиё ва Европада машҳур бўлган.
Ўрислар қамчини “нагайка” дейиши ҳам шундан “Нагайка” аслида нўғойи дегани.
Нўғай таомлари
Нўғайлар асосан сутли, гўштли, хамирли овқатларни хуш кўради. Сутли таомлардан ширчой, ювирт (йогурт), айрон, қимиз, бўза кўп исте’мол қилинади. От гўштидан қази, тўлдурма (дудланган қази) ва қовирмиш (қовурилган қази) тайёрлашади. Э’тиборли меҳмонлар учун тузланган қўй калла (каллапойча) тортилган.
Нўғайча – ўзбекча ба’зи сўз ва иборалар
Батыр – ботир
Ауыл – овул
Қар – қор
Сўғыс – уруш, жанг
Қыс – қиз
Ассаляму алейкум! – Ассалому алайкум!
Исан-амансызба? – Эсон-омонмисиз?
Эртенг яхшы бўлсын! – Хайрли тонг!
Кун яхшы бўлсын! – Хайрли кун!
Кеш яхшы бўлсын! – Хайрли кеч
Анвар БЎРОН
(“Ма’навий ҳаёт” журналининг
2024 йил 4-сонидан олинди)
04.02.202514:10
Афсус
"ҚЎРИҚ ЕР"ЛАР
Мен бугун бир университетнинг 2-курс талабалари билан учрашиб, суҳбатлашиб қолдим ва... даҳшатга тушдим. Фикр-тушунча, дунёқараш 4-синф даражасида тўхтаб қолгандек. Худди бузуқ соат милларидек... Яримида чет тилидан ва бошқа турли фанлардан сертификат бор, аммо фикрлаш — нол. Турли-туман танловларда ғолиб чиққанлари бор, аммо билим йўқ.
Э, оғайинлар, фарзандларимизнинг дунёқарашини ўстирайлиг-эй. Мактабга, лицейга, университетга қуруқ қатнамай, нимадир олсин. Репетиторга бориб, қуруқдан-қуруқ тест ёдлаб, имтиҳонга ҳозирлик кўравермасдан, чинакамига ўқиб, илм ўрганишсин-эй. Кейинги пайтда авж олаётган
сертификатлар балосидан, репетиторлар ғавғосидан, дипломпарастлик дардидан қутқариш керак бу авлодни. Расво дарсликлар исканжасидан озод қилайлик бу бечораларни.
Қўшиқчи, санъаткор ниқобидаги шайтонлар нағмасидан қутқарайлик. Яхши кинолар кўриб улғайишсин, китоб ўқишсин, ҳақиқий санъат дурдоналаридан баҳраманд бўлиб ўсишсин.
Миллатимизни танишсин, кимлигимизни англашсин.
"Доғ тегмаган", қўриқ ер бўлиб ётган мияларига илму маърифат уруғларини қадайлик.
Тарбияжон ҳам энажонисини излаб кетганига а-анча бўлиб қолган. Уни ҳам ўз ўрнига қайтарайлик.
"ҚЎРИҚ ЕР"ЛАР
Мен бугун бир университетнинг 2-курс талабалари билан учрашиб, суҳбатлашиб қолдим ва... даҳшатга тушдим. Фикр-тушунча, дунёқараш 4-синф даражасида тўхтаб қолгандек. Худди бузуқ соат милларидек... Яримида чет тилидан ва бошқа турли фанлардан сертификат бор, аммо фикрлаш — нол. Турли-туман танловларда ғолиб чиққанлари бор, аммо билим йўқ.
Э, оғайинлар, фарзандларимизнинг дунёқарашини ўстирайлиг-эй. Мактабга, лицейга, университетга қуруқ қатнамай, нимадир олсин. Репетиторга бориб, қуруқдан-қуруқ тест ёдлаб, имтиҳонга ҳозирлик кўравермасдан, чинакамига ўқиб, илм ўрганишсин-эй. Кейинги пайтда авж олаётган
сертификатлар балосидан, репетиторлар ғавғосидан, дипломпарастлик дардидан қутқариш керак бу авлодни. Расво дарсликлар исканжасидан озод қилайлик бу бечораларни.
Қўшиқчи, санъаткор ниқобидаги шайтонлар нағмасидан қутқарайлик. Яхши кинолар кўриб улғайишсин, китоб ўқишсин, ҳақиқий санъат дурдоналаридан баҳраманд бўлиб ўсишсин.
Миллатимизни танишсин, кимлигимизни англашсин.
"Доғ тегмаган", қўриқ ер бўлиб ётган мияларига илму маърифат уруғларини қадайлик.
Тарбияжон ҳам энажонисини излаб кетганига а-анча бўлиб қолган. Уни ҳам ўз ўрнига қайтарайлик.
31.01.202516:24
Хазина
НЎҒАЙ МАҚОЛЛАРИ
Яхшы ман сўйлесанг балга секер қатқандай,
Яман ман сўйлесенг ийтке суек атқандай.
Яхши билан гаплашсанг болга шакар қўшгандай,
Ёмон билан гаплашсанг итга суяк отгандай.
Яхшы кўргенен айтар,
Яман бергенин айтар.
Яхши кўрганин айтар,
Ёмон берганин айтар.
Яманнынг таяғы сегиз: бири тиймесе, бири тиер.
Ёмоннинг таёғи саккизта: бири тегмаса, бири тегар.
Манба: “Ма’навий ҳаёт” журнали,
2024 йил 4-сон
https://t.me/Eshmonmalla
НЎҒАЙ МАҚОЛЛАРИ
Яхшы ман сўйлесанг балга секер қатқандай,
Яман ман сўйлесенг ийтке суек атқандай.
Яхши билан гаплашсанг болга шакар қўшгандай,
Ёмон билан гаплашсанг итга суяк отгандай.
Яхшы кўргенен айтар,
Яман бергенин айтар.
Яхши кўрганин айтар,
Ёмон берганин айтар.
Яманнынг таяғы сегиз: бири тиймесе, бири тиер.
Ёмоннинг таёғи саккизта: бири тегмаса, бири тегар.
Манба: “Ма’навий ҳаёт” журнали,
2024 йил 4-сон
https://t.me/Eshmonmalla
05.02.202514:33
Асил кўмчу сўзларим
“АЛПОМИШ” ДОСТОНИДА УЧРАЙДИГАН БА’ЗИ СЎЗ ВА ИБОРАЛАР
Жавлик – ялпи, ёппасига
Касратки – калтакесак
Тиклаб – тикилиб қараб
Дўнмоқ – айланмоқ, қайтмоқ
Шобир – товуш, шарпа
Қўр – тўп, тўда
Чача – от оёғининг пастки қисмида туёққа қараб ўсган сочоқ қил
Чуйда – бошнинг орқа суяги
Ит йиқилиш – беихтиёр равишда одатдаги ҳолатдан бошқа бир ҳолатга кириш
Қиз сўйлатар – келиннинг розилиги сўралганда, уни рози бўлишга ундовчи кайвони
“АЛПОМИШ” ДОСТОНИДА УЧРАЙДИГАН БА’ЗИ СЎЗ ВА ИБОРАЛАР
Жавлик – ялпи, ёппасига
Касратки – калтакесак
Тиклаб – тикилиб қараб
Дўнмоқ – айланмоқ, қайтмоқ
Шобир – товуш, шарпа
Қўр – тўп, тўда
Чача – от оёғининг пастки қисмида туёққа қараб ўсган сочоқ қил
Чуйда – бошнинг орқа суяги
Ит йиқилиш – беихтиёр равишда одатдаги ҳолатдан бошқа бир ҳолатга кириш
Қиз сўйлатар – келиннинг розилиги сўралганда, уни рози бўлишга ундовчи кайвони
Көбірек мүмкіндіктерді ашу үшін кіріңіз.
