से पुनः पोस्ट किया:
Inekas | انعکاس



19.04.202515:57
🔵 در جستوجوی راه حل سوم: «عینیت و بیطرفی در مطالعات اسلامی»
🔵معرفی نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴
مسألۀ شگفت و پرتکراری که امروزه در تحقیقات جدید مطالعات اسلامی بسیار به چشم میخورد-از جمله در برخی تحقیقاتی که در همین کانال انعکاس بازتاب داده شده- این است که چرا محققان دربارۀ یک موضوع مشخص با دادههای کمابیش یکسان، به نتایج کاملا متفاوت و بعضا متضادی میرسند. آیا این اتفاق طبیعی است؟ اگر بله، کدام نتیجه به امر واقع نزدیکتر است؟ اگر نه، مشکل کجاست؟ آیا مشکل از تعصب یکی از طرفین است؟ اصلا آیا میتوان بیطرف بود و بیطرفانه به واقعیتهای تاریخی نزدیک شد؟ اگر بله، چه طور؟
دغدغۀ اصلی هر محقق تاریخ اسلام این است که در تاریخ اسلام واقعا چه اتفاقی افتاده است. تمام روشهای تاریخی-انتقادی به این امید بسط داده شدهاند تا افراد با رویکردهای مختلف بتوانند بر روی استنتاجهای خود، با هم تفاهم کنند. به همین خاطر در رویکردهای مرسوم تاریخی-انتقادی، اصرار بر آن است که هیچ پیشفرض الهیاتی مفروض گرفته نشود، منابع معاصرِ یک رویداد به منابع متاخرتر ترجیح داده شود، منابع غیراسلامی به مثابۀ «منابعی بیطرف» و تحقیقاتِ با برچسب «تاریخی-انتقادی»، به مثابهٔ «تحقیقاتی بیطرف» انگاشته شود.
اما تحقیقات انتقادی سالهای اخیر، از این واقعیت تکاندهنده پرده برداشت که بسیاری از منابع معاصر و بیرونی (غیر اسلامی)، مملو از سوگیریها و برداشتهای ذهنی، ناقص و مغرضانه هستند و نمیتوان اصلی جهانشمول مبنی بر ترجیح منابع بیرونی و معاصر را مفروض گرفت.
همچنین مطالعات انتقادی دهۀ ۶۰ میلادی و به تبع آن، تأملات ادوارد سعید دربارۀ مطالعات «استشراقی» نیز، این دغدغه را بیش از پیش پررنگ کرد که مختصات خود پژوهشگر و جایگاه او، چه طور در نتایج تحقیقاتش موثر است. با این وصف، آیا میتوان به تحقیقات غربی به مثابۀ «تحقیقات بیطرفانه» امید بست؟ از آن طرف، آیا کنار گذاشتن تمام تحقیقات جدید و رجوع به سنت اسلامی به مثابۀ «تنها برداشت اصیل»، ممکن و مطلوب است و بازگشت به عقب نیست؟
آیا باید به دنبال راه سومی بود؟
علاوه بر این، گذر زمان نشان داد ادعای «کنارنهادن پیشفرضهای الهیاتی»، معمولا راهگشا نبوده و حتی بعضا رهزن بوده است. چرا که تأملات تحلیلی دقیق نشان داده که از طرفی روشهای تاریخی-انتقادی نیز عاری از پیشفرض نبوده و از طرف دیگر، صرف پیشفرض داشتن نیز مانع نزدیک شدن به واقعیت نیست. اما همچنان مهم است بدانیم در یک مطالعۀ تاریخی-انتقادی: چگونه میبایست برای تغییر پیشفرضها گشوده بود؟ چه نوع پیشفرضهایی را کجا باید کنار گذاشت و کجا نباید نگران بود؟ منابع معاصر و بیرونی، کجا ارزش بیشتری دارند و کجا بیارزش هستند؟
🔴 انعکاس، با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف، مدرسۀ بهاری پیشِ رو را طراحی کرده تا این مناقشات را روایت کند و مسیر حرکت به سوی راهحل(های) سوم را نشان دهد و جعبهابزاری مفهومی برای کاربست این ملاحظات در مطالعات اسلامی به دست دهد.
تجربهٔ پیشین ما در انعکاس و نیز پژوهشهای اخیر نیز این را نشان میدهند که صرف آشنایی با روششناسیهای مختلف، بدون داشتن نقشهای کلی از مبانی مفهومی آنها چندان موثر نیست. ارائهها و کارگاههای مدرسۀ بهاری انعکاس به این منظور طراحی شدند تا این نقشه را به دست پژوهشگران و خوانندگان مطالعات اسلامی بدهد و آنها را از نزدیک با این چالشها و مدلهای جدید آشنا سازد.
🔵 در مدرسۀ بهاری امسال، ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه دو فعالیت کارگاهی برنامهریزی شده است:
🔵در بخش آموزشی، ۱۰ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بینالمللی در سه محور موضوعی به ارائه میپردازند که فهرست عناوین این ارائهها در پوستر بالا آمده است.
🔵در بخش کارگاهی، مخاطبین در گروههایی تقسیمبندی میشوند که تمرکز آن مصداق یا اثری شاخص مربوط به یکی از محورهای دوره است. محتواها همراه با اطلاعات کتابشناختی مربوط به هر پنل از پیش به صورت دفترچه و کتابِ ترجمه شده، در اختیار مخاطبین قرار میگیرد. شرکتکنندگان با انتخاب محور مورد علاقهشان، با تمرکز بر یک اثر شاخص در آن حوزه، در یک فعالیت مناظرهای یا همتایانشان از گروههای دیگر شرکت خواهند کرد.
🎓 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنمای مدرسه رجوع کنید.
🗓 چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف
🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکهسازی و تعامل علمی
📍 امکان نگهداری از کودکان
⏲ مهلت ثبتنام: تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
🌐 برای ثبتنام به وبسایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas
🔵 در جستوجوی راه حل سوم: «عینیت و بیطرفی در مطالعات اسلامی»
🔵معرفی نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴
مسألۀ شگفت و پرتکراری که امروزه در تحقیقات جدید مطالعات اسلامی بسیار به چشم میخورد-از جمله در برخی تحقیقاتی که در همین کانال انعکاس بازتاب داده شده- این است که چرا محققان دربارۀ یک موضوع مشخص با دادههای کمابیش یکسان، به نتایج کاملا متفاوت و بعضا متضادی میرسند. آیا این اتفاق طبیعی است؟ اگر بله، کدام نتیجه به امر واقع نزدیکتر است؟ اگر نه، مشکل کجاست؟ آیا مشکل از تعصب یکی از طرفین است؟ اصلا آیا میتوان بیطرف بود و بیطرفانه به واقعیتهای تاریخی نزدیک شد؟ اگر بله، چه طور؟
دغدغۀ اصلی هر محقق تاریخ اسلام این است که در تاریخ اسلام واقعا چه اتفاقی افتاده است. تمام روشهای تاریخی-انتقادی به این امید بسط داده شدهاند تا افراد با رویکردهای مختلف بتوانند بر روی استنتاجهای خود، با هم تفاهم کنند. به همین خاطر در رویکردهای مرسوم تاریخی-انتقادی، اصرار بر آن است که هیچ پیشفرض الهیاتی مفروض گرفته نشود، منابع معاصرِ یک رویداد به منابع متاخرتر ترجیح داده شود، منابع غیراسلامی به مثابۀ «منابعی بیطرف» و تحقیقاتِ با برچسب «تاریخی-انتقادی»، به مثابهٔ «تحقیقاتی بیطرف» انگاشته شود.
اما تحقیقات انتقادی سالهای اخیر، از این واقعیت تکاندهنده پرده برداشت که بسیاری از منابع معاصر و بیرونی (غیر اسلامی)، مملو از سوگیریها و برداشتهای ذهنی، ناقص و مغرضانه هستند و نمیتوان اصلی جهانشمول مبنی بر ترجیح منابع بیرونی و معاصر را مفروض گرفت.
همچنین مطالعات انتقادی دهۀ ۶۰ میلادی و به تبع آن، تأملات ادوارد سعید دربارۀ مطالعات «استشراقی» نیز، این دغدغه را بیش از پیش پررنگ کرد که مختصات خود پژوهشگر و جایگاه او، چه طور در نتایج تحقیقاتش موثر است. با این وصف، آیا میتوان به تحقیقات غربی به مثابۀ «تحقیقات بیطرفانه» امید بست؟ از آن طرف، آیا کنار گذاشتن تمام تحقیقات جدید و رجوع به سنت اسلامی به مثابۀ «تنها برداشت اصیل»، ممکن و مطلوب است و بازگشت به عقب نیست؟
آیا باید به دنبال راه سومی بود؟
علاوه بر این، گذر زمان نشان داد ادعای «کنارنهادن پیشفرضهای الهیاتی»، معمولا راهگشا نبوده و حتی بعضا رهزن بوده است. چرا که تأملات تحلیلی دقیق نشان داده که از طرفی روشهای تاریخی-انتقادی نیز عاری از پیشفرض نبوده و از طرف دیگر، صرف پیشفرض داشتن نیز مانع نزدیک شدن به واقعیت نیست. اما همچنان مهم است بدانیم در یک مطالعۀ تاریخی-انتقادی: چگونه میبایست برای تغییر پیشفرضها گشوده بود؟ چه نوع پیشفرضهایی را کجا باید کنار گذاشت و کجا نباید نگران بود؟ منابع معاصر و بیرونی، کجا ارزش بیشتری دارند و کجا بیارزش هستند؟
🔴 انعکاس، با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف، مدرسۀ بهاری پیشِ رو را طراحی کرده تا این مناقشات را روایت کند و مسیر حرکت به سوی راهحل(های) سوم را نشان دهد و جعبهابزاری مفهومی برای کاربست این ملاحظات در مطالعات اسلامی به دست دهد.
تجربهٔ پیشین ما در انعکاس و نیز پژوهشهای اخیر نیز این را نشان میدهند که صرف آشنایی با روششناسیهای مختلف، بدون داشتن نقشهای کلی از مبانی مفهومی آنها چندان موثر نیست. ارائهها و کارگاههای مدرسۀ بهاری انعکاس به این منظور طراحی شدند تا این نقشه را به دست پژوهشگران و خوانندگان مطالعات اسلامی بدهد و آنها را از نزدیک با این چالشها و مدلهای جدید آشنا سازد.
🔵 در مدرسۀ بهاری امسال، ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه دو فعالیت کارگاهی برنامهریزی شده است:
🔵در بخش آموزشی، ۱۰ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بینالمللی در سه محور موضوعی به ارائه میپردازند که فهرست عناوین این ارائهها در پوستر بالا آمده است.
🔵در بخش کارگاهی، مخاطبین در گروههایی تقسیمبندی میشوند که تمرکز آن مصداق یا اثری شاخص مربوط به یکی از محورهای دوره است. محتواها همراه با اطلاعات کتابشناختی مربوط به هر پنل از پیش به صورت دفترچه و کتابِ ترجمه شده، در اختیار مخاطبین قرار میگیرد. شرکتکنندگان با انتخاب محور مورد علاقهشان، با تمرکز بر یک اثر شاخص در آن حوزه، در یک فعالیت مناظرهای یا همتایانشان از گروههای دیگر شرکت خواهند کرد.
🎓 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنمای مدرسه رجوع کنید.
🗓 چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف
🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکهسازی و تعامل علمی
📍 امکان نگهداری از کودکان
⏲ مهلت ثبتنام: تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
🌐 برای ثبتنام به وبسایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
🔵@Inekas
16.04.202516:35
📚 #معرفی_مجله
🔺مجله بینالمللی اسلام در آسیا: دین، فرهنگها، تاریخها، پیوندها
🔺 International Journal of Islam in Asia: Religion, Cultures, Histories, Connections
مجله بینالمللی اسلام در آسیا: دین، فرهنگها، تاریخها، پیوندها (IJIA) یک نشریه علمی-پژوهشی با داوری همتا است که پژوهشهای مرتبط با اسلام و مسلمانان در قاره آسیا و همچنین جوامع آسیایی دور از وطن (دیاسپورا) را به چاپ میرساند. این مجله بستری برای کاوش در جلوههای گوناگون اسلام آسیایی و فرهنگها، تاریخها و ارتباطات مسلمانان در سراسر این قاره پهناور فراهم میکند. این مجله با بهرهگیری از رویکردهای میانرشتهای، حوزههای گوناگونی چون تاریخ، انسانشناسی، مطالعات دینی، مطالعات اسلامی، مطالعات فرهنگ مادی، تاریخ هنر، جامعهشناسی و مطالعات جنسیت را گرد هم میآورد.
مجله بینالمللی اسلام در آسیا از رویکردهای میانرشتهای به موضوعات که دیدگاهها و روشهای نو در مطالعه اسلامها در آسیا – چه در سطح فرامنطقهای و چه در مقیاسهای بسیار محلی از نظر دامنه و تأثیر – ارائه میکند، بهویژه استقبال میکند از جمله: آیینها و مناسک عبادی، جهانیشدن و پیوندهای فرامنطقهای، پویاییهای روابط میاندینی، جنسیت، فرهنگهای ادبی و نسخ خطی، فرهنگهای مادی و حسی، فضا و مکان، شیوههای اجرایی و نمایشی، مکاتب و شاخههای مختلف کلامی و فقهی، و همچنین جنبشهای ایدئولوژیک و اصلاحی.
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبانهای اروپایی
@Islamicstudies
🔺مجله بینالمللی اسلام در آسیا: دین، فرهنگها، تاریخها، پیوندها
🔺 International Journal of Islam in Asia: Religion, Cultures, Histories, Connections
مجله بینالمللی اسلام در آسیا: دین، فرهنگها، تاریخها، پیوندها (IJIA) یک نشریه علمی-پژوهشی با داوری همتا است که پژوهشهای مرتبط با اسلام و مسلمانان در قاره آسیا و همچنین جوامع آسیایی دور از وطن (دیاسپورا) را به چاپ میرساند. این مجله بستری برای کاوش در جلوههای گوناگون اسلام آسیایی و فرهنگها، تاریخها و ارتباطات مسلمانان در سراسر این قاره پهناور فراهم میکند. این مجله با بهرهگیری از رویکردهای میانرشتهای، حوزههای گوناگونی چون تاریخ، انسانشناسی، مطالعات دینی، مطالعات اسلامی، مطالعات فرهنگ مادی، تاریخ هنر، جامعهشناسی و مطالعات جنسیت را گرد هم میآورد.
مجله بینالمللی اسلام در آسیا از رویکردهای میانرشتهای به موضوعات که دیدگاهها و روشهای نو در مطالعه اسلامها در آسیا – چه در سطح فرامنطقهای و چه در مقیاسهای بسیار محلی از نظر دامنه و تأثیر – ارائه میکند، بهویژه استقبال میکند از جمله: آیینها و مناسک عبادی، جهانیشدن و پیوندهای فرامنطقهای، پویاییهای روابط میاندینی، جنسیت، فرهنگهای ادبی و نسخ خطی، فرهنگهای مادی و حسی، فضا و مکان، شیوههای اجرایی و نمایشی، مکاتب و شاخههای مختلف کلامی و فقهی، و همچنین جنبشهای ایدئولوژیک و اصلاحی.
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبانهای اروپایی
@Islamicstudies
16.03.202506:31
📚 #معرفی_کتاب #تازههای_نشر
🔺تواتر در اندیشه اسلامی: نقل، یقین و راستکیشی
🔺 Tawātur in Islamic Thought: Transmission, Certitude and Orthodoxy
👈🏻 نویسنده: Suheil Laher
👈🏻 ناشر: Edinburgh University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9781399510813
معرفی ناشر
تواتر به این مفهوم است که اگر اطلاعات از مجاری متعدد و مستقلی به دست آید، یقینآور خواهد بود. کتاب حاضر میکوشد سیر تاریخی پیدایش و کاربرد مفهوم تواتر را در شاخههای مختلف دانش اسلامی، با نگاهی به پژوهشهای دانشگاهی غرب و مباحثات خود محققان مسلمان، واکاوی کند.
این کتاب در این مسیر، به پرسشهای مهمی در اندیشه اسلامی، از جمله قطعیت معرفتی، اجماع علمی، و نسبت عقلگرایی با نقلگرایی، میپردازد. در نهایت، به این پرسش کلیدی میرسد که علمای مسلمان تا چه حد از مفهوم تواتر برای ترسیم مرزهای اسلام و تعیین حدود راستکیشی اسلامی بهره بردهاند.
این کتاب نشان میدهد که اکثر اندیشمندان مسلمان، صرفنظر از گرایشهای فرقهای، به درک مشترکی از یک راستکیشی دولایه رسیدهاند که با دو سطح تواتر متناظر است: لایهی بیرونی که شامل همهی کسانی میشود که به اصول بنیادین اسلام باور دارند و لایهی درونی که محدودتر و اختصاصیتر است.
فهرست مطالب:
مقدمه: تواتر چیست؟
۱) نگاهی به تاریخ: پیشزمینه و سیر تحول
۲) کلام اسلامی: تواتر، سدی در برابر خطا
۳) علم حدیث: اعتبار یک روایت
۴) فقه اسلامی: در جستجوی قطعیت
۵) قرآن و قرائات: وضوح و ابهامات
۶) آثار حدیثی: سیر تحول تواتر
۷) راستکیشی: حلقههای درونی و چتر فراگیر
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبانهای اروپایی
@Islamicstudies
🔺تواتر در اندیشه اسلامی: نقل، یقین و راستکیشی
🔺 Tawātur in Islamic Thought: Transmission, Certitude and Orthodoxy
👈🏻 نویسنده: Suheil Laher
👈🏻 ناشر: Edinburgh University Press
👈🏻 سال انتشار : (2024)
👈🏻شابک: 9781399510813
معرفی ناشر
تواتر به این مفهوم است که اگر اطلاعات از مجاری متعدد و مستقلی به دست آید، یقینآور خواهد بود. کتاب حاضر میکوشد سیر تاریخی پیدایش و کاربرد مفهوم تواتر را در شاخههای مختلف دانش اسلامی، با نگاهی به پژوهشهای دانشگاهی غرب و مباحثات خود محققان مسلمان، واکاوی کند.
این کتاب در این مسیر، به پرسشهای مهمی در اندیشه اسلامی، از جمله قطعیت معرفتی، اجماع علمی، و نسبت عقلگرایی با نقلگرایی، میپردازد. در نهایت، به این پرسش کلیدی میرسد که علمای مسلمان تا چه حد از مفهوم تواتر برای ترسیم مرزهای اسلام و تعیین حدود راستکیشی اسلامی بهره بردهاند.
این کتاب نشان میدهد که اکثر اندیشمندان مسلمان، صرفنظر از گرایشهای فرقهای، به درک مشترکی از یک راستکیشی دولایه رسیدهاند که با دو سطح تواتر متناظر است: لایهی بیرونی که شامل همهی کسانی میشود که به اصول بنیادین اسلام باور دارند و لایهی درونی که محدودتر و اختصاصیتر است.
فهرست مطالب:
مقدمه: تواتر چیست؟
۱) نگاهی به تاریخ: پیشزمینه و سیر تحول
۲) کلام اسلامی: تواتر، سدی در برابر خطا
۳) علم حدیث: اعتبار یک روایت
۴) فقه اسلامی: در جستجوی قطعیت
۵) قرآن و قرائات: وضوح و ابهامات
۶) آثار حدیثی: سیر تحول تواتر
۷) راستکیشی: حلقههای درونی و چتر فراگیر
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبانهای اروپایی
@Islamicstudies
20.01.202515:38
📚 #معرفی_کتاب
🔺مسلمانان در اسپانیا، ۱۴۹۲-۱۸۱۴: زندگی و مذاکره در دیار کافران
🔺 Muslims in Spain, 1492-1814: Living and Negotiating in the Land of the Infidel
👈🏻 نویسنده: Eloy Martín-Corrales
👈🏻 ناشر: BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2020)
👈🏻شابک: 9789004443761
معرفی ناشر
نویسنده در این کتاب، روابط میان اسپانیا و مسلمانان را از اواخر قرن پانزدهم تا قرن هجدهم، که دورهای پر از کشمکشهای پیوسته بود، بررسی میکند. با این حال، در آن دوران، هزاران مسلمان در اسپانیا حضور داشتند؛ از سفیران و تاجران گرفته تا تبعیدیان، نوکیشان و مسافران. راهبردهای مذاکرهایشان و حمایتهایی که از هردو سوی مدیترانه دریافت میکردند، نشان میدهد که مناسبات اسپانیاییها و مسلمانان بر پایهی مصلحتاندیشی سیاسی و رویکردی عملگرایانه استوار بوده و همین امر منجر به ایجاد پیوندهای سیاسی و اقتصادی عمیقی میان آنان شد. این روابط، پس از انعقاد معاهدات صلح میان اسپانیا و کشورهای مسلمان در سالهای ۱۷۶۷ تا ۱۷۹۱، گسترش فراوانی یافت. این کتاب برای پژوهشگران و علاقهمندان به تاریخ روابط سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی میان اسپانیا و کشورهای مسلمان مغرب و خاورمیانه در اوایل دوران مدرن، خواندنی و مفید خواهد بود.
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبانهای اروپایی
@Islamicstudies
🔺مسلمانان در اسپانیا، ۱۴۹۲-۱۸۱۴: زندگی و مذاکره در دیار کافران
🔺 Muslims in Spain, 1492-1814: Living and Negotiating in the Land of the Infidel
👈🏻 نویسنده: Eloy Martín-Corrales
👈🏻 ناشر: BRILL
👈🏻 سال انتشار : (2020)
👈🏻شابک: 9789004443761
معرفی ناشر
نویسنده در این کتاب، روابط میان اسپانیا و مسلمانان را از اواخر قرن پانزدهم تا قرن هجدهم، که دورهای پر از کشمکشهای پیوسته بود، بررسی میکند. با این حال، در آن دوران، هزاران مسلمان در اسپانیا حضور داشتند؛ از سفیران و تاجران گرفته تا تبعیدیان، نوکیشان و مسافران. راهبردهای مذاکرهایشان و حمایتهایی که از هردو سوی مدیترانه دریافت میکردند، نشان میدهد که مناسبات اسپانیاییها و مسلمانان بر پایهی مصلحتاندیشی سیاسی و رویکردی عملگرایانه استوار بوده و همین امر منجر به ایجاد پیوندهای سیاسی و اقتصادی عمیقی میان آنان شد. این روابط، پس از انعقاد معاهدات صلح میان اسپانیا و کشورهای مسلمان در سالهای ۱۷۶۷ تا ۱۷۹۱، گسترش فراوانی یافت. این کتاب برای پژوهشگران و علاقهمندان به تاریخ روابط سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی میان اسپانیا و کشورهای مسلمان مغرب و خاورمیانه در اوایل دوران مدرن، خواندنی و مفید خواهد بود.
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبانهای اروپایی
@Islamicstudies
दिखाया गया 1 - 4 का 4
अधिक कार्यक्षमता अनलॉक करने के लिए लॉगिन करें।