کتاب فرصت

🔹... بالاخره اگر آقایان نصیحت مرا قابل استماع می‌دانند این است که لازم نیست در غزل‌سرایی در مقام محاکمه میان سعدی و حافظ برآیند؛ زیرا اگر انصاف باشد حکم نمی‌توان کرد.
باید هر دو را مغتنم شمرد و خواند و از عمر تمتع برگرفت. در بعضی احوال و برای بعضی ذوق‌ها سعدی مقدم است و برای بعضی حافظ.

🔸اما من هر وقت شعر سعدی را به خاطر می‌آورم سعدی را مقدم می‌بینم و هر زمان از غزل حافظ یاد می‌کنم حافظ را برتر می‌یابم.

🔹و اگر بخواهم از عوالم قلبی خود نسبت به این دو رادمرد تعبیری داشته نزدیک به حقیقت بکنم می‌گویم یکی مقام پدر دارد و دیگری مانند استاد است و بر سبیل تشبیه سعدی دریاست و حافظ کوه است.
کوه را با دریا از چه رو می‌توان سنجید؟

🔹حکما و علما و شعرا و فلاسفه و هنرمندان بزرگ، تعلق به نوع بشر و تمام کر‌ه‌ی زمین دارند و کسی حق مباهات به هم‌نوعی و هم‌نژادی آنان دارد که لیاقت فایده بردن از آثار خامه‌ی نتایج فکر و قریحه‌ی آنان را داشته باشد.

🔸نهصد سال است که مقبر‌ه‌ی ابن‌سینا در همدان است و عده‌ای از اهل همدان هر روزه از کنار آن گذشته‌اند ولی از او چه فهمیده‌اند؟ ....به قول یکی از رفقای صاحب ذوق و صاحب معرفتم: بسیار مضحک است که فلان برزگر بلخی یا بخارایی یا طهرانی یا همدانی که اصلا نمی‌داند شیخ [ابن سینا] رمال بوده یا طبیب یا وزیر بوده یا جادوگر و شعبده‌باز بوده، و نمی‌داند که «فیلسوف» نام یک مارک اتومبیل است یا نوعی سماور، خود را به حجة‌الحق، شرف‌الملک، شیخ‌الرئیس، امام الحکماء نزدیک‌تر بداند تا مثلاً مادموازل گوشُن فرانسوی که در ناف فرنگستان چندین سال از عمر خود را صرف مطالعه‌ی آثار و تهیه رسائل و مقالات درباره‌ی افکار او می‌کند.