The Stranger
27.02.202514:41
Erkin Aʼzam – "Bayramdan boshqa kunlar"
Asarni o'qiyapman-u, maktab davrim, g'o'r bolaligim yodimga tushaverdi. Sovet davridagi o'zbek adabiyotini o'sha paytlarda o'qib chiqqandim. Kitoblardagi manzaralar qandaydir qo'l yetmas, jozibali tuyulardi. Endi kirib kelgan rangli televizorlar, videomagnitofonlar, bog'larda erkin qo'l ushlashib yuradigan talabalar, ijara uylardagi sarguzashtlar, oliftalik ramzi bo'lgan jigulilar, boylik ramzi bo'lgan volgalar... Bari yodimga tushdi.
Asarga tez kirishib keta olmadim. Xuddi bu narsalar eskirganday, o'z ahamiyatini, dolzarbligini yo'qotganday... Ikki yuz sahifadan oshiqroq kitobning teng yarmini bir hafta-o'n kunga cho'zdim. Qolgan yarmini esa bir o'tirishda tugatib qo'ydim. Asar bir ushladi-yu, tugatmagunimcha qo'yvormadi. Qandaydir sog'inch, o'kinch paydo qildi yuragimda. Dastlab uzuq-yuluq, yengil tuyulgan syujet tobora teranlashib, dardlilashib bordi.
Orzusiz inson bormikin? Menimcha, eng odmi, eng kaltabin, eng notavon odamning ham kattami kichik orzulari, bu hayotdan kutuvlari bo'ladi. Gohida eng muhim pallada noto'g'ri qaror qilamiz, ko'pincha esa o'sha muhim palla bilan to'qnashmaymiz. Hayot qarshimizga boshqa mayda masalalarni chiqaradi va ularni yechish bilan andarmon bo'lamiz. Shu tariqa orzumizdagi hayotdan uzoqlashaveramiz, uzoqlashaveramiz... Hatto qanday orzularimiz borligini unutib yuboramiz.
Erisha olmagandan so'ng unutgan ham ma'quldir balki. Chunki ushalmagan orzular shunday bir o'pqon hosil qiladiki, ozmi-ko'pmi erishganlaringizning barini yutib yuboradi. O'z hayotimizning xo'jayini emas, katta hayotning oddiygina murvatiga aylanib qolganimizni ilg'amaymiz. Ilg'agach esa barini o'zgartirishga jasoratimiz yetmaydi. Son mingta bahona o'ylab topamiz. Ana shu ishim hal bo'lgach barini o'zgartiraman, deymiz-u, keyinga suraveramiz.
Aslida hech biringiz o'zingiz xohlagan joyda, o'zingiz xohlagan odamlar bilan emassiz, deydi bu asar. Yo'qotganlaringiz topganlaringizdan ko'proq. Umringiz bayramdan boshqa kunlardan iborat.
@salimov_blogi
Asarni o'qiyapman-u, maktab davrim, g'o'r bolaligim yodimga tushaverdi. Sovet davridagi o'zbek adabiyotini o'sha paytlarda o'qib chiqqandim. Kitoblardagi manzaralar qandaydir qo'l yetmas, jozibali tuyulardi. Endi kirib kelgan rangli televizorlar, videomagnitofonlar, bog'larda erkin qo'l ushlashib yuradigan talabalar, ijara uylardagi sarguzashtlar, oliftalik ramzi bo'lgan jigulilar, boylik ramzi bo'lgan volgalar... Bari yodimga tushdi.
Asarga tez kirishib keta olmadim. Xuddi bu narsalar eskirganday, o'z ahamiyatini, dolzarbligini yo'qotganday... Ikki yuz sahifadan oshiqroq kitobning teng yarmini bir hafta-o'n kunga cho'zdim. Qolgan yarmini esa bir o'tirishda tugatib qo'ydim. Asar bir ushladi-yu, tugatmagunimcha qo'yvormadi. Qandaydir sog'inch, o'kinch paydo qildi yuragimda. Dastlab uzuq-yuluq, yengil tuyulgan syujet tobora teranlashib, dardlilashib bordi.
Orzusiz inson bormikin? Menimcha, eng odmi, eng kaltabin, eng notavon odamning ham kattami kichik orzulari, bu hayotdan kutuvlari bo'ladi. Gohida eng muhim pallada noto'g'ri qaror qilamiz, ko'pincha esa o'sha muhim palla bilan to'qnashmaymiz. Hayot qarshimizga boshqa mayda masalalarni chiqaradi va ularni yechish bilan andarmon bo'lamiz. Shu tariqa orzumizdagi hayotdan uzoqlashaveramiz, uzoqlashaveramiz... Hatto qanday orzularimiz borligini unutib yuboramiz.
Erisha olmagandan so'ng unutgan ham ma'quldir balki. Chunki ushalmagan orzular shunday bir o'pqon hosil qiladiki, ozmi-ko'pmi erishganlaringizning barini yutib yuboradi. O'z hayotimizning xo'jayini emas, katta hayotning oddiygina murvatiga aylanib qolganimizni ilg'amaymiz. Ilg'agach esa barini o'zgartirishga jasoratimiz yetmaydi. Son mingta bahona o'ylab topamiz. Ana shu ishim hal bo'lgach barini o'zgartiraman, deymiz-u, keyinga suraveramiz.
Aslida hech biringiz o'zingiz xohlagan joyda, o'zingiz xohlagan odamlar bilan emassiz, deydi bu asar. Yo'qotganlaringiz topganlaringizdan ko'proq. Umringiz bayramdan boshqa kunlardan iborat.
@salimov_blogi
24.02.202514:51
Men oʻz asarimni yozish o'rniga energiyamni, g'oyalarimni, hislarimni shu kanalga sochib yubordim. Buni ko'pchilik ta'kidladi. Uch yildirki, borimni shu yerga to'kdim. Bir kuni kanalni o'chirib yuborishimga bir bahya qoldi. Shunda o'ylab qoldim, shuncha narsa kuyib ketadimi? Bu yerdagi yoziqlar nafaqat o'zim uchun, balki boshqalar uchun ham qadrli bo'lib qolganligini bilaman. Kimgadir kitoblarni, kimgadir xotiralarni, kimgadir esa kimnidir eslatadi bu kanal. Barini samimiy yozganman, shu bois ular yashashga haqli. Bugun kitoblar, hislar, hayot haqidagi mulohazalarim "Zulfiqor" nomi ostida nashrdan chiqdi. Yoshligimdagi bir nechta she'riy to'plamlarimni hisobga olmasa, bu ilk mualliflik kitobim. Erkak kishi o'zidan uch narsa qoldirishi kerak, deydi eskilar: farzand, daraxt va kitob. Farzandimning va kitobimning nomi bir xil bo'ldi. Siz uchun qadrli kitoblardan biriga aylanadi degan umiddaman. Kitobni https://t.me/ZabarjadMedia dan topishingiz mumkin.
@salimov_blogi
@salimov_blogi
18.02.202513:56
Hayotning xomakisi bo'lmaydi, u yagona nusxada, betakror, deydilar-ku! Ammo unda shunday holatlar, shunday lahzalar kechadiki, keyingi bor umringiz shunga bog'liq. Bunday damlar bir-ikki martagina keladi kishiga. Yo'q, bir karragina! Ayniqsa, qiz bolaning hayotida! So'ngra qaytib kelmaydi sira.
Axir bu nima xo'rlik, bu nima degan hayot?! Itnikidan battar! It-ku, itligini qiladi, men odam bolasiman, axir! Odamdek yashashga haqqim bormi yo yo'q, o'zing ayt?
Ba'zan o'zimcha orzu qilaman: kechasi uxlab yotganimda, mayli, dala-dashtda yuradigan biror cho'ponmi yo traktorchimi kelsa-yu, uyg'onib dod solganimga qaramay, mahkam ko'rpaga o'rab opqochib ketsa yurtiga! Mayli, xunuk bo'lsin, bedavo bo'lsin! Traktor haydaydimi, mol boqadimi, mayli! Kechasi undan qoramoy hidi kelsin, tezak hidi kelsin, mayli!
Mayli, men tongda turib sigir sog'ay, tappi yopay, soydan suv olib chiqib kir yuvay, mayli! Kechqurun u horib-charchab kelsa-yu, "u ishni qilmabsan, bu ish qolibdi" deb dakki bersa, ursa ham mayli! Mayli, uzoqdagi sharpadan ham rashk qilsin, ursin, tepkilasin – bariga roziman. Faqat ko'zingga tik qarab to'g'risini gapirsa, nayrang qilmasa, aldamasa! Seni ko'rgisi kelmay qolganda ham ayab-suyab o'tirmasdan, rostini aytsa! Rozi edim, rozi edim hammasiga!
Bular-chi!.. Haygina, birortasiga tegib olib, odamga o'xshab yashayin desam, endi kimga kerakman? Boshiga uradimi meni? O'zi tuzukroq yigit ham qolmagan. Borlari, mana, senga o'xshab, allaqachon uylangan, bola-chaqali. Boshqalari – mirquruq boyvachchalar, otasi olib bergan mashinasi bilan gerdayishgani gerdayishgan, jazmanlikdan boshqasiga yaramaydi.
E, bezdim hammasidan! To'yib bo'ldim bu shahridan ham, bu siyqa basharalardan ham!.. Men o'zi nimani orzu qilardim, nimaga intildim? Mana, oqibati – hech narsa, hech narsa, hech narsa... puch ekan bari!
"Bayramdan boshqa kunlar"
Erkin Aʼzam
@salimov_blogi
Axir bu nima xo'rlik, bu nima degan hayot?! Itnikidan battar! It-ku, itligini qiladi, men odam bolasiman, axir! Odamdek yashashga haqqim bormi yo yo'q, o'zing ayt?
Ba'zan o'zimcha orzu qilaman: kechasi uxlab yotganimda, mayli, dala-dashtda yuradigan biror cho'ponmi yo traktorchimi kelsa-yu, uyg'onib dod solganimga qaramay, mahkam ko'rpaga o'rab opqochib ketsa yurtiga! Mayli, xunuk bo'lsin, bedavo bo'lsin! Traktor haydaydimi, mol boqadimi, mayli! Kechasi undan qoramoy hidi kelsin, tezak hidi kelsin, mayli!
Mayli, men tongda turib sigir sog'ay, tappi yopay, soydan suv olib chiqib kir yuvay, mayli! Kechqurun u horib-charchab kelsa-yu, "u ishni qilmabsan, bu ish qolibdi" deb dakki bersa, ursa ham mayli! Mayli, uzoqdagi sharpadan ham rashk qilsin, ursin, tepkilasin – bariga roziman. Faqat ko'zingga tik qarab to'g'risini gapirsa, nayrang qilmasa, aldamasa! Seni ko'rgisi kelmay qolganda ham ayab-suyab o'tirmasdan, rostini aytsa! Rozi edim, rozi edim hammasiga!
Bular-chi!.. Haygina, birortasiga tegib olib, odamga o'xshab yashayin desam, endi kimga kerakman? Boshiga uradimi meni? O'zi tuzukroq yigit ham qolmagan. Borlari, mana, senga o'xshab, allaqachon uylangan, bola-chaqali. Boshqalari – mirquruq boyvachchalar, otasi olib bergan mashinasi bilan gerdayishgani gerdayishgan, jazmanlikdan boshqasiga yaramaydi.
E, bezdim hammasidan! To'yib bo'ldim bu shahridan ham, bu siyqa basharalardan ham!.. Men o'zi nimani orzu qilardim, nimaga intildim? Mana, oqibati – hech narsa, hech narsa, hech narsa... puch ekan bari!
"Bayramdan boshqa kunlar"
Erkin Aʼzam
@salimov_blogi
14.02.202516:06
Koʻchalarga suv sepaman,
Yor kelganda chang boʻlmasin... deydi qoʻshiqda. Koʻryapsizmi, bir vaqtlar qanaqa sevishgan.
@salimov_blogi
Yor kelganda chang boʻlmasin... deydi qoʻshiqda. Koʻryapsizmi, bir vaqtlar qanaqa sevishgan.
@salimov_blogi
12.02.202516:32
Uni tashlab ketmang.
06.02.202515:10
Stendal – "Qizil va qora"
Men bu kitobni ancha yil avval armiyadaligimda oʻqib chiqqandim. Xonada oʻzi sanoqli kitob bor edi, yupqaroqlari allaqachon egalarini topgandi. Vaqtni oʻldirish uchun shundan boshqa variant qolmagandi. Oʻzi zerikishdan qochib oʻqigan boʻlsam-da, kitob battar zeriktirgandi. Kitob yoqmagani uchunmi, na boshi, na oxiri yodimda qolgan, kimdir oʻzi bu asar nima haqida deb soʻraguday boʻlsa, "Uni sevamanmi, yoʻq-yoʻq, buni sevamanmi?" deb yuruvchi beqaror yigit haqida deb qoʻya qolardim.
Vaqt sinovidan bejizga oʻtmagandir, balki oʻshanda issiq havo va biqiq muhit ongimni xiralashtirgandir, degan gumonda qayta oʻqidim. Mutolaa yana zerikarli kechdi.
Avvalgi safar gʻashimga tekkan masalani bu safar nihoyatda tabiiy qabul qildim. Ya'ni sevgidagi ikkilanishni. Oʻzini tahlil qila oladigan odam, sevgi borasidagi adashishlarini hech boʻlmasa oʻzining oldida tan oladi. Gohida biriga koʻngil qoʻyib, usiz oʻlib qolaman, deb oʻylaysiz. Biroq vaqt oʻtib uni koʻrgani koʻzimiz, otgani oʻqimiz qolmaydi. Gohida bir inson bilan munosabatda boʻla turib, boshqasiga nisbatan ham iliqlik his qilamiz. Stendal inson tabiatidagi mana shu jihatlarni tahlil qilib, muhabbat haqida alohida risola ham yozgan ekan. "Qizil va qora"da oʻsha nazariyasiga badiiy toʻn kiydirgan boʻlsa, ne ajab. Jyulen chin muhabbat va shunchaki havas arosatida adashadi.
Jyulen Sorelning muhabbatlari fonida Stendal Napoleondan keyingi Fransiyani, burjuaziya va zodagonlar oʻrtasidagi ziddiyatlarni, jamiyatning siyosat va din bilan chalkash munosabatlarini tasvirlaydi. Bunda psixologik realizmdan foydalanadi. Jyulen Martin Iden kabi quyi tabaqadan yuqori tabaqaga intiladi. Biroq unda Martindagi kabi toza qalb, vijdon, samimiy havas, ixlos yoʻq edi. Jyulen eng boshidanoq oʻzi intilayotgan jamiyatdan nafratlanardi, uning har bir harakati ostida pastkash niyatlar yotardi.
Nega qizil va qora? Qizil Napoleon davri, jang, harbiy yurishlar, qora esa cherkov, monarxiya ramzi. Yoki romantik yondashsak, qizil ehtiros, visol, qora esa ayriliq, oʻlim ramzi.
"Qizil va qora" oʻqimasa ham boʻladigan kam sonli klassik asarlardan biri. Bunga sabab shunchaki menga yoqmaganimi? Yoʻq. Asarda kamchiliklar bisyor.
Asar dinamikasi juda sust. Ortiqcha detallar haddan ziyoda koʻp. Bosh qahramonning xarakteridagi mantiqsizliklar shundoq boʻrtib turadi. Harakatlari bir-biriga toʻgʻri kelmaydi, yetarlicha asoslanmaydi. Ikkinchi darajali qahramonlar umuman ochib berilmagan, ayni shu kamchiligi boshqa klassik asarlar oldida "Qizil va qora"ning sayozligini koʻrsatib bergan. Boshqalar faqat Jyulenning atrofidagi yordamchi detal sifatida tanlangani sezilib qoladi. Garchi roman realistik adabiyot sirasiga kirsada, unda romantizm ruhi ufurib turadi. Muallif realistik asar yozmoqchi boʻlgan, biroq qahramonlarning xarakteri, qarorlari, ayniqsa asar yakuni oʻsha davrda urfdan qolib borayotgan romantizmga tortib ketadi. Stendalning oʻzi Napoleon muxlisi boʻlgani uchun qoʻmondonga nisbatan simpatiyasini asarga majburlab qoʻshadi. Birinchi qismda Napoleonga muhhabati Jyulen uchun hayot-mamot masalasi sifatida koʻtariladi, keyingi qismlarda esa bu shunchaki unutib yuboriladi.
Stendal gazetada ikki ayolning boshini aylantirib, soʻng oʻlimga hukm qilingan yigit haqidagi maqolani oʻqib, "Qizil va qora"ni yozish fikriga tushadi. Asarning poydevori oʻsha maqola ustiga quriladi, muallifning qoʻshimchalari esa poydevorga yopishmagani juda sezilib qolgan. Xullas, "Qizil va qora" shunchaki oʻz davrini koʻrsatib bergani uchungina qiymatli, badiiy jihatdan esa nihoyatda boʻsh va zerikarli. Ikki marta oʻqigan odamning fikriga ishonavering.
@salimov_blogi
Men bu kitobni ancha yil avval armiyadaligimda oʻqib chiqqandim. Xonada oʻzi sanoqli kitob bor edi, yupqaroqlari allaqachon egalarini topgandi. Vaqtni oʻldirish uchun shundan boshqa variant qolmagandi. Oʻzi zerikishdan qochib oʻqigan boʻlsam-da, kitob battar zeriktirgandi. Kitob yoqmagani uchunmi, na boshi, na oxiri yodimda qolgan, kimdir oʻzi bu asar nima haqida deb soʻraguday boʻlsa, "Uni sevamanmi, yoʻq-yoʻq, buni sevamanmi?" deb yuruvchi beqaror yigit haqida deb qoʻya qolardim.
Vaqt sinovidan bejizga oʻtmagandir, balki oʻshanda issiq havo va biqiq muhit ongimni xiralashtirgandir, degan gumonda qayta oʻqidim. Mutolaa yana zerikarli kechdi.
Avvalgi safar gʻashimga tekkan masalani bu safar nihoyatda tabiiy qabul qildim. Ya'ni sevgidagi ikkilanishni. Oʻzini tahlil qila oladigan odam, sevgi borasidagi adashishlarini hech boʻlmasa oʻzining oldida tan oladi. Gohida biriga koʻngil qoʻyib, usiz oʻlib qolaman, deb oʻylaysiz. Biroq vaqt oʻtib uni koʻrgani koʻzimiz, otgani oʻqimiz qolmaydi. Gohida bir inson bilan munosabatda boʻla turib, boshqasiga nisbatan ham iliqlik his qilamiz. Stendal inson tabiatidagi mana shu jihatlarni tahlil qilib, muhabbat haqida alohida risola ham yozgan ekan. "Qizil va qora"da oʻsha nazariyasiga badiiy toʻn kiydirgan boʻlsa, ne ajab. Jyulen chin muhabbat va shunchaki havas arosatida adashadi.
Jyulen Sorelning muhabbatlari fonida Stendal Napoleondan keyingi Fransiyani, burjuaziya va zodagonlar oʻrtasidagi ziddiyatlarni, jamiyatning siyosat va din bilan chalkash munosabatlarini tasvirlaydi. Bunda psixologik realizmdan foydalanadi. Jyulen Martin Iden kabi quyi tabaqadan yuqori tabaqaga intiladi. Biroq unda Martindagi kabi toza qalb, vijdon, samimiy havas, ixlos yoʻq edi. Jyulen eng boshidanoq oʻzi intilayotgan jamiyatdan nafratlanardi, uning har bir harakati ostida pastkash niyatlar yotardi.
Nega qizil va qora? Qizil Napoleon davri, jang, harbiy yurishlar, qora esa cherkov, monarxiya ramzi. Yoki romantik yondashsak, qizil ehtiros, visol, qora esa ayriliq, oʻlim ramzi.
"Qizil va qora" oʻqimasa ham boʻladigan kam sonli klassik asarlardan biri. Bunga sabab shunchaki menga yoqmaganimi? Yoʻq. Asarda kamchiliklar bisyor.
Asar dinamikasi juda sust. Ortiqcha detallar haddan ziyoda koʻp. Bosh qahramonning xarakteridagi mantiqsizliklar shundoq boʻrtib turadi. Harakatlari bir-biriga toʻgʻri kelmaydi, yetarlicha asoslanmaydi. Ikkinchi darajali qahramonlar umuman ochib berilmagan, ayni shu kamchiligi boshqa klassik asarlar oldida "Qizil va qora"ning sayozligini koʻrsatib bergan. Boshqalar faqat Jyulenning atrofidagi yordamchi detal sifatida tanlangani sezilib qoladi. Garchi roman realistik adabiyot sirasiga kirsada, unda romantizm ruhi ufurib turadi. Muallif realistik asar yozmoqchi boʻlgan, biroq qahramonlarning xarakteri, qarorlari, ayniqsa asar yakuni oʻsha davrda urfdan qolib borayotgan romantizmga tortib ketadi. Stendalning oʻzi Napoleon muxlisi boʻlgani uchun qoʻmondonga nisbatan simpatiyasini asarga majburlab qoʻshadi. Birinchi qismda Napoleonga muhhabati Jyulen uchun hayot-mamot masalasi sifatida koʻtariladi, keyingi qismlarda esa bu shunchaki unutib yuboriladi.
Stendal gazetada ikki ayolning boshini aylantirib, soʻng oʻlimga hukm qilingan yigit haqidagi maqolani oʻqib, "Qizil va qora"ni yozish fikriga tushadi. Asarning poydevori oʻsha maqola ustiga quriladi, muallifning qoʻshimchalari esa poydevorga yopishmagani juda sezilib qolgan. Xullas, "Qizil va qora" shunchaki oʻz davrini koʻrsatib bergani uchungina qiymatli, badiiy jihatdan esa nihoyatda boʻsh va zerikarli. Ikki marta oʻqigan odamning fikriga ishonavering.
@salimov_blogi
Deleted27.02.202519:06
27.02.202512:47
Boʻydoq bukblogerning kanali – @rakhmonalievs_blog.
Deleted24.02.202515:22
24.02.202507:42
#premyera #sotuvda
Kitobxonlarimiz bisotida bugungi kunda kitob haqidagi vazmin mulohazalar kam, ularning bir to‘plam holida jamlangani esa barmoq bilan sanarli.
E’tiboringizga havola etilayotgan «Zulfiqor» nomi bilan chop etilayotgan taqrizlar, kichik esselar va iqtiboslardan jamlangan ushbu kitob Ilhom Salimovning hozirgi adabiy jarayonni sinchkovlik kuzatayotganidan darak beradi.
Muqova: qattiq
Narxi: 55 000 so‘m
28-fevralgacha chegirma narxida: 50 000 soʻm
🔊Buyurtma uchun: @sotuv_zabarjad
🔸Zabarjad Media – eng yaxshisini ilinamiz!
Men kitob o‘qimaydigan odamning hislariga ishonmayman
Kitobxonlarimiz bisotida bugungi kunda kitob haqidagi vazmin mulohazalar kam, ularning bir to‘plam holida jamlangani esa barmoq bilan sanarli.
E’tiboringizga havola etilayotgan «Zulfiqor» nomi bilan chop etilayotgan taqrizlar, kichik esselar va iqtiboslardan jamlangan ushbu kitob Ilhom Salimovning hozirgi adabiy jarayonni sinchkovlik kuzatayotganidan darak beradi.
Sahifalari soni:272 bet
Muqova: qattiq
Narxi: 55 000 so‘m
28-fevralgacha chegirma narxida: 50 000 soʻm
🔊Buyurtma uchun: @sotuv_zabarjad
🔸Zabarjad Media – eng yaxshisini ilinamiz!
17.02.202519:34
14.02.202515:04
U sevgan qoʻshiqlarni eshitasiz, u sevgan kinolarni koʻrasiz, u sevgan kitoblarni oʻqiysiz. U yomon koʻrgan odamlarni yomon koʻrib qolasiz. Qoʻl ushlashib yurgandan soʻng, uning ifori ketmasin deya qoʻlingizni yuvmay yurasiz. Mana shu sevgi.
@salimov_blogi
@salimov_blogi
11.02.202516:41
Ba'zi kishilar haqida soʻz yuritganda suhbatdoshimizga ikki ogʻiz tushuntirib oʻtishimizga toʻgʻri keladi. Birinchidan, suhbatdoshimiz u kishini tanimasligi mumkin. Ikkinchidan, u kishi haqida aytiladigan koʻp gab boʻlmagani bunga imkon beradi. Baʼzilar haqida esa hech qanday kirish soʻzi-yu tanishtiruvlarsiz gap boshlab ketilaveradi. Chunki, birinchidan, suhbatdoshimiz uni taniydi. Ikkinchidan, u haqda aytiladigan gap shu qadar koʻpki, birini aytsa boshqasi qolib ketayotganday tuyulaveradi, tanishtiruvning oʻzi aytmoqchi boʻlgan gapimizdan uzayib ketadi.
Jaloliddin Rumiy mana shunday zotlardan. Ismining oʻziyoq tanishtiruv vazifasini oʻtaydi. U haqda hatto ilm va mutolaadan uzoq kishi ham nimadir eshitgan, nimadir biladi. Hech yoʻq, iqtiboslarini qaydadir uchratgan. Hayoti davomida koʻp eshitgan purhikmat gaplarning ildizi Rumiy asarlariga borib taqalashini, balki bilar, balki bilmas. Rumiy ijodiy merosi nechogʻlik ogʻir tosh bosmasin, u haqda yozilgan kitoblar, ta'rif-u tavsiflar undan-da ziyoda. Shu tufayli muhtaram kitobxon ilmiga ishonch bildirgan holda tarjimayi holga toʻxtalmaymiz.
Inson baʼzan boʻshliqqa tushib qoladi. Hayotini zavq-u shavq tark etadi. Tanlagan yoʻli xatoligini anglab yetadi. Yangi yoʻllarga esa oshiqmay qoʻyadi. Ongini badbin oʻylar oʻrgimchak toʻriday qoplaydi, xuddi qalbini rutubat qoplagani kabi. Men Rumiy bilan mana shunday davrda tanishganman. Goʻyo zimiston tunda baland daraxtdan yiqilib, pajmurda tanim chirigan yaproqlarga qorishib yotganida quyoshning ilk nurlari yangligʻ hayot umidini olib kelgandi Rumiyning satrlari. Barcha illatlarim ildiziga bolta urib, umrim oʻrmonida poʻpanak bosib yotgan fazilatlarimga yashillik baxsh etgandi. Dastlab qalbimni, soʻngra odamlar bilan munosabatlarimni isloh qilgandi. Men endi oldingi odam emasdim. Zotan, Rumiyni oʻqigan kishi oʻzgarmasdan qolmaydi.
Peshonaga yozilgan ekanki, oradan shuncha yil oʻtib, nafaqat Rumiy haqida yozilgan, balki Rumiy qalamiga mansub kitobni ham tilimizga oʻgirish nasib qildi. "Fihi ma fih" arabcha ifoda boʻlib, bizda mazkur asar "Ichindagi ichindadur" nomi bilan mashhur. Umumiyroq qilib aytsa, "Neki mavjud boʻlsa – Undandir" degan maʼnoni beradi. Hajman eng kichiklaridan biri boʻlishiga qaramay, dunyoning eng koʻp tilga tarjima qilingan, eng mashhur asaridir bu. Ona tilimizga ham bundan burun oʻgirilgan. Oʻsha tarjima shuncha yil davomida xalqimiz maʼnaviyatini boyitishda ozmi-koʻpmi xizmat qildi. Mukammallik faqat Yaratganga xos. Mazkur tarjimada oldingi tarjimada yoʻl qoʻyilgan bir qator kamchiliklar toʻgʻrilandi, tashlab ketilgan joylar qoʻshildi, oʻquvchiga yordamchi boʻladigan izohlar kiritildi. Bizdan oʻtgan kamchiliklarni keyingi avlod toʻgʻrilaydi degan umiddamiz. Shu yoʻsinda mukammallikka da'vo qilolmasak-da, unga yaqin mehnat mahsuli kitobxonlarga taqdim etildi.
@salimov_blogi
Jaloliddin Rumiy mana shunday zotlardan. Ismining oʻziyoq tanishtiruv vazifasini oʻtaydi. U haqda hatto ilm va mutolaadan uzoq kishi ham nimadir eshitgan, nimadir biladi. Hech yoʻq, iqtiboslarini qaydadir uchratgan. Hayoti davomida koʻp eshitgan purhikmat gaplarning ildizi Rumiy asarlariga borib taqalashini, balki bilar, balki bilmas. Rumiy ijodiy merosi nechogʻlik ogʻir tosh bosmasin, u haqda yozilgan kitoblar, ta'rif-u tavsiflar undan-da ziyoda. Shu tufayli muhtaram kitobxon ilmiga ishonch bildirgan holda tarjimayi holga toʻxtalmaymiz.
Inson baʼzan boʻshliqqa tushib qoladi. Hayotini zavq-u shavq tark etadi. Tanlagan yoʻli xatoligini anglab yetadi. Yangi yoʻllarga esa oshiqmay qoʻyadi. Ongini badbin oʻylar oʻrgimchak toʻriday qoplaydi, xuddi qalbini rutubat qoplagani kabi. Men Rumiy bilan mana shunday davrda tanishganman. Goʻyo zimiston tunda baland daraxtdan yiqilib, pajmurda tanim chirigan yaproqlarga qorishib yotganida quyoshning ilk nurlari yangligʻ hayot umidini olib kelgandi Rumiyning satrlari. Barcha illatlarim ildiziga bolta urib, umrim oʻrmonida poʻpanak bosib yotgan fazilatlarimga yashillik baxsh etgandi. Dastlab qalbimni, soʻngra odamlar bilan munosabatlarimni isloh qilgandi. Men endi oldingi odam emasdim. Zotan, Rumiyni oʻqigan kishi oʻzgarmasdan qolmaydi.
Peshonaga yozilgan ekanki, oradan shuncha yil oʻtib, nafaqat Rumiy haqida yozilgan, balki Rumiy qalamiga mansub kitobni ham tilimizga oʻgirish nasib qildi. "Fihi ma fih" arabcha ifoda boʻlib, bizda mazkur asar "Ichindagi ichindadur" nomi bilan mashhur. Umumiyroq qilib aytsa, "Neki mavjud boʻlsa – Undandir" degan maʼnoni beradi. Hajman eng kichiklaridan biri boʻlishiga qaramay, dunyoning eng koʻp tilga tarjima qilingan, eng mashhur asaridir bu. Ona tilimizga ham bundan burun oʻgirilgan. Oʻsha tarjima shuncha yil davomida xalqimiz maʼnaviyatini boyitishda ozmi-koʻpmi xizmat qildi. Mukammallik faqat Yaratganga xos. Mazkur tarjimada oldingi tarjimada yoʻl qoʻyilgan bir qator kamchiliklar toʻgʻrilandi, tashlab ketilgan joylar qoʻshildi, oʻquvchiga yordamchi boʻladigan izohlar kiritildi. Bizdan oʻtgan kamchiliklarni keyingi avlod toʻgʻrilaydi degan umiddamiz. Shu yoʻsinda mukammallikka da'vo qilolmasak-da, unga yaqin mehnat mahsuli kitobxonlarga taqdim etildi.
@salimov_blogi
24.09.202412:41
"Seni oʻylasam uni unutaman, uni oʻylasam seni unutaman. Meni unutmanglar" degan edi Anvar Obidjon.
@salimov_blogi
@salimov_blogi
27.02.202511:22
Yoshligimdagi eng sevimli film edi bu. Hamon qayta-qayta koʻrib turaman. Kino kitob asosida suratga olingani ancha kech bilgandim. Xullas, shu kitobni tarjima qilgandim. Nashrdan chiqibdi. Taxmin qilganingizday, @ZabarjadMedia dan.
22.02.202515:04
"Ichindagi ichindadur" tarjimasi haqida...
Mutolaadan oldin asarga xos ba'zi jihatlarni ta'kidlab o'tishim kerak. Bu yaxlit asar emas. Maqsadli tarzda yozilmagan. Rumiyning shogirdlari, mehmonlari, yaqinlari va ba'zan o'tkinchi begonalar bilan suhbatlari, munozaralari, o'gitlarining jamlanmasi hisoblanadi. Shu bois ko'p hollarda fasllar o'rtasida bog'liqlik ko'rmaysiz, bu hatto bir faslning ichidagi xatboshilarda ham kuzatiladi. Bir mavzuda gap ketayotib, birdan butkul boshqa mavzuga o'tib ketiladi. Shuning uchun mazkur asarning ba'zi nashrlarida fasl ichidagi xatboshilar ham alohida ajratilgan, ularga nomlar berilgan. Biz ham shu yo'ldan borishni ma'qul ko'rdik.
Bir-biridan mustaqil hikoyalarning har biri alohida katta bir mavzuni qamrab oladi. Bu hikoyalar asosan tolibi ilmlar davrasida aytilgani uchun o'ta murakkab masalalarni soddagina qilib ko'rsatib beradi. Tarjimada ham shu soddalik, tushunarlilikka asosiy e'tiborni qaratdim. Mumtoz adabiyotga xos so'zlardan qochdim, tilimizda keng qo'llaniladigan so'zlarni tanladim. Bu kitob yaxlit yozma asar emas, suhbatlar yig'indisi bo'lgani bois dialog shakli va ruhini saqlab qolish muhim edi.
Tarjima jarayonida o'nlab manbalarga murojaat qildim. Mutaxassislar ko'magida arabcha, inglizcha, fransuzcha tarjimalari bilan solishtirdim. Ba'zi o'rinlarda bir matnni hamma har xil tushunganini ko'rdim, ba'zi o'rinlarda esa hamma tarjimonlarning fikri bir joydan chiqqan ekan. Mana shunday chog'ishtirishlar orqali o'quvchiga eng maqbul, eng tushunarli shaklni yetkazishga harakat qildim.
Ayniqsa asarning turk tilidagi tarjimalarining baridan imkon darajasida unumli foydalanishga harakat qildim. Har bir tarjimon asardagi yangi bir ma'noni, uning yangi qirrasini kashf qilgandi. Qo'lingizdagi kitobda barcha yutuqlarni birlashtirdim.
Ko'plab nashrlarda she'riy satrlar nasriy shaklda o'girilgandi. Jumladan, o'zbek tilidagi nashrida ham. Bu nashrda esa vaqt chig'irig'idan o'tgan ash'orlar she'riy shaklda tarjima qilindi. Qolaversa, deyarli barcha she'r va iqtiboslarning mualliflari ko'rsatildi.
Har bir diniy istilohni qo'llashdan oldin ulamolarning asarlariga, ma'ruzalariga murojaat qildim. O'zbek tilida bundan burun qanday qo'llanib kelinganiga qaradim. Qur'on oyatlarida Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning tarjimalaridan foydalandim. Xullas, tarjima jarayonida o'zim ham ko'p bilimlarga ega bo'ldim.
Shu o'rinda mazkur tarjimani boshlashga hayiqib turganimda uddalashimga ishontirgan Zabarjad Media nashriyoti jamoasiga alohida rahmat aytishim kerak. Ayni paytda qo'lingizda kitobni tutib turgan ekansiz, men tarjimani topshirganimdan so'ng ham nashriyot jamoasi kitob usitda yanada ko'p mehnat qilganiga ishonchingiz komil bo'laversin. Insoniyatning ma'naviy xazinasi bo'lmish "Ichindagi ichindadur"ni aynan Zabarjad Media nashriyoti chop etishi kitobxonlar uchun haqiqiy sovg'a bo'lishidan umidvorman.
Til-zabon odamzodga berilgan eng buyuk tuhfalardan biridir. Shu damga dovur undan-da mukammal aloqa yo'lini o'ylab topmadik. Shunga qaramay, hatto so'zning ham imkoniyati cheklangan. U qalbimizdagini har doim ham to'la bayon qilolmaydi. Qachonki ko'ngil mushtarakligi bo'lganida bir-birimizni yaxshiroq tushunamiz. Bizga mutlaqo befarq kishiga yo'llagan sevgi izhorimiz havoga uchsa, bizda ko'ngli borga aytgan ikki og'iz shirin so'zimiz sevgi izhori o'rnida qabul qilinishi mumkin. Rumiyning ilohiy ishqqa yo'g'rilgan satrlarini anglash uchun biz ham ishqdan benasib bo'lmasligimiz kerak. Umid qilamanki, ko'ngillarimiz mushtarak, hislarimiz o'xshash. Shunday ekan, sizga yoqimli mutolaa tilayman.
@salimov_blogi
Mutolaadan oldin asarga xos ba'zi jihatlarni ta'kidlab o'tishim kerak. Bu yaxlit asar emas. Maqsadli tarzda yozilmagan. Rumiyning shogirdlari, mehmonlari, yaqinlari va ba'zan o'tkinchi begonalar bilan suhbatlari, munozaralari, o'gitlarining jamlanmasi hisoblanadi. Shu bois ko'p hollarda fasllar o'rtasida bog'liqlik ko'rmaysiz, bu hatto bir faslning ichidagi xatboshilarda ham kuzatiladi. Bir mavzuda gap ketayotib, birdan butkul boshqa mavzuga o'tib ketiladi. Shuning uchun mazkur asarning ba'zi nashrlarida fasl ichidagi xatboshilar ham alohida ajratilgan, ularga nomlar berilgan. Biz ham shu yo'ldan borishni ma'qul ko'rdik.
Bir-biridan mustaqil hikoyalarning har biri alohida katta bir mavzuni qamrab oladi. Bu hikoyalar asosan tolibi ilmlar davrasida aytilgani uchun o'ta murakkab masalalarni soddagina qilib ko'rsatib beradi. Tarjimada ham shu soddalik, tushunarlilikka asosiy e'tiborni qaratdim. Mumtoz adabiyotga xos so'zlardan qochdim, tilimizda keng qo'llaniladigan so'zlarni tanladim. Bu kitob yaxlit yozma asar emas, suhbatlar yig'indisi bo'lgani bois dialog shakli va ruhini saqlab qolish muhim edi.
Tarjima jarayonida o'nlab manbalarga murojaat qildim. Mutaxassislar ko'magida arabcha, inglizcha, fransuzcha tarjimalari bilan solishtirdim. Ba'zi o'rinlarda bir matnni hamma har xil tushunganini ko'rdim, ba'zi o'rinlarda esa hamma tarjimonlarning fikri bir joydan chiqqan ekan. Mana shunday chog'ishtirishlar orqali o'quvchiga eng maqbul, eng tushunarli shaklni yetkazishga harakat qildim.
Ayniqsa asarning turk tilidagi tarjimalarining baridan imkon darajasida unumli foydalanishga harakat qildim. Har bir tarjimon asardagi yangi bir ma'noni, uning yangi qirrasini kashf qilgandi. Qo'lingizdagi kitobda barcha yutuqlarni birlashtirdim.
Ko'plab nashrlarda she'riy satrlar nasriy shaklda o'girilgandi. Jumladan, o'zbek tilidagi nashrida ham. Bu nashrda esa vaqt chig'irig'idan o'tgan ash'orlar she'riy shaklda tarjima qilindi. Qolaversa, deyarli barcha she'r va iqtiboslarning mualliflari ko'rsatildi.
Har bir diniy istilohni qo'llashdan oldin ulamolarning asarlariga, ma'ruzalariga murojaat qildim. O'zbek tilida bundan burun qanday qo'llanib kelinganiga qaradim. Qur'on oyatlarida Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusufning tarjimalaridan foydalandim. Xullas, tarjima jarayonida o'zim ham ko'p bilimlarga ega bo'ldim.
Shu o'rinda mazkur tarjimani boshlashga hayiqib turganimda uddalashimga ishontirgan Zabarjad Media nashriyoti jamoasiga alohida rahmat aytishim kerak. Ayni paytda qo'lingizda kitobni tutib turgan ekansiz, men tarjimani topshirganimdan so'ng ham nashriyot jamoasi kitob usitda yanada ko'p mehnat qilganiga ishonchingiz komil bo'laversin. Insoniyatning ma'naviy xazinasi bo'lmish "Ichindagi ichindadur"ni aynan Zabarjad Media nashriyoti chop etishi kitobxonlar uchun haqiqiy sovg'a bo'lishidan umidvorman.
Til-zabon odamzodga berilgan eng buyuk tuhfalardan biridir. Shu damga dovur undan-da mukammal aloqa yo'lini o'ylab topmadik. Shunga qaramay, hatto so'zning ham imkoniyati cheklangan. U qalbimizdagini har doim ham to'la bayon qilolmaydi. Qachonki ko'ngil mushtarakligi bo'lganida bir-birimizni yaxshiroq tushunamiz. Bizga mutlaqo befarq kishiga yo'llagan sevgi izhorimiz havoga uchsa, bizda ko'ngli borga aytgan ikki og'iz shirin so'zimiz sevgi izhori o'rnida qabul qilinishi mumkin. Rumiyning ilohiy ishqqa yo'g'rilgan satrlarini anglash uchun biz ham ishqdan benasib bo'lmasligimiz kerak. Umid qilamanki, ko'ngillarimiz mushtarak, hislarimiz o'xshash. Shunday ekan, sizga yoqimli mutolaa tilayman.
@salimov_blogi
15.02.202510:49
Tosh - beton cho'ng qoyalarda
Kabutarday yashagan qiz.
Qo'llarini yolg'izlikdan
Yelkamga jim tashlagan qiz.
Bu sevmaslik dunyosida
Xatarli ish boshlagan qiz,
Kelmaydimi ikkimizni
Baxtli - baxtli yashagimiz?
Ammo bizning ko'zimizda
To'kmoq uchun yoshimiz ko'p,
Ko'nglimizga otmoq uchun
Tilimizda toshimiz ko'p,
Go'yo hali o'lmoq uchun
Boshimiz ko'p, boshimiz ko'p.
Bo'lmasa.... O, kelmasmidi
Baxtli - baxtli yashagimiz?
Usmon Azim
@salimov_blogi
Kabutarday yashagan qiz.
Qo'llarini yolg'izlikdan
Yelkamga jim tashlagan qiz.
Bu sevmaslik dunyosida
Xatarli ish boshlagan qiz,
Kelmaydimi ikkimizni
Baxtli - baxtli yashagimiz?
Ammo bizning ko'zimizda
To'kmoq uchun yoshimiz ko'p,
Ko'nglimizga otmoq uchun
Tilimizda toshimiz ko'p,
Go'yo hali o'lmoq uchun
Boshimiz ko'p, boshimiz ko'p.
Bo'lmasa.... O, kelmasmidi
Baxtli - baxtli yashagimiz?
Usmon Azim
@salimov_blogi
14.02.202514:11
Uni birinchi marta koʻrib turibsiz-u, biroq xuddi tanishdek. Harchand urinmang ilgari qayerda koʻrganingizni eslolmaysiz. Mana shu sevgining ibtidosi.
@salimov_blogi
@salimov_blogi
10.02.202518:30
23.09.202420:47
25.02.202516:58
Masalan, sevmagan insoningizdan nafratlana olmaysiz.
19.02.202514:43
Bir necha yillardan soʻng million-million pul berib ham topib boʻlmaydigan monografiyani shaxsiy kutubxonamga qoʻshib qoʻydim. "Oʻzbekiston XX asrda" ikki jilddan iborat boʻlib, birinchisi 1900-1939-yillarni, ikkinchisi esa 1939-2000-yillarni oʻz ichiga oladi. Bu kitoblar tarixchi Qahramon Rajabovning deyarli yarim asrlik mehnati, izlanishlari mahsuli. Bir soʻz bilan aytganda, arxiv hujjatlari va juda koʻp manbalarga asoslangan yurtimizning haqqoniy tarixi.
@salimov_blogi
@salimov_blogi
14.02.202519:15
Mening hayotga qarashim taxminan shunday. Uni bir chetdan kuzataman, hech qachon faol a'zosi boʻlmayman. Odamlar oʻtadi-qaytadi, ovozlari eshitiladi, biroq orqa fonda doim kishini boʻm-boʻsh qiluvchi musiqa yangrab turadi. Shu holda bemalol ming yil yashash ham, yoki oʻsha zahoti hech qanday armonsiz, qoʻrquvsiz, koʻzni pirpiratmasdan oʻlish ham mumkin.
@salimov_blogi
@salimov_blogi
13.02.202514:45
Yelkamga ortilgan bir gunoh eding,
Toʻkilib ketma deb qilmasdim tavba...
@salimov_blogi
Toʻkilib ketma deb qilmasdim tavba...
@salimov_blogi
08.02.202518:22
@ZabarjadMedia erta-indinlarga rasman e'lon qiladi. Tarjimon sifatida sal avval aytib qoʻya qolay, Jaloliddin Rumiyning "Ichindagi ichindadir" kitobi nashrdan chiqdi. Mening tarjimamda!
Hajman oʻrtacha boʻlsa-da, ustida eng uzoq ishlagan kitobim shu boʻldi. Asarning yetmishdan ortiq nusxasi yetib kelgan. Shulardan eng toʻliq hisoblanadigan uchtasini tanlab, tahlil qildim. Bu yaxlit asar sifatida yozilmagani, Rumiyning suhbatlaridan tarkib topgani bois strukturasi ancha murakkab, har bir oyat, har bir hadis, har bir shaxs, har bir rivoyatni boshqa manbalardan ham oʻrgandim, oʻquvchining mutolaasini osonlashtiradigan izohlar berdim. Bob ichidagi qismlarni alohida ajratdim. Qurʼoni Karim oyatlari arabchasi bilan solishtirildi, matnning asliyati ham keltirib oʻtildi.
Xullas, juda katta mehnat ketdi bu kitobga. Diniy-didaktik fon berilgan sayoz asarlarni tanqid qilganimda islomofoblikda ayblab qolishardi. Shu yoʻnalishdagi fundamental asarlardan birini tarjima qildim. Endi olib oʻqimasangiz boʻlmaydi.
Hajman oʻrtacha boʻlsa-da, ustida eng uzoq ishlagan kitobim shu boʻldi. Asarning yetmishdan ortiq nusxasi yetib kelgan. Shulardan eng toʻliq hisoblanadigan uchtasini tanlab, tahlil qildim. Bu yaxlit asar sifatida yozilmagani, Rumiyning suhbatlaridan tarkib topgani bois strukturasi ancha murakkab, har bir oyat, har bir hadis, har bir shaxs, har bir rivoyatni boshqa manbalardan ham oʻrgandim, oʻquvchining mutolaasini osonlashtiradigan izohlar berdim. Bob ichidagi qismlarni alohida ajratdim. Qurʼoni Karim oyatlari arabchasi bilan solishtirildi, matnning asliyati ham keltirib oʻtildi.
Xullas, juda katta mehnat ketdi bu kitobga. Diniy-didaktik fon berilgan sayoz asarlarni tanqid qilganimda islomofoblikda ayblab qolishardi. Shu yoʻnalishdagi fundamental asarlardan birini tarjima qildim. Endi olib oʻqimasangiz boʻlmaydi.
22.09.202414:03
Men qanday qilib tarjimon boʻldim?
Hech qachon tarjimon boʻlish haqida oʻylamaganman. Bunaqa orzu, niyat, maqsad boʻlmagan. Yigirma besh yoshimgacha biror bir xorijiy tilni bilmay turib, qanday tarjimon boʻlishim mumkin axir?
Oʻshanda uning ismi bilan nomlangan turkcha kitob borligini internetda koʻrib qoldim. Turkiyadan oldirgan ilk kitobim shu edi. Oʻsha kitob qoʻlimga kelishidan oldin turkcha yarim betlik matn ham oʻqimagandim hatto. Kitobni olishga oldim-u, turkchani na men bilaman, na u. Gapdan gap chiqib shunday degandim: "Tasavvur qil, kun kelib shu kitobni oʻzbek tiliga tarjima qilaman. Muqovada sening isming. Tarjimon sifatida esa meniki: Ilhom Salimov..."
Taqdir ekan. Oʻsha kitobni men oʻqimadim. U ham oʻqimadi. Yoʻllar ayro ketgach birgalikda qilingan maqsadlar oʻz jozibasini yoʻqotarkan. Oradan yarim yilmi, bir yilmi oʻtdi. Bir yogʻimda sigaret kullari, bir yogʻimda boʻshagan shishalar, kitob oʻqib yotganimda ingliz tilini mukammal biladigan doʻstim kelib, shunday dedi: "Ilhom, bir fikr tugʻildi... Men kitob tarjima qilaman, siz esa ularni nashriyotlarga oʻtkazib berasiz. Tanishlaringiz bor har holda. Men birovni tanimasam..."
Nega endi yoʻq? Yaxshi fikr. Oʻzim tanigan nashriyotlarga bordim. Barcha ochiq chehra bilan kutib oldi. Kimdir taklifga jiddiy qaramadi. Jiddiy qaraganlar bilan esa hamon ishlayapmiz. Xullas, doʻstim tarjima qildi. Men uni oʻquvchi koʻzi bilan tahrir qildim. Shu tariqa ikki-uchta kitob chiqdi. Keyin u tarjima qilmay qoʻydi boshqa ishlar bilan boʻlib. Men esa ermakka boshladim. Niyatim umuman jiddiy emasdi.
Faqat shunisi esimdaki, dastlabki tarjimalarimda shu kitobni u ham oʻqiydi degan oʻy bilan ishlardim. Faqat ikkimizgagina tanish soʻzlardan foydalanardim. Sevishganlar orasida oʻziga xos lugʻat shakllanadi. Oʻsha soʻzlar yordamida bir-birini taniydi, dilidagini tushunadi.
Keyin bu oʻy ham unutildi. Jarayondagi maqsadlar paydo boʻldi. Turli xil maqsadlar bilan tarjima qildim: falsafaga oid kitoblar yoʻq, koʻpaytirish kerak; shu kitob zoʻr ekan, boshqalar ham oʻqishi kerak; mana bu kitob yaxshi pul boʻlarkan, teshib chiqarmidi; oʻrtada salom-aligimiz bor, qanday yoʻq deyman, qilib bera qolay; va hokazo.
Odam biror sohani xatolar qilibgina oʻrgana olarkan. Tarjimada, kitob tanlashda, nashriyot tanlashda, soʻz tanlashda va boshqa tanlovlarda xatolar qildim. Qilyapman. Biroq shuni aniq ayta olamanki, har safargi ishim bitta oldingisidan yaxshi boʻlib boraverdi. Eng boshidagi tarjimam nari tursin, bugungi tarjimam yarim yil oldingi tarjimamdan ham ancha yaxshi. Oʻn ming soat qoidasi bu yerda ham amal qiladi. Bir sohaga koʻp vaqt ajratganingiz sayin mohirlashib boraverasiz.
Bugun nima maqsadda tarjima qilayotganimni aniq bilmayman. Balki tirikchilik uchundir. Balki shunchaki odatlanib qolgandirman. Balki oʻzbek tilida yaxshi kitoblarni koʻpaytirish kabi nekbin oʻylarim butkul oʼlib ketmagani uchundir. Faqat bir narsa aniqki, endi uning oʻqishi uchun tarjima qilmayapman.
Hayotimizning bir davridan keyingisiga oʻtayotganda baʼzi odatlarimizni olib oʻtolmaymiz. Kitob oʻqish, sevish, baxtli boʻlish kabi odatlar tushib qoladi baʼzan. Xuddi ba'zi insonlarni oʻtmishda qoldirib, kelajakka faqat xotirasini olib oʻtganimizday. Shu bois mening kitoblarimni hech qachon oʻqimasligiga ishonchim komil.
@salimov_blogi
Hech qachon tarjimon boʻlish haqida oʻylamaganman. Bunaqa orzu, niyat, maqsad boʻlmagan. Yigirma besh yoshimgacha biror bir xorijiy tilni bilmay turib, qanday tarjimon boʻlishim mumkin axir?
Oʻshanda uning ismi bilan nomlangan turkcha kitob borligini internetda koʻrib qoldim. Turkiyadan oldirgan ilk kitobim shu edi. Oʻsha kitob qoʻlimga kelishidan oldin turkcha yarim betlik matn ham oʻqimagandim hatto. Kitobni olishga oldim-u, turkchani na men bilaman, na u. Gapdan gap chiqib shunday degandim: "Tasavvur qil, kun kelib shu kitobni oʻzbek tiliga tarjima qilaman. Muqovada sening isming. Tarjimon sifatida esa meniki: Ilhom Salimov..."
Taqdir ekan. Oʻsha kitobni men oʻqimadim. U ham oʻqimadi. Yoʻllar ayro ketgach birgalikda qilingan maqsadlar oʻz jozibasini yoʻqotarkan. Oradan yarim yilmi, bir yilmi oʻtdi. Bir yogʻimda sigaret kullari, bir yogʻimda boʻshagan shishalar, kitob oʻqib yotganimda ingliz tilini mukammal biladigan doʻstim kelib, shunday dedi: "Ilhom, bir fikr tugʻildi... Men kitob tarjima qilaman, siz esa ularni nashriyotlarga oʻtkazib berasiz. Tanishlaringiz bor har holda. Men birovni tanimasam..."
Nega endi yoʻq? Yaxshi fikr. Oʻzim tanigan nashriyotlarga bordim. Barcha ochiq chehra bilan kutib oldi. Kimdir taklifga jiddiy qaramadi. Jiddiy qaraganlar bilan esa hamon ishlayapmiz. Xullas, doʻstim tarjima qildi. Men uni oʻquvchi koʻzi bilan tahrir qildim. Shu tariqa ikki-uchta kitob chiqdi. Keyin u tarjima qilmay qoʻydi boshqa ishlar bilan boʻlib. Men esa ermakka boshladim. Niyatim umuman jiddiy emasdi.
Faqat shunisi esimdaki, dastlabki tarjimalarimda shu kitobni u ham oʻqiydi degan oʻy bilan ishlardim. Faqat ikkimizgagina tanish soʻzlardan foydalanardim. Sevishganlar orasida oʻziga xos lugʻat shakllanadi. Oʻsha soʻzlar yordamida bir-birini taniydi, dilidagini tushunadi.
Keyin bu oʻy ham unutildi. Jarayondagi maqsadlar paydo boʻldi. Turli xil maqsadlar bilan tarjima qildim: falsafaga oid kitoblar yoʻq, koʻpaytirish kerak; shu kitob zoʻr ekan, boshqalar ham oʻqishi kerak; mana bu kitob yaxshi pul boʻlarkan, teshib chiqarmidi; oʻrtada salom-aligimiz bor, qanday yoʻq deyman, qilib bera qolay; va hokazo.
Odam biror sohani xatolar qilibgina oʻrgana olarkan. Tarjimada, kitob tanlashda, nashriyot tanlashda, soʻz tanlashda va boshqa tanlovlarda xatolar qildim. Qilyapman. Biroq shuni aniq ayta olamanki, har safargi ishim bitta oldingisidan yaxshi boʻlib boraverdi. Eng boshidagi tarjimam nari tursin, bugungi tarjimam yarim yil oldingi tarjimamdan ham ancha yaxshi. Oʻn ming soat qoidasi bu yerda ham amal qiladi. Bir sohaga koʻp vaqt ajratganingiz sayin mohirlashib boraverasiz.
Bugun nima maqsadda tarjima qilayotganimni aniq bilmayman. Balki tirikchilik uchundir. Balki shunchaki odatlanib qolgandirman. Balki oʻzbek tilida yaxshi kitoblarni koʻpaytirish kabi nekbin oʻylarim butkul oʼlib ketmagani uchundir. Faqat bir narsa aniqki, endi uning oʻqishi uchun tarjima qilmayapman.
Hayotimizning bir davridan keyingisiga oʻtayotganda baʼzi odatlarimizni olib oʻtolmaymiz. Kitob oʻqish, sevish, baxtli boʻlish kabi odatlar tushib qoladi baʼzan. Xuddi ba'zi insonlarni oʻtmishda qoldirib, kelajakka faqat xotirasini olib oʻtganimizday. Shu bois mening kitoblarimni hech qachon oʻqimasligiga ishonchim komil.
@salimov_blogi
Shown 1 - 24 of 33
Log in to unlock more functionality.