مردمنامه (تاریخ مردم)
24.02.202518:39
♦️نبرد رستم و اسفندیار در شاهنامه
زوال اندیشۀ سیاسی در روایت شیخ اشراق
🔸نیمۀ نخست کتاب مجموعه‌ای است منسجم، مشحون به داستان‌های اساطیری ایران‌زمین که حکیم طوس در آن با وسواسی ستودنی داستان‌هایی را در پیوندی ارگانیک چنان با مهارت کنار هم قرار داده است که گویی به تماشای فیلمی نشسته‌ای که به هیچ روی نباید به جهان‌پهلوان آن، رستم‌دَستان، «که نمود و نمایندۀ مردم در امر حکمرانی است» و سرزمینی با نام ایران که خود را در تقابل آشکار با یک دیگریِ «به نام توران» نشان می‌دهد خللی وارد شود. داستان با شیبی ناگهانی وارد دورۀ تاریخی می‌شود. جهان‌پهلوانان ایرانی از گیو و گودرز در زیر برف مدفون می‌شوند تا قربانی شاهنشاهی شده باشند که از تخت خسته شده و نمی‌خواهد با طولانی‌شدن سلطنت گرفتار مصائب آن شود. باری، دورۀ اساطیری با این واقعۀ غیرمنتظره که درست بعد از برطرف‌شدن بلای افراسیاب از سر ایران‌زمین بر سر مخاطب آوار می‌شود وارد دورۀ تاریخی می‌شود و تنها دلخوشی مخاطب وجود رستم است که همچنان بلاگردان ایران است.
🔸اما گویا فردوسی وجود این پیر حافظِ ایران را در دورۀ تاریخی با وجود جهان‌پهلوان نوظهوری به نام اسفندیار در تعارض می‌یابد و در همان ابتدای دورۀ تاریخی با واگذاری عجیب پادشاهی به لهراسبی که چندان شناخته‌شده نیست و بعد هم گشتاسبی که تمام حیثیت پهلوانی و شاهنشاهی او بیرون از مرزهای ایران رقم خورده است مقدمات حذف رستم زال را فراهم می‌کند.
🔸غرض از این نوشتار البته شرح این قبیل مسائل نیست. مسئله در دوگانه‌ای است که فردوسی با رویارویی رستم و اسفندیار می‌سازد؛ آنجا که باید طرفِ یکی از این دو ایستاد. در یک طرف، رستم قرار دارد. جهان‌پهلوانی که مام وطن را پاسدار است و در بزنگاه‌های ایران‌زمین برای پاسداری از آن و نجات شاهنشاهی حاضر است تا پای جان برای آن جانفشانی کند و درعین‌حال نگهبان پادشاهی و ناظر آن در جایگاه نمایندۀ مردم است تا همچون کیکاووسی با ندانم‌کاری‌های خود آن را در معرض فنا قرار ندهد. قهرمانی که شاکلۀ اندیشۀ سیاسی مدنظر فردوسی گِرد او نُضج یافته است و در طرف دیگر، اسفندیاری که رویین‌تن است و جهان‌پهلوانِ بی‌قرار پادشاهی که نصایح مادر و دیگر خیرخواهان خود را به هیچ می‌گیرد و علی‌رغم منطقِ دریافت سیاسی خود از عملکرد پدرش، گشتاسب، به راه تزویر او و دانسته به جنگ رستم زال می‌رود.
🔸این دوگانه داستان، طرفدارانی دارد. شیخ اشراق در این دوگانه طرفدار اسفندیار است و بالکل داستان را وارونه روایت می‌کند. در روایت سهروردی، اسفندیار نمود تجلی حق در جسم انسانی است که چشمش به دست رستم نه کور بلکه از انعکاس نور خود در زره رستم نابینا می‌شود تا رستم از فرصت استفاده کرده و او را می‌کشد. بعد هم سرنوشت شومی که حاصل کشتن اسفندیار ربانی است گریبانش را می‌گیرد.
منابع
شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی، تصحیح دکتر جلال خالقی مطلق.
مبانی خرد سیاسی در ایران با نگاه فردوسی، باقر پرهام.
رسالۀ عقل سرخ، شیخ شهاب‌الدین یحیی سهروردی.
تأملی پیرامون ساختار قدرت در شاهنامۀ فردوسی، علیه اقتدارگرایی/محمدابراهیم انصاری‌لاری.
✍️داود الهی، دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه شهیدبهشتی، ۶ اسفندماه ۱۴۰۳.
زوال اندیشۀ سیاسی در روایت شیخ اشراق
شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی گرانمایه‌ترین متن برجای‌مانده از اندیشۀ سیاسی در ایران دورۀ میانه و از پرکشاکش‌ترین متونی است که مخاطب را در قسمت‌های مختلف کتاب دچار چالش‌های اساسی می‌کند. حکیم طوس، خردنامۀ ایرانی را در دو قسمت اساطیری و تاریخی به رشتۀ تحریر درآورده است.
🔸نیمۀ نخست کتاب مجموعه‌ای است منسجم، مشحون به داستان‌های اساطیری ایران‌زمین که حکیم طوس در آن با وسواسی ستودنی داستان‌هایی را در پیوندی ارگانیک چنان با مهارت کنار هم قرار داده است که گویی به تماشای فیلمی نشسته‌ای که به هیچ روی نباید به جهان‌پهلوان آن، رستم‌دَستان، «که نمود و نمایندۀ مردم در امر حکمرانی است» و سرزمینی با نام ایران که خود را در تقابل آشکار با یک دیگریِ «به نام توران» نشان می‌دهد خللی وارد شود. داستان با شیبی ناگهانی وارد دورۀ تاریخی می‌شود. جهان‌پهلوانان ایرانی از گیو و گودرز در زیر برف مدفون می‌شوند تا قربانی شاهنشاهی شده باشند که از تخت خسته شده و نمی‌خواهد با طولانی‌شدن سلطنت گرفتار مصائب آن شود. باری، دورۀ اساطیری با این واقعۀ غیرمنتظره که درست بعد از برطرف‌شدن بلای افراسیاب از سر ایران‌زمین بر سر مخاطب آوار می‌شود وارد دورۀ تاریخی می‌شود و تنها دلخوشی مخاطب وجود رستم است که همچنان بلاگردان ایران است.
🔸اما گویا فردوسی وجود این پیر حافظِ ایران را در دورۀ تاریخی با وجود جهان‌پهلوان نوظهوری به نام اسفندیار در تعارض می‌یابد و در همان ابتدای دورۀ تاریخی با واگذاری عجیب پادشاهی به لهراسبی که چندان شناخته‌شده نیست و بعد هم گشتاسبی که تمام حیثیت پهلوانی و شاهنشاهی او بیرون از مرزهای ایران رقم خورده است مقدمات حذف رستم زال را فراهم می‌کند.
🔸غرض از این نوشتار البته شرح این قبیل مسائل نیست. مسئله در دوگانه‌ای است که فردوسی با رویارویی رستم و اسفندیار می‌سازد؛ آنجا که باید طرفِ یکی از این دو ایستاد. در یک طرف، رستم قرار دارد. جهان‌پهلوانی که مام وطن را پاسدار است و در بزنگاه‌های ایران‌زمین برای پاسداری از آن و نجات شاهنشاهی حاضر است تا پای جان برای آن جانفشانی کند و درعین‌حال نگهبان پادشاهی و ناظر آن در جایگاه نمایندۀ مردم است تا همچون کیکاووسی با ندانم‌کاری‌های خود آن را در معرض فنا قرار ندهد. قهرمانی که شاکلۀ اندیشۀ سیاسی مدنظر فردوسی گِرد او نُضج یافته است و در طرف دیگر، اسفندیاری که رویین‌تن است و جهان‌پهلوانِ بی‌قرار پادشاهی که نصایح مادر و دیگر خیرخواهان خود را به هیچ می‌گیرد و علی‌رغم منطقِ دریافت سیاسی خود از عملکرد پدرش، گشتاسب، به راه تزویر او و دانسته به جنگ رستم زال می‌رود.
🔸این دوگانه داستان، طرفدارانی دارد. شیخ اشراق در این دوگانه طرفدار اسفندیار است و بالکل داستان را وارونه روایت می‌کند. در روایت سهروردی، اسفندیار نمود تجلی حق در جسم انسانی است که چشمش به دست رستم نه کور بلکه از انعکاس نور خود در زره رستم نابینا می‌شود تا رستم از فرصت استفاده کرده و او را می‌کشد. بعد هم سرنوشت شومی که حاصل کشتن اسفندیار ربانی است گریبانش را می‌گیرد.
آیا به‌راستی این طرز تلقی کاملاً وارونه از پرداخت فردوسی کمک به بستن راه رشد گفتاری که او در شاهنامه آغازگر آن بود نیست؟ یعنی گفتاری با مضمون اساساً لائیک در اندیشۀ سیاسی و خرد جهان‌داری و کوشش برای تئوریزه‌کردن پنداری اساساً صوفیانه-مذهبی که آزادی و رستگاری بشر را در رهاشدن وی از مشغلۀ این جهان می‌بیند. آیا بر زمینۀ مساعد همین طرز نگرش به امر سیاست و کشورداری نبود که سلوک‌الملوک‌نویسان بعدی توانستند آشکارا ممنوعیت آموزش فلسفه را تجویز کنند و مکلف بدانند که اصلاً نگذارد که کسی به درس و افادۀ آن مشغول گردد که جمیع فساداتی که در اسلام ناشی شده منشأ آن اشتهار علوم فلاسفه بوده است؟
منابع
شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی، تصحیح دکتر جلال خالقی مطلق.
مبانی خرد سیاسی در ایران با نگاه فردوسی، باقر پرهام.
رسالۀ عقل سرخ، شیخ شهاب‌الدین یحیی سهروردی.
تأملی پیرامون ساختار قدرت در شاهنامۀ فردوسی، علیه اقتدارگرایی/محمدابراهیم انصاری‌لاری.
✍️داود الهی، دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه شهیدبهشتی، ۶ اسفندماه ۱۴۰۳.
15.02.202515:07
✅ ویدیوی نشست علمی تاریخ خلقیات و روحیات ایرانیان بر پایه آثار مقصود فراستخواه
با سخنرانی:
مقصود فراستخواه
آرش حیدری
داریوش رحمانیان
دبیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
برای مشاهدۀ فیلم این نشست، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/hVL9H0-MOQk
🔗 https://aparat.com/v/gzj46eu
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال کنید و با پسند و بازنشر ویدیوها از ما حمایت کنید.
با سخنرانی:
مقصود فراستخواه
آرش حیدری
داریوش رحمانیان
دبیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
برای مشاهدۀ فیلم این نشست، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/hVL9H0-MOQk
🔗 https://aparat.com/v/gzj46eu
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال کنید و با پسند و بازنشر ویدیوها از ما حمایت کنید.
01.02.202505:50
🎥 ویدئوی گفتوگو با منصوره اتحادیه
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 این نشست روز شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶ به‌همت مردمنامه و به‌صورت مجازی برگزار شد.
📍ویدئوی کامل این نشست را در آپارات ببینید و بشنوید:
🔗https://aparat.com/v/zrp8zkl
🔸مردمنامه را در آپارت و یوتیوب دنبال کنید:
🔗https://www.aparat.com/mardomnameh
🔗https://www.youtube.com/@Mardomnameh
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
https://t.me/mardomnameh
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 این نشست روز شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶ به‌همت مردمنامه و به‌صورت مجازی برگزار شد.
📍ویدئوی کامل این نشست را در آپارات ببینید و بشنوید:
🔗https://aparat.com/v/zrp8zkl
🔸مردمنامه را در آپارت و یوتیوب دنبال کنید:
🔗https://www.aparat.com/mardomnameh
🔗https://www.youtube.com/@Mardomnameh
📌پشتیبانی از پویش مردمنامه👇
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
https://t.me/mardomnameh
Reposted from:
کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران
24.01.202507:54
📣 #فراخوان #بورسیه_پژوهشی
🔺بورسیه «رالف سی. و مری لین هاید برای تحقیق در منابع کمیاب» با امکان دسترسی به مخزن مخطوطات اسلامی 🔺
🔺Ralph C. and Mary Lynn Heid Rare Materials Research Fellowship 🔺
🔹 کتابخانه دانشگاه میشیگان؛ ۵ مه ۲۰۲۵ تا ۱۴ اوت ۲۰۲۶ 🔹
کتابخانه دانشگاه میشیگان از پژوهشگرانی که با دسترسی حضوری به مجموعه منابع ویژه این کتابخانه می‌توانند بر غنای تحقیقات خود بیافزایند دعوت کرده است که درخواست‌های خود را ارسال کنند.
در توضیحات این فراخوان آمده است:
بورسیه «رالف سی. و مری لین هاید برای تحقیق در منابع کمیاب» به پژوهشگرانی تعلق می‌گیرد که مطالعاتشان از دسترسی مستقیم به مجموعه‌های ویژه کتابخانه دانشگاه میشیگان، از جمله مجموعه نسخه‌های خطی اسلامی موجود در مرکز پژوهش‌های مجموعه‌های ویژه، بهره‌مند می‌شود.
مبلغ ۳۰۰۰ دلار به پروژه‌هایی که مستلزم سفر بین‌المللی به آن آربر، میشیگان است تعلق خواهد گرفت.
متقاضیان از تمام ملیت‌ها امکان ثبت درخواست دارند و نیازی به پیوستگی یا وابستگی علمی و دانشگاهی نیست. پروژه‌ها می‌توانند ماهیت دانشگاهی، روزنامه‌نگارانه یا خلاقانه داشته باشند.
متقاضیان باید طرح پیشنهادی خود (حداکثر ۵۰۰ کلمه)، فهرست و شرح منابعی که نیاز دارند، دو توصیه‌نامه، و رزومه‌ی خود را از طریق این صفحه ارسال کنند. مهلت ثبت درخواست برای دوره جاری تا ۳۱ ژانویه ۲۰۲۵ است. دوره اقامت و استفاده از بورسیه از ۵ مه ۲۰۲۵ تا ۱۴ اوت ۲۰۲۶ خواهد بود. شهروندان غیر-آمریکایی در صورت پذیرش ملزم به دریافت ویزای J-1 خواهند بود.
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی
@islamicstudies
@UT_Central_Library
🔺بورسیه «رالف سی. و مری لین هاید برای تحقیق در منابع کمیاب» با امکان دسترسی به مخزن مخطوطات اسلامی 🔺
🔺Ralph C. and Mary Lynn Heid Rare Materials Research Fellowship 🔺
🔹 کتابخانه دانشگاه میشیگان؛ ۵ مه ۲۰۲۵ تا ۱۴ اوت ۲۰۲۶ 🔹
کتابخانه دانشگاه میشیگان از پژوهشگرانی که با دسترسی حضوری به مجموعه منابع ویژه این کتابخانه می‌توانند بر غنای تحقیقات خود بیافزایند دعوت کرده است که درخواست‌های خود را ارسال کنند.
در توضیحات این فراخوان آمده است:
بورسیه «رالف سی. و مری لین هاید برای تحقیق در منابع کمیاب» به پژوهشگرانی تعلق می‌گیرد که مطالعاتشان از دسترسی مستقیم به مجموعه‌های ویژه کتابخانه دانشگاه میشیگان، از جمله مجموعه نسخه‌های خطی اسلامی موجود در مرکز پژوهش‌های مجموعه‌های ویژه، بهره‌مند می‌شود.
مبلغ ۳۰۰۰ دلار به پروژه‌هایی که مستلزم سفر بین‌المللی به آن آربر، میشیگان است تعلق خواهد گرفت.
متقاضیان از تمام ملیت‌ها امکان ثبت درخواست دارند و نیازی به پیوستگی یا وابستگی علمی و دانشگاهی نیست. پروژه‌ها می‌توانند ماهیت دانشگاهی، روزنامه‌نگارانه یا خلاقانه داشته باشند.
متقاضیان باید طرح پیشنهادی خود (حداکثر ۵۰۰ کلمه)، فهرست و شرح منابعی که نیاز دارند، دو توصیه‌نامه، و رزومه‌ی خود را از طریق این صفحه ارسال کنند. مهلت ثبت درخواست برای دوره جاری تا ۳۱ ژانویه ۲۰۲۵ است. دوره اقامت و استفاده از بورسیه از ۵ مه ۲۰۲۵ تا ۱۴ اوت ۲۰۲۶ خواهد بود. شهروندان غیر-آمریکایی در صورت پذیرش ملزم به دریافت ویزای J-1 خواهند بود.
📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی
@islamicstudies
@UT_Central_Library
20.01.202519:50
♦️مردمنامه با همکاری مؤسسۀ اکنون و مدرسۀ نوروزگان برگزار می‌کند:
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
♦️گفتوگو با منصوره اتحادیه (مدیر نشر تاریخ ایران)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
📍پیوند ورود به گفتوگو:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/q1d-a7c-6jb-eec/join
🔎 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
https://t.me/mardomnameh
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
♦️گفتوگو با منصوره اتحادیه (مدیر نشر تاریخ ایران)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
📍پیوند ورود به گفتوگو:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/q1d-a7c-6jb-eec/join
🔎 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
https://t.me/mardomnameh
19.01.202507:20
♦️فرهنگ اجسام و اشیا در نوشتن تاریخ جنسیت: پوشاک و منسوجات
✍فریما دستیار، دانشجوی دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام
🔸کاربرد بسیاری از اشیا و اجسام مادی ازجمله مبلمان، جواهرات، کفش، لباس، ظروف غذاخوری، اسباب‌بازی، تجهیزات آشپزخانه، دوچرخه و رادیو در فرهنگ زیستی انسان توجه مورخان تاریخ جنس و جنسیت را به خود جلب کرده است. با اندکی تأمل، درک رابطۀ جنسیتی میان مشاغل و منسوجات ممکن خواهد بود و تصادفی نیست که مورخان در تعقیب تاریخ جنسیت به سمت مطالعۀ مشاغلی ازجمله ریسندگی، بافندگی، گل‌دوزی و خیاطی کشیده شده‌اند. مشاغل مذکور نه‌تنها اشکالی از فعالیت‌های زنانه هستند، بلکه محصولات و فرآورده‌های آنها نیز به‌طور سیستماتیک برای برساخت جنسیت استفاده می‌شود.
🔸به‌طورکلی، فرهنگ مادی در مطالعۀ تاریخ جنسیت اهمیت دارد. با مطالعۀ اشیای روزمره و نحوۀ استفاده از آنها می‌توان درک عمیق‌تری از تاریخ جنسیت و هویت به دست آورد. این رویکرد از این نظر اهمیت دارد که نقش اشیای روزمره را در شکل‌گیری و بیان هویت فردی و اجتماعی نشان می‌دهد، به درک پیچیدگی‌های هویت جنسیتی منجر می‌شود و حتی تاریخ سنتی را به چالش می‌کشد و دیدگاه‌های جدیدی از تاریخ ارائه می‌دهد.
🔸متن کامل این یادداشت را در سایت مردمنامه بخوانید:
🔗http://yun.ir/db33l1
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
@mardomnameh
✍فریما دستیار، دانشجوی دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام
این یادداشتبا تمرکز بر تاریخچۀ پوشاک و تولید آن نشان می‌دهد چگونه اشیای روزمره مانند لباس، سوزن، قیچی و حتی جیب می‌تواند حاوی لایه‌های پیچیده‌ای از معانی و قدرت باشد.
🔸کاربرد بسیاری از اشیا و اجسام مادی ازجمله مبلمان، جواهرات، کفش، لباس، ظروف غذاخوری، اسباب‌بازی، تجهیزات آشپزخانه، دوچرخه و رادیو در فرهنگ زیستی انسان توجه مورخان تاریخ جنس و جنسیت را به خود جلب کرده است. با اندکی تأمل، درک رابطۀ جنسیتی میان مشاغل و منسوجات ممکن خواهد بود و تصادفی نیست که مورخان در تعقیب تاریخ جنسیت به سمت مطالعۀ مشاغلی ازجمله ریسندگی، بافندگی، گل‌دوزی و خیاطی کشیده شده‌اند. مشاغل مذکور نه‌تنها اشکالی از فعالیت‌های زنانه هستند، بلکه محصولات و فرآورده‌های آنها نیز به‌طور سیستماتیک برای برساخت جنسیت استفاده می‌شود.
🔸به‌طورکلی، فرهنگ مادی در مطالعۀ تاریخ جنسیت اهمیت دارد. با مطالعۀ اشیای روزمره و نحوۀ استفاده از آنها می‌توان درک عمیق‌تری از تاریخ جنسیت و هویت به دست آورد. این رویکرد از این نظر اهمیت دارد که نقش اشیای روزمره را در شکل‌گیری و بیان هویت فردی و اجتماعی نشان می‌دهد، به درک پیچیدگی‌های هویت جنسیتی منجر می‌شود و حتی تاریخ سنتی را به چالش می‌کشد و دیدگاه‌های جدیدی از تاریخ ارائه می‌دهد.
🔸متن کامل این یادداشت را در سایت مردمنامه بخوانید:
🔗http://yun.ir/db33l1
پشتیبانی از پویش مردمنامه👇
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
@mardomnameh
Reposted from:
افشین جعفرزاده(کانال)❤🤍💚
23.02.202517:51
سخن رانی دکتر داریوش رحمانیان،استاد تاریخ دانشگاه تهران
نشست سالگشت درگذشت استاد دکتر جواد طباطبایی
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
یکشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳
💚🤍❤️
@Afshinjafarzadeh
کانال مردم نامه:
https://t.me/mardomnameh
نشست سالگشت درگذشت استاد دکتر جواد طباطبایی
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
یکشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳
💚🤍❤️
@Afshinjafarzadeh
کانال مردم نامه:
https://t.me/mardomnameh
15.02.202509:30
🎵 پوشه شنیداری نشست علمی تاریخ خلقیات و روحیات ایرانیان بر پایه آثار مقصود فراستخواه
🗓 چهارشنبه 24 بهمن 1403
🏡سالن حافظ
💢مردم نامه💢
💢موسسه اکنون💢
💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢
🆔 @iranianhht
🗓 چهارشنبه 24 بهمن 1403
🏡سالن حافظ
💢مردم نامه💢
💢موسسه اکنون💢
💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢
🆔 @iranianhht
Could not access
the media content
the media content
27.01.202511:06
📌مردمنامه با همکاری مؤسسۀ اکنون و مدرسۀ نوروزگان برگزار می‌کند:
تاریخ فرهنگی زیست‌بوم در ایران؛ زیست‌بوم در فرهنگ ایرانی
در گفتوگو با:
🔸کاوه فرهادی (عضو هیئت‌علمی دانشگاه، پژوهشگر حوزۀ توسعۀ پایدار و آینده‌پژوهی)
🔸مهدی رفعتی‌‌پناه مهرآبادی (عضو هیئت‌علمی پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی، مترجم کتاب سیاست زمین، گفتمان‌های محیط‌زیستی)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: محمدجواد محمدحسینی
🕐 زمان: پنجشنبه، ۲۰ دی ۱۴۰۳، ساعت ۱۹.
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
🔹پیوند ورود به نشست:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/utr-cnv-qr6-bo5/join
🔍 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
@mardomnameh
تاریخ فرهنگی زیست‌بوم در ایران؛ زیست‌بوم در فرهنگ ایرانی
در گفتوگو با:
🔸کاوه فرهادی (عضو هیئت‌علمی دانشگاه، پژوهشگر حوزۀ توسعۀ پایدار و آینده‌پژوهی)
🔸مهدی رفعتی‌‌پناه مهرآبادی (عضو هیئت‌علمی پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی، مترجم کتاب سیاست زمین، گفتمان‌های محیط‌زیستی)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: محمدجواد محمدحسینی
🕐 زمان: پنجشنبه، ۲۰ دی ۱۴۰۳، ساعت ۱۹.
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
🔹پیوند ورود به نشست:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/utr-cnv-qr6-bo5/join
🔍 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
@mardomnameh
23.01.202516:04
♦️دو غفلت تاریخی در مجموعۀ تلویزیونی «مهیار عیار»
✍ مصطفی سعادت، دانشکدۀ علوم دانشگاه شیراز.
🔸فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی به‌ویژه آن دسته که در گروه تاریخی قرار میگیرند یا حوادث آن در گذشته جریان دارد بستر بسیار مناسبی برای ارائۀ اطلاعات ارزشمند تاریخی به بینندگان است تا از این راه اطلاعات تاریخی جامعه افزایش یابد، اما متأسفانه بسیاری از اطلاعات سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی با واقعیات تاریخی همخوانی ندارد.
🔸مجموعۀ تلویزیونی «مهیار عیار» نمونه‌ای از این آثار تاریخی است که اشتباهاتی در آن راه یافته است.
🔸نویسنده درنهایت، خواستار دقت بیشتر در ساخت آثار تاریخی در سینما و تلویزیون است و یادآور می‌شود که هدف این آثار باید جبران بی‌علاقگی به تاریخ و ارتقای آگاهی تاریخی جامعه باشد نه اینکه تصویری نادقیق و غیرواقعی و اغراق‌آمیز از تاریخ به بیننده نشان دهد.
🔸این دو غفلت تاریخی را در متن کامل این یادداشت در سایت مردمنامه بخوانید:
🔗http://yun.ir/covv76
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
@mardomnameh
✍ مصطفی سعادت، دانشکدۀ علوم دانشگاه شیراز.
هر نمایشی ازجمله فیلم‌های تلویزیونی و سینمایی علاوه‌بر ایجاد سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت مخاطبان، کارکردهای گوناگونی مانند آموزش غیرمستقیم در حیطههای عاطفی و شناختی و ارتقای دانش مخاطبان دارند.
🔸فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی به‌ویژه آن دسته که در گروه تاریخی قرار میگیرند یا حوادث آن در گذشته جریان دارد بستر بسیار مناسبی برای ارائۀ اطلاعات ارزشمند تاریخی به بینندگان است تا از این راه اطلاعات تاریخی جامعه افزایش یابد، اما متأسفانه بسیاری از اطلاعات سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی با واقعیات تاریخی همخوانی ندارد.
🔸مجموعۀ تلویزیونی «مهیار عیار» نمونه‌ای از این آثار تاریخی است که اشتباهاتی در آن راه یافته است.
🔸نویسنده درنهایت، خواستار دقت بیشتر در ساخت آثار تاریخی در سینما و تلویزیون است و یادآور می‌شود که هدف این آثار باید جبران بی‌علاقگی به تاریخ و ارتقای آگاهی تاریخی جامعه باشد نه اینکه تصویری نادقیق و غیرواقعی و اغراق‌آمیز از تاریخ به بیننده نشان دهد.
🔸این دو غفلت تاریخی را در متن کامل این یادداشت در سایت مردمنامه بخوانید:
🔗http://yun.ir/covv76
پشتیبانی از پویش مردمنامه👇
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
@mardomnameh
20.01.202506:56
♦️دوم: بهمن ۱۳۹۹
🔸تازه کلاس آنلاین تمام شده بود. در وب‌سایت وزارت بهداشت در جست‌وجوی آدرس مراکز تزریق واکسن کووید ۱۹ در کرمان بودم که تلفن‌همراه زنگ زد.
🔸با همان صدای همیشه لرزان و مضطرب پشت خط هیجان‌زده سلام داد. امان نداد جواب سلام را بدهم، رگباری حرف می‌زد: «اینا همکاری نمی‌کنن، امروز از صبح تا ظهر پاشنهٔ در زندان مرکزی رو از جا درآوردم، فایده نداره، مجوز رو نشون دادم، گفتن نمیشه باید از تهران مجوز بیاری، گفتم باردارم نمی‌تونم این همه راه رو برم تهران. گریه کردم، هر چی التماس کردم انگارنه‌انگار. گفتم آقا من فقط میخوام نیم‌ساعت با خانم... توی سالن ملاقات صحبت کنم. اصلاٌ یه مأمور بذارید اونجا شاهد حرف‌زدنمون باشه. من دانشجوام، خودمم بچهٔ بمم، دارم دربارهٔ زلزلهٔ بم پایان‌نامه می‌نویسم. این خانم توی زلزله همهٔ کس‌‌و‌کارشو از دست داده، خودش مونده و دو تا بچۀ قدونیم‌قدش، برای خرج‌و‌مخارج زندگی افتاده تو کار قاچاق مواد، آخرش هم گرفتید انداختید اینجا، فقط میخوام حرف بزنم باهاش. تو رو ابوالفضل بذارید حرف بزنم. خودتون می‌دونید که این تنها نیست، خیلی از زنان بمی اینجان. من با ایشون کار دارم یا لااقل بذارید با خانم... حرف بزنم، همون که بعد زلزله با یه مرد گرفتیدش. اصلاً انگارنه‌انگار دارم حرف می‌زنم، گفتن یه‌کلام نمیشه. بعد هم یه مأمور اومد راهنمایی کرد بیرون. نشستم کنار در زندان زار زدم. موندم چکار کنم.»
🔸پشت تلفن نفسم بند اومده بود. گفتم برگردید بم و دربارهٔ فصل‌های دیگر پایان‌نامه داده جمع کنید. بروید سراغ آن دسته از زنان که همسرشان را در زلزله از دست دادند و سرپرست خانوار شدند و به دست‌فروشی روی آوردند یا زنانی که آوار معلولشان کرده و هنوز زمین‌گیر هستند. قبل از برگشتن به بم، به آسایشگاه اعصاب و روان کرمان سر بزنید، مجوز که دارید، ببینید می‌توانید با چند نفر از زنانی که بعد از زلزله آوردند آنجا صحبت کنید، اگر امکان گفتوگو نبود، دست‌کم با مدیر و پرستاران آنجا دربارهٔ زنان آسیب‌دیده در زلزله صحبت کنید، شاید آنها کمک کنند. اگر آنجا هم نتوانستید داده‌ای گردآوری کنید، بروید به مجتمع‌های آپارتمانی شهرک مطهری. آدرسش را پیامک می‌کنم. مهاجران بمی آنجا هستند. همهٔ آنها بعد از زلزله مهاجرت کردند. آن بخش از شهرک کلونی زلزله‌زده‌های بم است. آنجا با هر کس حرف بزنید از مهاجران بعد از زلزله هستند؛ از کفاش و بقال تا نانوا و زنان و مردانی که عصرها توی پارک آنجا دور هم جمع می‌شوند. آنجا حتماً می‌توانید اطلاعات جمع کنید. گفت: «چشم» و بدون خداحافظی تلفن را قطع کرد.
🔸هشت ماه بعد، وقتی ساعت ۲:۳٠ بامداد یکی از روزهای اوایل تابستان آخرین صفحهٔ پایان‌نامه‌‌اش را مطالعه کردم دستم رفت سمت مداد و دفترچهٔ یادداشت‌های روزانه و نوشتم: «آیا زلزلهٔ بم تمام شده است؟»
✍فرهاد دشتکی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۳.
@mardomnameh
روایت اول را اینجا بخوانید.
🔸تازه کلاس آنلاین تمام شده بود. در وب‌سایت وزارت بهداشت در جست‌وجوی آدرس مراکز تزریق واکسن کووید ۱۹ در کرمان بودم که تلفن‌همراه زنگ زد.
🔸با همان صدای همیشه لرزان و مضطرب پشت خط هیجان‌زده سلام داد. امان نداد جواب سلام را بدهم، رگباری حرف می‌زد: «اینا همکاری نمی‌کنن، امروز از صبح تا ظهر پاشنهٔ در زندان مرکزی رو از جا درآوردم، فایده نداره، مجوز رو نشون دادم، گفتن نمیشه باید از تهران مجوز بیاری، گفتم باردارم نمی‌تونم این همه راه رو برم تهران. گریه کردم، هر چی التماس کردم انگارنه‌انگار. گفتم آقا من فقط میخوام نیم‌ساعت با خانم... توی سالن ملاقات صحبت کنم. اصلاٌ یه مأمور بذارید اونجا شاهد حرف‌زدنمون باشه. من دانشجوام، خودمم بچهٔ بمم، دارم دربارهٔ زلزلهٔ بم پایان‌نامه می‌نویسم. این خانم توی زلزله همهٔ کس‌‌و‌کارشو از دست داده، خودش مونده و دو تا بچۀ قدونیم‌قدش، برای خرج‌و‌مخارج زندگی افتاده تو کار قاچاق مواد، آخرش هم گرفتید انداختید اینجا، فقط میخوام حرف بزنم باهاش. تو رو ابوالفضل بذارید حرف بزنم. خودتون می‌دونید که این تنها نیست، خیلی از زنان بمی اینجان. من با ایشون کار دارم یا لااقل بذارید با خانم... حرف بزنم، همون که بعد زلزله با یه مرد گرفتیدش. اصلاً انگارنه‌انگار دارم حرف می‌زنم، گفتن یه‌کلام نمیشه. بعد هم یه مأمور اومد راهنمایی کرد بیرون. نشستم کنار در زندان زار زدم. موندم چکار کنم.»
🔸پشت تلفن نفسم بند اومده بود. گفتم برگردید بم و دربارهٔ فصل‌های دیگر پایان‌نامه داده جمع کنید. بروید سراغ آن دسته از زنان که همسرشان را در زلزله از دست دادند و سرپرست خانوار شدند و به دست‌فروشی روی آوردند یا زنانی که آوار معلولشان کرده و هنوز زمین‌گیر هستند. قبل از برگشتن به بم، به آسایشگاه اعصاب و روان کرمان سر بزنید، مجوز که دارید، ببینید می‌توانید با چند نفر از زنانی که بعد از زلزله آوردند آنجا صحبت کنید، اگر امکان گفتوگو نبود، دست‌کم با مدیر و پرستاران آنجا دربارهٔ زنان آسیب‌دیده در زلزله صحبت کنید، شاید آنها کمک کنند. اگر آنجا هم نتوانستید داده‌ای گردآوری کنید، بروید به مجتمع‌های آپارتمانی شهرک مطهری. آدرسش را پیامک می‌کنم. مهاجران بمی آنجا هستند. همهٔ آنها بعد از زلزله مهاجرت کردند. آن بخش از شهرک کلونی زلزله‌زده‌های بم است. آنجا با هر کس حرف بزنید از مهاجران بعد از زلزله هستند؛ از کفاش و بقال تا نانوا و زنان و مردانی که عصرها توی پارک آنجا دور هم جمع می‌شوند. آنجا حتماً می‌توانید اطلاعات جمع کنید. گفت: «چشم» و بدون خداحافظی تلفن را قطع کرد.
🔸هشت ماه بعد، وقتی ساعت ۲:۳٠ بامداد یکی از روزهای اوایل تابستان آخرین صفحهٔ پایان‌نامه‌‌اش را مطالعه کردم دستم رفت سمت مداد و دفترچهٔ یادداشت‌های روزانه و نوشتم: «آیا زلزلهٔ بم تمام شده است؟»
✍فرهاد دشتکی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۳.
@mardomnameh
17.01.202508:59
♦️تاریخ‌نگاری فارسی و جهان ایرانی در آستانۀ روزگار مدرن
✍ جواد مرشدلو
گروه تاریخ دانشگاه تربیت‌مدرس
🔸شاه عباس، پادشاهی که ایران را از نو ساخت کتاب دیگری است که از شعله کوئین به زبان فارسی ترجمه شده است. او همچنین ویراستار جشن‌نامۀ جان وودز با عنوان تاریخ و تاریخ‌نگاری در آسیای مرکزی و خاورمیانۀ پسامغول بوده و از ایشان چندین مقاله و جستار در حوزۀ تاریخ ایران صفوی به چاپ رسیده است.
🔸کوئین در پژوهش اخیر خود تاریخ‌نگاری فارسی را از چشم‌اندازی تطبیقی نگریسته و ضمن ردیابی روند گذار این سنت از عصر میانه به دوران جدید، سهم مورخان ایرانی را در حفظ، تداوم و بازآرایی آن بازنمایی می‌کند. در این کتاب که در قالب یک مقدمه، چهار فصل و یک نتیجه سازماندهی شده است ضمن آشنایی با گسترۀ وسیع و حجم چشمگیر منابع تاریخ‌نگاری فارسی می‌خوانیم که چگونه مورخان فارسی‌نویس سنت شکوفان تاریخ‌نگاری متأخر تیموری و مکتب هرات را در گذار از دورۀ تیموری به صفوی حفظ کردند و آن را در پیوند با خاستگاه‌ها، نگرش‌ها و ایدئولوژی‌های زمانۀ خود بازآرایی کردند.
🔸آنچه روایت کوئین را جذابیت ویژه‌ای می‌بخشد تمرکز آن بر مقطعی مهم از تاریخ دیرپای ایران است. مقطعی که از یک سو، شاهد بازآرایی مفهوم/انگارۀ جغرافیایی و فرهنگی «ایران» در قالب پادشاهی صفوی بود که آن را پیش‌درآمد و زمینه‌ساز گذار به عصر مدرن دانسته‌اند و از سوی دیگر، برآمدن دو امپراتوری بزرگ در همسایگی‌اش: دولت آل‌عثمان در آسیای صغیر و گورکانیان تیموری‌تبار (مغولان کبیر) در شبه قاره. نویسنده با دست‌نهادن بر جریان زنده و پویای تاریخ‌نگاری فارسی در این مقطع از چشم‌اندازی تطبیقی، سهم مورخان را در حفظ و گستراندن بن‌مایه‌های این سنت فرهنگی در قلمروی پهناوری از هند تا آسیای صغیر نشان می‌دهد.
🔸جذابیت دیگر این روایت، پرداختن آن به این نکتۀ ظریف است که مورخان فارسی‌نویس چگونه توانستند در مواجهه با تحول ژرفی، که در گذار سدۀ دهم/شانزدهم و یازدهم/هفدهم در ایران و پیرامون آن رخ داد، نقشی فعال و مؤثر در بازآرایی هویت فرهنگی ایرانیان ایفا کنند؛ اینکه درون‌مایه‌ها، نمادها و نشانه‌های فرهنگی ریشه‌دار در روایت این مورخان چگونه بازنمایی می‌شدند و آنها درعین حمل ساختارهای فرهنگی یا الگوگرفتن از سنت پیشینیان چه رویارویی فعال و مبدعانه‌ای با این نمادها و مضامین داشتند؛ سرانجام اینکه، مورخان مذکور چگونه در روزگاری که هنوز هویت‌ها، مرزبندی‌ها و غیریت‌سازی مدرن سر برنیاورده بود از زبان فارسی به‌مثابۀ سپهری فرهنگی بهره گرفتند تا در سایۀ حمایت سه امپراتوری رقیب بستری برای گفتوگو، تعامل و آفرینشگری زبانی/فرهنگی برسازند.
✍ جواد مرشدلو
گروه تاریخ دانشگاه تربیت‌مدرس
شعله کوئین (Sholeh A. Quinn) دانش‌آموختۀ دانشگاه شیکاگو، دانشیار تاریخ در دانشگاه مرسد کالیفرنیا و پژوهشگر شاخص تاریخ ایران عصر صفویه (سده‌های شانزدهم و هفدهم میلادی) است که تاکنون چند کتاب از وی به فارسی ترجمه شده است.🔸تمرکز اصلی کوئین بر تاریخ‌نگاری فارسی در دورۀ صفویه است و رسالۀ دکتری خود را نیز در همین زمینه نوشته است. نسخۀ ویراستۀ این اثر را، که در سال 2000 چاپ شد، منصور صفت‌گل در سال 1387 با عنوان تاریخ‌نگاری فارسی در روزگار فرمانروایی شاه عباس اول: اندیشه، گرته‌برداری و مشروعیت در متون تاریخی عهد صفویه ترجمه کرد و انتشارات دانشگاه تهران آن را به چاپ رساند.
🔸شاه عباس، پادشاهی که ایران را از نو ساخت کتاب دیگری است که از شعله کوئین به زبان فارسی ترجمه شده است. او همچنین ویراستار جشن‌نامۀ جان وودز با عنوان تاریخ و تاریخ‌نگاری در آسیای مرکزی و خاورمیانۀ پسامغول بوده و از ایشان چندین مقاله و جستار در حوزۀ تاریخ ایران صفوی به چاپ رسیده است.
تازه‌ترین کتاب شعله کوئین پژوهشی است با عنوان تاریخ‌نگاری فارسی در قلمرو عثمانی، صفویان و گورگانیان که انتشارات دانشگاه کمبریج در سال 2021 منتشر کرده است. این کتاب محور گفت‌وگوی امروز مردمنامه است.
🔸کوئین در پژوهش اخیر خود تاریخ‌نگاری فارسی را از چشم‌اندازی تطبیقی نگریسته و ضمن ردیابی روند گذار این سنت از عصر میانه به دوران جدید، سهم مورخان ایرانی را در حفظ، تداوم و بازآرایی آن بازنمایی می‌کند. در این کتاب که در قالب یک مقدمه، چهار فصل و یک نتیجه سازماندهی شده است ضمن آشنایی با گسترۀ وسیع و حجم چشمگیر منابع تاریخ‌نگاری فارسی می‌خوانیم که چگونه مورخان فارسی‌نویس سنت شکوفان تاریخ‌نگاری متأخر تیموری و مکتب هرات را در گذار از دورۀ تیموری به صفوی حفظ کردند و آن را در پیوند با خاستگاه‌ها، نگرش‌ها و ایدئولوژی‌های زمانۀ خود بازآرایی کردند.
🔸آنچه روایت کوئین را جذابیت ویژه‌ای می‌بخشد تمرکز آن بر مقطعی مهم از تاریخ دیرپای ایران است. مقطعی که از یک سو، شاهد بازآرایی مفهوم/انگارۀ جغرافیایی و فرهنگی «ایران» در قالب پادشاهی صفوی بود که آن را پیش‌درآمد و زمینه‌ساز گذار به عصر مدرن دانسته‌اند و از سوی دیگر، برآمدن دو امپراتوری بزرگ در همسایگی‌اش: دولت آل‌عثمان در آسیای صغیر و گورکانیان تیموری‌تبار (مغولان کبیر) در شبه قاره. نویسنده با دست‌نهادن بر جریان زنده و پویای تاریخ‌نگاری فارسی در این مقطع از چشم‌اندازی تطبیقی، سهم مورخان را در حفظ و گستراندن بن‌مایه‌های این سنت فرهنگی در قلمروی پهناوری از هند تا آسیای صغیر نشان می‌دهد.
🔸جذابیت دیگر این روایت، پرداختن آن به این نکتۀ ظریف است که مورخان فارسی‌نویس چگونه توانستند در مواجهه با تحول ژرفی، که در گذار سدۀ دهم/شانزدهم و یازدهم/هفدهم در ایران و پیرامون آن رخ داد، نقشی فعال و مؤثر در بازآرایی هویت فرهنگی ایرانیان ایفا کنند؛ اینکه درون‌مایه‌ها، نمادها و نشانه‌های فرهنگی ریشه‌دار در روایت این مورخان چگونه بازنمایی می‌شدند و آنها درعین حمل ساختارهای فرهنگی یا الگوگرفتن از سنت پیشینیان چه رویارویی فعال و مبدعانه‌ای با این نمادها و مضامین داشتند؛ سرانجام اینکه، مورخان مذکور چگونه در روزگاری که هنوز هویت‌ها، مرزبندی‌ها و غیریت‌سازی مدرن سر برنیاورده بود از زبان فارسی به‌مثابۀ سپهری فرهنگی بهره گرفتند تا در سایۀ حمایت سه امپراتوری رقیب بستری برای گفتوگو، تعامل و آفرینشگری زبانی/فرهنگی برسازند.
Reposted from:
کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران
23.02.202505:41
🔵 کانون جهان ایرانی دانشگاه تهران با همکاری گروه تاریخ و باستان شناسی خانه اندیشمندان علوم انسانی، مجله مردم نامه و نشر فلات برگزار می‌کند:
🔹️ سلسله نشست های
نقد و بررسی نظریه ایرانشهر دکتر جواد طباطبایی (۱)
▫️سخنرانان (به ترتیب حروف الفبا):
_ دکتر حجت کاظمی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران (از منظر جامعه شناختی)
_ دکتر داریوش رحمانیان، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران ( از منظر تاریخی)
_ دکتر مهدی فدایی مهربانی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران (از منظر اندیشه سیاسی)
▫️ تاریخ: روز یکشنبه ۵ اسفندماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۵
▫️ مکان: تالار استاد عباس اقبال آشتیانی.
🔹️ ورود برای عموم آزاد و رایگان می باشد.
@jahaneirani_ut
🔹️ سلسله نشست های
نقد و بررسی نظریه ایرانشهر دکتر جواد طباطبایی (۱)
▫️سخنرانان (به ترتیب حروف الفبا):
_ دکتر حجت کاظمی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران (از منظر جامعه شناختی)
_ دکتر داریوش رحمانیان، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران ( از منظر تاریخی)
_ دکتر مهدی فدایی مهربانی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران (از منظر اندیشه سیاسی)
▫️ تاریخ: روز یکشنبه ۵ اسفندماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۵
▫️ مکان: تالار استاد عباس اقبال آشتیانی.
🔹️ ورود برای عموم آزاد و رایگان می باشد.
@jahaneirani_ut
13.02.202511:21
✅ ملاحظاتی پیرامون تاریخ‌نگاری ابراهیم باستانی پاریزی
در گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌 برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://www.youtube.com/watch?v=IxZ0jE-iOso
🔗 https://www.aparat.com/v/ptv1t52
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال و با بازنشر و پسند ویدیوها از ما حمایت کنید.
در گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌 برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://www.youtube.com/watch?v=IxZ0jE-iOso
🔗 https://www.aparat.com/v/ptv1t52
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال و با بازنشر و پسند ویدیوها از ما حمایت کنید.
26.01.202511:39
♦️نسخۀ کاغذی شمارۀ ۲۶ تا ۲۹ فصلنامۀ مردمنامه را می‌توانید از کتاب‌فروشی‌های آگاه، توس و مولی تهیه کنید.
🔸همچنین، می‌توانید نسخۀ کاغذی شمارۀ ۲۶ تا ۲۹ فصلنامۀ مردمنامه را از طریق پیوندهای زیر سفارش دهید:
🔗https://www.iranketab.ir/book/150855-mardom-nameh
🔗http://toosbook.ir/p/مردمنامه۲۶/
🔗http://yun.ir/4nmx2g
♦️برای تهیۀ نسخۀ الکترونیک مردمنامه می‌توانید از پیوندهای زیر استفاده کنید:
🔗https://fidibo.com/book/175240-فصلنامه-مردم-نامه-شماره-26-تا-29
🔗https://taaghche.com/book/214446
♦️همراهان خارج از کشور می‌توانند نسخۀ کاغذی مردمنامه را از سایت کتاب پرسه تهیه کنند:
🔗https://parsebooks.de/stock-book/%d9%85%d8%b1%d8%af%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87/
در این شماره می‌خوانید:
📌مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه/احمد اشرف
📌قرائتی دیگر از منازعۀ لرد مینتو و سر هار فورد جونز/غلامحسین زرگری‌نژاد
📌چون‌وچرا در اعتبار فتوت‌نامۀ بنایان/مهرداد قیومی بیدهندی
📌فوتبال ایرانی، نخستین پیامدها/حبیب‌اله اسماعیلی
📌آخوندزاده و ادبیات کودک/سیدعلی کاشفی خوانساری
📌لات‌های تهران/نعمت‌الله فاضلی
📌تاریخ بیهق و تاریخ مردم/مقصودعلی صادقی
📌مورخان باید میان‌رشته‌ای فکر کنند. داریوش رحمانیان و محسن آزموده در گفتوگو با عباس کاظمی.
📍باگفتارهایی در تاریخ جنسیت، تاریخ زنان، تاریخ نهادهای آموزشی و تاریخ نهادهای مذهبی از اشکان شریعت، محمدعلی علوی‌کیا، بهزاد کریمی و الیاس پیراسته.
📕مردمنامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردمنامه است. ماندگاری و بالندگی مردمنامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
@mardomnameh
🔸همچنین، می‌توانید نسخۀ کاغذی شمارۀ ۲۶ تا ۲۹ فصلنامۀ مردمنامه را از طریق پیوندهای زیر سفارش دهید:
🔗https://www.iranketab.ir/book/150855-mardom-nameh
🔗http://toosbook.ir/p/مردمنامه۲۶/
🔗http://yun.ir/4nmx2g
♦️برای تهیۀ نسخۀ الکترونیک مردمنامه می‌توانید از پیوندهای زیر استفاده کنید:
🔗https://fidibo.com/book/175240-فصلنامه-مردم-نامه-شماره-26-تا-29
🔗https://taaghche.com/book/214446
♦️همراهان خارج از کشور می‌توانند نسخۀ کاغذی مردمنامه را از سایت کتاب پرسه تهیه کنند:
🔗https://parsebooks.de/stock-book/%d9%85%d8%b1%d8%af%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87/
در این شماره می‌خوانید:
📌مجلس وکلای تجار و نقش آنان در شورش تنباکو و انقلاب مشروطه/احمد اشرف
📌قرائتی دیگر از منازعۀ لرد مینتو و سر هار فورد جونز/غلامحسین زرگری‌نژاد
📌چون‌وچرا در اعتبار فتوت‌نامۀ بنایان/مهرداد قیومی بیدهندی
📌فوتبال ایرانی، نخستین پیامدها/حبیب‌اله اسماعیلی
📌آخوندزاده و ادبیات کودک/سیدعلی کاشفی خوانساری
📌لات‌های تهران/نعمت‌الله فاضلی
📌تاریخ بیهق و تاریخ مردم/مقصودعلی صادقی
📌مورخان باید میان‌رشته‌ای فکر کنند. داریوش رحمانیان و محسن آزموده در گفتوگو با عباس کاظمی.
📍باگفتارهایی در تاریخ جنسیت، تاریخ زنان، تاریخ نهادهای آموزشی و تاریخ نهادهای مذهبی از اشکان شریعت، محمدعلی علوی‌کیا، بهزاد کریمی و الیاس پیراسته.
📕مردمنامه را بخوانید و به دوستان و آشنایان بشناسانید. این مهم‌ترین و مؤثرترین کمک به حرکت مردمنامه است. ماندگاری و بالندگی مردمنامه در گرو همراهی و پشتیبانی شماست.
📌پشتیبانی از مردمنامه👇
📕https://zarinp.al/daryoshrahmanian
@mardomnameh
23.01.202512:47
✅ بررسی تاریخ‌نگاری فریدون آدمیت (بخش دوم)
گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/FkZfMayTn7w
🔗 https://www.aparat.com/v/jhd2wmq
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال کنید.
گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/FkZfMayTn7w
🔗 https://www.aparat.com/v/jhd2wmq
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال کنید.
19.01.202515:28
♦️مردمنامه با همکاری مؤسسۀ اکنون و مدرسۀ نوروزگان برگزار می‌کند:
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
♦️گفتوگو با منصوره اتحادیه (مدیر نشر تاریخ ایران)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
📍پیوند ورود به گفتوگو:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/q1d-a7c-6jb-eec/join
🔎 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
https://t.me/mardomnameh
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
♦️گفتوگو با منصوره اتحادیه (مدیر نشر تاریخ ایران)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
📍پیوند ورود به گفتوگو:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/q1d-a7c-6jb-eec/join
🔎 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
https://t.me/mardomnameh
Reposted from:
مرکز اسناد انقلاب اسلامی
16.01.202517:47
•نگاهی انتقادی به مواضع نواب‌صفوی در برابر کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ + سند
▪️کریم سلیمانی دهکردی (دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی) در این مقاله به ارائه‌ٔ روایتی مبتنی بر اسناد آرشیوی، مطبوعات و خاطرات درخصوص مواضع نواب صفوی در برابر کودتای ۲۸ مرداد پرداخته‌است. ایشان در این مقاله سعی داشته است تا خارج از سوگیری‌های سیاسی و صرفاً مبتنی بر داده‌های تاریخی به بررسی انتقادی مواضع نواب‌صفوی و گروه فدائیان اسلام مبادرت نماید.
https://irdc.ir/0002ZA
•نگاهی انتقادی به مواضع نواب‌صفوی در برابر کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ + سند
▪️کریم سلیمانی دهکردی (دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی) در این مقاله به ارائه‌ٔ روایتی مبتنی بر اسناد آرشیوی، مطبوعات و خاطرات درخصوص مواضع نواب صفوی در برابر کودتای ۲۸ مرداد پرداخته‌است. ایشان در این مقاله سعی داشته است تا خارج از سوگیری‌های سیاسی و صرفاً مبتنی بر داده‌های تاریخی به بررسی انتقادی مواضع نواب‌صفوی و گروه فدائیان اسلام مبادرت نماید.
https://irdc.ir/0002ZA
20.02.202510:06
✅ نگاهی به زندگی و اندیشه‌های سیدجواد طباطبایی (بخش نخست)
در گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌 برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/rOEDrj7E700
🔗 https://www.aparat.com/v/kwpn894
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال و با بازنشر و پسند ویدیوها از ما حمایت کنید.
در گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌 برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://youtu.be/rOEDrj7E700
🔗 https://www.aparat.com/v/kwpn894
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال و با بازنشر و پسند ویدیوها از ما حمایت کنید.
07.02.202512:29
🎥 ویدئوی گفتوگو با منصوره اتحادیه
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 این نشست روز شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶ به‌همت مردمنامه و به‌صورت مجازی برگزار شد.
📍قبلاً فیلم این نشست در کانال آپارات مردمنامه منتشر شده بود و اکنون در کانال یوتیوب هم دستیاب است:
🔗 https://www.youtube.com/watch?v=cC6N2aFb8tA
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 این نشست روز شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶ به‌همت مردمنامه و به‌صورت مجازی برگزار شد.
📍قبلاً فیلم این نشست در کانال آپارات مردمنامه منتشر شده بود و اکنون در کانال یوتیوب هم دستیاب است:
🔗 https://www.youtube.com/watch?v=cC6N2aFb8tA
25.01.202506:26
♦️مردمنامه با همکاری مؤسسۀ اکنون و مدرسۀ نوروزگان برگزار می‌کند:
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
♦️گفتوگو با منصوره اتحادیه (مدیر نشر تاریخ ایران)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
📍پیوند ورود به گفتوگو:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/q1d-a7c-6jb-eec/join
🔎 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
https://t.me/mardomnameh
📌از مجموعه‌گفت‌وگوهای مردمنامه با مورخان ایرانی
♦️گفتوگو با منصوره اتحادیه (مدیر نشر تاریخ ایران)
با حضور:
🔸داریوش رحمانیان (گروه تاریخ دانشگاه تهران، سردبیر فصلنامۀ مردمنامه)
🔹مدیر نشست: سعیده حیدری‌نژاد
🕓 شنبه، ۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۶
🔹این نشست، مجازی برگزار می‌شود و همراه با پرسش‌وپاسخ خواهد بود.
📍پیوند ورود به گفتوگو:
🔗https://gap.nowruzgan.com/rooms/q1d-a7c-6jb-eec/join
🔎 در پنجرهٔ بازشده، ابتدا نام خود را بنویسید و سپس گزینهٔ join meeting را انتخاب کنید. نیازی به واردکردن رمزعبور نیست.
https://t.me/mardomnameh
21.01.202514:56
♦️سوم: تیر ۱۴٠۲
🔸سرباز پاسگاه سه‌راهی «رایِن» کلافه بود. از چهارستون بدنش عرق می‌ریخت. سرش را کمی آورد داخل ماشین و صندلی عقب را نگاه کرد. بعد نشست کنار ماشین و با میله‌ای به زیر ماشین زد و گوش داد. بلند شد و پرسید: «کجا میری؟» گفتم: «بم.» گفت: «بم چکار داری؟» گفتم: «قبلاً فقط ماشین‌هایی رو که از بم میومدن بازرسی نمی‌کردین؟ آفتاب از کدوم ور دراومده.» گفت: «چه میدونم والله، گفتن بازرسی کنین، سیگار داری؟» یک پاکت سیگار از داشبورد درآوردم و دادم. گفت: «یه نخ میخوام.» گفتم: «بذار تو جورابت. رفقات هم لازمشون میشه.» لبخند کم‌رمقی نشست روی لب‌های کبودش. گفت: «خیر پیش، ولی نگفتی بم چکار داری.» بوق زدم و رد شدم.
🔸جاده را تازه آسفالت کرده بودند و آفتاب بوی گازوئیل و آسفالت را ترکیب کرده بود و جاده بوی عسلویه را می‌داد. شیشه را دادم بالا، کولر را روشن کردم و صدای ضبط را بلند کردم: «گل‌پونه‌های وحشیِ دشتِ امیدم، وقت سحر شد...» یکسره تا بم خواند.
🔸کنار سردخانه‌های خرما ماشین را پارک کردم و پیاده شدم. صدای مؤذن‌زاده در شهر پیچیده بود: «حی علی الفلاح» از آسمان آتش می‌بارید. راه افتادم به سمت ارگ. سر چهارراه نرسیده به ارگ، دو زباله‌گرد میانسال بر سر بطری نوشابهٔ یک‌ونیم لیتری به قصد کشت همدیگر را کتک می‌زدند. یکی به دیگری می‌گفت: «من شنبه نیستم، یَک‌یَک موهایت را می‌کَنم مادر... .» کمی دعوایشان را تماشا کردم و رد شدم.
🔸توی هشتی ورودی ارگ رسول را ندیدم. نگهبان ورودی ارگ بود و هر بار که می‌رفتم بعد از سلام‌وعلیک می‌گفت: «یه دقّه (=دقیقه) وایسا الان میام» و بعد از «یه دقّه» با دو بستنی قیفی برمی‌گشت و چهارپایه را می‌آورد و می‌گفت: «بخور آب میشه.» جای رسول کامله‌مردی بود ترکه‌ای که انگشتش را کرده بود توی دماغش و معلوم نبود دنبال چه می‌گردد. کارت بانکی را دادم و کشید و قبض ورودی را باطل کرد و رفتم داخل.
🔸از پارسال تا امسال، آشِ ارگ همان آش بود و کاسه‌اش همان کاسه. همان داربست‌ها و همان کوچهٔ مرمت‌شده و همان رخوت تاریخی و همان ویرانه‌های پشت داربست‌ها که ۸۰ درصد ارگ را در آغوش گرفته‌اند. کسی داخل نبود به‌جز عکاسی که کلاه سفید لبه‌داری بر سرش با شلوارکی کتان در تنش که داشت از ویرانه‌ها عکس می‌گرفت. نمی‌دانم چرا با دیدنش به یاد سکانس اول فیلم کلماتیس نوری بیلگه جیلان افتادم.
🔸برگشتم توی هشتی. سراغ رسول را گرفتم. مرد ترکه‌ای گفت: «دیروز رفته دِهبَکری فردا می‌آد من پدرشم.» چهارپایه را آورد و نشستیم. گفتم: «هیچ تغییری نکرده.» گفت: «ها، به عموش رفته.» گفتم: «ارگ رو میگم.» گفت: «آها، ها بوجه (=بودجه) نیست.» گفتم: «موقع زلزله اینجا بودید؟» گفت: «تو ارگ؟ نه، ولی چند روز بعدش داشتم از اینجا رد می‌شدم اول بار دیدمش، یا ابَرفرض (یا ابالفضل) چه جوری رُمبیده بود، باید بودی می‌دیدی، اون روزا هیشکی دل دیدن ارگ رو نداشت، بمی‌ها اَ (از) کنارش که رد می‌شدن روشون رو می‌کِردن او طرف رد می‌شدن، هیشکی دل دیدن ارگ رو تو اون حال نداشت. خاک گور پاشیده‌بودن تو ارگ انگاری.» گفتم: «بیست سال گذشته، ولی هنوز انگار خیلی کار داره تا ارگ ارگ بشه.» گفت: «نمیشه دیگه، با وصله‌پینه ارگ، ارگ نمیشه دیگه. اونم تازه اگه بوجه بدن برای وصله‌پینه. چرا بدن عامو؟ کی باید بده؟ میراث [فرهنگی] هنو (هنوز) نتونسته یه ساختمون درست‌درمون برای خودش درست کنه، می‌خواد ارگ رو درست کنه؟ دلت خوشه ها، همش وعده میدن، آخرشم خودت دیدی دیگه. تو بگو دویست سال، نمیشه دیگه.» گفتم: «پس اون همه تبلیغ برای بازسازی ارگ و قول‌ها و وعده‌ها یعنی میگی هیچ‌به‌هیچ؟» گفت: «هیچ‌به‌هیچ که نه، ولی خب بیست سال عمر یه آدمیزاده، تو بیست سال فقط می‌شد ایقد (اینقدر) درستش کرد؟» گفتم: «نه، می‌شد بیشتر مرمت کرد ولی چرا مرمت نمی‌کنن؟» گفت: «اولاً بوجه نیست، دوماً (کذا) اینا کجا رو درست کردن که...» تلفن همراهش زنگ خورد.
🔸بلند شدم. کارت‌پستال‌های ارگ را که روی دیوار هشتی چسبانده بودند تماشا کردم. مرد ترکه‌ای همچنان با گوشی مشغول بود. دست تکان دادم و خداحافظی کردم و از هشتی زدم بیرون. از آسمان آتش می‌بارید.
✍فرهاد دشتکی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۲ بهمن‌ماه ۱۴۰۳.
@mardomnameh
روایت‌های اول و دوم را اینجا و اینجا بخوانید.
🔸سرباز پاسگاه سه‌راهی «رایِن» کلافه بود. از چهارستون بدنش عرق می‌ریخت. سرش را کمی آورد داخل ماشین و صندلی عقب را نگاه کرد. بعد نشست کنار ماشین و با میله‌ای به زیر ماشین زد و گوش داد. بلند شد و پرسید: «کجا میری؟» گفتم: «بم.» گفت: «بم چکار داری؟» گفتم: «قبلاً فقط ماشین‌هایی رو که از بم میومدن بازرسی نمی‌کردین؟ آفتاب از کدوم ور دراومده.» گفت: «چه میدونم والله، گفتن بازرسی کنین، سیگار داری؟» یک پاکت سیگار از داشبورد درآوردم و دادم. گفت: «یه نخ میخوام.» گفتم: «بذار تو جورابت. رفقات هم لازمشون میشه.» لبخند کم‌رمقی نشست روی لب‌های کبودش. گفت: «خیر پیش، ولی نگفتی بم چکار داری.» بوق زدم و رد شدم.
🔸جاده را تازه آسفالت کرده بودند و آفتاب بوی گازوئیل و آسفالت را ترکیب کرده بود و جاده بوی عسلویه را می‌داد. شیشه را دادم بالا، کولر را روشن کردم و صدای ضبط را بلند کردم: «گل‌پونه‌های وحشیِ دشتِ امیدم، وقت سحر شد...» یکسره تا بم خواند.
🔸کنار سردخانه‌های خرما ماشین را پارک کردم و پیاده شدم. صدای مؤذن‌زاده در شهر پیچیده بود: «حی علی الفلاح» از آسمان آتش می‌بارید. راه افتادم به سمت ارگ. سر چهارراه نرسیده به ارگ، دو زباله‌گرد میانسال بر سر بطری نوشابهٔ یک‌ونیم لیتری به قصد کشت همدیگر را کتک می‌زدند. یکی به دیگری می‌گفت: «من شنبه نیستم، یَک‌یَک موهایت را می‌کَنم مادر... .» کمی دعوایشان را تماشا کردم و رد شدم.
🔸توی هشتی ورودی ارگ رسول را ندیدم. نگهبان ورودی ارگ بود و هر بار که می‌رفتم بعد از سلام‌وعلیک می‌گفت: «یه دقّه (=دقیقه) وایسا الان میام» و بعد از «یه دقّه» با دو بستنی قیفی برمی‌گشت و چهارپایه را می‌آورد و می‌گفت: «بخور آب میشه.» جای رسول کامله‌مردی بود ترکه‌ای که انگشتش را کرده بود توی دماغش و معلوم نبود دنبال چه می‌گردد. کارت بانکی را دادم و کشید و قبض ورودی را باطل کرد و رفتم داخل.
🔸از پارسال تا امسال، آشِ ارگ همان آش بود و کاسه‌اش همان کاسه. همان داربست‌ها و همان کوچهٔ مرمت‌شده و همان رخوت تاریخی و همان ویرانه‌های پشت داربست‌ها که ۸۰ درصد ارگ را در آغوش گرفته‌اند. کسی داخل نبود به‌جز عکاسی که کلاه سفید لبه‌داری بر سرش با شلوارکی کتان در تنش که داشت از ویرانه‌ها عکس می‌گرفت. نمی‌دانم چرا با دیدنش به یاد سکانس اول فیلم کلماتیس نوری بیلگه جیلان افتادم.
🔸برگشتم توی هشتی. سراغ رسول را گرفتم. مرد ترکه‌ای گفت: «دیروز رفته دِهبَکری فردا می‌آد من پدرشم.» چهارپایه را آورد و نشستیم. گفتم: «هیچ تغییری نکرده.» گفت: «ها، به عموش رفته.» گفتم: «ارگ رو میگم.» گفت: «آها، ها بوجه (=بودجه) نیست.» گفتم: «موقع زلزله اینجا بودید؟» گفت: «تو ارگ؟ نه، ولی چند روز بعدش داشتم از اینجا رد می‌شدم اول بار دیدمش، یا ابَرفرض (یا ابالفضل) چه جوری رُمبیده بود، باید بودی می‌دیدی، اون روزا هیشکی دل دیدن ارگ رو نداشت، بمی‌ها اَ (از) کنارش که رد می‌شدن روشون رو می‌کِردن او طرف رد می‌شدن، هیشکی دل دیدن ارگ رو تو اون حال نداشت. خاک گور پاشیده‌بودن تو ارگ انگاری.» گفتم: «بیست سال گذشته، ولی هنوز انگار خیلی کار داره تا ارگ ارگ بشه.» گفت: «نمیشه دیگه، با وصله‌پینه ارگ، ارگ نمیشه دیگه. اونم تازه اگه بوجه بدن برای وصله‌پینه. چرا بدن عامو؟ کی باید بده؟ میراث [فرهنگی] هنو (هنوز) نتونسته یه ساختمون درست‌درمون برای خودش درست کنه، می‌خواد ارگ رو درست کنه؟ دلت خوشه ها، همش وعده میدن، آخرشم خودت دیدی دیگه. تو بگو دویست سال، نمیشه دیگه.» گفتم: «پس اون همه تبلیغ برای بازسازی ارگ و قول‌ها و وعده‌ها یعنی میگی هیچ‌به‌هیچ؟» گفت: «هیچ‌به‌هیچ که نه، ولی خب بیست سال عمر یه آدمیزاده، تو بیست سال فقط می‌شد ایقد (اینقدر) درستش کرد؟» گفتم: «نه، می‌شد بیشتر مرمت کرد ولی چرا مرمت نمی‌کنن؟» گفت: «اولاً بوجه نیست، دوماً (کذا) اینا کجا رو درست کردن که...» تلفن همراهش زنگ خورد.
🔸بلند شدم. کارت‌پستال‌های ارگ را که روی دیوار هشتی چسبانده بودند تماشا کردم. مرد ترکه‌ای همچنان با گوشی مشغول بود. دست تکان دادم و خداحافظی کردم و از هشتی زدم بیرون. از آسمان آتش می‌بارید.
✍فرهاد دشتکی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۲ بهمن‌ماه ۱۴۰۳.
@mardomnameh
19.01.202511:36
♦️یکم: خرداد ۱۳۹۳
🔸حوالی ظهر بود. گرمای نیمهٔ اول خرداد بیداد می‌کرد. کولر چهل‌ساله زورش به هوای دم‌کرده نمی‌رسید. در زد و آمد تو. چادر سرش بود. تکیده و مضطرب. تعارف کردم، نشست روی صندلی. سرش پایین بود. انگار دنبال کلمه می‌گشت. بلند شدم پنجره را کامل بستم و گفتم گرمای کرمان امسال خیلی زود شروع شده.
🔸آرام شد، کلمه‌ها را پیدا کرده بود: «میدونم کلاس‌ها رو نامنظم اومدم، کار کلاسی هم انجام ندادم، میان‌ترم هم امتحان ندادم، به خدا هزار و یک گرفتاری دارم، نه اینکه نخوام، نشد بیام، نتونستم بخونم، ولی خواهش می‌کنم اگه ممکنه نمرۀ پایان‌ترم رو در حد پاس‌شدن بدید، من تموم کنم برم، اگه این درس رو بیفتم فکر نکنم دیگه بتونم بیام.» گفت و ساکت شد. سرش پایین بود.
🔸رفتم بالای منبر و دربارهٔ اهمیت علم و دانش‌اندوزی و ضوابط حضور در کلاس و قوانین آموزشی نطق غرایی کردم و در آخر گفتم نخیر خانم! امکان ندارد. چادرش را کشید روی صورتش و مانند مادران جوان‌ازدست‌داده بر بالای گور جوانش، شروع کرد به مویه‌کردن. چیزی نگفتم، سنگ شده بودم. دید از سنگ صدایی بلند نمی‌شود بلند شد و گفت «ببخشید» و رفت.
🔸چند ماه گذشت و خبری از او نبود. روزی به‌مناسبتی از یکی از همکلاسی‌هایش پرسیدم از خانم فلانی خبری نیست، اطلاع دارید چه می‌کند. گفت: «انصراف داد.» پرسیدم: «چرا؟» گفت: «همان چند ترم را هم هنر کرد آمد.» پرسیدم: «چرا؟» گفت: «بمی بود. در زلزله، ۴۳ نفر از اعضای خانواده و اقوامش را از دست داده است. خودش مانده و خواهرش که در زلزله معلول شده است.» خشکم زد. هنوز هم بعضی از شب‌ها کابوس گورستانی را می‌بینم که زنی چادرش را کشیده روی صورتش و بر بالای گور جوان ازدست‌رفته‌اش مویه می‌کند.
✍فرهاد دشتکی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۳.
@mardomnameh
روز جمعه ۵ دی‌ماه ۱۳۸۲، زمین‌لرزه‌ای دوازده ثانیه‌ای با بزرگی ۶/۶ ریشتر شهر بم را لرزاند و تلفات سنگینی بر جای نهاد. در اینجا، سه روایت از پیامدهای این زلزله را به‌ترتیب در سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۲ با هم می‌خوانیم. راوی هر سه روایت، فرهاد دشتکی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، است.
🔸حوالی ظهر بود. گرمای نیمهٔ اول خرداد بیداد می‌کرد. کولر چهل‌ساله زورش به هوای دم‌کرده نمی‌رسید. در زد و آمد تو. چادر سرش بود. تکیده و مضطرب. تعارف کردم، نشست روی صندلی. سرش پایین بود. انگار دنبال کلمه می‌گشت. بلند شدم پنجره را کامل بستم و گفتم گرمای کرمان امسال خیلی زود شروع شده.
🔸آرام شد، کلمه‌ها را پیدا کرده بود: «میدونم کلاس‌ها رو نامنظم اومدم، کار کلاسی هم انجام ندادم، میان‌ترم هم امتحان ندادم، به خدا هزار و یک گرفتاری دارم، نه اینکه نخوام، نشد بیام، نتونستم بخونم، ولی خواهش می‌کنم اگه ممکنه نمرۀ پایان‌ترم رو در حد پاس‌شدن بدید، من تموم کنم برم، اگه این درس رو بیفتم فکر نکنم دیگه بتونم بیام.» گفت و ساکت شد. سرش پایین بود.
🔸رفتم بالای منبر و دربارهٔ اهمیت علم و دانش‌اندوزی و ضوابط حضور در کلاس و قوانین آموزشی نطق غرایی کردم و در آخر گفتم نخیر خانم! امکان ندارد. چادرش را کشید روی صورتش و مانند مادران جوان‌ازدست‌داده بر بالای گور جوانش، شروع کرد به مویه‌کردن. چیزی نگفتم، سنگ شده بودم. دید از سنگ صدایی بلند نمی‌شود بلند شد و گفت «ببخشید» و رفت.
🔸چند ماه گذشت و خبری از او نبود. روزی به‌مناسبتی از یکی از همکلاسی‌هایش پرسیدم از خانم فلانی خبری نیست، اطلاع دارید چه می‌کند. گفت: «انصراف داد.» پرسیدم: «چرا؟» گفت: «همان چند ترم را هم هنر کرد آمد.» پرسیدم: «چرا؟» گفت: «بمی بود. در زلزله، ۴۳ نفر از اعضای خانواده و اقوامش را از دست داده است. خودش مانده و خواهرش که در زلزله معلول شده است.» خشکم زد. هنوز هم بعضی از شب‌ها کابوس گورستانی را می‌بینم که زنی چادرش را کشیده روی صورتش و بر بالای گور جوان ازدست‌رفته‌اش مویه می‌کند.
✍فرهاد دشتکی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۳.
@mardomnameh
16.01.202513:48
✅ بررسی تاریخ‌نگاری فریدون آدمیت (بخش نخست)
گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://www.youtube.com/watch?v=QCmceQRTFTw
🔗 https://www.aparat.com/v/tdj6z0r
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال کنید.
گفتوگو با داریوش رحمانیان
📌برای مشاهدۀ این قسمت، پیوندهای زیر را لمس کنید:
🔗 https://www.youtube.com/watch?v=QCmceQRTFTw
🔗 https://www.aparat.com/v/tdj6z0r
📌 مردمنامه را در یوتیوب و آپارات دنبال کنید.
Shown 1 - 24 of 108
Log in to unlock more functionality.