Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
Лачен пише
Лачен пише
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
Лачен пише
Лачен пише
جامعه باستان‌شناسی ایران avatar
جامعه باستان‌شناسی ایران
جامعه باستان‌شناسی ایران avatar
جامعه باستان‌شناسی ایران
11.04.202518:56
علاقمندان به باستان شناسی، درود. تصاویر باستان شناسی بین النهرین بخش یک اثر مولر-کارپ
23.03.202517:19
18.03.202519:24
دوستان عزیز، من چندین ایمیل از علاقمندان به پروژه روسی در عراق دریافت کردم که فقط به فرستادن ادرس ایمیل خود اکتفا کردند. منظور من باستان شناسان چه زن یا مرد با تجربه کاوش میدانی است و اگر علاقمندی چهره شناخته شده باستان شناسی نیست بهتر است رزموه خود را ضمیمه کند.
با سپاس
عباس علیزاده
[کتابهای جدید] نواهای جدید در باستانشناسی ایران —

کتابی جدید با عنوان New Voices in Iranian Archaeology (نواهای جدید در باستانشناسی ایران) منتشر شده که مجموعه ای مقاله از محققین باستانشناس ایرانی است. این کتاب را کریم علیزاده و مگان سیفارلی (Megan Cifarelli) تدوین کرده اند و انتشارات Oxbow Books در آکسفورد آن را منتشر کرده است. این مجموعه مقالات در طیفی وسیع و بر حوزه های مختلف باستانشناسی ایران (فرهنگی/منطقه ای و گاهشناختی) متمرکز شده است. تدوین گران برای تک تک مقالات مقدمه ای مجزا نیز ارائه داده اند.

این کتاب را انتشارات Oxbow Books منتشر کرده که اطلاعات بیشتر درباره آن را میتوانید از لینک زیر ببینید.

https://www.oxbowbooks.com/9798888571453/new-voices-in-iranian-archaeology/


https://t.me/societyforiranianarchaeology
25.03.202505:19
ناسیونالیسم، مذهب عصر مدرن

کریم علیزاده

ظاهرا بعضی از مطالبی که در این کانال نشر یا بازنشر میکنم دل بعضی از هموطنان رابه درد میاورد. مخصوصا از مطلب اخیری که درباره مفهوم "وطن" منتشر کردم چنین برداشت کرده اند که "ایران"شان را زیر سوال برده ام و دل شان چنان به درد آمده که کارشان به انتشار فحش نامه رسیده است. قصد ندارم به ایشان و تاییدکنندگان شان جواب بدهم. ولی از این فرصت استفاده میکنم و چند نکته ای را یادآوری میکنم. قصد جسارت به اساتید ندارم و این مطالب را فقط برای مخاطب عام مینویسم.

کسی که پای در علم میگذارد و اهل علم و تحقیق میشود باید "هر چیزی" را زیرسوال ببرد تا بتواند آن را تشریح و تجزیه وتحلیل کند. "هر چیزی" یعنی هر چیزی! مشکل اینجاست که بعضی چیزها حاله قدسی پیدا کرده اند. در عصر روشنگری عالمان فهمیدند که برای توسعه فکری بشر باید قدسیت زدایی کرد. هرچند دین رو به افول بود ولی در مقابل آماج نقد عالمان حوزه و میدان اش نحیف تر شد. این شروع عصر مدرن را رقم زد و طی آن جنبه های مختلف مدرنیته (ازجمله ملت، دولت ملی، وطن....) به تدریج رشد و توسعه پیدا کردند. یکی از فرزندان خلف مدرنیته ناسیونالیسم (ملی گرایی) بود که به مقدار زیادی شبیه دین عمل میکند و بیجا نیست که بعضی از محققین از آن به عنوان "دین مدنی" (civil religion) یاد میکنند. ناسیونالیسم هم شبیه دین برای پیشبرد مقاصد خود از ارزشها و نمادهای مشترک استفاده میکند، روایت های یکسان و مشترک تاریخی تولید و به خورد مردم میدهد، آداب و رسوم و آیین های مشترک ایجاد میکند و پیروی از آنها را واجب میشمارد. ناسیونالیسم یک ایدئولوژی متحدکننده قوی است، اعتقادات مشترک بین اعضا پمپاژ میکند و به مردم هویت جدیدی میبخشد و به آنها احساس تعلق میدهد. مردم هر چند تا که هویت اجتماعی هم داشته باشند (قومی، مذهبی، حرفه ای...) باید همه را فراموش کنند و فقط هویت ملی را پاس بدارند. وفاداری به میهن بالاترین وفاداری هاست. همچون دین، ناسیونالیسم هم با استفاده از مفاهیمی چون ملت و وطن و پرچم .... از مردم طلب خون میکند. همانطور که دین میگوید به اسم خدا و پیغمبر و امام و .... بکش یا کشته شو، ناسیونالیسم هم از مردم میخواهد به اسم وطن، هویت ملی، تمامیت ارضی، پرچم ملی... بکش یا کشته شو. ناسیونالیسم هم تابوهای خود را دارد (انبیا و امامان و صحابه خود را تولید کرده اند مثل کوروش "بزرگ"و داریوش "بزرگ"، فردوسی و این اواخر هم سیدجواد طباطبایی اضافه شد). مگر میشود اینها را نقد کرد؟! اینها را گفتم که نشان دهم در چه بستری باید نگاه کرد تا فهمید چرا بحث درباره مفهوم "وطن" و کنکاش در چیستی و چرایی و دلالتهای آن اینهمه خواب بعضی ها را برآشفته است. تو گویی یکی از مقدسات شان زیرسوال رفته است. تشریح و موشکافی در مفهوم وطن از نظر اینان ممنوع است. مگر میشود وطن را زیرسوال برد؟!

چرا ناسیونالیسم شبیه دین عمل میکند؟ مهمترین چیزی که باعث میشود اینها شبیه هم عمل کنند این است که هر دو سیستم اعتقادی و ایدئولوژی هستند. اگر به کارکرد ایدئولوژی ها نگاه کنیم دلایل شباهتها را بهتر میفهمیم. ایدئولوژی کارش این است که بایدها و نبایدهایی را برای انسان، طبیعت، دنیا و زمان و مکان تعیین میکند. ایدئولوژیها کارشان بدیهی و طبیعی جلوه دادن چیزهایی است که طبیعی نیستند و ساخته خود بشر هستند. مثلا طبیعی جلوه دادن نابرابریهای اجتماعی در جامعه باعث میشود مردم بدون فکر کردن وضع موجود را بپذیرند و این چنین است که وضع موجود همچنان بازتولید میشود. ناسیونالیسم با تاریخی و ازلی و ابدی کردن مفاهیمی چون ملت یا وطن دقیقا همین نقش را بازی میکند. ایدئولوژی باعث میشود که قراردادی بودن نظم اجتماعی مستتر بماند از جمله توزیع نابرابر و ناعادلانه منابع. بنابراین، مهمترین کارکرد ایدئولوژی بازتولید وضع و نظم موجود اجتماعی است. ایدئولوژی روابط اجتماعی را دربطن طبیعت یا تاریخ می نشاند تا به آن ظاهری لاجرم و ناگزیر ببخشد.

تفکر نقادانه به ما میاموزد که روابط قدرت در همه جا جاری است. اگر آن را نمی بینید یا نمیبینید از کجا دارید میخورید، برای این است که ایدئولوژی ای وجود دارد که توسط خدم و حشم پیش برده میشود و باعث میشود چیزهایی برایتان طبیعی جلوه کند و یا علتها مستتر شوند. باید پرده استتار را کنار زد تا همه چیز دیده شود. ناسیونالیسم ایرانی تنها مشکلش رژیم حاکم است وگرنه هیچ مشکلی در ساختارها و نظم و سلسله مراتب اجتماعی ایران نمیبیند. ناسیونالیسم ایرانی خواهان بازتولید وضع و نظم موجود در جامعه است، منهای رژیم حاکم. چه جان ها که در گوشه کنار کشور به اسم تمامیت ارضی و امنیت ملی خفه و تلف شدند. ببینید چه کتابها و مقالات و سخنرانی هایی همه روزه در توجیه نابرابریهای اجتماعی و محروم کردن مردم گوشه و کنار کشور از حقوق مدنی و اجتماعی شان منتشر و پمپاز نمیکنند.
22.03.202523:10
کاوش در عراق
درود بر همگی، هیات روسی فقط نیاز به دو نفر داشتند که از روی رزومه متقاضیان دونفر را انتخاب کردند. با سپاس
18.03.202516:28
آگهی برای کار کاوش در عراق
یک هیات روسی که در جنوب شرقی عراق نزدیک مرز ایران در دهلران کاوش خواهد کرد نیاز به چند باستان شناس ورزیده در کار میدانی و آشنا به زبان انگلیسی یا عربی است. تمام مخارج روزانه و رفت و آمد و ۳۰ دلار دستمزد برای کار درنظر گرفته شده است علاقمندان نام و اطلاعات تماس را برای من به آدرس ایمیل من بفرستید .
aalizade@uchicago.edu
24.03.202502:32
دکتر مهرداد ملکزاده (باستانشناس) و کوروش هخامنشی
22.03.202520:22
[کشفیات] داستان اسرارآمیز اجداد انسان

کریم علیزاده

اینکه منشا انسان به کجا و چه زمانی برمیگردد یکی از مهمترین سوالاتی است که انسان امروزی را به خود مشغول کرده است. نتایج تحقیقات باستانشناختی در طول بیش از یک قرن اخیر، مخصوصا چند دهه گذشته، دانشمندان را به این نتیجه رسانده بود که انسان مدرن یا هوموساپینس بین 200-300 هزار سال قبل تطور پیدا کرده است و همه انسانهای امروزی از یک تبار واحد در افریقا نشات گرفته اند.اما در همین چند دهه گذشته و با کشفیات بیشتر باستانشناختی، مخصوصا در حوزه ژنتیک، این تصویر ساده پیچیده تر و پیچیده تر شد و سناریوهای مختلف و پیچیده تری برای داستان تطور انسان مطرح شد.

اخیرا گروهی از محققین براساس مطالعه توالی کامل ژنومی و انجام تحلیل های جدید و پیشرفته، داده های جدیدی را در اختیار گذاشته اند که جزئیات ملموس تری ارائه میدهد. شواهد نشان میدهد که انسانهای مدرن نتیجه ترکیب ژنتیکی حداقل دو جمعیت باستانی هستند. این دو جمعیت انسانی ابتدا یکی بوده اند که حدود یک میلیون و پانصد هزار سال قبل از هم انشقاق پیدا کردند ولی حدود 300 هزار سال قبل دوباره یکی شده اند. انسان امروزی نتیجه این ترکیب و آمیزش های بعدی است. داده ها نشان میدهد بعد از انشقاقی که در جمعیت انسانی رخ داده بود، یکی از آنها در مقطعی از زمان به قدری کوچک شده بود که حتی در معرض انقراض قرار گرفته بوده است (به قول معروف در وضعیت "تنگنا"ی شدیدی یا bottleneck قرار گرفته بوده است). این جمعیت کوچک طی یک میلیون سال بعدی از خطر انقراض نجات یافت و به تدریج رشد پیدا کرد. جالب آنکه، انسان امروزی 80 درصد اطلاعات ژنتیکی خود را از همین جمعیت کوچک به ارث برده است. میدانیم که بعدها آمیزش با نئاندرتالها و دینیسواها هر کدام باعث شد درصد کمی از اطلاعات ژنتیکی آنها را هم به ارث ببریم.

اینها همه به ما میگوید که داستان تطور انسان خیلی پیچیده تر از آنی است که قبلا تصور میشد و غنای زیادی در آن هست و باید منتظر روشن شدن ابعاد و جزئیات بیشتری درباره آن باشیم. نکته مهم دیگر اینکه، همه اینها به ما میگوید که سوال درباره منشا انسان یا در جستجوی یک حلقه گمشده بودن سوالی غلط است
و راه به جایی نخواهد برد چرا که انسان فقط یک منشا ندارد و هر جمعیت و تبار جدیدی که کشف میشود و یا هر آمیزشی که شواهد آن کشف میشود به نوعی برای خود حلقه گمشده ای محسوب میشوند و هر کدام جزوی مهم از داستان منشا انسان هستند.

نتایج این کشفیات در مقاله ای در شماره اخیر نشریه Nature Genetics منتشر شده است که از لینک زیر میتوانید آن را ببینید و بخوانید. دسترسی به این مقاله برای همگان رایگان و آزاد است.
https://www.nature.com/articles/s41588-025-02117-1

https://t.me/societyforiranianarchaeology
14.03.202520:13
سفال سامره از ارنست هرتسفلد

✍ عباس علیزاده
سفال های دوره سامره، همزمان با شوشان عتیق 3، از زیباترین سفالهای پیش از تاریخ است. طراحی آبرنگ و عکس های رنگی آنها توسط ارنست هرتسفلد در سال 1930 در Die Ausgrabungen vonSamarra به چاپ رسید. گورستان سامره را هرتسفلد در سال 1911 کشف و کاوش کرد. این گورستان در 11 کیلومتری جنوب شهر سامره در ساحل شرقی دجله واقع است. این گورها در جهت های گوناگون کنده شده بودند و اسکلت ها در اثر رطوبت کاملن متلاشی شده بودند. استقراری که این گورها را تعبیه کرده بود در تل السوان (تپه سنگ چخماق) در جنوب گورستان واقع شده بود، که در سالهای 1960 توسط باستان شناسان عراقی کاوش شد. برخی از سفالها و ظرفهایی که هرتسفلد چاپ کرده تزیین آنها تلفیقی از نقش کنده و طرح های رنگ آمیزی شده است که مربوط به دوره انتقالی از حسونا به سامره است.
23.03.202517:19
نوروز و آمدن سال جدید مبارک باد
12.03.202516:27
سفالهای باکون از ارنست هرتسفلد

✍ عباس علیزاده
درود بر همگی، نمیدانم کتاب ارنست هرتسفلد درباره کاوش او در تل باکون در کتابخانه موزه ملی وجود دارد یا نه. به هر حال تصمیم گرفتم یک فایل پی دی اف از طراحی های او تهیه کنم و در اختیار علاقمندان قرار بدهم. هرتسفلد نه تنها در زمان خودش بزرگترین باستان شناس و تاریخدان بود، بلکه هنرمند و طراح ماهری نیز بود. طراحی دقیق آبرنگ سفال های باکون و سامره (بعدن آن را نیز در اختیار باستان شناسان قرار خواهم داد) هنوز بی رقیب است. سفال های باکون را که او در سال 1928 کاوش کرد در نخستین شماره "بناهای ایران" (Iranische Denkmäler) منتشر کرد. این کتاب با قطع وزیری چاپ شده و کمی بزرگتر از صفحه اسکنر من بود و به همین دلیل گاه کمی از کناره طرح ها زده شده. با پوزش.
Shown 1 - 13 of 13
Log in to unlock more functionality.