G’arbiy alyans
09.05.202516:59
2025-yil 8-may kuni AQSh fuqarosi Robert Frensis Prevo Lev XIV ismi bilan Rim papasi etib saylanishi Vashington g‘alabasi sifatida talqin qilinmoqda. Ammo bu noto‘g‘ri fikr: Vatikan amerikalik papani tanlash orqali Oq uyga bo‘ysunishni emas, balki uni o‘ziga bo‘ysundirishni, AQShdagi konservativ kun tartibini nazorat qilishga harakat qilmoqda. Lev XIV — Trampning odami emas.
Vatikan tarixan geosiyosiy o‘yinlarda mohirlik bilan harakat qilib kelgan va Prevoning saylanishi ham shundan dalolat beradi. 69 yoshli Prevo Peru va Vatikan hududlarida xizmat qilib, Papa Fransisk davrida Yepiskoplar ishlari departamentiga (oddiy tilda kadrlar bo’limiga) rahbarlik qilgan, trampchilar bilan aloqasi bo‘lmagan shaxsdir. Uning ordeni — Avgustinchilar — mustaqil fikrliligi bilan tanilgan bo‘lib, bu Prevoning AQShga qaram emasligini ko‘rsatadi.
Prevoning saylanishi moliyaviy jihatidan ham Vatikan uchun foydali bo’ladi: AQSh Vatikan daromadlarining 25% xayriyalar orqali ta’minlaydi (Catholic News Agency, 2023), va amerikalik papa bu oqimni kuchaytiradi. Vatican Insider eskpertlariga ko‘ra, Prevo Vatikan manfaatlariga boshqalardan ko’ra ko’proq sodiq.
Lev XIV Tramp bilan bog‘liq emas: u respublikachilar bilan siyosiy aloqalarga ega emas, uning konservatizmi esa katolik an’analariga tayanadi, Trampning millatchi yondashuvlariga emas. AQShdagi ayrim konservatorlar bu nomzoddan norozi bo‘lishdi, chunki ular yanada radikal figurani kutishgandi. Vatikan esa o‘z manfaatlarini ko‘zlamoqda. Ya’ni, AQShdagi konservativ kun tartibini egallab, Vatikanni axloqiy markazga aylantirish va amerikalik katolik jamoalar orqali o‘z ta’sirini oshirish.
Taxminlarga ko’ra, Lev XIV agar Tramp siyosati katolik qadriyatlarga zid bo‘lsa, uni ochiq tanqid qilishi mumkin. U o‘z maqomini global mojarolarda vositachilik qilishda ishlatishi va Vashingtonning agressiv ritorikasini yumshatishi ehtimoli bor. Vatikan AQShdagi moliyaviy va mafkuraviy pozitsiyasini kuchaytiradi, biroq Oq uy bosimi oshsa, ichki ziddiyatlar xavfi kuchayadi. Xulosa qilib aytsak, Lev XIV — Vashingtonning qo‘g‘irchog‘i emas, balki Vatikanning AQShdagi kun tartibini nazorat qilish uchun tanlagan vositasi.
G’arbiy alyans
Vatikan tarixan geosiyosiy o‘yinlarda mohirlik bilan harakat qilib kelgan va Prevoning saylanishi ham shundan dalolat beradi. 69 yoshli Prevo Peru va Vatikan hududlarida xizmat qilib, Papa Fransisk davrida Yepiskoplar ishlari departamentiga (oddiy tilda kadrlar bo’limiga) rahbarlik qilgan, trampchilar bilan aloqasi bo‘lmagan shaxsdir. Uning ordeni — Avgustinchilar — mustaqil fikrliligi bilan tanilgan bo‘lib, bu Prevoning AQShga qaram emasligini ko‘rsatadi.
Prevoning saylanishi moliyaviy jihatidan ham Vatikan uchun foydali bo’ladi: AQSh Vatikan daromadlarining 25% xayriyalar orqali ta’minlaydi (Catholic News Agency, 2023), va amerikalik papa bu oqimni kuchaytiradi. Vatican Insider eskpertlariga ko‘ra, Prevo Vatikan manfaatlariga boshqalardan ko’ra ko’proq sodiq.
Lev XIV Tramp bilan bog‘liq emas: u respublikachilar bilan siyosiy aloqalarga ega emas, uning konservatizmi esa katolik an’analariga tayanadi, Trampning millatchi yondashuvlariga emas. AQShdagi ayrim konservatorlar bu nomzoddan norozi bo‘lishdi, chunki ular yanada radikal figurani kutishgandi. Vatikan esa o‘z manfaatlarini ko‘zlamoqda. Ya’ni, AQShdagi konservativ kun tartibini egallab, Vatikanni axloqiy markazga aylantirish va amerikalik katolik jamoalar orqali o‘z ta’sirini oshirish.
Taxminlarga ko’ra, Lev XIV agar Tramp siyosati katolik qadriyatlarga zid bo‘lsa, uni ochiq tanqid qilishi mumkin. U o‘z maqomini global mojarolarda vositachilik qilishda ishlatishi va Vashingtonning agressiv ritorikasini yumshatishi ehtimoli bor. Vatikan AQShdagi moliyaviy va mafkuraviy pozitsiyasini kuchaytiradi, biroq Oq uy bosimi oshsa, ichki ziddiyatlar xavfi kuchayadi. Xulosa qilib aytsak, Lev XIV — Vashingtonning qo‘g‘irchog‘i emas, balki Vatikanning AQShdagi kun tartibini nazorat qilish uchun tanlagan vositasi.
G’arbiy alyans
08.05.202502:22
Ahmad ash-Sharaa Yevropaga qilgan ilk tashrifi uchun nega aynan Fransiyani tanladi?
Birinchidan, aynan Fransiya yangi Suriya hukumati bilan aloqalarni yo‘lga qo‘yishda tashabbus ko‘rsatdi: Makron 2025-yil fevralida ash-Sharaa bilan telefon orqali suhbatlashgan birinchi Yevropa yetakchisi bo‘ldi va uni Parijga taklif qildi.
Ikkinchidan, Fransiya o‘zini yangi, barqaror va demokratik Suriyani qurish tarafdori sifatida ko‘rsatmoqda — bu esa ash-Sharaaning mo‘tadil siyosat yuritish maqsadiga mos keladi. Tashrif davomida Suriyani tiklash, sanksiyalarni bekor qilish, terrorizmga qarshi kurash hamda etnik guruhlarga nisbatan zo‘ravonliklar uchun javobgarlik masalalari muhokama qilindi.
Bundan tashqari, Yevropa Ittifoqining nufuzli a’zosi sifatida Fransiya xalqaro sanksiyalarni yumshatishga ko‘maklashishi mumkin, bu esa Suriya iqtisodiyotini tiklash uchun nihoyatda muhimdir.
G’arbiy alyans
Birinchidan, aynan Fransiya yangi Suriya hukumati bilan aloqalarni yo‘lga qo‘yishda tashabbus ko‘rsatdi: Makron 2025-yil fevralida ash-Sharaa bilan telefon orqali suhbatlashgan birinchi Yevropa yetakchisi bo‘ldi va uni Parijga taklif qildi.
Ikkinchidan, Fransiya o‘zini yangi, barqaror va demokratik Suriyani qurish tarafdori sifatida ko‘rsatmoqda — bu esa ash-Sharaaning mo‘tadil siyosat yuritish maqsadiga mos keladi. Tashrif davomida Suriyani tiklash, sanksiyalarni bekor qilish, terrorizmga qarshi kurash hamda etnik guruhlarga nisbatan zo‘ravonliklar uchun javobgarlik masalalari muhokama qilindi.
Bundan tashqari, Yevropa Ittifoqining nufuzli a’zosi sifatida Fransiya xalqaro sanksiyalarni yumshatishga ko‘maklashishi mumkin, bu esa Suriya iqtisodiyotini tiklash uchun nihoyatda muhimdir.
G’arbiy alyans
06.05.202507:06
Nega Ukraina urushini “proksi urush” deb atash noto‘g‘ri
Stefen Vebber, siyosiy tahlilchi
“Proksi urush” atamasini siyosatchilar, tahlilchilar va hattoki Rossiya prezidenti Putin tez-tez ishlatadi — go‘yoki bu urush AQSh va Rossiya o‘rtasidagi bilvosita to‘qnashuv. Biroq bunday yondashuv reallikni inobatga olmaydi, mojaro ishtirokchilarini irodasiz ko‘rsatadi va murakkab munosabatlarni haddan ortiq soddalashtiradi.
“Proksi urush” nima degani?
“Proksi urush” — odatda bir davlat boshqa davlatni urushda qo‘llab-quvvatlab, o‘z manfaatlariga erishishga urinadigan vaziyatni anglatadi. Masalan, AQSh va ittifoqchilari Ukrainaga qurol yetkazib bermoqda, Rossiya esa Xitoy, Eron va Shimoliy Koreyadan turli ko‘mak olayapti. Shunga qaramay, Ukrainadagi urushni “proksi” deb atash noto‘g‘ri. Bu atama Ukraina go‘yoki faqat AQSh topshirig‘iga binoan harakat qilayotganini anglatadi. Aslida esa har bir tomon — Ukraina, Rossiya va ularning ittifoqchilari — o‘z manfaatlariga ega va mustaqil qarorlar asosida harakat qilmoqda. Ukraina o‘z hududini Rossiya tajovuzidan himoya qilmoqda — AQSh topshirig‘ini bajarmayapti.
Tarixiy misol
Ispaniya fuqarolar urushi (1936–1939) ko‘pincha Germaniya va SSSR o‘rtasidagi “proksi urush” deb ataladi. Biroq Fransisko Franko yetakchiligidagi millatchilar Gitlerning qo‘g‘irchog‘i emas edi, respublikachilar ham Stalinning agentlari bo‘lmagan. Har ikki tomon o‘z siyosiy maqsadlariga ega edi, tashqi yordam esa ularning harakatlariga faqat qisman ta’sir ko‘rsatgan. Bu esa shuni anglatadiki, “proksi urush” degan ibora murakkab mojarolarni soddalashtirib, ichki omillarni e’tibordan chetda qoldiradi.
Bu Ukraina uchun nega muhim?
Ukrainadagi urushni “proksi” deb atash xavflidir, chunki bu diqqatni asosiy narsadan chalg‘itadi: Ukraina o‘z mustaqilligi uchun kurashyapti. AQSh Ukrainaga uzoq masofali qurollarni yetkazishni faqat 2017 yildan boshlab yubormoqda, ya’ni Qrim bosib olinganidan keyin. AQShning asosiy maqsadi — Rossiyani kuchsizlantirish emas, balki Ukrainani qo‘llab-quvvatlash. Rossiya esa aksincha — har tomonlama yordam olyapti: Xitoydan iqtisodiy yordam, Erondan qurol, Shimoliy Koreyadan esa askarlar. Har bir davlat bu mojaroda o‘z manfaatini ko‘zlamoqda.
Xulosa qilib aytganda, “Proksi urush” atamasi nafaqat mojaroning mohiyatini buzib ko‘rsatadi, balki noto‘g‘ri siyosiy qarorlarga olib kelishi mumkin. AQSh va uning ittifoqchilari Ukraina mustaqilligini himoya qilishda davom etishi, boshqa davlatlar bilan hamkorlikda strategiyani muvofiqlashtirishi lozim. Mojaro ishtirokchilarining mustaqilligini inkor etish — muvaffaqiyatli siyosiy yechimlar ishlab chiqish yo‘lidagi jiddiy to‘siq bo‘lishi mumkin.
G’arbiy alyans
Stefen Vebber, siyosiy tahlilchi
“Proksi urush” atamasini siyosatchilar, tahlilchilar va hattoki Rossiya prezidenti Putin tez-tez ishlatadi — go‘yoki bu urush AQSh va Rossiya o‘rtasidagi bilvosita to‘qnashuv. Biroq bunday yondashuv reallikni inobatga olmaydi, mojaro ishtirokchilarini irodasiz ko‘rsatadi va murakkab munosabatlarni haddan ortiq soddalashtiradi.
“Proksi urush” nima degani?
“Proksi urush” — odatda bir davlat boshqa davlatni urushda qo‘llab-quvvatlab, o‘z manfaatlariga erishishga urinadigan vaziyatni anglatadi. Masalan, AQSh va ittifoqchilari Ukrainaga qurol yetkazib bermoqda, Rossiya esa Xitoy, Eron va Shimoliy Koreyadan turli ko‘mak olayapti. Shunga qaramay, Ukrainadagi urushni “proksi” deb atash noto‘g‘ri. Bu atama Ukraina go‘yoki faqat AQSh topshirig‘iga binoan harakat qilayotganini anglatadi. Aslida esa har bir tomon — Ukraina, Rossiya va ularning ittifoqchilari — o‘z manfaatlariga ega va mustaqil qarorlar asosida harakat qilmoqda. Ukraina o‘z hududini Rossiya tajovuzidan himoya qilmoqda — AQSh topshirig‘ini bajarmayapti.
Tarixiy misol
Ispaniya fuqarolar urushi (1936–1939) ko‘pincha Germaniya va SSSR o‘rtasidagi “proksi urush” deb ataladi. Biroq Fransisko Franko yetakchiligidagi millatchilar Gitlerning qo‘g‘irchog‘i emas edi, respublikachilar ham Stalinning agentlari bo‘lmagan. Har ikki tomon o‘z siyosiy maqsadlariga ega edi, tashqi yordam esa ularning harakatlariga faqat qisman ta’sir ko‘rsatgan. Bu esa shuni anglatadiki, “proksi urush” degan ibora murakkab mojarolarni soddalashtirib, ichki omillarni e’tibordan chetda qoldiradi.
Bu Ukraina uchun nega muhim?
Ukrainadagi urushni “proksi” deb atash xavflidir, chunki bu diqqatni asosiy narsadan chalg‘itadi: Ukraina o‘z mustaqilligi uchun kurashyapti. AQSh Ukrainaga uzoq masofali qurollarni yetkazishni faqat 2017 yildan boshlab yubormoqda, ya’ni Qrim bosib olinganidan keyin. AQShning asosiy maqsadi — Rossiyani kuchsizlantirish emas, balki Ukrainani qo‘llab-quvvatlash. Rossiya esa aksincha — har tomonlama yordam olyapti: Xitoydan iqtisodiy yordam, Erondan qurol, Shimoliy Koreyadan esa askarlar. Har bir davlat bu mojaroda o‘z manfaatini ko‘zlamoqda.
Xulosa qilib aytganda, “Proksi urush” atamasi nafaqat mojaroning mohiyatini buzib ko‘rsatadi, balki noto‘g‘ri siyosiy qarorlarga olib kelishi mumkin. AQSh va uning ittifoqchilari Ukraina mustaqilligini himoya qilishda davom etishi, boshqa davlatlar bilan hamkorlikda strategiyani muvofiqlashtirishi lozim. Mojaro ishtirokchilarining mustaqilligini inkor etish — muvaffaqiyatli siyosiy yechimlar ishlab chiqish yo‘lidagi jiddiy to‘siq bo‘lishi mumkin.
G’arbiy alyans
Reposted from:
Strategic Focus: Central Asia
04.05.202517:29
AQSh Rossiyaga qarshi yangi sanksiyalar tayyorlamoqda: bu Markaziy Osiyo uchun nimani anglatadi?
Bloomberg nashri xabariga ko‘ra, Tramp jamoasi Ukrainadagi urush tufayli Rossiyaga nisbatan iqtisodiy bosimni kuchaytirish rejasini ishlab chiqqan. Yangi choralar nafaqat Rossiyani, balki u bilan faol savdo qilayotgan Markaziy Osiyo davlatlarini ham qamrab olishi mumkin.
AQSh nima uchun Rossiyaga bosim o‘tkazmoqchi?
Ukraina va uning ittifoqchilari Vashingtondan Moskvaga bosimni kuchaytirishni so‘ramoqda, bu orqali ular Putinni Tramp shartlari asosida o‘t ochishni to‘xtatishga majburlamoqchi. AQSh va Yevropa Ittifoqi Rossiyaga qarshi ko‘plab sanksiyalar joriy etgan, biroq ular harbiy harakatlarni to‘xtata olmadi. Endi yangi cheklovlar — masalan, Rossiya nefti va gazining eksportiga nisbatan sanksiyalar — muhokama qilinmoqda.
Qanday choralar tayyorlanmoqda?
Aniq tafsilotlar hozircha yo‘q, Tramp hali yakuniy qaror qabul qilmagan, chunki diplomatik muzokaralar davom etmoqda. Ammo ehtimoliy choralar orasida quyidagilar mavjud: a) Rossiya banklariga qarshi sanksiyalar; b) Rossiya resurslarini sotib olayotgan davlatlarga nisbatan ikkilamchi sanksiyalar; d) Senator Lindsi Grem tomonidan ilgari surilgan qonun loyihasi (72 senator qo‘llab-quvvatlagan), u Rossiyaga nisbatan “halokatli” sanksiyalar va Rossiya nefti, gazi yoki uranini sotib olayotgan davlatlarga 500 foizlik tarif joriy etishni nazarda tutadi. Shubhasiz, mazkur choralar Rossiya iqtisodiyotiga va uning energiya resurslariga bog‘liq davlatlarga og‘ir zarba bo‘lishi mumkin.
Yangi sanksiyalar Markaziy Osiyoga qanday ta’sir qiladi?
Markaziy Osiyo davlatlari — Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston — Rossiya bilan chuqur iqtisodiy aloqalarga ega. Rossiya ularning mahsulotlari uchun muhim bozor bo‘lib qolmoqda, shuningdek, ko‘plab davlatlar rus gaz va neftiga qaram. Agar AQSh ikkilamchi sanksiyalar yoki yuqori tariflar joriy etsa, bu bir nechta muammolarni keltirib chiqarishi mumkin:
Iqtisodiy xavf. Rossiya energiya resurslarini sotib olayotgan davlatlar AQSh bilan savdoda cheklovlarga uchrashi mumkin, bu esa ularning eksporti va investitsiyalariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Energiya qaramligi. Qozog‘iston va Turkmaniston o‘zlari ham neft va gaz eksport qilsa-da, Qirg‘iziston, Tojikiston va O’zbekiston Rossiya yetkazib berishlariga tayanadi. Sanksiyalar energiya narxlarini oshirishi yoki ta’minotni izdan chiqarishi mumkin.
Savdo va logistika. Mintaqa Rossiya orqali o‘tuvchi savdo yo‘llarini faol rivojlantirmoqda. Yangi cheklovlar Yevropaga va boshqa hududlarga yuk tashishni murakkablashtiradi.
Migratsiya va pul o‘tkazmalari. Millionlab markaziy osiyoliklar Rossiyada mehnat qiladi va uylariga pul yuboradi. Agar Rossiya iqtisodiyoti sanksiyalar ta’sirida yomonlashsa, migrantlar daromadi kamayadi va natijada mintaqadagi ijtimoiy ahvolga salbiy ta’sir qiladi.
Shu bilan birga, Qozog‘iston yoki Turkmaniston Rossiyaning bozordagi o‘rnini egallash uchun o‘z neft va gaz eksportini oshirishga urinishi mumkin, biroq bu vaqt va katta sarmoya talab qiladi.
Nega qaror qabul qilinmayapti?
Yangi sanksiyalarni muhokama qilish Tramp jamoasidagi kadrlar almashinuvi bilan murakkablashmoqda. Milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchi M.Uolts lavozimidan chetlatildi, hozirda uning vazifasini davlat kotibi Rubio vaqtincha bajarib turibdi. Shunday qilib, Rubioning ikki pozitsiyani egallagani AQSh strategiyasini muvofiqlashtirishga yordam beradi.
Tramp nimani istaydi?
Tramp Ukrainadagi urushni tugatishni va Rossiya bilan iqtisodiy munosabatlarni qayta ko‘rib chiqishni xohlamoqda. U Putin jiddiy muzokaralarni boshlamasa, sanksiyalar bilan tahdid qilgan, biroq hozircha diplomatiyani afzal ko‘rib, yangi choralarni jadallashtirmayapti.
Taxminlarga ko’ra, agar yangi sanksiyalar qabul qilinsa, ular Rossiya iqtisodiyotiga zarba beradi va unga yaqin bo‘lgan Markaziy Osiyoni ham chetlab o‘tmaydi. Bu energiya narxlarining oshishi, ta’minotdagi uzilishlar va migrantlar daromadining pasayishiga olib kelishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
Bloomberg nashri xabariga ko‘ra, Tramp jamoasi Ukrainadagi urush tufayli Rossiyaga nisbatan iqtisodiy bosimni kuchaytirish rejasini ishlab chiqqan. Yangi choralar nafaqat Rossiyani, balki u bilan faol savdo qilayotgan Markaziy Osiyo davlatlarini ham qamrab olishi mumkin.
AQSh nima uchun Rossiyaga bosim o‘tkazmoqchi?
Ukraina va uning ittifoqchilari Vashingtondan Moskvaga bosimni kuchaytirishni so‘ramoqda, bu orqali ular Putinni Tramp shartlari asosida o‘t ochishni to‘xtatishga majburlamoqchi. AQSh va Yevropa Ittifoqi Rossiyaga qarshi ko‘plab sanksiyalar joriy etgan, biroq ular harbiy harakatlarni to‘xtata olmadi. Endi yangi cheklovlar — masalan, Rossiya nefti va gazining eksportiga nisbatan sanksiyalar — muhokama qilinmoqda.
Qanday choralar tayyorlanmoqda?
Aniq tafsilotlar hozircha yo‘q, Tramp hali yakuniy qaror qabul qilmagan, chunki diplomatik muzokaralar davom etmoqda. Ammo ehtimoliy choralar orasida quyidagilar mavjud: a) Rossiya banklariga qarshi sanksiyalar; b) Rossiya resurslarini sotib olayotgan davlatlarga nisbatan ikkilamchi sanksiyalar; d) Senator Lindsi Grem tomonidan ilgari surilgan qonun loyihasi (72 senator qo‘llab-quvvatlagan), u Rossiyaga nisbatan “halokatli” sanksiyalar va Rossiya nefti, gazi yoki uranini sotib olayotgan davlatlarga 500 foizlik tarif joriy etishni nazarda tutadi. Shubhasiz, mazkur choralar Rossiya iqtisodiyotiga va uning energiya resurslariga bog‘liq davlatlarga og‘ir zarba bo‘lishi mumkin.
Yangi sanksiyalar Markaziy Osiyoga qanday ta’sir qiladi?
Markaziy Osiyo davlatlari — Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston — Rossiya bilan chuqur iqtisodiy aloqalarga ega. Rossiya ularning mahsulotlari uchun muhim bozor bo‘lib qolmoqda, shuningdek, ko‘plab davlatlar rus gaz va neftiga qaram. Agar AQSh ikkilamchi sanksiyalar yoki yuqori tariflar joriy etsa, bu bir nechta muammolarni keltirib chiqarishi mumkin:
Iqtisodiy xavf. Rossiya energiya resurslarini sotib olayotgan davlatlar AQSh bilan savdoda cheklovlarga uchrashi mumkin, bu esa ularning eksporti va investitsiyalariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Energiya qaramligi. Qozog‘iston va Turkmaniston o‘zlari ham neft va gaz eksport qilsa-da, Qirg‘iziston, Tojikiston va O’zbekiston Rossiya yetkazib berishlariga tayanadi. Sanksiyalar energiya narxlarini oshirishi yoki ta’minotni izdan chiqarishi mumkin.
Savdo va logistika. Mintaqa Rossiya orqali o‘tuvchi savdo yo‘llarini faol rivojlantirmoqda. Yangi cheklovlar Yevropaga va boshqa hududlarga yuk tashishni murakkablashtiradi.
Migratsiya va pul o‘tkazmalari. Millionlab markaziy osiyoliklar Rossiyada mehnat qiladi va uylariga pul yuboradi. Agar Rossiya iqtisodiyoti sanksiyalar ta’sirida yomonlashsa, migrantlar daromadi kamayadi va natijada mintaqadagi ijtimoiy ahvolga salbiy ta’sir qiladi.
Shu bilan birga, Qozog‘iston yoki Turkmaniston Rossiyaning bozordagi o‘rnini egallash uchun o‘z neft va gaz eksportini oshirishga urinishi mumkin, biroq bu vaqt va katta sarmoya talab qiladi.
Nega qaror qabul qilinmayapti?
Yangi sanksiyalarni muhokama qilish Tramp jamoasidagi kadrlar almashinuvi bilan murakkablashmoqda. Milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchi M.Uolts lavozimidan chetlatildi, hozirda uning vazifasini davlat kotibi Rubio vaqtincha bajarib turibdi. Shunday qilib, Rubioning ikki pozitsiyani egallagani AQSh strategiyasini muvofiqlashtirishga yordam beradi.
Tramp nimani istaydi?
Tramp Ukrainadagi urushni tugatishni va Rossiya bilan iqtisodiy munosabatlarni qayta ko‘rib chiqishni xohlamoqda. U Putin jiddiy muzokaralarni boshlamasa, sanksiyalar bilan tahdid qilgan, biroq hozircha diplomatiyani afzal ko‘rib, yangi choralarni jadallashtirmayapti.
Taxminlarga ko’ra, agar yangi sanksiyalar qabul qilinsa, ular Rossiya iqtisodiyotiga zarba beradi va unga yaqin bo‘lgan Markaziy Osiyoni ham chetlab o‘tmaydi. Bu energiya narxlarining oshishi, ta’minotdagi uzilishlar va migrantlar daromadining pasayishiga olib kelishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
02.05.202505:55
Tramp esidan chiqargan bo’lsa kerak: AQSh g’alaba kunini har doim 2 sentabr kuni nishonlagan, chunki aynan shu kun Yaponiya taslim bo’lgan. 8 may esa - VE (Victory in Europe, Yevropada g’alaba kuni) deb nomlangan.
Birinchi jahon urushi - no comment.
G’arbiy alyans
Birinchi jahon urushi - no comment.
G’arbiy alyans
27.04.202508:59
AQSh Alyaskadagi loyiha sabab Osiyo davlatlariga bosimni kuchaytirmoqda
Tramp ma’muriyati Janubiy Koreya, Yaponiya va Tayvan singari muhim ittifoqchilariga milliardlab dollar miqdorida Alyaskadagi suyutirilgan tabiiy gaz (STG) ishlab chiqarish loyihasiga sarmoya kiritishni talab qilib, ularga bosimni oshirmoqda. Bu qadam, Yaqin Sharq davlatlariga nisbatan siyosatning qat’iylashishi bilan bir qatorda, AQShning nafaqat energetika ekspansiyasini kuchaytirishga, balki global bozorlarni o‘z manfaatlariga moslab qayta shakllantirishga intilayotganini ko‘rsatmoqda.
Loyiha mohiyati va AQSh ultimatumining mazmuni
Alyaska loyihasi shtatning shimolidagi gaz konlaridan Tinch okeani sohilidagi STG zavodigacha 1300 km uzunlikdagi quvurni qurishni nazarda tutadi. Rejalashtirilgan quvvat – yiliga 20 million tonna STG, ishga tushirish esa 2030-yillarga mo‘ljallangan. Loyihaning qiymati 44 milliard dollarga baholanmoqda, ammo odatdagidek, xarajatlar oshishi ehtimoli mavjud. Loyihaning asosiy ustunligi – Sharqiy Osiyoga geografik yaqinlik, yetkazib berish atigi bir hafta davom etadi, bu esa Yaqin Sharq yoki Avstraliyadan yetkazib berishga nisbatan ikki barobar tezroq.
Vashington bu loyihadagi ishtirokni savdo imtiyozlari bilan bog‘lamoqda: Janubiy Koreya, Yaponiya va Tayvanga amerikalik STG xaridlarini oshirish va Alyaskaga investitsiya kiritish sharti qo‘yilgan, aks holda import bojlar 24%, 25% va 32% ga oshirilishi bilan tahdid qilinmoqda. Ushbu shartlarni qabul qilish uchun Seul, Tokio va Taybeyga 90 kunlik muddat berilgan. Aks holda, tariflar kuchga kiradi.
Osiyo mamlakatlarining pozitsiyasi
Tayvan eng mo‘rt pozitsiyani egallagan. Xitoy bilan ziddiyat kuchaygan bir paytda AQShning harbiy yordamidan mahrum bo‘lishdan qo‘rqqan Taybey Alyaskadan yiliga 6 million tonna STG xarid qilish bo‘yicha shartnoma imzoladi. Bu AQShning Tayvan STG importidagi ulushini 10 foizdan 20–30 foizgacha oshiradi va Taybeyning siyosiy sodiqligini mustahkamlaydi.
Janubiy Koreya ehtiyotkorlik bilan harakat qilmoqda. Seul maslahatlashuvlarni boshlagan, biroq mahalliy ekspertlar loyihaning iqtisodiy maqsadga muvofiqligiga shubha bilan qaramoqda: Alyaska STG ehtimol Rossiya gazidan qimmatroq bo‘ladi. Koreyaliklar hali tafsilotlarni o‘rganmoqda va shoshilmayapti.
Yaponiya esa muvozanatni saqlashga intilmoqda. Tokio Trampning g‘azabidan cho‘chimoqda, lekin Alyaska loyihasini xatarli deb hisoblaydi. Yapon kompaniyalari buning o‘rniga Meksika ko‘rfazidan (Panama kanali orqali) slanets gazini ko‘proq sotib olishni afzal ko‘rmoqda. Ta’kidlash joiz, 2024-yilda AQShning Yaponiya STG importidagi ulushi 8,4 foizdan 9,6 foizgacha oshdi.
Geosiyosiy kontekst
Osiyo davlatlariga bosim Trampning Sharqiy Osiyo energiya bozorida raqobatchilarni, ayniqsa Rossiyani siqib chiqarish strategiyasining bir qismi. Yaponiya “Saxalin-2” loyihasidan 60% hajmda gaz xarid qiladi va bu loyiha asosiy nishonga aylangan: uni siqib chiqarish mintaqaning AQShga qaramligini oshiradi. Qiziq tomoni shundaki, Trampning birinchi prezidentlik muddatida Vashington Alyaska loyihasiga Xitoyni jalb qilishga harakat qilgan edi, biroq AQSh-Xitoy ziddiyatining kuchayishi bu rejalarni yo‘qqa chiqardi. Endi esa AQSh o‘z ittifoqchilariga tayanib, ularning zaif tomonlaridan foydalanyapti: Tayvan — harbiy yordamdan, Yaponiya va Koreya esa savdo urushlaridan qo‘rqmoqda.
Xulosa qilib aytganda, Tramp arab va endi osiyolik mamlakatlarga nisbatan siyosatni keskinlashtirib, AQSh manfaatlarini ilgari surishda iqtisodiy shantajdan foydalanishga tayyorligini ko‘rsatmoqda. Endi savol shundaki: Osiyo ittifoqchilari o‘z manfaatlaridan voz kechib, Vashingtonga qanchalik sodiq qolishga tayyor?
G’arbiy alyans
Tramp ma’muriyati Janubiy Koreya, Yaponiya va Tayvan singari muhim ittifoqchilariga milliardlab dollar miqdorida Alyaskadagi suyutirilgan tabiiy gaz (STG) ishlab chiqarish loyihasiga sarmoya kiritishni talab qilib, ularga bosimni oshirmoqda. Bu qadam, Yaqin Sharq davlatlariga nisbatan siyosatning qat’iylashishi bilan bir qatorda, AQShning nafaqat energetika ekspansiyasini kuchaytirishga, balki global bozorlarni o‘z manfaatlariga moslab qayta shakllantirishga intilayotganini ko‘rsatmoqda.
Loyiha mohiyati va AQSh ultimatumining mazmuni
Alyaska loyihasi shtatning shimolidagi gaz konlaridan Tinch okeani sohilidagi STG zavodigacha 1300 km uzunlikdagi quvurni qurishni nazarda tutadi. Rejalashtirilgan quvvat – yiliga 20 million tonna STG, ishga tushirish esa 2030-yillarga mo‘ljallangan. Loyihaning qiymati 44 milliard dollarga baholanmoqda, ammo odatdagidek, xarajatlar oshishi ehtimoli mavjud. Loyihaning asosiy ustunligi – Sharqiy Osiyoga geografik yaqinlik, yetkazib berish atigi bir hafta davom etadi, bu esa Yaqin Sharq yoki Avstraliyadan yetkazib berishga nisbatan ikki barobar tezroq.
Vashington bu loyihadagi ishtirokni savdo imtiyozlari bilan bog‘lamoqda: Janubiy Koreya, Yaponiya va Tayvanga amerikalik STG xaridlarini oshirish va Alyaskaga investitsiya kiritish sharti qo‘yilgan, aks holda import bojlar 24%, 25% va 32% ga oshirilishi bilan tahdid qilinmoqda. Ushbu shartlarni qabul qilish uchun Seul, Tokio va Taybeyga 90 kunlik muddat berilgan. Aks holda, tariflar kuchga kiradi.
Osiyo mamlakatlarining pozitsiyasi
Tayvan eng mo‘rt pozitsiyani egallagan. Xitoy bilan ziddiyat kuchaygan bir paytda AQShning harbiy yordamidan mahrum bo‘lishdan qo‘rqqan Taybey Alyaskadan yiliga 6 million tonna STG xarid qilish bo‘yicha shartnoma imzoladi. Bu AQShning Tayvan STG importidagi ulushini 10 foizdan 20–30 foizgacha oshiradi va Taybeyning siyosiy sodiqligini mustahkamlaydi.
Janubiy Koreya ehtiyotkorlik bilan harakat qilmoqda. Seul maslahatlashuvlarni boshlagan, biroq mahalliy ekspertlar loyihaning iqtisodiy maqsadga muvofiqligiga shubha bilan qaramoqda: Alyaska STG ehtimol Rossiya gazidan qimmatroq bo‘ladi. Koreyaliklar hali tafsilotlarni o‘rganmoqda va shoshilmayapti.
Yaponiya esa muvozanatni saqlashga intilmoqda. Tokio Trampning g‘azabidan cho‘chimoqda, lekin Alyaska loyihasini xatarli deb hisoblaydi. Yapon kompaniyalari buning o‘rniga Meksika ko‘rfazidan (Panama kanali orqali) slanets gazini ko‘proq sotib olishni afzal ko‘rmoqda. Ta’kidlash joiz, 2024-yilda AQShning Yaponiya STG importidagi ulushi 8,4 foizdan 9,6 foizgacha oshdi.
Geosiyosiy kontekst
Osiyo davlatlariga bosim Trampning Sharqiy Osiyo energiya bozorida raqobatchilarni, ayniqsa Rossiyani siqib chiqarish strategiyasining bir qismi. Yaponiya “Saxalin-2” loyihasidan 60% hajmda gaz xarid qiladi va bu loyiha asosiy nishonga aylangan: uni siqib chiqarish mintaqaning AQShga qaramligini oshiradi. Qiziq tomoni shundaki, Trampning birinchi prezidentlik muddatida Vashington Alyaska loyihasiga Xitoyni jalb qilishga harakat qilgan edi, biroq AQSh-Xitoy ziddiyatining kuchayishi bu rejalarni yo‘qqa chiqardi. Endi esa AQSh o‘z ittifoqchilariga tayanib, ularning zaif tomonlaridan foydalanyapti: Tayvan — harbiy yordamdan, Yaponiya va Koreya esa savdo urushlaridan qo‘rqmoqda.
Xulosa qilib aytganda, Tramp arab va endi osiyolik mamlakatlarga nisbatan siyosatni keskinlashtirib, AQSh manfaatlarini ilgari surishda iqtisodiy shantajdan foydalanishga tayyorligini ko‘rsatmoqda. Endi savol shundaki: Osiyo ittifoqchilari o‘z manfaatlaridan voz kechib, Vashingtonga qanchalik sodiq qolishga tayyor?
G’arbiy alyans
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
09.05.202515:39
Davomi
Transformatsiyalangan media va nazorat ostidagi diniy institutlar sinergetik ta’sir ko‘rsatib, AQSh siyosatining yangi bosqichiga yo‘l ochmoqda. Mutaxassislar bu kontekstda quyidagilarni taxmin qilmoqda:
Islom — yangi “dushman” sifatida tasvirlanishi mumkin. Bu ochiq antiislom kampaniyasi ko‘rinishida bo‘lmaydi, aksincha, “radikalizmga yoki terrorizmga qarshi kurash”, “xristian qadriyatlarini himoya qilish” sifatida ilgari surilishi mumkin. Eron, Turkiya yoki Pokiston kabi mamlakatlar G‘arb dunyosi uchun tahdid sifatida ko‘rsatiladi.
Media orqali bosim kuchayadi. Yangi media platformalar musulmon mamlakatlarni beqarorlik manbai sifatida tasvirlaydi. Dezinformatsiya kampaniyalari Islomni “G‘arb an’analari bilan mos kelmaydigan” tarzda ko‘rsatib, siyosiy bosim o‘tkazishga asos yaratadi.
Iqtisodiy va harbiy choralar. AQSh “barqarorlik” niqobi ostida musulmon mamlakatlarga nisbatan sanksiyalarni kuchaytirishi, proksi mojarolarni qo‘llab-quvvatlashi yoki bevosita harbiy aralashuvlarni boshlashi mumkin. Bu esa Yaqin Sharq va Markaziy Osiyoda tanglik darajasini oshiradi.
Ichki siyosiy effekt. Diniy ramzlar bilan boyitilgan konservativ ritorika Trampning AQShdagi xristian jamiyatlari, ayniqsa yevangelistlar va katoliklar orasidagi mavqeini mustahkamlaydi. Bu tashqi siyosatdagi qattiqqo‘llikni oqlash imkonini beradi.
Global oqibatlar. Islomning yangi “dushman” sifatida belgilanishi radikalizmning kuchayishiga, diplomatik inqirozlarga va xalqaro aloqalarning uzilishiga olib kelishi mumkin. Musulmon mamlakatlari bu bosimga qarshi IHT yoki neft kabi iqtisodiy qurollar orqali kontrkoalitsiyalar tuzishga urinishi ehtimoldan xoli emas.
Dunyoning “Xristian G‘arb” va “Islomiy Sharq” shaklida qutblanishi global bo‘linishni chuqurlashtiradi, xalqaro institutlarning zaiflashishiga va mojarolar xavfining ortishiga olib keladi. Vatikanning roli hal qiluvchi bo‘lishi mumkin: Lev XIV AQSh manfaatlarini ilgari suradimi yoki Vatikan mustaqilligini saqlab qolishga harakat qiladimi — bu uning pozitsiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Shu bilan birga, Saudiy Arabistoni yoki Indoneziya kabi musulmon mamlakatlar o‘zaro hamkorlikni kuchaytirishi va AQSh bosimiga qarshi yangi ittifoqlar tuzishi mumkin.
Umuman olganda, AQSh hozirda konservativ yangilanish strategiyasini amalga oshirmoqda: avval ideologik dushmanni yaratish maqsadida mediani transformatsiya qildi, endi esa diniy institutlarni nazorat ostiga oldi — bu Lev XIVning saylanishi orqali yaqqol ko‘rinmoqda. Ushbu bosqichlar siyosiy kun tartibining keskin qutblashuvga o‘tayotganini tasdiqlaydi. Islom va musulmon davlatlar AQShning yangi “geosiyosiy raqibi” sifatida belgilanishi mumkin. Media bosimi, diniy ritorika va geosiyosiy manevrlar global beqarorlikni kuchaytirishi mumkin. Bu jarayon qayergacha borishini aniqlash uchun Vatikanning harakatlari va musulmon dunyosining reaksiyasini diqqat bilan kuzatish kerak.
Strategic Focus: Central Asia
Transformatsiyalangan media va nazorat ostidagi diniy institutlar sinergetik ta’sir ko‘rsatib, AQSh siyosatining yangi bosqichiga yo‘l ochmoqda. Mutaxassislar bu kontekstda quyidagilarni taxmin qilmoqda:
Islom — yangi “dushman” sifatida tasvirlanishi mumkin. Bu ochiq antiislom kampaniyasi ko‘rinishida bo‘lmaydi, aksincha, “radikalizmga yoki terrorizmga qarshi kurash”, “xristian qadriyatlarini himoya qilish” sifatida ilgari surilishi mumkin. Eron, Turkiya yoki Pokiston kabi mamlakatlar G‘arb dunyosi uchun tahdid sifatida ko‘rsatiladi.
Media orqali bosim kuchayadi. Yangi media platformalar musulmon mamlakatlarni beqarorlik manbai sifatida tasvirlaydi. Dezinformatsiya kampaniyalari Islomni “G‘arb an’analari bilan mos kelmaydigan” tarzda ko‘rsatib, siyosiy bosim o‘tkazishga asos yaratadi.
Iqtisodiy va harbiy choralar. AQSh “barqarorlik” niqobi ostida musulmon mamlakatlarga nisbatan sanksiyalarni kuchaytirishi, proksi mojarolarni qo‘llab-quvvatlashi yoki bevosita harbiy aralashuvlarni boshlashi mumkin. Bu esa Yaqin Sharq va Markaziy Osiyoda tanglik darajasini oshiradi.
Ichki siyosiy effekt. Diniy ramzlar bilan boyitilgan konservativ ritorika Trampning AQShdagi xristian jamiyatlari, ayniqsa yevangelistlar va katoliklar orasidagi mavqeini mustahkamlaydi. Bu tashqi siyosatdagi qattiqqo‘llikni oqlash imkonini beradi.
Global oqibatlar. Islomning yangi “dushman” sifatida belgilanishi radikalizmning kuchayishiga, diplomatik inqirozlarga va xalqaro aloqalarning uzilishiga olib kelishi mumkin. Musulmon mamlakatlari bu bosimga qarshi IHT yoki neft kabi iqtisodiy qurollar orqali kontrkoalitsiyalar tuzishga urinishi ehtimoldan xoli emas.
Dunyoning “Xristian G‘arb” va “Islomiy Sharq” shaklida qutblanishi global bo‘linishni chuqurlashtiradi, xalqaro institutlarning zaiflashishiga va mojarolar xavfining ortishiga olib keladi. Vatikanning roli hal qiluvchi bo‘lishi mumkin: Lev XIV AQSh manfaatlarini ilgari suradimi yoki Vatikan mustaqilligini saqlab qolishga harakat qiladimi — bu uning pozitsiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Shu bilan birga, Saudiy Arabistoni yoki Indoneziya kabi musulmon mamlakatlar o‘zaro hamkorlikni kuchaytirishi va AQSh bosimiga qarshi yangi ittifoqlar tuzishi mumkin.
Umuman olganda, AQSh hozirda konservativ yangilanish strategiyasini amalga oshirmoqda: avval ideologik dushmanni yaratish maqsadida mediani transformatsiya qildi, endi esa diniy institutlarni nazorat ostiga oldi — bu Lev XIVning saylanishi orqali yaqqol ko‘rinmoqda. Ushbu bosqichlar siyosiy kun tartibining keskin qutblashuvga o‘tayotganini tasdiqlaydi. Islom va musulmon davlatlar AQShning yangi “geosiyosiy raqibi” sifatida belgilanishi mumkin. Media bosimi, diniy ritorika va geosiyosiy manevrlar global beqarorlikni kuchaytirishi mumkin. Bu jarayon qayergacha borishini aniqlash uchun Vatikanning harakatlari va musulmon dunyosining reaksiyasini diqqat bilan kuzatish kerak.
Strategic Focus: Central Asia
05.05.202517:39
Bosim ostidagi universitetlar: Markaziy Osiyo AQSh tajribasidan nimani o‘rganishi mumkin?
M.Imomov, mustaqil ekspert
AQSh universitetlarida navbatdagi mafkuraviy kurash avj olmoqda. Yillar davomida bu sohada so’l qanot qarashlari hukmronlik qilgan. Masalan, AQShning eng nufuzli gumanitar oliygohlarning 40 foizida birorta ham respublikachi professor yo‘q. O‘ng qarashlar amalda akademik muhitdan siqib chiqarilgan.
Endi vaziyat o‘zgarmoqda — lekin ijobiy tomonga emas. Xususan, Tramp davrida bir qator yetakchi universitetlarning davlat tomonidan moliyalashtirilishi to’xtatildi, xorijiy studentlar deportatsiya qilindi. Shuningdek, Harvard singari nufuzli oliygohlar antisemitizmni qo’llab-quvvatlashda ayblanmoqda. Bu kontekstda, Tramp ma’muriyati universitetlardan “muqobil” nuqtai nazarlarni ta’minlashni talab qilmoqda. Aks holda, kadrlar almashinuvi bilan tahdid qilinmoqda. Ya’ni bir mafkuraviy monopoliyani boshqasiga almashtirishmoqda.
Markaziy Osiyo bu holatdan qanday saboq olishi mumkin?
1. Yagona mafkura — boshi berk ko‘cha. Agar universitetlarda faqat bitta qarashga ruxsat berilsa (xoh liberal, xoh konservator), erkin fikrlash, ilm va siyosiy madaniyatga zarar yetkaziladi. Shu bilan birga, G‘arb yoki Sharqdan tayyor mafkuralarni olib kirish aqliy mustaqilligimizni yemiradi.
2. Fan siyosatdan mustaqil bo‘lishi kerak. Davlat tomonidan “adolat” yoki “vatanparvarlik” shiorlari ostida ta’limga aralashuv doimo mafkuraviy dogmatizmga olib keladi. Aynan shu sabab mintaqadamizdagi universitetlar modernizatsiyaning asosi bo‘lib xizmat qilishi uchun ularni siyosiy bosimdan himoya qilish nihoyatda muhim.
3. Bizning yo‘limiz — ko‘chirish emas, barpo etish. “So’l” va “o‘ng” qarashlar o‘rtasidagi bahslarni takrorlash shart emas. Aksincha, Aflotun yoki Jomiy haqida ochiq va sog‘lom fikr almashiladigan, ideologik yorliqlarsiz o‘z fikriy makonimizni yaratishimiz zarur.
Umuman olganda, Amerika tajribasi ko‘rsatadiki, “to‘g‘ri qarashlar” uchun kurash akademik hayot poydevorini yemirishi mumkin. Markaziy Osiyo esa o‘z yo‘lidan borishi kerak: tashqaridan o’rgatilgan yoki ichkaridan bosim o‘tkazilgan mafkuralarsiz erkin fikrlovchi maktablarni shakllantirish ustuvor vazifamiz.
G’arbiy alyans
M.Imomov, mustaqil ekspert
AQSh universitetlarida navbatdagi mafkuraviy kurash avj olmoqda. Yillar davomida bu sohada so’l qanot qarashlari hukmronlik qilgan. Masalan, AQShning eng nufuzli gumanitar oliygohlarning 40 foizida birorta ham respublikachi professor yo‘q. O‘ng qarashlar amalda akademik muhitdan siqib chiqarilgan.
Endi vaziyat o‘zgarmoqda — lekin ijobiy tomonga emas. Xususan, Tramp davrida bir qator yetakchi universitetlarning davlat tomonidan moliyalashtirilishi to’xtatildi, xorijiy studentlar deportatsiya qilindi. Shuningdek, Harvard singari nufuzli oliygohlar antisemitizmni qo’llab-quvvatlashda ayblanmoqda. Bu kontekstda, Tramp ma’muriyati universitetlardan “muqobil” nuqtai nazarlarni ta’minlashni talab qilmoqda. Aks holda, kadrlar almashinuvi bilan tahdid qilinmoqda. Ya’ni bir mafkuraviy monopoliyani boshqasiga almashtirishmoqda.
Markaziy Osiyo bu holatdan qanday saboq olishi mumkin?
1. Yagona mafkura — boshi berk ko‘cha. Agar universitetlarda faqat bitta qarashga ruxsat berilsa (xoh liberal, xoh konservator), erkin fikrlash, ilm va siyosiy madaniyatga zarar yetkaziladi. Shu bilan birga, G‘arb yoki Sharqdan tayyor mafkuralarni olib kirish aqliy mustaqilligimizni yemiradi.
2. Fan siyosatdan mustaqil bo‘lishi kerak. Davlat tomonidan “adolat” yoki “vatanparvarlik” shiorlari ostida ta’limga aralashuv doimo mafkuraviy dogmatizmga olib keladi. Aynan shu sabab mintaqadamizdagi universitetlar modernizatsiyaning asosi bo‘lib xizmat qilishi uchun ularni siyosiy bosimdan himoya qilish nihoyatda muhim.
3. Bizning yo‘limiz — ko‘chirish emas, barpo etish. “So’l” va “o‘ng” qarashlar o‘rtasidagi bahslarni takrorlash shart emas. Aksincha, Aflotun yoki Jomiy haqida ochiq va sog‘lom fikr almashiladigan, ideologik yorliqlarsiz o‘z fikriy makonimizni yaratishimiz zarur.
Umuman olganda, Amerika tajribasi ko‘rsatadiki, “to‘g‘ri qarashlar” uchun kurash akademik hayot poydevorini yemirishi mumkin. Markaziy Osiyo esa o‘z yo‘lidan borishi kerak: tashqaridan o’rgatilgan yoki ichkaridan bosim o‘tkazilgan mafkuralarsiz erkin fikrlovchi maktablarni shakllantirish ustuvor vazifamiz.
G’arbiy alyans
04.05.202517:09
AQSh va Ukraina o‘rtasidagi foydali qazilmalar bo‘yicha kelishuv ortida nima yashiringan?
S.Pinxasova, mustaqil ekspert
Yaqinda AQSh va Ukraina o‘zaro kelishuvga erishdi: endilikda ular Ukrainadagi tabiiy resurslarni qazib olish uchun umumiy fond tashkil etishadi. Dastlab bu ikki davlat o‘rtasidagi manfaatli hamkorlikdek ko‘rinadi. Biroq chuqurroq qaralganda, bu shunchaki nodir metallar emas, aslida neft-gaz resurslari bilan bog‘liq geosiyosiy o‘yin bo‘lib chiqadi.
Kelishuv nimadan iborat?
Yangi fond doirasida Ukraina yangi qazib olish litsenziyalaridan olinadigan daromadning 50 foizini fondga o‘tkazadi. Buning evaziga AQSh moliyaviy yoki harbiy yordam ko‘rsatadi. Tramp dastlab Ukraina nodir metallari — elektronika, qurol va yashil energetika uchun zarur elementlarga boy degan fikrni ilgari surdi. Ammo muammo shundaki Ukrainada bunday resurslar deyarli mavjud emas. Hattoki AQSh Geologiya xizmati Ukrainani bunday metallar zaxirasiga ega davlatlar qatoriga kiritmagan.
Ukrainadagi nodir metallar — quruq gap
Tramp Ukraina skandiy erbiy kabi elementlarga boy deb da’vo qilgan bo‘lsa-da, mutaxassislar va ma’lumotlar bu fikrni rad etadi. Bu metallar Ukrainada juda kam yoki ularni qazib olish nihoyatda murakkab va qimmatga tushadi. Qolaversa, nodir metallarning global bozordagi ulushi atigi 7 milliard dollarni tashkil qiladi va bu sohada Xitoy yetakchi hisoblanadi. Shunday qilib, bu “kamyob metallar” shunchaki siyosiy niqob bo‘lib chiqqan.
Asl maqsad — neft va gaz
Vaqt o‘tishi bilan diqqat nodir metallar emas, balki neft, gaz va ko‘mirga qaratildi. Ukraina haqiqatan ham katta gaz zaxiralariga ega va Yevropaga yo‘naltirilgan quvurlar tarmog‘i rivojlangan. Global neft bozori trilionlab dollarga baholanadi, ya’ni nodir metallar bozoridan ancha yirik. AQSh uchun esa bu Yevropadagi energetik ta’sirini kuchaytirish imkoniyati.
Bu AQShga nima beradi?
AQSh Ukraina resurslariga muhtoj emas, balki strategik ustunlik uchun mazkur kelishuvni istaydi. Bu orqali Vashington Yevropadagi gaz oqimlariga ta’sir o‘tkazadi, Rossiya kabi raqiblarning pozitsiyalarini zaiflashtiradi. Tramp esa Ukrainaga kiritilgan sarmoyalar “qaytarildi” degan siyosiy yutuqqa erishadi.
Ukraina nima oladi?
Ukraina uchun bu kelishuv AQShning qo‘llab-quvvatlashini saqlab qolish yo‘lidir, ayniqsa urush sharoitida. Biroq u aniq xavfsizlik kafolatlarini bermaydi. Aksincha, Ukraina o‘z resurslari ustidan nazoratni yo‘qotish xavfi ostida qoladi, va daromadlar bo‘linadi.
Xulosa qilib aytganda, kelishuv nodir metallar haqida emas — u neft va gazga qaratilgan. Tramp bu mavzuni ko‘tarib, asl maqsadini — Ukraina energiya resurslarini qo’lga kiritish imkonini — yashirishga harakat qilmoqda. Ukraina uchun esa bu ikki tomonlama xavf: bir tomonda AQSh yordami, ikkinchi tomonda esa resurs mustaqilligini yo‘qotish.
G’arbiy alyans
S.Pinxasova, mustaqil ekspert
Yaqinda AQSh va Ukraina o‘zaro kelishuvga erishdi: endilikda ular Ukrainadagi tabiiy resurslarni qazib olish uchun umumiy fond tashkil etishadi. Dastlab bu ikki davlat o‘rtasidagi manfaatli hamkorlikdek ko‘rinadi. Biroq chuqurroq qaralganda, bu shunchaki nodir metallar emas, aslida neft-gaz resurslari bilan bog‘liq geosiyosiy o‘yin bo‘lib chiqadi.
Kelishuv nimadan iborat?
Yangi fond doirasida Ukraina yangi qazib olish litsenziyalaridan olinadigan daromadning 50 foizini fondga o‘tkazadi. Buning evaziga AQSh moliyaviy yoki harbiy yordam ko‘rsatadi. Tramp dastlab Ukraina nodir metallari — elektronika, qurol va yashil energetika uchun zarur elementlarga boy degan fikrni ilgari surdi. Ammo muammo shundaki Ukrainada bunday resurslar deyarli mavjud emas. Hattoki AQSh Geologiya xizmati Ukrainani bunday metallar zaxirasiga ega davlatlar qatoriga kiritmagan.
Ukrainadagi nodir metallar — quruq gap
Tramp Ukraina skandiy erbiy kabi elementlarga boy deb da’vo qilgan bo‘lsa-da, mutaxassislar va ma’lumotlar bu fikrni rad etadi. Bu metallar Ukrainada juda kam yoki ularni qazib olish nihoyatda murakkab va qimmatga tushadi. Qolaversa, nodir metallarning global bozordagi ulushi atigi 7 milliard dollarni tashkil qiladi va bu sohada Xitoy yetakchi hisoblanadi. Shunday qilib, bu “kamyob metallar” shunchaki siyosiy niqob bo‘lib chiqqan.
Asl maqsad — neft va gaz
Vaqt o‘tishi bilan diqqat nodir metallar emas, balki neft, gaz va ko‘mirga qaratildi. Ukraina haqiqatan ham katta gaz zaxiralariga ega va Yevropaga yo‘naltirilgan quvurlar tarmog‘i rivojlangan. Global neft bozori trilionlab dollarga baholanadi, ya’ni nodir metallar bozoridan ancha yirik. AQSh uchun esa bu Yevropadagi energetik ta’sirini kuchaytirish imkoniyati.
Bu AQShga nima beradi?
AQSh Ukraina resurslariga muhtoj emas, balki strategik ustunlik uchun mazkur kelishuvni istaydi. Bu orqali Vashington Yevropadagi gaz oqimlariga ta’sir o‘tkazadi, Rossiya kabi raqiblarning pozitsiyalarini zaiflashtiradi. Tramp esa Ukrainaga kiritilgan sarmoyalar “qaytarildi” degan siyosiy yutuqqa erishadi.
Ukraina nima oladi?
Ukraina uchun bu kelishuv AQShning qo‘llab-quvvatlashini saqlab qolish yo‘lidir, ayniqsa urush sharoitida. Biroq u aniq xavfsizlik kafolatlarini bermaydi. Aksincha, Ukraina o‘z resurslari ustidan nazoratni yo‘qotish xavfi ostida qoladi, va daromadlar bo‘linadi.
Xulosa qilib aytganda, kelishuv nodir metallar haqida emas — u neft va gazga qaratilgan. Tramp bu mavzuni ko‘tarib, asl maqsadini — Ukraina energiya resurslarini qo’lga kiritish imkonini — yashirishga harakat qilmoqda. Ukraina uchun esa bu ikki tomonlama xavf: bir tomonda AQSh yordami, ikkinchi tomonda esa resurs mustaqilligini yo‘qotish.
G’arbiy alyans
02.05.202504:17
🇺🇸 Tramp va “xatosiz 100 kun”: siyosiy mif yoki populistik obraz?
Donald Tramp yana sahnada — va unga xos uslubda. U o‘zining Prezidentlikka qaytishi haqida gapirar ekan, “ilk 100 kun ichida birorta ham xato qilmaganman” deya ta’kidladi. Siyosiy tajribaga ega har qanday yetakchi uchun bunday bayonot — yoki ulkan ishonch, yoki ulkan populizm.
Bu gap nimani anglatadi?
a) ma’suliyatli rahbar xatolarini tan oladi va ulardan saboq chiqaradi.
b) populist yetakchi esa xatolarni emas, imijni saqlashni afzal ko‘radi.
Trampning ushbu bayonoti uning siyosiy uslubini yana bir bor tasdiqlaydi: shaxsiy mas’uliyatni tan olmaslik, haddan tashqari ishonch va umumlashtiruvchi ritorika.
Xulosa: Trampning “xatosiz 100 kuni” — bu tarix emas, PR.
G’arbiy alyans
Donald Tramp yana sahnada — va unga xos uslubda. U o‘zining Prezidentlikka qaytishi haqida gapirar ekan, “ilk 100 kun ichida birorta ham xato qilmaganman” deya ta’kidladi. Siyosiy tajribaga ega har qanday yetakchi uchun bunday bayonot — yoki ulkan ishonch, yoki ulkan populizm.
Bu gap nimani anglatadi?
a) ma’suliyatli rahbar xatolarini tan oladi va ulardan saboq chiqaradi.
b) populist yetakchi esa xatolarni emas, imijni saqlashni afzal ko‘radi.
Trampning ushbu bayonoti uning siyosiy uslubini yana bir bor tasdiqlaydi: shaxsiy mas’uliyatni tan olmaslik, haddan tashqari ishonch va umumlashtiruvchi ritorika.
Xulosa: Trampning “xatosiz 100 kuni” — bu tarix emas, PR.
G’arbiy alyans
27.04.202505:26
2024-yil 21-aprelda Papa Fransisk vafot etgach, dunyo avvalo uning shaxsiy fazilatlarini — kamtarligi, hazil-mutoyiba qilishi va ochiq muloqot uslubini esladi. Biroq Fransiskning haqiqiy merosi uning shaxsiyati bilan cheklanmaydi: aynan u Vatikan diplomatiyasining rolini o‘zgartirib, uni dunyoda yanada ta’sirchan kuchga aylantirdi.
Fransisk G‘arbga qaratilgan an’anaviy yo‘ldan voz kechib, ko‘p qutbli dunyo konsepsiyasini tanladi. U musulmon dunyosi bilan aloqalarni mustahkamladi, xususan, o‘zidan avvalgi papaligi davrida ishonch inqiroziga uchragan Al-Azhar bosh imomi bilan munosabatlarni tikladi. 2019-yilda Abu-Dabida ekstremizmga qarshi hujjat imzolanishi tarixiy voqea bo‘ldi — Papa ilk bor Arabiston yarimorolini ziyorat qildi.
Fransisk cherkovni kamroq institutsional va ko‘proq missionerlik ruhida faoliyat yuritishga undadi. U Osiyo, Afrika va Okeaniya davlatlaridan faol ravishda kardinallarni tayinladi, natijada 25 mamlakat o‘z tarixidagi birinchi kardinalga ega bo‘ldi. Shunday qilib, u Yevrosentrizmdan ataylab chekinib, cherkov e’tiborini katolitsizm tez rivojlanayotgan hududlarga — masalan, Fransisk tashrif buyurgan paytda aholining 95 foizi katolik bo‘lgan Timor-Lestega qaratdi.
Fransisk tashqi siyosatining markaziy g‘oyalaridan biri dunyoning ko‘p qutbliligini tan olish edi. U global tartibotni sfera emas, balki "ko‘pburchak" deb tasvirlab, har bir madaniyatning o‘ziga xosligini saqlash zarurligini ta’kidlagan. Shu nuqtai nazardan, Xitoy bilan aloqalarning mustahkamlanishi alohida ahamiyat kasb etdi: uzoq yillar davom etgan ishonchsizlikdan so‘ng, Fransisk Pekin bilan yepiskoplarni birgalikda tayinlash bo‘yicha kelishuvga erishdi. AQSh, ayniqsa Tramp davrida, bu siyosatni tanqid qilgan bo‘lsa-da, Fransisk muloqot kursiga sodiq qoldi.
Ukrainadagi mojaroga nisbatan ham Fransisk mustaqil pozitsiyani saqladi. U urushni qoraladi, ukrain xalqi uchun duo qildi, biroq Rossiyani haddan tashqari qoralashdan tiyildi va mojaroga "qardoshlar qirg‘ini" fojiasi sifatida qaragan. Papa, shuningdek, NATO kengayishi Ukrainadagi inqirozni kuchaytirgan omillardan biri bo‘lganini eslatgan. Uning diplomatiyasi G‘arb davlatlarining yondashuvlaridan farq qilib, Vatikan mustaqilligini namoyish etdi.
Fransisk papaligining yakuniy natijasi Vatikan diplomatik tizimining mustahkamlanishi bo‘ldi: u yangi tuzilmalar yaratdi, tinchlikni ta’minlashga qaratilgan faoliyatni kuchaytirdi va Suriya hamda Quddus kabi ziddiyatli hududlarga kardinallar tayinladi. Shu bilan birga, u global ochiqlik va missionerlik faoliyatini davom ettira oladigan vorislarni tayyorladi. Kardinallar kollegiyasining aksariyati Fransisk tomonidan tayinlanganini hisobga olsak, bo‘lajak papa ham ko‘p qutblilik va Global janub siyosatini davom ettirish ehtimoli yuqori.
Fransisk zamonaviy, ta’sirchan va global katolik diplomatiyasini yaratdi. Endi bu kursning kelajagi yangi pontifikning Vatikan uchun meros bo‘lib qolgan kuchli pozitsiyani qanchalik samarali foydalana olishiga bog‘liq.
G’arbiy alyans
Fransisk G‘arbga qaratilgan an’anaviy yo‘ldan voz kechib, ko‘p qutbli dunyo konsepsiyasini tanladi. U musulmon dunyosi bilan aloqalarni mustahkamladi, xususan, o‘zidan avvalgi papaligi davrida ishonch inqiroziga uchragan Al-Azhar bosh imomi bilan munosabatlarni tikladi. 2019-yilda Abu-Dabida ekstremizmga qarshi hujjat imzolanishi tarixiy voqea bo‘ldi — Papa ilk bor Arabiston yarimorolini ziyorat qildi.
Fransisk cherkovni kamroq institutsional va ko‘proq missionerlik ruhida faoliyat yuritishga undadi. U Osiyo, Afrika va Okeaniya davlatlaridan faol ravishda kardinallarni tayinladi, natijada 25 mamlakat o‘z tarixidagi birinchi kardinalga ega bo‘ldi. Shunday qilib, u Yevrosentrizmdan ataylab chekinib, cherkov e’tiborini katolitsizm tez rivojlanayotgan hududlarga — masalan, Fransisk tashrif buyurgan paytda aholining 95 foizi katolik bo‘lgan Timor-Lestega qaratdi.
Fransisk tashqi siyosatining markaziy g‘oyalaridan biri dunyoning ko‘p qutbliligini tan olish edi. U global tartibotni sfera emas, balki "ko‘pburchak" deb tasvirlab, har bir madaniyatning o‘ziga xosligini saqlash zarurligini ta’kidlagan. Shu nuqtai nazardan, Xitoy bilan aloqalarning mustahkamlanishi alohida ahamiyat kasb etdi: uzoq yillar davom etgan ishonchsizlikdan so‘ng, Fransisk Pekin bilan yepiskoplarni birgalikda tayinlash bo‘yicha kelishuvga erishdi. AQSh, ayniqsa Tramp davrida, bu siyosatni tanqid qilgan bo‘lsa-da, Fransisk muloqot kursiga sodiq qoldi.
Ukrainadagi mojaroga nisbatan ham Fransisk mustaqil pozitsiyani saqladi. U urushni qoraladi, ukrain xalqi uchun duo qildi, biroq Rossiyani haddan tashqari qoralashdan tiyildi va mojaroga "qardoshlar qirg‘ini" fojiasi sifatida qaragan. Papa, shuningdek, NATO kengayishi Ukrainadagi inqirozni kuchaytirgan omillardan biri bo‘lganini eslatgan. Uning diplomatiyasi G‘arb davlatlarining yondashuvlaridan farq qilib, Vatikan mustaqilligini namoyish etdi.
Fransisk papaligining yakuniy natijasi Vatikan diplomatik tizimining mustahkamlanishi bo‘ldi: u yangi tuzilmalar yaratdi, tinchlikni ta’minlashga qaratilgan faoliyatni kuchaytirdi va Suriya hamda Quddus kabi ziddiyatli hududlarga kardinallar tayinladi. Shu bilan birga, u global ochiqlik va missionerlik faoliyatini davom ettira oladigan vorislarni tayyorladi. Kardinallar kollegiyasining aksariyati Fransisk tomonidan tayinlanganini hisobga olsak, bo‘lajak papa ham ko‘p qutblilik va Global janub siyosatini davom ettirish ehtimoli yuqori.
Fransisk zamonaviy, ta’sirchan va global katolik diplomatiyasini yaratdi. Endi bu kursning kelajagi yangi pontifikning Vatikan uchun meros bo‘lib qolgan kuchli pozitsiyani qanchalik samarali foydalana olishiga bog‘liq.
G’arbiy alyans
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
09.05.202515:39
AQSh global ta’sir ko‘rsatish vositalarini tizimli ravishda qayta shakllantirmoqda: avval media makoni transformatsiya qilindi, endi esa diniy institutlar ustidan nazorat o‘rnatilmoqda. Buning yaqqol dalillaridan biri — tarixda ilk bor amerikalik Robert Frensis Prevoning (Lev XIV) Rim papasi etib saylanishidir. Mutaxassislar ilgari Tramp ma’muriyati konservativ qadriyatlarga tayanishini taxmin qilgandilar va bugungi kunda bu strategiyaning amalda qanday amalga oshirilayotganiga guvohmiz. Quyida ushbu jarayon bosqichlarini ko‘rib chiqamiz va uning ehtimoliy oqibatlarini, jumladan, Islom va musulmon mamlakatlar AQShning yangi “dushmani”ga aylanish ehtimolini tahlil qilamiz.
Birinchi bosqich — media transformatsiyasi. Yuqorida ekspertlar AQShda media makoni tubdan qayta qurilayotganiga e’tibor qaratishgan. “Amerika Ovozi” va “Ozodlik” radiosining yopilishi G‘arbiy targ‘ibotning yakuni emas, balki uning yangi shakldagi tiklanishi bo‘ldi. Ilgari liberal kun tartibida ustuvor bo‘lgan mavzular — LGBT, feminizm va inson huquqlari — endi “millatchi-konservativ” ritorika bilan almashtirildi. Yangi ritorika global qarama-qarshilik uchun zarur bo‘lgan yangi narrativni shakllantirishga xizmat qilmoqda. Media endilikda madaniy urush emas, balki sivilizatsiyalar to‘qnashuvi manzarasini yaratishga intilmoqda. Ya’ni, Oq uy tashqi siyosatida yanada qattiqroq va mafkuraviy asoslangan pozitsiyalarni shakllantirish uchun zamin hozirlanmoqda. Natijada, yangidan formatlangan media navbatdagi bosqich — diniy institutlardan ta’sir vositasi sifatida foydalanish uchun asos bo‘lib xizmat qildi.
Ikkinchi bosqich — cherkovni egallash. 2025-yil 8-may kuni 69 yoshli Robert Frensis Prevo Lev XIV ismi bilan Rim papasi etib saylandi. Biz AQShning diniy institutlar ustidan nazoratni kuchaytirayotganini guvohi bo’lyapmiz. Lev XIV — Avliyo Pyotr taxtiga chiqqan tarixdagi birinchi amerikalik hisoblanadi. Uning papa Fransisk 21-aprel kuni vafot etganidan so‘ng saylanishi va AQShning konklavdagi faol ishtiroki Vatikanning Amerika siyosatidagi strategik o‘rnini yaqqol namoyon etmoqda.
Din oddiy ma’naviy hodisa emas — global ta’sir vositasidir. Yirik xristian tuzilmalari bu global mafkuraviy kurashda qudratli ittifoqchilardir. Tramp ma’muriyati ularni konservativ qadriyatlarni ilgari surishda faol qo‘llamoqda va AQShni “an’anaviy qadriyatlarni himoya qiluvchi davlat” sifatida ko‘rsatmoqda.
Bundan tashqari, siyosatning diniylashuvi jarayoni kuzatilmoqda. Matbuot kotiblarining brifingdan oldin duo qilishi, ijtimoiy tarmoqlarda Bibliyadan iqtiboslar keltirilishi va “Amerikaning ruhiy qayta tug‘ilishi” haqidagi ritorika — bularning barchasi liberal davr ortidan “siyosiy ekzortsizm” effektini yaratmoqda. Lev XIV o‘zining konservativ qarashlari bilan ushbu narrativni yanada kuchaytirmoqda va AQShning “buyukligiga qaytishi” timsoliga aylanishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
Birinchi bosqich — media transformatsiyasi. Yuqorida ekspertlar AQShda media makoni tubdan qayta qurilayotganiga e’tibor qaratishgan. “Amerika Ovozi” va “Ozodlik” radiosining yopilishi G‘arbiy targ‘ibotning yakuni emas, balki uning yangi shakldagi tiklanishi bo‘ldi. Ilgari liberal kun tartibida ustuvor bo‘lgan mavzular — LGBT, feminizm va inson huquqlari — endi “millatchi-konservativ” ritorika bilan almashtirildi. Yangi ritorika global qarama-qarshilik uchun zarur bo‘lgan yangi narrativni shakllantirishga xizmat qilmoqda. Media endilikda madaniy urush emas, balki sivilizatsiyalar to‘qnashuvi manzarasini yaratishga intilmoqda. Ya’ni, Oq uy tashqi siyosatida yanada qattiqroq va mafkuraviy asoslangan pozitsiyalarni shakllantirish uchun zamin hozirlanmoqda. Natijada, yangidan formatlangan media navbatdagi bosqich — diniy institutlardan ta’sir vositasi sifatida foydalanish uchun asos bo‘lib xizmat qildi.
Ikkinchi bosqich — cherkovni egallash. 2025-yil 8-may kuni 69 yoshli Robert Frensis Prevo Lev XIV ismi bilan Rim papasi etib saylandi. Biz AQShning diniy institutlar ustidan nazoratni kuchaytirayotganini guvohi bo’lyapmiz. Lev XIV — Avliyo Pyotr taxtiga chiqqan tarixdagi birinchi amerikalik hisoblanadi. Uning papa Fransisk 21-aprel kuni vafot etganidan so‘ng saylanishi va AQShning konklavdagi faol ishtiroki Vatikanning Amerika siyosatidagi strategik o‘rnini yaqqol namoyon etmoqda.
Din oddiy ma’naviy hodisa emas — global ta’sir vositasidir. Yirik xristian tuzilmalari bu global mafkuraviy kurashda qudratli ittifoqchilardir. Tramp ma’muriyati ularni konservativ qadriyatlarni ilgari surishda faol qo‘llamoqda va AQShni “an’anaviy qadriyatlarni himoya qiluvchi davlat” sifatida ko‘rsatmoqda.
Bundan tashqari, siyosatning diniylashuvi jarayoni kuzatilmoqda. Matbuot kotiblarining brifingdan oldin duo qilishi, ijtimoiy tarmoqlarda Bibliyadan iqtiboslar keltirilishi va “Amerikaning ruhiy qayta tug‘ilishi” haqidagi ritorika — bularning barchasi liberal davr ortidan “siyosiy ekzortsizm” effektini yaratmoqda. Lev XIV o‘zining konservativ qarashlari bilan ushbu narrativni yanada kuchaytirmoqda va AQShning “buyukligiga qaytishi” timsoliga aylanishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
Reposted from:
Grand Strategiya
07.05.202503:28
Исломхон Гафаровнинг китобларига янги Акция эълон қилинди!
1."Гарри С.Трумэн: Қарор қабул қилиш вақти" китоби нархи - 100 минг сўм.
2."Гарри С.Трумэн: Қарор қабул қилиш вақти" + "Генерал Президент Эйзенхауэр" китоблари нархи - 150 минг сўм.
3."Гарри С.Трумэн: Қарор қабул қилиш вақти" + "Генерал Президент Эйзенхауэр" + "Жон Фицжеральд Кеннеди" китоблари нархи - 200 минг сўм.
Китобга буюртмалар +998 93 085 82 40 телефон рақами ва @bmbobur телеграм адреси орқали қабул қилинади.
1."Гарри С.Трумэн: Қарор қабул қилиш вақти" китоби нархи - 100 минг сўм.
2."Гарри С.Трумэн: Қарор қабул қилиш вақти" + "Генерал Президент Эйзенхауэр" китоблари нархи - 150 минг сўм.
3."Гарри С.Трумэн: Қарор қабул қилиш вақти" + "Генерал Президент Эйзенхауэр" + "Жон Фицжеральд Кеннеди" китоблари нархи - 200 минг сўм.
Китобга буюртмалар +998 93 085 82 40 телефон рақами ва @bmbobur телеграм адреси орқали қабул қилинади.
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
05.05.202514:09
📣 10 000 ga juda oz qoldi!
Do‘stlar, Strategic Focus: Central Asia kanaliga bo‘lgan qiziqishingiz — bizning jamoamiz uchun eng katta ilhom manbai. Biz mintaqadagi asosiy jarayonlar haqida ishonchli tahlillar va noodatiy yondashuvlarni taqdim etishga harakat qilamiz.
Asosiy maqsad — 1 000 000 kuzatuvchi! Va bu yo‘lda aynan siz bizga yordam bera olasiz!
Ushbu postni do‘stlaringizga, yaqinlaringizga va tegishli guruhlarga ulashing. Sizning qo‘llab-quvvatlashingiz — sifatli va chuqur tahliliy kontent rivojiga hissa qo’shadi.
Strategic Focus: Central Asia — bu yerda voqealar shunchaki tasvirlanmaydi, balki tahlil qilinadi.
Dunyoda ilmdan boshqa najot yo’q va bo’lmagay. (Imom Buxoriy)
Do‘stlar, Strategic Focus: Central Asia kanaliga bo‘lgan qiziqishingiz — bizning jamoamiz uchun eng katta ilhom manbai. Biz mintaqadagi asosiy jarayonlar haqida ishonchli tahlillar va noodatiy yondashuvlarni taqdim etishga harakat qilamiz.
Asosiy maqsad — 1 000 000 kuzatuvchi! Va bu yo‘lda aynan siz bizga yordam bera olasiz!
Ushbu postni do‘stlaringizga, yaqinlaringizga va tegishli guruhlarga ulashing. Sizning qo‘llab-quvvatlashingiz — sifatli va chuqur tahliliy kontent rivojiga hissa qo’shadi.
Strategic Focus: Central Asia — bu yerda voqealar shunchaki tasvirlanmaydi, balki tahlil qilinadi.
Dunyoda ilmdan boshqa najot yo’q va bo’lmagay. (Imom Buxoriy)
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
03.05.202515:09
Putin o‘zi qo‘ng‘iroq qildi: Lavrovning qilig’i uchun uzr so’rashga 10 kun kerak bo’ldi
Samarqandda Lavrovning bahsli gaplaridan (rus tilidagi yozuv yo‘qligidan norozilik bildirgandi) ikki hafta ham o’tmay Kreml vaziyatni yumshatishga qaror qildi.
Oldindan taxmin qilganimizdek, V.Putin Shavkat Mirziyoyevdan telefon orqali uzr so‘ragan bo‘lishi ehtimoldan yiroq emas. E’tiborga loyiq jihat: Kreml rasmiy xabarida odatdagidek “suhbat xorij tomonining tashabbusi bilan bo‘ldi” degan jumla yo‘q. Bu esa, qo‘ng‘iroq aynan Rossiya tomonidan tashkil etilganini bildiradi. Ma’lumki, Kreml o‘zining kibrli diplomatik uslubida har doim xuddiki chet tomon o’zi muloqot qilmoqchi ekanini ko’rsatishga harakat qiladi.
Shunday qilib, Mirziyoyev Moskvaning diplomatik xatoligini bilvosita tan olinishiga erishdi. “Qadrli do’stlarimiz” O‘zbekiston madaniyati va ramzlariga nisbatan hurmatsizlik javobsiz qolmasligni yodda tutishi kerak.
Strategic Focus: Central Asia
Samarqandda Lavrovning bahsli gaplaridan (rus tilidagi yozuv yo‘qligidan norozilik bildirgandi) ikki hafta ham o’tmay Kreml vaziyatni yumshatishga qaror qildi.
Oldindan taxmin qilganimizdek, V.Putin Shavkat Mirziyoyevdan telefon orqali uzr so‘ragan bo‘lishi ehtimoldan yiroq emas. E’tiborga loyiq jihat: Kreml rasmiy xabarida odatdagidek “suhbat xorij tomonining tashabbusi bilan bo‘ldi” degan jumla yo‘q. Bu esa, qo‘ng‘iroq aynan Rossiya tomonidan tashkil etilganini bildiradi. Ma’lumki, Kreml o‘zining kibrli diplomatik uslubida har doim xuddiki chet tomon o’zi muloqot qilmoqchi ekanini ko’rsatishga harakat qiladi.
Shunday qilib, Mirziyoyev Moskvaning diplomatik xatoligini bilvosita tan olinishiga erishdi. “Qadrli do’stlarimiz” O‘zbekiston madaniyati va ramzlariga nisbatan hurmatsizlik javobsiz qolmasligni yodda tutishi kerak.
Strategic Focus: Central Asia
30.04.202506:42
Trampning Yaqin Sharqdagi siyosati: pul, vositachilik va harbiy kuch
Donald Trampning ikkinchi prezidentlik muddatiga 100 kun to‘ldi va uning Yaqin Sharqqa nisbatan yondashuvini uchta so‘z bilan ifodalash mumkin: investitsiya, diplomatiya va tahdid orqali xavfni nazorat qilish. Quyida bu siyosat nima ekanini va qaysi tendensiyalar mintaqadagi vaziyatni belgilayotganini sodda tilda tushuntiramiz.
Birinchidan, Tramp pul va biznesga tayanadi. Saudiya Arabistoni va BAA — katta sarmoya jamg‘armalariga ega bo‘lgan asosiy o‘yinchilar. Joriy yil yanvar oyida Saudiya Arabistoni AQShga to‘rt yil ichida 600 milliard dollar sarmoya kiritishni va’da qildi, Tramp esa bundan ham ko‘proq — 1 trillion dollar talab qilmoqda. BAA esa sun’iy intellekt, energetika va hattoki AQShda alyuminiy zavodi qurishni o‘z ichiga olgan 1,4 trillion dollarlik 10 yillik sarmoya rejasini e’lon qildi. Bu davlatlar AQSh bilan munosabatlarni mustahkamlashni istaydi, ammo neft narxining tushishi va Tramp joriy qilgan yangi tariflar (masalan, alyuminiyga 25%) bu rejalarni bajarishni qiyinlashtirishi mumkin. Shuningdek, bu davlatlar Amerikaning yuqori texnologiyali chiplarini qo‘lga kiritish imkoniga ega bo‘ladimi — bu ham hozircha noaniq.
Ikkinchidan, mintaqadagi yetakchi davlatlar mojarolarni hal qilishda vositachiga aylanmoqda. Saudiya Arabistoni AQSh, Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi o‘t ochishni to‘xtatish muzokaralarini tashkil etish orqali tinchlikka vositachi bo‘ldi. Ar-Riyod hattoki Tramp va Putin uchrashuvini o‘tkazishni taklif qildi. BAA esa Trampning Eron yetakchisiga muzokara taklifi bilan yozgan xatiga vositachi bo‘ldi, Qatar esa G‘azodagi otishmalarni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga yordam bermoqda. Bu mamlakatlar xalqaro nufuzini oshirish uchun o‘z moliyaviy imkoniyatlarini va aloqalarini ishlatib, AQSh, Rossiya va boshqa o‘yinchilar o‘rtasidagi muvozanatni saqlashga harakat qilmoqda.
Uchinchidan, Tramp xavfsizlik tahdidlarini muzokara va kuch tahdidi bilan boshqarishga harakat qilmoqda. Eron bilan yadroviy dastur bo‘yicha muzokaralar olib borilmoqda, ammo Tramp jamoasi ikkiga bo‘lingan: ayrimlar dasturni to‘liq yo‘q qilishni talab qilmoqda, boshqalar esa uni nazorat qilish tarafdori. Agar kelishuv amalga oshmasa, Tramp Eronni bombardimon qilish bilan tahdid qilmoqda. Yamanda AQSh husiylarga qarshi harbiy harakatlarga millionlab dollar sarflamoqda, biroq husiylarning arzon dronlari va murakkab geografiya muvaffaqiyatni qiyinlashtirmoqda. G‘azoda Tramp vaqtincha tinchlikka erishdi, lekin to‘qnashuvlar qayta boshlandi, Isroil esa gumanitar yordamni to‘sib qo‘ydi. Agar urush cho‘zilsa, bu Saudiya Arabistoni va Isroil o‘rtasidagi munosabatlarni normallashtirish borasidagi rejalarni barbod qilishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Trampning Yaqin Sharq siyosati investitsiya jalb qilish, mahalliy o‘yinchilarni vositachiga aylantirish va xavfni kuch bilan boshqarishga urinishga asoslangan. Biroq neft narxining tushishi, yuqori tariflar va G‘azo hamda Yamandagi murakkab mojarolar bu strategiyaga to‘siq bo‘lishi mumkin. Agar aniq reja va muzokara bilan tahdid o‘rtasidagi muvozanat bo‘lmasa, butun mintaqaning barqarorligi xavf ostida qolishi mumkin.
G’arbiy alyans
Donald Trampning ikkinchi prezidentlik muddatiga 100 kun to‘ldi va uning Yaqin Sharqqa nisbatan yondashuvini uchta so‘z bilan ifodalash mumkin: investitsiya, diplomatiya va tahdid orqali xavfni nazorat qilish. Quyida bu siyosat nima ekanini va qaysi tendensiyalar mintaqadagi vaziyatni belgilayotganini sodda tilda tushuntiramiz.
Birinchidan, Tramp pul va biznesga tayanadi. Saudiya Arabistoni va BAA — katta sarmoya jamg‘armalariga ega bo‘lgan asosiy o‘yinchilar. Joriy yil yanvar oyida Saudiya Arabistoni AQShga to‘rt yil ichida 600 milliard dollar sarmoya kiritishni va’da qildi, Tramp esa bundan ham ko‘proq — 1 trillion dollar talab qilmoqda. BAA esa sun’iy intellekt, energetika va hattoki AQShda alyuminiy zavodi qurishni o‘z ichiga olgan 1,4 trillion dollarlik 10 yillik sarmoya rejasini e’lon qildi. Bu davlatlar AQSh bilan munosabatlarni mustahkamlashni istaydi, ammo neft narxining tushishi va Tramp joriy qilgan yangi tariflar (masalan, alyuminiyga 25%) bu rejalarni bajarishni qiyinlashtirishi mumkin. Shuningdek, bu davlatlar Amerikaning yuqori texnologiyali chiplarini qo‘lga kiritish imkoniga ega bo‘ladimi — bu ham hozircha noaniq.
Ikkinchidan, mintaqadagi yetakchi davlatlar mojarolarni hal qilishda vositachiga aylanmoqda. Saudiya Arabistoni AQSh, Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi o‘t ochishni to‘xtatish muzokaralarini tashkil etish orqali tinchlikka vositachi bo‘ldi. Ar-Riyod hattoki Tramp va Putin uchrashuvini o‘tkazishni taklif qildi. BAA esa Trampning Eron yetakchisiga muzokara taklifi bilan yozgan xatiga vositachi bo‘ldi, Qatar esa G‘azodagi otishmalarni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga yordam bermoqda. Bu mamlakatlar xalqaro nufuzini oshirish uchun o‘z moliyaviy imkoniyatlarini va aloqalarini ishlatib, AQSh, Rossiya va boshqa o‘yinchilar o‘rtasidagi muvozanatni saqlashga harakat qilmoqda.
Uchinchidan, Tramp xavfsizlik tahdidlarini muzokara va kuch tahdidi bilan boshqarishga harakat qilmoqda. Eron bilan yadroviy dastur bo‘yicha muzokaralar olib borilmoqda, ammo Tramp jamoasi ikkiga bo‘lingan: ayrimlar dasturni to‘liq yo‘q qilishni talab qilmoqda, boshqalar esa uni nazorat qilish tarafdori. Agar kelishuv amalga oshmasa, Tramp Eronni bombardimon qilish bilan tahdid qilmoqda. Yamanda AQSh husiylarga qarshi harbiy harakatlarga millionlab dollar sarflamoqda, biroq husiylarning arzon dronlari va murakkab geografiya muvaffaqiyatni qiyinlashtirmoqda. G‘azoda Tramp vaqtincha tinchlikka erishdi, lekin to‘qnashuvlar qayta boshlandi, Isroil esa gumanitar yordamni to‘sib qo‘ydi. Agar urush cho‘zilsa, bu Saudiya Arabistoni va Isroil o‘rtasidagi munosabatlarni normallashtirish borasidagi rejalarni barbod qilishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Trampning Yaqin Sharq siyosati investitsiya jalb qilish, mahalliy o‘yinchilarni vositachiga aylantirish va xavfni kuch bilan boshqarishga urinishga asoslangan. Biroq neft narxining tushishi, yuqori tariflar va G‘azo hamda Yamandagi murakkab mojarolar bu strategiyaga to‘siq bo‘lishi mumkin. Agar aniq reja va muzokara bilan tahdid o‘rtasidagi muvozanat bo‘lmasa, butun mintaqaning barqarorligi xavf ostida qolishi mumkin.
G’arbiy alyans
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
26.04.202517:43
O’z elim deb o’lganlarga o’lim yo’q,
Bosqinchiga tilin sotganlar o’lik.
💬Fikr va munosabatingizni izohlarda qoldiring.
#XavfsizlikMuammolari #Tahlil @StratFocusCA @StratFocusCA_LIVE
Bosqinchiga tilin sotganlar o’lik.
💬Fikr va munosabatingizni izohlarda qoldiring.
#XavfsizlikMuammolari #Tahlil @StratFocusCA @StratFocusCA_LIVE
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
09.05.202509:18
Xitoy va Rossiyaning axborot bosimiga tayyor bo‘ling: Markaziy Osiyo nishonda
M.Imomov, mustaqil ekspert
Global beqarorlik sharoitida Markaziy Osiyo davlatlari tobora kuchayib borayotgan axborot-psixologik tahdidlar bilan yuzma-yuz kelmoqda. Rossiya va Xitoy o‘rtasida mafkuraviy va media sohasidagi hamkorlikning kuchayishi, xususan, yirik media tuzilmalar — VGTRK, Russia Today hamda “Jenmin Jibao”, Xitoy Media Korporatsiyasi va “Sinxua” o‘rtasida 7 ta hamkorlik bitimi imzolanishi, kuchli axborot alyansi shakllanayotganidan darak beradi.
Bu ittifoq Si Szinpin g‘oyalari va “mushtarak taqdir hamjamiyati” kabi narrativlarni muvofiqlashtirilgan holda ilgari surishga xizmat qiladi, mintaqaning axborot suverenitetiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri tahdid soladi.
Bu kontekstda ekspertlar Markaziy Osiyo uchun bir qator xavflar borligini qayd etmoqda:
1. Xitoy Rossiya media platformalaridan foydalangan holda mintaqani Pekinga iqtisodiy va mafkuraviy jihatdan qaramlikka chaqiruvchi kontent bilan to‘ldirishi mumkin.
2. Mintaqa Rossiya-Xitoy va G‘arb tashabbuslari (USAID, Yevropa Ittifoqi dasturlari) o‘rtasidagi axborot qarama-qarshilik maydoniga aylanishi mumkin. Mustaqil axborot xavfsizligi strategiyalarini ishlab chiqish tobora murakkablashadi.
3. Etnik, diniy yoki ijtimoiy guruhlarga yo‘naltirilgan mikro-narrativlar ichki ziddiyatlarni kuchaytirib, noroziliklar yoki jamoalararo mojarolarga olib kelishi mumkin.
Markaziy Osiyo davlatlari xorij axborot xurujiga qarshi turishi uchun nima qilishi kerak?
1. Milliy mediani rivojlantirish: Mahalliy OAVga investitsiya kiritish, milliy manfaatlar, tarixiy o‘zlik va madaniy qadriyatlarga asoslangan narrativlarni yaratish kerak. Bu aholining mahalliy axborot manbalariga ishonchini oshiradi va tashqi ta’sirni kamaytiradi.
2. Monitoring va tartibga solish: Ijtimoiy tarmoqlarni ham qamrab oluvchi axborot makonini monitoring tizimlarini joriy etish va manipulyativ kampaniyalarni tezda aniqlab, zararsizlantirish zarur. Chet ellik OAV va NNTlar faoliyatini tartibga solish ham salbiy ta’sirni cheklashga xizmat qiladi.
3. Mintaqaviy hamkorlik: Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining maslahat uchrashuvlari doirasidagi hamkorlikni kuchaytirish, tajriba almashish, umumiy strategiyalar ishlab chiqish va axborot tahdidlariga qarshi kurashish bo‘yicha mintaqaviy markazlar tashkil etish zarur.
4. Ta’lim va media savodxonligi: Yoshlar orasida media savodxonlikni oshirish dasturlarini ishga tushirish lozim. Ta’lim kampaniyalari tanqidiy fikrlash va soxta axborotni farqlay olish ko‘nikmalarini rivojlantirishi kerak.
Xulosa qilib aytganda, Rossiya va Xitoy o‘rtasidagi axborot ittifoqining kuchayishi Markaziy Osiyo uchun misli ko‘rilmagan chaqiriqlarni yuzaga keltirmoqda. Mintaqaning axborot suvereniteti va ijtimoiy barqarorligiga tahdid soladi. Markaziy Osiyo davlatlari o‘z kommunikatsion strategiyalarini faol rivojlantirishi, aholining media savodxonligini oshirishi va mintaqaviy hamkorlikni kuchaytirishi zarur. Faqat shunda mintaqa kuchayib borayotgan axborot bosimiga qarshi tura oladi va global axborot urushida o‘z milliy o‘zligini saqlab qoladi.
Strategic Focus: Central Asia
M.Imomov, mustaqil ekspert
Global beqarorlik sharoitida Markaziy Osiyo davlatlari tobora kuchayib borayotgan axborot-psixologik tahdidlar bilan yuzma-yuz kelmoqda. Rossiya va Xitoy o‘rtasida mafkuraviy va media sohasidagi hamkorlikning kuchayishi, xususan, yirik media tuzilmalar — VGTRK, Russia Today hamda “Jenmin Jibao”, Xitoy Media Korporatsiyasi va “Sinxua” o‘rtasida 7 ta hamkorlik bitimi imzolanishi, kuchli axborot alyansi shakllanayotganidan darak beradi.
Xitoy yetakchisining Rossiyaga tashrifi davomida 28 hujjat imzolangan bo’lsa, ulardan 7 tasi axborot sohasiga tegishli.
Bu ittifoq Si Szinpin g‘oyalari va “mushtarak taqdir hamjamiyati” kabi narrativlarni muvofiqlashtirilgan holda ilgari surishga xizmat qiladi, mintaqaning axborot suverenitetiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri tahdid soladi.
Bu kontekstda ekspertlar Markaziy Osiyo uchun bir qator xavflar borligini qayd etmoqda:
1. Xitoy Rossiya media platformalaridan foydalangan holda mintaqani Pekinga iqtisodiy va mafkuraviy jihatdan qaramlikka chaqiruvchi kontent bilan to‘ldirishi mumkin.
2. Mintaqa Rossiya-Xitoy va G‘arb tashabbuslari (USAID, Yevropa Ittifoqi dasturlari) o‘rtasidagi axborot qarama-qarshilik maydoniga aylanishi mumkin. Mustaqil axborot xavfsizligi strategiyalarini ishlab chiqish tobora murakkablashadi.
3. Etnik, diniy yoki ijtimoiy guruhlarga yo‘naltirilgan mikro-narrativlar ichki ziddiyatlarni kuchaytirib, noroziliklar yoki jamoalararo mojarolarga olib kelishi mumkin.
Markaziy Osiyo davlatlari xorij axborot xurujiga qarshi turishi uchun nima qilishi kerak?
1. Milliy mediani rivojlantirish: Mahalliy OAVga investitsiya kiritish, milliy manfaatlar, tarixiy o‘zlik va madaniy qadriyatlarga asoslangan narrativlarni yaratish kerak. Bu aholining mahalliy axborot manbalariga ishonchini oshiradi va tashqi ta’sirni kamaytiradi.
2. Monitoring va tartibga solish: Ijtimoiy tarmoqlarni ham qamrab oluvchi axborot makonini monitoring tizimlarini joriy etish va manipulyativ kampaniyalarni tezda aniqlab, zararsizlantirish zarur. Chet ellik OAV va NNTlar faoliyatini tartibga solish ham salbiy ta’sirni cheklashga xizmat qiladi.
3. Mintaqaviy hamkorlik: Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining maslahat uchrashuvlari doirasidagi hamkorlikni kuchaytirish, tajriba almashish, umumiy strategiyalar ishlab chiqish va axborot tahdidlariga qarshi kurashish bo‘yicha mintaqaviy markazlar tashkil etish zarur.
4. Ta’lim va media savodxonligi: Yoshlar orasida media savodxonlikni oshirish dasturlarini ishga tushirish lozim. Ta’lim kampaniyalari tanqidiy fikrlash va soxta axborotni farqlay olish ko‘nikmalarini rivojlantirishi kerak.
Xulosa qilib aytganda, Rossiya va Xitoy o‘rtasidagi axborot ittifoqining kuchayishi Markaziy Osiyo uchun misli ko‘rilmagan chaqiriqlarni yuzaga keltirmoqda. Mintaqaning axborot suvereniteti va ijtimoiy barqarorligiga tahdid soladi. Markaziy Osiyo davlatlari o‘z kommunikatsion strategiyalarini faol rivojlantirishi, aholining media savodxonligini oshirishi va mintaqaviy hamkorlikni kuchaytirishi zarur. Faqat shunda mintaqa kuchayib borayotgan axborot bosimiga qarshi tura oladi va global axborot urushida o‘z milliy o‘zligini saqlab qoladi.
Strategic Focus: Central Asia
06.05.202517:33
🇺🇿Ba’zi Telegram kanallar xorijiy yangiliklar haqida yozganda, faqat shov-shuvli kontentni ulashishga urinadi. Nima bo‘ldi? Nega bo‘ldi? Sababi nima? — bu savollarga javob yo‘q. Muhimi — e’tibor tortish. Ayrim mavzular chuqur tahlil qilinadi, boshqalari esa shunchaki mish-mish darajasida qoladi. Aynan shu sababdan kuchli tahliliy materiallarni taqdim etadigan kanallar bazasini yaratdik. Qo’shiling, afsuslanmaysiz.
Barcha kanalga qo’shilish uchun havola: https://t.me/addlist/Q4l07Qc5U3Q2Mzhi
Barcha kanalga qo’shilish uchun havola: https://t.me/addlist/Q4l07Qc5U3Q2Mzhi
05.05.202506:43
AQShdagi vaziyat: iqtisodiyot qulamoqda, lekin hukumat muvaffaqiyatlar bilan maqtanmoqda
The Washington Post yozishicha, AQSh iqtisodiyoti jiddiy muammolarga duch keldi, ammo Tramp ma’muriyati hamon hammasi joyida degan ko‘rinishni saqlayapti. 2025 yil boshida mamlakat iqtisodiyoti 0,3%ga qisqardi, holbuki 2024 yil oxirida 2,4% o‘sishga erishilgan edi. Bu pandemiyadan beri eng yomon ko‘rsatkich. Iqtisodchi Kris Rupki ochiqchasiga tan oldi: “O‘sish yo‘qoldi”. Bu holat qisman Trampning yangi boj stavkalari kuchga kirishidan oldin odamlarning ommaviy xarid qilishlari bilan bog‘liq, ammo holat o‘zgarishsiz qolmoqda — ishlar yomon.
Shunga qaramay, muammoni tan olish o‘rniga Oq uy buni “yaxshi yangilik” deb atamoqda. Savdo bo‘yicha maslahatchi Piter Navarro bu holatni “uning hayotidagi eng yaxshi salbiy o‘sish” deb ta’rifladi. Matbuot kotibi Karolin Livitt esa iqtisodiyot “tezlik olayotganini” aytdi. Tramp jamoasio muvaffaqiyatsizlikni yutuq deb ko‘rsatishga urinmoqda.
Yaqinda bo‘lib o‘tgan vazirlar yig‘ilishida Trampning yordamchilari uni mo‘jiza yaratgan odamdek maqtab yubordi. Bosh prokuror Pem Bondi Tramp 100 kun ichida fentanil dori vositasi orqali “258 million kishining hayotini saqlab qolganini” aytdi — bu AQSh aholisi sonining to‘rtdan uch qismini tashkil etadi. Savdo vaziri Xovard Lutnik esa fuqarolikni 5 million dollarga sotish g‘oyasini maqtadi, garchi bu taklif allaqachon rad etilgan bo‘lsa-da. Ichki ishlar vaziri Dug Borgam Trampni “qo‘rqmas” va uning jamoasini “tarixdagi eng yaxshisi” deb atadi.
Trampning o‘zi ham g‘alati bayonotlar bermoqda. U o‘zining savdo urushi tufayli do‘konlardagi bo‘sh javonlarni normal hol deb atadi: “bolalarga 30 ta emas, 2 ta qo‘g‘irchoq ham yetadi”. U benzin arzonlashganini (aslida narx o‘zgarmagan), turizm o‘sayotganini (aslida kamaymoqda), tuxum narxi 87% arzonlashganini (yolg’on fakt) da’vo qilmoqda. Ilon Mask yuritayotgan DOGE loyihasi milliardlab mablag‘ni tejashi kerak edi, ammo amalda mamlakat 135 milliard dollarlik zarar ko‘rdi.
Sudlar ham Trampga qarshi chiqmoqda. Ularning qarorlariga ko‘ra, moliya sektori xodimlarini ishdan bo‘shatish, fuqarolarning shaxsiy ma’lumotlaridan foydalanish yoki talabalarni norozilik aksiyalari uchun hibsga olish urinishlari noqonuniy hisoblanadi. Hatto Tramp tayinlagan ba’zi sudyalar ham uning harakatlarini noqonuniy deb topmoqda. Masalan, Texasdagi bir sudya eski qonunga tayanib deportatsiya qilishni taqiqladi, boshqa bir sudya esa bir AQSh fuqarosining hech qanday asossiz deportatsiya qilinganidan shubhalandi.
Endilikda Oq uy o‘z g‘oyalarini Tramp tarafdori bo‘lgan blogerlar va saytlar orqali tarqatmoqda. Ular soliq idorasini bekor qilish, Grenlandiyaning Xitoy bilan “fitnalari” yoki Britaniyada so‘z erkinligidan shikoyat qilish kabi g‘alati mavzularni muhokama qilmoqda. Bir bloger hatto deportatsiyalar tufayli “Uber haydovchilari yana ingliz tilida gapiryapti” deb minnatdorchilik bildirdi.
Tramp pozitsiyasi zaiflashmoada, lekin islohotlar o‘rniga u OAV va so‘rovnomalarni soxtalikda ayblamoqda. U va’da qilgan 90 kun ichida 90 ta savdo kelishuvi hali hanuz faqat “eskizlar” holida. Iqtisodiyot inqirozda, sudlar qarshi, lekin Oq uy xayoliy dunyoda yashamoqda, u yerda hamma narsa “a’lo darajada”. Ammo haqiqatni aldab bo‘lmaydi — muammolar o‘z-o‘zidan yo‘qolmaydi, deydi ekspertlar.
G’arbiy alyans
The Washington Post yozishicha, AQSh iqtisodiyoti jiddiy muammolarga duch keldi, ammo Tramp ma’muriyati hamon hammasi joyida degan ko‘rinishni saqlayapti. 2025 yil boshida mamlakat iqtisodiyoti 0,3%ga qisqardi, holbuki 2024 yil oxirida 2,4% o‘sishga erishilgan edi. Bu pandemiyadan beri eng yomon ko‘rsatkich. Iqtisodchi Kris Rupki ochiqchasiga tan oldi: “O‘sish yo‘qoldi”. Bu holat qisman Trampning yangi boj stavkalari kuchga kirishidan oldin odamlarning ommaviy xarid qilishlari bilan bog‘liq, ammo holat o‘zgarishsiz qolmoqda — ishlar yomon.
Shunga qaramay, muammoni tan olish o‘rniga Oq uy buni “yaxshi yangilik” deb atamoqda. Savdo bo‘yicha maslahatchi Piter Navarro bu holatni “uning hayotidagi eng yaxshi salbiy o‘sish” deb ta’rifladi. Matbuot kotibi Karolin Livitt esa iqtisodiyot “tezlik olayotganini” aytdi. Tramp jamoasio muvaffaqiyatsizlikni yutuq deb ko‘rsatishga urinmoqda.
Yaqinda bo‘lib o‘tgan vazirlar yig‘ilishida Trampning yordamchilari uni mo‘jiza yaratgan odamdek maqtab yubordi. Bosh prokuror Pem Bondi Tramp 100 kun ichida fentanil dori vositasi orqali “258 million kishining hayotini saqlab qolganini” aytdi — bu AQSh aholisi sonining to‘rtdan uch qismini tashkil etadi. Savdo vaziri Xovard Lutnik esa fuqarolikni 5 million dollarga sotish g‘oyasini maqtadi, garchi bu taklif allaqachon rad etilgan bo‘lsa-da. Ichki ishlar vaziri Dug Borgam Trampni “qo‘rqmas” va uning jamoasini “tarixdagi eng yaxshisi” deb atadi.
Trampning o‘zi ham g‘alati bayonotlar bermoqda. U o‘zining savdo urushi tufayli do‘konlardagi bo‘sh javonlarni normal hol deb atadi: “bolalarga 30 ta emas, 2 ta qo‘g‘irchoq ham yetadi”. U benzin arzonlashganini (aslida narx o‘zgarmagan), turizm o‘sayotganini (aslida kamaymoqda), tuxum narxi 87% arzonlashganini (yolg’on fakt) da’vo qilmoqda. Ilon Mask yuritayotgan DOGE loyihasi milliardlab mablag‘ni tejashi kerak edi, ammo amalda mamlakat 135 milliard dollarlik zarar ko‘rdi.
Sudlar ham Trampga qarshi chiqmoqda. Ularning qarorlariga ko‘ra, moliya sektori xodimlarini ishdan bo‘shatish, fuqarolarning shaxsiy ma’lumotlaridan foydalanish yoki talabalarni norozilik aksiyalari uchun hibsga olish urinishlari noqonuniy hisoblanadi. Hatto Tramp tayinlagan ba’zi sudyalar ham uning harakatlarini noqonuniy deb topmoqda. Masalan, Texasdagi bir sudya eski qonunga tayanib deportatsiya qilishni taqiqladi, boshqa bir sudya esa bir AQSh fuqarosining hech qanday asossiz deportatsiya qilinganidan shubhalandi.
Endilikda Oq uy o‘z g‘oyalarini Tramp tarafdori bo‘lgan blogerlar va saytlar orqali tarqatmoqda. Ular soliq idorasini bekor qilish, Grenlandiyaning Xitoy bilan “fitnalari” yoki Britaniyada so‘z erkinligidan shikoyat qilish kabi g‘alati mavzularni muhokama qilmoqda. Bir bloger hatto deportatsiyalar tufayli “Uber haydovchilari yana ingliz tilida gapiryapti” deb minnatdorchilik bildirdi.
Tramp pozitsiyasi zaiflashmoada, lekin islohotlar o‘rniga u OAV va so‘rovnomalarni soxtalikda ayblamoqda. U va’da qilgan 90 kun ichida 90 ta savdo kelishuvi hali hanuz faqat “eskizlar” holida. Iqtisodiyot inqirozda, sudlar qarshi, lekin Oq uy xayoliy dunyoda yashamoqda, u yerda hamma narsa “a’lo darajada”. Ammo haqiqatni aldab bo‘lmaydi — muammolar o‘z-o‘zidan yo‘qolmaydi, deydi ekspertlar.
G’arbiy alyans
Reposted from:
Strategic Focus: Central Asia - LIVE
03.05.202506:08
Italiyada Makronni Rim papasi saylovlariga ta'sir o‘tkazishga va taxtga o‘z nomzodini ilgari surishga urinishda gumon qilishmoqda — Le Monde
Maqolada qayd etilishicha, bu shubhalarga Fransiya prezidenti Emmanuel Makronning papa Fransiskning vafotidan keyin Rimda fransuz kardinallari va Sant'Egidio harakati rahbari bilan uchrashuvlari sabab bo‘lgan.
Mazkur harakat tomonidan ko‘rsatilishi mumkin bo‘lgan nomzod — kardinal Dzuppi bo‘lib, uning pozisiyasi Italiya bosh vaziri Jorjia Meloni hukumatining siyosatidan farq qiladi.
Strategic Focus: Central Asia - LIVE
Maqolada qayd etilishicha, bu shubhalarga Fransiya prezidenti Emmanuel Makronning papa Fransiskning vafotidan keyin Rimda fransuz kardinallari va Sant'Egidio harakati rahbari bilan uchrashuvlari sabab bo‘lgan.
Mazkur harakat tomonidan ko‘rsatilishi mumkin bo‘lgan nomzod — kardinal Dzuppi bo‘lib, uning pozisiyasi Italiya bosh vaziri Jorjia Meloni hukumatining siyosatidan farq qiladi.
Strategic Focus: Central Asia - LIVE
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
29.04.202517:31
Nega biz kanalimizda katta postlar chiqaramiz?
Qisqa Tik-tok videolar va Instagram rilslar davrida, ya’ni axborot 15 soniyalik videolar va qisqa postlarga siqilib qolgan zamonda, katta matnlar bilan ishlash qobiliyati noyob va qimmatli ko‘nikmaga aylanmoqda. Kuzatuvchilarimizdan biri to‘g‘ri ta’kidlaganidek: “odamlar katta matnlarni o‘qish, ularni anglash va ulardan zavqlanishdan to’xtadilar”. Bu oddiygina odatni yo‘qotish emas — bu fikrlash, tahlil qilish, faktlarni taqqoslash va mantiqiy zanjirlarni tuzish qobiliyatining susayishidir.
Katta matnlar — bu shunchaki sahifadagi so‘zlar emas. Bu — miyani mashq qildirish, e’tiborni saqlab qolishni, manzarani to‘liq ko‘ra olishni va g‘oyalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni topishni o‘rgatadigan mashqdir. Qisqa formatlardan farqli o‘laroq, ular ma’lum kuch va harakat talab qiladi, lekin aynan shu harakat bizni aqlliroq, chuqur va mustaqil fikrlaydigan qiladi. Axborot ko‘pincha 1-2 ta gap darajasiga soddalashtiriladigan zamonda murakkab matnlarni tahlil qila olish qobiliyati — manipulyatsiya va yuzaki xulosalardan himoya qiladigan haqiqiy super kuchdir.
Biz kanalimizda katta matnlar chiqaramiz, chunki ishonamiz: tahlil — bu tezkor xulosalar chiqarish emas, balki mavzuga ongli tarzda chuqur kirib borishdir. Biz shunchaki axborotni iste’mol qilishingizni emas, balki fikrlashni, savollar berishni va javoblarni topishni o‘rganishingizni xohlaymiz. Ha, bu vaqt va kuch talab qiladi, ammo natija bunga arziydi — siz dunyoni aniqroq va chuqurroq ko‘ra boshlaysiz.
Siz bu haqda nima deb o‘ylaysiz?
Strategic Focus: Central Asia
Qisqa Tik-tok videolar va Instagram rilslar davrida, ya’ni axborot 15 soniyalik videolar va qisqa postlarga siqilib qolgan zamonda, katta matnlar bilan ishlash qobiliyati noyob va qimmatli ko‘nikmaga aylanmoqda. Kuzatuvchilarimizdan biri to‘g‘ri ta’kidlaganidek: “odamlar katta matnlarni o‘qish, ularni anglash va ulardan zavqlanishdan to’xtadilar”. Bu oddiygina odatni yo‘qotish emas — bu fikrlash, tahlil qilish, faktlarni taqqoslash va mantiqiy zanjirlarni tuzish qobiliyatining susayishidir.
Katta matnlar — bu shunchaki sahifadagi so‘zlar emas. Bu — miyani mashq qildirish, e’tiborni saqlab qolishni, manzarani to‘liq ko‘ra olishni va g‘oyalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni topishni o‘rgatadigan mashqdir. Qisqa formatlardan farqli o‘laroq, ular ma’lum kuch va harakat talab qiladi, lekin aynan shu harakat bizni aqlliroq, chuqur va mustaqil fikrlaydigan qiladi. Axborot ko‘pincha 1-2 ta gap darajasiga soddalashtiriladigan zamonda murakkab matnlarni tahlil qila olish qobiliyati — manipulyatsiya va yuzaki xulosalardan himoya qiladigan haqiqiy super kuchdir.
Biz kanalimizda katta matnlar chiqaramiz, chunki ishonamiz: tahlil — bu tezkor xulosalar chiqarish emas, balki mavzuga ongli tarzda chuqur kirib borishdir. Biz shunchaki axborotni iste’mol qilishingizni emas, balki fikrlashni, savollar berishni va javoblarni topishni o‘rganishingizni xohlaymiz. Ha, bu vaqt va kuch talab qiladi, ammo natija bunga arziydi — siz dunyoni aniqroq va chuqurroq ko‘ra boshlaysiz.
Siz bu haqda nima deb o‘ylaysiz?
Strategic Focus: Central Asia
Reposted from:Strategic Focus: Central Asia
25.04.202516:24
Reuters nashri yozishicha, Tramp Saudiya Arabistoniga 100 milliard dollarlik qurol-yarog’ shartnomasini taklif qilmoqchi. Aksariyat eskpertlar ushbu kelishuvni Ar-Riyod uchun manfaatliligini ta’kidlasa, biz buni zamonaviy xiroj tizimi deb baholaymiz.
Islom olamining yetakchilaridan biri hisoblangan Saudiya Arabistoni bugun Islomiy qadriyatlarga zid ravishda harakat qilmoqda. Diniy odatlarimizga ko‘ra, musulmon davlatlari boshqa (g‘ayri-musulmon) mamlakatlardan xiroj (soliq, tovon) olishi kerak bo‘lsa, bugungi kunda aksincha, Saudiya Arabistoni o‘zi AQSHga 100 milliard dollarlik tovon to‘lashga majbur bo‘lmoqda.
Aslida, bu arab boyliklari hisobidan yo’naltiriladigan mablag’ amerikaliklarning iqtisodiy tanazzuldan chiqishga yordam berishi kutilmoqda. Ushbu holat musulmon davlatlarining G‘arb davlatlarga iqtisodiy va siyosiy qaramligini yaqqol namoyon etmoqda.
Yuqoridagi shartnomadan kelib chiqqan holda, bir qator asosiy jihatlarni belgilasak bo’ladi:
1. Iqtisodiy qaramlik. Saudiya Arabistoni, Quvayt, Qatar, BAA kabi Fors ko‘rfazi davlatlari bugun G‘arb iqtisodiyotining moliyaviy donorlariga aylangan. Ularning neftdan tushgan daromadlari musulmon dunyosini emas, AQSH va ittifoqchilarining iqtisodini saqlab qolishga xizmat qilmoqda. Ya’ni, AQSHga to‘lanayotgan 100 milliard dollar rasmiy ravishda “himoya” uchun bo‘lsa-da, amalda bu G‘arb hukmronligini saqlab qolishga xizmat qilmoqda.
2. Harbiy zaiflik. Saudiya Arabistoni zamonaviy va qimmatli qurol-yarog‘ xarid qilayotgan bo‘lsa-da, bu ularning real harbiy qudratini oshirmayapti. Yaman urushi bunga yaqqol misol: texnik jihatdan ustun bo‘lgan Saudiya kuchlari qurollanmagan husiy isyonchilarini yenga olmadi. Qurol-yarog‘ xarid qilish siyosati amalda metallalomdan boshqa narsa emas.
3. Siyosiy bo‘ysunuv. G‘arb yordami bilan tashkil topgan Fors ko‘rfazi davlatlari musulmon dunyosi ustidan nazorat vositasiga aylantirilgan. Ularning siyosiy elitalari AQSH va Buyuk Britaniyaga qaram bo‘lib, mustaqil tashqi siyosat yuritishga ojiz.
4. Islomiy qadriyatlarning zaiflashuvi. Tarixga qarasak, xiroj solig’i musulmon imperiyalari — Abbosiylar xalifaligi, Usmoniylar imperiyasi, Saljuqiylar qudratining ramzi bo’lgan. Hozir esa, musulmon mamlakatlari o‘zlari xiroj to‘lab, tarixiy sha’nini yo‘qotmoqda.
Xulosa va prognozlar
Saudiya Arabistoni va boshqa Fors ko‘rfazi davlatlari tuzoqqa tushib qolishdi: arab boyliklari G‘arb foydasiga sarflanib, o‘zlari esa G‘arbga xiroj to‘layotgan zamonaviy mustamlaka holatiga tushib qolishgan. Bu ularning siyosiy zaifligi va tashqi kuchlarga bog‘liqligini anglatadi. Yaqin yillarda bu holat saqlanib qoladi: ular G‘arbga qurol uchun pul to‘lashda davom etadi, biroq u qurollarni samarali ishlatolmaydi.
Lekin uzoq muddatda musulmon dunyosida kuchayib borayotgan norozilik anti-G‘arb kayfiyatlarini kuchaytirishi va mavjud tartibni qayta ko‘rib chiqishga urinishlarga sabab bo‘lishi mumkin. Mustaqillikka erishish uchun musulmon davlatlar o‘z harbiy salohiyatini, iqtisodiy mustaqilligini va siyosiy hamjihatligini rivojlantirishi zarur. Aks holda, ular global kuchlarning vositasiga aylanib qolaveradi.
Strategic Focus: Central Asia
Xiroj - Yaqin va Oʻrta Sharq mamlakatlarida, jumladan, Oʻrta Osiyoda davlat tomonidan undirilgan yer soligʻi.
Islom olamining yetakchilaridan biri hisoblangan Saudiya Arabistoni bugun Islomiy qadriyatlarga zid ravishda harakat qilmoqda. Diniy odatlarimizga ko‘ra, musulmon davlatlari boshqa (g‘ayri-musulmon) mamlakatlardan xiroj (soliq, tovon) olishi kerak bo‘lsa, bugungi kunda aksincha, Saudiya Arabistoni o‘zi AQSHga 100 milliard dollarlik tovon to‘lashga majbur bo‘lmoqda.
Aslida, bu arab boyliklari hisobidan yo’naltiriladigan mablag’ amerikaliklarning iqtisodiy tanazzuldan chiqishga yordam berishi kutilmoqda. Ushbu holat musulmon davlatlarining G‘arb davlatlarga iqtisodiy va siyosiy qaramligini yaqqol namoyon etmoqda.
Yuqoridagi shartnomadan kelib chiqqan holda, bir qator asosiy jihatlarni belgilasak bo’ladi:
1. Iqtisodiy qaramlik. Saudiya Arabistoni, Quvayt, Qatar, BAA kabi Fors ko‘rfazi davlatlari bugun G‘arb iqtisodiyotining moliyaviy donorlariga aylangan. Ularning neftdan tushgan daromadlari musulmon dunyosini emas, AQSH va ittifoqchilarining iqtisodini saqlab qolishga xizmat qilmoqda. Ya’ni, AQSHga to‘lanayotgan 100 milliard dollar rasmiy ravishda “himoya” uchun bo‘lsa-da, amalda bu G‘arb hukmronligini saqlab qolishga xizmat qilmoqda.
2. Harbiy zaiflik. Saudiya Arabistoni zamonaviy va qimmatli qurol-yarog‘ xarid qilayotgan bo‘lsa-da, bu ularning real harbiy qudratini oshirmayapti. Yaman urushi bunga yaqqol misol: texnik jihatdan ustun bo‘lgan Saudiya kuchlari qurollanmagan husiy isyonchilarini yenga olmadi. Qurol-yarog‘ xarid qilish siyosati amalda metallalomdan boshqa narsa emas.
3. Siyosiy bo‘ysunuv. G‘arb yordami bilan tashkil topgan Fors ko‘rfazi davlatlari musulmon dunyosi ustidan nazorat vositasiga aylantirilgan. Ularning siyosiy elitalari AQSH va Buyuk Britaniyaga qaram bo‘lib, mustaqil tashqi siyosat yuritishga ojiz.
4. Islomiy qadriyatlarning zaiflashuvi. Tarixga qarasak, xiroj solig’i musulmon imperiyalari — Abbosiylar xalifaligi, Usmoniylar imperiyasi, Saljuqiylar qudratining ramzi bo’lgan. Hozir esa, musulmon mamlakatlari o‘zlari xiroj to‘lab, tarixiy sha’nini yo‘qotmoqda.
Xulosa va prognozlar
Saudiya Arabistoni va boshqa Fors ko‘rfazi davlatlari tuzoqqa tushib qolishdi: arab boyliklari G‘arb foydasiga sarflanib, o‘zlari esa G‘arbga xiroj to‘layotgan zamonaviy mustamlaka holatiga tushib qolishgan. Bu ularning siyosiy zaifligi va tashqi kuchlarga bog‘liqligini anglatadi. Yaqin yillarda bu holat saqlanib qoladi: ular G‘arbga qurol uchun pul to‘lashda davom etadi, biroq u qurollarni samarali ishlatolmaydi.
Lekin uzoq muddatda musulmon dunyosida kuchayib borayotgan norozilik anti-G‘arb kayfiyatlarini kuchaytirishi va mavjud tartibni qayta ko‘rib chiqishga urinishlarga sabab bo‘lishi mumkin. Mustaqillikka erishish uchun musulmon davlatlar o‘z harbiy salohiyatini, iqtisodiy mustaqilligini va siyosiy hamjihatligini rivojlantirishi zarur. Aks holda, ular global kuchlarning vositasiga aylanib qolaveradi.
Strategic Focus: Central Asia
Shown 1 - 24 of 121
Log in to unlock more functionality.