YURISTKADR
Саволларингизга амалиётчи юрист Саидали Мухторалиев жавоб беради.
Савол юбориш 👉 @yuristkadrbot
Юридик хизмат ва тижорий ҳамкорлик:
👉 @e_yurist01
Савол юбориш 👉 @yuristkadrbot
Юридик хизмат ва тижорий ҳамкорлик:
👉 @e_yurist01
Рэйтынг TGlist
0
0
ТыпПублічны
Вертыфікацыя
Не вертыфікаваныНадзейнасць
Не надзейныРазмяшчэннеУзбекістан
МоваІншая
Дата стварэння каналаСерп 01, 2019
Дадана ў TGlist
Серп 16, 2024Апошнія публікацыі ў групе "YURISTKADR"
20.04.202510:12
Ижро этувчи органлар (вазирликлар, идоралар) ва ҳокимликларнинг кадрлар хизмати раҳбарларига
Меҳнат қонунчилигини яхши билмаган шахслар давлат органларида кадрлар хизмати раҳбари бўлиб ишлай олмайди.
Мазкур талаблар маҳаллий ҳокимлик органларида ишлаётган Ташкилий-кадрлар гуруҳи раҳбарларига ҳам тегишли.
Дўстлар, шу қоидани эътиборга олиб қўйиш керак. Эндиликда вазирлик, қўмита, агентлик ва инспекциялар ҳамда ҳокимликларнинг кадрлар хизмати раҳбарлари лавозимларига меҳнат қонунчилигини яхши ўзлаштирмаган шахслар тайинланмайди.
Қолаверса, амалда бу лавозимда ишлаётганларнинг меҳнат қонунчилигини қай даражада ўзлаштирганлиги ва ўз ишига лойиқ-нолойиқлиги юқоридаги Қарор билан тасдиқланган Аттестация низоми асосида аттестация синовларидан аниқлаб борилади.
Қарорга кўра, кадрлар хизмати раҳбарлари АРГОС ва унинг ҳудудий филиаллари томонидан ҳар 3 йилда бир марта аттестациядан ўтказилади. Шу муносабат билан, улар ўзлари ишлаётган давлат органи томонидан аттестациядан ўтказилиши мумкин эмас.
Бунда бўлинма раҳбари лавозимга тайинланган вақтдан бошлаб 6 ой мобайнида, ёки аттестациядан ўтган бўлинма бошлиқлари аттестациядан ўтганлик муддати тугашидан 2 ой олдин аттестациядан ўтказилади.
2025 йил 1 майдан ушбу аттестациядан ўтказиш амалиёти ишлашни бошлайди.
Хуллас, бундан буёғига ҳушёр бўлиш керак, ўз устимизда кўпроқ ишламасак, аттестацияда қийин аҳволга тушиб қолишимиз, хатто ишимиздан айрилиб қолишимиз ҳам мумкин.
👉@yuristkadr
Меҳнат қонунчилигини яхши билмаган шахслар давлат органларида кадрлар хизмати раҳбари бўлиб ишлай олмайди.
Вазирлар Маҳкамасининг 2025 йил 9 апрелдаги 212-сонли қарори билан “Республика ижро этувчи ҳокимият органларининг инсон ресурсларини ривожлантириш ва бошқариш бўлинмалари тўғрисидаги намунавий низом”нинг 10-бандида:“Бўлинма раҳбари лавозимига олий маълумотга эга бўлган ва 2 йиллик меҳнат стажига эга бўлган, меҳнат қонунчилигини ўзлаштирган, инсон ресурсларини бошқариш ва ривожлантириш ҳамда ахборот хавфсизлиги ва шахсга доир маълумотлар билан ишлаш бўйича билимларга эга бўлган шахслар тайинланади” белгиланди.
Мазкур талаблар маҳаллий ҳокимлик органларида ишлаётган Ташкилий-кадрлар гуруҳи раҳбарларига ҳам тегишли.
Дўстлар, шу қоидани эътиборга олиб қўйиш керак. Эндиликда вазирлик, қўмита, агентлик ва инспекциялар ҳамда ҳокимликларнинг кадрлар хизмати раҳбарлари лавозимларига меҳнат қонунчилигини яхши ўзлаштирмаган шахслар тайинланмайди.
Қолаверса, амалда бу лавозимда ишлаётганларнинг меҳнат қонунчилигини қай даражада ўзлаштирганлиги ва ўз ишига лойиқ-нолойиқлиги юқоридаги Қарор билан тасдиқланган Аттестация низоми асосида аттестация синовларидан аниқлаб борилади.
Қарорга кўра, кадрлар хизмати раҳбарлари АРГОС ва унинг ҳудудий филиаллари томонидан ҳар 3 йилда бир марта аттестациядан ўтказилади. Шу муносабат билан, улар ўзлари ишлаётган давлат органи томонидан аттестациядан ўтказилиши мумкин эмас.
Бунда бўлинма раҳбари лавозимга тайинланган вақтдан бошлаб 6 ой мобайнида, ёки аттестациядан ўтган бўлинма бошлиқлари аттестациядан ўтганлик муддати тугашидан 2 ой олдин аттестациядан ўтказилади.
2025 йил 1 майдан ушбу аттестациядан ўтказиш амалиёти ишлашни бошлайди.
Хуллас, бундан буёғига ҳушёр бўлиш керак, ўз устимизда кўпроқ ишламасак, аттестацияда қийин аҳволга тушиб қолишимиз, хатто ишимиздан айрилиб қолишимиз ҳам мумкин.
👉@yuristkadr
19.04.202509:52
Давлат органлари ва ташкилотларининг HR бўлинмалари фаолияти баҳолаб борилади, 3 ой муддатда барча бўғиндаги HR (кадрлар) бўлинмалари раҳбарлари аттестациядан ўтказилади — Ҳукумат қарори
Вазирлар Маҳкамасининг “Республика ва маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларининг инсон ресурсларини бошқариш бўйича фаолиятини самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги (212-сон, 09.04.2025 й.) қарори қабул қилинди.
Қарор билан Инсон ресурсларини ривожлантириш ва бошқариш бўлинмалари тўғрисидаги ҳамда ҳокимликларининг Ташкилий-кадрлар гуруҳи тўғрисидаги намунавий низомлар тасдиқланди.
Шунингдек, инсон ресурсларини ривожлантириш ва бошқариш бўлинмаларининг раҳбарларини аттестациядан ўтказиш тартиби белгиланди.
Унга кўра, 3 ойлик муддатда давлат органлари ва ташкилотларининг инсон ресурсларини ривожлантириш ва бошқариш бўлинмалари (шу жумладан, ҳокимликларнинг ташкилий-кадрлар гуруҳлари) раҳбарлари аттестациядан ўтказилади.
Қарорга асосан жорий йилнинг май ойидан бошлаб, республика ва маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларининг инсон ресурсларини бошқариш бўйича фаолияти Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги (АРГОС) томонидан hrm.argos.uz электрон платформаси орқали баҳолаб борилади.
👉@yuristkadr
Вазирлар Маҳкамасининг “Республика ва маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларининг инсон ресурсларини бошқариш бўйича фаолиятини самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги (212-сон, 09.04.2025 й.) қарори қабул қилинди.
Қарор билан Инсон ресурсларини ривожлантириш ва бошқариш бўлинмалари тўғрисидаги ҳамда ҳокимликларининг Ташкилий-кадрлар гуруҳи тўғрисидаги намунавий низомлар тасдиқланди.
Шунингдек, инсон ресурсларини ривожлантириш ва бошқариш бўлинмаларининг раҳбарларини аттестациядан ўтказиш тартиби белгиланди.
Унга кўра, 3 ойлик муддатда давлат органлари ва ташкилотларининг инсон ресурсларини ривожлантириш ва бошқариш бўлинмалари (шу жумладан, ҳокимликларнинг ташкилий-кадрлар гуруҳлари) раҳбарлари аттестациядан ўтказилади.
Қарорга асосан жорий йилнинг май ойидан бошлаб, республика ва маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларининг инсон ресурсларини бошқариш бўйича фаолияти Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги (АРГОС) томонидан hrm.argos.uz электрон платформаси орқали баҳолаб борилади.
👉@yuristkadr
19.04.202509:46
#taklif
Қисқартириш сабабли ишдан бўшатишда касаба уюшмаси қўмитаси розилигини олиш мантиқлими?
МК 164-моддасига кўра меҳнат шартномасини иш берувчи ташаббусига кўра бекор қилишда агар жамоа шартномасида белгиланган бўлса, касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи (кейинги ўринларда – касаба уюшмаси қўмитаси)ги розилиги олиниши шарт.
Лекин иш берувчи ташаббусига оид айрим ишдан бўшатишлар бўйича касаба уюшмаси қўмитаси розилигини олиш мантиқсизлигини тушунтирмоқчиман. Масалан, қисқартириш муносабати билан меҳнат шартномасини бекор қилиш амалиётини мисол қилиб келтирмоқчиман.
Тасаввур қилинг, Президент фармони ёки қарори чиқдида, давлат ташкилотидаги қайсидир лавозимларнинг қисқартирилиши белгиланди. Конституция бўйича Президентнинг фармон ва қарорлари бутун мамлакат бўйлаб бажарилиши мажбурий. Лекин, ҳалиги давлат ташкилотидаги касаба уюшмаси қўмитаси қисқартиришга тушган ходимни бўшатишга розилик бермади. Хўш, бунда нима бўлади? Президент чиқарган фармон ижросиз қоладими? Ёки бўлмаса, ташкилот кузатув кенгаши маълум бир иш ўринларини қисқартириш ҳақида қарор чиқарди. Лекин бизнинг қонунчилик бўйича агар шу ташкилотнинг жамоа шартномасида кўрсатилган бўлса, касаба уюшмаси қўмитаси розилигини олмай, қисқартиришга тушган ходимни ишдан бўшата олмайсиз. Бундай ҳолларда кузатув кенгаши қарори бир тийин бўлиб қолади.
Кўриб турибсизки, ушбу амалиётда катта мантиқсизлик бор, бу нарса иш берувчи ва ходим ўртасидаги меҳнат муносабатлари балансини бузиб турибди.
Бизнингча, ходим билан тузилган меҳнат шартномасини қисқартириш муносабати билан бекор қилишда касаба уюшмаси қўмитаси розилиги талаб этилмаслиги керак. Бунинг ўрнига, агар тарафлар жамоа шартномасига киритсалар, дастлабки қисқартириш жараёнини касаба уюшмаси қўмитаси билан келишиш амалиётини жорий этиш мумкин.
Шундан келиб чиқиб, таклифимиз қуйидагича:
Биринчидан. МК 164-моддасининг иккинчи қисмидаги касаба уюшмаси қўмитаси розилиги талаб этилмайдиган ҳолатларга - МК 161-моддаси иккинчи қисми 2-бандига мувофиқ меҳнат шартномасини иш ўринлари ва штатлар сони қисқартирилиши муносабати билан бекор қилиш асосини ҳам киритиш керак.
Иккинчидан. МК 164-моддасига қуйидаги таҳрирда янги бешинчи қисм қўшиш керак:
➖Жамоа келишуви, жамоа шартномаси ёки бошқа ички ҳужжатларда технологиянинг, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишнинг ўзгариши, ишлар (маҳсулот, хизматлар) ҳажмининг қисқариши билан боғлиқ бўлган ташкилот (унинг алоҳида бўлинмаси) сони ёки штатини ўзгартириш касаба уюшмаси қўмитаси билан келишган ҳолда амалга оширилиши назарда тутилиши мумкин, ходимлар сони ёки штатлар ўзгариши қонунчилик билан белгиланган ҳоллар бундан мустасно.
👉@yuristkadr
Қисқартириш сабабли ишдан бўшатишда касаба уюшмаси қўмитаси розилигини олиш мантиқлими?
МК 164-моддасига кўра меҳнат шартномасини иш берувчи ташаббусига кўра бекор қилишда агар жамоа шартномасида белгиланган бўлса, касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи (кейинги ўринларда – касаба уюшмаси қўмитаси)ги розилиги олиниши шарт.
Лекин иш берувчи ташаббусига оид айрим ишдан бўшатишлар бўйича касаба уюшмаси қўмитаси розилигини олиш мантиқсизлигини тушунтирмоқчиман. Масалан, қисқартириш муносабати билан меҳнат шартномасини бекор қилиш амалиётини мисол қилиб келтирмоқчиман.
Тасаввур қилинг, Президент фармони ёки қарори чиқдида, давлат ташкилотидаги қайсидир лавозимларнинг қисқартирилиши белгиланди. Конституция бўйича Президентнинг фармон ва қарорлари бутун мамлакат бўйлаб бажарилиши мажбурий. Лекин, ҳалиги давлат ташкилотидаги касаба уюшмаси қўмитаси қисқартиришга тушган ходимни бўшатишга розилик бермади. Хўш, бунда нима бўлади? Президент чиқарган фармон ижросиз қоладими? Ёки бўлмаса, ташкилот кузатув кенгаши маълум бир иш ўринларини қисқартириш ҳақида қарор чиқарди. Лекин бизнинг қонунчилик бўйича агар шу ташкилотнинг жамоа шартномасида кўрсатилган бўлса, касаба уюшмаси қўмитаси розилигини олмай, қисқартиришга тушган ходимни ишдан бўшата олмайсиз. Бундай ҳолларда кузатув кенгаши қарори бир тийин бўлиб қолади.
Кўриб турибсизки, ушбу амалиётда катта мантиқсизлик бор, бу нарса иш берувчи ва ходим ўртасидаги меҳнат муносабатлари балансини бузиб турибди.
Бизнингча, ходим билан тузилган меҳнат шартномасини қисқартириш муносабати билан бекор қилишда касаба уюшмаси қўмитаси розилиги талаб этилмаслиги керак. Бунинг ўрнига, агар тарафлар жамоа шартномасига киритсалар, дастлабки қисқартириш жараёнини касаба уюшмаси қўмитаси билан келишиш амалиётини жорий этиш мумкин.
Шундан келиб чиқиб, таклифимиз қуйидагича:
Биринчидан. МК 164-моддасининг иккинчи қисмидаги касаба уюшмаси қўмитаси розилиги талаб этилмайдиган ҳолатларга - МК 161-моддаси иккинчи қисми 2-бандига мувофиқ меҳнат шартномасини иш ўринлари ва штатлар сони қисқартирилиши муносабати билан бекор қилиш асосини ҳам киритиш керак.
Иккинчидан. МК 164-моддасига қуйидаги таҳрирда янги бешинчи қисм қўшиш керак:
➖Жамоа келишуви, жамоа шартномаси ёки бошқа ички ҳужжатларда технологиянинг, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишнинг ўзгариши, ишлар (маҳсулот, хизматлар) ҳажмининг қисқариши билан боғлиқ бўлган ташкилот (унинг алоҳида бўлинмаси) сони ёки штатини ўзгартириш касаба уюшмаси қўмитаси билан келишган ҳолда амалга оширилиши назарда тутилиши мумкин, ходимлар сони ёки штатлар ўзгариши қонунчилик билан белгиланган ҳоллар бундан мустасно.
👉@yuristkadr
19.04.202506:45
#taklif
Давлат меҳнат инспекцияси бўйича.
Халқаро меҳнат ташкилотининг “Меҳнат инспекцияси тўғрисида”ги конвенцияси 1947 йил 11 июлда Сан-Францискода қабул қилинган. Ўзбекистон Республикаси бу Конвенцияни 2019 йил 27 август куни ратификация қилган ва бу ҳужжат Ўзбекистон учун 2020 йил 19 ноябрдан кучга кирган.
Шундан келиб чиқсак, биздаги Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги таркибидаги Давлат меҳнат инспекциясининг бугунги ҳолати Конвенциянинг юқоридаги талабларига унчалик ҳам тўғри келмайди.
Ўзингиз ўйлаб кўринг, ҳозирда биздаги марказий Давлат меҳнат инспекцияси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги марказий аппаратида бир бўлинма сифатида фаолият юритади. Давлат меҳнат инспекцияси тузилмаси бўйича ҳудудий ва туман (шаҳар) меҳнат инспекциялари билан ягона тизим эмас, аксинча, ҳудудларда меҳнат инспекциялари вилоятлар, Тошкент шаҳар ва Қорақалпоғистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бошқармалари таркибига киритилган. Шунингдек, туман ва шаҳарлардаги меҳнат инспекторлари бир вақтнинг ўзида юрисконсульт сифатида туман Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бўлимларига бўйсинтирилган.
Очиғини айтганда, бугун Давлат меҳнат инспекциялари ўз фаолиятида тўлақонли мустақил эмас ва амалда тизим инспекция фаолиятига алоқадор бўлмаган бошқа шахсларнинг таъсири ва назорати остида фаолият юритмоқда. Натижада, бугун бу инспекция меҳнат қонунчилигига риоя этилишини назорат қилиш ва меҳнат ҳуқуқларини ҳимоя қилишга оид ваколатларини етарли даражада амалга ошира олмаяпти. Инспекциянинг ўрни эса борган сари тушиб бормоқда. Жойларда ходимлар ва иш берувчилар ўртасидаги меҳнат низолари кўпаяётганининг сабабларидан бири ҳам шу.
“Халқаро шартномалар тўғрисида”ги қонуннинг “асосий тушунчалар” деб номланган 4-моддасига кўра Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаси деганда, Ўзбекистон томонидан чет давлат, халқаро ташкилот ёхуд халқаро шартномалар тузиш ҳуқуқига эга бўлган бошқа субъект билан ёзма шаклда тузилган, халқаро ҳуқуқ билан тартибга солинадиган халқаро келишувларни (шартнома, битим, конвенция, акт, пакт, баённома, хатлар ёки ноталар алмашинуви ҳамда халқаро шартноманинг бошқача номлари ва тузилиш усулларидан)ни тушунамиз. Яъни биз айтаётган Конвенция ҳам ўз мақомига кўра халқаро шартномадир.
Шунингдек, мазкур қонуннинг 33-моддасида Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномалари Ўзбекистон Республикаси томонидан халқаро ҳуқуқ нормаларига мувофиқ оғишмай ва мажбурий тарзда бажарилиши кўрсатиб ўтилган.
Таклиф: Ўзбекистондаги Давлат меҳнат инспекцияси тизимини бирор-бир вазирлик, қўмита ёки агентлик таркибидаги орган эмас, аксинча, уларнинг бўйсинуви ва таъсиридан ҳоли тузилма сифатида ташкил этилиши мақсадга мувофиқ деб ҳисоблаймиз.
👉@yuristkadr
Давлат меҳнат инспекцияси бўйича.
Халқаро меҳнат ташкилотининг “Меҳнат инспекцияси тўғрисида”ги конвенцияси 1947 йил 11 июлда Сан-Францискода қабул қилинган. Ўзбекистон Республикаси бу Конвенцияни 2019 йил 27 август куни ратификация қилган ва бу ҳужжат Ўзбекистон учун 2020 йил 19 ноябрдан кучга кирган.
Конвенциянинг 10-моддасида шундай дейилган: Инспекция (яъни Меҳнат инспекцияси) штати давлат хизматчиларидан, яъни мақоми ва хизмат шароити лавозимини барқарор эгаллаб туришга кафолат берадиган ҳамда ҳукуматдаги ҳар қандай ўзгаришлар таъсиридан ёки ҳар қандай ташки таъсирдан холи бўлишни талаб этадиган давлат хизматчиларидан иборат бўлади.
Шундан келиб чиқсак, биздаги Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги таркибидаги Давлат меҳнат инспекциясининг бугунги ҳолати Конвенциянинг юқоридаги талабларига унчалик ҳам тўғри келмайди.
Ўзингиз ўйлаб кўринг, ҳозирда биздаги марказий Давлат меҳнат инспекцияси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик вазирлиги марказий аппаратида бир бўлинма сифатида фаолият юритади. Давлат меҳнат инспекцияси тузилмаси бўйича ҳудудий ва туман (шаҳар) меҳнат инспекциялари билан ягона тизим эмас, аксинча, ҳудудларда меҳнат инспекциялари вилоятлар, Тошкент шаҳар ва Қорақалпоғистон Республикаси Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бошқармалари таркибига киритилган. Шунингдек, туман ва шаҳарлардаги меҳнат инспекторлари бир вақтнинг ўзида юрисконсульт сифатида туман Камбағалликни қисқартириш ва бандлик бўлимларига бўйсинтирилган.
Очиғини айтганда, бугун Давлат меҳнат инспекциялари ўз фаолиятида тўлақонли мустақил эмас ва амалда тизим инспекция фаолиятига алоқадор бўлмаган бошқа шахсларнинг таъсири ва назорати остида фаолият юритмоқда. Натижада, бугун бу инспекция меҳнат қонунчилигига риоя этилишини назорат қилиш ва меҳнат ҳуқуқларини ҳимоя қилишга оид ваколатларини етарли даражада амалга ошира олмаяпти. Инспекциянинг ўрни эса борган сари тушиб бормоқда. Жойларда ходимлар ва иш берувчилар ўртасидаги меҳнат низолари кўпаяётганининг сабабларидан бири ҳам шу.
“Халқаро шартномалар тўғрисида”ги қонуннинг “асосий тушунчалар” деб номланган 4-моддасига кўра Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномаси деганда, Ўзбекистон томонидан чет давлат, халқаро ташкилот ёхуд халқаро шартномалар тузиш ҳуқуқига эга бўлган бошқа субъект билан ёзма шаклда тузилган, халқаро ҳуқуқ билан тартибга солинадиган халқаро келишувларни (шартнома, битим, конвенция, акт, пакт, баённома, хатлар ёки ноталар алмашинуви ҳамда халқаро шартноманинг бошқача номлари ва тузилиш усулларидан)ни тушунамиз. Яъни биз айтаётган Конвенция ҳам ўз мақомига кўра халқаро шартномадир.
Шунингдек, мазкур қонуннинг 33-моддасида Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномалари Ўзбекистон Республикаси томонидан халқаро ҳуқуқ нормаларига мувофиқ оғишмай ва мажбурий тарзда бажарилиши кўрсатиб ўтилган.
Таклиф: Ўзбекистондаги Давлат меҳнат инспекцияси тизимини бирор-бир вазирлик, қўмита ёки агентлик таркибидаги орган эмас, аксинча, уларнинг бўйсинуви ва таъсиридан ҳоли тузилма сифатида ташкил этилиши мақсадга мувофиқ деб ҳисоблаймиз.
👉@yuristkadr
19.04.202505:34
Ташкилот юристига
Юрист ташкилотда иш бошлар экан, ушбу ташкилотнинг юқори турувчи органлари ва ташкилот фаолиятини назорат қилиб турувчи органлар тўғрисида ҳам етарли тушунчага эга бўлмоғи лозим.
Ташкилот ўз фаолиятида биргина ўз уставида назарда тутилган фаолиятни амалга ошириш билан чекланиб қолмайди. У хўжалик фаолияти жараёнида дуч келиши мумкин бўлган ҳар бир шахс билан ўзаро мулоқотга киришади.
Агар юрист иш бошлаган ташкилот қуйи ташкилот сифатида ўзининг юқори турувчи ташкилотига ёки юқори турувчи бошқарув органига эга бўлса, бу борада ташкилотнинг қўшимча ҳисобдорлик фаолияти мавжуд эканлигини ёддан чиқрмаслиги керак.
Чунки юқори турувчи ташкилот муассис сифатидаташкилот фаолиятини бошқаришда ва ташкил этишда иштирок этади, ташкилот фаолиятини назорат қилади ва ундан ҳисобот талаб қилади.
Албатта юрист бу борада ўзининг ташкилоти ва юқори турувчи орган ўртасидаги ҳуқуқий муносабатларни мувофиқлаштириб турувчи шахс сифатида муҳим рол ўйнайди.
Юқори турувчи ташкилот деганда биз, бирор бир ҳудудий ёки қуйи ташкилотнинг республика даражасидаги юқори бош идорасини ёхуд юридик шахсни таъсис этган ва унинг устав фондини шакллантирган муассисни тушунишимиз керак.
Республикадаги вазирлик ва идоранинг вилоят бошқармасига, дейлик, Тошкент шаҳар ҳудудий бошқармасига юрист сифатида ишга кирган ходим мазкур бошқарманинг юқори ташкилоти ҳисобланган вазирлик ёки бош идора аппарати ва ушбу орган билан боғлиқ ҳар бир жабҳани мукаммал ўрганиб чиқиши зарур.
Чунки, юрист ушбу юқори ташкилотда ташкил этилган юридик хизматга билвосита бўйсунади, ўзининг даврий фаолияти юзасидан ушбу бўлинмага ҳисобот бериб боради.
Шунингдек, ташкилот фаолиятини мувофиқлаштришга ва назорат қилишга масъул бўлган назорат органи фаолияти билан, унинг ҳуқуқлари ва ваколатлари билан танишиш ҳам юрист учун жиддий аҳамиятга эга.
Сабаби, биламиз, назорат органлари фаолиятида қонунбузарлик ҳолатлари учрайдиган ташкилотларга нисбатан ҳуқуқий таъсир чораларини кўриш ваколатига эга.
Бундан ташқари, одатда, назорат органлари ўзининг соҳага оид мувофиқлаштириш ва назорат фаолиятини амалга ошириш йўлида юрист ишлайдиган ташкилот билан тез-тез ҳуқуқий мулоқотларни амалга ошириб туради.
Масалан, биламиз, давлат солиқ органлари ташкилотларни солиққа тортиш юзасидан асосий назорат органи саналади, демак, ҳар қандай юрист ўз ташкилотининг солиқ тўловларига оид фаолиятини атрофлича билиши шарт.
Ёки, бирор-бир банк муассасида иш бошлаган юрист банклар фаолиятини назорат қилувчи орган – Ўзбекистон Республикаси Марказий банкини, транспорт компаниясида фаолият юритувчи юрист Транспорт вазирлигининг юк ва йўловчилар ташишга оид назорат фаолиятини яхши ўзлаштирган бўлиши керак ва ҳоказо.
👉@yuristkadr
Юрист ташкилотда иш бошлар экан, ушбу ташкилотнинг юқори турувчи органлари ва ташкилот фаолиятини назорат қилиб турувчи органлар тўғрисида ҳам етарли тушунчага эга бўлмоғи лозим.
Ташкилот ўз фаолиятида биргина ўз уставида назарда тутилган фаолиятни амалга ошириш билан чекланиб қолмайди. У хўжалик фаолияти жараёнида дуч келиши мумкин бўлган ҳар бир шахс билан ўзаро мулоқотга киришади.
Агар юрист иш бошлаган ташкилот қуйи ташкилот сифатида ўзининг юқори турувчи ташкилотига ёки юқори турувчи бошқарув органига эга бўлса, бу борада ташкилотнинг қўшимча ҳисобдорлик фаолияти мавжуд эканлигини ёддан чиқрмаслиги керак.
Чунки юқори турувчи ташкилот муассис сифатидаташкилот фаолиятини бошқаришда ва ташкил этишда иштирок этади, ташкилот фаолиятини назорат қилади ва ундан ҳисобот талаб қилади.
Албатта юрист бу борада ўзининг ташкилоти ва юқори турувчи орган ўртасидаги ҳуқуқий муносабатларни мувофиқлаштириб турувчи шахс сифатида муҳим рол ўйнайди.
Юқори турувчи ташкилот деганда биз, бирор бир ҳудудий ёки қуйи ташкилотнинг республика даражасидаги юқори бош идорасини ёхуд юридик шахсни таъсис этган ва унинг устав фондини шакллантирган муассисни тушунишимиз керак.
Республикадаги вазирлик ва идоранинг вилоят бошқармасига, дейлик, Тошкент шаҳар ҳудудий бошқармасига юрист сифатида ишга кирган ходим мазкур бошқарманинг юқори ташкилоти ҳисобланган вазирлик ёки бош идора аппарати ва ушбу орган билан боғлиқ ҳар бир жабҳани мукаммал ўрганиб чиқиши зарур.
Чунки, юрист ушбу юқори ташкилотда ташкил этилган юридик хизматга билвосита бўйсунади, ўзининг даврий фаолияти юзасидан ушбу бўлинмага ҳисобот бериб боради.
Шунингдек, ташкилот фаолиятини мувофиқлаштришга ва назорат қилишга масъул бўлган назорат органи фаолияти билан, унинг ҳуқуқлари ва ваколатлари билан танишиш ҳам юрист учун жиддий аҳамиятга эга.
Сабаби, биламиз, назорат органлари фаолиятида қонунбузарлик ҳолатлари учрайдиган ташкилотларга нисбатан ҳуқуқий таъсир чораларини кўриш ваколатига эга.
Бундан ташқари, одатда, назорат органлари ўзининг соҳага оид мувофиқлаштириш ва назорат фаолиятини амалга ошириш йўлида юрист ишлайдиган ташкилот билан тез-тез ҳуқуқий мулоқотларни амалга ошириб туради.
Масалан, биламиз, давлат солиқ органлари ташкилотларни солиққа тортиш юзасидан асосий назорат органи саналади, демак, ҳар қандай юрист ўз ташкилотининг солиқ тўловларига оид фаолиятини атрофлича билиши шарт.
Ёки, бирор-бир банк муассасида иш бошлаган юрист банклар фаолиятини назорат қилувчи орган – Ўзбекистон Республикаси Марказий банкини, транспорт компаниясида фаолият юритувчи юрист Транспорт вазирлигининг юк ва йўловчилар ташишга оид назорат фаолиятини яхши ўзлаштирган бўлиши керак ва ҳоказо.
👉@yuristkadr
18.04.202515:16
ЦУМдаги гумма.
Бу ҳам кўнгил истаги. Айниқса, оч қоринга😄
👉@yuristkadr
Бу ҳам кўнгил истаги. Айниқса, оч қоринга😄
👉@yuristkadr
18.04.202514:59
Ишдан кейин тайёр жонли мусика.
👉@yuristkadr
👉@yuristkadr
18.04.202514:33
Ходим иш берувчининг айби билан мажбурий тиббий кўрикдан ўтмаса ҳам четлаштириладими?
Бугун ўқув жараёнидаги иштирокчиларимиздан бири мана бундай савол берди:
➖Сиз тиббий кўрикдан ўтиши мажбурий бўлган ходим тиббий кўрикдан ўтмаган тақдирда, ишдан четлаштирилиши шарт деб айтяпсиз. Лекин қонунда ходимнинг тиббий кўрикдан ўтказиш ҳаражатлари иш берувчи ҳисобидан қопланиши айтилган. Агар иш берувчининг ўзи кўрикни ташкиллаштирмаса ва ҳаражатини қопламаса, ходим иш берувчининг айби билан кўрикдан ўтмаган бўлади. Бундай ҳолатларда нима қилиш керак? Бундай ҳолларда четлаштириш нотўғри бўлса керак, тўғрими?
Жавобимиз шундай бўлди:
➖Барибир ходимни ишдан четлаштирасиз, чунки бу Меҳнат кодекси 151-моддасининг талаби, унда ходим мажбурий тиббий кўрикдан ўтмаганда уни ишдан четлаштириш шарт дейилган. Бу бажарилиши шарт бўлган тадбир бўлгани учун, иш берувчи айб кимда бўлишидан қатъий назар кўрикдан ўтмаган ходимни четлаштириши шарт. Фақат битта фарқи бор, МК 152-моддасига асосан ходим ўзининг айбисиз тиббий кўрикдан ўтмаганда, иш берувчи уни ишдан четлаштиради, лекин айб ходимда бўлмаганлиги сабабли, четлаштириш даврида ходимга ўртача иш ҳақини тўлаб беради. Агар ходим ўзининг айби билан тиббий кўрикдан ўтамаса, бундай ҳолатларда четлаштирилган давр учун иш ҳақи тўланмайди. Фарқи шу.
👉@yuristkadr
Бугун ўқув жараёнидаги иштирокчиларимиздан бири мана бундай савол берди:
➖Сиз тиббий кўрикдан ўтиши мажбурий бўлган ходим тиббий кўрикдан ўтмаган тақдирда, ишдан четлаштирилиши шарт деб айтяпсиз. Лекин қонунда ходимнинг тиббий кўрикдан ўтказиш ҳаражатлари иш берувчи ҳисобидан қопланиши айтилган. Агар иш берувчининг ўзи кўрикни ташкиллаштирмаса ва ҳаражатини қопламаса, ходим иш берувчининг айби билан кўрикдан ўтмаган бўлади. Бундай ҳолатларда нима қилиш керак? Бундай ҳолларда четлаштириш нотўғри бўлса керак, тўғрими?
Жавобимиз шундай бўлди:
➖Барибир ходимни ишдан четлаштирасиз, чунки бу Меҳнат кодекси 151-моддасининг талаби, унда ходим мажбурий тиббий кўрикдан ўтмаганда уни ишдан четлаштириш шарт дейилган. Бу бажарилиши шарт бўлган тадбир бўлгани учун, иш берувчи айб кимда бўлишидан қатъий назар кўрикдан ўтмаган ходимни четлаштириши шарт. Фақат битта фарқи бор, МК 152-моддасига асосан ходим ўзининг айбисиз тиббий кўрикдан ўтмаганда, иш берувчи уни ишдан четлаштиради, лекин айб ходимда бўлмаганлиги сабабли, четлаштириш даврида ходимга ўртача иш ҳақини тўлаб беради. Агар ходим ўзининг айби билан тиббий кўрикдан ўтамаса, бундай ҳолатларда четлаштирилган давр учун иш ҳақи тўланмайди. Фарқи шу.
👉@yuristkadr
18.04.202512:23
Бугун кун бўйи бир нечта ўқув тадбирларида иштирок этдим.
“Тошкент метрополитени” ДУКдаги кадрлар хизмати ходимлари билан офлайн, ўқув марказига ёзилган кадрлар ва юридик хизмат ходимлари билан онлайн, шу билан бирга Судьялар олий мактаби ташкил қилган фуқаролик судлари судьялари билан онлайн дарсларимиз бўлиб ўтди.
Барча иштирокчиларга ташаккур, ажойиб бўлди!
👉@yuristkadr
“Тошкент метрополитени” ДУКдаги кадрлар хизмати ходимлари билан офлайн, ўқув марказига ёзилган кадрлар ва юридик хизмат ходимлари билан онлайн, шу билан бирга Судьялар олий мактаби ташкил қилган фуқаролик судлари судьялари билан онлайн дарсларимиз бўлиб ўтди.
Барча иштирокчиларга ташаккур, ажойиб бўлди!
👉@yuristkadr
+3
18.04.202512:15
Охирги пайтларда кузатяпсизларми, судлар бўйича одамларнинг эътирофлари кўпаймоқда, оқловлар ҳам кўпроқ кузатиляпти.
👉@yuristkadr
👉@yuristkadr
17.04.202517:30
Шанба-якшанба кунларидаги ишлар ҳам йилига 120 соатдан ошмаслиги керакми?
Ҳозир менга ёзишяпти, бир ташкилотга аудит текширувчилари келиб, “айрим ходимларни шанба ва якшанба кунлари ишга жалб қилиш йилига 120 соатдан ошиб кетган ҳамда ортиқча иш ҳақлари тўланган” деб далолатнома тузибди.
Нотўғри позиция. Текширувчилар иш вақтидан ташқари ишга жалб қилиш билан, дам олиш кунлари ишга жалб қилиш амалиётини бир-биридан ажрата олмаган кўринади.
Қаранг, Меҳнат кодексининг 189-190-моддалари иш вақтидан ташқари ишга жалб қилиш амалиётига бағишланган. МК 189-моддаси биринчи қисмида “иш берувчи томонидан ходимни ходим учун белгиланган иш вақти давомийлигидан ташқари ишга жалб этиш иш вақтидан ташқари иш деб ҳисобланади” дейилган. Бу модданинг 3-қисмида иш вақти кунлик ҳисобга олинганда ходим учун белгиланган ҳар кунги иш (смена) вақтининг давомийлигидан ошадиган иш иш вақтидан ташқари иш деб ҳисобланиши кўрсатилган.
Яъни, бунда биз ходим учун белгиланган кунлик иш вақти давомийлигидан (масалан, соат 9.00 дан 18.00 га қадар бўлган иш вақтидан) ташқари вақтда, масалан, 18.00 дан 22.00 га қадар бўлган вақтда бажариладиган ишларни иш вақтидан ташқари ишлар деймиз.
Дам олиш кунлари нима эканлиги эса МКнинг 207-моддасида кўрсатилган. Дам олиш кунлари – бу ҳар хафталик узлуксиз дам олиш вақтидир. Мазкур моддага кўра 5 кунлик иш ҳафтасида ходимларга ҳафтада 2 дам олиш куни, 6 кунлик иш ҳафтасида эса 1 дам олиш куни берилади. 5 кунлик ва 6 кунлик иш ҳафтасида умумий дам олиш куни якшанбадир. Шунингдек, 5 кунлик иш ҳафтасидаги иккинчи дам олиш куни жамоа шартномасида ёки ички меҳнат тартиб қоидаларида ёхуд сменаларга бўлиниб ишлаш жадвалларида, улар мавжуд бўлмаганда эса меҳнат шартномасида белгиланади. Демак, биз кўриб чиқаётган мисолда 5 кунлик иш хафтаси амал қилган ташкилотда иккинчи дам олиш куни жамоа шартномаси ёки ички меҳнат тартиби қоидалари билан шанба деб белгиланган. Яъни, хафталик дам олиш кунлари шанба ва якшанба кунлари.
Иш вақтидан ташқари иш нима деганда, ҳар кунги иш вақтининг давомийлигидан ошадиган вақтдаги, яъни масалан, айни шу иш куни соат 18.00 дан кейин 22.00 га қадар бўлган иш вақтини тушундик тўғрими? Дам олиш кунларидаги иш деганда, аниқки, 5 кунлик иш хафтаси бўйича ишлайдиганлар учун шанба ва якшанба кунларидаги иш тушунилади. Буларни бир-биридан бошқа-бошқа нарсалар эканини шундан кўриб турибмиз, тўғрими?
Кўриниб турибдики, йилига 120 соатдан ошиб кетмаслиги керак деган чеклов, иш вақтидан ташқари ишларга тегишли. Тепада эса иш вақтидан ташқари ишларни дам олиш кунларидаги ишлардан бошқа нарса эканлигини ажратиб олганмиз.
Демак, МК 190-моддасидаги йилига 120 соатдан ошиб кетмаслиги керак деган чеклов шанба-якшанба дам олиш кунларидаги ишларга тааллуқли эмас.
👉@yuristkadr
Ҳозир менга ёзишяпти, бир ташкилотга аудит текширувчилари келиб, “айрим ходимларни шанба ва якшанба кунлари ишга жалб қилиш йилига 120 соатдан ошиб кетган ҳамда ортиқча иш ҳақлари тўланган” деб далолатнома тузибди.
Нотўғри позиция. Текширувчилар иш вақтидан ташқари ишга жалб қилиш билан, дам олиш кунлари ишга жалб қилиш амалиётини бир-биридан ажрата олмаган кўринади.
Қаранг, Меҳнат кодексининг 189-190-моддалари иш вақтидан ташқари ишга жалб қилиш амалиётига бағишланган. МК 189-моддаси биринчи қисмида “иш берувчи томонидан ходимни ходим учун белгиланган иш вақти давомийлигидан ташқари ишга жалб этиш иш вақтидан ташқари иш деб ҳисобланади” дейилган. Бу модданинг 3-қисмида иш вақти кунлик ҳисобга олинганда ходим учун белгиланган ҳар кунги иш (смена) вақтининг давомийлигидан ошадиган иш иш вақтидан ташқари иш деб ҳисобланиши кўрсатилган.
Яъни, бунда биз ходим учун белгиланган кунлик иш вақти давомийлигидан (масалан, соат 9.00 дан 18.00 га қадар бўлган иш вақтидан) ташқари вақтда, масалан, 18.00 дан 22.00 га қадар бўлган вақтда бажариладиган ишларни иш вақтидан ташқари ишлар деймиз.
Дам олиш кунлари нима эканлиги эса МКнинг 207-моддасида кўрсатилган. Дам олиш кунлари – бу ҳар хафталик узлуксиз дам олиш вақтидир. Мазкур моддага кўра 5 кунлик иш ҳафтасида ходимларга ҳафтада 2 дам олиш куни, 6 кунлик иш ҳафтасида эса 1 дам олиш куни берилади. 5 кунлик ва 6 кунлик иш ҳафтасида умумий дам олиш куни якшанбадир. Шунингдек, 5 кунлик иш ҳафтасидаги иккинчи дам олиш куни жамоа шартномасида ёки ички меҳнат тартиб қоидаларида ёхуд сменаларга бўлиниб ишлаш жадвалларида, улар мавжуд бўлмаганда эса меҳнат шартномасида белгиланади. Демак, биз кўриб чиқаётган мисолда 5 кунлик иш хафтаси амал қилган ташкилотда иккинчи дам олиш куни жамоа шартномаси ёки ички меҳнат тартиби қоидалари билан шанба деб белгиланган. Яъни, хафталик дам олиш кунлари шанба ва якшанба кунлари.
Иш вақтидан ташқари иш нима деганда, ҳар кунги иш вақтининг давомийлигидан ошадиган вақтдаги, яъни масалан, айни шу иш куни соат 18.00 дан кейин 22.00 га қадар бўлган иш вақтини тушундик тўғрими? Дам олиш кунларидаги иш деганда, аниқки, 5 кунлик иш хафтаси бўйича ишлайдиганлар учун шанба ва якшанба кунларидаги иш тушунилади. Буларни бир-биридан бошқа-бошқа нарсалар эканини шундан кўриб турибмиз, тўғрими?
Ана энди, МК 190-моддаси биринчи қисмига қараймиз: “иш вақтидан ташқари ишнинг давомийлиги ходим учун сурункасига икки кун давомида тўрт соатдан (меҳнат шароитлари ноқулай бўлган ишларда — бир кунда икки соатдан) ва йилига бир юз йигирма соатдан ошмаслиги керак” дейилган.
Кўриниб турибдики, йилига 120 соатдан ошиб кетмаслиги керак деган чеклов, иш вақтидан ташқари ишларга тегишли. Тепада эса иш вақтидан ташқари ишларни дам олиш кунларидаги ишлардан бошқа нарса эканлигини ажратиб олганмиз.
Демак, МК 190-моддасидаги йилига 120 соатдан ошиб кетмаслиги керак деган чеклов шанба-якшанба дам олиш кунларидаги ишларга тааллуқли эмас.
👉@yuristkadr
17.04.202513:56
Ўртоқлар, суд тизими бутунлай бошқа майдон.
Судья бошқаларга ўхшамаган, судьялик принциплари билан бошқалардан ажралиб турадиган шахс бўлишга мажбур.
Унинг характеридаги энг муҳим омил бу – қонун ва адолат (эътибор беринг, қонун ёки адолат эмас, иккиси ҳам бир вақтда) йўлида барча унга бегона эканлигини англашдир.
Жуда кўпчиликка ёқмаса ҳам айтаман, судьялик мандати даврида судьянинг ошна-оғайниси бўлиши мумкин эмас.
Бироз мажозий гап бўлсада, ҳақиқат шундай. Шундан келиб чиқсак, судьяликни чидаганга чиқарган.
Албатта, ким билан ошна-оғайни бўлишингни ҳеч ким чеклай олмайди, лекин амалда судьялик касбининг ҳусусияти ўзи шуни тақозо қилади. Иш бўйича ҳеч қандай таниш-билишчилик бўлмаслиги керак.
Бу касбнинг муқаддаслиги ҳам аслида шунда. Ҳа, аслида қозилик, қозиялик муқаддас касб, лекин сен адолатли бўлсанг шундай. Қонун ва адолат йўлида таниш-билишинг ва ошна-оғайнинг бўлмаса шундай.
Ҳақиқат шуки, суд ишида ҳеч ким судьяга раҳбар эмаслигини токи шу судьянинг ўзи англаб етмагунича, адолатли суд тизимига эришиб бўлмайди.
👉@yuristkadr
Судья бошқаларга ўхшамаган, судьялик принциплари билан бошқалардан ажралиб турадиган шахс бўлишга мажбур.
Унинг характеридаги энг муҳим омил бу – қонун ва адолат (эътибор беринг, қонун ёки адолат эмас, иккиси ҳам бир вақтда) йўлида барча унга бегона эканлигини англашдир.
Жуда кўпчиликка ёқмаса ҳам айтаман, судьялик мандати даврида судьянинг ошна-оғайниси бўлиши мумкин эмас.
Бироз мажозий гап бўлсада, ҳақиқат шундай. Шундан келиб чиқсак, судьяликни чидаганга чиқарган.
Албатта, ким билан ошна-оғайни бўлишингни ҳеч ким чеклай олмайди, лекин амалда судьялик касбининг ҳусусияти ўзи шуни тақозо қилади. Иш бўйича ҳеч қандай таниш-билишчилик бўлмаслиги керак.
Бу касбнинг муқаддаслиги ҳам аслида шунда. Ҳа, аслида қозилик, қозиялик муқаддас касб, лекин сен адолатли бўлсанг шундай. Қонун ва адолат йўлида таниш-билишинг ва ошна-оғайнинг бўлмаса шундай.
Ҳақиқат шуки, суд ишида ҳеч ким судьяга раҳбар эмаслигини токи шу судьянинг ўзи англаб етмагунича, адолатли суд тизимига эришиб бўлмайди.
👉@yuristkadr
17.04.202513:35
Судлар фаолиятига аралашув ҳақида.
Бугун судлардаги энг керакли нарса ташқи ва ички таъсирларга бардошлиликдир.
Чунки, давлат органлари раҳбарлари томонидан судлар фаолиятига аралашиш билан боғлиқ фактлар бор ва шахсан Президентнинг ўзи ҳам буни эътироф этиб, барчани бу иллатларга қарши курашишга чорлади.
Биласизми, баъзан судларга мулойимлик билан таъсир ўтказиш ҳақида ҳам эшитамиз. Бунда айрим рахбарлар алоҳида учрашувларда қарши томонни гўёки муттаҳам ва зарарли шахс сифатида, ўзларини эса ундан жабр кўрган шахс сифатида кўрсатиш орқали суд раҳбарлари ёки судьяни ўз томонларига оғдиришга уринишади.
Ёмон томони, бундай ҳолатларда қонунлар бир четда қолиб, ана шундай “мулойим” таъсирлар остидаги суд қарорлари чиқиши ҳам мумкин.
Аслида давлат раҳбари эътироф этган иллатни энг аввало ичкаридан туриб тозалашимиз керак. Бунда биринчи навбатда суд раҳбарларини ёки судьяларни муайян суд иши юзасидан тарафлар билан суддан ташқари алоҳида “музокаралар” олиб боришини оғир жиноят сифатида қабул қилиш керак.
Судьялар олий кенгаши биринчи навбатда мана шундай иллатларга қарши курашиши, бу бўйича аниқ тадбирлар амалга ошириши ва ҳаммага яққол кўриниб турган фактларга нисбатан қаттиқ чоралар кўриши зарур. Масалан, қайсидир судьянинг суд раҳбари ёки юқори турувчи судья томонидан унга муайян иш юзасидан топшириқ бераётгани ҳақидаги ёзма ёки оғзаки билдирувлари жуда-жуда жиддий қабул қилиниши керак. Бу каби масалалар бўйича керак бўлса, аноним сўровлар ўтказиб турилиши керак.
Олий суднинг коррупцияга қарши курашиш гуруҳи ҳар қандай мурожаатни эътиборсиз қолдирмаслиги керак. Биринчи навбатда, бу тузилманинг ишонч телефони мунтазам ишлаб туриши керак деб ўйлайман.
Кейин, ўртоқлар, ҳудудий судлардаги судьялар малака ҳайъатлари таркибини ҳам танқидий жиҳатдан қайта кўриб чиқиш вақти келди, менимча.
Хуллас, бу мавзуда гапираман десангиз, гап жуда кўп.
👉@yuristkadr
Бугун судлардаги энг керакли нарса ташқи ва ички таъсирларга бардошлиликдир.
Давлат раҳбари “Барча раҳбарларни қатъий огоҳлантираман. Судлар фаолиятига ҳар қандай аралашиш одил судловга соя солиш, деб баҳоланади. Бу бўйича сўров ҳам, жавобгарлик ҳам қаттиқ бўлади” деб бекордан-бекорга айтмади.
Чунки, давлат органлари раҳбарлари томонидан судлар фаолиятига аралашиш билан боғлиқ фактлар бор ва шахсан Президентнинг ўзи ҳам буни эътироф этиб, барчани бу иллатларга қарши курашишга чорлади.
Биласизми, баъзан судларга мулойимлик билан таъсир ўтказиш ҳақида ҳам эшитамиз. Бунда айрим рахбарлар алоҳида учрашувларда қарши томонни гўёки муттаҳам ва зарарли шахс сифатида, ўзларини эса ундан жабр кўрган шахс сифатида кўрсатиш орқали суд раҳбарлари ёки судьяни ўз томонларига оғдиришга уринишади.
Ёмон томони, бундай ҳолатларда қонунлар бир четда қолиб, ана шундай “мулойим” таъсирлар остидаги суд қарорлари чиқиши ҳам мумкин.
Аслида давлат раҳбари эътироф этган иллатни энг аввало ичкаридан туриб тозалашимиз керак. Бунда биринчи навбатда суд раҳбарларини ёки судьяларни муайян суд иши юзасидан тарафлар билан суддан ташқари алоҳида “музокаралар” олиб боришини оғир жиноят сифатида қабул қилиш керак.
Судьялар олий кенгаши биринчи навбатда мана шундай иллатларга қарши курашиши, бу бўйича аниқ тадбирлар амалга ошириши ва ҳаммага яққол кўриниб турган фактларга нисбатан қаттиқ чоралар кўриши зарур. Масалан, қайсидир судьянинг суд раҳбари ёки юқори турувчи судья томонидан унга муайян иш юзасидан топшириқ бераётгани ҳақидаги ёзма ёки оғзаки билдирувлари жуда-жуда жиддий қабул қилиниши керак. Бу каби масалалар бўйича керак бўлса, аноним сўровлар ўтказиб турилиши керак.
Олий суднинг коррупцияга қарши курашиш гуруҳи ҳар қандай мурожаатни эътиборсиз қолдирмаслиги керак. Биринчи навбатда, бу тузилманинг ишонч телефони мунтазам ишлаб туриши керак деб ўйлайман.
Кейин, ўртоқлар, ҳудудий судлардаги судьялар малака ҳайъатлари таркибини ҳам танқидий жиҳатдан қайта кўриб чиқиш вақти келди, менимча.
Хуллас, бу мавзуда гапираман десангиз, гап жуда кўп.
👉@yuristkadr
17.04.202512:12
Трамп маъмурияти “АҚШ судига ҳурматсизлик қилиш”да айбдор деб топилиши мумкин
АҚШ федерал судяси Жеймс Боасберг президент Доналд Трамп маъмуриятини шу йил март ойида 200 дан ортиқ венесуэлаликларни Салвадорга депортация қилиш бўйича қарорни “атайин эътиборсиз қолдиргани” учун айбдор деб топиши мумкинлигини билдирди.
"Суд бундай хулосага осонлик билан ёки шошилинч тарзда келмайди. Аксинча, жавобгарларга ўз ҳаракатларини тузатиш ёки тушунтириш учун етарли имкониятлар берилади", — деди Боасберг.
Судянинг сўзларига кўра, агар Трамп маъмурияти ўз ҳаракатларини тушунтириб бера олса ва март ойида чиқарилган суд қарорига мувофиқлаштирса, жазодан қутулиши мумкин. Бу иш бўйича зарур ҳужжатлар 23 апрелгача тақдим этилиши керак. Оқ уй эса бу қарорга эътироз билдиришини маълум қилди.
Боасбергнинг айбловлари 8 апрел куни АҚШ Олий суди 1798 йилда қабул қилинган қонунга асосланиб, Трамп маъмурияти одамларни оммавий равишда депортация қилиши мумкинлигини амалда тан олганига қарамай янграмоқда.
Бу қонун президентга суд қарорисиз Қўшма Штатлар билан урушаётган мамлакатлар фуқароларини ҳибсга олиш ва депортация қилиш имконини беради.
Агар Трамп маъмурияти судга ҳурматсизлик қилгани аниқланса, Боасберг "айбдор" деб топилган амалдорларни жиноий жавобгарликка тортишни тавсия қилиши мумкин. Бироқ бу қарорни амалга ошириш Трамп томонидан тайинланган бош прокурорга бўйсунадиган федерал прокурорларга боғлиқ бўлади.
Бурчак
👉@yuristkadr
АҚШ федерал судяси Жеймс Боасберг президент Доналд Трамп маъмуриятини шу йил март ойида 200 дан ортиқ венесуэлаликларни Салвадорга депортация қилиш бўйича қарорни “атайин эътиборсиз қолдиргани” учун айбдор деб топиши мумкинлигини билдирди.
"Суд бундай хулосага осонлик билан ёки шошилинч тарзда келмайди. Аксинча, жавобгарларга ўз ҳаракатларини тузатиш ёки тушунтириш учун етарли имкониятлар берилади", — деди Боасберг.
Судянинг сўзларига кўра, агар Трамп маъмурияти ўз ҳаракатларини тушунтириб бера олса ва март ойида чиқарилган суд қарорига мувофиқлаштирса, жазодан қутулиши мумкин. Бу иш бўйича зарур ҳужжатлар 23 апрелгача тақдим этилиши керак. Оқ уй эса бу қарорга эътироз билдиришини маълум қилди.
Боасбергнинг айбловлари 8 апрел куни АҚШ Олий суди 1798 йилда қабул қилинган қонунга асосланиб, Трамп маъмурияти одамларни оммавий равишда депортация қилиши мумкинлигини амалда тан олганига қарамай янграмоқда.
Бу қонун президентга суд қарорисиз Қўшма Штатлар билан урушаётган мамлакатлар фуқароларини ҳибсга олиш ва депортация қилиш имконини беради.
Агар Трамп маъмурияти судга ҳурматсизлик қилгани аниқланса, Боасберг "айбдор" деб топилган амалдорларни жиноий жавобгарликка тортишни тавсия қилиши мумкин. Бироқ бу қарорни амалга ошириш Трамп томонидан тайинланган бош прокурорга бўйсунадиган федерал прокурорларга боғлиқ бўлади.
Бурчак
👉@yuristkadr
17.04.202510:46
Эҳҳ, Шайхонтоҳур!
ФИБ Шайхонтоҳур туманлараро судидаги вазиятни тўғрилаш учун нима қилиш керак? Ахир, ҳар қанча гапирмайлик, бу ердаги муаммо тўхтамаяптику. Нима қилсак бўлади-а?
Яқинда бўлган воқеа. Бир давлат ташкилотидан ходимлар ёппасига ишдан бўшатиб юборилган. Шунда учта ходим биргалашиб битта ариза билан даъво киритса, судьялардан бири ҳаммаси алоҳида-алоҳида даъво аризаси киритиши керак ва алоҳида-алоҳида почта ҳаражати тўланиши керак деб даъво аризасини қайтариб юборган.
Лекин бошқа бир ҳолатда худди шу ташкилотга қарши бошқа ходимлар биргалашиб битта даъво аризаси киритганида, шу суддаги бошқа судья аризани иш юритувга қабул қилган ва ҳозирда ишни мазмунан кўриб чиқмоқда.
Энг қизиқ жойи, юқоридаги судья қайтарган даъво аризаси шу судга худди шундай ҳолатда қайтадан киритилди, буни қарангки, бу ариза бошқа судьяга тушди ва у аризани қайтармай, аксинча иш юритувга қабул қилди.
Адвокатлар жим ўтирмади. Улар ҳалиги судьянинг даъво аризасини қайтариш ҳақидаги хато ажрими юзасидан юқори судлов ҳайъатига хусусий шикоят киритди, юқори суд кутилганидек, бу ажримини бекор қилиб берди. Тўғри бўлди, ҳаммаси жойига тушгандек.
Лекин, ўртоқлар, ўртада ходимлар ва адвокатлар битта судьянинг қонунларни яхши билмаслиги ва хато ишлари ортидан сарсон бўлгани қоляптида. Энди уятда, битта суд биносида, битта масалада, бўлибам оддий масалада икки хил амалиёт бўлиши.
Балки “қонунларни яхши билмаслиги” деган гапларим ўша судьяга оғир ботар. Унда нима десам тўғри бўлади? “Қонунларни билади, лекин атайлабдан, одамларни сарсон қилиш учун, ёки бу ишга ташқаридан кимдир аралашгани учун шундай қилган” дейинми?
Балким шуниси маъқулдир ўша судьяга?
👉@yuristkadr
ФИБ Шайхонтоҳур туманлараро судидаги вазиятни тўғрилаш учун нима қилиш керак? Ахир, ҳар қанча гапирмайлик, бу ердаги муаммо тўхтамаяптику. Нима қилсак бўлади-а?
Яқинда бўлган воқеа. Бир давлат ташкилотидан ходимлар ёппасига ишдан бўшатиб юборилган. Шунда учта ходим биргалашиб битта ариза билан даъво киритса, судьялардан бири ҳаммаси алоҳида-алоҳида даъво аризаси киритиши керак ва алоҳида-алоҳида почта ҳаражати тўланиши керак деб даъво аризасини қайтариб юборган.
Лекин бошқа бир ҳолатда худди шу ташкилотга қарши бошқа ходимлар биргалашиб битта даъво аризаси киритганида, шу суддаги бошқа судья аризани иш юритувга қабул қилган ва ҳозирда ишни мазмунан кўриб чиқмоқда.
Энг қизиқ жойи, юқоридаги судья қайтарган даъво аризаси шу судга худди шундай ҳолатда қайтадан киритилди, буни қарангки, бу ариза бошқа судьяга тушди ва у аризани қайтармай, аксинча иш юритувга қабул қилди.
Адвокатлар жим ўтирмади. Улар ҳалиги судьянинг даъво аризасини қайтариш ҳақидаги хато ажрими юзасидан юқори судлов ҳайъатига хусусий шикоят киритди, юқори суд кутилганидек, бу ажримини бекор қилиб берди. Тўғри бўлди, ҳаммаси жойига тушгандек.
Лекин, ўртоқлар, ўртада ходимлар ва адвокатлар битта судьянинг қонунларни яхши билмаслиги ва хато ишлари ортидан сарсон бўлгани қоляптида. Энди уятда, битта суд биносида, битта масалада, бўлибам оддий масалада икки хил амалиёт бўлиши.
Балки “қонунларни яхши билмаслиги” деган гапларим ўша судьяга оғир ботар. Унда нима десам тўғри бўлади? “Қонунларни билади, лекин атайлабдан, одамларни сарсон қилиш учун, ёки бу ишга ташқаридан кимдир аралашгани учун шундай қилган” дейинми?
Балким шуниси маъқулдир ўша судьяга?
👉@yuristkadr
Рэкорды
07.02.202502:28
56KПадпісчыкаў09.04.202513:05
900Індэкс цытавання12.03.202512:37
41.7KАхоп 1 паста12.03.202512:37
41.7KАхоп рэкламнага паста11.02.202523:59
4.47%ER12.03.202512:37
75.01%ERR
24.03.202508:02
#dolzarb_mavzu
#namuna
Зарарни ходимнинг иш ҳақидан ушлаб қолиш ҳақидаги буйруқдан намуна.
➖Ходим томонидан ташкилотга зарар етказилса ва зарарнинг миқдори унинг ўртача ойлик иш ҳақидан ошмаса, иш берувчи буйруқ билан зарарни ходимнинг иш ҳақидан ушлаб қолиши мумкин. Бунда ходимдан розилик талаб этилмайди (МК 269-м).
➖Яна бир талаб иш берувчи ходимнинг розилигисиз ушлаб қолиш ҳақидаги буйруқни, зарар аниқланган кундан 1 ойгача чиқариши мумкин. Агар зарар ходимнинг ўртача ойлигидан кўп бўлса ва 1 ойлик муддат ўтган бўлса, иш берувчи судга чиқишига тўғри келади (МК 347-м).
➖Яна бир нарсани унутманг, ходим томонидан ташкилотга зарар етказилган дейиш учун хизмат текшируви ўтказилиши шарт (344-м).
➖Қолаверса, зарар миқдори бўйича бухгалтерия ҳисоби маълумотлари ҳам бўлиши керак (345-м).
➖Охиргиси, ҳар галги ушлаб қолишлар миқдори ходимнинг ойлик иш ҳақисини 50 фоизидан ошмаслиги керак (270-м).
▪️Шундагина, зарарни ходимнинг розилигисиз ойлик иш ҳақидан ушлаб қолиш қонуний бўлиши мумкин.
👉@yuristkadr
#namuna
Зарарни ходимнинг иш ҳақидан ушлаб қолиш ҳақидаги буйруқдан намуна.
➖Ходим томонидан ташкилотга зарар етказилса ва зарарнинг миқдори унинг ўртача ойлик иш ҳақидан ошмаса, иш берувчи буйруқ билан зарарни ходимнинг иш ҳақидан ушлаб қолиши мумкин. Бунда ходимдан розилик талаб этилмайди (МК 269-м).
➖Яна бир талаб иш берувчи ходимнинг розилигисиз ушлаб қолиш ҳақидаги буйруқни, зарар аниқланган кундан 1 ойгача чиқариши мумкин. Агар зарар ходимнинг ўртача ойлигидан кўп бўлса ва 1 ойлик муддат ўтган бўлса, иш берувчи судга чиқишига тўғри келади (МК 347-м).
➖Яна бир нарсани унутманг, ходим томонидан ташкилотга зарар етказилган дейиш учун хизмат текшируви ўтказилиши шарт (344-м).
➖Қолаверса, зарар миқдори бўйича бухгалтерия ҳисоби маълумотлари ҳам бўлиши керак (345-м).
➖Охиргиси, ҳар галги ушлаб қолишлар миқдори ходимнинг ойлик иш ҳақисини 50 фоизидан ошмаслиги керак (270-м).
▪️Шундагина, зарарни ходимнинг розилигисиз ойлик иш ҳақидан ушлаб қолиш қонуний бўлиши мумкин.
👉@yuristkadr
20.03.202505:44
#namuna
Ходимларни байрам куни ишга жалб қилиш ҳақидаги буйруқдан намуна.
Эртага байрам. Барибир айрим иш берувчилар “ёниб турган” ишларни бажариш учун баъзи ходимларни байрам куни ишлатишга мажбур бўлади. Қонунларда, жумладан, Меҳнат кодексида бу масалалар тўлиқ тартибга солинган.
МК 209-моддасига асосан агар ташкилотда кейинчалик шу ташкилотнинг нормал ишлаши қандайдир кечиктириб бўлмайдиган шошилинч ишларга боғлиқ бўлса, бу ишлар учун ходимларни байрам куни ишга жалб қилиш мумкин. Бунинг учун ўша ходимларнинг розилиги олиниши керак.
Масалан, муҳим буюртмалар чиқиб қолди, агар шу буюртмалар эртага, яъни байрам куни бажарилмаса, кейинги иш кунларида вазият издан чиқиши мумкин. Бундай ҳолларда ўша буюртмаларга масъул ходимлардан розилик олиниб, байрам куни ишга жалб қилиш мумкин.
Бунда МК 212-моддасига асосан алоҳида буйруқ чиқарилади. Ва унутманг, байрам кунги иш учун ходимларга камида икки хисса миқдорида ҳақ тўланиши керак.
👉@yuristkadr
Ходимларни байрам куни ишга жалб қилиш ҳақидаги буйруқдан намуна.
Эртага байрам. Барибир айрим иш берувчилар “ёниб турган” ишларни бажариш учун баъзи ходимларни байрам куни ишлатишга мажбур бўлади. Қонунларда, жумладан, Меҳнат кодексида бу масалалар тўлиқ тартибга солинган.
МК 209-моддасига асосан агар ташкилотда кейинчалик шу ташкилотнинг нормал ишлаши қандайдир кечиктириб бўлмайдиган шошилинч ишларга боғлиқ бўлса, бу ишлар учун ходимларни байрам куни ишга жалб қилиш мумкин. Бунинг учун ўша ходимларнинг розилиги олиниши керак.
Масалан, муҳим буюртмалар чиқиб қолди, агар шу буюртмалар эртага, яъни байрам куни бажарилмаса, кейинги иш кунларида вазият издан чиқиши мумкин. Бундай ҳолларда ўша буюртмаларга масъул ходимлардан розилик олиниб, байрам куни ишга жалб қилиш мумкин.
Бунда МК 212-моддасига асосан алоҳида буйруқ чиқарилади. Ва унутманг, байрам кунги иш учун ходимларга камида икки хисса миқдорида ҳақ тўланиши керак.
👉@yuristkadr
Увайдзіце, каб разблакаваць больш функцый.
