Eron-Turkiya: tahlil va xabarlar
26.04.202504:28
Hindiston va Xitoy chegarasida nimalar bo‘layapti: vaziyat tahlili
2020-yildan beri, Ladaxdagi bahsli Galvan vodiysida yuz bergan to‘qnashuvlardan so‘ng, Xitoy Hindiston bilan chegarada — haqiqiy nazorat chizig‘i (HNCh) bo‘ylab o‘z harbiy ishtirokini sezilarli darajada kuchaytirdi. Bu nimani anglatadi va tomonlar ehtimoliy to‘qnashuvlarga qanday tayyorlanmoqda? Quyidagi postda shu savolga javob berishga harakat qilamiz.
Xitoy: kuchli infratuzilma va tezkor safarbarlik
Xitoy Ngari va Shigatse hududlarida 20–25 ming askar joylashtirgan, ularni artilleriya, havo hujumidan mudofaa tizimlari va kuchli logistika bilan ta’minlamoqda. Agar kerak bo‘lsa, zamonaviy yo‘llar va aerodromlar orqali Pekin bir necha kun ichida qo‘shimcha 50 ming askarni yetkazib bera oladi.
Xitoy Tingri, Yuytyan va Yorkendda tayanch punktlarini rivojlantirmoqda, asosiy bazalar esa Burang va Lxunzeda joylashgan. Bu katta aviabazalar emas, lekin ular harbiy logistika va harakatlanish uchun xizmat qiladi. Asosiy operatsiyalar Shigatse, Lxasa Gungar va Xo’ton kabi yirik bazalardan olib boriladi, u yerda qiruvchi va transport samolyotlari joylashtirilgan. Ba’zan uzoq masofali zarba beruvchi H-6K strategik bombardimonchi samolyotlari ham paydo bo‘lmoqda, lekin tog‘lik hududlarda ularning samaradorligi cheklangan.
Xitoy dronlar va radarlar orqali havo razvedkasi olib bormoqda hamda qisqa va uzoq masofali havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan HNCh bo‘ylab himoya tarmog‘i yaratgan. Xitoyning asosiy afzalligi — infratuzilmasi: G219 va G315 avtomobil yo‘llari va Golmud–Lxasa–Shigatse temir yo‘li harbiy kuchlarni tez safarbar qilish imkonini beradi. Tanklar, artilleriya va zaxiralar Ali, Rudok va Ngari Gunsa kabi HNChdan 200 km narida joylashgan bazalarda saqlanadi.
Hindiston: yaqinlik va balandlikka tayangan holda
Hindiston chegara hududlarida — Ladax, Sikkim va Arunachal-Pradeshda — 90–120 ming askar saqlamoqda. Xitoy yo‘llar va temir yo‘l infratuzilmasida ustun bo‘lsa-da, Hindiston askarlar soni va baland tog‘ sharoitiga moslashtirilgan aviatsiyasi bilan bu farqni qoplamoqda. Samolyotlar Leх va Nyoma aerodromlaridan uchadi, bazalar va zaxiralar esa HNChga atigi 50 km masofada joylashgan. Bu Hindistonga tezkor javob berish va qattiq iqlim sharoitlarida ham doimiy jangovar tayyorgarlikni saqlash imkonini beradi.
2020-yildan beri Hindiston yo‘llar va ko‘priklar qurilishini tezlashtirdi: 60 ta ko‘prik va 1400 km yangi yo‘llar, shu jumladan tunnellar va har qanday ob-havo sharoitida ishlaydigan marshrutlar qurildi. Hindiston harbiy bazalarini Xitoyga qaraganda chegaraga ancha yaqin joylashtirgani unga taktik ustunlik beradi.
Tomonlarning kuchli tomonlari:
Xitoy: infratuzilmada ustun (yo‘llar va temir yo‘llar), kuchlarni tez safarbar qila oladi. Havo mudofaasi va havo razvedkasi rivojlangan, lekin bazalar HNChdan uzoqroq bo‘lgani uchun javob tezligi sekinroq.
Hindiston: kuchlarni va aviatsiyani chegaraga yaqin saqlashi hamda baland tog‘ sharoitida tajribaga ega bo‘lishi bilan ustunlik qiladi. Yangi yo‘llar va ko‘priklar pozitsiyalarni kuchaytirdi, biroq umumiy logistika hali ham Xitoydan orqada.
Xulosa qilib aytganda, har ikki davlat ehtimoliy to‘qnashuvlarga tayyorgarlikni faol davom ettirmoqda, harbiy kuch va infratuzilmani mustahkamlamoqda. Xitoy tezlik va texnologiyaga tayanayotgan bo‘lsa, Hindiston yaqinlik va tog‘ sharoitidagi chidamlilikka suyanmoqda. Vaziyat tarang, hech kim yon bermoqchi emas. Kelgusida voqealarning rivojlanishi har ikki tomon harbiy tayyorgarlik va diplomatik muvozanatni qanday saqlab qolishiga bog‘liq bo‘ladi.
@erontahlili
2020-yildan beri, Ladaxdagi bahsli Galvan vodiysida yuz bergan to‘qnashuvlardan so‘ng, Xitoy Hindiston bilan chegarada — haqiqiy nazorat chizig‘i (HNCh) bo‘ylab o‘z harbiy ishtirokini sezilarli darajada kuchaytirdi. Bu nimani anglatadi va tomonlar ehtimoliy to‘qnashuvlarga qanday tayyorlanmoqda? Quyidagi postda shu savolga javob berishga harakat qilamiz.
Xitoy: kuchli infratuzilma va tezkor safarbarlik
Xitoy Ngari va Shigatse hududlarida 20–25 ming askar joylashtirgan, ularni artilleriya, havo hujumidan mudofaa tizimlari va kuchli logistika bilan ta’minlamoqda. Agar kerak bo‘lsa, zamonaviy yo‘llar va aerodromlar orqali Pekin bir necha kun ichida qo‘shimcha 50 ming askarni yetkazib bera oladi.
Xitoy Tingri, Yuytyan va Yorkendda tayanch punktlarini rivojlantirmoqda, asosiy bazalar esa Burang va Lxunzeda joylashgan. Bu katta aviabazalar emas, lekin ular harbiy logistika va harakatlanish uchun xizmat qiladi. Asosiy operatsiyalar Shigatse, Lxasa Gungar va Xo’ton kabi yirik bazalardan olib boriladi, u yerda qiruvchi va transport samolyotlari joylashtirilgan. Ba’zan uzoq masofali zarba beruvchi H-6K strategik bombardimonchi samolyotlari ham paydo bo‘lmoqda, lekin tog‘lik hududlarda ularning samaradorligi cheklangan.
Xitoy dronlar va radarlar orqali havo razvedkasi olib bormoqda hamda qisqa va uzoq masofali havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan HNCh bo‘ylab himoya tarmog‘i yaratgan. Xitoyning asosiy afzalligi — infratuzilmasi: G219 va G315 avtomobil yo‘llari va Golmud–Lxasa–Shigatse temir yo‘li harbiy kuchlarni tez safarbar qilish imkonini beradi. Tanklar, artilleriya va zaxiralar Ali, Rudok va Ngari Gunsa kabi HNChdan 200 km narida joylashgan bazalarda saqlanadi.
Hindiston: yaqinlik va balandlikka tayangan holda
Hindiston chegara hududlarida — Ladax, Sikkim va Arunachal-Pradeshda — 90–120 ming askar saqlamoqda. Xitoy yo‘llar va temir yo‘l infratuzilmasida ustun bo‘lsa-da, Hindiston askarlar soni va baland tog‘ sharoitiga moslashtirilgan aviatsiyasi bilan bu farqni qoplamoqda. Samolyotlar Leх va Nyoma aerodromlaridan uchadi, bazalar va zaxiralar esa HNChga atigi 50 km masofada joylashgan. Bu Hindistonga tezkor javob berish va qattiq iqlim sharoitlarida ham doimiy jangovar tayyorgarlikni saqlash imkonini beradi.
2020-yildan beri Hindiston yo‘llar va ko‘priklar qurilishini tezlashtirdi: 60 ta ko‘prik va 1400 km yangi yo‘llar, shu jumladan tunnellar va har qanday ob-havo sharoitida ishlaydigan marshrutlar qurildi. Hindiston harbiy bazalarini Xitoyga qaraganda chegaraga ancha yaqin joylashtirgani unga taktik ustunlik beradi.
Tomonlarning kuchli tomonlari:
Xitoy: infratuzilmada ustun (yo‘llar va temir yo‘llar), kuchlarni tez safarbar qila oladi. Havo mudofaasi va havo razvedkasi rivojlangan, lekin bazalar HNChdan uzoqroq bo‘lgani uchun javob tezligi sekinroq.
Hindiston: kuchlarni va aviatsiyani chegaraga yaqin saqlashi hamda baland tog‘ sharoitida tajribaga ega bo‘lishi bilan ustunlik qiladi. Yangi yo‘llar va ko‘priklar pozitsiyalarni kuchaytirdi, biroq umumiy logistika hali ham Xitoydan orqada.
Xulosa qilib aytganda, har ikki davlat ehtimoliy to‘qnashuvlarga tayyorgarlikni faol davom ettirmoqda, harbiy kuch va infratuzilmani mustahkamlamoqda. Xitoy tezlik va texnologiyaga tayanayotgan bo‘lsa, Hindiston yaqinlik va tog‘ sharoitidagi chidamlilikka suyanmoqda. Vaziyat tarang, hech kim yon bermoqchi emas. Kelgusida voqealarning rivojlanishi har ikki tomon harbiy tayyorgarlik va diplomatik muvozanatni qanday saqlab qolishiga bog‘liq bo‘ladi.
@erontahlili
Пераслаў з:
Strategic Focus: Central Asia
23.04.202511:41
Lavrovning til masalasidagi fikriga SFCA eskpertlarining munosabati:
S.Pinxasova: Lavrovga O‘zbekiston sobiq guberniya emas, mustaqil davlat ekanligini eslatish kerak. Yodgorliklardagi tillar haqidagi izohlar noo‘rin bosim va eski imperiya siyosatini o‘rnatishga urinishdek ko‘rinadi.
M.Imomov: Rossiya tashqi ishlar vazirining Samarqanddagi yozuv qaysi tilda bo‘lishi kerakligini ko‘rsatishi diplomatiya emas, bu qo’pollik va hurmatsizlik. O‘zbekiston hech kimga qaram emas - ayniqsa xotira va ramzlar masalasida.
K.Abdullayev: Lavrov sovet davri allaqachon tugaganini unutib qo‘ydi. O‘zbekistondagi yodgorliklardagi yozuvlarga bo‘lgan da’volar suverenitetga hurmatsizlik va Moskva yo‘q bo‘lgan joyda nazorat illyuziyasini saqlab qolish istagidir.
K.Ametov: Lavrovning Samarqanddagi yodgorlik yonida rus tilida yozuv yo‘qligi haqidagi bayonoti xotira haqida qayg‘urish emas. Ruslar ochiqchasiga O‘zbekistonga o‘z ramzlarini qanday bezatishni buyurishga urinyapti. Bunday xatti-harakatlarga suveren mamlakat bilan munosabatlarda o‘rin yo’q, biz buni eski imperiyaviy refleks sifatida baholasak bo’ladi.
Strategic Focus: Central Asia
S.Pinxasova: Lavrovga O‘zbekiston sobiq guberniya emas, mustaqil davlat ekanligini eslatish kerak. Yodgorliklardagi tillar haqidagi izohlar noo‘rin bosim va eski imperiya siyosatini o‘rnatishga urinishdek ko‘rinadi.
M.Imomov: Rossiya tashqi ishlar vazirining Samarqanddagi yozuv qaysi tilda bo‘lishi kerakligini ko‘rsatishi diplomatiya emas, bu qo’pollik va hurmatsizlik. O‘zbekiston hech kimga qaram emas - ayniqsa xotira va ramzlar masalasida.
K.Abdullayev: Lavrov sovet davri allaqachon tugaganini unutib qo‘ydi. O‘zbekistondagi yodgorliklardagi yozuvlarga bo‘lgan da’volar suverenitetga hurmatsizlik va Moskva yo‘q bo‘lgan joyda nazorat illyuziyasini saqlab qolish istagidir.
K.Ametov: Lavrovning Samarqanddagi yodgorlik yonida rus tilida yozuv yo‘qligi haqidagi bayonoti xotira haqida qayg‘urish emas. Ruslar ochiqchasiga O‘zbekistonga o‘z ramzlarini qanday bezatishni buyurishga urinyapti. Bunday xatti-harakatlarga suveren mamlakat bilan munosabatlarda o‘rin yo’q, biz buni eski imperiyaviy refleks sifatida baholasak bo’ladi.
Strategic Focus: Central Asia
Пераслаў з:Strategic Focus: Central Asia
21.04.202510:27
Investitsiya yoki biznes yuritish uchun tijorat obyekti kerakmi?
Space Property bilan investitsiya kiritish yoki obyektingizni sotish mumkin.
Kompaniya 1000 m² dan boshlab zarur maʼlumotlarga ega obyektlarni to‘pladi:
– maydoni va xarakteristikasi;
– asosiy afzalliklari;
– biznes uchun mo‘ljali va salohiyati.
Telegram-kanalimizda tanishib chiqishingiz mumkin:
https://t.me/space_property
Space Property bilan investitsiya kiritish yoki obyektingizni sotish mumkin.
Kompaniya 1000 m² dan boshlab zarur maʼlumotlarga ega obyektlarni to‘pladi:
– maydoni va xarakteristikasi;
– asosiy afzalliklari;
– biznes uchun mo‘ljali va salohiyati.
Telegram-kanalimizda tanishib chiqishingiz mumkin:
https://t.me/space_property
Пераслаў з:Strategic Focus: Central Asia
20.04.202508:46
⚡️Kuzatuvchilarning maqola/postlari uchun qabul ochiq!
Agar sizda Markaziy Osiyo, xalqaro munosabatlar, xavfsizlik, geosiyosat yoki hozirgi iqtisodiy jarayonlar haqida fikr-mulohazalaringiz bo‘lsa — biz ularni kanalda chiqarishga tayyormiz.
Strategic Focus: Central Asia kanalida chiqadigan maqolalar: 1) jonli va professional auditoriya e’tiborida bo‘ladi; 2) hamkor kanallarda (@erontahlili, @westalliance) tarqatilishi mumkin; 3) tahririy ko‘mak bilan sifatli ko‘rinishda chiqadi.
Maqola, tahliliy sharh yoki analitik postlaringizni bizga yuboring — fikringizni tinglaydigan platforma bor!
✉️ @sfca_admin
Strategic Focus: Central Asia
Agar sizda Markaziy Osiyo, xalqaro munosabatlar, xavfsizlik, geosiyosat yoki hozirgi iqtisodiy jarayonlar haqida fikr-mulohazalaringiz bo‘lsa — biz ularni kanalda chiqarishga tayyormiz.
Strategic Focus: Central Asia kanalida chiqadigan maqolalar: 1) jonli va professional auditoriya e’tiborida bo‘ladi; 2) hamkor kanallarda (@erontahlili, @westalliance) tarqatilishi mumkin; 3) tahririy ko‘mak bilan sifatli ko‘rinishda chiqadi.
Maqola, tahliliy sharh yoki analitik postlaringizni bizga yuboring — fikringizni tinglaydigan platforma bor!
✉️ @sfca_admin
Strategic Focus: Central Asia
17.04.202516:04
⚡️🇮🇷🇸🇦Diplomatik manbalarga ko’ra, Eron Saudiya Arabistoniga o‘zining yadroviy dasturini yaratishda yordam berishga tayyorligini bildirdi.
@erontahlili
@erontahlili
16.04.202512:42
Investitsiya va turizm — najotmi yoki illyuziya?
O‘zbekiston iqtisodiyoti xorijiy sarmoya va sayyohlarga nega haddan tashqari tayanmasligi kerak? Daromad qayerga ketmoqda, xalq nima olmoqda, va qanday alternativ yo‘llar mavjud?
Batafsil: https://t.me/StratFocusCA/2534
O‘zbekiston iqtisodiyoti xorijiy sarmoya va sayyohlarga nega haddan tashqari tayanmasligi kerak? Daromad qayerga ketmoqda, xalq nima olmoqda, va qanday alternativ yo‘llar mavjud?
Batafsil: https://t.me/StratFocusCA/2534
Пераслаў з:Strategic Focus: Central Asia
25.04.202507:32
Davomi
Turkiy dunyo nima qilishi kerak?
Turkiy dunyo o‘z kelajagi uchun hal qiluvchi kurash ostonasida turganini anglab yetishi kerak. Fitnaga qarshi turish uchun bizga quyidagilar zarur:
1. Birlashish. Turkiya, Ozarbayjon, Qozog‘iston, O‘zbekiston va boshqa davlatlarni birlashtiradigan iqtisodiy, harbiy va madaniy blok — turkiy alyans tuzish zarur. Turkiy davlatlar tashkiloti — bu faqat boshlanishi, u real kuchga aylanishi kerak.
2. Islomiy o’ziga xoslikni qayta tiklash. Islom nafaqat din, balki turkiylarni birlashtiruvchi madaniy koddir. Ekstremizm ayblovlariga qarshi qalqon bo‘ladigan mo‘tadil islomni rivojlantirish muhim. Aytish kerak, O’zbekiston hukumati bu yo’nalishda ancha faol bo’lib, Imom Moturidiy ta’limotini rivojlantirishga katta e’tibor qaratmoqda.
3. Suverenitetni mustahkamlash. Turkiy davlatlar iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishi, ya’ni Xitoy, Rossiya va G‘arbga qaramlikni kamaytirishi lozim. Texnologiya, energetika va ta’limga investitsiya kiritish mintaqani yanada mustaqil qiladi.
4. Axborot frontini yaratish. Turklarga o‘z tarixini aytib beradigan, dushman targ‘ibotiga qarshi kurashadigan va yoshlarga ilhom beradigan ommaviy axborot platformalari kerak. Filmlar, seriallar va ijtimoiy tarmoqlar turkiy merosni ulug‘lashi kerak.
5. Uyg‘urlarni qo‘llab-quvvatlash. Uyg‘urlarni himoya qilish — turkiy dunyoning nafaqat axloqiy burchi, balki uyg‘onish sari tashlanadigan muhim qadami. Ularning ozodligini xalqaro maydonda talab qilish zarur.
Umuman olganda, Turklarga qarshi global fitna — bu “demokratiya” va “inson huquqlari” degan baland so‘zlar ortida yashiringan haqiqatdir. Uyg‘urlar, Markaziy Osiyo, Turkiya — biz hammamiz nishondamiz, chunki bizning birlashuvimiz mavjud global tartibotni o’zgartirishga qodir. Agar hozir harakat qilmasak, bizni bo‘lib tashlash, assimilyatsiya qilish va tarixdan yo‘qotish davom etadi. Lekin turk ruhi sinmaydi! Biz — buyuk imperiyalar merosxo‘rimiz. Endi yelkama-yelka turadigan vaqt keldi. Buyuk Turon — orzu emas, bu taqdir. Va bu taqdirni bizni yo‘q qilmoqchi bo‘lganlarning qo‘lidan tortib olishimiz kerak. Harakat qilish vaqti keldi!
Strategic Focus: Central Asia
Turkiy dunyo nima qilishi kerak?
Turkiy dunyo o‘z kelajagi uchun hal qiluvchi kurash ostonasida turganini anglab yetishi kerak. Fitnaga qarshi turish uchun bizga quyidagilar zarur:
1. Birlashish. Turkiya, Ozarbayjon, Qozog‘iston, O‘zbekiston va boshqa davlatlarni birlashtiradigan iqtisodiy, harbiy va madaniy blok — turkiy alyans tuzish zarur. Turkiy davlatlar tashkiloti — bu faqat boshlanishi, u real kuchga aylanishi kerak.
2. Islomiy o’ziga xoslikni qayta tiklash. Islom nafaqat din, balki turkiylarni birlashtiruvchi madaniy koddir. Ekstremizm ayblovlariga qarshi qalqon bo‘ladigan mo‘tadil islomni rivojlantirish muhim. Aytish kerak, O’zbekiston hukumati bu yo’nalishda ancha faol bo’lib, Imom Moturidiy ta’limotini rivojlantirishga katta e’tibor qaratmoqda.
3. Suverenitetni mustahkamlash. Turkiy davlatlar iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishi, ya’ni Xitoy, Rossiya va G‘arbga qaramlikni kamaytirishi lozim. Texnologiya, energetika va ta’limga investitsiya kiritish mintaqani yanada mustaqil qiladi.
4. Axborot frontini yaratish. Turklarga o‘z tarixini aytib beradigan, dushman targ‘ibotiga qarshi kurashadigan va yoshlarga ilhom beradigan ommaviy axborot platformalari kerak. Filmlar, seriallar va ijtimoiy tarmoqlar turkiy merosni ulug‘lashi kerak.
5. Uyg‘urlarni qo‘llab-quvvatlash. Uyg‘urlarni himoya qilish — turkiy dunyoning nafaqat axloqiy burchi, balki uyg‘onish sari tashlanadigan muhim qadami. Ularning ozodligini xalqaro maydonda talab qilish zarur.
Umuman olganda, Turklarga qarshi global fitna — bu “demokratiya” va “inson huquqlari” degan baland so‘zlar ortida yashiringan haqiqatdir. Uyg‘urlar, Markaziy Osiyo, Turkiya — biz hammamiz nishondamiz, chunki bizning birlashuvimiz mavjud global tartibotni o’zgartirishga qodir. Agar hozir harakat qilmasak, bizni bo‘lib tashlash, assimilyatsiya qilish va tarixdan yo‘qotish davom etadi. Lekin turk ruhi sinmaydi! Biz — buyuk imperiyalar merosxo‘rimiz. Endi yelkama-yelka turadigan vaqt keldi. Buyuk Turon — orzu emas, bu taqdir. Va bu taqdirni bizni yo‘q qilmoqchi bo‘lganlarning qo‘lidan tortib olishimiz kerak. Harakat qilish vaqti keldi!
Strategic Focus: Central Asia
Пераслаў з:
Alisher Sadullaev
22.04.202509:30
⚡️Dunyoning eng nufuzli universitetlari O‘zbekiston yoshlari uchun o‘z eshiklarini ochmoqda – bu esa hali boshlanishi!
Do‘stlaringiz orasida dunyoning TOP universitetlariga qabul qilinganlar bormi?
@alisher_sadullaev
Do‘stlaringiz orasida dunyoning TOP universitetlariga qabul qilinganlar bormi?
@alisher_sadullaev
Пераслаў з:Strategic Focus: Central Asia
21.04.202506:35
Turkiya va Markaziy Osiyo davlatlarining ShKTR bo‘yicha ikki xil pozitsiyasi
Jo’rabek Soqiyev, mustaqil ekspert
Shimoliy Kipr Turk Respublikasi (ShKTR) masalasi Markaziy Osiyo (MO) davlatlari bilan Turkiya o‘rtasidagi munosabatlarda noqulaylik tug‘diruvchi siyosiy mavzu bo‘lib bormoqda. Bu vaziyatni to‘liq anglash uchun avvalo ShKTR tarixi haqida qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.
ShKTR tarixi va xalqaro maqomi
ShKTR — Kipr orolining shimoliy qismida joylashgan, 1983-yil 15-noyabrda o‘z mustaqilligini e’lon qilgan de-fakto davlatdir. U faqat Turkiya tomonidan tan olingan. Aslida, Kiprda yillar davomida yunonlar va turklar o‘rtasida etnik ziddiyatlar mavjud bo‘lgan. 1974-yilda Kiprda yunonlar Gretsiya bilan birlashish harakatini boshlaganida, Turkiya orolning shimoliy qismiga harbiy aralashuv qiladi. Natijada orol amalda ikki qismga bo‘linadi: janubda Kipr Respublikasi (yunonlar boshqaruvida), shimolda esa turklar boshqaruvida bo‘lgan hudud.
Bugungi kungacha xalqaro hamjamiyat ShKTRni Kipr Respublikasining ajralmas qismi sifatida ko‘radi. Shu sababli, ShKTRning diplomatik va iqtisodiy aloqalari nihoyatda cheklangan. Biroq Turkiya tomonidan ko‘rsatilayotgan siyosiy va iqtisodiy ko‘mak evaziga u de-fakto davlat sifatida o‘z mavjudligini saqlab kelmoqda.
Turkiya manfaatlari — geosiyosiy va geoiqtisodiy omillar
Turkiya uchun ShKTR nafaqat milliy o‘zlik, balki geosiyosiy va iqtisodiy manfaatlar nuqtai nazaridan ham muhimdir.
Energiya resurslari va iqtisodiy manfaatlar: So‘nggi yillarda Sharqiy O‘rta yer dengizi atrofida yirik tabiiy gaz zaxiralari topilgan. Turkiya bu boyliklarga ShKTR orqali ulush talab qilishga harakat qilmoqda. Bu nafaqat energiya resurslari, balki gaz quvurlari, tranzit yo‘llari va mintaqadagi energiya siyosatida ta’sir kuchi ortishiga xizmat qiladi.
Geosiyosiy va harbiy pozitsiya: Kipr oroli — Yevropa, Osiyo va Afrika chorrahasida joylashgani bois, strategik nuqtada joylashgan. Turkiya bu yerda harbiy mavjudlikni saqlab, mintaqadagi dengiz yo‘llari va xavfsizlik siyosatida faol rol o‘ynamoqda.
TDT doirasida ShKTRni tan olish harakati
Turkiya ShKTRni xalqaro miqyosda tan oldirishda o‘ziga yaqin bo‘lgan davlatlar — xususan, Turkiy Davlatlar Tashkiloti (TDT) a’zolariga tayanmoqda. So‘nggi yillarda ShKTR TDT yig‘ilishlariga kuzatuvchi maqomida taklif qilinmoqda. Rasmiy Anqara bu orqali ShKTRning xalqaro tan olinuvchanligini oshirishga harakat qilmoqda.
Biroq Markaziy Osiyo davlatlari bu borada sukut saqlamoqda. 2025-yilda Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo sammitida bu masala aniq tilga olinib, ShKTRni tan olmaslikka qaratilgan qat’iy pozitsiya bildirilgan. Bu esa TDT ichida ma’lum darajada yoriqlar paydo bo‘lishiga sabab bo‘ldi. Turkiya ichki ommaviy axborot vositalarida esa bu holat “Turkiyaga urilgan tarsaki” sifatida talqin qilindi.
MO davlatlarining ehtiyotkor pozitsiyasi — asosli sabablarga ega
MO davlatlari ShKTRni tan olishdan tiyilmoqda. Bunga bir nechta muhim sabablar mavjud:
1. Xalqaro huquqqa zid. BMT Xavfsizlik Kengashining 541 va 550-sonli rezolyutsiyalari ShKTR mustaqilligini noqonuniy deb e’tirof etadi. Tan olish — BMT prinsiplariga zid bo‘lish demakdir.
2. Suverenitet va hududiy yaxlitlik tamoyili. MO davlatlari (ayniqsa, Qozog‘iston, O‘zbekiston) o‘z hududiy yaxlitligini saqlashga katta e’tibor qaratadi. Ajralish harakatlarini qo‘llab-quvvatlash ularga xavfli presedent sifatida ko‘rinadi.
3. Diplomatik muvozanat va neytrallik siyosati. MO davlatlari Turkiya bilan yaqinlikni saqlashga intiladi, biroq G‘arb, Rossiya, Xitoy kabi yirik geosiyosiy o‘yinchilar bilan munosabatlarga putur yetkazishni istamaydi. Shu sababli, ular “tan olmaslik, lekin betaraf turish” pozitsiyasini saqlamoqda.
4. Geosiyosiy bosim va iqtisodiy xavf. ShKTRni tan olish G‘arb davlatlarining bosimiga sabab bo‘lishi mumkin. Bu esa sarmoya, savdo va xalqaro yordamlar yo‘qolishiga olib kelishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
Jo’rabek Soqiyev, mustaqil ekspert
Shimoliy Kipr Turk Respublikasi (ShKTR) masalasi Markaziy Osiyo (MO) davlatlari bilan Turkiya o‘rtasidagi munosabatlarda noqulaylik tug‘diruvchi siyosiy mavzu bo‘lib bormoqda. Bu vaziyatni to‘liq anglash uchun avvalo ShKTR tarixi haqida qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.
ShKTR tarixi va xalqaro maqomi
ShKTR — Kipr orolining shimoliy qismida joylashgan, 1983-yil 15-noyabrda o‘z mustaqilligini e’lon qilgan de-fakto davlatdir. U faqat Turkiya tomonidan tan olingan. Aslida, Kiprda yillar davomida yunonlar va turklar o‘rtasida etnik ziddiyatlar mavjud bo‘lgan. 1974-yilda Kiprda yunonlar Gretsiya bilan birlashish harakatini boshlaganida, Turkiya orolning shimoliy qismiga harbiy aralashuv qiladi. Natijada orol amalda ikki qismga bo‘linadi: janubda Kipr Respublikasi (yunonlar boshqaruvida), shimolda esa turklar boshqaruvida bo‘lgan hudud.
Bugungi kungacha xalqaro hamjamiyat ShKTRni Kipr Respublikasining ajralmas qismi sifatida ko‘radi. Shu sababli, ShKTRning diplomatik va iqtisodiy aloqalari nihoyatda cheklangan. Biroq Turkiya tomonidan ko‘rsatilayotgan siyosiy va iqtisodiy ko‘mak evaziga u de-fakto davlat sifatida o‘z mavjudligini saqlab kelmoqda.
Turkiya manfaatlari — geosiyosiy va geoiqtisodiy omillar
Turkiya uchun ShKTR nafaqat milliy o‘zlik, balki geosiyosiy va iqtisodiy manfaatlar nuqtai nazaridan ham muhimdir.
Energiya resurslari va iqtisodiy manfaatlar: So‘nggi yillarda Sharqiy O‘rta yer dengizi atrofida yirik tabiiy gaz zaxiralari topilgan. Turkiya bu boyliklarga ShKTR orqali ulush talab qilishga harakat qilmoqda. Bu nafaqat energiya resurslari, balki gaz quvurlari, tranzit yo‘llari va mintaqadagi energiya siyosatida ta’sir kuchi ortishiga xizmat qiladi.
Geosiyosiy va harbiy pozitsiya: Kipr oroli — Yevropa, Osiyo va Afrika chorrahasida joylashgani bois, strategik nuqtada joylashgan. Turkiya bu yerda harbiy mavjudlikni saqlab, mintaqadagi dengiz yo‘llari va xavfsizlik siyosatida faol rol o‘ynamoqda.
TDT doirasida ShKTRni tan olish harakati
Turkiya ShKTRni xalqaro miqyosda tan oldirishda o‘ziga yaqin bo‘lgan davlatlar — xususan, Turkiy Davlatlar Tashkiloti (TDT) a’zolariga tayanmoqda. So‘nggi yillarda ShKTR TDT yig‘ilishlariga kuzatuvchi maqomida taklif qilinmoqda. Rasmiy Anqara bu orqali ShKTRning xalqaro tan olinuvchanligini oshirishga harakat qilmoqda.
Biroq Markaziy Osiyo davlatlari bu borada sukut saqlamoqda. 2025-yilda Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo sammitida bu masala aniq tilga olinib, ShKTRni tan olmaslikka qaratilgan qat’iy pozitsiya bildirilgan. Bu esa TDT ichida ma’lum darajada yoriqlar paydo bo‘lishiga sabab bo‘ldi. Turkiya ichki ommaviy axborot vositalarida esa bu holat “Turkiyaga urilgan tarsaki” sifatida talqin qilindi.
MO davlatlarining ehtiyotkor pozitsiyasi — asosli sabablarga ega
MO davlatlari ShKTRni tan olishdan tiyilmoqda. Bunga bir nechta muhim sabablar mavjud:
1. Xalqaro huquqqa zid. BMT Xavfsizlik Kengashining 541 va 550-sonli rezolyutsiyalari ShKTR mustaqilligini noqonuniy deb e’tirof etadi. Tan olish — BMT prinsiplariga zid bo‘lish demakdir.
2. Suverenitet va hududiy yaxlitlik tamoyili. MO davlatlari (ayniqsa, Qozog‘iston, O‘zbekiston) o‘z hududiy yaxlitligini saqlashga katta e’tibor qaratadi. Ajralish harakatlarini qo‘llab-quvvatlash ularga xavfli presedent sifatida ko‘rinadi.
3. Diplomatik muvozanat va neytrallik siyosati. MO davlatlari Turkiya bilan yaqinlikni saqlashga intiladi, biroq G‘arb, Rossiya, Xitoy kabi yirik geosiyosiy o‘yinchilar bilan munosabatlarga putur yetkazishni istamaydi. Shu sababli, ular “tan olmaslik, lekin betaraf turish” pozitsiyasini saqlamoqda.
4. Geosiyosiy bosim va iqtisodiy xavf. ShKTRni tan olish G‘arb davlatlarining bosimiga sabab bo‘lishi mumkin. Bu esa sarmoya, savdo va xalqaro yordamlar yo‘qolishiga olib kelishi mumkin.
Strategic Focus: Central Asia
19.04.202511:00
Vatikan va Eron yashirin ittifoqchi ekanligini bilasizmi?
Rim, 2025-yil 19-aprel. Tehronning yadroviy dasturi bo‘yicha Amerika–Eron muzokaralari Rimda o’tkazilayotgani hammaga oddiy tuyulishi mumkin, ammo bu yerda chuqur ma’no bor: Vatikan katoliklari har doimgidek sunniy rejimlar va Isroilning sionistik manfaatlariga qarshi Eronlik shialarga yon bosmoqda. Bu sir emas, balki yillar osha davom etib kelayotgan, lekin odatda tilga olinmaydigan fakt.
Katoliklar va shialar o‘rtasidagi aloqalar tarixi asrlarga borib taqaladi. Salib yurishlari davridayoq katolik cherkovi Yaqin Sharqda ittifoqchilar izlagan, va shialar, diniy ozchilik sifatida, ko‘pincha sunniy xalifaliklarga qarshi tabiiy hamkor sifatida qaralgan. Bundan tashqari, XVI asrda Rim papasi elchilari Safaviylar bilan Usmoniylarga qarshi ittifoq tuzishga harakat qilgan. Bugun ham bu an’ana yashab qolgan: Vatikan Eronda nafaqat Saudiya Arabistoni kabi sunniy monarxiyalarga nisbatan geosiyosiy muvozanatni, balki Falastindagi nasroniylarning ahvolini og‘irlashtirayotgan Isroilning sionistik siyosatini jilovlaydigan kuchni ko‘radi.
Nega katoliklar har doim shialarni qo‘llab-quvvatlaydi? G‘arbga qarshi ritorikasiga qaramay, Eron Livan, Suriya va o‘z hududidagi nasroniy jamoalarni himoya qiladi. Sunniy rejimlar esa ko‘pincha nasroniylar xavfsizligiga tahdid soladigan radikal oqimlarga yo‘l ochib bergan (masalan, Saudiya Arqbistoni). 2016-yilda Papa Fransisk va Eron prezidenti Ruhoniy o‘rtasidagi uchrashuv — bu qadimiy do‘stlikni tasdiqlovchi voqealardan biri, o‘shanda Vatikan Tehronni G‘arb bilan muloqot qilishi uchun “fotiha” berdi.
Rimdagi muzokaralarda AQSh Eronga bosim o‘tkazayotgan bir paytda, Vatikan odatdagidek sahna ortida vositachilik rolini bajarmoqda. Katoliklar shialarga bo‘lgan qo‘llab-quvvatlovini baland ovozda e’lon qilmaydi, ammo hamma biladi: bu o‘yinda katoliklar doimo Tehron tomonida — sunniy monarxiyalar va sionistik ambitsiyalarga qarshi. Bu tarixan shunday bo‘lgan, hozir ham shunday.
Nega bu haqida sukut saqlanadi? Yoki siz ham bu hammasi shunchaki “katta o‘yin”ning bir qismi deb hisoblaysizmi?
@erontahlili
Rim, 2025-yil 19-aprel. Tehronning yadroviy dasturi bo‘yicha Amerika–Eron muzokaralari Rimda o’tkazilayotgani hammaga oddiy tuyulishi mumkin, ammo bu yerda chuqur ma’no bor: Vatikan katoliklari har doimgidek sunniy rejimlar va Isroilning sionistik manfaatlariga qarshi Eronlik shialarga yon bosmoqda. Bu sir emas, balki yillar osha davom etib kelayotgan, lekin odatda tilga olinmaydigan fakt.
Katoliklar va shialar o‘rtasidagi aloqalar tarixi asrlarga borib taqaladi. Salib yurishlari davridayoq katolik cherkovi Yaqin Sharqda ittifoqchilar izlagan, va shialar, diniy ozchilik sifatida, ko‘pincha sunniy xalifaliklarga qarshi tabiiy hamkor sifatida qaralgan. Bundan tashqari, XVI asrda Rim papasi elchilari Safaviylar bilan Usmoniylarga qarshi ittifoq tuzishga harakat qilgan. Bugun ham bu an’ana yashab qolgan: Vatikan Eronda nafaqat Saudiya Arabistoni kabi sunniy monarxiyalarga nisbatan geosiyosiy muvozanatni, balki Falastindagi nasroniylarning ahvolini og‘irlashtirayotgan Isroilning sionistik siyosatini jilovlaydigan kuchni ko‘radi.
Nega katoliklar har doim shialarni qo‘llab-quvvatlaydi? G‘arbga qarshi ritorikasiga qaramay, Eron Livan, Suriya va o‘z hududidagi nasroniy jamoalarni himoya qiladi. Sunniy rejimlar esa ko‘pincha nasroniylar xavfsizligiga tahdid soladigan radikal oqimlarga yo‘l ochib bergan (masalan, Saudiya Arqbistoni). 2016-yilda Papa Fransisk va Eron prezidenti Ruhoniy o‘rtasidagi uchrashuv — bu qadimiy do‘stlikni tasdiqlovchi voqealardan biri, o‘shanda Vatikan Tehronni G‘arb bilan muloqot qilishi uchun “fotiha” berdi.
Rimdagi muzokaralarda AQSh Eronga bosim o‘tkazayotgan bir paytda, Vatikan odatdagidek sahna ortida vositachilik rolini bajarmoqda. Katoliklar shialarga bo‘lgan qo‘llab-quvvatlovini baland ovozda e’lon qilmaydi, ammo hamma biladi: bu o‘yinda katoliklar doimo Tehron tomonida — sunniy monarxiyalar va sionistik ambitsiyalarga qarshi. Bu tarixan shunday bo‘lgan, hozir ham shunday.
Nega bu haqida sukut saqlanadi? Yoki siz ham bu hammasi shunchaki “katta o‘yin”ning bir qismi deb hisoblaysizmi?
@erontahlili
17.04.202515:32
So‘nggi bir oy ichida AQSH Yamandagi husiylar obyektlariga 990 marta hujum qildi, shundan 220 tasi oxirgi hafta davomida amalga oshirildi.
@erontahlili
@erontahlili
Пераслаў з:Strategic Focus: Central Asia
16.04.202503:33
Istanbul merining hibsga olinishi ortidan Turkiyada nima bo‘lyapti? - davomi
Nega aynan hozir?
Turkiya qiyin ahvolda: iqtisodiy barqarorlik yo‘q, inflyatsiya osmonga chiqdi, aholi esa narxlarning o‘sishidan norozi. Muxolifat, shu jumladan CHP, bu vaziyatni imkoniyat deb ko‘rib, muddatidan oldin saylovlarni talab qilmoqda. Ammo Erdog‘anning qo‘lida kuchli kartalar bor. Birinchidan, u G‘arb (ayniqsa, Yevropa) bu holatga aralashmaydi deb hisoblaydi, chunki Turkiya NATOning muhim ittifoqchisi. Ikkinchidan, yaqinda kurd yetakchilari bilan o‘tkazilgan muzokaralar, ular tinchlikka chaqirganlari bilan, uning pozitsiyasini mustahkamlamoqda.
Imamog‘luning hibsga olinishi CHPning ichki bo‘linishini ham kuchaytirdi. Partiya allaqachon 2023-yilgi yetakchilik almashinuvidan keyin bo‘linib ketgan, va hozir ichki kurash davom etmoqda. Korruptsiya va kurdlar bilan aloqadorlik bo‘yicha ayblovlar bu ziddiyatlarni yanada kuchaytirdi. Erdog‘an esa raqiblarini zaiflashtirish uchun bunday vaziyatlardan mohirona foydalanmoqda.
Endi nima bo‘ladi?
Erdog‘an faqat hokimiyatda qolish bilan cheklanmoqchi emas — u o‘zidan keyin kuchli partiyani qoldirmoqchi. U AKP usiz parchalanib ketishidan xavotirda, chunki Turkiya tarixida bunday holatlar bo‘lgan. Shuning uchun u partiya tuzilmasini mustahkamlash va ta’sirini kuchaytirishga harakat qilmoqda.
Muxolifat uchun Imamog‘luning hibsga olinishi — bu chaqiriq. Ular birlashib yangi nomzodni ilgari surishga urinib ko‘rishlari mumkin, ammo ichki mojarolar bunga halal bermoqda. Agar iqtisodiy vaziyat yomonlashuvi davom etsa, ular uchun imkoniyat paydo bo‘ladi, lekin Erdog‘an tajribali siyosatchi, u ko‘plab inqirozlardan g‘olib chiqishga muvaffaq bo‘lgan.
Xulosa qilib aytganda, mamlakat burilish nuqtasida. Bir tomondan, Erdog‘an o‘z vektorini davom ettirmoqchi. Ikkinchi tomondan esa, muxolifat o‘zgarishlarni xohlaydi va xalqning noroziligidan foydalanishga urinmoqda. Siyosiy kurash tobora keskinlashmoqda, va Imamog‘luning hibsga olinishi — kelajak uchun kurashning bir epizodi, xolos.
Sizningcha, muxolifat Erdog‘anga qarshi tura oladimi? Fikringizni izohlarda yozing!
Strategic Focus: Central Asia
Nega aynan hozir?
Turkiya qiyin ahvolda: iqtisodiy barqarorlik yo‘q, inflyatsiya osmonga chiqdi, aholi esa narxlarning o‘sishidan norozi. Muxolifat, shu jumladan CHP, bu vaziyatni imkoniyat deb ko‘rib, muddatidan oldin saylovlarni talab qilmoqda. Ammo Erdog‘anning qo‘lida kuchli kartalar bor. Birinchidan, u G‘arb (ayniqsa, Yevropa) bu holatga aralashmaydi deb hisoblaydi, chunki Turkiya NATOning muhim ittifoqchisi. Ikkinchidan, yaqinda kurd yetakchilari bilan o‘tkazilgan muzokaralar, ular tinchlikka chaqirganlari bilan, uning pozitsiyasini mustahkamlamoqda.
Imamog‘luning hibsga olinishi CHPning ichki bo‘linishini ham kuchaytirdi. Partiya allaqachon 2023-yilgi yetakchilik almashinuvidan keyin bo‘linib ketgan, va hozir ichki kurash davom etmoqda. Korruptsiya va kurdlar bilan aloqadorlik bo‘yicha ayblovlar bu ziddiyatlarni yanada kuchaytirdi. Erdog‘an esa raqiblarini zaiflashtirish uchun bunday vaziyatlardan mohirona foydalanmoqda.
Endi nima bo‘ladi?
Erdog‘an faqat hokimiyatda qolish bilan cheklanmoqchi emas — u o‘zidan keyin kuchli partiyani qoldirmoqchi. U AKP usiz parchalanib ketishidan xavotirda, chunki Turkiya tarixida bunday holatlar bo‘lgan. Shuning uchun u partiya tuzilmasini mustahkamlash va ta’sirini kuchaytirishga harakat qilmoqda.
Muxolifat uchun Imamog‘luning hibsga olinishi — bu chaqiriq. Ular birlashib yangi nomzodni ilgari surishga urinib ko‘rishlari mumkin, ammo ichki mojarolar bunga halal bermoqda. Agar iqtisodiy vaziyat yomonlashuvi davom etsa, ular uchun imkoniyat paydo bo‘ladi, lekin Erdog‘an tajribali siyosatchi, u ko‘plab inqirozlardan g‘olib chiqishga muvaffaq bo‘lgan.
Xulosa qilib aytganda, mamlakat burilish nuqtasida. Bir tomondan, Erdog‘an o‘z vektorini davom ettirmoqchi. Ikkinchi tomondan esa, muxolifat o‘zgarishlarni xohlaydi va xalqning noroziligidan foydalanishga urinmoqda. Siyosiy kurash tobora keskinlashmoqda, va Imamog‘luning hibsga olinishi — kelajak uchun kurashning bir epizodi, xolos.
Sizningcha, muxolifat Erdog‘anga qarshi tura oladimi? Fikringizni izohlarda yozing!
Strategic Focus: Central Asia
23.04.202516:36
Hindiston Pokistonga qarshi urush boshlaydimi?
Yaqinda Kashmirdagi terrorchilik hujumi Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi munosabatlarning keskinlashuviga sabab bo’ldi, Janubiy Osiyo mintaqasi inqiroz yoqasida turibdi.
Hindiston ushbu hujumga javoban qattiq choralar ko‘rdi:
Birinchi, Nyu-Dehli 1960 yilda imzolangan Hind daryosi bo‘yicha suv taqsimotini tartibga soluvchi bitimni to‘xtatib qo‘ydi. Daryo manbai Hindiston hududida joylashgan bo‘lib, Pokistonning qishloq xo‘jaligi va ichimlik suvi unga bevosita bog‘liq. Shunday ekan, bu qaror Islomobod uchun qurg‘oqchilik va oziq-ovqat inqirozi xavfini tug‘diradi hamda ehtimoliy iqtisodiy blokada xavotirlarini kuchaytiradi.
Ikkinchi, Hindiston barcha pokistonlik fuqarolar, shuningdek, elchixona xodimlarini chiqarib yuborish (1 hafta muddat berildi) va chegarani to‘liq yopishi haqida e’lon qildi. Hind tomoni o’zining diplomatlarini tezkor tartibda qaytarmoqda. Bu ikki davlat o‘rtasidagi chegaradosh savdo va gumanitar aloqalarga jiddiy zarba bo‘lib, amalda ularni izolyatsiyalaydi.
Uchinchi, Hindiston mudofaa vaziri parlament a’zolari uchun yopiq brifing o‘tkazishga tayyorgarlik ko‘rmoqda. Fikrimizcha, bu ehtimoliy harbiy harakatlarga tayyorgarlik belgisi bo‘lishi mumkin.
Pokiston esa o‘z qurolli kuchlarini to‘liq jangovar shaylik holatiga keltirdi: ya’ni pokistonliklar Hindistonning har qanday harakatlariga javob berishga tayyorligini namoyish qilishmoqda. Har ikki davlat yadro qudratiga ega bo‘lganini hisobga olsak, bu harbiylashuv katta xavotir uyg‘otmoqda.
Mojaro Kashmir bo’yicha tarixiy ziddiyat, Hindistonda kuchayib borayotgan millatchilik kayfiyati va geosiyosiy omillar — xususan, Pokistonga Xitoy va Hindistonga AQSh tomonidan ko‘rsatilayotgan ko‘mak fonida yanada murakkablashmoqda.
Tahlillardan kelib chiqsak, quyidagilarni prognoz qilish mumkin: a) xalqaro bosim ostida diplomatik yechim; b) 2019 yilgi zarbalar kabi cheklangan harbiy harakatlar; yoki c) suv bitimining buzilishi tufayli yuzaga keladigan gumanitar va ekologik oqibatlarga ega uzoq muddatli inqiroz.
Tomonlarning o‘zini tiyishi va xalqaro hamjamiyatning faol aralashuvi bo‘lmasa, mintaqa fojiali oqibatlarga duch kelishi mumkin. Hozirgi vaziyat — so‘nggi yillardagi eng og’irlaridan biri bo‘lib, zudlik bilan e’tibor va harakat talab qiladi.
@erontahlili
Yaqinda Kashmirdagi terrorchilik hujumi Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi munosabatlarning keskinlashuviga sabab bo’ldi, Janubiy Osiyo mintaqasi inqiroz yoqasida turibdi.
Hindiston ushbu hujumga javoban qattiq choralar ko‘rdi:
Birinchi, Nyu-Dehli 1960 yilda imzolangan Hind daryosi bo‘yicha suv taqsimotini tartibga soluvchi bitimni to‘xtatib qo‘ydi. Daryo manbai Hindiston hududida joylashgan bo‘lib, Pokistonning qishloq xo‘jaligi va ichimlik suvi unga bevosita bog‘liq. Shunday ekan, bu qaror Islomobod uchun qurg‘oqchilik va oziq-ovqat inqirozi xavfini tug‘diradi hamda ehtimoliy iqtisodiy blokada xavotirlarini kuchaytiradi.
Ikkinchi, Hindiston barcha pokistonlik fuqarolar, shuningdek, elchixona xodimlarini chiqarib yuborish (1 hafta muddat berildi) va chegarani to‘liq yopishi haqida e’lon qildi. Hind tomoni o’zining diplomatlarini tezkor tartibda qaytarmoqda. Bu ikki davlat o‘rtasidagi chegaradosh savdo va gumanitar aloqalarga jiddiy zarba bo‘lib, amalda ularni izolyatsiyalaydi.
Uchinchi, Hindiston mudofaa vaziri parlament a’zolari uchun yopiq brifing o‘tkazishga tayyorgarlik ko‘rmoqda. Fikrimizcha, bu ehtimoliy harbiy harakatlarga tayyorgarlik belgisi bo‘lishi mumkin.
Pokiston esa o‘z qurolli kuchlarini to‘liq jangovar shaylik holatiga keltirdi: ya’ni pokistonliklar Hindistonning har qanday harakatlariga javob berishga tayyorligini namoyish qilishmoqda. Har ikki davlat yadro qudratiga ega bo‘lganini hisobga olsak, bu harbiylashuv katta xavotir uyg‘otmoqda.
Mojaro Kashmir bo’yicha tarixiy ziddiyat, Hindistonda kuchayib borayotgan millatchilik kayfiyati va geosiyosiy omillar — xususan, Pokistonga Xitoy va Hindistonga AQSh tomonidan ko‘rsatilayotgan ko‘mak fonida yanada murakkablashmoqda.
Tahlillardan kelib chiqsak, quyidagilarni prognoz qilish mumkin: a) xalqaro bosim ostida diplomatik yechim; b) 2019 yilgi zarbalar kabi cheklangan harbiy harakatlar; yoki c) suv bitimining buzilishi tufayli yuzaga keladigan gumanitar va ekologik oqibatlarga ega uzoq muddatli inqiroz.
Tomonlarning o‘zini tiyishi va xalqaro hamjamiyatning faol aralashuvi bo‘lmasa, mintaqa fojiali oqibatlarga duch kelishi mumkin. Hozirgi vaziyat — so‘nggi yillardagi eng og’irlaridan biri bo‘lib, zudlik bilan e’tibor va harakat talab qiladi.
@erontahlili
21.04.202513:54
Eron Fors ko‘rfazida yadroviy dastur bo‘yicha muzokaralarda ittifoqdoshlar topishi mumkin
Abdulboriy Oʻktamjonov kanalidan
Shanba kuni Eron va AQSH Tehronning yadroviy dasturi bo‘yicha muzokaralarning ikkinchi bosqichini yakunladi va 26-aprelda Ummon davlatida yana uchrashishga kelishib oldi. Bu muzokaralar 2015-yilda Barak Obama ma’muriyati davrida o‘tkazilgan muzokaralardan tubdan farq qiladi: bugungi kunda Fors ko‘rfazi mamlakatlari ham bu jarayonda o‘z manfaatlariga ega bo‘lgani uchun endi bir chetda turmoqchi emas.
Birinchidan, yadroviy muzokaralar Falastin masalasini hal etishda arab davlatlari va Eronning sa’y-harakatlarini birlashtirishi mumkin. Eron tomonidan ehtimoliy kelishuvning shartlaridan biri — Falastin hududlarini bosib olishni to‘xtatish yoki "yadrosiz Yaqin Sharq" yaratish to‘g‘risidagi banddir. Arab dunyosi Isroilga nisbatan bunday bosimni qo‘llab-quvvatlaydi: Saudiya Arabistoni munosabatlarni normallashtirish sharti sifatida Falastin davlatini tashkil etishni talab qilmoqda, Misr va Iordaniya esa gʻazoliklarni ko‘chirishga qarshi ekanligini taʼkidlashdan toʻxtamayapti.
Ikkinchidan, Fors ko‘rfazi mamlakatlarining Eronga munosabati o‘zgarib bormoqda: forslarga endi dushman emas, balki koʻproq potensial ittifoqchi sifatida qaralmoqda. Isroilning G‘azo va Suriyadagi tajovuzkor harakatlari butun arab olamiga potensial xavf tug‘dirmoqda, chunki Eron zaiflashgan taqdirda, arab dunyosi Isroil bilan to‘qnashishi mumkin. Saudiya Arabistoni va Eronning 2023-yilda diplomatik aloqalarni tiklashi hamda kelajakda hamkorlikni kengaytirishga tayyorligini namoyish etishi bejiz emas edi.
Mintaqadagi vaziyatning keskinlashuvi arab monarxiyalarining birortasiga ham foyda keltirmaydi. Masalan, Isroilning Eron yadro obyektlariga ehtimoliy hujumi Qatar, Quvayt va BAAdagi chuchuk suv ishlab chiqarish qurilmalarining ishini izdan chiqarishi va millionlab odamlarni suvsiz qoldirishi mumkin. Garchi Tehron xavfsizlik masalalarida qo‘shni davlatlar manfaatlarini hisobga olishga tayyorligini hali isbotlashi kerak bo‘lsa-da, Isroil tomonidan tahdid kuchayib borayotgan bir sharoitda arab-eron yaqinlashuvi har qachongidan ham yaqin boʻlib turipti.
@erontahlili
Abdulboriy Oʻktamjonov kanalidan
Shanba kuni Eron va AQSH Tehronning yadroviy dasturi bo‘yicha muzokaralarning ikkinchi bosqichini yakunladi va 26-aprelda Ummon davlatida yana uchrashishga kelishib oldi. Bu muzokaralar 2015-yilda Barak Obama ma’muriyati davrida o‘tkazilgan muzokaralardan tubdan farq qiladi: bugungi kunda Fors ko‘rfazi mamlakatlari ham bu jarayonda o‘z manfaatlariga ega bo‘lgani uchun endi bir chetda turmoqchi emas.
Birinchidan, yadroviy muzokaralar Falastin masalasini hal etishda arab davlatlari va Eronning sa’y-harakatlarini birlashtirishi mumkin. Eron tomonidan ehtimoliy kelishuvning shartlaridan biri — Falastin hududlarini bosib olishni to‘xtatish yoki "yadrosiz Yaqin Sharq" yaratish to‘g‘risidagi banddir. Arab dunyosi Isroilga nisbatan bunday bosimni qo‘llab-quvvatlaydi: Saudiya Arabistoni munosabatlarni normallashtirish sharti sifatida Falastin davlatini tashkil etishni talab qilmoqda, Misr va Iordaniya esa gʻazoliklarni ko‘chirishga qarshi ekanligini taʼkidlashdan toʻxtamayapti.
Ikkinchidan, Fors ko‘rfazi mamlakatlarining Eronga munosabati o‘zgarib bormoqda: forslarga endi dushman emas, balki koʻproq potensial ittifoqchi sifatida qaralmoqda. Isroilning G‘azo va Suriyadagi tajovuzkor harakatlari butun arab olamiga potensial xavf tug‘dirmoqda, chunki Eron zaiflashgan taqdirda, arab dunyosi Isroil bilan to‘qnashishi mumkin. Saudiya Arabistoni va Eronning 2023-yilda diplomatik aloqalarni tiklashi hamda kelajakda hamkorlikni kengaytirishga tayyorligini namoyish etishi bejiz emas edi.
Mintaqadagi vaziyatning keskinlashuvi arab monarxiyalarining birortasiga ham foyda keltirmaydi. Masalan, Isroilning Eron yadro obyektlariga ehtimoliy hujumi Qatar, Quvayt va BAAdagi chuchuk suv ishlab chiqarish qurilmalarining ishini izdan chiqarishi va millionlab odamlarni suvsiz qoldirishi mumkin. Garchi Tehron xavfsizlik masalalarida qo‘shni davlatlar manfaatlarini hisobga olishga tayyorligini hali isbotlashi kerak bo‘lsa-da, Isroil tomonidan tahdid kuchayib borayotgan bir sharoitda arab-eron yaqinlashuvi har qachongidan ham yaqin boʻlib turipti.
@erontahlili
Пераслаў з:Strategic Focus: Central Asia
21.04.202506:35
Davomi
Xulosa qilib aytsak, Markaziy Osiyo davlatlari ShKTRni tan olish imkoniyatiga ega emas. Chunki: bu xalqaro huquqqa zid; ichki siyosiy barqarorlikka tahdid soladi; diplomatik muvozanatni buzadi; yirik davlatlar bilan aloqalarga putur yetkazadi.
Shu sababli, Turkiya bu masalada MO davlatlari bilan munosabatlarni ziddiyatga olib bormasdan, alternativ strategiyalar ishlab chiqishi zarur. MO davlatlari esa bu borada real siyosiy vaziyatni hisobga olib, ehtiyotkor pozitsiyada qolishga majbur.
21-asr — turkiy xalqlar uchun sinov davri. Bugun shakllanayotgan munosabatlar, keyingi asrning siyosiy arxitekturasini belgilab beradi. Bu esa har bir harakatda ehtiyotkorlik, uzoqni ko‘zlash va o‘zaro hurmatni talab qiladi.
Strategic Focus: Central Asia
Xulosa qilib aytsak, Markaziy Osiyo davlatlari ShKTRni tan olish imkoniyatiga ega emas. Chunki: bu xalqaro huquqqa zid; ichki siyosiy barqarorlikka tahdid soladi; diplomatik muvozanatni buzadi; yirik davlatlar bilan aloqalarga putur yetkazadi.
Shu sababli, Turkiya bu masalada MO davlatlari bilan munosabatlarni ziddiyatga olib bormasdan, alternativ strategiyalar ishlab chiqishi zarur. MO davlatlari esa bu borada real siyosiy vaziyatni hisobga olib, ehtiyotkor pozitsiyada qolishga majbur.
21-asr — turkiy xalqlar uchun sinov davri. Bugun shakllanayotgan munosabatlar, keyingi asrning siyosiy arxitekturasini belgilab beradi. Bu esa har bir harakatda ehtiyotkorlik, uzoqni ko‘zlash va o‘zaro hurmatni talab qiladi.
Strategic Focus: Central Asia
19.04.202503:21
Turkiyada “Turon mojarosi”
Anqarada siyosiy bo‘ron kuchaymoqda. Bunga Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo sammitida Qozog‘iston, Turkmaniston va O‘zbekiston tomonidan imzolangan deklaratsiya sabab bo‘ldi. Unda ushbu davlatlar BMT Xavfsizlik Kengashining Shimoliy Kipr Turkiya Respublikasi (ShKTR) tuzilishini qoralovchi rezolyutsiyalariga sodiqligini bildirgan.
Bu holatga nisbatan juda qattiq bayonot bilan IYI partiyasi deputati Turxon Chomez chiqdi. U Erdog‘an va sobiq bosh vazir Yildirimni (hozirda Turkiy davlatlar tashkiloti oqsoqollar kengashi raisi) “sodir bo‘layotgan voqealar fonida xiyonatkorona sukut saqlayotganlikda” aybladi:
“Beshta Markaziy Osiyo davlati – Qozog‘iston, Turkmaniston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Tojikiston Turkiyani bosqinchilikda ayblamoqda, siz esa jim turibsiz!”
Chomez, shuningdek, “turk birdamligi siyosatidagi ikkiyuzlamachilik”ni ham keskin tanqid qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Erdog‘an Qirg‘izistonga 62,3 million dollar qarzni kechmoqda, shu bilan birga millionlab turklar rekord inflyatsiya fonida arang kun kechirmoqda.
Ayni paytda Turkiya parlamenti va ommaviy axborot vositalarida turkiy respublikalar bilan munosabatlarni qayta ko‘rib chiqish talab qilinmoqda. Hatto ayrim deputatlar Anqaraga nisbatan “geosiyosiy xiyonat” haqida gapira boshlashdi.
Markaziy Osiyo davlatlari nega BMTning bu hujjatini qo’llab-quvvatladi: https://t.me/StratFocusCA/2516
@erontahlili
Anqarada siyosiy bo‘ron kuchaymoqda. Bunga Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo sammitida Qozog‘iston, Turkmaniston va O‘zbekiston tomonidan imzolangan deklaratsiya sabab bo‘ldi. Unda ushbu davlatlar BMT Xavfsizlik Kengashining Shimoliy Kipr Turkiya Respublikasi (ShKTR) tuzilishini qoralovchi rezolyutsiyalariga sodiqligini bildirgan.
Bu holatga nisbatan juda qattiq bayonot bilan IYI partiyasi deputati Turxon Chomez chiqdi. U Erdog‘an va sobiq bosh vazir Yildirimni (hozirda Turkiy davlatlar tashkiloti oqsoqollar kengashi raisi) “sodir bo‘layotgan voqealar fonida xiyonatkorona sukut saqlayotganlikda” aybladi:
“Beshta Markaziy Osiyo davlati – Qozog‘iston, Turkmaniston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Tojikiston Turkiyani bosqinchilikda ayblamoqda, siz esa jim turibsiz!”
Chomez, shuningdek, “turk birdamligi siyosatidagi ikkiyuzlamachilik”ni ham keskin tanqid qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Erdog‘an Qirg‘izistonga 62,3 million dollar qarzni kechmoqda, shu bilan birga millionlab turklar rekord inflyatsiya fonida arang kun kechirmoqda.
Ayni paytda Turkiya parlamenti va ommaviy axborot vositalarida turkiy respublikalar bilan munosabatlarni qayta ko‘rib chiqish talab qilinmoqda. Hatto ayrim deputatlar Anqaraga nisbatan “geosiyosiy xiyonat” haqida gapira boshlashdi.
Markaziy Osiyo davlatlari nega BMTning bu hujjatini qo’llab-quvvatladi: https://t.me/StratFocusCA/2516
@erontahlili
17.04.202510:34
TDT Modeli – Davlat rahbarlari sammiti
Toshkentda ilk bor Turkiy Davlatlar Tashkiloti formatida akademik simulyatsiya!
🗓 Sana: 26-aprel 2025
📍 Manzil: JIDU, Konferensiyalar zali
🏛 Tashkilotchi: Diplomatic Synergy
🧠 Loyiha asoschisi: Nodir Oblaqulov
TDT Modeli – bu nafaqat talabalarning diplomatik qobiliyatlarini rivojlantirish, balki “Turkiy hamjihatlik” mafkurasini yoshlar qalbiga singdirish imkoniyati hamdir.
Ishtirokchilar davlat rahbarlari rolida siyosat, iqtisod, xavfsizlik va energetika sohalarida muzokara olib boradilar. Sammit yakunida esa – “Toshkent Deklaratsiyasi – 2025” qabul qilinishi rejalashtirilgan.
Siz ham kelajakdagi diplomat sifatida sahnaga chiqing!
Ro’yxatdan o’tish. (Arizalar topshirish muddati: 19 aprel)
@erontahlili
Toshkentda ilk bor Turkiy Davlatlar Tashkiloti formatida akademik simulyatsiya!
🗓 Sana: 26-aprel 2025
📍 Manzil: JIDU, Konferensiyalar zali
🏛 Tashkilotchi: Diplomatic Synergy
🧠 Loyiha asoschisi: Nodir Oblaqulov
TDT Modeli – bu nafaqat talabalarning diplomatik qobiliyatlarini rivojlantirish, balki “Turkiy hamjihatlik” mafkurasini yoshlar qalbiga singdirish imkoniyati hamdir.
Ishtirokchilar davlat rahbarlari rolida siyosat, iqtisod, xavfsizlik va energetika sohalarida muzokara olib boradilar. Sammit yakunida esa – “Toshkent Deklaratsiyasi – 2025” qabul qilinishi rejalashtirilgan.
Siz ham kelajakdagi diplomat sifatida sahnaga chiqing!
Ro’yxatdan o’tish. (Arizalar topshirish muddati: 19 aprel)
@erontahlili
Пераслаў з:Strategic Focus: Central Asia
16.04.202503:33
Istanbul merining hibsga olinishi ortidan Turkiyada nima bo‘lyapti?
Yaqinda Istanbul meri Ekrem Imamog‘luning hibsga olinishi Turkiyada katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. U 2028-yilgi prezidentlik saylovlarining eng kuchli nomzodlaridan biri sifatida qaralgan edi. Mamlakat allaqachon og‘ir iqtisodiy inqirozni boshidan kechirmoqda, endi esa siyosiy taranglik ham kuchaymoqda. Muxolifatchi nega qamaldi va amaldagi hukumatning maqsadi nima?
Imamog‘lu bilan nima bo‘ldi?
Imamog‘lu jiddiy jinoyatlarda ayblanmoqda: korruptsiya, tenderlar bilan manipulyatsiya, terrorchilik tashkiloti (Kurd ishchilar partiyasi) bilan aloqalar va hatto jinoiy guruhga rahbarlik qilish. Bu ayblovlar ommaviy noroziliklarga sabab bo‘ldi, ayniqsa, bu holatni prezident Erdo‘g‘anning kuchli raqibini saylov oldidan yo‘qotish urinishidek ko‘rayotganlar orasida.
Ammo gap faqat saylovda emas. Hibsga olinishi arafasida Istanbul universiteti Imamog‘luning diplomini bekor qildi. Konstitutsiyaga ko‘ra, prezidentlikka nomzod bo‘lish uchun oliy ma’lumot bo‘lishi shart — bu esa uni avtomatik ravishda nomzodlik huquqidan mahrum qiladi. Bu esa, bu ish ancha murakkab siyosiy o‘yinning bir qismi bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatmoqda. Ehtimol, Erdog‘an nafaqat Imamog‘luni sahnadan olib tashlamoqchi, balki u a’zo bo‘lgan asosiy muxolifat partiyasi — Xalq Respublikachilar partiyasini (CHP) ham zaiflashtirish niyatida.
Erdog‘anga bu nima uchun kerak?
Erdog‘an 20 yildan ortiq hokimiyat tepasida va uning partiyasi (Adolat va Taraqqiyot partiyasi — AKP) mamlakatda katta ta’sirga ega. Biroq 2028-yilda uning prezidentlik muddati yakuniga yetadi va konstitutsiyaga ko‘ra, u qayta saylanolmaydi. Ammo u o‘yinni o‘zgartirmoqchi degan mish-mishlar yuribdi — masalan, 2027-yilda muddatidan oldin saylov o‘tkazish yoki konstitutsiyani qayta yozish orqali hokimiyatda qolmoqchi.
Imamog‘lu Erdog‘an uchun haqiqiy tahdid edi. U Istanbul merligi saylovida g‘alaba qozongan — bu AKP uchun og‘ir zarba bo‘lgan edi. Ularni siyosiy maydondan yo‘q qilish orqali Erdo‘g‘an nafaqat vaqt yutmoqda, balki butun Turkiya siyosatini qayta shakllantirmoqchi. Uning maqsadi — AKPni mamlakatning yagona yetakchi kuchiga aylantirish va islomning jamiyatdagi o‘rnini kuchaytirish. Bu har doim uning dasturida muhim jihat bo‘lib kelgan.
Strategic Focus: Central Asia
Yaqinda Istanbul meri Ekrem Imamog‘luning hibsga olinishi Turkiyada katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. U 2028-yilgi prezidentlik saylovlarining eng kuchli nomzodlaridan biri sifatida qaralgan edi. Mamlakat allaqachon og‘ir iqtisodiy inqirozni boshidan kechirmoqda, endi esa siyosiy taranglik ham kuchaymoqda. Muxolifatchi nega qamaldi va amaldagi hukumatning maqsadi nima?
Imamog‘lu bilan nima bo‘ldi?
Imamog‘lu jiddiy jinoyatlarda ayblanmoqda: korruptsiya, tenderlar bilan manipulyatsiya, terrorchilik tashkiloti (Kurd ishchilar partiyasi) bilan aloqalar va hatto jinoiy guruhga rahbarlik qilish. Bu ayblovlar ommaviy noroziliklarga sabab bo‘ldi, ayniqsa, bu holatni prezident Erdo‘g‘anning kuchli raqibini saylov oldidan yo‘qotish urinishidek ko‘rayotganlar orasida.
Ammo gap faqat saylovda emas. Hibsga olinishi arafasida Istanbul universiteti Imamog‘luning diplomini bekor qildi. Konstitutsiyaga ko‘ra, prezidentlikka nomzod bo‘lish uchun oliy ma’lumot bo‘lishi shart — bu esa uni avtomatik ravishda nomzodlik huquqidan mahrum qiladi. Bu esa, bu ish ancha murakkab siyosiy o‘yinning bir qismi bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatmoqda. Ehtimol, Erdog‘an nafaqat Imamog‘luni sahnadan olib tashlamoqchi, balki u a’zo bo‘lgan asosiy muxolifat partiyasi — Xalq Respublikachilar partiyasini (CHP) ham zaiflashtirish niyatida.
Erdog‘anga bu nima uchun kerak?
Erdog‘an 20 yildan ortiq hokimiyat tepasida va uning partiyasi (Adolat va Taraqqiyot partiyasi — AKP) mamlakatda katta ta’sirga ega. Biroq 2028-yilda uning prezidentlik muddati yakuniga yetadi va konstitutsiyaga ko‘ra, u qayta saylanolmaydi. Ammo u o‘yinni o‘zgartirmoqchi degan mish-mishlar yuribdi — masalan, 2027-yilda muddatidan oldin saylov o‘tkazish yoki konstitutsiyani qayta yozish orqali hokimiyatda qolmoqchi.
Imamog‘lu Erdog‘an uchun haqiqiy tahdid edi. U Istanbul merligi saylovida g‘alaba qozongan — bu AKP uchun og‘ir zarba bo‘lgan edi. Ularni siyosiy maydondan yo‘q qilish orqali Erdo‘g‘an nafaqat vaqt yutmoqda, balki butun Turkiya siyosatini qayta shakllantirmoqchi. Uning maqsadi — AKPni mamlakatning yagona yetakchi kuchiga aylantirish va islomning jamiyatdagi o‘rnini kuchaytirish. Bu har doim uning dasturida muhim jihat bo‘lib kelgan.
Strategic Focus: Central Asia
23.04.202515:42
Har bir mintaqada o‘yinning qoidalarini birinchi bo‘lib o‘zgartiradigan davlat bor (masalan, Janubiy Osiyoda Hindiston yoki Markaziy Osiyoda O‘zbekiston). Bunday “kamerton” davlatlar har yerda bor. Suriya bilan bog‘liq vaziyat shuni ko‘rsatdiki, Turkiya — bu o‘yinning mintaqadagi qoidalarini o‘zgartirayotgan davlat.
Anastasiya Lixachyova, HSE (Oliy iqtisodiyot maktabi) Jahon iqtisodiyoti va jahon siyosati fakulteti dekani
@erontahlili
Anastasiya Lixachyova, HSE (Oliy iqtisodiyot maktabi) Jahon iqtisodiyoti va jahon siyosati fakulteti dekani
@erontahlili
21.04.202512:28
Papa Fransisk a’zo bo’lgan Iyezuitlar ordenining totalitar tuzumlarga qanday aloqasi bor?
20 asr qonxo‘r diktatorlaridan biri Stalin yoshligida iyezuitlarning usullariga asoslangan Tiflisdagi diniy seminariyada tahsil olgan. U dinni rad etgan bo‘lsa-da, bo‘lajak diktatorning xarakteri, fikrlashi va hokimiyatga yondashuvi aynan shu yerda shakllangan.
Bundan tashqari, fashistik Germaniyaning eng mudhish tuzilmasi – SS asoschisi G.Gimmler katolik edi va u ham iyezuit maktabida ta’lim olgan. U SSni yaratganda Iso jamiyatiga taqlid qilib uni “qora oden” deb atagan. SSda o‘z qasamyodlari, maxfiy iyerarxiya tizimi va elitarlik hamda yopiqlik xususiyati bor edi.
Batafsil: https://t.me/westalliance/818
20 asr qonxo‘r diktatorlaridan biri Stalin yoshligida iyezuitlarning usullariga asoslangan Tiflisdagi diniy seminariyada tahsil olgan. U dinni rad etgan bo‘lsa-da, bo‘lajak diktatorning xarakteri, fikrlashi va hokimiyatga yondashuvi aynan shu yerda shakllangan.
Bundan tashqari, fashistik Germaniyaning eng mudhish tuzilmasi – SS asoschisi G.Gimmler katolik edi va u ham iyezuit maktabida ta’lim olgan. U SSni yaratganda Iso jamiyatiga taqlid qilib uni “qora oden” deb atagan. SSda o‘z qasamyodlari, maxfiy iyerarxiya tizimi va elitarlik hamda yopiqlik xususiyati bor edi.
Batafsil: https://t.me/westalliance/818
21.04.202505:15
Eron Suriyaning yangi hokimiyatini tan oladi – Aroqchi
Eron Tashqi ishlar vaziri Abbos Aroqchi mamlakat Suriyaning hozirgi hukumatiga qarshi emasligi va kerak bo‘lsa inklyuziv hukumat tuzishda yordam berishga tayyorligini bildirdi.
@erontahlili
Eron Tashqi ishlar vaziri Abbos Aroqchi mamlakat Suriyaning hozirgi hukumatiga qarshi emasligi va kerak bo‘lsa inklyuziv hukumat tuzishda yordam berishga tayyorligini bildirdi.
@erontahlili
19.04.202503:13
Eron va AQSh o‘rtasidagi bilvosita muloqotlar yana davom etmoqda. Eron Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibiga ko‘ra, TIV rahbari Aroqchi boshchiligidagi Eron delegatsiyasi Italiyaga yo’l oldi. Bugun 19 aprel kuni Rimda Tehron - Vashington muzokaralarning ikkinchi bosqichi o‘tkaziladi.
Bu holat shuni ko‘rsatadiki, tomonlar bevosita muzokaralardan hali yiroq bo‘lsa-da, aloqa kanallarini butunlay yopib qo‘ymagan. Muzokaralarning Rimda o‘tkazilishi esa G‘arbiy vositachilar ishtirok etayotganini anglatadi. Ehtimol, bu – yadro bitimiga qaytish yoki sanksiyalarni yumshatish yo‘lida navbatdagi urinishdir.
@erontahlili
Bu holat shuni ko‘rsatadiki, tomonlar bevosita muzokaralardan hali yiroq bo‘lsa-da, aloqa kanallarini butunlay yopib qo‘ymagan. Muzokaralarning Rimda o‘tkazilishi esa G‘arbiy vositachilar ishtirok etayotganini anglatadi. Ehtimol, bu – yadro bitimiga qaytish yoki sanksiyalarni yumshatish yo‘lida navbatdagi urinishdir.
@erontahlili
17.04.202507:50
Manbalarga ko’ra, 20–22 may kunlari Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT)ning norasmiy sammiti Vengriya poytaxti Budapeshtda bo‘lib o‘tadi.
Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT) — xalqaro tashkilot bo‘lib, uning tarkibiga Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Turkiya va O‘zbekiston kiradi. Vengriya va Turkmaniston esa kuzatuvchi maqomida ishtirok etadi. Tashkilot turkiy tilli mamlakatlar o‘rtasida siyosat, iqtisodiyot, fan, ta’lim, transport va turizm sohalarida hamkorlikni kengaytirish maqsadida tuzilgan.
@erontahlili
Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT) — xalqaro tashkilot bo‘lib, uning tarkibiga Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Turkiya va O‘zbekiston kiradi. Vengriya va Turkmaniston esa kuzatuvchi maqomida ishtirok etadi. Tashkilot turkiy tilli mamlakatlar o‘rtasida siyosat, iqtisodiyot, fan, ta’lim, transport va turizm sohalarida hamkorlikni kengaytirish maqsadida tuzilgan.
@erontahlili
12.04.202511:37
Turk Davlatlari Tashkilotida (TDT) ikki masala — Kipr muammosi va Yevropa Ittifoqi (YI) bilan munosabatlar bo‘yicha jiddiy bo‘linish yuzaga kelmoqda.
Markaziy Osiyo davlatlari Kiprning hududiy yaxlitligini qo‘llab-quvvatlab, bu orqali Turkiya va Kipr turklarining manfaatlarini e’tibordan chetda qoldirishdi. Boshqa tomondan, Ozarbayjon hozirda amalda Turkiya pozitsiyasini qo‘llab-quvvatlamoqda va Shimoliy Kipr Turk Respublikasi (ShKTR) bilan aloqalarni kuchaytirmoqda. Hatto bu tuzilmani rasman tan olish ehtimoli ham mavjud. Ozarbayjon Prezidenti Antaliya diplomatik forumida ShKTR Prezidenti bilan uchrashgani bunga misoldir.
YI bilan aloqalar borasida esa, Ozarbayjon bu tashkilot bilan munosabatlarda inqirozni boshdan kechirayotgan bir vaqtda, Markaziy Osiyo davlatlari aksincha, Yevropa bilan hamkorlikni faollashtirmoqda. Turkiya esa YI bilan aloqalarda hali-hanuz ko‘plab muammolarga duch kelmoqda.
Shu tarzda, TDT asta-sekin Arab Davlatlari Ligasi (ADL) yo‘lidan bormoqda — bu tashkilotda har bir davlatning o‘z manfaatlari bor va ular bir-biri bilan mos kelmaydi. ADL allaqachon siyosiy tomoshaga aylangan, TDT esa xuddi shu yo‘ldan ketmoqda.
Buning sababi shundaki, bu davlatlar hali ham o’zining mustaqil moliyaviy institutlariga, rivojlangan iqtisodiyot va bank sektoriga ega emas, zamonaviy texnologiyalarga kira olmaydi, sanoatda raqobatbardosh emas, xomashyo eksportiga qaram va rivojlangan davlatlarning xomashyo bazasiga aylangan.
Natijada, har bir davlat o‘z manfaatini boshqalarnikidan ustun qo‘yib, mustaqil yo‘ldan ketishga majbur bo‘lmoqda. Bu esa yagona siyosiy platformaning shakllanishiga to‘sqinlik qilmoqda.
Aydin Alizoda, tarixchi (Ozarbayjon)
@erontahlili
Markaziy Osiyo davlatlari Kiprning hududiy yaxlitligini qo‘llab-quvvatlab, bu orqali Turkiya va Kipr turklarining manfaatlarini e’tibordan chetda qoldirishdi. Boshqa tomondan, Ozarbayjon hozirda amalda Turkiya pozitsiyasini qo‘llab-quvvatlamoqda va Shimoliy Kipr Turk Respublikasi (ShKTR) bilan aloqalarni kuchaytirmoqda. Hatto bu tuzilmani rasman tan olish ehtimoli ham mavjud. Ozarbayjon Prezidenti Antaliya diplomatik forumida ShKTR Prezidenti bilan uchrashgani bunga misoldir.
YI bilan aloqalar borasida esa, Ozarbayjon bu tashkilot bilan munosabatlarda inqirozni boshdan kechirayotgan bir vaqtda, Markaziy Osiyo davlatlari aksincha, Yevropa bilan hamkorlikni faollashtirmoqda. Turkiya esa YI bilan aloqalarda hali-hanuz ko‘plab muammolarga duch kelmoqda.
Shu tarzda, TDT asta-sekin Arab Davlatlari Ligasi (ADL) yo‘lidan bormoqda — bu tashkilotda har bir davlatning o‘z manfaatlari bor va ular bir-biri bilan mos kelmaydi. ADL allaqachon siyosiy tomoshaga aylangan, TDT esa xuddi shu yo‘ldan ketmoqda.
Buning sababi shundaki, bu davlatlar hali ham o’zining mustaqil moliyaviy institutlariga, rivojlangan iqtisodiyot va bank sektoriga ega emas, zamonaviy texnologiyalarga kira olmaydi, sanoatda raqobatbardosh emas, xomashyo eksportiga qaram va rivojlangan davlatlarning xomashyo bazasiga aylangan.
Natijada, har bir davlat o‘z manfaatini boshqalarnikidan ustun qo‘yib, mustaqil yo‘ldan ketishga majbur bo‘lmoqda. Bu esa yagona siyosiy platformaning shakllanishiga to‘sqinlik qilmoqda.
Aydin Alizoda, tarixchi (Ozarbayjon)
@erontahlili
Паказана 1 - 24 з 141
Увайдзіце, каб разблакаваць больш функцый.