MorphoSyntax
19.04.202513:39
☰
🧾 واژه‌گزینی | «اتوبوس قطاری» در برابر «متروباس»
▫️فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروه نحوی «اتوبوس قطاری» (به اختصار: قطاری) را در برابر واژهٔ بیگانه «متروباس» به‌تصویب رساند.
▫️پیش از این، شورای واژه‌گزینی کانال «صرف‌ونحو»، اصطلاح «تراستیک» را برای «تراموای چرخ‌لاستیکی» (Rubber-tyred tram) برگزیده بود.
@MorphoSyntax
🧾 واژه‌گزینی | «اتوبوس قطاری» در برابر «متروباس»
▫️فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروه نحوی «اتوبوس قطاری» (به اختصار: قطاری) را در برابر واژهٔ بیگانه «متروباس» به‌تصویب رساند.
▫️پیش از این، شورای واژه‌گزینی کانال «صرف‌ونحو»، اصطلاح «تراستیک» را برای «تراموای چرخ‌لاستیکی» (Rubber-tyred tram) برگزیده بود.
@MorphoSyntax
18.04.202508:18
☰
📝 ویرایش | رابط‌های نحوی ــ کلامی
◄ *چون در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت، بنابراین در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.
🖍 در جملۀ مرکب بالا، بند پایه/ اصلی با «بنابراین» و بند پیرو/ وابسته با «چون» آغاز شده است. دیگران پیشتر گفته‌اند (از جمله زنده‌یاد استاد نجفی) و سخن دقیقی است که به‌کارگیری هم‌زمان این رابط‌های نحوی ــ کلامی ضرورتی ندارد و باید به آوردن یکی از آنها بسنده کرد.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
★ (۱) چون/ ازآنجاکه/ به این دلیل که/ با توجه به این‌که . . . (۲) بنابراین/ ازاین‌رو/ پس/ لذا . . .
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
◄ چون در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت، در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.
◄ در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت. بنابراین در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.
◄ در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم، زیرا در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت.
@MorphoSyntax
📝 ویرایش | رابط‌های نحوی ــ کلامی
◄ *چون در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت، بنابراین در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.
🖍 در جملۀ مرکب بالا، بند پایه/ اصلی با «بنابراین» و بند پیرو/ وابسته با «چون» آغاز شده است. دیگران پیشتر گفته‌اند (از جمله زنده‌یاد استاد نجفی) و سخن دقیقی است که به‌کارگیری هم‌زمان این رابط‌های نحوی ــ کلامی ضرورتی ندارد و باید به آوردن یکی از آنها بسنده کرد.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
★ (۱) چون/ ازآنجاکه/ به این دلیل که/ با توجه به این‌که . . . (۲) بنابراین/ ازاین‌رو/ پس/ لذا . . .
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
◄ چون در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت، در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.
◄ در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت. بنابراین در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم.
◄ در بخش پیش روی تنها تصویری کلی از این انگارۀ دستوری به‌دست می‌دهیم و به جزئیات بیشتر نمی‌پردازیم، زیرا در فصل‌های دوم و سوم رساله به‌تفصیل نظریۀ کمینه‌گرا و مفاهیم بنیادین آن را معرفی خواهیم کرد و همچنین از اهمیت و جایگاه مشخصه‌های صرفی‌نحوی در این نظریه سخن خواهیم گفت.
@MorphoSyntax
17.04.202507:03
☰
🧊 ساختواژه | مقایسۀ تعداد تکواژها در «شکسته‌ام»
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
◄(۱). رحمی نما که پیر و ضعیف و شکسته‌ام
شکن + ــ‌ته + [باش + حال + اول شخص مفرد] = ۵
◄(۲). خون امید می‌خورد بی تو دل شکسته‌ام
شکن + ــ‌ته + ضمیر اول شخص مفرد = ۳
◄(۳). مینای دل به ذوق خیالی شکسته‌ام
شکن + صفر سببی + ــ‌ته + [باش + حال + اول شخص مفرد] = ۶
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
● «شکسـ» گونه‌ای از ریشۀ «شکن» است که در برخی از محیط‌های ساختواژی، از جمله در صفت مفعولی، ظاهر می‌شود.
○ پسوند صفت مفعولی در فارسی «ــ‌ده/ ــ‌ته» است. هرچند اگر آن را متشکل از دو تکواژ بدانیم، تأثیری در این قیاس ندارد.
● «ــ‌ام» در مصراع اول و سوم صورت واژه‌بستی فعل «باش» است، اما در مصراع سوم ضمیر متصل/ واژه‌بستی است.
○ «شکن» فعل لازم است که می‌تواند با وند سببی آشکار یا نهان، متعدی شود (چیزی را شکانده‌ام/ چیزی را شکسته‌ام).
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
● در مجموع:
۳ > ۱ > ۲
@MorphoSyntax
🧊 ساختواژه | مقایسۀ تعداد تکواژها در «شکسته‌ام»
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
◄(۱). رحمی نما که پیر و ضعیف و شکسته‌ام
شکن + ــ‌ته + [باش + حال + اول شخص مفرد] = ۵
◄(۲). خون امید می‌خورد بی تو دل شکسته‌ام
شکن + ــ‌ته + ضمیر اول شخص مفرد = ۳
◄(۳). مینای دل به ذوق خیالی شکسته‌ام
شکن + صفر سببی + ــ‌ته + [باش + حال + اول شخص مفرد] = ۶
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
● «شکسـ» گونه‌ای از ریشۀ «شکن» است که در برخی از محیط‌های ساختواژی، از جمله در صفت مفعولی، ظاهر می‌شود.
○ پسوند صفت مفعولی در فارسی «ــ‌ده/ ــ‌ته» است. هرچند اگر آن را متشکل از دو تکواژ بدانیم، تأثیری در این قیاس ندارد.
● «ــ‌ام» در مصراع اول و سوم صورت واژه‌بستی فعل «باش» است، اما در مصراع سوم ضمیر متصل/ واژه‌بستی است.
○ «شکن» فعل لازم است که می‌تواند با وند سببی آشکار یا نهان، متعدی شود (چیزی را شکانده‌ام/ چیزی را شکسته‌ام).
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
● در مجموع:
۳ > ۱ > ۲
@MorphoSyntax
09.04.202519:11
☰
💎 نحو | حذف گروه فعلی
❂ در انگلیسی، حذف گروه فعلی، به زدودن فعل از ساختار نحوی می‌انجامد و اگر جمله فعل کمکی نداشته باشد، باید درج «do» رخ دهد:
► John has given the car to his son, but Sam hasn’t -------.
► John gave the car to his son, but Sam didn’t -------.
❂ در فارسی، حذف گروه فعلی، به زدودن فعل از ساختار نحوی نمی‌انجامد، زیرا پیش از اعمال حذف، فعل از درون گروه فعلی می‌گریزد:
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا ــــــ نداده بود.
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داد، اما سینا ــــــ نداد.
❂ اگر فارسی‌زبانان بخواهند فعل را از ساخت همپایۀ دوم حذف کنند، باید به پدیده‌های حذف دیگری چون کافت و روت‌سازی متوسل شوند:
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا موتورش را ــــــ .
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا نه ــــــ .
@MorphoSyntax
💎 نحو | حذف گروه فعلی
❂ در انگلیسی، حذف گروه فعلی، به زدودن فعل از ساختار نحوی می‌انجامد و اگر جمله فعل کمکی نداشته باشد، باید درج «do» رخ دهد:
► John has given the car to his son, but Sam hasn’t -------.
► John gave the car to his son, but Sam didn’t -------.
❂ در فارسی، حذف گروه فعلی، به زدودن فعل از ساختار نحوی نمی‌انجامد، زیرا پیش از اعمال حذف، فعل از درون گروه فعلی می‌گریزد:
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا ــــــ نداده بود.
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داد، اما سینا ــــــ نداد.
❂ اگر فارسی‌زبانان بخواهند فعل را از ساخت همپایۀ دوم حذف کنند، باید به پدیده‌های حذف دیگری چون کافت و روت‌سازی متوسل شوند:
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا موتورش را ــــــ .
◄ مینا اتومبیلش را به پسرش داده بود، اما سینا نه ــــــ .
@MorphoSyntax
08.04.202516:34
☰
📘 کتاب | فلسفهٔ زبان‌شناسی زایشی
▫️The Philosophy of Generative Linguistics (2011)
▫️Peter Ludlow
@MorphoSyntax
📘 کتاب | فلسفهٔ زبان‌شناسی زایشی
▫️The Philosophy of Generative Linguistics (2011)
▫️Peter Ludlow
@MorphoSyntax
07.04.202507:28
☰
🌐 ریشه‌شناسی | کیمیا
🔹 «کیمیا» ماده‌ای است که فلزات کم‌ارزش مانند مس و قلع و روی را به طلا و نقره تبدیل می‌کند و «کیمیاگر» کسی است که با این فرایند سروکار دارد. این واژه که از عربی به فارسی آمده و تبار یونانی دارد، وارد بسیاری از زبان‌های اروپایی هم شده است؛ از جمله در انگلیسی، «chemist» و «chemistry» از واژۀ لاتین «alshemista» وام گرفته شده‌اند (احتمالاً با میانجی‌گری فرانسوی).
🔹 واژۀ یادشده در لاتین، ریشه در کلمهٔ «الکیمیاء» عربی دارد که خود از حرف تعریف «ال‌ــ» و واژۀ یونانی «khumeía» (= فن آمیختن فلزها) تشکیل شده است. در مجموع، هر دو واژۀ «کیمیا» و «شیمی» که دومی از فرانسوی به فارسی راه یافته است، نیای مشترک دارند، اما مسیرهای کم‌وبیش متفاوتی را پیموده‌اند تا مثلاً در چنین جمله‌ای همنشین شوند: «کیمیاگران بانک مرکزی نامزد نوبل شیمی شده‌اند.»
@MorphoSyntax
🌐 ریشه‌شناسی | کیمیا
🔹 «کیمیا» ماده‌ای است که فلزات کم‌ارزش مانند مس و قلع و روی را به طلا و نقره تبدیل می‌کند و «کیمیاگر» کسی است که با این فرایند سروکار دارد. این واژه که از عربی به فارسی آمده و تبار یونانی دارد، وارد بسیاری از زبان‌های اروپایی هم شده است؛ از جمله در انگلیسی، «chemist» و «chemistry» از واژۀ لاتین «alshemista» وام گرفته شده‌اند (احتمالاً با میانجی‌گری فرانسوی).
🔹 واژۀ یادشده در لاتین، ریشه در کلمهٔ «الکیمیاء» عربی دارد که خود از حرف تعریف «ال‌ــ» و واژۀ یونانی «khumeía» (= فن آمیختن فلزها) تشکیل شده است. در مجموع، هر دو واژۀ «کیمیا» و «شیمی» که دومی از فرانسوی به فارسی راه یافته است، نیای مشترک دارند، اما مسیرهای کم‌وبیش متفاوتی را پیموده‌اند تا مثلاً در چنین جمله‌ای همنشین شوند: «کیمیاگران بانک مرکزی نامزد نوبل شیمی شده‌اند.»
@MorphoSyntax
19.04.202508:31
☰
📑 مقاله | مطابقه و فاعل بندهای مشخصگر
▪️Agree and the subjects of specificational clauses (2023)
▪️By:
● Susana Bejar, University of Toronto
●Arsalan Kahnemuyipour, University of Toronto Mississauga
@MorphoSyntax
📑 مقاله | مطابقه و فاعل بندهای مشخصگر
▪️Agree and the subjects of specificational clauses (2023)
▪️By:
● Susana Bejar, University of Toronto
●Arsalan Kahnemuyipour, University of Toronto Mississauga
@MorphoSyntax
17.04.202514:01
☰
🧾 واژه‌گزینی | گوجه‌سبز
▫️اسمش «هَلی»ـه، اما توی جمع غریبه صداش می‌کردیم «آلوچه». مدتی ازش بی‌خبر بودیم، تا این‌که خبردار شدیم پا شده اومده تهران، از سازمان میوه و تره‌بار لیسانس گرفته و از موز و آناناس هم گرون‌تر شده. اسم خودش رو هم عوض کرده، گذاشته «گوجه‌سبز». حق هم داره. کی حاضره برای یک کیلو «هَلی» یازده میلیون تومن پول بده؟!
@MorphoSyntax
🧾 واژه‌گزینی | گوجه‌سبز
▫️اسمش «هَلی»ـه، اما توی جمع غریبه صداش می‌کردیم «آلوچه». مدتی ازش بی‌خبر بودیم، تا این‌که خبردار شدیم پا شده اومده تهران، از سازمان میوه و تره‌بار لیسانس گرفته و از موز و آناناس هم گرون‌تر شده. اسم خودش رو هم عوض کرده، گذاشته «گوجه‌سبز». حق هم داره. کی حاضره برای یک کیلو «هَلی» یازده میلیون تومن پول بده؟!
@MorphoSyntax
16.04.202520:35
☰
📢 نشست | پدیدارشناسی شعر
🔝 انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار می‌کند.
@MorphoSyntax
📢 نشست | پدیدارشناسی شعر
🔝 انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار می‌کند.
@MorphoSyntax
09.04.202506:46
☰
📢 اطلاعیه | دانشجویان تحصیلات تکمیلی
● براساس آیین‌نامه‌های آموزشی، دانشجویان کارشناسی ارشد حداکثر تا پایان نیم‌سال سوم و دانشجویان دکتری حداکثر تا پایان نیم‌سال پنجم:
○ نسبت به تصویب طرح‌نامهٔ خود اقدام نمایند.
○ اقدام به تصویب طرح‌نامهٔ خود نمایند.
○ طرح‌نامهٔ خود را تصویب نمایند.
@MorphoSyntax
📢 اطلاعیه | دانشجویان تحصیلات تکمیلی
● براساس آیین‌نامه‌های آموزشی، دانشجویان کارشناسی ارشد حداکثر تا پایان نیم‌سال سوم و دانشجویان دکتری حداکثر تا پایان نیم‌سال پنجم:
○ نسبت به تصویب طرح‌نامهٔ خود اقدام نمایند.
○ اقدام به تصویب طرح‌نامهٔ خود نمایند.
○ طرح‌نامهٔ خود را تصویب نمایند.
@MorphoSyntax
08.04.202516:34
☰
👁🗨 دیدگاه | خردگرایی: بنیاد فلسفی زبان‌شناسی زایشی
☆ عجیب‌تر از زمین‌تخت‌گرایان که همچنان گمان می‌کنند زمین مسطح است و کروی بودن سیارۀمان را دسیسۀ کانون‌های قدرت می‌دانند، رفتارگرایانی‌اند که معتقدند ذهن آدمی‌زاد در بدو تولد چون لوحی خالی است که هیچ دستور زیستی مشترکی در آن نهادینه نشده است. در این رهیافت نظری، توانش زبانی چیزی مانند دانش پزشکی و علم اخترشناسی است که ما آن را تنها از رهگذر تجربه و آموزش کسب می‌کنیم.
☆ در مقابل، چامسکی با معرفی رویکرد زایشی، زبان را نه پدیده‌ای کاملاً اکتسابی، بلکه در مرتبهٔ نخست موهبتی زیستی می‌داند که بنیادهای دستور آن فطری‌اند و در نتیجهٔ همگرایی در فرگشت مغز آدمی، با او زاده می‌شوند. این انگارۀ نظری که پاسخ مناسبی برای هر دو مسئلۀ افلاطون و داروین فراهم می‌آورد، دستور زایشی را به نظریه‌ای شناختی و زیست‌شناختی نزدیک کرده که از یک‌سو با فلسفۀ خردگرایی و از دیگرسو با علوم اعصاب در پیوند است.
@MorphoSyntax
👁🗨 دیدگاه | خردگرایی: بنیاد فلسفی زبان‌شناسی زایشی
☆ عجیب‌تر از زمین‌تخت‌گرایان که همچنان گمان می‌کنند زمین مسطح است و کروی بودن سیارۀمان را دسیسۀ کانون‌های قدرت می‌دانند، رفتارگرایانی‌اند که معتقدند ذهن آدمی‌زاد در بدو تولد چون لوحی خالی است که هیچ دستور زیستی مشترکی در آن نهادینه نشده است. در این رهیافت نظری، توانش زبانی چیزی مانند دانش پزشکی و علم اخترشناسی است که ما آن را تنها از رهگذر تجربه و آموزش کسب می‌کنیم.
☆ در مقابل، چامسکی با معرفی رویکرد زایشی، زبان را نه پدیده‌ای کاملاً اکتسابی، بلکه در مرتبهٔ نخست موهبتی زیستی می‌داند که بنیادهای دستور آن فطری‌اند و در نتیجهٔ همگرایی در فرگشت مغز آدمی، با او زاده می‌شوند. این انگارۀ نظری که پاسخ مناسبی برای هر دو مسئلۀ افلاطون و داروین فراهم می‌آورد، دستور زایشی را به نظریه‌ای شناختی و زیست‌شناختی نزدیک کرده که از یک‌سو با فلسفۀ خردگرایی و از دیگرسو با علوم اعصاب در پیوند است.
@MorphoSyntax
06.04.202519:24
☰
🔍 مسئله (۳۴)
🍽 وقتی بالأخره دکتر صرافان نطق طولانی و ملال‌آورش را دربارۀ درهم‌تنیدگی دو حوزهٔ صرف و نحو به پایان برد، آقاسعید فرصتی یافت تا سفره را پهن کند و غذاها را از مطبخ بیاورد. دکتر که می‌کوشید برق چشمانش را پنهان کند، با اشاره به سفره گفت: «به خدا راضی به این بیش‌گونگی نبودم. منزل رو به زحمت انداختید.» همسر آقاسعید چه غذاهایی برای مهمان‌شان طبخ کرده بود؟
۱. جوجه‌کباب و اکبرجوجه
۲. خورشت قیمه و قورمه
۳. کوفته و کباب کوبیده
۴. عدس‌پلو و لوبیاپلو
@MorphoSyntax
🔍 مسئله (۳۴)
🍽 وقتی بالأخره دکتر صرافان نطق طولانی و ملال‌آورش را دربارۀ درهم‌تنیدگی دو حوزهٔ صرف و نحو به پایان برد، آقاسعید فرصتی یافت تا سفره را پهن کند و غذاها را از مطبخ بیاورد. دکتر که می‌کوشید برق چشمانش را پنهان کند، با اشاره به سفره گفت: «به خدا راضی به این بیش‌گونگی نبودم. منزل رو به زحمت انداختید.» همسر آقاسعید چه غذاهایی برای مهمان‌شان طبخ کرده بود؟
۱. جوجه‌کباب و اکبرجوجه
۲. خورشت قیمه و قورمه
۳. کوفته و کباب کوبیده
۴. عدس‌پلو و لوبیاپلو
@MorphoSyntax
18.04.202512:27
☰
👁🗨 دیدگاه | دانش دستوری
● به نظر می‌رسد که ما، آدمیان، گذشته از ادراک‌مان از جهان غیرزبانی و داده‌هایی که همچون دیگر موجودات زنده از دنیای محسوسات به‌دست می‌آوریم، می‌توانیم برپایۀ اندیشه، نوعی دانش را از زنجیره‌ای از عبارت‌های دستوری استخراج کنیم. استخراج اطلاعات مورد نیاز از داده‌های حسی و از رهگذر استنتاج، در عالم جانوران هم رخ می‌دهد، و ادراک نیز معمولاً مربوط به اشیایی است که موجودیت مستقل دارند.
● اما آن «دانش دیگر»، دست‌کم در عالمی که می‌شناسیم، پدیده‌ای بی‌همتاست و کیفیت به‌کل متفاوتی دارد. بدون این منبع شگفتی‌آور دانش، هیچ علمی شکل نمی‌گرفت و بشر، تاریخی در پس خود نداشت. در این میان، دستور زبان، از منظر فلسفهٔ خردگرایی، روش متمایزی برای سامان‌دهی معنا و اندیشه است و امکان شکل‌گیری دانش در مفهوم عام آن را فراهم می‌آورد.
✍🏿 هینزن و شیهان، فلسفۀ دستور جهانی
@MorphoSyntax
👁🗨 دیدگاه | دانش دستوری
● به نظر می‌رسد که ما، آدمیان، گذشته از ادراک‌مان از جهان غیرزبانی و داده‌هایی که همچون دیگر موجودات زنده از دنیای محسوسات به‌دست می‌آوریم، می‌توانیم برپایۀ اندیشه، نوعی دانش را از زنجیره‌ای از عبارت‌های دستوری استخراج کنیم. استخراج اطلاعات مورد نیاز از داده‌های حسی و از رهگذر استنتاج، در عالم جانوران هم رخ می‌دهد، و ادراک نیز معمولاً مربوط به اشیایی است که موجودیت مستقل دارند.
● اما آن «دانش دیگر»، دست‌کم در عالمی که می‌شناسیم، پدیده‌ای بی‌همتاست و کیفیت به‌کل متفاوتی دارد. بدون این منبع شگفتی‌آور دانش، هیچ علمی شکل نمی‌گرفت و بشر، تاریخی در پس خود نداشت. در این میان، دستور زبان، از منظر فلسفهٔ خردگرایی، روش متمایزی برای سامان‌دهی معنا و اندیشه است و امکان شکل‌گیری دانش در مفهوم عام آن را فراهم می‌آورد.
✍🏿 هینزن و شیهان، فلسفۀ دستور جهانی
@MorphoSyntax
17.04.202512:56
☰
📢 جشن | بزرگداشت سعدی
□ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در نکوداشت شیخ اجل برگزار می‌کند.
□ سخنرانی:
○ دکتر میر جلال‌الدّین کزازی
○ دکتر محمود جعفری دهقی
○ دکتر روح‌اله هادی
○ دکتر بهرام پروین گنابادی
□ موسیقی:
○ استاد فرهاد رجبی‌راد، نوازندهٔ تار
○ استاد محمد سلیمانیان، نوازندهٔ سنتور
□ تالار فردوسی، دوشنبه یکم اردی‌بهشت ۱۴۰۴، ساعت پانزده.
@MorphoSyntax
📢 جشن | بزرگداشت سعدی
□ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در نکوداشت شیخ اجل برگزار می‌کند.
□ سخنرانی:
○ دکتر میر جلال‌الدّین کزازی
○ دکتر محمود جعفری دهقی
○ دکتر روح‌اله هادی
○ دکتر بهرام پروین گنابادی
□ موسیقی:
○ استاد فرهاد رجبی‌راد، نوازندهٔ تار
○ استاد محمد سلیمانیان، نوازندهٔ سنتور
□ تالار فردوسی، دوشنبه یکم اردی‌بهشت ۱۴۰۴، ساعت پانزده.
@MorphoSyntax
14.04.202507:08
☰
🗓 ۲۵ فروردین | بزرگداشت عطار
ای دل اگر عاشقی، در پی دلـدار باش
بر درِ دل روز و شب منتظــر یار باش
دلــبر تو دائماً بر در دل حاضــــر است
رو در دل برگشای، حاضر و بیدار باش
دیـــدهٔ جـان روی او تا بنبیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش
ناحیت دل گرفت لشگر غوغـــای نفس
پس تو اگر عاشقی، عاشق هشیار باش
نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقــــ.د ساختهٔ کــار باش
در ره او هرچه هست، تا دل و جان نفقه کن
تو به یکـــــی زنـــده‌ای از همه بیـــــزار باش
گر دل و جان تو را دُرّ بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم عطار باش
✨ در نکوداشت عطار نیشابوری
@MorphoSyntax
🗓 ۲۵ فروردین | بزرگداشت عطار
ای دل اگر عاشقی، در پی دلـدار باش
بر درِ دل روز و شب منتظــر یار باش
دلــبر تو دائماً بر در دل حاضــــر است
رو در دل برگشای، حاضر و بیدار باش
دیـــدهٔ جـان روی او تا بنبیند عیان
در طلب روی او روی به دیوار باش
ناحیت دل گرفت لشگر غوغـــای نفس
پس تو اگر عاشقی، عاشق هشیار باش
نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال
لیک تو باری به نقــــ.د ساختهٔ کــار باش
در ره او هرچه هست، تا دل و جان نفقه کن
تو به یکـــــی زنـــده‌ای از همه بیـــــزار باش
گر دل و جان تو را دُرّ بقا آرزوست
دم مزن و در فنا همدم عطار باش
✨ در نکوداشت عطار نیشابوری
@MorphoSyntax
09.04.202505:46
☰
👁🗨 دیدگاه | بارگیری کتاب الکترونیک
▪️در این روزگار محنت‌بار صنعت نشر، کتاب ناشر و مؤلف ایرانی را بارگیری نکنید؛ یا به‌شرطی بکنید که نسخهٔ مُجاز الکترونیکی یا کاغذی‌اش را پیشتر از مسیر رسمی فراهم آورده باشید.
▪️کتاب ناشر خارجی؟ کتاب استکبار را تا می‌توانید بار بگذارید و بار بگیرید! به‌جای همهٔ منابعی که از این سرزمین گهربار به یغما برده‌اند، به‌جای اشغالگری و تحمیل قحطی مرگبار بر ایرانیان، به‌جای بستن جویبار جریان آزاد علم . . . از گذشته تا به امروز.
@MorphoSyntax
👁🗨 دیدگاه | بارگیری کتاب الکترونیک
▪️در این روزگار محنت‌بار صنعت نشر، کتاب ناشر و مؤلف ایرانی را بارگیری نکنید؛ یا به‌شرطی بکنید که نسخهٔ مُجاز الکترونیکی یا کاغذی‌اش را پیشتر از مسیر رسمی فراهم آورده باشید.
▪️کتاب ناشر خارجی؟ کتاب استکبار را تا می‌توانید بار بگذارید و بار بگیرید! به‌جای همهٔ منابعی که از این سرزمین گهربار به یغما برده‌اند، به‌جای اشغالگری و تحمیل قحطی مرگبار بر ایرانیان، به‌جای بستن جویبار جریان آزاد علم . . . از گذشته تا به امروز.
@MorphoSyntax
07.04.202516:36
☰
🔝تندیس فردوسی در سال ۱۳۳۸، پس از ساخت تندیس جدید فردوسی و نصب آن در میدان فردوسی، به دانشگاه تهران انتقال یافت و در محوطهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی آرام گرفت.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔗 برای جزئیات بیشتر، بنگرید به: کانال دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در:
https://t.me/literaturefaculty
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
@MorphoSyntax
🔝تندیس فردوسی در سال ۱۳۳۸، پس از ساخت تندیس جدید فردوسی و نصب آن در میدان فردوسی، به دانشگاه تهران انتقال یافت و در محوطهٔ دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی آرام گرفت.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔗 برای جزئیات بیشتر، بنگرید به: کانال دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در:
https://t.me/literaturefaculty
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
@MorphoSyntax
05.04.202518:19
☰
🪩 تفکر انتقادی | مغالطه در علیت؟!
ـ🅐ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ
◄ «اگر زبانی فاعل‌تهی باشد، به وارونگی فاعل آشکار مجوز می‌دهد.»
★با گزارهٔ بالا موافق‌اید؟ فارسی این‌گونه است و ظاهراً داده‌های دیگر زبان‌های فاعل‌تهی، مانند یونانی و ایتالیایی و اسپانیایی هم این گزاره را تأیید می‌کنند. زبان ضمیرانداز یا اصطلاحاً فاعل‌تهی فارسی که به پنهان ماندن ضمیر فاعلی مجوز می‌دهد (مانند جملهٔ ۱)، وارونگی جایگاه فاعل و فعل را نیز مجاز می‌شمارد (مانند جملهٔ ۲):
◄ (۱). (من) رفتم.
◄ (۲). رفتم من.
★به‌رغم تأیید شواهد زبانی، گزارهٔ بالا چنان صورت‌بندی شده که میان دو پدیدهٔ همبسته، رابطهٔ علت و معلولی برقرار کرده و به دام مغالطهٔ علت شمردن همبستگی غلتیده است. این مغالطه از خطاهای رایج در درک رابطهٔ علیت به‌شمار می‌رود. ضمیراندازی و وارونگی فاعل، تابع عامل ثالثی به‌نام تصریف غنی فعل‌اند و در واقع اگر فعل در زبانی، نشانگرهای شخص‌وشمار کافی داشته باشد، آن زبان مستعد هر دو پدیدهٔ ضمیراندازی و وارونگی فاعل خواهد بود. علت شمردن همبستگی شبیه به این است که بگوییم:
◄ «هرگاه برداشت خرمالو آغاز شود، آموزش‌وپرورش به بازگشایی مدارس مجوز می‌دهد!»
ـ🅑ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ
★برخی از پژوهش‌های میدانی در حوزهٔ علوم پزشکی و زیرشاخه‌های آن، در سایهٔ چنین مغالطه‌ای قرار دارند و پژوهشگران با چند پرسش ساده از پرسش‌شوندگان، میان پدیده‌های همبسته ــ و گاهی حتی ناهمبسته ــ رابطهٔ علّی برقرار می‌کنند: «۸۵ سالته؟ ماشاءالله. گفتی همراه با غذا، سیر می‌خوری؟ مشخصه. تا حالا مالاریا نگرفتی؟ پس خوردن سیر در عدم ابتلا به مالاریا مؤثره!» روزگار شیوع کرونا آکنده از این نوع استنتاج‌های شتاب‌زده بود، تا آنجا که کار به مقاله‌نویسی دربارهٔ رابطهٔ مصرف افیون و درمان کووید کشید!
★هیچ بعید نیست که در گزارش بالا، رابطهٔ میان تأهل و زوال عقل نیز آغشته به همین مغالطه باشد و پژوهشگران عوامل و متغیرهای فراوان دیگری (مثل داشتن یا نداشتن فرزند، تعداد فرزندان، دوری و نزدیکی به خانوادهٔ سببی و نسبی، تمکن مالی، و غیره) را نادیده گرفته باشند؛ بماند که احتمال «مغالطهٔ علت وارونه» را هم نباید از نظر دور داشت: کسانی که مستعد زوال عقل‌اند، تأهل گزیده‌اند! نتیجه؟ با خیال راحت ازدواج کنیم؟! خیر؛ این تصمیم، موضوعی شخصی است. نتیجهٔ اصلی این‌که در یافته‌های میدانی، از تعمیم‌های نابجا، استنتاج‌های نادرست، و برقراری رابطهٔ علّی میان رخدادهای همبسته و ناهمبسته بپرهیزیم.
@MorphoSyntax
🪩 تفکر انتقادی | مغالطه در علیت؟!
ـ🅐ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ
◄ «اگر زبانی فاعل‌تهی باشد، به وارونگی فاعل آشکار مجوز می‌دهد.»
★با گزارهٔ بالا موافق‌اید؟ فارسی این‌گونه است و ظاهراً داده‌های دیگر زبان‌های فاعل‌تهی، مانند یونانی و ایتالیایی و اسپانیایی هم این گزاره را تأیید می‌کنند. زبان ضمیرانداز یا اصطلاحاً فاعل‌تهی فارسی که به پنهان ماندن ضمیر فاعلی مجوز می‌دهد (مانند جملهٔ ۱)، وارونگی جایگاه فاعل و فعل را نیز مجاز می‌شمارد (مانند جملهٔ ۲):
◄ (۱). (من) رفتم.
◄ (۲). رفتم من.
★به‌رغم تأیید شواهد زبانی، گزارهٔ بالا چنان صورت‌بندی شده که میان دو پدیدهٔ همبسته، رابطهٔ علت و معلولی برقرار کرده و به دام مغالطهٔ علت شمردن همبستگی غلتیده است. این مغالطه از خطاهای رایج در درک رابطهٔ علیت به‌شمار می‌رود. ضمیراندازی و وارونگی فاعل، تابع عامل ثالثی به‌نام تصریف غنی فعل‌اند و در واقع اگر فعل در زبانی، نشانگرهای شخص‌وشمار کافی داشته باشد، آن زبان مستعد هر دو پدیدهٔ ضمیراندازی و وارونگی فاعل خواهد بود. علت شمردن همبستگی شبیه به این است که بگوییم:
◄ «هرگاه برداشت خرمالو آغاز شود، آموزش‌وپرورش به بازگشایی مدارس مجوز می‌دهد!»
ـ🅑ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ
★برخی از پژوهش‌های میدانی در حوزهٔ علوم پزشکی و زیرشاخه‌های آن، در سایهٔ چنین مغالطه‌ای قرار دارند و پژوهشگران با چند پرسش ساده از پرسش‌شوندگان، میان پدیده‌های همبسته ــ و گاهی حتی ناهمبسته ــ رابطهٔ علّی برقرار می‌کنند: «۸۵ سالته؟ ماشاءالله. گفتی همراه با غذا، سیر می‌خوری؟ مشخصه. تا حالا مالاریا نگرفتی؟ پس خوردن سیر در عدم ابتلا به مالاریا مؤثره!» روزگار شیوع کرونا آکنده از این نوع استنتاج‌های شتاب‌زده بود، تا آنجا که کار به مقاله‌نویسی دربارهٔ رابطهٔ مصرف افیون و درمان کووید کشید!
★هیچ بعید نیست که در گزارش بالا، رابطهٔ میان تأهل و زوال عقل نیز آغشته به همین مغالطه باشد و پژوهشگران عوامل و متغیرهای فراوان دیگری (مثل داشتن یا نداشتن فرزند، تعداد فرزندان، دوری و نزدیکی به خانوادهٔ سببی و نسبی، تمکن مالی، و غیره) را نادیده گرفته باشند؛ بماند که احتمال «مغالطهٔ علت وارونه» را هم نباید از نظر دور داشت: کسانی که مستعد زوال عقل‌اند، تأهل گزیده‌اند! نتیجه؟ با خیال راحت ازدواج کنیم؟! خیر؛ این تصمیم، موضوعی شخصی است. نتیجهٔ اصلی این‌که در یافته‌های میدانی، از تعمیم‌های نابجا، استنتاج‌های نادرست، و برقراری رابطهٔ علّی میان رخدادهای همبسته و ناهمبسته بپرهیزیم.
@MorphoSyntax
18.04.202510:42
☰
✨ دکتر علی‌اشرف صادقی (۲۵ اردی‌بهشت ۱۳۲۰) زبان‌شناس بی‌بدیل ایرانی، استاد بی‌جانشین گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که آثار و پژوهش‌های گران‌سنگش در خدمت به زبان فارسی و زبان‌های ایرانی از شمار بیرون است. در کنار همۀ اینها، استاد علی‌اشرف صادقی از اندک اندیشمندانی است که سبب شده واژۀ «علامه» در زبان فارسی همچنان زنده بماند و کاربرد خود را حفظ کند.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔝بیست‌وپنجم فروردین ۱۴۰۴، در بازدید دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران از فرهنگستان زبان و ادب فارسی
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
@MorphoSyntax
✨ دکتر علی‌اشرف صادقی (۲۵ اردی‌بهشت ۱۳۲۰) زبان‌شناس بی‌بدیل ایرانی، استاد بی‌جانشین گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که آثار و پژوهش‌های گران‌سنگش در خدمت به زبان فارسی و زبان‌های ایرانی از شمار بیرون است. در کنار همۀ اینها، استاد علی‌اشرف صادقی از اندک اندیشمندانی است که سبب شده واژۀ «علامه» در زبان فارسی همچنان زنده بماند و کاربرد خود را حفظ کند.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🔝بیست‌وپنجم فروردین ۱۴۰۴، در بازدید دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران از فرهنگستان زبان و ادب فارسی
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
@MorphoSyntax
17.04.202509:34
☰
📝 ویرایش | جایگاه حالت‌نمای مفعولی
🖊 دکتر حمید حسنی، در تبیینی دقیق و عالمانه نوشته است:
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
☆ در خبرها آمده: «عربستان بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه به بانک جهانی را می‌پردازد.»
جای «را» کاملاً طبیعی و بی‌نیاز از ویرایش است. لازم نیست «را» را بلافاصله بعد از «سوریه» بیاوریم و ابهام ایجاد کنیم.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🖊 گروه اسمی «بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه به بانک جهانی» مفعول مستقیم فعل «پرداختن» است. انتقال حالت‌نمای مفعولی «را» به پس از «سوریه»، گروه حرف‌اضافۀ «به بانک جهانی» را به سازه‌ای مستقل (مفعول غیرمستقیم) تبدیل می‌کند و همان‌گونه که استاد حسنی تصریح فرموده‌اند، این جابه‌جایی ابهام می‌آفریند:
◄ عربستان بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه را به بانک جهانی می‌پردازد.
🖊 به‌همین قیاس، در جملۀ «الف» در زیر، «بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات» مفعول مستقیم فعل «پرداختن» است. مفعول غیرمستقیم در این جمله بیان نشده است که البته می‌تواند در جمله‌ای مانند «ب» آشکار شود:
◄(الف). سینا بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات را پرداخت.
◄(ب). سینا بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات را به مدیر مجتمع پرداخت.
🖊 اما در جملۀ «پ» که «را» پس از «بدهی تو» آمده، گروه حرف‌اضافۀ «به صاحب‌خانه‌ات» به مفعول غیرمستقیم تبدیل شده است و همان‌گونه که در جملۀ «ت» مشاهده می‌کنیم، دیگر نمی‌توانیم سازه‌ای با نقش مفعول غیرمستقیم به جمله بیفزاییم:
◄(پ). سینا بدهی تو را به صاحب‌خانه‌ات پرداخت.
◄(ت). *سینا بدهی تو را به صاحب‌خانه‌ات به مدیر مجتمع پرداخت.
@MorphoSyntax
📝 ویرایش | جایگاه حالت‌نمای مفعولی
🖊 دکتر حمید حسنی، در تبیینی دقیق و عالمانه نوشته است:
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
☆ در خبرها آمده: «عربستان بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه به بانک جهانی را می‌پردازد.»
جای «را» کاملاً طبیعی و بی‌نیاز از ویرایش است. لازم نیست «را» را بلافاصله بعد از «سوریه» بیاوریم و ابهام ایجاد کنیم.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
🖊 گروه اسمی «بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه به بانک جهانی» مفعول مستقیم فعل «پرداختن» است. انتقال حالت‌نمای مفعولی «را» به پس از «سوریه»، گروه حرف‌اضافۀ «به بانک جهانی» را به سازه‌ای مستقل (مفعول غیرمستقیم) تبدیل می‌کند و همان‌گونه که استاد حسنی تصریح فرموده‌اند، این جابه‌جایی ابهام می‌آفریند:
◄ عربستان بدهی پانزده میلیون دلاری سوریه را به بانک جهانی می‌پردازد.
🖊 به‌همین قیاس، در جملۀ «الف» در زیر، «بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات» مفعول مستقیم فعل «پرداختن» است. مفعول غیرمستقیم در این جمله بیان نشده است که البته می‌تواند در جمله‌ای مانند «ب» آشکار شود:
◄(الف). سینا بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات را پرداخت.
◄(ب). سینا بدهی تو به صاحب‌خانه‌ات را به مدیر مجتمع پرداخت.
🖊 اما در جملۀ «پ» که «را» پس از «بدهی تو» آمده، گروه حرف‌اضافۀ «به صاحب‌خانه‌ات» به مفعول غیرمستقیم تبدیل شده است و همان‌گونه که در جملۀ «ت» مشاهده می‌کنیم، دیگر نمی‌توانیم سازه‌ای با نقش مفعول غیرمستقیم به جمله بیفزاییم:
◄(پ). سینا بدهی تو را به صاحب‌خانه‌ات پرداخت.
◄(ت). *سینا بدهی تو را به صاحب‌خانه‌ات به مدیر مجتمع پرداخت.
@MorphoSyntax
13.04.202522:19
☰
📝 ویرایش | هم‌آیی ملال‌آور
● به چی‌ها حساسیت داری؟
○ کیوی و کرهٔ بادوم‌زمینی.
● درمانش رو می‌تونی با یه سرچ ساده پیدا کنی.
○ و ضمناً به "یه سرچ ساده"!
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
▫️در زبان‌شناسی پیکره‌ای، هم‌آیی/ همایندی رخدادی است که در آن واژه‌هایی با توالی مشخص و بسامد فراوان در کنار هم به‌کار می‌روند. همایندها می‌توانند صفت و موصوف، مضاف و مضاف‌الیه، اجزای همپایه‌های عطف و فصل و جز آنها باشند؛ مثلاً «staple diet, brand new, more or less, quick shower» در انگلیسی، و «کوله‌بار تجربه، زن و شوهر، حیوان زبان‌بسته، قوت غالب» در فارسی.
▫️گاهی به‌کارگیری هم‌آیی‌ها به زیبایی متن می‌افزاید، مراد گوینده و نویسنده را بهتر انتقال می‌دهد، یا اصلاً گریزناپذیر است، مانند «نان و پنیر» در «یک لقمه نان و پنیر با هم می‌خوریم». اما برخی از نمونه‌های هم‌آیی به کلیشه‌های ملال‌آور تبدیل شده‌اند، از جمله «سرچ ساده» که با ورود موتورهای جستجو به زندگی‌مان، به زبان‌مان نیز راه یافته است: «با یک سرچ ساده می‌تونی تاریخ تولد و درگذشتش رو پیدا کنی».
✔️ Collocation
@MorphoSyntax
📝 ویرایش | هم‌آیی ملال‌آور
● به چی‌ها حساسیت داری؟
○ کیوی و کرهٔ بادوم‌زمینی.
● درمانش رو می‌تونی با یه سرچ ساده پیدا کنی.
○ و ضمناً به "یه سرچ ساده"!
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
▫️در زبان‌شناسی پیکره‌ای، هم‌آیی/ همایندی رخدادی است که در آن واژه‌هایی با توالی مشخص و بسامد فراوان در کنار هم به‌کار می‌روند. همایندها می‌توانند صفت و موصوف، مضاف و مضاف‌الیه، اجزای همپایه‌های عطف و فصل و جز آنها باشند؛ مثلاً «staple diet, brand new, more or less, quick shower» در انگلیسی، و «کوله‌بار تجربه، زن و شوهر، حیوان زبان‌بسته، قوت غالب» در فارسی.
▫️گاهی به‌کارگیری هم‌آیی‌ها به زیبایی متن می‌افزاید، مراد گوینده و نویسنده را بهتر انتقال می‌دهد، یا اصلاً گریزناپذیر است، مانند «نان و پنیر» در «یک لقمه نان و پنیر با هم می‌خوریم». اما برخی از نمونه‌های هم‌آیی به کلیشه‌های ملال‌آور تبدیل شده‌اند، از جمله «سرچ ساده» که با ورود موتورهای جستجو به زندگی‌مان، به زبان‌مان نیز راه یافته است: «با یک سرچ ساده می‌تونی تاریخ تولد و درگذشتش رو پیدا کنی».
✔️ Collocation
@MorphoSyntax
08.04.202517:04
☰
📓 کتاب | دستور به مثابهٔ علم
▫️Grammar as Science, A Course Book (2010)
▫️Richard K. Larson
Stony Brook University, New York
@MorphoSyntax
📓 کتاب | دستور به مثابهٔ علم
▫️Grammar as Science, A Course Book (2010)
▫️Richard K. Larson
Stony Brook University, New York
@MorphoSyntax
07.04.202511:20
☰
📓 کتاب | نظریهٔ فاز
▫️Phase Theory, An Introduction (2014)
▫️Barbara Citko
University of Washington
@MorphoSyntax
📓 کتاب | نظریهٔ فاز
▫️Phase Theory, An Introduction (2014)
▫️Barbara Citko
University of Washington
@MorphoSyntax
05.04.202518:19
☰
🪩 تفکر انتقادی | مغالطه در علیت؟!
به گزارش مرکز ملی هماهنگی آلزایمر در امریکا، سالمندان مجرد کمتر از متأهلان در معرض ابتلا به زوال عقل قرار دارند.
@MorphoSyntax
🪩 تفکر انتقادی | مغالطه در علیت؟!
به گزارش مرکز ملی هماهنگی آلزایمر در امریکا، سالمندان مجرد کمتر از متأهلان در معرض ابتلا به زوال عقل قرار دارند.
@MorphoSyntax
显示 1 - 24 共 128
登录以解锁更多功能。