Mirkonomika
25.04.202511:04
Xitoyning ba’zi provinsiyalarida ko‘proq farzand ko‘rish uchun pul taklif etilmoqda
Butun dunyoda tug‘ilishning pasayishi asosiy muammoga aylanib bormoqda. Ba’zi davlatlar esa tug‘ilish jiddiy muammoga aylanib ulgurgan. Ayniqsa rivojlangan davlatlarda bu muammoni yaqqol ko‘rish mumkin.
Xitoyda aholining kamayishi ketma-ket uch yildan buyon davom etmoqda. Masalan, 2024 yilda aholi 3,2 mln kishiga, 2023 yilda 2,6 mln kishiga, 2022 yilda esa 463 ming kishiga kamaygan. Fertillik darajasi esa 1 atrofida shakllanmoqda (ya’ni ikki kishidan taxminan bitta farzand qoladi).
Hukumat esa tug‘ilishni ayniqsa ko‘p farzandlikni ko‘paytirish maqsadida turli dasturlarni ishlab chiqmoqda. Xususan, Hohhot shahrida birinchi bola uchun 10 ming yuan(1372 dollar), ikkinchi bola uchun besh yil davomida yillik 50 ming yuan (6861 dollar), uchinchi farzand uchun esa 10 yil davomida yillik 100 ming yuan (13 723 dollar) berish yo‘lga qo‘yilgan.
Bundan tashqari, Tianmen shahrida onalik ta’tili va uy-joy subsidiyalarini o‘z ichiga olgan, jami 280 000 yuangacha ($38 000) bo‘lgan imtiyozlar paketi joriy etilgan. Natijada, shaharda tug‘ilishlar soni 8 yillik pasayishdan keyin o‘tgan yili 17 foizga oshdi.
Umuman olganda, Xitoyning ba’zi provinsiyalarida qo‘llanilayotgan bunday keskin choralar tug‘ilishni doimiy ravishda o‘sishi va fertillikning 2 dan yuqorilashiga yordam beradimi yo‘qmi hozircha aytish qiyin. Lekin bunday choralarning mamlakat miqyosida qilinishi (agar qilinsa), farzand ko‘rishga qo‘shimcha rag‘bat berishdan tashqari, Xitoyda hozir asosiy muammolardan biri bo‘lib turgan yalpi talab yetishmovchiligini yechishga ham yordam berishi mumkin.
Bu borada mamlakatimizdagi holat haqida anchadan buyon yozib kelaman. Xususan, umumiy aholi soni o‘sayotgan bo‘lsa-da, tug‘ilishlar soni 2024 yilda 926,4 mingtani tashkil etib, 2023 yilga nisbatan 3,7 foizga kamaygan edi. Joriy yilning birinchi choragida ham tug‘ilishlarning kamayishi davom etgan. Lekin hozircha tug‘ilishlarning kamayishi chuqur demografik muammo yuzaga kelayotganligini anglatmaydi. Pasayishni tushuntirib beruvchi asosiy omillardan biri esa mustaqillikning ilk yillaridan yangi asrgacha bo‘lgan davrdagi tug‘ilishlarning pasayishi hisoblanadi (ya’ni ular hozir ayni farzand ko‘rish yoshida).
Bu fikrning isbotini fertillik darajasining 2024 yilda ham nisbatan barqaror saqlanib qolganligidan ko‘rish mumkin. Xususan, 2024 yilda umumiy fertillik darajasi 3,35 ni tashkil etib, 2023 yildagi ko‘rsatkichga nisbatan biroz (0,095 ga) pasaygan. Ya’ni hozirgi vaqtda bitta ayolga 3 tadan ko‘proq farzand to‘g‘ri kelmoqda hamda bu aholining o‘zini tiklash darajasidan sezilarli yuqori.
@Mirkonomika
Butun dunyoda tug‘ilishning pasayishi asosiy muammoga aylanib bormoqda. Ba’zi davlatlar esa tug‘ilish jiddiy muammoga aylanib ulgurgan. Ayniqsa rivojlangan davlatlarda bu muammoni yaqqol ko‘rish mumkin.
Xitoyda aholining kamayishi ketma-ket uch yildan buyon davom etmoqda. Masalan, 2024 yilda aholi 3,2 mln kishiga, 2023 yilda 2,6 mln kishiga, 2022 yilda esa 463 ming kishiga kamaygan. Fertillik darajasi esa 1 atrofida shakllanmoqda (ya’ni ikki kishidan taxminan bitta farzand qoladi).
Hukumat esa tug‘ilishni ayniqsa ko‘p farzandlikni ko‘paytirish maqsadida turli dasturlarni ishlab chiqmoqda. Xususan, Hohhot shahrida birinchi bola uchun 10 ming yuan(1372 dollar), ikkinchi bola uchun besh yil davomida yillik 50 ming yuan (6861 dollar), uchinchi farzand uchun esa 10 yil davomida yillik 100 ming yuan (13 723 dollar) berish yo‘lga qo‘yilgan.
Bundan tashqari, Tianmen shahrida onalik ta’tili va uy-joy subsidiyalarini o‘z ichiga olgan, jami 280 000 yuangacha ($38 000) bo‘lgan imtiyozlar paketi joriy etilgan. Natijada, shaharda tug‘ilishlar soni 8 yillik pasayishdan keyin o‘tgan yili 17 foizga oshdi.
Umuman olganda, Xitoyning ba’zi provinsiyalarida qo‘llanilayotgan bunday keskin choralar tug‘ilishni doimiy ravishda o‘sishi va fertillikning 2 dan yuqorilashiga yordam beradimi yo‘qmi hozircha aytish qiyin. Lekin bunday choralarning mamlakat miqyosida qilinishi (agar qilinsa), farzand ko‘rishga qo‘shimcha rag‘bat berishdan tashqari, Xitoyda hozir asosiy muammolardan biri bo‘lib turgan yalpi talab yetishmovchiligini yechishga ham yordam berishi mumkin.
Bu borada mamlakatimizdagi holat haqida anchadan buyon yozib kelaman. Xususan, umumiy aholi soni o‘sayotgan bo‘lsa-da, tug‘ilishlar soni 2024 yilda 926,4 mingtani tashkil etib, 2023 yilga nisbatan 3,7 foizga kamaygan edi. Joriy yilning birinchi choragida ham tug‘ilishlarning kamayishi davom etgan. Lekin hozircha tug‘ilishlarning kamayishi chuqur demografik muammo yuzaga kelayotganligini anglatmaydi. Pasayishni tushuntirib beruvchi asosiy omillardan biri esa mustaqillikning ilk yillaridan yangi asrgacha bo‘lgan davrdagi tug‘ilishlarning pasayishi hisoblanadi (ya’ni ular hozir ayni farzand ko‘rish yoshida).
Bu fikrning isbotini fertillik darajasining 2024 yilda ham nisbatan barqaror saqlanib qolganligidan ko‘rish mumkin. Xususan, 2024 yilda umumiy fertillik darajasi 3,35 ni tashkil etib, 2023 yildagi ko‘rsatkichga nisbatan biroz (0,095 ga) pasaygan. Ya’ni hozirgi vaqtda bitta ayolga 3 tadan ko‘proq farzand to‘g‘ri kelmoqda hamda bu aholining o‘zini tiklash darajasidan sezilarli yuqori.
@Mirkonomika
24.04.202507:01
Avvalroq AQShda so‘nggi uch oyda inflyatsiya va ishsizlik bo‘yicha prognozlar keskin yomonlashgani haqida yozgan edim.
Mamlakatimizda ham inflyatsiya darajasi so'nggi oylarda tezlashdi. Biznesreport.uz nashri so'nggi 5 yildagi inflyatsiya holatini tahlil qilgan.
Materialda nafaqat mamlakatimizdagi, balki dunyoning boshqa yirik iqtisodiyotlaridagi inflyatsiya trendlariga ham to'xtalib o'tilgan.
#tavsiya
Mamlakatimizda ham inflyatsiya darajasi so'nggi oylarda tezlashdi. Biznesreport.uz nashri so'nggi 5 yildagi inflyatsiya holatini tahlil qilgan.
Materialda nafaqat mamlakatimizdagi, balki dunyoning boshqa yirik iqtisodiyotlaridagi inflyatsiya trendlariga ham to'xtalib o'tilgan.
#tavsiya
24.04.202504:43
Yuqorida so‘nggi ikki kunda fond bozori qanday omillar ta’sirida o‘zgarganligi ko‘rsatilgan (S&P 500 misolida).
Seshanba kuni Tramp Markaziy bank raisini muddatidan oldin bo‘shatish “niyati” yo‘qligini e’lon qildi (o‘tgan hafta boshqacha fikrda edi). Natijada kun davomida S&P 500 3,5 foizga mustahkamlandi.
Chorshanba kuni esa Tramp Xitoyga nisbatan 145 foizlik tariflar judayam yuqoriligi hamda sezilarli pasaytirilishini ma’lum qildi. Natijada, chorshanba tongida S&P 500 3,1 foizga ko‘tarildi.
Keyinroq esa Moliya vaziri Tariflar bir tomonlama pasaytirmasligini aytdi. Natijada S&P 500 tongdagi yuqori o‘sishdan keyin, pasayishni boshladi hamda kunni (10:30 dan 16:00 gacha) 1,5 foiz pasayish bilan yakunladi.
Xullas “red light green light” o‘yini davom etadi.
Seshanba kuni Tramp Markaziy bank raisini muddatidan oldin bo‘shatish “niyati” yo‘qligini e’lon qildi (o‘tgan hafta boshqacha fikrda edi). Natijada kun davomida S&P 500 3,5 foizga mustahkamlandi.
Chorshanba kuni esa Tramp Xitoyga nisbatan 145 foizlik tariflar judayam yuqoriligi hamda sezilarli pasaytirilishini ma’lum qildi. Natijada, chorshanba tongida S&P 500 3,1 foizga ko‘tarildi.
Keyinroq esa Moliya vaziri Tariflar bir tomonlama pasaytirmasligini aytdi. Natijada S&P 500 tongdagi yuqori o‘sishdan keyin, pasayishni boshladi hamda kunni (10:30 dan 16:00 gacha) 1,5 foiz pasayish bilan yakunladi.
Xullas “red light green light” o‘yini davom etadi.
22.04.202513:16
Oltin eksporti umumiy eksportning yuqori o‘sishini ta’minlamoqda
Mart oyida umumiy eksport 20,5 foizga o‘sgan. Bunda, yuqori oltin narxi fonida oy davomida amalga oshirilgan 1,9 mlrd dollarlik oltin eksporti umumiy eksportning o‘sishini belgilab beruvchi asosiy omil bo‘lib xizmat qilgan. Oltindan tashqari oy davomida mineral yoqilg‘ilar eksporti o‘sishi ham oylik eksportning yuqori o‘sishiga hissa qo‘shgan.
Xususan, oy davomida 110 mln dollarlik mineral yoqilg‘i eksport qilinib 2024 yilning mos davriga nisbatan 16 foizga oshgan. Bunda, gaz eksporti asosiy o‘sish komponentlaridan biri bo‘lib, birinchi chorakda gaz eksporti 2,5 barobarga oshgan. Mart oyining o‘zida esa 52 mln dollarlik gaz eksporti amalga oshirilgan.
Negadir joriy yilning ikki oyida yuqorida sur’atlarda o‘sayotgan xizmatlar eksporti mart oyiga kelib deyarli o‘sishda to‘xtagan. Xususan, yanvar-fevral oyida xizmatlar eksportining o‘sishi sur’ati 61,5 foizni tashkil etgan bo‘lsa, mart oyida xizmatlar eksportida oylik o‘sish 5,3 foizgacha sekinlashgan (bunday keskin sekinlashning sabablari hozircha noma’lum).
Oltin va mineral yoqilg‘ilar eksporti ayirib tashlangandagi tovarlar eksporti esa mart oyida 3,5 foizga o‘sib oldingi oylardagi tendensiyaga muvofiq shakllangan.
Asosiy savdo hamkorlarimizdan Rossiya hamda Xitoyga oylik eksport keskin o‘sgan. Xususan, mart oyida Rossiyaga oylik eksport 48 foizga, Xitoyga esa 47 foizga oshgan. Bu holat 2024 yildagi nisbatan past baza effekti bilan izohlanishi mumkin. Jumladan, 2024 yilning mart oyida Xitoyga eksport 47 foizga, Rossiyaga esa 20 foizga qisqargan edi. Qozog‘iston hamda Turkiyaga eksport esa mart oyida mos ravishda 6 foiz hamda 17 foizga qisqargan.
Qo‘shnilarimizdan Tojikiston (45 foiz) hamda Afg‘onistonga (18 foiz) eksport sog‘lom sur’atlarda o‘sishda davom etmoqda. Shuningdek, BAA ga eksportning keskin o‘sish sur’ati qayd etilmoqda. Xususan, joriy yilning birinchi uch oyida BAA ga eksport 3,3 barobarga oshgan.
@Mirkonomika
Mart oyida umumiy eksport 20,5 foizga o‘sgan. Bunda, yuqori oltin narxi fonida oy davomida amalga oshirilgan 1,9 mlrd dollarlik oltin eksporti umumiy eksportning o‘sishini belgilab beruvchi asosiy omil bo‘lib xizmat qilgan. Oltindan tashqari oy davomida mineral yoqilg‘ilar eksporti o‘sishi ham oylik eksportning yuqori o‘sishiga hissa qo‘shgan.
Xususan, oy davomida 110 mln dollarlik mineral yoqilg‘i eksport qilinib 2024 yilning mos davriga nisbatan 16 foizga oshgan. Bunda, gaz eksporti asosiy o‘sish komponentlaridan biri bo‘lib, birinchi chorakda gaz eksporti 2,5 barobarga oshgan. Mart oyining o‘zida esa 52 mln dollarlik gaz eksporti amalga oshirilgan.
Negadir joriy yilning ikki oyida yuqorida sur’atlarda o‘sayotgan xizmatlar eksporti mart oyiga kelib deyarli o‘sishda to‘xtagan. Xususan, yanvar-fevral oyida xizmatlar eksportining o‘sishi sur’ati 61,5 foizni tashkil etgan bo‘lsa, mart oyida xizmatlar eksportida oylik o‘sish 5,3 foizgacha sekinlashgan (bunday keskin sekinlashning sabablari hozircha noma’lum).
Oltin va mineral yoqilg‘ilar eksporti ayirib tashlangandagi tovarlar eksporti esa mart oyida 3,5 foizga o‘sib oldingi oylardagi tendensiyaga muvofiq shakllangan.
Asosiy savdo hamkorlarimizdan Rossiya hamda Xitoyga oylik eksport keskin o‘sgan. Xususan, mart oyida Rossiyaga oylik eksport 48 foizga, Xitoyga esa 47 foizga oshgan. Bu holat 2024 yildagi nisbatan past baza effekti bilan izohlanishi mumkin. Jumladan, 2024 yilning mart oyida Xitoyga eksport 47 foizga, Rossiyaga esa 20 foizga qisqargan edi. Qozog‘iston hamda Turkiyaga eksport esa mart oyida mos ravishda 6 foiz hamda 17 foizga qisqargan.
Qo‘shnilarimizdan Tojikiston (45 foiz) hamda Afg‘onistonga (18 foiz) eksport sog‘lom sur’atlarda o‘sishda davom etmoqda. Shuningdek, BAA ga eksportning keskin o‘sish sur’ati qayd etilmoqda. Xususan, joriy yilning birinchi uch oyida BAA ga eksport 3,3 barobarga oshgan.
@Mirkonomika
21.04.202511:57
Birinchi chorakda iqtisodiy o‘sish tezlashgan
Birinchi chorakda iqtisodiy o‘sish 6,8 foizni tashkil etib, 2024 yilning birinchi choragiga nisbatan 0,4 foiz bandga tezlashgan. Bunda, oldingi yilga nisbatan o‘sish tezlashgan tarmoqlar qurilish ( o‘sish 6,8 foizdan, 10,8 foizgacha tezlashgan), chakana savdo (9,3 foizdan 9,5 foizgacha), transport hamda qishloq xo‘jaligi bo‘lsa, bozor xizmatlarida o‘sish 14,2 foizdan 12,6 foizgacha sekinlashgan. Sanoatda esa o‘sish 2024 yilning birinchi choragidagi kabi 6,5 foiz shakllangan.
Shuningdek, tashqi savdo aylanmasining o‘sish sur’ati 2024 yilning birinchi choragidagi 7 foizdan 8,6 foizgacha tezlashgan. Bu holat eksportda o‘sishning 12,3 foizdan 24,4 foizgacha (asosan oltin eksporti hisobiga) tezlashganligi qatorida importning 2,3 foizga qisqarganligi bilan izohlanadi (2024 yilning birinchi choragida 3,6 foizga o‘sgan edi).
Birinchi chorakda iqtisodiy o‘sish 6,8 foizni tashkil etib, 2024 yilning birinchi choragiga nisbatan 0,4 foiz bandga tezlashgan. Bunda, oldingi yilga nisbatan o‘sish tezlashgan tarmoqlar qurilish ( o‘sish 6,8 foizdan, 10,8 foizgacha tezlashgan), chakana savdo (9,3 foizdan 9,5 foizgacha), transport hamda qishloq xo‘jaligi bo‘lsa, bozor xizmatlarida o‘sish 14,2 foizdan 12,6 foizgacha sekinlashgan. Sanoatda esa o‘sish 2024 yilning birinchi choragidagi kabi 6,5 foiz shakllangan.
Shuningdek, tashqi savdo aylanmasining o‘sish sur’ati 2024 yilning birinchi choragidagi 7 foizdan 8,6 foizgacha tezlashgan. Bu holat eksportda o‘sishning 12,3 foizdan 24,4 foizgacha (asosan oltin eksporti hisobiga) tezlashganligi qatorida importning 2,3 foizga qisqarganligi bilan izohlanadi (2024 yilning birinchi choragida 3,6 foizga o‘sgan edi).
18.04.202507:27
The Economist nashrining muqovasi:
“Amerika aktivlari o‘n yilliklar davomida global moliya tizimining tayanchiga aylangan. Dollar xalqaro savdoda ustunlik qiladi; G‘aznachilik obligatsiyalari ishonchli aktivlar sifatida ko‘riladi; Federal zaxira tizimi, Moliya vazirligi va sudlar esa investorlarni, ayniqsa xorijliklarni, o‘z mablag‘lari Amerikada nafaqat yaxshi qarshi olinishi, balki xavfsizligi kafolatlanganiga ishontirib kelgan.
Hozir esa garchi G‘aznachilik obligatsiyalari daromadliligi oshayotgan bo‘lsa ham dollar qadrsizlanmoqda. Bu esa investorlar Amerikaga bo‘lgan ishonchlari o‘rinlimi yoki yo‘qligidan shubhalana boshlaganidan darak.
Bunday vaziyat odatda AQshdek moliyaviy boshpana mamlakatdan ko‘ra rivojlanayotgan bozorlar uchun xos.”
“Amerika aktivlari o‘n yilliklar davomida global moliya tizimining tayanchiga aylangan. Dollar xalqaro savdoda ustunlik qiladi; G‘aznachilik obligatsiyalari ishonchli aktivlar sifatida ko‘riladi; Federal zaxira tizimi, Moliya vazirligi va sudlar esa investorlarni, ayniqsa xorijliklarni, o‘z mablag‘lari Amerikada nafaqat yaxshi qarshi olinishi, balki xavfsizligi kafolatlanganiga ishontirib kelgan.
Hozir esa garchi G‘aznachilik obligatsiyalari daromadliligi oshayotgan bo‘lsa ham dollar qadrsizlanmoqda. Bu esa investorlar Amerikaga bo‘lgan ishonchlari o‘rinlimi yoki yo‘qligidan shubhalana boshlaganidan darak.
Bunday vaziyat odatda AQshdek moliyaviy boshpana mamlakatdan ko‘ra rivojlanayotgan bozorlar uchun xos.”
25.04.202507:26
Rossiya-Ukraina urushi bo'yicha AQShning hozirgi pozitsiyasi:
(c) The economist
(c) The economist
24.04.202506:30
Asosiy stavkaning o‘zgarishsiz qoldirilishi valyuta kursi barqarorligi hamda energiya ta’minotidagi yaxshilanishlar fonida inflyatsion kutilmalar pasaygan bo‘lishiga qaramasdan joriy inflyatsiyadan yuqori darajada saqlanib qolayotganligi,
shuningdek, umumiy (10,3 foiz) hamda bazaviy inflyatsiyaning (8,1 foiz) o‘suvchi trendni namoyon qilayotganligi,
bundan tashqari, narxlarga taklif omillari bilan bir qatorda talab omillari ham oshiruvchi ta’sir ko‘rsatayotganligi bilan izohlangan.
Shuningdek may oyidan oshiriladigan energiya tariflari ikkinchi chorakdan keyin inflyatsiyaga pasaytiruvchi ta’sirga ega bo‘lishiga e’tibor qaratilgan.
shuningdek, umumiy (10,3 foiz) hamda bazaviy inflyatsiyaning (8,1 foiz) o‘suvchi trendni namoyon qilayotganligi,
bundan tashqari, narxlarga taklif omillari bilan bir qatorda talab omillari ham oshiruvchi ta’sir ko‘rsatayotganligi bilan izohlangan.
Shuningdek may oyidan oshiriladigan energiya tariflari ikkinchi chorakdan keyin inflyatsiyaga pasaytiruvchi ta’sirga ega bo‘lishiga e’tibor qaratilgan.
22.04.202509:40
AQShda so‘nggi uch oyda inflyatsiya va ishsizlik bo‘yicha prognozlar keskin yomonlashgan.
Yanvar oyi bilan taqqoslaganda inflyatsiya bo‘yicha prognozlar keskin yomonlashgan. Ba’zi prognozlar yil so‘ngida inflyatsiya 6 foizdan yuqori shakllanishini ko‘rsatmoqda. Shuningdek, inflyatsiya bilan bir vaqtda ishsizlik bo‘yicha prognozlar ham yomonlashgan. Ya’ni prognozlar iqtisodiyot stagflyatsiya tomon ketayotganligiga ishora qilmoqda.
Prezident Tramp yuzaga keltirgan noaniqlik va iqtisodiy o‘sishni orqaga tortuvchi qarorlar o‘zining salbiy oqibatlarini ko‘rsatmasdan qolmayapti. Xususan, noaniqliklar fond bozorlarida turli tebranishlar, AQShning global miqyosda hamkor sifatidagi obro‘yi pasayishi, dollarning mavqeyi pasayishi hamda real iqtisodiyot Tramp qarorlaridan jabr ko‘rmoqda.
Albatta, katta ehtimol bilan Prezident o‘z qarorlari oqibatlarida boshqalarni ayblashda davom etadi. Xususan, so‘nggi kunlarda bo‘layotgani kabi iqtisodiy pasayishda Markaziy bankni asosiy aybdor sifatida ko‘rsatadi.
Yanvar oyi bilan taqqoslaganda inflyatsiya bo‘yicha prognozlar keskin yomonlashgan. Ba’zi prognozlar yil so‘ngida inflyatsiya 6 foizdan yuqori shakllanishini ko‘rsatmoqda. Shuningdek, inflyatsiya bilan bir vaqtda ishsizlik bo‘yicha prognozlar ham yomonlashgan. Ya’ni prognozlar iqtisodiyot stagflyatsiya tomon ketayotganligiga ishora qilmoqda.
Prezident Tramp yuzaga keltirgan noaniqlik va iqtisodiy o‘sishni orqaga tortuvchi qarorlar o‘zining salbiy oqibatlarini ko‘rsatmasdan qolmayapti. Xususan, noaniqliklar fond bozorlarida turli tebranishlar, AQShning global miqyosda hamkor sifatidagi obro‘yi pasayishi, dollarning mavqeyi pasayishi hamda real iqtisodiyot Tramp qarorlaridan jabr ko‘rmoqda.
Albatta, katta ehtimol bilan Prezident o‘z qarorlari oqibatlarida boshqalarni ayblashda davom etadi. Xususan, so‘nggi kunlarda bo‘layotgani kabi iqtisodiy pasayishda Markaziy bankni asosiy aybdor sifatida ko‘rsatadi.
21.04.202506:43
Yevropa "moliyaviy boshpanaga" aylanmoqdami?
AQShda qimmatli qog‘ozlarining daromadliligi oshayotganligiga qaramasdan dollar kuchsizlanishda davom etmoqda (odatda teskarisi yuz berar edi). Yevropada esa teskari holat, Germaniya qimmatli qog‘ozlari daromadliligi pasayayotgan bo‘lishiga qaramasdan yevro dollarga nisbatan mustahkamlanishda davom etmoqda.
Xususan, aprel oyida yevro dollarga nisbatan taxminan 5 foizga mustahkamlandi. Shuningdek AQShning ikki yillik qimmatli qog‘ozlari daromadliligi Germaniyanikidan taxminan 2 foiz bandga yuqori shakllanmoqda (mart oyi boshida bu farq taxminan 1,7 foiz band edi). Ya’ni AQShdagi nisbatan yuqori foiz stavkalari ham AQShga kapital oqimini oshirish uchun yetarli bo‘lmayapti.
Ya’ni investorlar AQShdagi hozirgi noaniqliklar fonida Yevropa mamlakatlarini (Xususan Germaniyani) "moliyaviy boshpana" sifatida ko‘rishni boshlayotgandek.
AQShda qimmatli qog‘ozlarining daromadliligi oshayotganligiga qaramasdan dollar kuchsizlanishda davom etmoqda (odatda teskarisi yuz berar edi). Yevropada esa teskari holat, Germaniya qimmatli qog‘ozlari daromadliligi pasayayotgan bo‘lishiga qaramasdan yevro dollarga nisbatan mustahkamlanishda davom etmoqda.
Xususan, aprel oyida yevro dollarga nisbatan taxminan 5 foizga mustahkamlandi. Shuningdek AQShning ikki yillik qimmatli qog‘ozlari daromadliligi Germaniyanikidan taxminan 2 foiz bandga yuqori shakllanmoqda (mart oyi boshida bu farq taxminan 1,7 foiz band edi). Ya’ni AQShdagi nisbatan yuqori foiz stavkalari ham AQShga kapital oqimini oshirish uchun yetarli bo‘lmayapti.
Ya’ni investorlar AQShdagi hozirgi noaniqliklar fonida Yevropa mamlakatlarini (Xususan Germaniyani) "moliyaviy boshpana" sifatida ko‘rishni boshlayotgandek.
17.04.202513:02
2024 yilda o‘sish qaysi omil hisobiga shakllangan?
2024 yilda YAIM real ko‘rsatkichlarda 6,5 foizga o‘sib, o‘sish sur’ati 2023 yildagi 6,3 foizga nisbatan 0,2 foiz bandga tezlashgan.
2024 yilda real ko‘rsatkichlarda investitsiyalar 27,6 foizga o‘sgan bo‘lsa, shaxsiy iste’mol xarajatlari 7,5 foizga, davlat xarajatlari (faqat iste’mol) 1,1 foizga o‘sgan.
Shuningdek, import real ko‘rsatkichlarda 1,5 foizga, eksport esa 5,9 foizga qisqargan. Nominal ko‘rsatkichlarda import 39 mlrd dollarni tashkil etib, 0,8 foizga o‘sgan bo‘lsa, eksport 27 mlrd dollarni tashkil etib, 8,4 foizga o‘sgan edi.
Importning qisqarishi 2023 yildagi asosan bir martalik tovarlar hisobiga yuzaga kelgan yuqori baza bilan izohlansa. Eksportning qisqarishi oltin eksportining 2023 yildagi 8,2 mlrd dollardan 7,5 mlrd dollargacha qisqarganligi hamda ba’zi savdo hamkorlarimizga (Xitoy, Turkiya, Qirg‘iziston, Tojikiston, Eron, BAA) eksportning qisqarayotganligi bilan izohlanadi.
Investitsiyalarning yuqori sur’atlarda o‘sishi 2023 yilda ham iqtisodiy o‘sishni ta’minlashda asosiy rol o‘ynagan. Xususan, 2023 yilda investitsiyalarning real o‘sishi 23,4 foizni tashkil etgan. So‘ngi 5 yilda 2020 hamda 2022 yillarda kapital qo‘yilmalar real ko‘rsatkichlarda pasaygan. Xususan, 2020 yilda pandemiya natijasida kapital qo‘yilmalar 5 foizga, 2022 yilda mintaqaviy noaniqliklar natijasida 0,3 foizga qisqargan.
Investitsiyalarning YAIM o‘sishiga ta’siri 10,2 foiz bandni tashkil etsa, xususiy iste’molning ta’siri 5 foiz bandni, davlat xarajatlariniki esa 0,16 foiz bandni tashkil etgan.
@Mirkonomika
2024 yilda YAIM real ko‘rsatkichlarda 6,5 foizga o‘sib, o‘sish sur’ati 2023 yildagi 6,3 foizga nisbatan 0,2 foiz bandga tezlashgan.
2024 yilda real ko‘rsatkichlarda investitsiyalar 27,6 foizga o‘sgan bo‘lsa, shaxsiy iste’mol xarajatlari 7,5 foizga, davlat xarajatlari (faqat iste’mol) 1,1 foizga o‘sgan.
Shuningdek, import real ko‘rsatkichlarda 1,5 foizga, eksport esa 5,9 foizga qisqargan. Nominal ko‘rsatkichlarda import 39 mlrd dollarni tashkil etib, 0,8 foizga o‘sgan bo‘lsa, eksport 27 mlrd dollarni tashkil etib, 8,4 foizga o‘sgan edi.
Importning qisqarishi 2023 yildagi asosan bir martalik tovarlar hisobiga yuzaga kelgan yuqori baza bilan izohlansa. Eksportning qisqarishi oltin eksportining 2023 yildagi 8,2 mlrd dollardan 7,5 mlrd dollargacha qisqarganligi hamda ba’zi savdo hamkorlarimizga (Xitoy, Turkiya, Qirg‘iziston, Tojikiston, Eron, BAA) eksportning qisqarayotganligi bilan izohlanadi.
Investitsiyalarning yuqori sur’atlarda o‘sishi 2023 yilda ham iqtisodiy o‘sishni ta’minlashda asosiy rol o‘ynagan. Xususan, 2023 yilda investitsiyalarning real o‘sishi 23,4 foizni tashkil etgan. So‘ngi 5 yilda 2020 hamda 2022 yillarda kapital qo‘yilmalar real ko‘rsatkichlarda pasaygan. Xususan, 2020 yilda pandemiya natijasida kapital qo‘yilmalar 5 foizga, 2022 yilda mintaqaviy noaniqliklar natijasida 0,3 foizga qisqargan.
Investitsiyalarning YAIM o‘sishiga ta’siri 10,2 foiz bandni tashkil etsa, xususiy iste’molning ta’siri 5 foiz bandni, davlat xarajatlariniki esa 0,16 foiz bandni tashkil etgan.
@Mirkonomika
25.04.202507:24
The economist nashrining bu hafta uchun muqovasi.
“Amerika 100 kun oldingi holatiga endi qaytmaydi”
“Amerika 100 kun oldingi holatiga endi qaytmaydi”
24.04.202506:13
Markaziy bank Asosiy stavkani yillik 14 foiz darajada o'zgarishsiz qoldirish bo'yicha qaror qabul qildi.
22.04.202518:19
Xalqaro Valyuta Jamg‘armasi (XVJ) iqtisodiy o‘sish bo‘yicha prognozlarini sezilarli pasaytirdi
XVJning yangi prognozlariga ko‘ra, joriy yilda dunyo iqtisodiyoti 2,8 foizga o‘sadi. Joriy prognozlar yanvar oyidagi prognozlarga nisbatan 0,5 foiz bandga yomonlashgan. Iqtisodiy o‘sish bo'yicha prognozlarning pasayishi savdo urushining to‘g‘ridan-to‘g‘ri va ikkilamchi ta’sirlari, yuqori noaniqliklar kabi omillar bilan izohlangan.
Shuningdek, yirik iqtisodiyotlarning deyarli barchasida iqtisodiy o‘sish bo‘yicha prognozlar keskin yomonlashgan. Eng katta manfiy farqlar esa AQShga iqtisodiy jihatdan ko‘proq bog‘langan davlatlarda yuz bergan. Xususan, yanvardagi prognozlarga nisbatan iqtisodiy o‘sish Meksikada 1,7 foiz bandga, AQShda 0,9 foiz bandga, Kanada va Xitoyda 0,6 foiz bandga, Yaponiya va Buyuk Britaniyada 0,5 foiz bandga hamda Germaniyada 0,3 foiz bandga pastroq bo‘lishi prognoz qilinmoqda.
Rossiya iqtisodiyoti bo‘yicha prognozlar esa yanvardagiga nisbatan 0,1 foiz bandga yaxshilanib joriy yilda 1,5 foizni tashkil etishi kutilmoqda.
Mamlakatimiz iqtisodiyoti esa Joriy yilda 5,9 foizga o‘sishi prognoz qilingan hamda bu prognozlar 2024 yil oktyabr oyidagi prognozlarga nisbatan 0,2 foiz bandga yuqori. O‘sish bo‘yicha prognozlarning yaxshilanishini asosiy eksport tovarimiz (oltin) narxining o‘sayotganligi hamda pul o‘tkazmalarida yetakchi davlat hisoblangan Rossiyada iqtisodiy o‘sish hamda valyuta kursi bo‘yicha prognozlarning nisbatan ijobiy shakllanayotganligi bilan izohlash mumkin.
@Mirkonomika
XVJning yangi prognozlariga ko‘ra, joriy yilda dunyo iqtisodiyoti 2,8 foizga o‘sadi. Joriy prognozlar yanvar oyidagi prognozlarga nisbatan 0,5 foiz bandga yomonlashgan. Iqtisodiy o‘sish bo'yicha prognozlarning pasayishi savdo urushining to‘g‘ridan-to‘g‘ri va ikkilamchi ta’sirlari, yuqori noaniqliklar kabi omillar bilan izohlangan.
Shuningdek, yirik iqtisodiyotlarning deyarli barchasida iqtisodiy o‘sish bo‘yicha prognozlar keskin yomonlashgan. Eng katta manfiy farqlar esa AQShga iqtisodiy jihatdan ko‘proq bog‘langan davlatlarda yuz bergan. Xususan, yanvardagi prognozlarga nisbatan iqtisodiy o‘sish Meksikada 1,7 foiz bandga, AQShda 0,9 foiz bandga, Kanada va Xitoyda 0,6 foiz bandga, Yaponiya va Buyuk Britaniyada 0,5 foiz bandga hamda Germaniyada 0,3 foiz bandga pastroq bo‘lishi prognoz qilinmoqda.
Rossiya iqtisodiyoti bo‘yicha prognozlar esa yanvardagiga nisbatan 0,1 foiz bandga yaxshilanib joriy yilda 1,5 foizni tashkil etishi kutilmoqda.
Mamlakatimiz iqtisodiyoti esa Joriy yilda 5,9 foizga o‘sishi prognoz qilingan hamda bu prognozlar 2024 yil oktyabr oyidagi prognozlarga nisbatan 0,2 foiz bandga yuqori. O‘sish bo‘yicha prognozlarning yaxshilanishini asosiy eksport tovarimiz (oltin) narxining o‘sayotganligi hamda pul o‘tkazmalarida yetakchi davlat hisoblangan Rossiyada iqtisodiy o‘sish hamda valyuta kursi bo‘yicha prognozlarning nisbatan ijobiy shakllanayotganligi bilan izohlash mumkin.
@Mirkonomika
22.04.202505:41
Xitoydan arzon import mintaqadagi davlatlarni xavotirga solishni boshladi
AQSh-Xitoy savdo urushi natijasida AQSh tomonidan kamaygan talab Xitoy tovarlari narxlarini arzonlashtirishi bu esa mintaqadagi boshqa davlatlardagi import bilan raqobat qiluvchi sektorlarda qo‘shimcha raqobatni yuzaga keltirishi mumkinligi haqida oldin ham yozgandim.
Mamlakatlar Xitoydan keladigan arzon importdan xavotir olib (yoki AQShga yaqinroq bo‘lish maqsadida) import tovarlarga qo‘shimcha boj o‘rnatishni boshlab yuborishdi. Xususan, kecha Hindiston po'lat importiga vaqtincha (200 kun) 12 foizlik boj joriy qildi. Bu holat ichki temir ishlab chiqaruvchilarni Xitoydan keladigan arzon importdan himoya qilish maqsadida o‘rnatilgan.
Bu holatni vaqtinchalik (agar vaqtinchalik bo‘lsa) shok davrida ichki ishlab chiqaruvchilar bozordan chiqib ketishining oldini olish deb qarash mumkin bo‘lsa-da, temirdan xomashyo sifatida foydalanadigan sektorlarni arzon xomashyodan mahrum qilish ham hisoblanadi.
Ammo boshqa tomondan, Hindiston tomonidan o‘rnatilgan 12 foizlik boj ichki ishlab chiqaruvchilarni himoya qilish uchun yetarli bo‘ladimi yo‘qmi oldindan aytish qiyin chunki, Xitoy hukumati yuanni maqsadli “qadrsizlantirish” orqali o‘rnatilgan bojlarni aylanib o‘tishi mumkin.
Yaqin kelajakda Xitoydagi ortiqcha taklif butun dunyo, xususan mamlakatimizda ham turli o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi mumkin. Bu esa qaror qabul qiluvchilar uchun qiyin tanlovlarni yuzaga keltirishi shubhasiz.
AQSh-Xitoy savdo urushi natijasida AQSh tomonidan kamaygan talab Xitoy tovarlari narxlarini arzonlashtirishi bu esa mintaqadagi boshqa davlatlardagi import bilan raqobat qiluvchi sektorlarda qo‘shimcha raqobatni yuzaga keltirishi mumkinligi haqida oldin ham yozgandim.
Mamlakatlar Xitoydan keladigan arzon importdan xavotir olib (yoki AQShga yaqinroq bo‘lish maqsadida) import tovarlarga qo‘shimcha boj o‘rnatishni boshlab yuborishdi. Xususan, kecha Hindiston po'lat importiga vaqtincha (200 kun) 12 foizlik boj joriy qildi. Bu holat ichki temir ishlab chiqaruvchilarni Xitoydan keladigan arzon importdan himoya qilish maqsadida o‘rnatilgan.
Bu holatni vaqtinchalik (agar vaqtinchalik bo‘lsa) shok davrida ichki ishlab chiqaruvchilar bozordan chiqib ketishining oldini olish deb qarash mumkin bo‘lsa-da, temirdan xomashyo sifatida foydalanadigan sektorlarni arzon xomashyodan mahrum qilish ham hisoblanadi.
Ammo boshqa tomondan, Hindiston tomonidan o‘rnatilgan 12 foizlik boj ichki ishlab chiqaruvchilarni himoya qilish uchun yetarli bo‘ladimi yo‘qmi oldindan aytish qiyin chunki, Xitoy hukumati yuanni maqsadli “qadrsizlantirish” orqali o‘rnatilgan bojlarni aylanib o‘tishi mumkin.
Yaqin kelajakda Xitoydagi ortiqcha taklif butun dunyo, xususan mamlakatimizda ham turli o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi mumkin. Bu esa qaror qabul qiluvchilar uchun qiyin tanlovlarni yuzaga keltirishi shubhasiz.
18.04.202516:49
So’nggi kunlarda Aktual memlar:
Chorshanba kuni Federal rezerv raisi foiz stavkalarini o‘zgartirishdan oldin iqtisodiyotning yo‘nalishi bo‘yicha qo‘shimcha ma’lumotlarni kutilishi haqida xabar berdi.
Payshanba kuni Tramp Jerom Pauellning harakatlaridan mamnun emasligi hamda xohlasa uni ishdan bo‘shatishi mumkinligini aytdi.
Xususan, Tramp: “Men uning harakatlaridan mamnun emasman. Agar men uni lavozimidan bo‘shatmoqchi bo‘lsam, u juda tez ketadi, ishonavering. Federal rezerv stavkalarni pasaytirishi orqali amerikaliklar oldidagi burchini ado etishi kerak”
Chorshanba kuni Federal rezerv raisi foiz stavkalarini o‘zgartirishdan oldin iqtisodiyotning yo‘nalishi bo‘yicha qo‘shimcha ma’lumotlarni kutilishi haqida xabar berdi.
Payshanba kuni Tramp Jerom Pauellning harakatlaridan mamnun emasligi hamda xohlasa uni ishdan bo‘shatishi mumkinligini aytdi.
Xususan, Tramp: “Men uning harakatlaridan mamnun emasman. Agar men uni lavozimidan bo‘shatmoqchi bo‘lsam, u juda tez ketadi, ishonavering. Federal rezerv stavkalarni pasaytirishi orqali amerikaliklar oldidagi burchini ado etishi kerak”
转发自:
bakiroo
16.04.202514:08
Инфляция кузатувларида ОАВ иштирок этмоқда
Миллий статистика қўмитасининг март ойидаги инфляция даражасини ҳисоблаш бўйича бозорлар, супермаркетлар ва бошқа катта-кичик савдо тармоқларида нарх кузатувларида бир неча ОАВлар иштирок этган.
11 апрель куни “Эски жўва” деҳқон бозори ҳамда Шайхонтоҳур туманидаги савдо ва хизмат кўрсатиш объектларидаги кузатувларда Кун мухбирлари қатнашган.
18 март куни Миробод бозоридаги ўрганишларда эса Газета вакиллари статистика ходимлари ўтказган жараёнларни кузатган.
Инфляция кузатувларида ОАВлар иштироки нафақат жараённи ёритиш учун, шаффофлик ва ишончни таъминлашда ҳам муҳим аҳамиятга эга. Балки шу тажриба баҳона инфляцияни ойда 10 кун эмас, ҳар ҳафталик кесимда кузатишга ўтилар.
Миллий статистика қўмитасининг март ойидаги инфляция даражасини ҳисоблаш бўйича бозорлар, супермаркетлар ва бошқа катта-кичик савдо тармоқларида нарх кузатувларида бир неча ОАВлар иштирок этган.
11 апрель куни “Эски жўва” деҳқон бозори ҳамда Шайхонтоҳур туманидаги савдо ва хизмат кўрсатиш объектларидаги кузатувларда Кун мухбирлари қатнашган.
18 март куни Миробод бозоридаги ўрганишларда эса Газета вакиллари статистика ходимлари ўтказган жараёнларни кузатган.
Инфляция кузатувларида ОАВлар иштироки нафақат жараённи ёритиш учун, шаффофлик ва ишончни таъминлашда ҳам муҳим аҳамиятга эга. Балки шу тажриба баҳона инфляцияни ойда 10 кун эмас, ҳар ҳафталик кесимда кузатишга ўтилар.
24.04.202506:08
AQSh iqtisodiyoti Pandemiyadan keyingi davrda eng muvaffaqiyatli iqtisodiyotlardan biri bo‘lgan
XVJga ko‘ra, AQSh pandemiyadan keyingi davrda o‘z guruhidagi iqtisodiyotlardan farqli ravishda pandemiyadan oldingi trendidan oshgan yagona iqtisodiyot bo‘lishi kutilmoqda. Boshqa iqtisodiyotlar esa pandemiyadan oldingi trendiga yetgani yo‘q.
Xususan, 2020 yilda AQSh iqtisodiyoti pandemiyadan oldingi trendiga nisbatan 4,1 foiz bandga, Xitoy iqtisodiyoti 3,5 foiz bandga, Yevro hudud 7,2 foiz bandga, boshqa rivojlangan davlatlar iqtisodiyoti esa 5,5 foiz bandga pasaygan.
2025 yilga kelib esa AQSh iqtisodiyoti pandemiyadan oldingi trendga nisbatan 3,6 foiz bandga yuqorilashi kutilmoqda. Boshqa iqtisodiyotlar esa 2025 yilda ham pandemiyadan oldingi trendiga yetolmaydi. Jumladan, Xitoy iqtisodiyoti pandemiyadan oldingi trendiga nisbatan 5,3 foiz bandga, Yevro hudud 2,5 foiz bandga, boshqa rivojlangan davlatlar iqtisodiyoti esa 1,1 foiz bandga pastroq shakllanishi prognoz qilinmoqda. Xitoyda farqning 2020 yilga nisbatan kengayishi ichki talabning pastligi natijasida o‘rtacha iqtisodiy o‘sishning pasayib borayotganligi bilan izohlanadi.
Lekin uch oy ichida Tramp bilan shunday sog‘lom iqtisodiyotda stagflyatsiya xavotirlari paydo bo‘lishga ulgurdi.
@Mirkonomika
XVJga ko‘ra, AQSh pandemiyadan keyingi davrda o‘z guruhidagi iqtisodiyotlardan farqli ravishda pandemiyadan oldingi trendidan oshgan yagona iqtisodiyot bo‘lishi kutilmoqda. Boshqa iqtisodiyotlar esa pandemiyadan oldingi trendiga yetgani yo‘q.
Xususan, 2020 yilda AQSh iqtisodiyoti pandemiyadan oldingi trendiga nisbatan 4,1 foiz bandga, Xitoy iqtisodiyoti 3,5 foiz bandga, Yevro hudud 7,2 foiz bandga, boshqa rivojlangan davlatlar iqtisodiyoti esa 5,5 foiz bandga pasaygan.
2025 yilga kelib esa AQSh iqtisodiyoti pandemiyadan oldingi trendga nisbatan 3,6 foiz bandga yuqorilashi kutilmoqda. Boshqa iqtisodiyotlar esa 2025 yilda ham pandemiyadan oldingi trendiga yetolmaydi. Jumladan, Xitoy iqtisodiyoti pandemiyadan oldingi trendiga nisbatan 5,3 foiz bandga, Yevro hudud 2,5 foiz bandga, boshqa rivojlangan davlatlar iqtisodiyoti esa 1,1 foiz bandga pastroq shakllanishi prognoz qilinmoqda. Xitoyda farqning 2020 yilga nisbatan kengayishi ichki talabning pastligi natijasida o‘rtacha iqtisodiy o‘sishning pasayib borayotganligi bilan izohlanadi.
Lekin uch oy ichida Tramp bilan shunday sog‘lom iqtisodiyotda stagflyatsiya xavotirlari paydo bo‘lishga ulgurdi.
@Mirkonomika
22.04.202514:03
Yuqori oltin eksporti fonida eksport o‘sishda davom etayotgan bir sharoitda import qisqarishdan to‘xtagani yo‘q
Joriy yilning yanvar-mart oylarida import hajmi 9,2 mlrd dollarni tashkil etib, 2024 yilning mos davriga nisbatan 2,3 foizga qisqargan (mart oyining o‘zida 5,9 foizga). Importning qisqarishi hamda eksportning yuqori o‘sishi fonida tashqi savdo defitsiti 2,9 mlrd dollardan 1,1 mlrd dollargacha qisqargan.
Asosiy savdo hamkorlarimizdan Xitoydan import ketma-ket ikkinchi oy o‘sayotgan bo‘lsa Rossiyadan import chuqur qisqarishga uchramoqda. Xususan, mart oyida Xitoydan oylik import 1,5 foizga o‘sgan (fevralda 5,7 foiz). Umuman olganda, Xitoydan import fevral oyigacha bo‘lgan davrda 7 oy davomida qisqarayotgan edi. Savdo urushining boshlanishi esa Xitoydan importning yana tiklanishiga sabab bo‘lishi mumkinligi haqida yozgan edim. Lekin hozircha Xitoydan importning tiklanishni boshlaganligi savdo urushining natijasi ekanligi haqida aniq xulosaga kelish qiyin (keyingi oylarda aniqroq ko'rinsa kerak).
Rossiyadan import mart oyida 22,8 foizga qisqargan (fevralda 27,6 foiz). Rossiyadan importning qisqarishini 2024 yilning mos oylaridagi yuqori baza bilan izohlash mumkin. Xususan, 2024 yil fevral oyida Rossiyadan import 42 foizga, mart oyida esa 23 foizga o‘sgan edi.
Tovarlar kesimida yanvar-mart oylarida gaz importi 89,3 foizga, avtomobillar importi esa 30,7 foizga qisqarib importning qisqarishida muhim rol o‘ynagan.
Joriy yilning yanvar-mart oylarida import hajmi 9,2 mlrd dollarni tashkil etib, 2024 yilning mos davriga nisbatan 2,3 foizga qisqargan (mart oyining o‘zida 5,9 foizga). Importning qisqarishi hamda eksportning yuqori o‘sishi fonida tashqi savdo defitsiti 2,9 mlrd dollardan 1,1 mlrd dollargacha qisqargan.
Asosiy savdo hamkorlarimizdan Xitoydan import ketma-ket ikkinchi oy o‘sayotgan bo‘lsa Rossiyadan import chuqur qisqarishga uchramoqda. Xususan, mart oyida Xitoydan oylik import 1,5 foizga o‘sgan (fevralda 5,7 foiz). Umuman olganda, Xitoydan import fevral oyigacha bo‘lgan davrda 7 oy davomida qisqarayotgan edi. Savdo urushining boshlanishi esa Xitoydan importning yana tiklanishiga sabab bo‘lishi mumkinligi haqida yozgan edim. Lekin hozircha Xitoydan importning tiklanishni boshlaganligi savdo urushining natijasi ekanligi haqida aniq xulosaga kelish qiyin (keyingi oylarda aniqroq ko'rinsa kerak).
Rossiyadan import mart oyida 22,8 foizga qisqargan (fevralda 27,6 foiz). Rossiyadan importning qisqarishini 2024 yilning mos oylaridagi yuqori baza bilan izohlash mumkin. Xususan, 2024 yil fevral oyida Rossiyadan import 42 foizga, mart oyida esa 23 foizga o‘sgan edi.
Tovarlar kesimida yanvar-mart oylarida gaz importi 89,3 foizga, avtomobillar importi esa 30,7 foizga qisqarib importning qisqarishida muhim rol o‘ynagan.
21.04.202518:50
Tramp Federal rezerv (Markaziy bank) raisiga “hujum” qilishda davom etmoqda.
Tramp ijtimoiy tarmoqlarda “Energiya xarajatlari ancha pasaygan, oziq-ovqat narxlari sezilarli darajada arzonlashgan, va boshqa ko‘plab “narsalar”ning narxlari pasayish tendensiyasida, natijada deyarli inflyatsiya kuzatilayotgani yo‘q. Agar janob "Juda kech" foiz stavkalarini HOZIR pasaytirmasa, iqtisodiyot sekinlashishi mumkin. Pauell doim vaziyatga “juda kech reaksiya qiladi", degan fikrni bildirib Markaziy bank raisini “loser” deb atagan.
Trampning Markaziy bankka foiz stavkalarini pasaytirishi borasidagi bosimlari, bojlar natijasida bozorlarda yuzaga kelgan pasayishning o‘rnini yopib ketadi degan maqsadda qilinayotgan bo‘lishi mumkin. Lekin bozorlar Trampning Markaziy bankka bosimiga javoban aksincha pasaymoqda. Xususan, dushanba tongida Dow jones 2,8 foizga hamda S&P 500 2,9 foizga pasaygan.
Tramp ijtimoiy tarmoqlarda “Energiya xarajatlari ancha pasaygan, oziq-ovqat narxlari sezilarli darajada arzonlashgan, va boshqa ko‘plab “narsalar”ning narxlari pasayish tendensiyasida, natijada deyarli inflyatsiya kuzatilayotgani yo‘q. Agar janob "Juda kech" foiz stavkalarini HOZIR pasaytirmasa, iqtisodiyot sekinlashishi mumkin. Pauell doim vaziyatga “juda kech reaksiya qiladi", degan fikrni bildirib Markaziy bank raisini “loser” deb atagan.
Trampning Markaziy bankka foiz stavkalarini pasaytirishi borasidagi bosimlari, bojlar natijasida bozorlarda yuzaga kelgan pasayishning o‘rnini yopib ketadi degan maqsadda qilinayotgan bo‘lishi mumkin. Lekin bozorlar Trampning Markaziy bankka bosimiga javoban aksincha pasaymoqda. Xususan, dushanba tongida Dow jones 2,8 foizga hamda S&P 500 2,9 foizga pasaygan.
18.04.202511:29
Yirik iqtisodiyotlar import to’siqlarini tinimsiz oshirayotgan sharoitda tashqi savdomizni erkinlashtirishga harakat qilayotganimiz judayam yaxshi qadam. Ochig’i global tendensiyalar fonida buning teskarisini kutayotgandim.
16.04.202512:59
Urush davrida Qirg‘izistonda iqtisodiy o‘sish tarixiy yuqori ko‘rsatkichlarga yetgan
2024 yilda Qirg‘iziston iqtisodiyoti 9 foizga o‘sib, ketma-ket 3 yildan buyon 9 foizlik iqtisodiy o‘sishga erishib kelmoqda. Taqqoslash uchun, pandemiyadan keyingi tiklanish yili hisoblangan 2021 yilda iqtisodiy o‘sish 5,5 foizni tashkil etgan. Pandemiyadan oldingi 5 yilda esa o‘rtacha iqtisodiy o‘sish 4,3 foizni tashkil etgan. Xo‘sh, 2022 yildan keyingi davrda qo‘shnimizning iqtisodiyoti qanday qilib 9 foizlik judayam yuqori iqtisodiy o‘sishga erishmoqda?
Bu holat birinchi navbatda, Rossiyaga kiritilgan sanksiyalar natijasida reeksportning yuqori o‘sganligi bilan izohlanadi ( Rossiya va Qirg'iziston bitta bojxona ittifoqiga a'zo). Xususan, 2022 yilda MDHga a’zo bo‘lmagan davlatlardan import 2,4 barobarga oshgan bo‘lsa, MDH mamlakatlariga eksport 71,5 foizga o‘sgan. Boshqa davlatlardan importning o‘sishi (51,7 foiz) 2023 yilda ham davom etgan bo‘lsa-da, MDH mamlakatlariga eksport 2023 yilda 3,7 foizga qisqargan. 2024 yilda esa boshqa davlatlardan import 8,1 foizga qisqargani holatida, MDH mamlakatlariga eksport 12,7 foizga o‘sgan (o‘sish ko‘rsatkichlari somda hisoblangan dollardagi o‘sish farq qilishi mumkin).
Ikkinchidan, mobilizatsiya xavotirlarining ortishi natijasida rossiyaliklar boshqa davlatlar qatori Qirg‘izistonga ham kelishgan. Xususan, 2023 yilda Qirg‘izistonga tashrif buyurgan rossiyaliklar soni 2 barobarga oshgan. Rossiyaliklarning ko‘proq tashrif buyurishi hamda qanchadir muddat davomida mamlakatda qolishi (ba’zilari Qirg‘izistonda haligacha faoliyatini olib borayotgan bo‘lishi mumkin) o‘z navbatida yalpi talabni oshiradi. Bu esa iqtisodiy o‘sishning tezlashishiga sabab bo‘ladi.
Bundan tashqari, Qirg‘izistonga pul o‘tkazmalarida Rossiya asosiy mamlakat hisoblanadi. Masalan 2024 yilda mamlakatga jami pul o‘tkazmalarining 93,1 foizi Rossiyadan kelgan. Lekin pul o‘tkazmalari iqtisodiy o‘sishining tezlashishida katta rol o‘ynagan deb aytish qiyin. Chunki Rossiyadan pul o‘tkazmalari 2022 yilda 9,2 foiz o‘sgan, 2023 yilda 13,8 foizga qisqargan hamda 2024 yilda 10 foizga o‘sganligini kuzatish mumkin. Ya’ni Rossiyadan pul o‘tkazmalari oldingi davrdagi o‘rtacha ko‘rsatkichlardan katta farq qilmagan. Boshqa davlatlardan pul o‘tkazmalari yuqori sur’atlarda o‘sayotgan bo‘lsa-da bu davlatlarning vazni pastligi hisobiga pul o‘tkazmalari o‘sishining iqtisodiy o‘sishga ta’siri cheklangan.
Yana bir omil 2022-2023 yillardagi o‘sishda o‘zining ta’sirini o‘tkazgan bo‘lishi mumkin. Qirg‘iziston iqtisodiyoti 2020 yilda 7,1 foizga qisqargan edi. Lekin 2021 yilda tiklanish (5,5 foiz) pandemiya davridagi pasayish bilan taqqoslaganda nisbatan past shakllangan. Ya’ni pasayish davrida yig‘ilib qolgan talab 2021 yildan keyingi yillarda ham yalpi talabning yuqori shakllanishiga ta’sir o‘tkazgan bo‘lishi mumkin.
Qo‘shnimizda mustaqillikdan buyon hech qachon iqtisodiy o‘sish ketma-ket uch yil davomida hozirgi kabi yuqori bo‘lmagan. Masalan 2022 yildan oldingi davrdagi eng yuqori o‘sish 2013 yilga to‘g‘ri keladi (11 foiz) lekin undan keyingi yillarda o‘sish o‘rtacha 4 foiz atrofida shakllangan. Rossiya-Ukraina urushi esa Qirg‘izistonga kutilmaganda yuqori o‘sishga erishish imkoniyatini taqdim etdi.
@Mirkonomika
2024 yilda Qirg‘iziston iqtisodiyoti 9 foizga o‘sib, ketma-ket 3 yildan buyon 9 foizlik iqtisodiy o‘sishga erishib kelmoqda. Taqqoslash uchun, pandemiyadan keyingi tiklanish yili hisoblangan 2021 yilda iqtisodiy o‘sish 5,5 foizni tashkil etgan. Pandemiyadan oldingi 5 yilda esa o‘rtacha iqtisodiy o‘sish 4,3 foizni tashkil etgan. Xo‘sh, 2022 yildan keyingi davrda qo‘shnimizning iqtisodiyoti qanday qilib 9 foizlik judayam yuqori iqtisodiy o‘sishga erishmoqda?
Bu holat birinchi navbatda, Rossiyaga kiritilgan sanksiyalar natijasida reeksportning yuqori o‘sganligi bilan izohlanadi ( Rossiya va Qirg'iziston bitta bojxona ittifoqiga a'zo). Xususan, 2022 yilda MDHga a’zo bo‘lmagan davlatlardan import 2,4 barobarga oshgan bo‘lsa, MDH mamlakatlariga eksport 71,5 foizga o‘sgan. Boshqa davlatlardan importning o‘sishi (51,7 foiz) 2023 yilda ham davom etgan bo‘lsa-da, MDH mamlakatlariga eksport 2023 yilda 3,7 foizga qisqargan. 2024 yilda esa boshqa davlatlardan import 8,1 foizga qisqargani holatida, MDH mamlakatlariga eksport 12,7 foizga o‘sgan (o‘sish ko‘rsatkichlari somda hisoblangan dollardagi o‘sish farq qilishi mumkin).
Ikkinchidan, mobilizatsiya xavotirlarining ortishi natijasida rossiyaliklar boshqa davlatlar qatori Qirg‘izistonga ham kelishgan. Xususan, 2023 yilda Qirg‘izistonga tashrif buyurgan rossiyaliklar soni 2 barobarga oshgan. Rossiyaliklarning ko‘proq tashrif buyurishi hamda qanchadir muddat davomida mamlakatda qolishi (ba’zilari Qirg‘izistonda haligacha faoliyatini olib borayotgan bo‘lishi mumkin) o‘z navbatida yalpi talabni oshiradi. Bu esa iqtisodiy o‘sishning tezlashishiga sabab bo‘ladi.
Bundan tashqari, Qirg‘izistonga pul o‘tkazmalarida Rossiya asosiy mamlakat hisoblanadi. Masalan 2024 yilda mamlakatga jami pul o‘tkazmalarining 93,1 foizi Rossiyadan kelgan. Lekin pul o‘tkazmalari iqtisodiy o‘sishining tezlashishida katta rol o‘ynagan deb aytish qiyin. Chunki Rossiyadan pul o‘tkazmalari 2022 yilda 9,2 foiz o‘sgan, 2023 yilda 13,8 foizga qisqargan hamda 2024 yilda 10 foizga o‘sganligini kuzatish mumkin. Ya’ni Rossiyadan pul o‘tkazmalari oldingi davrdagi o‘rtacha ko‘rsatkichlardan katta farq qilmagan. Boshqa davlatlardan pul o‘tkazmalari yuqori sur’atlarda o‘sayotgan bo‘lsa-da bu davlatlarning vazni pastligi hisobiga pul o‘tkazmalari o‘sishining iqtisodiy o‘sishga ta’siri cheklangan.
Yana bir omil 2022-2023 yillardagi o‘sishda o‘zining ta’sirini o‘tkazgan bo‘lishi mumkin. Qirg‘iziston iqtisodiyoti 2020 yilda 7,1 foizga qisqargan edi. Lekin 2021 yilda tiklanish (5,5 foiz) pandemiya davridagi pasayish bilan taqqoslaganda nisbatan past shakllangan. Ya’ni pasayish davrida yig‘ilib qolgan talab 2021 yildan keyingi yillarda ham yalpi talabning yuqori shakllanishiga ta’sir o‘tkazgan bo‘lishi mumkin.
Qo‘shnimizda mustaqillikdan buyon hech qachon iqtisodiy o‘sish ketma-ket uch yil davomida hozirgi kabi yuqori bo‘lmagan. Masalan 2022 yildan oldingi davrdagi eng yuqori o‘sish 2013 yilga to‘g‘ri keladi (11 foiz) lekin undan keyingi yillarda o‘sish o‘rtacha 4 foiz atrofida shakllangan. Rossiya-Ukraina urushi esa Qirg‘izistonga kutilmaganda yuqori o‘sishga erishish imkoniyatini taqdim etdi.
@Mirkonomika
显示 1 - 24 共 69
登录以解锁更多功能。