اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚

«لَقَدْ كَانَ فِى قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُولِى الْأَلْبٰبِ»
ژباړه: د مخكينيو خلكو په دغو کیسو کښي د پوهانو لپاره عبرت دى
دلته به تاسو ته داسلام تاريخ په ليکلي بڼه وړاندي کيږي له مونږه سره پاتي سي
ده چينل لينک
https://t.me/islamic_history_2

TGlist reytingi

TuriOmmaviy

Tekshirish

Tekshirilmagan

Ishonchnoma

Shubhali

Joylashuv

TilBoshqa

Kanal yaratilgan sanaFeb 05, 2025

TGlist-ga qo'shildi

Feb 22, 2025

Men kanal egasiman

O'zgartirishlar tarixi

Telegram kanali اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚 statistikasi

Batafsil

Obunachilar

192

24 soat

31.7%Hafta

2313.3%Oy

5136.2%

Iqtiboslar indeksi

0

Eslatmalar1Kanallardagi repostlar0Kanallardagi eslatmalar1

Bitta postning o'rtacha qamrovi

0

12 soat230%24 soat00%48 soat00%

Ishtirok (ER)

0%

Repostlar0Izohlar0Reaksiyalar0

Qamrov bo'yicha ishtirok (ERR)

0%

24 soat0%Hafta0%Oy0%

Bitta reklama postining qamrovi

0

1 soat00%1 – 4 soat00%4 - 24 soat00%

Batafsil

Botimizni kanalingizga ulang va ushbu kanal auditoriyasining jinsini bilib oling.

24 soat ichidagi barcha postlar

1

Dinamika

"اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚" guruhidagi so'nggi postlar

Barcha postlar

Repost qilingan:

♥️❦غمجـــــني تراني❦♥️

09.03.202517:36

عاجل❗️ عاجل❗️ عاجل❗️
ملګر ليست کي کم ځاي پاتي نو بيړه وکړي اوخپل چينلونه مو راوليږ چي ليست يي کړو
ده ګډون لپاره لاندي ايډي ته ميسج وکړي 👇👇
@Haqyar_sab
دلته هم راسي مننه👇
https://t.me/Ghmgne_Trane313

23.02.202515:26

فِدَاکَ اَبِیْ وَاُمِّیْ یِاٰرَسُوْلُ اللّٰـه ﷺﷺﷺ

تـلاش_نشراتي_ټـولـنه

د انتخابي چینلانـو دځانـګړې لیست 《مجموعـه》

دلیست اصول

هیڅ ملګری حق نه لری چی لیست تر یوساعت مخکې حذف ڪړی❌
که چا لیست حذف ڪړی چینل یی دلیست نه حذف ڪوم 🚫
بیا دشڪایت حق نه لری ❌

ډیر چینلان مو په هم دې خاطر دلیست نه لرې کړل چی په اصولو سم نه وو برابر

بل داچی په هغو چینلانو کې نوې لیستو والا وو
دومره لیست نه وو لکه خپل چینل یا اعلانات چی نشریدل

که غواړی چی خپلي ترانې مو په اعلا کیفیت اوکم قیمت جوړې کړي نو واټساپ ته راشی👇👇👇
https://chat.whatsapp.com/GnkYdcvpyneJiro5DypYqE

دواټساپ دچینل لینګ دلته هم راشی 👇👇👇
https://whatsapp.com/channel/0029Vb1KSA71noz1Zi4oE713

O'chirildi23.02.202516:11

23.02.202502:53

⚘ج࣭࣭࣭ا࣭࣭࣭و࣭࣭࣭ی࣭࣭دا࣭࣭࣭ح࣭࣭࣭م࣭࣭࣭دا࣭࣭࣭ف࣭࣭࣭ع࣭࣭࣭࣪ا࣭࣭࣭ن࣭࣭ لیست ⚘

خپــل چیـنلان راواسـتوي چی شـامـل یی کــړمه لـیــست کـي.نــوټ چـینـل1000 ممبـر بایــد کــم نــه وي⇩
@Javeed_Ahmd_AFghan

ذهـــــنـی ســـوالـــونـــو چــیــنــل⇩
https://t.me/ZhnisvalvNo
https://t.me/ZhnisvalvNo

22.02.202517:07

~عجیبه د برم دوران مو تیر شو~
خالد بن ولید رض کسریٰ ته ولیکل: "اسلام ومنه په امن به شې، که نه د داسي خلګو سره به درشم، چي مرګ دومره خوښوي، لکه تاسو چي ژوند خوښوئ چي کله كسرى لیک ولوست، د چین له پاچا یې مرسته او کومک وغوښت، د چین پاچا په ځواب کي ورته وویل: " اې كسرى د داسي قوم پر وړاندي مي هیڅ زور نه رسي، که وغواړي، چې غرونه له بېخه وباسه، ویستلی یې شم خو د خالد په وړاندي جګړه مي تر وس وتلې ده
سبحان الله
یو وخت ددې اُمت څه پرتم وو

تـــــــاریخꞪIՏƬⲞᖇᎩ∫

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚👇👇
https://t.me/islamic_history_2

13.02.202517:52

د عباسي خلافت سیاست د امویانو خلافت په پرتله ځینې بنسټیز بدلونونه راوستل، چې په لاندې ډول دی:

۱. انقلاب او بنسټ اېښودنه:
انقلاب: عباسیانو په ۱۳۲ هجري قمري کال (۷۵۰ میلادي) کې د امویانو پر ضد یو لوی انقلاب راوست او د امویانو وروستی خلیفه مروان بن محمد یې په جګړه کې وواژه. دا انقلاب د اسلامي نړۍ د یوې نوې دورې پيل و.
بغداد په توګه مرکز: دوی خپلې پلازمېنې د دمشق نه بغداد ته ولېږدوله، چې د دوی د نوې واکمنۍ او فرهنګي ودې مرکز شو.

۲. سیاسي او اداري سیستم:
وسیعه وزارت او اداري اصلاحات: عباسیانو یو وسیعه اداري سیستم رامنځته کړ، لکه د وزارت جوړول چې د حکومتدارۍ لپاره یې زیات مسؤلیتونه ورکړل. د وزیرانو او بېلابېلو دیوانونو لکه د مالیې، پوځ او عدلیې دیوانونو رامنځته کول.

استخدام د غیر عربو: په تېره بیا د خراسان او ماوراءالنهر له سیمو څخه د غیر عربو ډېر کارونه په اداري او نظامي پوستونو کې وشو، چې د عباسي خلافت د پراختیا او ودې لپاره یو نوی بڼه ورکړه.

۳. بهرنی سیاست:
د امپراتورۍ پراختیا: دوی د خپلې واکمنۍ په لومړیو کې په ختیځ او لویدیځ کې پراختیا وموندله، خو وروسته په ځینو سیمو کې یې د واک ساتلو لپاره له ستونزو سره مخامخ شول.

دیپلوماتیکې اړیکې: عباسیانو له بیزانس، چین، او نورو ګاونډیو هېوادونو سره دیپلوماتیکې اړیکې ټینګې کړې، چې په پایله کې یې د سوداګرۍ او کلتوري تبادلې لپاره زمینه برابره شوه.

۴. مذهبي او قومي سیاست:
د مذهبي ازادۍ پالیسي: په پرتله خوشالې موده کې، عباسیانو د مذهبي ازادۍ لرلو ته ډېر اجازه ورکړه، که څه هم د علماءو او فقهاءو رول او اغېز زیات شو. دوی د اجتهاد او نوښتګر کارونو ته لاره هواره کړه.
د شیعیانو او سنيانو اړیکې: د عباسي خلافت په لومړیو کې، دوی د شیعیانو ملاتړ ترلاسه کړ چې د امویانو پر ضد یې انقلاب پرمخ وړي و، خو په وخت کې دوی په ځینو مواردو کې سختې تګلارې د شیعیانو پر وړاندې غوره کړې.

۵. اقتصادي سیاست:
کرنیز او سوداګریز پرمختګ: عباسیانو په کرنې او سوداګرۍ کې زیاتې پانګونې وکړې، چې په پایله کې یې د اقتصادي ودې او د ښارونو د ودې لامل شو.
علمي او فرهنګي وده: د عباسي خلافت په وخت کې، د بېت الحکمې (د علمو کور) په بڼه د علمي او فرهنګي فعالیتونو ته ډېر تمویل ورکړل شو، چې په پایله کې یې د اسلامي نړۍ د زرینې دورې پیل وکړ.

عباسي خلافت په پایله کې د خپلو سیاسي او اداري اصلاحاتو له امله د یوې لویې او ځواکمنې امپراتورۍ په توګه وده وکړه، خو په وخت کې د داخلي کشمکشونو او بهرني ګواښونو له امله د دوی واک کمزوری شو.

🖊حافظ سجاد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚👇👇
https://t.me/islamic_history_2

13.02.202517:51

د اموي خلافت سیاست پېچلی او ګړندی و، چې د اسلامي نړۍ په مختلفو برخو کې یې پراخه اغېزې درلودې. دلته د دې خلافت د سیاست ځینې مهمې اړخونه درته راوړم:

۱ . مرکزیت او واکمني:
مرکزي حکومت: امویانو ځواکمن مرکزي حکومت جوړ کړ چې د دمشق په پلازمېنې کې موقعیت لره. د دې مرکزیت هدف دا و چې ټوله خلافت په یوه لاس کې وساتل شي.

ولایتي سیستم: خلافت په ولایتونو ووېشل شو چې هر یو یې یو والي (ګورنر) اداره کاوه. دا والیان به د خلافت له خوا ټاکل کېدل او د دوی یوه مهمه دنده د مرکزي حکومت پالیسۍ پلي کول وو.

۲ . سیاسي توطیه او بغاوتونه:
داخلي سیالۍ: د اموي خلافت په لومړیو کې، د خلافت د ګدۍ لپاره ډېرې سیاسي سیالۍ او بغاوتونه شتون درلودل. د بېلګې په توګه، د عبدالله بن زبیر په مشرۍ بغاوت چې د څو کلونو لپاره د خلافت په ځینو برخو کې یو بېلمنلی حکومت رامنځته کړ.

۳ . بهرنی سیاست:
پراختیا او جنګونه: امویانو خپله واکمني پراخه کړه، لکه د شمالي افریقا، اسپانیې (الاندالس)، سیند او مرکزي آسیا په لور. دوی د رومي او پارسي امپراتوریو سره په پرله پسې جنګونو کې ښکېل وو.

دیپلومسي: په ځینو مواردو کې به دوی د سولې تړونونه لاسلیکول چې په بېلابېلو سرحدي سیمو کې د ثبات لپاره وو.

۴ . مذهبي او قومي سیاست:
عربي پالیسي: د اموي خلافت لومړني وختونه د عربو د تسلط په نوم پېژندل کېږي چې په کې عربي قبیلې او خاصتاً قریشي وګړي په بېلابېلو دولتي او نظامي پوستونو کې ډېر وو.

مذهبي سختۍ: امویانو د خپل واک ضد مذهبي ډلې، لکه شیعیان او خوارج، پر ضد سختې ګامونه پورته کړل.

۵ . اقتصادي سیاست:
مالیاتي سیستم: دوی د یوه پېچلي مالیاتي سیستم په جوړولو کې بریالي شول چې مرکز ته د پیسو راټولولو لپاره وو. د غیر مسلمانو لپاره جزیه او د مسلمانانو لپاره زکات ټاکل شوي وو.
سوداګري او اقتصادي وده: امویانو په خپل وخت کې سوداګرۍ ته ډېر وده ورکړه، چې په پایله کې یې د خلافت اقتصادي وضعیت ښه شو.

۶ . کلتوري او اداري اصلاحات:
عربي ژبه: د اموي دورې په ترڅ کې، عربي ژبه د دولتي ادارو او دیوانونو په چارو کې رسمي ژبه شوه، چې د یووالي او اداري اصلاحاتو لپاره یو مهم ګام وو.

د اموي خلافت په سیاست کې همدارنګه ځینې نیمګړتیاوې او ستونزې شتون درلودې لکه د ظلم، ناانصافۍ او تبعیض تورونه، چې په پایله کې یې د خلافت په ضد بېلابېلې غورځنګونې رامنځته شوې.

🖊حافظ سجاد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚👇👇
https://t.me/islamic_history_2

د ټلیګرام چينلJOIN کړی ☑️
https://t.me/islamic_history_1

11.02.202518:15

السلام علیکم ورحمةالله وبرکاته

داسلام مقدس دین دسپیڅلو اتلانو تاریخونه دستانونه کارنامې اومیړانې
نشروو ان شآءالله
خص په ليکلي بڼه به وي
راسره اوسي
دلینک په نشرکې مرسته راسره وکړي
له ملتیامو مننننننه👇👇
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚👇👇
https://t.me/islamic_history_2

د ټلیګرام چينلJOIN کړی ☑️
https://t.me/islamic_history_1

07.02.202518:25

د اسلامي موزایکونو تاریخ د اسلامي هنر او معمارۍ په پراختیا کې یوه مهمه برخه ده، چې د خپلې ښکلا، نوښت او دیني اهمیت له امله پیژندل کیږي. دا موزایکونه په بیلابیلو دورو کې د اسلامي نړۍ د معماري او هنري کارونو برخه جوړه کړې ده:

پیل او پراختیا:
امویانو دوره (۶۶۱ - ۷۵۰ ز): د اسلامي موزایکونو پیل د امویانو خلافت په وخت کې وشو، چې د بیزانس امپراتورۍ د هنري اغیزو لاندې وو. په دې دوره کې، دمشق جامع مسجد (الأموي مسجد) د خپلو موزایکونو له امله مشهور دی، چې د بیزانس موزایکونو په شان خورا پیچلې او رنګینې نقشې لري. دا موزایکونه زیاتره د طبیعت، باغونو او مذهبي سیمبولونو تصویرونه لري.
عباسیانو دوره (۷۵۰ - ۱۲۵۸ ز): د عباسیانو په دوره کې، موزایک کاري لږ تر لږه مستقیم معماري تزیین په توګه کم شو، خو د هنر په نورو بڼو لکه کالیګرافي او د زیورو کارونو کې دوام وموند. په دې وخت کې، د موزایکونو په ځای نور مواد لکه کاشي کاري او ګچکاري ورکار شول.

پرمختللي دورې:
سلجوقیانو او مملوکانو دوره: په دې دورو کې، د موزایکونو کارول په معماري کې لږ تر لږه شو، خو د کاشي کارۍ او فسی کارۍ په بڼه دوام وکړ. د موزایکونو په ځای، دا دورې د خپلو معماري او هنري تزییناتو لپاره پیژندل کیږي.
اوتومان دوره (۱۳م - ۲۰م پېړۍ): اوتومانانو بیا د موزایک کارۍ ته مخه کړه، خو په ډیرو ودانیو کې د بیزانس موزایکونو په ځای نوي کاشي کارۍ او فسی کارۍ کارولې شوې. د آیا صوفیا (Aya Sofya) موزایکونه، که څه هم د بیزانس دورې دي، د اوتومانانو له خوا خوندي شوي دي.

موضوعات او ځانګړتیاوې:
موضوعات: په اسلامي موزایکونو کې، د انساني یا حیواني شکلونو څخه ډډه کول دود وو، ځکه چې دا د بت پرستۍ سره تړل کیدلی شي. پر ځای یې، انتزاعي نقشې، هندسي اشکال، کالیګرافي، او نباتي نقشې ډیرې کاریدې.
ځانګړتیاوې: د اسلامي موزایکونو ځانګړتیا په دې کې ده چې دوی د رڼا او سیوري لوبې، رنګونو، او د پیچلو نقشو په ښودلو سره یو ډول روحاني او معنوي احساس رامنځته کوي.

د اسلامي موزایکونو تاریخ یوازې د هنري او معماري پرمختیا نه، بلکې د اسلامي نړۍ د کلتور او دیني احساس څرګندونه هم ده. دا موزایکونه په مسجدونو، مدرسو، او نورو مذهبي ودانیو کې د ښکلا، دیني تعبیر او د الله له عظمت څخه د ستاینې وسیله په توګه کاریدلي دي.

🖊حافظ سجاد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚👇👇
https://t.me/islamic_history_2

د ټلیګرام چينلJOIN کړی ☑️
https://t.me/islamic_history_1

07.02.202518:24

دمشق جامع مسجد، چې په عربي کې د الأموي مسجد په نوم هم پیژندل کیږي، د اسلامي معمارۍ یو له تر ټولو مشهورو او ښکلو نمونو څخه دی. دا مسجد په دمشق کې، چې اوس په سوریه کې دی، موقعیت لري او د امویانو په دوره کې جوړ شوی دی. دلته د دې مسجد په اړه ځینې مهمې ټکي:

تاریخ:
جوړیدل: د مسجد جوړول په ۷۰۵ ز کال کې د خلیفه الولید بن عبدالملک په امر د یوه رومي پاچاهي معبد پر ځای پیل شو چې د جوپیټر معبد په نوم یادیده. د دې مسجد بشپړیدل په ۷۱۵ ز کال کې وشول.

معماري او ځانګړتیاوې:
سایز او بڼه: دا یو له لویو مسجدونو څخه دی چې د خپل وخت په معیارونو کې ډیر لوی و، په ځانګړې توګه د هغه وخت د مسجدونو په پرتله.
ګنبدونه او قوسونه: مسجد له څو ګنبدونو څخه برخمن دی، چې یو له تر ټولو مشهورو یې د محراب (د لمونځ کولو لپاره د جهت ښودنې سیمه) ګنبد دی، چې په خپله د موزایک کارۍ سره مزین دی.
موزایک کاري: د دمشق جامع مسجد د خپلې موزایک کارۍ له امله مشهور دی، چې د بیزانس موزایکونو په شان خورا پیچلې او رنګینې نقشې لري.
مناره: د مسجد لویه مناره، چې د مناره یا مینار په نوم یادیږي، د امویانو دورې تر ټولو لوړه مناره ده او یوه مهمه ځانګړتیا یې ده.
بهشتي باغ: د مسجد په مخکې یو لوی باغ دی چې د بهشت تصویر راپیدا کوي، د فواره ګانو او سرسبزۍ سره.

دیني او تاریخي اهمیت:
دیني مرکز: دا مسجد نه یوازې یو دیني مرکز دی، بلکې د اسلامي نړۍ په ډیرو مهمو واقعو کې هم یادونه شوې ده.
تاریخي اغیزې: په تاریخ کې، دا مسجد د ډیرو تاریخي پیښو شاهد و، لکه د مسلمانانو او صلیبیانو ترمنځ جګړې، او د سوریې په تاریخ کې د نورو مهمو پیښو.

دمشق جامع مسجد د امویانو دورې د معماري نوښت او هنر یو ښه مثال دی او د اسلامي معمارۍ په تاریخ کې یو مهم ځای لري.

🖊حافظ سجاد

اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚👇👇
https://t.me/islamic_history_2

07.02.202518:22

د امویانو معماري د اسلامي معمارۍ په تاریخ کې یوه مهمه او بنسټیزه دوره ده، چې د خپلو نوښتونو او ښکلا له امله یادیږي. دلته د امویانو معمارۍ ځینې بنسټیزې ځانګړتیاوې او مشهورې ودانۍ:

ځانګړتیاوې:
موزایک او کاشي کاري: امویانو د ښکلا په برخه کې خپل مهارت د کاشي او موزایک کارۍ په کارونه ښودلی، چې د پیچلو نقشو او رنګینو تصویرونو په جوړولو کې استعمالیدل.
قوسونه او ګنبدونه: د قوسونو او ګنبدونو کارول په دې دوره کې خورا عام شول، چې د وزن توزیعولو او د فضاوو لوړوالي لپاره استعمالیدل.
سویلی او بهشتي باغونه: د باغونو په جوړولو کې هم دوی نوښت کاوه، چې په عمومي ډول د چمنونو، فواره ګانو او باغونو له لارې د بهشت تصویر راپیدا کول.
مسجدونه: د امویانو دوره د مسجدونو په جوړولو کې یوه مهمه دوره وه، چې د دوی معماري سټایل په نړیواله کچه پیژندل شوی.

مشهورې ودانۍ:
دمشق جامع مسجد (الأموي مسجد): دا مسجد د امویانو دورې یوه تر ټولو مشهوره معماري اثر دی. د موزایک کارۍ او لویې ګنبدونې دا مسجد یو له خورا ښکلو اسلامي ودانیو څخه یو دی.
قصر الحیر الشرقي: دا قصر په سوریه کې دی او د امویانو د دورې یوه مهمه معماري استازیتوب کوي، چې د ښکلي باغونو او معماري هنر په برخه کې مشهور دی.
خالد بن عبدالله القسري مسجد (د امویانو مسجد) په دمشق کې: دا د امویانو بل مهم معماري اثر دی، چې د خپلې کاشي کارۍ او معماري ډیزاین له امله یادیږي.
قصر الحمراء (الحمرا) په اندلس کې: که څه هم دا ودانۍ د ناصري دورې ده، خو د امویانو معماري اغیزه پرې ښکاري، چې د امویانو د وروستۍ شاخې له خوا په هسپانیه کې جوړه شوې.

د امویانو دوره د اسلامي معمارۍ په پراختیا کې یوه کلیدي دوره وه، چې د هغې وخت نوښتونه او معماري سټایلونه په نن ورځې هم د اسلامي معمارۍ په اثارو کې څرګندیږي.

🖊حافظ سجاد

اسلامي تاریخ/𝒊𝒔𝒍𝒂𝒎𝒊𝒄 𝒉𝒊𝒔𝒕𝒐𝒓𝒚👇👇
https://t.me/islamic_history_2

05.02.202521:19

انتظار مو غواړم ځکه ﺯموژ د چينل افراد ډير لژ دى ان شاءالله ستاسى په مرسته په تر څو چى مو نفر ﺯياتيژى لژ لژ نشرات به کوو
ﺯموژ سره ووسى
https://t.me/islamic_history_2

05.02.202519:15

د امویانو خلافت په تاریخ کې د مسلمانو تاریخ په یوه مهمه دوره کې راځي. دلته یو لنډ بیان دی:

پیل: امویانو خلافت په ۶۶۱ ز کال کې پیل شو، کله چې معاویه بن ابوسفیان د خلیفه په توګه وټاکل شو.
مرکز: د امویانو خلافت مرکز په دمشق کې و، چې د نن ورځې سوریې په برخه دی.
پراختیا: د امویانو په دوره کې، خلافت په زیاته اندازه پراخ شو او د مسلمانانو سلطنت تر شمالي افریقا، هسپانیې، مرکزي اسیا، او حتی د هند سویل ته ورسید.
سیاسي سیستم: د امویانو خلافت د هیردیتري سیستم (وراثتي) له مخې چلیده، چې په دې معنی چې خلافت په کورنۍ کې له یوه غړي نه بل ته اوښت. دا د اسلام په تاریخ کې لومړی ځل و چې خلافت په دې ډول انتقالیده.
مذهبي او کلتوري اغیزې: امویانو په خپلو سیمو کې اسلامي ثقافت، معماري، او علم پراخ کړل. دوی د جامع مسجدونو، قصرونو او نورو مذهبي او عامه ودانیو جوړولو کې ډير کار وکړ.
سقوط او پای: د امویانو خلافت په ۷۵۰ ز کال کې د عباسیانو له خوا په یوه جنګ کې رانسکور شو، چې د زوفر نومیده. دا پای ته رسیدنه په اصل کې د امویانو په مرکزي خلافت کې ده، خو د امویانو یوه وروستۍ شاخه په اندلس (هسپانیه) کې تر ۱۰۳۱ ز کال پورې دوام وکړ.

دا د امویانو خلافت په لنډه توګه یو تاریخي مختصر بیان دی. د دې دورې په اړه نور معلومات لپاره، لکه سیاسي، اقتصادي، او کلتوري پراختیاوې، تاسو کولی شئ د نورو تاریخي سرچینو څخه ګټه واخلئ.

🖊حافظ سجاد

05.02.202519:15

د اسلامي فلسفې تاریخ یو شتومن او پېچلی دی چې د اسلام د پیل راهیسې د مختلفو فکري او فلسفي څېړنو منځ ته راتلو سره اړیکه لري. دلته یوه لنډه کتنه راوړم:

د پیل دوره (۷مه تر ۹مې پېړۍ):
ترجمه حرکت: د عباسي خلافت په دوره کې، ځانګړې توګه په بغداد کې، د یوناني، هندي او فارسي فلسفي او علمي کتابونو ترجمه پیل شوه. د المامون (۷۸۶-۸۳۳) په وخت کې د بیت الحکمه (د پوهې کور) جوړېدل د فلسفي او علمي څېړنو مرکز وګرځېده.
الکندي (Al-Kindi): د یوناني فلسفې لومړني مترجم او تشریح کوونکی. هغه د ارسطو او افلاطون فلسفه اسلامي باورونو سره یوځای کولو هڅه وکړه.

طلایي دوره (۹مه تر ۱۲مې پېړۍ):
الفارابي (Al-Farabi): د "دویم ارسطو" په نوم مشهور، هغه د فلسفې، منطق او سیاسي فلسفې په برخو کې عظیم اثر وکړ.
ابن سینا (Avicenna): د "الشفا" په نوم د خپل مشهور کتاب سره، نه یوازې په فلسفه بلکې په طب او علومو کې هم مهم اثر وکړ. د هغه دوره د اسلامي فلسفې د پراختیا او بشپړتیا لپاره مشهوره ده.
ابن رشد (Averroes): د ارسطو د فلسفې تشریح او د هغه د اثارو ترجمه یې وکړه، چې په غرب کې د فلسفې پر پرمختګ ډېر اثر درلود.

مخالفت او بدلون (۱۲مه پېړۍ وروسته):
ابن تیمیه: د فلسفې پر ضد مهم نقدونه ولیکل او د سنت پر بنسټ باوري نظریاتو ته یې وده ورکړه.
صوفیانه فلسفه: د صوفیانو لکه ابن عربي او رومي له خوا، فلسفه د عرفان او روحانیت سره یوځای شوه، چې د اسلامي فلسفې بله بڼه یې رامنځته کړه.

مدرن دوره:
د ۱۹مې او ۲۰مې پېړۍ په اوږدو کې، اسلامي فلسفه د مغربي فلسفې سره اړیکې ونیولې، د محمد عبده، جمال الدین افغاني او بیا په وروسته دوره کې د سید قطب او محمد اقبال لکه متفکرینو لخوا نوي بحثونه او نظریات رامنځته شول.

د اسلامي فلسفې تاریخ د یوې پېچلې او پراخې مطالعې غوښتنه کوي چې د مختلفو فلسفي لیکوالو، د فلسفې بېلابېلو څانګو او د هغې د ځای په ځای کېدو په اړه لا زیاتې څېړنې ته اړتیا لري.

🖊حافظ سجاد

05.02.202519:14

قسطنطنیه، یا استانبول کېدلې نوم، د اسلامي تاریخ په اړه یو ډیر مهم ځای دی. دلته ځینې کلیدي پیښې دي چې قسطنطنیه یې د اسلامي تاریخ سره تړلې دي:

فتح قسطنطنیه: په ۱۴۵۳ز کال کې، سلطان محمد فاتح د عثماني امپراتورۍ په مشرۍ قسطنطنیه ونیوله. دا فتح د اسلامي تاریخ په تاریخ کې یو ډیر مهم پړاو و ځکه چې دې سره بیزانس امپراتورۍ ختمه شوه او عثماني امپراتورۍ په رسمي توګه په یوه نړیواله قوت بدله شوه.

د قسطنطنیه د فتح پیشینۍ: د قسطنطنیه فتح په اسلامي نبوتونو کې هم ذکر شوې وه. په حدیثونو کې ویل کیږي چې د قسطنطنیه فتح به د یوه ښه امیر لخوا وشي، او دا چې دا ښار به یقیناً فتح شي. دا نبوتونه د مسلمانانو لپاره یوه لویه هڅونه وه چې د قسطنطنیه فتح ته دوام ورکړي.

د عثماني امپراتورۍ پلازمینه: وروسته له فتحې، قسطنطنیه د عثماني امپراتورۍ پلازمینه شوه او په اسلامي نړۍ کې یو مذهبي، سیاسي او فرهنګي مرکز شو. د امپراتورۍ په وخت کې، دلته ډیرې غټې ودانۍ، جوماتونه لکه ایاصوفیه جومات، او نور تعلیمي او فرهنګي مرکزونه جوړ شول.

د مسلمانانو او مسیحیانو تر منځ اړیکې: د قسطنطنیه فتح د مسلمانانو او مسیحیانو تر منځ د اړیکو په اړه یو نوی فصل پرانیست. که څه هم ډیری مسیحیان د ښار پرېښودو ته اړ شول، خو هغه مسیحیان چې پاتې شولو، د عثماني امپراتورۍ تر چتر لاندې د میلت سیستم لاندې خپل مذهبي او قانوني چارې پرمخ وړل.

د قسطنطنیه په اسلامي تاریخ کې رول یوازې د یوې فتحې تر بریده نه دی، بلکې دا یو استازی دی چې څرنګه چې یو ښار کولی شي د یوې نړیوالې قوت لپاره یو سمبول او مرکز شي.

🖊حافظ سجاد

Barcha postlar