سال 1404 دقیقاً در ساعت 12 و 31 دقیقه و 30 ثانیه (12:31:30) روز پنجشنبه 30 اسفند تحویل می شود و بدین ترتیب، آخرین روز سال، بین دو سال قدیم و جدید تقسیم خواهد شد.
اگر تحویل سال قبل از ساعت 12 ظهر باشد، آن روز به عنوان اولین روز فروردین محسوب می شود. اما اگر تحویل سال، بعد از ساعت 12 ظهر باشد، آن روز در تقویم روز آخر اسفند محسوب می شود و روز بعد، اول فروردین خواهد بود. بنابر این، جمعه، روز نخست سال 1404 خواهد بود.
در سال 458 هجری شمسی این قوانین تعیین تقویم به دستور ملک شاه سلجوقی در تقویم «جلالی» تدوین شد اما قبل از آن لحظه تحویل سال به این صورت نبود اما آغاز بهار و آغاز پاییز بسیار حائز اهمیت بوده و جشنها و مراسم خاصی در میان ایرانیان باستان بر پا میشده است.
همچنین قبل از این دوره تقویم ما 365 یا 366 شبانه روزی بوده به طوری که 12 ماه 30 روزی استفاده میشده و پنج یا شش شبانه روز اضافی برای پاسداشت جشنهای نوروزی بوده یعنی از روزهای 24 اسفند ماه عید نوروز شروع میشد و اول فروردین مردم به سر کار میرفتند و در آن زمان بدون محاسبه لحظه تحویل سال به طور قراردادی از قاعده کبیسه نظیر آنچه در مورد تقویم میلادی صادق است، استفاده میشد.
همان طور که برای محاسبه زمان حرکت یک جسم متحرک نیاز به نقطه مبداء داریم که بدون آن دوره حرکت دقیقا به دست نمیآید برای تعیین حرکت خورشید نیز باید از نقطه مبدایی تحت عنوان نقطه اعتدالین استفاده کنیم.
نقطه اعتدالین یا دایره البروج به هر یک از دو نقطه تقاطع مسیر ظاهری سالانه خورشید با استوای سماوی (امتداد استوای زمین تا آسمان شب) گفته میشود که شامل اعتدال فروردین (بهاری) و اعتدال مهر (پاییزی) است.
در دو نیمکره فصول عکس هم هستند به طوری که به عنوان مثال اعتدال بهاری در نیمکره شمالی مقارن با اعتدال پاییزی در نیمکره جنوبی است که بنابراین مبدا حرکت برای محاسبه زمان حرکت خورشید نقطه اعتدال فروردین نیمکره شمالی است. از این لحظه محاسبات شروع میشود و زمانی که خورشید دوباره به این نقطه برسد (از مبداء تا مبداء ) یک دور گردش آن تمام شده و سال جدید آغاز می شود.
لحظه تحویل سال همان لحظه رسیدن خورشید به مبداء حرکت آن همان نقطه اعتدال فروردین است و طبق محاسبات هر گاه فاصله خورشید از نقطه اعتدالی، برابر با صفر شود این لحظه تحویل سال را به ما میدهد.
سال بیش از 365 روز است و روز 29 اسفند هر سال فاصله خورشید از نقطه اعتدال محاسبه میشود. برای چند روز بعد هم حساب میشود که هر بار برابر صفر شود.همچنین اگر لحظه تحویل سال بعد از لحظه ظهر (حدود 12 و 7 دقیقه) باشد فردای آن، روز اول فروردین است.
به دلیل نوع محاسبه و استفاده از لحظه تحویل سال در تقویم هجری شمسی در میان 40 تقویم موجود در جهان به عنوان دقیقترین تقویم مطرح است.
।🔭🌱✨
انجمن علمی نجوم دانشگاه علم و صنعت | @IUST_SSC