Сонымен, Түркістан облысына да кезек келді. Бұл материал Ұлттық статистика бюросының 2024 жылғы деректері негізінде дайындалды.
#Түркістаноблысы – қазақ тарихында ерекше орны бар аймақ. Бұл жерде көптеген ұлы тұлғалар – хандар мен батырлар, саясаткерлер, ғалымдар, ақын-жазушылар, өнер адамдары мен қоғам қайраткерлері өмірге келген.
«Не шықса да, Шымкенттен шығады» демекші, әлемнің екінші ұстазы Әбу Насыр әл-Фарабидің Отырардан шыққанын айтсақ, соның өзі айдай әлемге мақтануға жарап тұр😁
Дегенмен Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуы мен қазақ халқының өркениетті әлем қатарына қосылуына өлшеусіз үлесін қосқан бірқатар ғұламаны айта кеткен орынды.
Ортаазиялық сопылық ілімнің негізін қалаушы #Қожа_Ахмет_Ясауи, #Абылай_хан, #Бөгенбай_батыр, #Жиренше_шешен, #Қорқыт_ата, қазақ ертегілерінде айтылатын #Аяз_би, #Ахмет_Жүйнеки, кейінгі ғасырларда #Сұлтанбек_Қожанов, #Нұртас_Оңдасынов, #Өзбекәлі_Жәнібеков, #Шәмші_Қалдаяқов, #Мұхтар_Шаханов, #Дулат_Исабеков секілді марқасқалар шыққан өңір.
Бұл – қазіргі #Түркістан_облысы аумағында өмірге келген нар тұлғалардың азғантай ғана бөлігі. Егер санай берсек, бірнеше том кітапқа жүк болар есімдерді атауға болады. Тіпті мәдениеттанушы Абылайхан Қалназардың айтуынша, Ыдырыс пайғамбар да осы өңірдің тумасы).
Сонымен, этностық картаның негізгі ерекшеліктеріне тоқталар болсақ, Түркістан облысында 3 қала, 14 аудан бар.
12 ауданда қазақтар басымдықты құрайды. Бұрын өзбек халқы көп қоныстанған #Сайрам_ауданы ғана болса, 2021 жылы #Түркістан қаласы облыс орталығы болып, жеке қала ретінде бөлінген соң, бұрынғы Түркістан ауданы #Сауран_ауданы болып қайта құрылды. Осы ауданда да халық саны жағынан 1-орында – өзбектер.
Орыстар #Арыс қаласы мен #Шардара ауданында ғана екінші орында. Қалған көп ауданда үшінші орыннан көрінген. Ал #Ордабасы, #Жетісай, #Мақтаарал, #Сарыағаш, #Түлкібас, #Сайрам аудандарында үздік үштікке де енбеген.
Облыс халқының негізгі бөлігін #қазақ, #өзбек, #тәжік, #орыстар құрағанымен, кей ауданда #әзербайжан, #күрд, #түрік халықтарының өкілдері де саны жағынан алғашқы үштікке еніпті. Каспийдің ар жағындағы бұл халық өкілдері біздің елге қалай, қай уақытта тап болды екен?..
Облыста сондай-ақ 11 қарайым (яхуди дінін ұстанатын түркі халқы), 12 белуджи (ирантектес халық), 12 эстон, 12 #алтай, 15 #құмық, 21 #гагауз (христиан дінін ұстанатын түркі халқы), 35 араб, т.б. біз үшін «экзотикалық» ұлт өкілдері бар.
Түркістан облысы – еліміздегі халық тығыз қоныстанған өңір. Мысалы, #Жетісай ауданының жер көлемі – 1046 шаршы шақырым ғана. Ал тұрғындарының саны – 187 мың адам. Сонда халқының тығыздығы – бір шаршы шақырымға 178 адамнан келеді.
Егер еліміздің бүкіл аумағында осындай тығыздық болғанда, халқымыздың саны 485 миллион адам болар еді!!! Төрт жүз емес, 40 миллионның өзіне зар болып отырмыз ғой...
Сонымен, келесі қай облыстың этностық картасын көргілеріңіз келеді?)
Дереккөз: FB #ескендірзұлқарнай
