Мир сегодня с "Юрий Подоляка"

Труха⚡️Україна

Переглянути

Николаевский Ванёк

Переглянути

Мир сегодня с "Юрий Подоляка"

Переглянути

Труха⚡️Україна

Переглянути

Николаевский Ванёк

Переглянути

ده‌نگی‌کوردستان

🔺هفته‌نامه ده‌نگی‌کوردستان
🔻رسانه‌ای مستقل با رویکرد خبری تحلیلی
✍مطالب منتشر شده در"ده‌نگی‌کوردستان"، لزوماً نظر گردانندگان آن نیست.
ارتباط با ما؛
@Dkurdistan
تلگرام؛
@DengiKurdistan
اینستاگرام؛
https://instagram.com/dengikurdistan?igs
لینک دعوت؛

Рейтинг TGlist

ТипПублічний

Верифікація

Не верифікований

Довіреність

Не надійний

Розташування

МоваІнша

Дата створення каналуЛип 29, 2017

Додано до TGlist

Бер 23, 2025

Я власник каналу

Історія змін

Статистика Телеграм-каналу ده‌نگی‌کوردستان

Детальніше

Підписників

2 942

24 год.

30.1%Тиждень

90.3%Місяць

431.5%

Індекс цитування

3

Згадок1Репостів на каналах0Згадок на каналах1

Середнє охоплення 1 допису

651

12 год.3120%24 год.6510%48 год.651

50%

Залученість (ER)

5.22%

Репостів14Коментарів0Реакцій20

Залученість за охопленням (ERR)

0%

24 год.0%Тиждень0%Місяць

0.2%

Охоплення 1 рекл. допису

0

1 год.1930%1 – 4 год.920%4 - 24 год.00%

Детальніше

Під'єднайте нашого бота до каналу і дізнайтеся стать аудиторії цього каналу.

Всього дописів за 24 години

5

Динаміка

Останні публікації в групі "ده‌نگی‌کوردستان"

Всі дописи

07.04.202520:47

📸 عکس روز

✍ شمارە امروز روزنامه "سازندگی" و بازتاب بیانیه 800 نفر

07.04.202516:18

🔺 تاریخچه یک نوع کلاه کوردی

✍ کلاه تفتیک، از کلاه های قدیمی کوردها در منطقه ماکو و آرارات است که همچون لباس کوردی دارای قدمت زیادی است و ساخته دست خود آنهاست. بزرگان و مردان و ریش سفیدان کورد هنوز از این کلاە استفاده می کنند. کلاه تفتیک به دلیل ارزش آن جزو کلاه های گران قیمت است و هر کلاه، از ۵ تا ۲۰ میلیون تومان قیمت دارد . این کلاه در فصل سرما بسیار گرم است سربازان روس در زمان اشغال ایران که در منطقه ماکو حضور داشتند به دلیل گرما و شکل زیبای آن، مورد توجه‌شان قرار گرفته بود و هنگام ترک ایران برخی از آنها از ایلات کورد تهیه کرده و با خود می بردند.

@DengiKurdistan

25.03.202506:15

🎥 درگیری در پارلمان ترکیه بین هواداران اردوغان و امام‌اوغلو

23.03.202515:34

🔺درک نادرست مرکز‌نشینان از وقایع ارومیه

✍ رهبر محمودزاده

🖊آنچە کە به جد مانع قضاوت و مدیریت درست وقایعی شبیه به وقایع اخیر ارومیه، بەدست تحلیلگران و دیوانسالاران و سیاستمداران مرکزنشین می‌شود، هم‌کاسه کردن دو رویدادی است کە یکی در ۲٨ اسفند و دیگری در ۲ فروردین اتفاق افتاد.

تشخیص ندادن تفاوت‌ها لاجرم زمینەساز تحلیل‌های غلط و تصمیم‌های نابجا است. سطحی‌ترین تحلیلی که درباب وقایع اخیر ارومیه در بین مرکزنشینان در حال انتشار است این است که کردها در بیست و هشتم اسفند مراسم نوروز را مطابق با آیین‌های کردی برگزار کردند و نمادهای قومیتی خود را برجسته کردند، ترک‌ها هم در دوم فروردین بر هویت ترکی منطقه ـ به زعم خودشان ـ اصرار کردند.
بر همین اساس برخی افراد ژست‌های ناصحانە و مشفقانە و پدرانە گرفتەاند و توصیە کردەاند کە برای دوری از تنش‌های احتمالی و کاستن حساسیت‌ها در این منطقه‌ی تنش‌خیز، در آینده از هر دو نوع اقدام و عملکرد جلوگیری به‌عمل آید.

قبل از هر تحلیلی در این مورد، تشخیص مرزبندی‌های زیر مهم و راهگشاست:

۱ـ نمادهای اصیل مربوط به اتنیسیته‌ها با نمادهای نژادپرستانه در یک طراز نیستند. آنچه که در مراسم بیست و هشتم اسفند نمود یافت نمادهای آیینی کردی از قبیل پوشش زنان و مردان و رقص آیینی باستانی کردی و برافروختن آتش بود. این آیین‌ها از یک سو مظهر اصالت و ریشه‌دار بودن‌اند و از سوی دیگر منادی همبستگی و همدلی هستند.
اما عناصری که در دوم فروردین نقش نمادین بازی کردند یکی چماق بود و دیگری علامت بوزقورد، که اولی مظهر خشونت است و دومی نمادی نژادپرستانه است.
به‌عنوان معیاری بسیار سهل و ساده برای تفکیک میان این دو عنصر می‌توان گفت یک دسته از این نمادها ـ مانند نوع پوشش یا نحوه پایکوبی‌های بزمی و رزمی ـ به‌عنوان میراث فرهنگی در مراکزی مانند یونسکو قابل ثبت هستند، اما نوع دیگر این نمادها ـ مانند نشان بوزقورد ـ درست مانند سلام نازی‌ها در دوران رایش سوم، به‌عنوان میراث فرهنگ بشری قابل ثبت نیستند.

۲ـ زبان حال مراسم بیست و هشتم اسفند این بود که: "ما هم اینجا در کنار بقیه حضور داریم و بخشی از ترکیب جمعیتی منطقه هستیم"، اما زبان حال مراسم دوم فروردین این بود: "هیچ کس به‌غیر از ما اینجا حضور نخواهد داشت و جمعیت این منطقه یکدست خواهد شد" گزاره‌ی اول در ذات خود فراخوان پلورالیسم و قبول تکثر را به همراه دارد، اما گزاره‌ی دوم صدای پای فاشیسمی خطرناک را در خود نهان دارد.

شاید نحوه برخورد با اتفاقی کە در بازی‌های یورو ۲۰۲٤ در آلمان اتفاق افتاد، تاحدی، هم برای تحلیلگران و هم برای تصمیم‌سازان مرکزنشین مفید باشد.
در بازی تیم ملی ترکیه مقابل اتریش وقتی ورزشکار ترک دومین گل خود را به ثمر نشاند، با نشان بوزقورد خوشحالی خود را ابراز کرد. وزیر کشور آلمان به سرعت واکنش نشان داد و اعلام کرد که در کشور آلمان جایی برای تبلیغ نشان‌های نژادپرستانە نیست. بعد از او یوفا نیز فوتبالیست ترکیەای را از شرکت در چندین بازی‌ بعدی محروم کرد. اردوغان بنا به عادت نهادینە شده در فرهنگ سیاسیش طلبکارانه به میدان آمد و پرسید چرا کسی به نشان عقاب روی لباس تیم آلمان یا نشان خروس روی لباس تیم فرانسه اعتراض نمی‌کند؟

ظرافت موضوع دقیقا در تفاوت میان این نشان‌ها بود. نشان گرگ خاکستری نمادی بود که حاملان آن نسل‌کشی‌های متعددی را انجام داده بودند و این نشان بهانه و انگیزه‌ای برای کنش‌های نژادپرستانه در دست گروه‌های افراطی و خطرناک بوده و هست. اما نشان‌های عقاب و خروس روی لباس‌های تیم ملی آلمان یا فرانسه نمادهای ساده‌ای بودند بدون هیچ دلالت خطرناک و پیشینه‌ی تاریخی زشتی.

شاید بد نباشد. کسانی که از دور، دستی بر آتش تحلیل وقایع ارومیه دارند، اطلاع داشته باشند که نمادهایی که در مراسم بیست و هشتم اسفند بازنمایی شدند بسی معنادارتر، اصیل‌تر، انسانی‌تر و آمیخته‌تر با زیست روزانەی مردم عادی، نسبت به نماد روی لباس‌های بازیکنان تیم‌های آلمان و فرانسه بودند.

تجاهل نسبت به این تفاوت‌ها و راندن عملکردی که بنیانش بر رواداری است و عملکردی که مروج خشونت و نژادپرستی است، با یک چوب، دقیقا در جهت ترویج عملکرد دوم و تضعیف عملکرد اول است.

@Dengikurdistan

23.03.202514:28

📸 تصویر تاریخی

✍ ارومیه

23.03.202514:24

🔺کفاشها را ول کنید و پینه‌دوزها را دریابید!

✍️ هادی شفیعی

🖊فتنه ارومیه در دوم فروردین، رسوخ ویروس خطرناک پانترکیسم در تار و پود سیستم اداری و سیاسی استان آذربایجان غربی را آشکار نمود.

🔹 فیلمهای گرفته شده از غائله دوم فروردین ارومیه نشان میدهد که چگونه فاشیستهای تحریک شده از سوی باکو و آنکارا ، وقیحانه جلوی دیدگان مقامات مذهبی ، سیاسی ، قضایی ، اداری و اطلاعاتی استان انگشتان دستشان را به علامت گرگهای خاکستری بالا آورده و کردها را تهدید به نابودی میکنند و به این قوم ایرانی بی‌احترامی مینمایند و این مقامات با لبخندهای پنهان و آشکار بر لب به شعارهای تفرقه‌افکنانه پانترکها گوش میسپارند.

🔹 انتظار میرفت بجای دستگیری یک نفر کفاش فحاش ، با محرکان اصلی فتنه دوم فروردین و به ویژه کسانی چون خلیلپور و قاضی پور برخورد قانونی صورت میگرفت و بیانیه‌هایی برای دلجویی از افکار عمومی و در راستای عذرخواهی بخاطر شکستن ساحت مقدس عزاداری امیرالمونین (ع) صادر میشد اما متاسفانه پانترکیسم در پوشش پینه‌دوزی زمام امور را از دست مقامات درآورده و کمر همت بر کینه‌توزی و تفرقه بسته است!

🔹 به عنوان یک ایرانی وطن پرست که به ایران عشق میورزد و ترکها و کردها را ستونهای ایران اسلامی میداند، هشدار میدهم و زنهار میگویم که اگر بساط این قومیتگرایی مخرب برچیده نشود ، در آینده طوفان درو خواهیم کرد و شرمنده ایران عزیزمان خواهیم شد!

23.03.202514:15

🔺راهی برای برون‌رفت از وضعیت کنونی ارومیه

🖊پرهیز از خشونت، نیازمند بازتعریف روایت

📌نقدی بر میراث مُلا حسنی و روایت غالب از ارومیه

✍سیداد شیرزاد
@Sidadshirzad

@Dengikurdistan
https://telegra.ph/%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-03-23

23.03.202514:05

کورد، ساکن چندهزار ساله آذربایجان است

✍️ اسماعیل شمس

🖊ر این یادداشت به نوشته‌های ارمنی و گرجی و رومی درباره سکونت کوردان از دوران باستان در آذربایجان و آران نمی‌پردازم و بحث را از منابع دوران فتوحات اسلامی آغاز می‌کنم که برای همگان قابل دسترس هستند. به نوشته بلاذری در سال ۲۲ قمری والی ساسانی آذربایجان با حذيفه، فرمانده عرب مسلمان صلح كرد و ٨۰۰ هزار درهم به او داد. در برابر آن، حذیفه متعهد شد که مسلمانان، كسی از مردم آذربايجان را نكشند و اسير نكنند و آتشكده‌ای را ويران نسازند و به اكراد بَلاسجان [بلاشگان- دشتی واقع در دو سوی رود ارس و جنوب رود کر] و سبلان و ميان‌رودان[ ناحیه واقع بین رود کر و ارس، نگاه کنید به معجم البلدان یاقوت] تعرض نكنند و مردم شيز را از رقص و انجام آيين هايشان در جشنها باز ندارند(بلاذری، ص۳۴۴).در همین زمان یکی از دروازه‌های بردعه «باب‌الاکراد» ‌نام داشت(اصطخری، 183، 187) که خود ناظر بر حضور کردان در این منطقه بود. بردعه در نزدیک شوشی کنونی و همان جایی است که پس از حمله مغول نامش به قره‌باغ تغییر یافت. نام رودخانه ساحل دوین نیز که به ارس می ریخت، «نهرالاکراد» یا رود کورد بود(بلاذری، 199).به نوشته مقدسی، جغرافیدان سدۀ 4 ق شهر قندریه در نزدیک مراغه توسط کوردها ساخته شده بود.اطراف دریاچۀ اورمیه نیز«وادی کورد» نامیده می‌شد. ابن حوقل، جغرافیدانان سدۀ 4 ق نیز به سکونت هذبانیان کورد در اورمیه و مراغه اشاره کرده است.

🔻 روادیان و شدادیان کورد از سدۀ 4ق دو حکومت کوچک در آذربایجان و اران به مرکزیت تبریز و گنجه ایجاد کردند که تا تهاجم ترکمانان سلجوقی دوام آوردند. نخستین فرمانروای آنان دیسم بن ابراهیم کوردی بود که در سال ۳۲۵ق با بیرون راندن اعراب، بر آذربایجان و اران حاکم شد. پس از قتل او توسط سلاریان دیلمی در سال ۳۴۶ق جانشینانش دیلمیان را از حکومت آذربایجان کنار نهادند و قدرت روادیان را احیا کردند. گروهی دیگر از روادیان به نام شدادیان بر اران حاکم شدند. سکه‌های زیادی از سال 393ق تا 405ق در اورمیه و مراغه به نام ابوالهیجا محمد بن حسین روادی(مملان) ضرب شده‌ اند. پس از او فرزندش وهسودان حاکم روادیان شد و بیش از ۴۰ سال بر آذربایجان حکومت کرد. در زمان او، خواهرزاده‌اش ابوالهیجا فرزند ربیب‌الدوله، رئیس طایفه کورد هذبانی حاکم اورمیه بود. در زمان او ترکان اوغوز[غز] به فرماندهی بوقا، کوکتاش، منصور و دانا به آذربایجان حمله کردند. به نوشتۀ ابن اثیر، غزها در سال 429ق/1038م در حمله به مراغه مسجد جامع را سوزاندند و شمار زیادی از عامه مردم و کوردهای هذبانی را کشتند. وهسودان روادی و ابوالهیجا هذبانی به اتفاق یکدیگر به غزها حمله کردند و آنان را بیرون راندند. شرح جنگ با غزها در دیوان قطران تبریزی، شاعر دربار روادیان هم به صورت شعر آمده است. چندی بعد غزها به اورمیه و مناطق اطراف آن برگشتند. کوردهای هذبانی به فرماندهی ابوالهیجا که از اعمال ناپسندشان به ستوه آمده بودند، بار دیگر به مقابله آنان شتافتند؛ ابوالهیجا پس از چند جنگ پیاپی سرانجام در سال 432ق غزها را تعقیب و از اورمیه و مراغه بیرون کرد. او در پاسخ به پیام تبریک قرواش عقیلی، فرمانروای موصل به مناسبت شکست غزها به او نوشت: «این، شگفت انگیز است؛ هنگامی که غزها از سرزمین من (اورمیه) گذشتند، به روی پلی ایستادم که آنان ناگزیر بودند از روی آن بگذرند و کسی را گماشتم که آنها را بشمارد؛ تعدادشان بالغ بر سی هزار نفر بود. وقتی که آنان پس از شکست در موصل به اورمیه بازگشتند، تعدادشان به پنج هزار نفر هم نمی‌رسید. با تضعیف سلجوقیان، احمدیل کوردی نوه وهسودان روادی توانست حکومت روادیان کورد را در شهر مراغه احیا کند که به نام او به (احمدیلیان) شهرت یافت(نک: مقاله احمدیلیان، نوشته دکتر عباس زریاب خویی در دائرة المعارف بزرگ اسلامی)

🔻در منابع تاریخی از عارف مشهوری به نام ابوبكر حسین بن علی بن یزدانیار کوردی ارموی(وفات: 333ق/945م) نام برده شده است. درهمین زمان از صوفی بزرگی به نام شیخ بن صوفی کوردی ارموی و نیز شیخ موسى بن عبد اللّه كردی‏ ارموی هم یاد شده است که شاگرد ابن یزدانیار بود. پاره ای منابع هم حسن بن محمد بن حسن اُرموی مشهور به حُسامُ‌‎الدّینِ چَلَبی از یاران مولوی را کورد و نواده ابن یزدانیار دانسته‌اند.

📌 سخن آخر خطاب به دوستان تاریخنگار آذربایجانی‌ام است. من از کاسبکاران سیاسی و قوم‌گرایان فاشیستی که تحت تٲثیر پان ترکیسم وارداتی یا به خاطر منافع شخصی و خوشآمد اربابان خارجی بر آتش تنوراختلافات تباری و مذهبی میان ترک و کورد در آذربایجان می‌دمند، انتظار ندارم که حقایق تاریخی را بپذیرند و دست از مهاجر خواندن کوردان بردارند، اما از شما که آگاه بر منابع تاریخی هستید، می‌خواهم که با نشراین حقایق مانع گسترش تفرقه و کشمکش میان مردم و تحقق آرزوی دیرین دشمنان این آب و خاک

23.03.202511:41

🔺 استانبول هم‌ اکنون

🔻تجمع ده‌ها هزار نفری کردها در مراسم نوروزی؛ استانبول با ۴ میلیون جمعیت کورد.

📌 استانبول، پرجمعیت‌ترین شهر کوردنشین در ترکیه و جهان محسوب می‌شود.

23.03.202511:21

🔺۳۵ حزب، نهاد و تشکل سیاسی و مدنی در سوریه با مشارکت شورای دموکراتیک سوریه (م.س.د) از تأسیس «ائتلاف شهروندی برابر سوریه» خبر دادند

✍در پایتخت سوریه، دمشق، کنفرانسی مطبوعاتی با حضور احزاب و سازمان‌های مدنی مختلف، از جمله شورای دموکراتیک سوریه برگزار شد که طی آن «ائتلاف شهروندی برابر سوریه» با نام اختصاری «تماسک» رسماً اعلام موجودیت کرد.
در این کنفرانس، شورای دموکراتیک سوریه توسط لیلا قره‌مان، رئیس مشترک شورا، و دو نایب رئیس، علی رحمون و افرایم اسحاق، نمایندگی شد. این رویداد در هتل آرمیتاژ و با حضور شخصیت‌های برجسته سیاسی و رسانه‌ای برگزار شد.
بر اساس اعلام رسمی، «تماسک» در بدو تأسیس شامل ۳۵ حزب، نهاد و تشکل سیاسی و اجتماعی است، اما این ائتلاف اعلام کرده که درهای خود را برای پیوستن سایر جریان‌های سوری باز نگه می‌دارد.

🔻اهداف و چارچوب فعالیت ائتلاف
هدف اصلی این ائتلاف، "تقویت نقش نیروهای ملی در ساختن جامعه و ارائه طرحی روشن برای سوریه‌ای مدنی و دموکراتیک" توصیف شده است.
بر اساس بیانیه اعلام موجودیت، «تماسک» تنها یک ائتلاف نمادین نیست، بلکه چارچوبی سازمانی و تشکیلاتی است که قصد دارد مواضع سیاسی و ایدئولوژیک خود را به‌روشنی تعریف کند. اعلام این ائتلاف گامی نخست برای تدوین یک چشم‌انداز جامع درباره مسائل ملی سوریه تلقی می‌شود و بر ضرورت ارائه یک پروژه ملی فراگیر مبتنی بر اصول دموکراسی، کثرت‌گرایی و عدم تمرکز سیاسی تأکید دارد. همچنین، این ائتلاف اعلام کرده که در تحولات و روندهای سیاسی آینده، نقش فعالی ایفا خواهد کرد.

🔻اصول اساسی بیانیه تأسیسی «تماسک»
بیانیه تأسیسی این ائتلاف، چند اصل اساسی را به‌عنوان مبانی فعالیت خود معرفی کرده است:

۱. حفظ وحدت سرزمینی و ملی سوریه در قالب یک دولت واحد و ارتش ملی که تنها نیروی نظامی مشروع کشور باشد و نقشی بی‌طرفانه در عرصه سیاسی ایفا کند.

۲.حفظ و دفاع از صلح داخلی از طریق مقابله با انتقام‌جویی و گفتمان‌های نفرت‌پراکنانه و همچنین جرم‌انگاری تحریکات فرقه‌ای. این ائتلاف همچنین انکار جنایات و فجایع رژیم ساقط‌شده را جرم دانسته و بر ضرورت عبرت گرفتن از فجایع رخ‌داده در سواحل سوریه برای جلوگیری از تکرار آن‌ها تأکید دارد.

۳.نجات اکثریت مردم سوریه از فقر شدید و تأمین زندگی شایسته برای آن‌ها از طریق احیای اقتصاد ملی.

۴.تلاش برای بازپس‌گیری تمامی اراضی اشغالی سوریه، به‌ویژه بلندی‌های جولان.

۵.حل عادلانه و دموکراتیک مسئله کوردها.

۶.تأمین حقوق زنان سوریه و جوانان و تضمین نقش مؤثر آن‌ها در جامعه.

🔻ائتلافی باز برای همه جریان‌های ملی

اعضای حاضر در این نشست تأکید کردند که درهای این ائتلاف به روی تمامی نیروهای سوری که خواهان همکاری مشترک هستند، باز خواهد بود. هدف این همکاری، ایجاد یک پروژه ملی دموکراتیک فراگیر است که حقوق شهروندان سوریه را تضمین کند و کشور را به‌سوی ثبات سیاسی و اجتماعی سوق دهد.

23.03.202511:07

🎥 گزارش دقیق روزنامه انتخاب از واقعه اخیر ارومیه

@Dengikurdistan

23.03.202509:55

📚کتێبی تازه

✍ چل باوەڕی ژەهراوی، بەرهەمی دەرووناسی بە ناوبانگی ئەمریکی، "ئاڕنۆڵد لازارۆس" و هاوکارانی، له لایەن "هادی نەقدی" و "بێگەرد جەهانی"یه‌وە، وەرگێڕا سەر زمانی کوردی و "بڵاڤۆکی هەژان "، بڵاوی کردەوە.

📌لەم کتێبە‌دا باس له چل باوڕ، وەکوو "باوەڕی ژەهراوی"، دەکرێت کە چۆن دەبنە هۆی کێشەی دەروونی و کێشە لە پێوەندییە کۆمەڵایەتییەکاندا. هەر باوەری ژەهراوی، لە بەشێکی جیادا، بە گێڕانەوەی چیرۆکێک، چۆنیەتی ژەهراوی بوونی ئەو باوەڕە و باوەڕی درووستی جێگرەوەی، باس‌دەکرێت.

@Dengikurdistan

Переслав з:

ده‌نگی‌کوردستان

23.03.202509:01

🔺شیعر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔻سرودی غەریبەیەکی سەرشینی دەست و پێ سپی

✏لە تەورێز
دانەیەک گەنمم هەڵگرتەوە
گوتم:" بۆ چۆلەکەیەکی برسی دەیبەمەوە هەولێر".
لە ڕێگای نێوان یەزێڵو و ڤینیر
درەوشانەوەی چەپکێ گڵۆپی عەلەتریکم دیت
گوتم: " دەسکەنەی دەکەم
دەیبەمەوە بۆ کۆڵانە تاریکەکانی سلێمانی".

لە شتووتگارت
جریوە جریوەی ڕەنگینی پۆپەی چنارانم دیت
گوتم: " دەیانچنم
دەیانبەمەوە بۆ شەقامە غەمگینەکانی زاخۆ".

✍ فەرهاد پیرباڵ

@DengiKurdistan

Переслав з:

ده‌نگی‌کوردستان

23.03.202508:55

🔺ڕاپۆرتێ لە سەر کردنەوەی یەکەم قوتابخانەی کوردی لە شاری خۆی ۱۱۰ساڵ پێش

✍ موحسین جەڵدیانی ــ شنۆ

🖋 قوتابخانەی کوردی شاری خۆی بەشێوەی قوتابخانە ئوڕووپایی‌یەکان ساز کرابوو، بەجۆرێک کە جگە لە ژووری وانەگوتنەوە بە قوتابییەکان ژوورێک بۆ مامۆستاکان تەرخان کرابوو، ژوورێکیش شوێنی نان‌خواردنی قوتابییەکان بوو. جگە لە ئەوانە نەخۆشخانەیەکی بچووکیش لە تەنیشت قوتابخانەکە بوو و مامانێکی ڕووس لەوێ مامانی دەکرد. چارەسەری بۆ هێندێک لە نەخۆشییەکانی دیکەش لەو نەخۆشخانە بچووکە دەکرا.

ڕۆژێک بەر لەوەی قوتابخانە بەشێوەی فەرمی بکرێتەوە سمکۆی ناودار ٢٩ قوتابی لە ناوچەی سۆماوبرادۆست، چاریق و... هتد هێنابووە خۆی و ٤٠ پاسەوانی کوردیش پارێزگارییان لەو قوتابییانە دەکرد.
قوتابییەکان هەموویان جل‌وبەرگی فەرمییان لەبەر کردبوو جلەکانیان یەک‌ڕەنگ و لە شێوەی جل‌وبەرگی قوتابییە ئوڕووپایییەکان بوو. قوتابییەکان کڵاوی سپی قەفقازییان لەسەر بوو.

٢٧/۱۰/١٩١٢ بەشێوەی فەرمی قوتابخانەی کوردی لە شاری خۆی کراوە. لە ڕێ‌وڕەسمی دەسپێکی کردنەوەی قوتابخانە ژنێڕال فیسیلوڤسکی و چەند ئەفسەرێکی دیکەی ڕووس و ئەمیر ئەمجەد و کۆمەڵێک بەگزادەی بازەرگانی کوردیش بەشدار بوون.

عەبدولڕەزاق بەدرخان لەو کۆبوونەوەدا باسێکی لەسەر گرینگی هەبوونی قوتابخانەی کوردی لە شاری خۆی پێشکەش بە ئامادەبوان کرد. لە وتارەکەیدا باسی لە کەموکووڕییەکانی قوتابخانەکەش کرد. دوابەدوای عەبدولڕەزاق سمایلاغای سمکۆش قسەی بۆ بەشدارانی کۆرەکە کرد. بەڕێزیان لە وتارەکەی خۆیدا سپاسی دەسەڵاتدارانی ڕووسی کرد کە بۆ کردنەوەی قوتابخانەکە یارمەتیان دابوون و دواتر سپاسنامەکەی سمکۆ بۆ قەیسەری ڕووس بەڕێ کرا.

تەمەنی قوتابییەکان لە نێوان ٨ تا ١٠ ساڵان بوو. لە ڕۆژی کردنەوەی قوتابخانەکە، قوتابییەکان لە دوو ڕیز بە پێشەنگایەتی دەستەیەک سوارەی کوردەوە چوونە ناو بینای قوتابخانەکە. خەڵک بە دیتنی ئەو قوتابییانە بە "بەچکە گورگی چیاکان" ناویان دێنان.

هەر لە یەکەم ڕۆژی کردنەوەی قوتابخانەی کوردی لە شاری خۆی تەلەگراف بۆ شارەکانی تاران و تەورێز و ئەستەمبووڵ نێردرا، لە تەلەگرافەکاندا باس لەوە کرابوو، شاری خۆی لە لایەن کوردەکانەوە داگیر کراوە.
بەرنامەی خوێندنی حەوتوانەی قوتابییە کوردەکانی قوتابخانەی کوردی شاری خۆی بریتی بوو لە مێژوو، بیرکاری، جوغرافیا و...هتد. قوتابییەکان ئەو جۆرەی کە قوتابییە ڕووسەکان لە قوتابخانەکانی خۆیان وانەیان دەخوێند ئەوانیش هەر بەو شێوەیە وانەیان دەخوێند. هەر لە قوتابخانەکە قوتابییەکان فێری دارتاشی و ئاسنگەری و بەرگدروونیش دەکران. بەرپرسانی قوتابخانە لە هەوڵی ئەوەدا بوون لە داهاتوودا قوتابییەکان فێری زانستی جووتیاریش بکەن.

سمایلاغای سمکۆ و عەبدولڕەزاق بەدرخان لە هەوڵی ئەوە دابوون لە دوای کردنەوەی قوتابخانەی کوردی لە شاری خۆی لە شارەکانی ماکۆ و سەڵماس و سۆماوبرادوست و ...هتد قوتابخانەی کوردی بکرێتەوە. هەروەها بڕیار درابوو بۆ دابین کردنی مامۆستا بۆ شارەکانی دیکەی کوردستان کۆمەڵە کەسێک بۆ ئیروان بنێردرێن و لەوێ فێری مامۆستایی بکرێن و دواتر ئەو کەسانە بگەڕێنەوە ناوچەکانی خۆیان و وانە بە قوتابییان بڵێنەوە.
دەسپێکردنی شەڕی یەکەمی جیهانی و کۆمەڵێک هۆی دیکە نەیانهێشت خەونەکانی سمکۆ و عەبدولرەزاق بەدرخان وەدی بێن.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📩نێردراوی نووسەر

@Dengikurdistan

Переслав з:

ده‌نگی‌کوردستان

23.03.202508:55

📸 عکس تاریخی

✍ نخستین مدرسه‌ به زبان کوردی، ۲آذرماه سال۱۲۹۲ برابر با ۲۳نوامبر ۱۹۱۲ در شهر خوی

این مدرسه توسط سیاستمدار و روشنفکر کورد، عبدالرزاق بدرخان و با حمایت و همکاری اسماعیل‌آقا شکاک و چاریکوف کنسول روسیه در شهر خوی تاسیس شد.
بسیاری از شخصیت‌های برجسته کورد در مراسم افتتاحیه این مدرسه شرکت کردند.

موضوعات برنامه درسی شامل تاریخ، جغرافیا، زبان و ادبیات کوردی بود.
زبان آموزشی در این مدرسه نیز کوردی بود.

این مدرسه همچنین دارای کارگاه نجاری و آهنگری بود که دانش‌آموزان در آن صنایع دستی یاد می‌گرفتند.

🔹 عبدالرزاق بدرخان (۱۸۶۴–۱۹۱۸) از روشنفکران، سیاستمداران و ملی‌گرایان معاصر کورد میباشند.

@DengiKurdistan

Всі дописи

Нічого не знайдено 😢

Детальніше

Рекорди

08.04.202523:59

2.9KПідписників

22.03.202516:55

17Індекс цитування

23.03.202523:59

841Охоплення 1 допису

23.03.202523:59

861Охоп рекл. допису

07.04.202523:59

6.21%ER

23.03.202523:59

28.97%ERR

Розвиток

Детальніше

Підписників

Індекс цитування

Охоплення 1 допису

Охоп рекл. допису

ERR

Детальніше

ده‌نگی‌کوردستان