8/2025-mavzu
MUSTAQILLIK YILLARIDA TARIXIY ADOLATNING TIKLANISHI
«Yeng ichida»gi evrilishlar
Afsuski, mana shunday ulkan saltanatlarga asos solgan sarkardalar, jahon ilm-fani va madaniyatiga bebaho hissa qo‘shgan allomalarga beshik bo‘lgan yurtda dastlab Chor imperiyasi, keyinchalik sovetlar davrida olib borilgan siyosat natijasida xalqimiz o‘zining asl tarixini qariyb unutayozdi.
Istilochilar turkiylardagi jangovar ruhni susaytirish, isyon va qo‘zg‘olonlar¬ning oldini olish uchun, eng avvalo, ularni ma’naviyati, milliy hislaridan mosuvo qilishga zo‘r berib harakat qilishdi. General-gubernator M. Skobelevning «Millatni yo‘q qilish uchun uni qirish shart emas, uning madaniyatini, san’atini, tilini yo‘q qilsang bas, tez orada o‘zi adoyi tamom bo‘ladi...» degan so‘zlari Turkistondagi mustamlakachilik siyosatining mohiyatini ochib beradi. Ayniqsa, sovetlar hukmronligida o‘tgan yetmish yildan ortiq davr mobaynida rejali tarzda xalqimiz ma’naviyatiga qarshi olib borilgan siyosat natijasida ular bu niyatiga ma’lum darajada erishdi ham.
Garchi sobiq Ittifoq barcha millatlarning tengligi haqida gapirilsa-da, aslida «yeng ichida» bu xalqlarga qarshi, ularni kamsitish, ittifoq tarkibida majburan va doimiy nazoratda ushlab turish siyosati olib borildi. Bu siyosat sovet davrining eng so‘nggi kunlariga qadar amalda bo‘ldi.
O‘zlikni anglash sari yo‘l
Istiqlol yillarida O‘zbekistonda milliy tariximizni xolisona o‘rganish, turli taz¬yiqlarga qaramay, asrlar osha yashab kelgan milliy qadriyatlarimizni, boy ma’naviy merosimizni qayta tiklash, bir so‘z bilan aytganda, uzoq yillik mustamlaka zulmidan ezilgan xalqqa o‘zligini anglatish va tarixiy adolatni tiklash borasida ko‘plab ezgu ishlar amalga oshirildi. Milliy madaniyatimizga, jahon sivilizatsiyasi taraqqiyotiga buyuk hissa qo‘shgan bobolarimiz – Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Bahouddin Naqshband, Xo‘ja Ahmad Yassaviy, Al-Xorazmiy, Al-Farg‘oniy, Ibn Sino, Jaloliddin Manguberdi, Amir Temur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Bobur va boshqa ko‘plab ajdodlari¬mizning ilmiy va ma’naviy merosi xalqimizga qaytarildi, tavallud topgan kunlari butun mamlakat, hatto xalqaro miqyosda keng nishonlandi, asarlari qayta-qayta nashr etildi.
Vatanimiz ozodligi yo‘lida shahid ketgan ma’rifatparvarlar – Abdulla Avloniy, Munavvar qori Abdurashid¬xonov, Abdulla Qodiriy, Cho‘lpon, Fitrat, Usmon Nosir, Fayzulla Xo‘jayev va boshqa xalq jigarbandlarining pok nomlari tiklanib, asarlari chop etildi.
2000-yil 12-may kuni Toshkentda mustamlakachilik davri qurbonlari xotirasini abadiylashtirish maqsadida «Shahidlar xotirasi» yodgorlik majmui, 2002-yil 31-avgustda esa ushbu maj¬mua hududida «Qatag‘on qurbonlari xotirasi» muzeyi tantanali ravishda ochildi va 31-avgust mamlakatimizda «Qatag‘on qurbonlarini yod etish kuni» deb e’lon qilindi.
Navro‘z bayrami, Ramazon va Qurbon ha¬yitlarining keng nishonlanishi, uzoq yillar e’tiborsiz qolgan tarixiy obidalar, masjid-u madrasa¬larning tiklanishi, zi¬yoratgohlarning qayta ta’mirlanib, obod qilinishidan ham aslida milliy ma’naviyatimizni yuksaltirish, o‘zligimizni anglash maqsadi ko‘zlangan, desak, xato bo‘lmaydi.
Xalqning qaddini g‘urur tiklaydi
