Генетика узбеков Ферганской долины
У узбеков Ферганской долины, как и у большинства других узбекских групп, наиболее распространённой гаплогруппой является R1a. Её связывают с древними индоевропейскими популяциями, которые в процессе истории подверглись тюркизации. Этот процесс мог происходить постепенно — начиная с эпохи хуннов и продолжаясь вплоть до раннего нового времени.
На втором месте по частоте находится гаплогруппа C2-M217, которая ассоциируется с монгольскими племенами. Её носители проникали в регион ещё во времена Чингиз-хана, а также с последующими волнами миграции, включая переселения дештикипчакских племён в XVI—XVIII веков.
Гаплогруппа J2 также широко представлена и связана с древней земледельческой культурой БМАК. Некоторые субклады J2 с кочевыми тюрко-иранскими племенами произошедшими от БМАК, но некоторые субклады этой гаплогруппы относятся к автохтонным слоям населения региона.
Особый интерес представляет относительно высокая частота гаплогруппы O2. Её широкое присутствие может быть связано с потомками уйгуров, мигрировавших в Ферганскую долину из Кашгарии после завоевания региона Китаем.
Источник:
Zhabagin M. et al. (2017). The Connection of the Genetic, Cultural and Geographic Landscapes of Transoxiana.
———
Farg‘ona vodiysi o‘zbeklarining genetikasi
Farg‘ona vodiysi o‘zbeklarida, boshqa ko‘pchilik o‘zbek guruhlari kabi, eng keng tarqalgan gaploguruh – R1a hisoblanadi. Bu gaploguruh qadimgi hind-yevropa populyatsiyalari bilan bog‘lanadi. Ular tarix davomida turkiylashuv jarayoniga uchragan. Bu jarayon bosqichma-bosqich yuz bergan bo‘lib, hun davridan boshlanib, erta yangi davrgacha davom etgan bo‘lishi mumkin.
Ikkinchi o‘rinda esa C2-M217 gaplogurihi turadi. Bu gaploguruh mo‘g‘ul qabilalari bilan bog‘liq. Uning tashuvchilari mintaqaga Chingizxon davrida, shuningdek keyingi migratsion to‘lqinlar orqali, jumladan XVI–XVIII asrlardagi Dashti Qipchoq qabilalari ko‘chib kelishi orqali kirib kelgan.
J2 gaplogurihi ham keng tarqalgan bo‘lib, u qadimgi dehqonchilik madaniyati – BMAK (Baqtriya-Marg‘iyona arxeologik kompleksi) bilan bog‘lanadi. J2'ning ayrim subkladlari ko‘chmanchi turkiy-eroniy qabilalar bilan bog‘liq bo‘lsa, boshqalari mintaqaning avtoxton qatlamlariga tegishli.
Alohida qiziqish uyg‘otadigan holatlardan biri bu O2 gaplogurihining mavjudligidir. Uning bu yerda paydo bo‘lishi Qashqardan Xitoy istilosidan keyin Farg‘ona vodiysiga ko‘chib kelgan uyg‘ur avlodlari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Manba:
Zhabagin M. et al. (2017). The Connection of the Genetic, Cultural and Geographic Landscapes of Transoxiana.