🔰 یک ماه رمضان و یک سال معنویت و همجواری با قرب الهی
✍ هادی سروش
ظرفیت معنوی ماه رمضان
ماه مبارک رمضان یک ماه بود اما این ظرفیت در اوست که تا یکسال معنویت و همجواری با قرب الهی را رقم زند.
بحکم «سالی که نیکوست از بهارش پیداست» ؛ می توان از یک بهارِ رمضان ؛ یکسال معنویت و قرب الهی را برای خود رقم زند.
تاثیر اعمال ، قرار دادی است و یا واقعی؟
در تأثیر اعمال جای تردید نیست، حتما هر عاملی از عمل خود منتفع یا متضرر می شود، امّا اختلاف اهل حدیث و اهل معقول در این است که آیا تأثیر عمل بر روی عامل اش یک تأثیر قراردادی و اعتباری است ؟ تا عمل با عامل نسبت جدی و غیرقابل انفکاک نخواهد داشت.
یا اینکه تأثیر عمل، واقعی است؟ در اینصورت عمل با عامل خود اتّحاد دارد و به تعبیر «حکمت متعالیه ملاصدرا» جزاء عین عمل خواهد بود.
تحقیقات عالمان ژرف اندیش بر این باور قرار گرفت که سخن دوم که تأثیر عمل را در عالم واقع ارزیابی نموده اند صحیح است و این نظریه با «قرآن» و «عقل» و «شهود» منطبق است. بزرگانی نظیر امام خمینی (انوار الهدایة ، ج ۱ص۵۵ و صحیفه امام ، ج ۱۶ ص۱۴۰) و علامه طباطبائی (المیزان ، ج۱ص۹۲ و ج ۶ص ۳۷۴) و استادمطهری (مجموعه آثار ، ج ۳ ص ۵۲ و ج ۲ ص ۵۲۸) و استادحسن زاده آملی (عیون مسائل النفس / ۷۸۳) بر این دیدگاه استوار گشته است .
ظاهر آیات قرآن با قول دوم هماهنگ است ، مانند:
«فمن یعمل مثقال ذره خیراً یره»(زلزال/۷)
«جزاءًوفاقاً»(نباء/۲۶)
«ووجدواماعملواحاضراً»کهف/۴۹) و...
در نتیجه، اعمال حقائقی هستند که از حقیقت ما غیرقابل انفکاک بوده و طبعا ما را از وجودشان بهره مند می نماید.
ماه مبارک رمضان ، اول سال سلوکی و عرفانی است
ماه رمضان یک بستر مهم زمانی است که به تصریح حضرت امام صادق (ع) «اول سال» است : "شهر رمضان اول السنه" (التهذیب ، ج ۴ص ۳۳۲)
عارف بزرگ جناب سید بن طاوس اینگونه معنا نموده که اهل معنویت سلوک الهی خود را از این زمان آغاز می کنند(اقبال الاعمال/۳۴)
و از سوی دیگر آن حضرت(ع) در سخنی دیگر فرمودند: "اگر ماه رمضان را مؤمنی به کمال و سلامت به پایان ببرد تمام سال را به سلامت پشت سر خواهد گذاشت، اذا سلم شهر رمضان سلمت السنه". (التهذیب ، ج۴ص۳۳۳)
به اذعان عارفان ماه رمضان آنچنان استعداد و ظرفیتی دارد که می تواند همه نیازهای مهم معنوی انسان را در طول یکسال تأمین کند. (ر.ک: المرقبات / ۱۲۷)
و شاید برای اثبات این مدعا غیر از راهی که در ابتداء این نوشتار به آن اشارت رفت که راه استدلال عقلی بود، بتوان از راه مکتب غنی اهل البیت (ع) نیز بهره گرفت ، مانند ؛ دعای امام صادق(ع) در وداع با ماه رمضان (ر.ک: کافی ج۴ص۱۶۵) و نیز از آن شفاف تر ؛ دعای وداع امام سجاد(ع) با ماه رمضان است. (ر.ک: دعای ۴۵)
حضرات معصومین (ع) برای ماه رمضان حیات قائل هستند
ائمه (ع) برای ماه رمضان حیات و شعور قائل بوده و با او سخن می گویند. پس چنین وجود زنده ای می تواند بر اساس یک سری از شرائط بمدت یکسال با عده ای همراه باشد.
خلاصه، ماه رمضان و اعمال آن یک «امراعتباری» نیست بلکه یک «حقیقت اصیل» است که با «عامل» خود متّحد شده و جان انسان مؤمن را میهمان فیوضات ربّانی خود می گرداند بطوری که تا یکسال یعنی درست ماه رمضان بعدی، میهمان خود را مورد بارش توفیقات معنوی می نماید، همانطوری که یک باران بموقع و بمقدار کافی یک درختی را پر از ثمرهای پی در پی می کند.
تعبیرزیبایی مرحوم مجلسی دارد که از روایات اتخاذ شده که ؛ "یک رمضان گناه نکردن توفیق یکسال گناه نکردن را بدنبال خواهد داشت". (ملاذ الاخیار ،ج۷ص۱۷۷)
ماه رمضان فراتر از یک ماه
سؤال مهم معرفتی را باید به بررسی گذاشت کا چگونه یک محدوده زمانی (ماه رمضان) می تواند یک سال اثر بخشی مداوم را بدنبال داشته باشد؟
راه های مختلفی می تواند در مسیر پاسخگویی مطرح شود که برخی قرآنی و برخی حدیثی و برخی دیگر معرفتی است که اجمالاً مورد اشارت قرار می دهیم؛
راه اول با توجه به شب قدر؛
تأثیر محیّر العقول ماه رمضان بر ایام دیگر چه بسا بدین جهت باشد که در این ماه «شب قدر» قرار دارد و بر اساس روایات صحیحه ای که از اهل بیت (ع) وارد شد شبی است که امور عالم و آدم برای یک سال مقدّر می شود. پس اگر در شب قدر مقدّرات یکسال رقم می خورد، دور از ذهن نیست که توفیقات یکساله هم معیّن شود. (ر.ک: الوافی ،ج۱۱ص۳۶۱ ـ وسائل الشیعه ،ج۱۰ص۳۶۵ باب ۳۲).
راه دوم باتوجه به استجابت دعا؛
شاید تأثیر مهم این ماه در خصوصیت «استجابت دعا» باشد که خداوند متعال آن را در این ماه قرار داده، پیامبر اعظم (ص) در خطبه شعبانیه فرمود: «یعطیهم اذا سألوه ویستجیب لهم اذا دعوه» (عیون الاخبار الرضا ،ج۱ص۲۲۵)
و پر واضح است که استجابت دعا می تواند محدودیت به زمان خاص و یا زمان کوتاه نداشته باشد، فرد مؤمنی دعائی برای یک سالش بدرگاه احدیت برده باشد و به هدف استجابت نائل آید.
ادامه 👇👇
![کانال سروش معرفت[هادی سروش] avatar](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fstatic-storm.tglist.com%2F4598fec557337ad22d3a369fa3ac3aa9%2F38148019-d57f-41a0-a90e-61b73819e870.jpg%3Fw%3D240%26h%3D240&w=640&q=75)
![کانال سروش معرفت[هادی سروش] avatar](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fstatic-storm.tglist.com%2F4598fec557337ad22d3a369fa3ac3aa9%2F38148019-d57f-41a0-a90e-61b73819e870.jpg%3Fw%3D24%26h%3D24&w=48&q=75){kind=small}
