2-post eng so'nggi #tadqiqotlar #OCD
Bilaman hamma postlarim juda katta va o'qish uchun zerikarlidek tuyiladi. Lekin qisqartirsam o'zim istagandek yetkazib ber olmayman. Xullas, erinmaylik do'stlar...
OCD ning ilk tadqiqotlari 19-asr oxiri va 20-asr boshlarida boshlangan:
Jean-Martin Charcot: Nevrozlar va takroriy harakatlarni o‘rganib, OCD ni "nevrotik takrorlanmalar" deb atagan.
Zigmund Freyd: OCDni ichki ziddiyatlar va bolalik tajribalariga bog‘lab, psixodinamik jihatlarni tahlil qilgan.
Pierre Janet: OCD ni "psixik zaiflik" deb ta’riflagan va ilk marta "obsession" atamasini kiritgan.
Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) bo'yicha Eng So'nggi Tadqiqot Natijalari (2024-2025)
OCD bo'yicha so'nggi yillarda olib borilgan tadqiqotlar kasallikning genetik, neyrobiologik va psixososial omillarini chuqur o'rganishga qaratilgan:
1. Maqola: "Genetic and Environmental Interactions in OCD: A Longitudinal Study" (2024)
- Jurnal: Journal of Psychiatric Research
- Natijalar: Bu tadqiqotda OCD ning genetik omillari va atrof-muhitning ta'siri o'rtasidagi aloqa o'rganilgan. Tadqiqotchilar 10 yil davomida 5 mingdan ortiq bemorlar guruhini kuzatgan va OCD ning 40% ga yaqin qismi genetik omillarga, qolgan qismi esa stressli hayot tarziga bog'liq ekanligini aniqlagan. Shu bilan birga, serotonin tizimining buzilishi (5-HT) kasallikning asosiy neyrobiologik markerlari sifatida tasdiqlangan. Tadqiqot shuni ko'rsatdiki, erkaklarda OCD alomatlari ko'proq genetik omillarga, ayollarda esa psixologik stressga bog'liq. Bu natijalar OCD ning individual davolash strategiyalarini ishlab chiqishda muhim hisoblanadi.
2. Maqola: "Cognitive Behavioral Therapy Outcomes in Severe OCD Cases" (2025)
- Jurnal: The American Journal of Psychiatry (nufuzli psixiatriya jurnali, Web of Science indeksli)
- Natijalar: Ushbu tadqiqotda kognitiv-bixevioral terapiya (CBT) ning og'ir OCD holatlarida samaradorligi baholangan. 2024-yilda olib borilgan klinik sinovlarda 800 dan ortiq bemor ishtirok etgan va natijalar shuni ko'rsatdiki, CBT bilan birga antidepressant dorilar (masalan, SSRIs) ishlatilganda bemorlarning 65% da alomatlar sezilarli darajada kamaygan. Tadqiqot shuningdek, virtual realiti (VR) texnologiyalarini CBT ga qo'shib olib borish bemorlarni davolashga rioya qilish darajasini 30% ga oshirganini aniqlagan. Bu usul ayniqsa, ijtimoiy izolyatsiyada bo'lgan bemorlar uchun samarali bo'lgan.
3. Maqola: "Neuroimaging Insights into OCD Pathophysiology" (2024)
- Jurnal: NeuroImage: Clinical
- Natijalar: Ushbu tadqiqotda miya skanerlash texnologiyalari (fMRI va PET) yordamida OCD ning neyrobiologik mexanizmlari o'rganilgan. Tadqiqotchilar prefrontal korteks va bazal gangliyalar o'rtasidagi abnormal aloqalarning OCD alomatlarining asosiy sabablaridan biri ekanligini aniqlagan. Shu bilan birga, stress gormonlari ( cortisol) darajasi yuqori bo'lgan bemorlarda obsessiyalarning chastotasi ko'proq bo'lgan. Natijalar OCDni davolashda neyromodulyatsion texnikalar (masalan, transkranial magnit stimulyatsiyasi) ni qo'llash imkoniyatlarini ochib bergan.
4. Maqola: "Impact of Social Media on OCD Symptoms in Adolescents" (2025)
- Jurnal: Journal of Child Psychology and Psychiatry (bolalar psixologiyasi va psixiatriyasi bo'yicha nufuzli jurnal)
- Natijalar: So'nggi tadqiqotda ijtimoiy tarmoqlarning o'smirlar o'rtasida OCD alomatlariga ta'siri o'rganilgan. 2024-yilda olib borilgan tadqiqotda 3 ming nafar o'smir ishtirok etgan va natijalar shuni ko'rsatdiki, kuniga 4 soatdan ortiq ijtimoiy tarmoqlarda vaqt o'tkazgan o'smirlarda OCD alomatlari (takroriy fikrlar va harakatlar) 50% ga ko'proq uchraydi. Bu holat ayniqsa, "perfeksionistik" madaniyatiga moyil bo'lgan yoshlar o'rtasida keng tarqalgan. Tadqiqot ijtimoiy tarmoqlarning psixologik stressni oshirish orqali OCD ni kuchaytirishi mumkinligini ta'kidlagan.
Psixoeksperiment
