➖کاوه مدنی: بزرگترین نگرانیام فرسودگی اجتماعی ایران است
کاوه مدنی در گفتگویی اسکایپی با انصاف نیوز به بهانهی سال جدید، دربارهی مهمترین نگرانیاش برای پنج سال آیندهی ایران سخن گفت.
سوال معمولِ رسانهها در این موقع از سال دربارهی تصویر سال جدید است اما انصاف نیوز آیندهی دورتر را مورد سوال قرار داده. مهمترین نگرانی کاوه مدنی برای پنج سال آینده ایران «فرسودگی» بود.
کاوه مدنی در ابتدای مصاحبه، عید نوروز را به ایرانیهای سراسر جهان تبریک گفت و آرزو کرد که سال ۱۴۰۴ سالی شیرینتر، شادتر و و سلامتتر برای همهی مردم باشد و خبرها و خاطرههای بهتری را برای مردم ایران به همراه بیاورد.
بخشی از متن:
👈🏻 مهم نیست چه کسی در راس کار باشد یا دولت چه جهتی داشته باشد حتی مهم نیست که جمهوری اسلامی باشد یا نباشد جامعهای که دچار خستگی یا فروپاشی اجتماعی میشود جامعهای نیست که بتواند ارکان مختلف خود را کنار هم بیاورد، بتواند نهادهای خود را احیا کند و بتواند در برابر فشارها مقاومت کند. این نگرانی من است.
👈🏻به هر حال من نگران خستگی ایران و جامعهی ایرانم. وقتی فروپاشیای رخ میدهد آدمها به عقب نگاه میکنند و میگویند «اِ! همهی نشانهها که وجود داشت! در اقتصاد، محیط زیست و…» هیچکس نمیتواند مکان و زمان را پیشنمایی و پیشبینی کند.
شاید این سیستم با همین مشکلات و خستگی سالهای سال دوام بیاورد و شاید تا ۵ سال دیگر هم دوام نیاورد. این بیبرنامگی، همین که منابع و اجتماعمان را خسته کردهایم و همهی آنچه داشتیم را از بین بردهایم.
◾️بحران حاکی از وقوع یک وضعیت با شرایط حدی در یک بازه زمانی محدود است. احتمال وقوع #بحران همیشه وجود دارد اما زمان و مکان دقیق وقوع آن قابل پیش بینی نیست.
◾️در بازه زمانی محدود بحران، ذینفعان و ذیمدخلان برای مقابله با وضعیت بحرانی و بازگشت به شرایط قبلی بسیج می شوند. در پایان وضعیت بحرانی یا شرایط سامانه تحت مدیریت به قبل بر می گردد که به معنی موفقیت در اداره و مواجهه با بحران و احیای نسبتا مطلوب شرایط پیش از بحران است و یا #شکست حاصل می شود که حاکی از عدم موفقیت در اداره بحران و عدم بازگشت شرایط سیستم به وضعیت پیش از وقوع بحران است.
‼ حال با این تعریف، آیا ایران دچار #بحران_آب است؟
جواب این سوال منفی است چون:
١- ما سالهاست که صحبت از وضعیت بحرانی می کنیم در حالی که بحران دارای مدت زمان محدود است. پس اگر از شرایط بحرانی عبور نکرده ایم، باید بپذیریم که "شکست" حاصل شده است.
٢- بحران دارای بار روانی است و شرایط بحرانی می تواند همگان را برای مقابله با شرایط بسیج کند. اما این اتفاق در ایران رخ نداده و استفاده مکرر و متعدد از این واژه برای توصیف شرایط وخیم در بخش های مختلف، مردم و مسئولین را به بحران بی تفاوت کرده است. در نتیجه شرایط جدی گرفته نمی شود و جامعه در ایجاد عزم جدی و تشکیل بسیج مقابله با شرایط بحرانی ناکام می ماند.
٣- در دوران بحران هدف مجموعه تصمیم گیر و مجری، احیای سامانه و بازگشت به شرایط قبلی است. اما سامانه های طبیعی و اکوسیستمی در صورت نابودی به راحتی و در یک دوره زمانی کوتاه و قابل قبول، #احیا پذیر نیستند. به همین دلیل "شکست" اکوسیستمی حاصل می شود و منابع آبی نظیر تالابها و منابع آب زیرزمینی در کوتاه مدت قابل احیا نخواهند بود
۴- به هنگام بحران تمام تمرکز بر روی مبارزه با شرایط بحرانی و بازگشت به شرایط قبلی است و تلاشی برای #سازگاری صورت نمی گیرد. حال اگر شکست حاصل شده باشد در صورت عدم درک و پذیرش شکست، متولیان به مبارزه و تلاش برای احیای شرایط قبلی ادامه می دهند که این رویکرد هزینه های مقابله با بحران و هزینه عدم تطبیق با شرایط جدید را به طور تصاعدی افزایش می دهد.
◾️باید پذیرفت که وضعیت کنونی را نمی توان دیگر "بحران آب" نامید. در واقع ما در #مدیریت بحران آب شکست خورده ایم و شرایط گذشته قابل احیا نخواهد بود. من به این شرایط "ورشکستگی آبی" می گویم.
◾️در شرایط #ورشکستگی، بدهی های سیستم یا میزان انتظار از سیستم (حقابه ها و مصارف) بیشتر از موجودی سیستم است و انتظارات ذینفعان برآورده نمی شود. در این شرایط به جای تلاش برای افزایش منابع، تمرکز اصلی باید بر اذعان به شکست، کاهش مصارف و سازگاری با شرایط جدید و برگشت ناپذیر (در بازه زمانی معقول) باشد. هر گونه تاخیر در پذیرش شکست، تنها هزینه را برای مدیران و بهره برداران افزایش می دهد.
◾️اگر از بحران آب حرف می زنیم و #ورشکستگی_آبی را انکار می کنیم، در واقع به خودمان و مردم دروغ می گوییم. ما باید بپذیریم که محصول سالها بی تدبیری را نمی توان در کوتاه مدت از بین برد. https://goo.gl/xjqZAx
💧 @KavehMadani
05.04.202509:03
📖 دوره آموزشی آنلاین رایگان دانشگاه سازمان ملل متحد به زبان فارسی: «آب و سلامت: شناسایی پیوندها، خلاءها و نقاط ضعف»
به نقل از این موسسه:
“موسسه آب، سلامت و محیط زیست سازمان ملل متحد (UNU-INWEH) که با عنوان “اندیشکده آب سازمان ملل متحد” در جهان شناخته میشود، به منظور آشنایی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی و علاقهمندان به درک ارتباط تنگاتنگ کیفیت آب، بهداشت و سلامت، دوره آموزشی آنلاین “آب و سلامت: شناسایی پیوندها، خلاءها و نقاط ضعف” را تدوین و در دسترس علاقهمندان قرار داده است.
این موسسه افتخار دارد که در سال جاری این دوره آموزشی آنلاین را به زبان فارسی و به مخاطبان فارسی زبان سراسر جهان ارایه نماید. از سال گذشته نیز دورههای آموزشی «امنیت آبی» و «منابع آب نامتعارف» توسط این موسسه در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار کرفته و از آنها استقبال زیادی شده است.”
برای ثبت نام در این دورهها به زبان فارسی و انگلیسی میتوانید به وبسایت مرکز آموزش (Learning Center) موسسه آب، محیط زیست و سلامت دانشگاه سازمان ملل متحد مراجعه کنید:
نسخه اولیه مدل دینامیک سامانه آبی-اجتماعی #زاینده_رود در سال ۱۳۸۴ طراحی و پیادهسازی شد. نتایج پیشنمایی این مدل تحت سناریوهای توسعه بهتآور و حاوی این هشدار بود که اجرای طرحهای انتقال آب در حوضه زاینده رود، مشکل کمبود آب را بدتر میکند.
این مدل در سالهای بعد با همکاری پژوهشگران ایرانی بیشتر توسعه پیدا کرد تا بتواند جزییات دقیقتری از رفتارهای آببران حوضه را شبیه سازی کند اما ننایج کلی تغییری نکرد.
نتایج جدید با تایید نتایج قبلی بر این نکته مهم صحه گذاشتند که هر جند انتقال آب میتواند در کوتاه مدت مشکل کمبود آب را حل کند اما در دراز مدت با تقویت توهم فراوانی آب عامل توسعه بیشتر و تشنهتر شدن حوضه میشود.
آن روزها دغدغه ما تضییع حقوق تالاب و نرسیدن آب به تالاب گاوخونی بود اما امروز نه تنها گاوخونی خشک و فراموش شده که هم مردم اصفهان و یزد و هم مردم چهارمحال و بختیاری و خوزستان از #ورشکستگی_آبی رنج میبرند.
اما در همچنان بر یک پاشنه میچرخد و بزرگان آب حتی پس از مشاهده به حقیقت پیوستن آن پیشنمایی ۲۰ سال پیش، کماکان به دنبال اجرای طرحهای عمرانی عظیمتر و انتقال آب بیشتر به این حوضهاند تا بدون تلاش برای درمان عفونت، با چسب زخمی دیگر، نشانه بیماری را برای مدتی پنهان کنند.
💧@KavehMadani
04.04.202507:09
🧠 تصمیم سخت
جهت یادآوری: مطلبی مربوط به ۷ سال پیش
حالا میتوان به این جمله «هوا» و «انرژی» را هم اضافه کرد. بعد از آن هم باید نگران نان و #غذا بود.
هر چه زمان بیشتر بگذرد، فرصتهای نجات محدودتر خواهند شد.
➖کاوه مدنی: بزرگترین نگرانیام فرسودگی اجتماعی ایران است
کاوه مدنی در گفتگویی اسکایپی با انصاف نیوز به بهانهی سال جدید، دربارهی مهمترین نگرانیاش برای پنج سال آیندهی ایران سخن گفت.
سوال معمولِ رسانهها در این موقع از سال دربارهی تصویر سال جدید است اما انصاف نیوز آیندهی دورتر را مورد سوال قرار داده. مهمترین نگرانی کاوه مدنی برای پنج سال آینده ایران «فرسودگی» بود.
کاوه مدنی در ابتدای مصاحبه، عید نوروز را به ایرانیهای سراسر جهان تبریک گفت و آرزو کرد که سال ۱۴۰۴ سالی شیرینتر، شادتر و و سلامتتر برای همهی مردم باشد و خبرها و خاطرههای بهتری را برای مردم ایران به همراه بیاورد.
بخشی از متن:
👈🏻 مهم نیست چه کسی در راس کار باشد یا دولت چه جهتی داشته باشد حتی مهم نیست که جمهوری اسلامی باشد یا نباشد جامعهای که دچار خستگی یا فروپاشی اجتماعی میشود جامعهای نیست که بتواند ارکان مختلف خود را کنار هم بیاورد، بتواند نهادهای خود را احیا کند و بتواند در برابر فشارها مقاومت کند. این نگرانی من است.
👈🏻به هر حال من نگران خستگی ایران و جامعهی ایرانم. وقتی فروپاشیای رخ میدهد آدمها به عقب نگاه میکنند و میگویند «اِ! همهی نشانهها که وجود داشت! در اقتصاد، محیط زیست و…» هیچکس نمیتواند مکان و زمان را پیشنمایی و پیشبینی کند.
شاید این سیستم با همین مشکلات و خستگی سالهای سال دوام بیاورد و شاید تا ۵ سال دیگر هم دوام نیاورد. این بیبرنامگی، همین که منابع و اجتماعمان را خسته کردهایم و همهی آنچه داشتیم را از بین بردهایم.
◾️بحران حاکی از وقوع یک وضعیت با شرایط حدی در یک بازه زمانی محدود است. احتمال وقوع #بحران همیشه وجود دارد اما زمان و مکان دقیق وقوع آن قابل پیش بینی نیست.
◾️در بازه زمانی محدود بحران، ذینفعان و ذیمدخلان برای مقابله با وضعیت بحرانی و بازگشت به شرایط قبلی بسیج می شوند. در پایان وضعیت بحرانی یا شرایط سامانه تحت مدیریت به قبل بر می گردد که به معنی موفقیت در اداره و مواجهه با بحران و احیای نسبتا مطلوب شرایط پیش از بحران است و یا #شکست حاصل می شود که حاکی از عدم موفقیت در اداره بحران و عدم بازگشت شرایط سیستم به وضعیت پیش از وقوع بحران است.
‼ حال با این تعریف، آیا ایران دچار #بحران_آب است؟
جواب این سوال منفی است چون:
١- ما سالهاست که صحبت از وضعیت بحرانی می کنیم در حالی که بحران دارای مدت زمان محدود است. پس اگر از شرایط بحرانی عبور نکرده ایم، باید بپذیریم که "شکست" حاصل شده است.
٢- بحران دارای بار روانی است و شرایط بحرانی می تواند همگان را برای مقابله با شرایط بسیج کند. اما این اتفاق در ایران رخ نداده و استفاده مکرر و متعدد از این واژه برای توصیف شرایط وخیم در بخش های مختلف، مردم و مسئولین را به بحران بی تفاوت کرده است. در نتیجه شرایط جدی گرفته نمی شود و جامعه در ایجاد عزم جدی و تشکیل بسیج مقابله با شرایط بحرانی ناکام می ماند.
٣- در دوران بحران هدف مجموعه تصمیم گیر و مجری، احیای سامانه و بازگشت به شرایط قبلی است. اما سامانه های طبیعی و اکوسیستمی در صورت نابودی به راحتی و در یک دوره زمانی کوتاه و قابل قبول، #احیا پذیر نیستند. به همین دلیل "شکست" اکوسیستمی حاصل می شود و منابع آبی نظیر تالابها و منابع آب زیرزمینی در کوتاه مدت قابل احیا نخواهند بود
۴- به هنگام بحران تمام تمرکز بر روی مبارزه با شرایط بحرانی و بازگشت به شرایط قبلی است و تلاشی برای #سازگاری صورت نمی گیرد. حال اگر شکست حاصل شده باشد در صورت عدم درک و پذیرش شکست، متولیان به مبارزه و تلاش برای احیای شرایط قبلی ادامه می دهند که این رویکرد هزینه های مقابله با بحران و هزینه عدم تطبیق با شرایط جدید را به طور تصاعدی افزایش می دهد.
◾️باید پذیرفت که وضعیت کنونی را نمی توان دیگر "بحران آب" نامید. در واقع ما در #مدیریت بحران آب شکست خورده ایم و شرایط گذشته قابل احیا نخواهد بود. من به این شرایط "ورشکستگی آبی" می گویم.
◾️در شرایط #ورشکستگی، بدهی های سیستم یا میزان انتظار از سیستم (حقابه ها و مصارف) بیشتر از موجودی سیستم است و انتظارات ذینفعان برآورده نمی شود. در این شرایط به جای تلاش برای افزایش منابع، تمرکز اصلی باید بر اذعان به شکست، کاهش مصارف و سازگاری با شرایط جدید و برگشت ناپذیر (در بازه زمانی معقول) باشد. هر گونه تاخیر در پذیرش شکست، تنها هزینه را برای مدیران و بهره برداران افزایش می دهد.
◾️اگر از بحران آب حرف می زنیم و #ورشکستگی_آبی را انکار می کنیم، در واقع به خودمان و مردم دروغ می گوییم. ما باید بپذیریم که محصول سالها بی تدبیری را نمی توان در کوتاه مدت از بین برد. https://goo.gl/xjqZAx
📖 دوره آموزشی آنلاین رایگان دانشگاه سازمان ملل متحد به زبان فارسی: «آب و سلامت: شناسایی پیوندها، خلاءها و نقاط ضعف»
به نقل از این موسسه:
“موسسه آب، سلامت و محیط زیست سازمان ملل متحد (UNU-INWEH) که با عنوان “اندیشکده آب سازمان ملل متحد” در جهان شناخته میشود، به منظور آشنایی دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی و علاقهمندان به درک ارتباط تنگاتنگ کیفیت آب، بهداشت و سلامت، دوره آموزشی آنلاین “آب و سلامت: شناسایی پیوندها، خلاءها و نقاط ضعف” را تدوین و در دسترس علاقهمندان قرار داده است.
این موسسه افتخار دارد که در سال جاری این دوره آموزشی آنلاین را به زبان فارسی و به مخاطبان فارسی زبان سراسر جهان ارایه نماید. از سال گذشته نیز دورههای آموزشی «امنیت آبی» و «منابع آب نامتعارف» توسط این موسسه در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار کرفته و از آنها استقبال زیادی شده است.”
برای ثبت نام در این دورهها به زبان فارسی و انگلیسی میتوانید به وبسایت مرکز آموزش (Learning Center) موسسه آب، محیط زیست و سلامت دانشگاه سازمان ملل متحد مراجعه کنید:
نسخه اولیه مدل دینامیک سامانه آبی-اجتماعی #زاینده_رود در سال ۱۳۸۴ طراحی و پیادهسازی شد. نتایج پیشنمایی این مدل تحت سناریوهای توسعه بهتآور و حاوی این هشدار بود که اجرای طرحهای انتقال آب در حوضه زاینده رود، مشکل کمبود آب را بدتر میکند.
این مدل در سالهای بعد با همکاری پژوهشگران ایرانی بیشتر توسعه پیدا کرد تا بتواند جزییات دقیقتری از رفتارهای آببران حوضه را شبیه سازی کند اما ننایج کلی تغییری نکرد.
نتایج جدید با تایید نتایج قبلی بر این نکته مهم صحه گذاشتند که هر جند انتقال آب میتواند در کوتاه مدت مشکل کمبود آب را حل کند اما در دراز مدت با تقویت توهم فراوانی آب عامل توسعه بیشتر و تشنهتر شدن حوضه میشود.
آن روزها دغدغه ما تضییع حقوق تالاب و نرسیدن آب به تالاب گاوخونی بود اما امروز نه تنها گاوخونی خشک و فراموش شده که هم مردم اصفهان و یزد و هم مردم چهارمحال و بختیاری و خوزستان از #ورشکستگی_آبی رنج میبرند.
اما در همچنان بر یک پاشنه میچرخد و بزرگان آب حتی پس از مشاهده به حقیقت پیوستن آن پیشنمایی ۲۰ سال پیش، کماکان به دنبال اجرای طرحهای عمرانی عظیمتر و انتقال آب بیشتر به این حوضهاند تا بدون تلاش برای درمان عفونت، با چسب زخمی دیگر، نشانه بیماری را برای مدتی پنهان کنند.