خوجا ساغلام
post.reposted:
مطالعات استراتژیک ملل ایران Metam
20.04.202512:15
گوروندویو کیمی آذربایجان جمهوریتی ، آذربایجان فرهنگ و مدنیتینی، ژاپن سرگی سینده گؤسترمک و تانیتدیرماق ایچون چوخ عظمتلی ایشلر گؤروب ، تاسف کی خودشیفته خانیم مجری، پارس محور دوشونجه سی ایله سرگی نی تقدیم ائدیب!
دئدی نییه بیری اؤزون باشقالاریندان اوستون توتور؟
دئدی چون آز گتیریر. اؤزونده بوشلوق حیس ائدیر.
⏭ Metam
✅ @pishroaz
دئدی نییه بیری اؤزون باشقالاریندان اوستون توتور؟
دئدی چون آز گتیریر. اؤزونده بوشلوق حیس ائدیر.
⏭ Metam
✅ @pishroaz
13.04.202508:07
🍎🏃📚✏️
عجب یالان😀
مختومقلی دؤولت بیلیم یوردو ۱۹۳۱ = ۱۳۰۹ یوخسا ۱۳۱۰ اولور
باکو دؤولت بیلیم یوردو ۱۹۱۹ = ۱۲۹۷ یوخسا ۱۲۹۸
کابل بیلیم یوردو ۱۳۱۱
پنجاب بیلیم یوردو ۱۸۸۲= ۱۲۶۰
استانبول دارالفنونو محمد فاتح چاغی ۱۴۵۳ بو بیلیم یورد آوروپانین ۱۰ اسکی بیلیم یوردلارینداندیر.
استانبول بیلیم یوردو ۱۹۳۳ = ۱۳۱۱ استانبول دارالفنونون ادامه سیدیر.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
عجب یالان😀
مختومقلی دؤولت بیلیم یوردو ۱۹۳۱ = ۱۳۰۹ یوخسا ۱۳۱۰ اولور
باکو دؤولت بیلیم یوردو ۱۹۱۹ = ۱۲۹۷ یوخسا ۱۲۹۸
کابل بیلیم یوردو ۱۳۱۱
پنجاب بیلیم یوردو ۱۸۸۲= ۱۲۶۰
استانبول دارالفنونو محمد فاتح چاغی ۱۴۵۳ بو بیلیم یورد آوروپانین ۱۰ اسکی بیلیم یوردلارینداندیر.
استانبول بیلیم یوردو ۱۹۳۳ = ۱۳۱۱ استانبول دارالفنونون ادامه سیدیر.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
12.04.202515:19
🍎🏃📚✏️
تحلیل اتیمولوژیک نوغادی
به نظر می رسد مناسب ترین تحلیل از این اسم، تجزیۀ آن به دو مورفم مغولی nuġa/nuqa و –dei/-dai باشد. نوغا/نوقا و شکل palatalized آن نوگه معنای روشنی در مغولی دارد: چمن و
سبزه زار. [2] پسوند –dei/-dai که شکل دیگری از - –tai/-tei است، معنای مالکیت و داشتن را القا میکند و
از رایج ترین پسوندهای مغولی است. برای نمونه: moritai )به معنای صاحب اسب و سوارکار( از morin به
معنای اسب، çasutai به معنای پوشیده از برف، از çasu به معنای برف، udumtai به معنای دارای سنّت،
از لفظ udum به معنای سنّت، arbatai به معنای ده ساله، از کلمۀ arban به معنای دَه مشتق شده است.
بنابراین نوغادای معنای واضحی خواهد داشت: مرغزار و چمنزار [3] یعنی مکانهایی که برای عشایر و صاحبان
احشام مهم اند.
حضور طولانی مدت ایلات و طوایف مغول در آذربایجان و مناطقی که امروزه کردستان محسوب می شود )نکته یی
که در مقالۀ قافلانتی بدان مختصرا اشاره شد( به خوبی توجیه کنندۀ وجود و وفور اسامی مغولی در نقاط و نواحی
3
مزبور است. همان طور که قبلاً هم اشاره شد احتمالاً برخی اسامی مختوم به دِه در آذربایجان ممکن است –
منشاء مغولی داشته و تحریفی از پسوند –dai باشند. اگر روزی اطلس و کاتالوگ تفصیلی اسامی جغرافیایی و
توپونیمیک در ایران تهیه شود، سکونتگاه ها و محل های حضور اقوام مغول در این نواحی مشخص خواهد شد.
تبدیل نوغادی به نوجه ده
به احتمال زیاد، تحریف و تصحیف )و شاید هم با قصد تصحیح( اسم نوغادی از فرم نوگه دی ناشی شده است.
ظاهراً چنین تصور شده که نوگه ) nügä ( مرکب از نو)=تازۀ فارسی( و گه است و گه هم تحریف عامیانۀ چه/- -
جه محسوب شده است. رسیدن از –dey به دِه فارسی، در زمانی که دیگر اهل علم و عامۀ مردم لفظ و پسوند
مغولی را در نمی یافتند، کار دشواری نخواهد بود. از آنجا که در قرن هفتم و اواسط قرن هشتم هجری هنوز
ایلات مغول را به صورت مستقل در عرصۀ سیاسی و مناطق مسکونی و ییلاق و قشلاقشان می بینیم، تحول
فوق الذکر باید از قرن نهم و دهم به بعد اتفاق افتاده باشد.
[1] مسجد صفوی خسروشهر )خسروشاه(،تبریز: انتشارات مهد آزادی، 1382 .
[2] . چندین لغتنامۀ مغولی، از جمله فرهنگ مفصل لسینگ)( را زیر دست دارم، اما سایت اتیمولوژی مغولی،
عمدۀ منابع لغوی مغولی را به همراه تحلیلهای اتیمولوژیک محققین شاخص زبانها و فیلولوژی آلتاییک را به
صورت آنلاین عرضه می کند و بسیار مفید است:
Mongolian etymology:
http://starling.rinet.ru/cgi-bin/query.cgi?basename=\data\alt\monget&root=config&morpho=0
[3] . البته احتمال دیگری هم وجود دارد که نمی توان رد کرد اما چندان قوی هم به نظر نمی رسد؛ و آن اینکه
جزء اول کلمه را از نوقای به معنای سگ بگیریم و *نوقاتای/نوقادای را اسم قبیله یا طایفه یی محسوب کنیم.
چنین تحلیلی احتیاج به شواهد و قراین تاریخی دالّ بر وجود و حضور چنین قبیله یی خواهد داشت
@chgrmn
تحلیل اتیمولوژیک نوغادی
به نظر می رسد مناسب ترین تحلیل از این اسم، تجزیۀ آن به دو مورفم مغولی nuġa/nuqa و –dei/-dai باشد. نوغا/نوقا و شکل palatalized آن نوگه معنای روشنی در مغولی دارد: چمن و
سبزه زار. [2] پسوند –dei/-dai که شکل دیگری از - –tai/-tei است، معنای مالکیت و داشتن را القا میکند و
از رایج ترین پسوندهای مغولی است. برای نمونه: moritai )به معنای صاحب اسب و سوارکار( از morin به
معنای اسب، çasutai به معنای پوشیده از برف، از çasu به معنای برف، udumtai به معنای دارای سنّت،
از لفظ udum به معنای سنّت، arbatai به معنای ده ساله، از کلمۀ arban به معنای دَه مشتق شده است.
بنابراین نوغادای معنای واضحی خواهد داشت: مرغزار و چمنزار [3] یعنی مکانهایی که برای عشایر و صاحبان
احشام مهم اند.
حضور طولانی مدت ایلات و طوایف مغول در آذربایجان و مناطقی که امروزه کردستان محسوب می شود )نکته یی
که در مقالۀ قافلانتی بدان مختصرا اشاره شد( به خوبی توجیه کنندۀ وجود و وفور اسامی مغولی در نقاط و نواحی
3
مزبور است. همان طور که قبلاً هم اشاره شد احتمالاً برخی اسامی مختوم به دِه در آذربایجان ممکن است –
منشاء مغولی داشته و تحریفی از پسوند –dai باشند. اگر روزی اطلس و کاتالوگ تفصیلی اسامی جغرافیایی و
توپونیمیک در ایران تهیه شود، سکونتگاه ها و محل های حضور اقوام مغول در این نواحی مشخص خواهد شد.
تبدیل نوغادی به نوجه ده
به احتمال زیاد، تحریف و تصحیف )و شاید هم با قصد تصحیح( اسم نوغادی از فرم نوگه دی ناشی شده است.
ظاهراً چنین تصور شده که نوگه ) nügä ( مرکب از نو)=تازۀ فارسی( و گه است و گه هم تحریف عامیانۀ چه/- -
جه محسوب شده است. رسیدن از –dey به دِه فارسی، در زمانی که دیگر اهل علم و عامۀ مردم لفظ و پسوند
مغولی را در نمی یافتند، کار دشواری نخواهد بود. از آنجا که در قرن هفتم و اواسط قرن هشتم هجری هنوز
ایلات مغول را به صورت مستقل در عرصۀ سیاسی و مناطق مسکونی و ییلاق و قشلاقشان می بینیم، تحول
فوق الذکر باید از قرن نهم و دهم به بعد اتفاق افتاده باشد.
[1] مسجد صفوی خسروشهر )خسروشاه(،تبریز: انتشارات مهد آزادی، 1382 .
[2] . چندین لغتنامۀ مغولی، از جمله فرهنگ مفصل لسینگ)( را زیر دست دارم، اما سایت اتیمولوژی مغولی،
عمدۀ منابع لغوی مغولی را به همراه تحلیلهای اتیمولوژیک محققین شاخص زبانها و فیلولوژی آلتاییک را به
صورت آنلاین عرضه می کند و بسیار مفید است:
Mongolian etymology:
http://starling.rinet.ru/cgi-bin/query.cgi?basename=\data\alt\monget&root=config&morpho=0
[3] . البته احتمال دیگری هم وجود دارد که نمی توان رد کرد اما چندان قوی هم به نظر نمی رسد؛ و آن اینکه
جزء اول کلمه را از نوقای به معنای سگ بگیریم و *نوقاتای/نوقادای را اسم قبیله یا طایفه یی محسوب کنیم.
چنین تحلیلی احتیاج به شواهد و قراین تاریخی دالّ بر وجود و حضور چنین قبیله یی خواهد داشت
@chgrmn
12.04.202508:53
🍎🏃📚✏️
ایندی نقده آدیندا یازیلان هابئله دیللره دوشن
شهرستان اصلینده سولدوز آدیندادیر.
بو آد ۱۳۴۶ جی ایلده دَییشیلیبدیر.
نقده بیر یانلیش آددیر. دوزو ناغادئی اولمالیدیر.
🌷👇👇🌷
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
ایندی نقده آدیندا یازیلان هابئله دیللره دوشن
شهرستان اصلینده سولدوز آدیندادیر.
بو آد ۱۳۴۶ جی ایلده دَییشیلیبدیر.
نقده بیر یانلیش آددیر. دوزو ناغادئی اولمالیدیر.
🌷👇👇🌷
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
12.04.202506:12
🍎🏃📚✏️
قافقازین داغلاریندان بیری «باباداغ»دیر. چاراویماقدا ایسه بابا ادیندا بیرذیروه واردیر. ساوالان داغیندا آزجا آشاغی «باباماسید» داغی گؤرونور. میشو داغینین ذیروه لریندن بیری کوسا بابا ، سورخاب و بهلول داغلارینین آراسیندا باباباغی ، شهریارین وصف ائتدیی داغ حیدربابا آدلیم داغلارداندیر. باباکندور هئشتریده بابایلی کلئیبرده دیللرده دیر. بانا شهرینده «اربابا» داغی واردیر ار = قهرمان، شاه، کیشی آنلامیندا اولسا بابا داغ آنلامیندا اولارمی؟= شاه داغی/قهرمان داغی!!!
تورک ایله تورکمنلر ایچینده شیخ، قوتسال هابئله اؤنملی آداملارا بابا دئییلیر.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
قافقازین داغلاریندان بیری «باباداغ»دیر. چاراویماقدا ایسه بابا ادیندا بیرذیروه واردیر. ساوالان داغیندا آزجا آشاغی «باباماسید» داغی گؤرونور. میشو داغینین ذیروه لریندن بیری کوسا بابا ، سورخاب و بهلول داغلارینین آراسیندا باباباغی ، شهریارین وصف ائتدیی داغ حیدربابا آدلیم داغلارداندیر. باباکندور هئشتریده بابایلی کلئیبرده دیللرده دیر. بانا شهرینده «اربابا» داغی واردیر ار = قهرمان، شاه، کیشی آنلامیندا اولسا بابا داغ آنلامیندا اولارمی؟= شاه داغی/قهرمان داغی!!!
تورک ایله تورکمنلر ایچینده شیخ، قوتسال هابئله اؤنملی آداملارا بابا دئییلیر.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
11.04.202516:51
✍️ بولوت قاراچورلو
من دئمیرم اوستون نژاددانام من
دئمیرم ائللریم ائللردن باشدیر
منیم مسلكیمده ، منیم یولومدا
ملت لر هامیسی دوستدور قارداشدیر
چاپماق ایسته میرم من هئچ میللتی
نه دیلین، نه یوردون ،نه ده امگین
تحقیرائله میرم ،هده له میرم
كئچمیشین، ایندی سین ، یا گله جگین
من آییرمیرام، آیری سالمیرام
قارداشی قارداشدان ، آروادی ـ اردن
آنانی بالادان، اتی دیرناقدان
اوره گی ـ اوره كدن، قانادی پردن
پوزماق ایسته میرم من بیرلیكلری
انسانلیق بیرلیگی ایده آلیم دیر
قارداشلیق، یولداشلیق ، ادبی باریش
دونیادا ان بویوك آرزولاریمدیر
آنجاق بیرسوزوم وار، من ده انسانام
دیلیم وار،خلقیم وار،یوردوم یووام وار
یئردن چیخمامیشام گوبه لك كیمی
آدامام،حقیم وار،ائلیم اوبام وار
قول یارانمامیشام،یاراناندا من
هئچ كسه اولمارام ،نه قول،نه اسیر
قورتولوش عصریدیر انسانا بو عصر
اسیر اولانلاردا بوخوون كسیر
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
من دئمیرم اوستون نژاددانام من
دئمیرم ائللریم ائللردن باشدیر
منیم مسلكیمده ، منیم یولومدا
ملت لر هامیسی دوستدور قارداشدیر
چاپماق ایسته میرم من هئچ میللتی
نه دیلین، نه یوردون ،نه ده امگین
تحقیرائله میرم ،هده له میرم
كئچمیشین، ایندی سین ، یا گله جگین
من آییرمیرام، آیری سالمیرام
قارداشی قارداشدان ، آروادی ـ اردن
آنانی بالادان، اتی دیرناقدان
اوره گی ـ اوره كدن، قانادی پردن
پوزماق ایسته میرم من بیرلیكلری
انسانلیق بیرلیگی ایده آلیم دیر
قارداشلیق، یولداشلیق ، ادبی باریش
دونیادا ان بویوك آرزولاریمدیر
آنجاق بیرسوزوم وار، من ده انسانام
دیلیم وار،خلقیم وار،یوردوم یووام وار
یئردن چیخمامیشام گوبه لك كیمی
آدامام،حقیم وار،ائلیم اوبام وار
قول یارانمامیشام،یاراناندا من
هئچ كسه اولمارام ،نه قول،نه اسیر
قورتولوش عصریدیر انسانا بو عصر
اسیر اولانلاردا بوخوون كسیر
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
13.04.202512:52
🍎🏃📚✏️
🚜دونیادا ان چوخ تورک طرفداری اولان تیم نه بشیکتاش، نه گالاتاسارای نه فنرباغچه دیر؛ «تراختور» دور
✍️تورکیه‌لی بلاگر اسرا آی‌دوغدو.
🚜
آهنگ میکس: من اونا عاشیقم
🔥🚜🏃🚜
داغلار آی داغلار؛
خوراسان‌دان بیر سلام؛
آپار تبریزه داغلار
🚜🙏
داغلار آی یاغی داغلار
ائللر اوتراغی داغلار
سیزه خزان چوردور
بیزه ائل داغی داغلار
❤️🚜
*داغلارا داغلارا
دوشدوم اوزاق یوللارا
داغلارا داغلارا
دردیمه یوخدور چارا
داغلارا داغلارا
💚🚜
دایان باخ دیزه داغلار
دایاق اول بیزه داغلار
خوراسان دان بیر سلام
اپار تبریزه داغلار
🚜🏃
@xorasanturk
🚜🚜🙏
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
🚜دونیادا ان چوخ تورک طرفداری اولان تیم نه بشیکتاش، نه گالاتاسارای نه فنرباغچه دیر؛ «تراختور» دور
✍️تورکیه‌لی بلاگر اسرا آی‌دوغدو.
🚜
آهنگ میکس: من اونا عاشیقم
🔥🚜🏃🚜
داغلار آی داغلار؛
خوراسان‌دان بیر سلام؛
آپار تبریزه داغلار
🚜🙏
داغلار آی یاغی داغلار
ائللر اوتراغی داغلار
سیزه خزان چوردور
بیزه ائل داغی داغلار
❤️🚜
*داغلارا داغلارا
دوشدوم اوزاق یوللارا
داغلارا داغلارا
دردیمه یوخدور چارا
داغلارا داغلارا
💚🚜
دایان باخ دیزه داغلار
دایاق اول بیزه داغلار
خوراسان دان بیر سلام
اپار تبریزه داغلار
🚜🏃
@xorasanturk
🚜🚜🙏
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
13.04.202507:43
🍎🏃📚✏️
#آذرین_بیر_باشقا_ماهنیسی
------
نه ظفر گونو، نه ده یئنیلگی گونو، آنالیز گونو اولماز.
. غالیب طرف ظفرین غرورونا اویوب، اؤزونو ازلدن ابده اوستون سایار. یئنیلمیش طرف حسرت چکه‌رک دردلرینی سیزلاییب آغلار.
بیزده ده بئله اولدو.
آذرین ایگیرمی‌بیرینده ال اله چالیب اوینایان خالق، ایگیرمی‌ایکیسینده وای‌وای دئییب آغلادی. کیمسه او آجی دهشتی آنالیز ائتمک هوسینده ده ییلدی. کیمی جانینی گؤتوروب تک باشینا دربنده قاچماق ایسته‌ییردی، کیمی او قورخونج هنگامه‌دن ایتمیش سئوگیلیسینی گؤتوروب قاچیرتماق دیله‌ییردی. بیرشاعیر تبریزین دولان‌با‌دولان کوچه‌لرینی دولانیب، یان‌یانا دوزولموش جنازه‌لره باخیب موحتشم دوننی خاطیرلایاراق ائل دردینی سیزلاییردی:
گلمیشم اوتاغینا اویادام سنی
قاراگیله اویادام سنی
نه گؤزل خلق ائیله‌میش یارادان سنی
قاراگیله یارادان سنی
گؤتوروب من قاچیریم آرادان سنی
قاراگیله آرادان سنی
یامان یئل اسدی، صبریمی کسدی،
قاراگیله آغلاما بسدی
تبریزین کوچه‌لری دولان‌با‌دولان
قاراگیله دولان‌با‌دولان
اگر منی سئومیرسن گئت آیری دولان
قاراگیله گئت آیری دولان
دربند آرالی، کؤنلوم یارالی، بیریار سئومیشم
قاراگیله تبریز مارالی
آرازین اوتایینا قاچانلار بو ماهنی‌نی دیلدن دیله سالدیلار. اونو اوخویان چوخ اولسادا، کیمسه اونو اردبیللی روبابه کیمی سیزلامادی.
بو ماهنی‌نی سئومه‌ین اولماز.
ابوالفضل ائلچی‌بین ان‌سئودیگی ماهنی ائله بویدو. اونون تاپشیریغی ایله دفین مراسیمینده تبریزین جنازه دولو کوچه‌لرینین خاطیره‌سینه بو ماهنی‌نی اوخویوب آغلادیلار.
-------
#ابراهیم_رشیدی_(ساوالان)
ادبیات ائوی: روبابه مرادووانین آتاسی، همن او وطن‌لریندن دیدرگین دوشن‌لردن بیری ایدی. 13 یاشیندا روبابه و باجیسی ماهرخ‌ون الیندن یاپیشیب اوتایا قاچیرلار. بیلدییینیز کیمی، ماهنی‌‌نین اصلی متنی «تبریزین کوچه‌لری»دیر، آنجاق روبابه، «شهرین کوچه‌لری» دئییر. ساوئت حاکمیتی بو مسئله‌یه واقف ایدی و تبریز کلمه‌سینه اذن وئرمه‌میشدی.
@adabiyatevi
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
#آذرین_بیر_باشقا_ماهنیسی
------
نه ظفر گونو، نه ده یئنیلگی گونو، آنالیز گونو اولماز.
. غالیب طرف ظفرین غرورونا اویوب، اؤزونو ازلدن ابده اوستون سایار. یئنیلمیش طرف حسرت چکه‌رک دردلرینی سیزلاییب آغلار.
بیزده ده بئله اولدو.
آذرین ایگیرمی‌بیرینده ال اله چالیب اوینایان خالق، ایگیرمی‌ایکیسینده وای‌وای دئییب آغلادی. کیمسه او آجی دهشتی آنالیز ائتمک هوسینده ده ییلدی. کیمی جانینی گؤتوروب تک باشینا دربنده قاچماق ایسته‌ییردی، کیمی او قورخونج هنگامه‌دن ایتمیش سئوگیلیسینی گؤتوروب قاچیرتماق دیله‌ییردی. بیرشاعیر تبریزین دولان‌با‌دولان کوچه‌لرینی دولانیب، یان‌یانا دوزولموش جنازه‌لره باخیب موحتشم دوننی خاطیرلایاراق ائل دردینی سیزلاییردی:
گلمیشم اوتاغینا اویادام سنی
قاراگیله اویادام سنی
نه گؤزل خلق ائیله‌میش یارادان سنی
قاراگیله یارادان سنی
گؤتوروب من قاچیریم آرادان سنی
قاراگیله آرادان سنی
یامان یئل اسدی، صبریمی کسدی،
قاراگیله آغلاما بسدی
تبریزین کوچه‌لری دولان‌با‌دولان
قاراگیله دولان‌با‌دولان
اگر منی سئومیرسن گئت آیری دولان
قاراگیله گئت آیری دولان
دربند آرالی، کؤنلوم یارالی، بیریار سئومیشم
قاراگیله تبریز مارالی
آرازین اوتایینا قاچانلار بو ماهنی‌نی دیلدن دیله سالدیلار. اونو اوخویان چوخ اولسادا، کیمسه اونو اردبیللی روبابه کیمی سیزلامادی.
بو ماهنی‌نی سئومه‌ین اولماز.
ابوالفضل ائلچی‌بین ان‌سئودیگی ماهنی ائله بویدو. اونون تاپشیریغی ایله دفین مراسیمینده تبریزین جنازه دولو کوچه‌لرینین خاطیره‌سینه بو ماهنی‌نی اوخویوب آغلادیلار.
-------
#ابراهیم_رشیدی_(ساوالان)
ادبیات ائوی: روبابه مرادووانین آتاسی، همن او وطن‌لریندن دیدرگین دوشن‌لردن بیری ایدی. 13 یاشیندا روبابه و باجیسی ماهرخ‌ون الیندن یاپیشیب اوتایا قاچیرلار. بیلدییینیز کیمی، ماهنی‌‌نین اصلی متنی «تبریزین کوچه‌لری»دیر، آنجاق روبابه، «شهرین کوچه‌لری» دئییر. ساوئت حاکمیتی بو مسئله‌یه واقف ایدی و تبریز کلمه‌سینه اذن وئرمه‌میشدی.
@adabiyatevi
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
12.04.202515:16
🍎🏃📚✏️
تحلیل اتیمولوژیک اسم نوجه ده، نوغادی و نقده
✍️یازار : محمد اردم
مقدمه
اولین بار که حدود ده سال قبل با اسم نوجه ده (نزدیک تبریز) در کتاب مرحوم جمال ترابی طباطبایی [1] آشنا
شدم، اسم برایم عجیب و حیرت انگیز بود. زیرا می دانستم که پسوند جه/جا در اسامی جغرافیایی ترکی به وفور –
مشاهده می شود. اما چنین پسوندی در فارسی کاربردی ندارد، حال آنکه دو جزء اصلی اسم فارسی به نظر
می رسیدند. از طرف دیگر فرم ظاهری اسم آدمی را به یاد نام هایی چون ینگیجه/ینگجه/ ینگی کند/ تازه کند
می اندازد که تعداد آنها در مناطق ترک نشین ایران، در مجموع بیش از 150 مورد است. آیا نوجه ده هم ترکیبی
از نو(۴=ینگی/تازه) و جه+ده بود؟ –
بعدها متوجه دو نکتۀ مهم شدم که ابهامات را برطرف می کرد: اولاً روستاهای متعددی با اسم رسمی نوجه ده در
آذربایجان وجود دارد که از آن جمله می توان به نمونه های زیر توجه کرد:
1 . نوجه ده سادات (بستان آباد(
2 . نوجه ده هریس(سراب(
3 . نوجه ده (نمین(
4 . نوجه ده علیا و سفلی (یوخاری/ آشاغی)(کلیبر(
5 . نوجه ده کوه (=داغ نوقدی یا قوزئی نوقدی) (بستان آباد(
6 . نوجه ده شیخلر (مرند(
2
7. نوجه ده دیزج (=دیزه خلیل ) (شبستر(
8 . نوجه ده درق (=دره) (مرند(
ثانیاً تلفظ محلی و اهالی بومی، در همه بسیار متفاوت از شکل مکتوب است؛ واریانتهایی چون نوغدی) nuġdı ،)
نوغدو) nuġdu (، نوغادی) nuġadı ( و نوگه دی) nügedey ( و احتمالاً بعضی واریانتهای دیگر در تلفظ ها
ملاحظه می شود.
از اینجا می توان حدس زد که اسم نقدی/نقده )با تلفظ رسمی näġäde(y) ( هم که در متون قاجاری به هیات
ناغادی آمده، در زمرۀ اسامی فوق قرار می گیرد و باید همراه با آنها تحلیل شود. بنابراین تا اینجا می توان نتیجه
گرفت که
1 . اسم رسمی/دیوانی نوجه ده تحریف، تصحیف و "تصحیح" علما و مستوفیان سابق است که به زعم خود اغلاط
عوام را رفع می کردند.
2 . پسوند ده در نوجه ده و نقده )شکل قدیمی تر نَقَدِی بود( ارتباطی با دِه فارسی ندارد. این احتمال وجود دارد
که پسوند دِه در بعضی اسامی قراء آذربایجان هم از مقولۀ "تصحیحاتِ" مستوفیان و قباله نویسان قدیم بوده و از
تلفظ پسوند –dey در انتهای اسامی مذکور ناشی شده باشد. علی ای حال میتوان در ضبط اسامی فوق تجدید
نظر کرد و اشکال محرّف را متروک ساخت.
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
تحلیل اتیمولوژیک اسم نوجه ده، نوغادی و نقده
✍️یازار : محمد اردم
مقدمه
اولین بار که حدود ده سال قبل با اسم نوجه ده (نزدیک تبریز) در کتاب مرحوم جمال ترابی طباطبایی [1] آشنا
شدم، اسم برایم عجیب و حیرت انگیز بود. زیرا می دانستم که پسوند جه/جا در اسامی جغرافیایی ترکی به وفور –
مشاهده می شود. اما چنین پسوندی در فارسی کاربردی ندارد، حال آنکه دو جزء اصلی اسم فارسی به نظر
می رسیدند. از طرف دیگر فرم ظاهری اسم آدمی را به یاد نام هایی چون ینگیجه/ینگجه/ ینگی کند/ تازه کند
می اندازد که تعداد آنها در مناطق ترک نشین ایران، در مجموع بیش از 150 مورد است. آیا نوجه ده هم ترکیبی
از نو(۴=ینگی/تازه) و جه+ده بود؟ –
بعدها متوجه دو نکتۀ مهم شدم که ابهامات را برطرف می کرد: اولاً روستاهای متعددی با اسم رسمی نوجه ده در
آذربایجان وجود دارد که از آن جمله می توان به نمونه های زیر توجه کرد:
1 . نوجه ده سادات (بستان آباد(
2 . نوجه ده هریس(سراب(
3 . نوجه ده (نمین(
4 . نوجه ده علیا و سفلی (یوخاری/ آشاغی)(کلیبر(
5 . نوجه ده کوه (=داغ نوقدی یا قوزئی نوقدی) (بستان آباد(
6 . نوجه ده شیخلر (مرند(
2
7. نوجه ده دیزج (=دیزه خلیل ) (شبستر(
8 . نوجه ده درق (=دره) (مرند(
ثانیاً تلفظ محلی و اهالی بومی، در همه بسیار متفاوت از شکل مکتوب است؛ واریانتهایی چون نوغدی) nuġdı ،)
نوغدو) nuġdu (، نوغادی) nuġadı ( و نوگه دی) nügedey ( و احتمالاً بعضی واریانتهای دیگر در تلفظ ها
ملاحظه می شود.
از اینجا می توان حدس زد که اسم نقدی/نقده )با تلفظ رسمی näġäde(y) ( هم که در متون قاجاری به هیات
ناغادی آمده، در زمرۀ اسامی فوق قرار می گیرد و باید همراه با آنها تحلیل شود. بنابراین تا اینجا می توان نتیجه
گرفت که
1 . اسم رسمی/دیوانی نوجه ده تحریف، تصحیف و "تصحیح" علما و مستوفیان سابق است که به زعم خود اغلاط
عوام را رفع می کردند.
2 . پسوند ده در نوجه ده و نقده )شکل قدیمی تر نَقَدِی بود( ارتباطی با دِه فارسی ندارد. این احتمال وجود دارد
که پسوند دِه در بعضی اسامی قراء آذربایجان هم از مقولۀ "تصحیحاتِ" مستوفیان و قباله نویسان قدیم بوده و از
تلفظ پسوند –dey در انتهای اسامی مذکور ناشی شده باشد. علی ای حال میتوان در ضبط اسامی فوق تجدید
نظر کرد و اشکال محرّف را متروک ساخت.
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
12.04.202507:48
🍎🏃📚✏️
🔻سهند-ین (بولود قاراچورلو)یوخاری دوشونجه‌سیندن بیر اؤرنک:
1350ده اوستاد شهریاری تهراندا ساخلاماغا چالیشان‌‌لارین ترسینه، سهند بیر گون بؤیوک نیک‌اندیشی قیراغا چکیب، دئییر:
«آذربایجان، حاکمیتین گؤزوندن دوشوبدور. شهریار دا یاشا دولوبدور. شهریار تبریزده اؤلوب قویلانسا اونون قویلاغی (مزاری) تبریزین آدینی دیللرده ساخلاییب، هامینی اؤزونه ساری چکر. سن قویما شهریار تهراندا قالسین. هر زامان شهریارین گؤیلو ایسته‌سه تهرانا گلسین، من اؤزوم گلیب سیزی تهرانا گؤتوررم. هر نه قدر ده ایسته‌سه‌نیز قالین بوردا»
قایناق: شهریارلا بیرلیکده اؤزگه‌لشمکدن اؤزلشمه‌یه دوغرو، محمد رحمانی‌فر ، ص141
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
🔻سهند-ین (بولود قاراچورلو)یوخاری دوشونجه‌سیندن بیر اؤرنک:
1350ده اوستاد شهریاری تهراندا ساخلاماغا چالیشان‌‌لارین ترسینه، سهند بیر گون بؤیوک نیک‌اندیشی قیراغا چکیب، دئییر:
«آذربایجان، حاکمیتین گؤزوندن دوشوبدور. شهریار دا یاشا دولوبدور. شهریار تبریزده اؤلوب قویلانسا اونون قویلاغی (مزاری) تبریزین آدینی دیللرده ساخلاییب، هامینی اؤزونه ساری چکر. سن قویما شهریار تهراندا قالسین. هر زامان شهریارین گؤیلو ایسته‌سه تهرانا گلسین، من اؤزوم گلیب سیزی تهرانا گؤتوررم. هر نه قدر ده ایسته‌سه‌نیز قالین بوردا»
قایناق: شهریارلا بیرلیکده اؤزگه‌لشمکدن اؤزلشمه‌یه دوغرو، محمد رحمانی‌فر ، ص141
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
12.04.202505:41
🍎🏃📚✏️
تبریزین کیملیک هابئله تاریخینین یوخ اولماسی
ایزلیک : تبریز عابباسی خییاوانی توانیر کلانتر پارکی
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
تبریزین کیملیک هابئله تاریخینین یوخ اولماسی
ایزلیک : تبریز عابباسی خییاوانی توانیر کلانتر پارکی
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
11.04.202516:06
🍎🏃📚✏️
✍️ رعا اوجاق
کۆره سۆننۆلر، کۆره سینلی لر یادیرقانماسینلار
ایستیردیم کۆره سۆننۆلردن یازام. آذربایجاندا سۆننۆ تۆرکلردن، داها دوغْروسو آذربایجانلی سۆننۆلردن یازام.
دۆزدۆر، داها مذهب آیرینتیلار چاغی سوْووشوبدور. میللتلر آیینیبلار. نه یین، نه سه سین یاخشی باشا، دۆشۆرلر.
یازماقدان آماجیم بیر داها سۆننۆ قارداشلاریمیزی یادا سالماقدیر. کی، آذربایجانلی یالنیز شیعه یوْخ، سۆننۆده اولا بیلر. اوْنلاری اؤزۆمۆزدن بیلیب، اوزاقلاشدیرمایاق.
اوْنلاری باتیدا تئروریستلره، دوْغودا تالیشچیلارا پای ائتمه یک.
اوْتای آذربایجاندا اوْتوز ایل اؤنجه شیعه ایله سۆننۆ بیرله شرک بیر اؤلکه ده یاشاییب، دؤۆلت قوروبلار.
تۆرکییه ده یۆز ایل اؤنجه علوی لرله سۆننۆلر بیرله شیب، دموکراتیک دؤۆلت قورموشدولار.
خاطیرلامالییام کی، بیز جعفری اوْن ایکی ایماملی شیعه ییک. کوفه ده قورولموش شعوبییه لیکدن آیریدیر. فرقله نیر.
شعوبییه، شیعه لیگه ناسیونالیستی مفکۆره لر میندیریلیب، ایدئولوژی له شدیریبدیر.
بیزیم شیعه لیگیمیز بیر هومانیستی مفکۆره اوْلاراق سۆننۆلرله، عربلرله، بلوجلارلا، تالیشلارلا، شعوبییه سیز قونشولارلا و باشقا میللتلرله بیر اوْرتاق دینله(ایسلام و مسلمان) یاشامیشیق، یاشایاجاییق.
آنجاق دوکتور توحید ملیک زاده جنابلارینین کۆره سۆننۆ کیتابین (نگاهی به فرهنگ کوره سینلی های سلماس و وان) گؤرندن سوْنرا یازیدان واز کئچرک کؤنۆللۆ اوْخوجولاری بو کیتابین اوْخوماغین تاپشیریرام.
یالنیز قیساجا دئمه لییم. کۆره سۆننۆلر ایگیرمی دؤۆرت اوْغوز طایفالاریندان اوْلان چپنی لردن قالمادیلار.
تۆرک کؤکنلی اوْلموشدولار. (کۆل تیکین له یئنی سی داش یازیلاری)
اونلار هئچ زامان کۆرد دۆلۆندن اوْلماییبلار. سۆننۆ شافعی اوْلوبلار. آنجاق کۆرد یوْخ.
سالماسدا، خوی دا، اورمودا، ماکی دا اللی بئش کندیده ایکی یۆز میندن آرتیق سایدا یاشاییرلار.
یاشام یئرلری
اورمو: ۲۰ کند انزل بؤلگه سینده(قولونجو، کهریز، گۆل تپه، حاماملار، گجین، ولنده، میرآوا، بالوو، تۆمه تر، دۆل دیزه سی .....)
سالماس: ۱۷ کند له شهر( شکر یازی، ایستی سو، سیلوو، هۆدر، شئیدان، قولان، آغ زیارت، چیچک، .....)
خوی: ۱۴ کند و ۱ شهر(استران، یزده کان، بابکان، دیزه، قره تپه، ماحال قطور، راویان، زری، کۆکۆت، زئیوه، هنده وان، کۆربیران،.....)
چالدیران: ۳ کند
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
✍️ رعا اوجاق
کۆره سۆننۆلر، کۆره سینلی لر یادیرقانماسینلار
ایستیردیم کۆره سۆننۆلردن یازام. آذربایجاندا سۆننۆ تۆرکلردن، داها دوغْروسو آذربایجانلی سۆننۆلردن یازام.
دۆزدۆر، داها مذهب آیرینتیلار چاغی سوْووشوبدور. میللتلر آیینیبلار. نه یین، نه سه سین یاخشی باشا، دۆشۆرلر.
یازماقدان آماجیم بیر داها سۆننۆ قارداشلاریمیزی یادا سالماقدیر. کی، آذربایجانلی یالنیز شیعه یوْخ، سۆننۆده اولا بیلر. اوْنلاری اؤزۆمۆزدن بیلیب، اوزاقلاشدیرمایاق.
اوْنلاری باتیدا تئروریستلره، دوْغودا تالیشچیلارا پای ائتمه یک.
اوْتای آذربایجاندا اوْتوز ایل اؤنجه شیعه ایله سۆننۆ بیرله شرک بیر اؤلکه ده یاشاییب، دؤۆلت قوروبلار.
تۆرکییه ده یۆز ایل اؤنجه علوی لرله سۆننۆلر بیرله شیب، دموکراتیک دؤۆلت قورموشدولار.
خاطیرلامالییام کی، بیز جعفری اوْن ایکی ایماملی شیعه ییک. کوفه ده قورولموش شعوبییه لیکدن آیریدیر. فرقله نیر.
شعوبییه، شیعه لیگه ناسیونالیستی مفکۆره لر میندیریلیب، ایدئولوژی له شدیریبدیر.
بیزیم شیعه لیگیمیز بیر هومانیستی مفکۆره اوْلاراق سۆننۆلرله، عربلرله، بلوجلارلا، تالیشلارلا، شعوبییه سیز قونشولارلا و باشقا میللتلرله بیر اوْرتاق دینله(ایسلام و مسلمان) یاشامیشیق، یاشایاجاییق.
آنجاق دوکتور توحید ملیک زاده جنابلارینین کۆره سۆننۆ کیتابین (نگاهی به فرهنگ کوره سینلی های سلماس و وان) گؤرندن سوْنرا یازیدان واز کئچرک کؤنۆللۆ اوْخوجولاری بو کیتابین اوْخوماغین تاپشیریرام.
یالنیز قیساجا دئمه لییم. کۆره سۆننۆلر ایگیرمی دؤۆرت اوْغوز طایفالاریندان اوْلان چپنی لردن قالمادیلار.
تۆرک کؤکنلی اوْلموشدولار. (کۆل تیکین له یئنی سی داش یازیلاری)
اونلار هئچ زامان کۆرد دۆلۆندن اوْلماییبلار. سۆننۆ شافعی اوْلوبلار. آنجاق کۆرد یوْخ.
سالماسدا، خوی دا، اورمودا، ماکی دا اللی بئش کندیده ایکی یۆز میندن آرتیق سایدا یاشاییرلار.
یاشام یئرلری
اورمو: ۲۰ کند انزل بؤلگه سینده(قولونجو، کهریز، گۆل تپه، حاماملار، گجین، ولنده، میرآوا، بالوو، تۆمه تر، دۆل دیزه سی .....)
سالماس: ۱۷ کند له شهر( شکر یازی، ایستی سو، سیلوو، هۆدر، شئیدان، قولان، آغ زیارت، چیچک، .....)
خوی: ۱۴ کند و ۱ شهر(استران، یزده کان، بابکان، دیزه، قره تپه، ماحال قطور، راویان، زری، کۆکۆت، زئیوه، هنده وان، کۆربیران،.....)
چالدیران: ۳ کند
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
13.04.202512:24
🍎🏃📚✏️
👈 نهج البلاغه ده ۱۴ یول آذربایجان آدی گلیبدیر آما ایران آدی بوتونلوکده گلمه ییبدیر. پانفارس چئوریجیلر نهج البلاعه نین هاراسیندا اهل الفرس(اهل فارس) کلمه سین گؤروبدورلر ایران سؤزونه چئوریبدیلر. آنجاق نهج البلاغه ده اهل الفرس(اهل فارس) دان منظور شیراز ایله تیسفون دیر. ایندیکی ایرانین بوتونو یوخ.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
👈 نهج البلاغه ده ۱۴ یول آذربایجان آدی گلیبدیر آما ایران آدی بوتونلوکده گلمه ییبدیر. پانفارس چئوریجیلر نهج البلاعه نین هاراسیندا اهل الفرس(اهل فارس) کلمه سین گؤروبدورلر ایران سؤزونه چئوریبدیلر. آنجاق نهج البلاغه ده اهل الفرس(اهل فارس) دان منظور شیراز ایله تیسفون دیر. ایندیکی ایرانین بوتونو یوخ.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
13.04.202506:23
🍎🏃📚✏️
" ایران " و " آریانا "چه معنا و مفهوم دارد؟
ما در این جا صرف روی کلمات و ریشه آن از لحاظ زبان شناسی بحث می‌کنیم...
زمانی که یک واژه و یا یک مطلب را به بحث می‌گیریم ابتدا باید ریشه و ماهیت واژه را بشناسیم و ریشه یابی نمایم که اصل واژه چیست وبه کدام زبان تعلق می‌گیرد بعداً آنرا خدمت خوانندگان پیشکش نمایم تا از لحاظ فکری و منطقی قناعت شان فراهم گردد و جای سوال در ذهن شان باقی نماند.
ما امروز به واژه های ایران و ایرانویچ بر می‌خوریم که گویا به تعبیر عده‌یی؛ ریشه این دو کلمه را به زبان های فارسی ، فارسی قدیم، اوستا، سانسکریت و پهلوی ربط داده تلاش دارند این کلمات را فارسی و یا هم به اصطلاح خود شان ( آریایی ) جلوه بدهند. در حالیکه بدون اینکه به معنای ریشوی آن بپرداند ادعای ناحق می‌کنند و ثابت کرده نمی توانند که ریشه فارسی دارد.
واژه ایران بسیار کهن و قبل از آمدن به اصطلاح ( آریایی ها ) به سر زمین کنونی ایران اطلاق می‌شد و نام تازه نیست.
پروفسور " آرتور اپهام پوپ" ایران شناس مشهور آمریکایی در کتاب " شاهکار های هنری ایران " که توسط داکتر پرویز خانلری به زبان فارسی ترجمه شده است می‌نویسد : کلمه ایران به فلات و توابع جغرافیای آن حتی در هزاره پیش آریاییان ( آریایی ها ) نیز اطلاق می‌شود.
پس از این جاست که به واقعیت مسله می رسیم نظر به شواهد تاریخی قبل آمدن به اصطلاح آریایی ها در سر زمین کنونی ایران و همجوار آن ایلامی های تورک، کاسیان تورک، ماد های تورک و اشکانیان تورک و... زندگی می‌کردند از خود دولت ها و امپراتوری ها بر قرار کرده صاحب تمدن های ارزشمندی بودند، دیده می‌شود که ایران و همجوار آن به سرزمین تورکان معروف تاریخ بوده است و جغرافیای ایران را هم بنام خود شان ( تورکی ) گذاشته باشند.
می‌پردازیم به ریشه شناسی کلمه:
"ایران" در اصل یک کلمه تورکی اوزبیکی است، مرکب از ( ایر + ان یا اینک ) می‌باشد
ایر = به معنی مرد، نامدار، جسور، شجاع، دلیر. و ان/ اینک پسوند تاکید بر صفت اسم و شی است.
ایران / کشور ایران یا ایران اولکه‌سی = به معنی سر زمین تورکان، کشورمردان، کشور جسوران، کشور دلیران و کشور مردان و مرد خیز می‌باشد.
ایرانویچ = واژه تورکی اوزبیکی ( ایران + ویچ یا اویچ در اصل اویش از مصدر اویشماق به معنی متحدشدن، باهم هماهنگ شدن است ) به معنی اتحادیه یا ائتلاف مردان یا مردان جسور و سلحشور می‌باشد.
آریانا هم واژه تورکی اوزبیکی است مرکب از (آری + انا یا آنا ) می‌باشد.
" آری " به معنی پاک، مقدس، پاکیزه، عاری از صفت های ناپسند می‌باشد.
انا، آنا یا آنه به معنی مادر.
آریانا = مادر پاک و مقدس و قابل پرستش می‌باشد.
جهت معلومات بیشتر مراجعه کنید به تاریخ مختصر تورکستان جنوبی.
آن عده کسانی این دو کلمه را به فارسی ربط می‌دهند ریشه کلمه را بشناسند بعد به صفحات مجازی بیایند و ادعا شان این دو واژه را فارسی می‌دانند به معنی این است که چکش را به آب می‌کوبند.
✍️ بهرالدین شارق از افغانستان
https://t.me/yurdumuz1
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
" ایران " و " آریانا "چه معنا و مفهوم دارد؟
ما در این جا صرف روی کلمات و ریشه آن از لحاظ زبان شناسی بحث می‌کنیم...
زمانی که یک واژه و یا یک مطلب را به بحث می‌گیریم ابتدا باید ریشه و ماهیت واژه را بشناسیم و ریشه یابی نمایم که اصل واژه چیست وبه کدام زبان تعلق می‌گیرد بعداً آنرا خدمت خوانندگان پیشکش نمایم تا از لحاظ فکری و منطقی قناعت شان فراهم گردد و جای سوال در ذهن شان باقی نماند.
ما امروز به واژه های ایران و ایرانویچ بر می‌خوریم که گویا به تعبیر عده‌یی؛ ریشه این دو کلمه را به زبان های فارسی ، فارسی قدیم، اوستا، سانسکریت و پهلوی ربط داده تلاش دارند این کلمات را فارسی و یا هم به اصطلاح خود شان ( آریایی ) جلوه بدهند. در حالیکه بدون اینکه به معنای ریشوی آن بپرداند ادعای ناحق می‌کنند و ثابت کرده نمی توانند که ریشه فارسی دارد.
واژه ایران بسیار کهن و قبل از آمدن به اصطلاح ( آریایی ها ) به سر زمین کنونی ایران اطلاق می‌شد و نام تازه نیست.
پروفسور " آرتور اپهام پوپ" ایران شناس مشهور آمریکایی در کتاب " شاهکار های هنری ایران " که توسط داکتر پرویز خانلری به زبان فارسی ترجمه شده است می‌نویسد : کلمه ایران به فلات و توابع جغرافیای آن حتی در هزاره پیش آریاییان ( آریایی ها ) نیز اطلاق می‌شود.
پس از این جاست که به واقعیت مسله می رسیم نظر به شواهد تاریخی قبل آمدن به اصطلاح آریایی ها در سر زمین کنونی ایران و همجوار آن ایلامی های تورک، کاسیان تورک، ماد های تورک و اشکانیان تورک و... زندگی می‌کردند از خود دولت ها و امپراتوری ها بر قرار کرده صاحب تمدن های ارزشمندی بودند، دیده می‌شود که ایران و همجوار آن به سرزمین تورکان معروف تاریخ بوده است و جغرافیای ایران را هم بنام خود شان ( تورکی ) گذاشته باشند.
می‌پردازیم به ریشه شناسی کلمه:
"ایران" در اصل یک کلمه تورکی اوزبیکی است، مرکب از ( ایر + ان یا اینک ) می‌باشد
ایر = به معنی مرد، نامدار، جسور، شجاع، دلیر. و ان/ اینک پسوند تاکید بر صفت اسم و شی است.
ایران / کشور ایران یا ایران اولکه‌سی = به معنی سر زمین تورکان، کشورمردان، کشور جسوران، کشور دلیران و کشور مردان و مرد خیز می‌باشد.
ایرانویچ = واژه تورکی اوزبیکی ( ایران + ویچ یا اویچ در اصل اویش از مصدر اویشماق به معنی متحدشدن، باهم هماهنگ شدن است ) به معنی اتحادیه یا ائتلاف مردان یا مردان جسور و سلحشور می‌باشد.
آریانا هم واژه تورکی اوزبیکی است مرکب از (آری + انا یا آنا ) می‌باشد.
" آری " به معنی پاک، مقدس، پاکیزه، عاری از صفت های ناپسند می‌باشد.
انا، آنا یا آنه به معنی مادر.
آریانا = مادر پاک و مقدس و قابل پرستش می‌باشد.
جهت معلومات بیشتر مراجعه کنید به تاریخ مختصر تورکستان جنوبی.
آن عده کسانی این دو کلمه را به فارسی ربط می‌دهند ریشه کلمه را بشناسند بعد به صفحات مجازی بیایند و ادعا شان این دو واژه را فارسی می‌دانند به معنی این است که چکش را به آب می‌کوبند.
✍️ بهرالدین شارق از افغانستان
https://t.me/yurdumuz1
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
12.04.202513:26
🍎🏃📚✏️
✍️
تورک شاعیری "بهمن وطن‌اوغلو" بسته بوْیلوایدی. اوشاقلیغیندا اؤز معللیمینه عاشیق اولور! ائولری چایین اؤتکی یانیندایدی بیر گون مدرسه دن ائوه قاییداندا سویون چوخالماغینا گؤره چایدان کئچه بیلمیر ائله اورادا چای قیراغیندا اَیله شیر. بو دورومدا خانیم معللیم یئتیشیر گؤرور بهمن سو قیراغیندا اوتوروبدور سوروشور نییه او یانا گئتمیرسن ؟ بهمن دئییر سو چپخالیب قورخورام!
خانیم معللیم دئییر من اؤزوم سنی او یانا آپارارام قیسساسی خانیم معللیم بهمنی قوجاغینا آلیر چایین اورتاسینادک گئدیر اورادا بهمنه دئییر یاخچی قولاق آس! بیلیرم منده گؤیلون واردیر بورادا منه گؤره بیر شعر دئمه لیسن یوخسا بیله یین سویا بوراخاجاغام. بهمن اوغلو آشاغیداکی شعری قوشور :
" من جنتی پۇچ بیلیرم ، گۆلۆم! سنین قۇجاغێندا
بیهوش‌اوْلۇم قوْی لال‌اوْلسۇن، دیلیم سنین قۇجاغێندا
کسسه یوْلۇم قضا قده‌ر، عؤمرۆم گۆنۆم گئتسه هدر
منه خوْشدۇ چکسم اگر ، ظۆلۆم سنین قۇجاغێندا
یا وعده‌نی بۇ یازا وئر ، یا 'بهمن'ی گۆدازا وئر
هئچ اوْلماسا ایجازا وئر، اؤلۆم سنین قۆجاغێندا
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯
✍️
تورک شاعیری "بهمن وطن‌اوغلو" بسته بوْیلوایدی. اوشاقلیغیندا اؤز معللیمینه عاشیق اولور! ائولری چایین اؤتکی یانیندایدی بیر گون مدرسه دن ائوه قاییداندا سویون چوخالماغینا گؤره چایدان کئچه بیلمیر ائله اورادا چای قیراغیندا اَیله شیر. بو دورومدا خانیم معللیم یئتیشیر گؤرور بهمن سو قیراغیندا اوتوروبدور سوروشور نییه او یانا گئتمیرسن ؟ بهمن دئییر سو چپخالیب قورخورام!
خانیم معللیم دئییر من اؤزوم سنی او یانا آپارارام قیسساسی خانیم معللیم بهمنی قوجاغینا آلیر چایین اورتاسینادک گئدیر اورادا بهمنه دئییر یاخچی قولاق آس! بیلیرم منده گؤیلون واردیر بورادا منه گؤره بیر شعر دئمه لیسن یوخسا بیله یین سویا بوراخاجاغام. بهمن اوغلو آشاغیداکی شعری قوشور :
" من جنتی پۇچ بیلیرم ، گۆلۆم! سنین قۇجاغێندا
بیهوش‌اوْلۇم قوْی لال‌اوْلسۇن، دیلیم سنین قۇجاغێندا
کسسه یوْلۇم قضا قده‌ر، عؤمرۆم گۆنۆم گئتسه هدر
منه خوْشدۇ چکسم اگر ، ظۆلۆم سنین قۇجاغێندا
یا وعده‌نی بۇ یازا وئر ، یا 'بهمن'ی گۆدازا وئر
هئچ اوْلماسا ایجازا وئر، اؤلۆم سنین قۆجاغێندا
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯
12.04.202507:04
🍎🏃📚✏️
📍آذربایجانلی آتا : «ائلمان» آدینا اوغلوما کیملیک آلماغا ۵ ایل چالیشدیم.
قوشا چایلی مهدی درگاهی، آذربایجان وطنداشی دئییر اوغلوما تورکجه آدییلا «ائلمان» آدینی آلماغا ۵ ایل آیاق دؤیدوم.
مهدی درگاهی #بالامین_آدی کمپینینه دئدی : « اوغلوم ۱۳۹۳ ده دوغولدو من ائشیمله بیرلیکده اوغلوموزا «ائلمان» آدی سئچدیک
بو آد تورکجه ده ( ائل ایمجه سی و ایسته ملی) آنلامیندادیر = «محبوب و نماد ایل». ائله کی کیملیک آلماغا ثبت احوال ایداره سینه گئتدیم گؤردوم «ائلمان» یئرینه هئچ بیر آنلامی اولمایان المان ثبت اولوبدور. کیملیگی آلمادان رئیسین یانینا گئتدیم. دئدی بیزیم سیستئمیمیزده همزه اولمادیغینا گؤره ائلمان آددا کیمیگین وئریلمه سی اولاسی دَییل. نه قدر ده دئدیم المان آنلامسیز بیر سؤزدور قولاغینا گیرمه دی. من ده کیملیگی آلماقدان واز کئچدیم. ثبت احوال اداره سیندن شکایت یازیب عدلیه یه وئردیم. عدلیه ده قاضی دانیشماغا ایذین وئرمه دن ثبت ایداره سینی حاقلی بیلیب رأی صادر ائله دی. او اوتورومدا قاضی دئدی امام پیغمبر آدی سئچسه ایدین سه سنین قازانجینا رأی وئرردیم آنجاق آدین تورکجه اولدوغونا گؤره رأی وئره بیلمرم.
قاضی نین حؤکمونه اعتراض ائتدیم آنجاق یئنه ده عدلیه ثبت احوال قازانجینا رأی وئردی. گنه ده بو حؤکمه اعتراض ائتدیم. پرونده عدالت اداری دیوانینا یوللاندی. ایکی ایلدن سونرا دیوان منیم قازانجیما رأی وئردی. سونوجو ۵ ایلدن سونرا «ائلمان» یازیسییلا اوغلوما کیملیک آلدیم.
دئمه لی دیر ثبت احوال همزه لی اولماغینا گؤره تورکجه آدلارا کیملیک وئرمیر و دئییر بیزیم سیستئمیمیزده همزه(ئ) یوخدور اوْیسا «فائزه، فائقه و مائده» همزه لی کلمه لردن دیر . بئله نچی آدلارا کیملیک وئریلیر. ندن؟!!!
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
📍آذربایجانلی آتا : «ائلمان» آدینا اوغلوما کیملیک آلماغا ۵ ایل چالیشدیم.
قوشا چایلی مهدی درگاهی، آذربایجان وطنداشی دئییر اوغلوما تورکجه آدییلا «ائلمان» آدینی آلماغا ۵ ایل آیاق دؤیدوم.
مهدی درگاهی #بالامین_آدی کمپینینه دئدی : « اوغلوم ۱۳۹۳ ده دوغولدو من ائشیمله بیرلیکده اوغلوموزا «ائلمان» آدی سئچدیک
بو آد تورکجه ده ( ائل ایمجه سی و ایسته ملی) آنلامیندادیر = «محبوب و نماد ایل». ائله کی کیملیک آلماغا ثبت احوال ایداره سینه گئتدیم گؤردوم «ائلمان» یئرینه هئچ بیر آنلامی اولمایان المان ثبت اولوبدور. کیملیگی آلمادان رئیسین یانینا گئتدیم. دئدی بیزیم سیستئمیمیزده همزه اولمادیغینا گؤره ائلمان آددا کیمیگین وئریلمه سی اولاسی دَییل. نه قدر ده دئدیم المان آنلامسیز بیر سؤزدور قولاغینا گیرمه دی. من ده کیملیگی آلماقدان واز کئچدیم. ثبت احوال اداره سیندن شکایت یازیب عدلیه یه وئردیم. عدلیه ده قاضی دانیشماغا ایذین وئرمه دن ثبت ایداره سینی حاقلی بیلیب رأی صادر ائله دی. او اوتورومدا قاضی دئدی امام پیغمبر آدی سئچسه ایدین سه سنین قازانجینا رأی وئرردیم آنجاق آدین تورکجه اولدوغونا گؤره رأی وئره بیلمرم.
قاضی نین حؤکمونه اعتراض ائتدیم آنجاق یئنه ده عدلیه ثبت احوال قازانجینا رأی وئردی. گنه ده بو حؤکمه اعتراض ائتدیم. پرونده عدالت اداری دیوانینا یوللاندی. ایکی ایلدن سونرا دیوان منیم قازانجیما رأی وئردی. سونوجو ۵ ایلدن سونرا «ائلمان» یازیسییلا اوغلوما کیملیک آلدیم.
دئمه لی دیر ثبت احوال همزه لی اولماغینا گؤره تورکجه آدلارا کیملیک وئرمیر و دئییر بیزیم سیستئمیمیزده همزه(ئ) یوخدور اوْیسا «فائزه، فائقه و مائده» همزه لی کلمه لردن دیر . بئله نچی آدلارا کیملیک وئریلیر. ندن؟!!!
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
11.04.202518:55
🍎🏃📚✏️
گؤرونتو یزد شهرینین امیرچاخماق مئیدانین گؤرسه دیر . اورادا بوگون، تیراختورچولار «یزد»_ین «امیر چاخماق» میدانیندا شکیل چکدیلر. بو مئیدان امیر تئیمورون اوغلو شاهروخون سرداری اولان جلال‌الدین چاخماق دان بیر نیشانه دیر.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
گؤرونتو یزد شهرینین امیرچاخماق مئیدانین گؤرسه دیر . اورادا بوگون، تیراختورچولار «یزد»_ین «امیر چاخماق» میدانیندا شکیل چکدیلر. بو مئیدان امیر تئیمورون اوغلو شاهروخون سرداری اولان جلال‌الدین چاخماق دان بیر نیشانه دیر.
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
11.04.202515:54
🍎🏃📚✏️
بو یوردون آدی “آذربایجان”دیر
آذربایجان سؤزو ایله باغلی بعضن منفی تپکی‌لرله قارشیلاشیریق. تورک‌لوک‌له آذربایجانلی‌لیق قارشی‌قارشییا قویولماق‌لا بو تپکی‌لرحیاتا کئچیریلیر. سبب ایسه “آذری” آدلانان دیل و کیملیکدن یاخا قورتارماق‌دیر.
بیرینجیسی، بو یئرین تاریخی آدی آذربایجان‌دیر. اؤتن یوز ایلده گوج قورولوش‌لاری همیشه بو آددان قورخو کئچیرمیش‌لر. یئری گلدیکده ایسه بو آدی کؤلگه‌ده ساخلامیشلار. آذربایجان آدی‌نین زنگان و اردبیل ایالت‌لری اوزه‌ریندن گؤتورولمه‌سی بو قورخودان ایره‌لی گلمیشدیر. مسئله‌نین کؤکو بوندان دا درین‌دیر. موساوات حؤکومتی‌نین آذربایجان سؤزنونو بیر دؤولت‌ـ‌میللت آدی کیمی رسمیته تانیدیغی گوندن قارشی‌دورمالار باشلانمیشدیر. بئله کی، پان‌ایرانیست چئوره‌لر، یالان اولاماسین، بیر مئشه‌لیک قلم کاغیذ کورلایاراق “آذربایجان” آدی علیهینه موحاریبه آپارمیشلار. باسقی‌نین آغیر اولدوغوندان، شیخ محمد خیابانی “آذربایجان” یئرینه اؤز حؤکومتنیه “آذریستان” دامغاسینی وورموشدو.
ایکینجیسی، “آذربایجان” اوزه‌رینده وورغو [تأکید]، قاشقای کیمی تورک‌لری دیشلاماق آنلامینا گله بیلر. لاکین، آذربایجان سؤزو قاشقای‌لار، خلج‌لر و خوراسان تورک‌لرینی احاطه ائتمیر. بو اوزدن تورکمن‌لرله یاناشی دؤرد باشقا تورک توپلوم‌لارینی بیر کاتئگوریده بیرلشدیرمک اوچون بیر آد اوزه‌رینده اوزلاشمالیییق. آنجاق جوغرافی سپه‌لنمه‌لره باخمایاراق، تورکلرین یاشادیغی شیمال غرب بؤلگه‌سی‌نین میللی آدی آذربایجان کیمی سسلنمه‌لی‌دیر. بو آد تهراندان تبریزه، ساوه‌دن آستارایا قده‌ر کئچرلی‌دیر.
اوچونجوسو، سؤزسوز دیلیمیزین آدی تورکجه‌دیر. لاکین آیری آیری سبب‌لره گؤره،هر بیر دیلین ایچه‌ریسینده چئشیدلی لهجه‌لر و آغیزلار یارانیر. آغیزلار بللی‌دیر: تبریز آغیزی، قاراداغ آغیزی و موغان آغیزی. لاکین لهجه دیلین بیر قولودور. لهجه‌لر تاریخ گئدیشینده دیلدن آیریلاراق فرقلی بیچیمده گلیشیرلر. اؤرنه‌یین، تورکجه‌نین چئشیدلی قول‌لاری واردیر: اؤزبک، قیرقیز، قازاخ، آذربایجان و آنادولو تورکجه‌لری. علمی باخیمدان بونلارین هامیسی تورکجه‌دیر. آما بونلاری آدلاندیرماقدا یالنیز “تورکجه” سؤزوندن یارارلانیرساق مقصدیمیزی یترینجه چاتدیرا بیلمه‌یه‌جه‌ییک. مثلا تورکجه‌نین آیری آیری قول‌لاریندا بیر سؤزجوک دییشیک بیچیمده سسله‌نیر. بیزده کی “گلمک ” سؤزو، ایستانبول تورکجه‌سینده “گئلمئک”، اویغور تورکجه‌سینده “کالماک” و اؤزبک تورکجه‌سینده “کئلماک” سسله‌نیر. همین چشیدلی‌لییی بیر آدین شمسیه‌سی آلتینا سیغیشدیرماق اولماز.
عیناد گؤستره‌رک بونلارین هامیسینی یالنیز تورکجه آدلاندیریرساق، اؤزوموزو قارشیلیقلی آلقی [ادراک] دقیقلیییندن محروم ائتمیش اولوروق. بونون اوچون، لازیم گلدیکده، بؤیوک تورکجه‌نین قول‌لاری آراسیندا بو قولون دا بیر آدی اولمالیدیر. بو آد چوخدان یئرینه دوشموشدور: آذربایجان تورکجه‌سی.
سون سؤز:
کسروی‌نین قونداردیغی “آذری” سؤزو بیزی ائدیلگن [انفعالی] بیر مؤوقعه سوروشدورمه‌مه‌لی‌دیر. دیلیمیزین آدی آذری دئییل، آذربایجان تورکجه‌سی‌دیر. بو یورددا یاشایان اینسان‌لار آذری دئییل، تورک‌دورلر. بوتون بونلارا باخمایارق، یاشادیغیمیز بؤلگه‌نین میللی آدی آذربایجان‌دیر. منجه بعضی آذربایجان تورک‌لری‌نین بو آددان اوٌشونمه‌سی یئرسیزدیر. “یاشاسین آذربایجان!” بوتون آذربایجانا یاراشیر.
__________________
* دوست‌لارین بیری‌نین منه یازدیغی خصوصی مئساژیندا بئله بیر عیبارت یئر آلیب: «آذربایجان، خمسه و شیروان». مقصد آیدین‌دیر. آذربایجانی کیچیلتمک، زنگانی و قوزئی آذربایجانی باشقا آدلا سسله‌مک. پان‌ایرانیست‌لر ده ائله بونو ایسته‌ییر.
✍️:ایواز_طاها
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
بو یوردون آدی “آذربایجان”دیر
آذربایجان سؤزو ایله باغلی بعضن منفی تپکی‌لرله قارشیلاشیریق. تورک‌لوک‌له آذربایجانلی‌لیق قارشی‌قارشییا قویولماق‌لا بو تپکی‌لرحیاتا کئچیریلیر. سبب ایسه “آذری” آدلانان دیل و کیملیکدن یاخا قورتارماق‌دیر.
بیرینجیسی، بو یئرین تاریخی آدی آذربایجان‌دیر. اؤتن یوز ایلده گوج قورولوش‌لاری همیشه بو آددان قورخو کئچیرمیش‌لر. یئری گلدیکده ایسه بو آدی کؤلگه‌ده ساخلامیشلار. آذربایجان آدی‌نین زنگان و اردبیل ایالت‌لری اوزه‌ریندن گؤتورولمه‌سی بو قورخودان ایره‌لی گلمیشدیر. مسئله‌نین کؤکو بوندان دا درین‌دیر. موساوات حؤکومتی‌نین آذربایجان سؤزنونو بیر دؤولت‌ـ‌میللت آدی کیمی رسمیته تانیدیغی گوندن قارشی‌دورمالار باشلانمیشدیر. بئله کی، پان‌ایرانیست چئوره‌لر، یالان اولاماسین، بیر مئشه‌لیک قلم کاغیذ کورلایاراق “آذربایجان” آدی علیهینه موحاریبه آپارمیشلار. باسقی‌نین آغیر اولدوغوندان، شیخ محمد خیابانی “آذربایجان” یئرینه اؤز حؤکومتنیه “آذریستان” دامغاسینی وورموشدو.
ایکینجیسی، “آذربایجان” اوزه‌رینده وورغو [تأکید]، قاشقای کیمی تورک‌لری دیشلاماق آنلامینا گله بیلر. لاکین، آذربایجان سؤزو قاشقای‌لار، خلج‌لر و خوراسان تورک‌لرینی احاطه ائتمیر. بو اوزدن تورکمن‌لرله یاناشی دؤرد باشقا تورک توپلوم‌لارینی بیر کاتئگوریده بیرلشدیرمک اوچون بیر آد اوزه‌رینده اوزلاشمالیییق. آنجاق جوغرافی سپه‌لنمه‌لره باخمایاراق، تورکلرین یاشادیغی شیمال غرب بؤلگه‌سی‌نین میللی آدی آذربایجان کیمی سسلنمه‌لی‌دیر. بو آد تهراندان تبریزه، ساوه‌دن آستارایا قده‌ر کئچرلی‌دیر.
اوچونجوسو، سؤزسوز دیلیمیزین آدی تورکجه‌دیر. لاکین آیری آیری سبب‌لره گؤره،هر بیر دیلین ایچه‌ریسینده چئشیدلی لهجه‌لر و آغیزلار یارانیر. آغیزلار بللی‌دیر: تبریز آغیزی، قاراداغ آغیزی و موغان آغیزی. لاکین لهجه دیلین بیر قولودور. لهجه‌لر تاریخ گئدیشینده دیلدن آیریلاراق فرقلی بیچیمده گلیشیرلر. اؤرنه‌یین، تورکجه‌نین چئشیدلی قول‌لاری واردیر: اؤزبک، قیرقیز، قازاخ، آذربایجان و آنادولو تورکجه‌لری. علمی باخیمدان بونلارین هامیسی تورکجه‌دیر. آما بونلاری آدلاندیرماقدا یالنیز “تورکجه” سؤزوندن یارارلانیرساق مقصدیمیزی یترینجه چاتدیرا بیلمه‌یه‌جه‌ییک. مثلا تورکجه‌نین آیری آیری قول‌لاریندا بیر سؤزجوک دییشیک بیچیمده سسله‌نیر. بیزده کی “گلمک ” سؤزو، ایستانبول تورکجه‌سینده “گئلمئک”، اویغور تورکجه‌سینده “کالماک” و اؤزبک تورکجه‌سینده “کئلماک” سسله‌نیر. همین چشیدلی‌لییی بیر آدین شمسیه‌سی آلتینا سیغیشدیرماق اولماز.
عیناد گؤستره‌رک بونلارین هامیسینی یالنیز تورکجه آدلاندیریرساق، اؤزوموزو قارشیلیقلی آلقی [ادراک] دقیقلیییندن محروم ائتمیش اولوروق. بونون اوچون، لازیم گلدیکده، بؤیوک تورکجه‌نین قول‌لاری آراسیندا بو قولون دا بیر آدی اولمالیدیر. بو آد چوخدان یئرینه دوشموشدور: آذربایجان تورکجه‌سی.
سون سؤز:
کسروی‌نین قونداردیغی “آذری” سؤزو بیزی ائدیلگن [انفعالی] بیر مؤوقعه سوروشدورمه‌مه‌لی‌دیر. دیلیمیزین آدی آذری دئییل، آذربایجان تورکجه‌سی‌دیر. بو یورددا یاشایان اینسان‌لار آذری دئییل، تورک‌دورلر. بوتون بونلارا باخمایارق، یاشادیغیمیز بؤلگه‌نین میللی آدی آذربایجان‌دیر. منجه بعضی آذربایجان تورک‌لری‌نین بو آددان اوٌشونمه‌سی یئرسیزدیر. “یاشاسین آذربایجان!” بوتون آذربایجانا یاراشیر.
__________________
* دوست‌لارین بیری‌نین منه یازدیغی خصوصی مئساژیندا بئله بیر عیبارت یئر آلیب: «آذربایجان، خمسه و شیروان». مقصد آیدین‌دیر. آذربایجانی کیچیلتمک، زنگانی و قوزئی آذربایجانی باشقا آدلا سسله‌مک. پان‌ایرانیست‌لر ده ائله بونو ایسته‌ییر.
✍️:ایواز_طاها
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
13.04.202510:47
🍎🏃📚✏️
نئچه موددت بوندان قاباق انجمن خوشنویسان ایران اؤز سیناق دؤوره سینه گؤره بیر سؤال طرح ائله دی، اورادا
بؤیوک سلجوق ایمپراتورونو وحشی تورکلر ، چؤلچو هابئله مدنیتسیز تانیتدیردی آنجاق تورکلرین یایقین تپکیسینه گؤره گئری دؤنه ره رک سیناغی پوزدو.
سورون بوردادیر سیز بیر کاسا بیر دوواردا یازی مثلا متمدن هخامنیشیانلاردان آذربایجاندا هابئله ایرانین ۲۶ اوستانیندا تاپا بیلمزسینیز. آما هر هانسی بیر جیغیر یولدا گؤزل، شاشیردیجی اثرلردن اویغارلی سلجوقلاردا تاپا بیلرسیز.
دوغوشدان نه جور بو مایاسیز پانفارسیزمین جعلیات و خیالات سوْی اوستونلوک باغنازلیغی و سخیف ادبیاتی درس کیتابلارینا و بیلیم یوردچولارین آغیزلارینا و مدنیتبازلارا یول آچیبدیر؟
بونلارین گیزلین اینجه لیکلرینی بیلمک اوچون کلاب هاوس ا قولاق آسین.
رحیم آغ بایراق
@bilgamish_podcast
#سلجوقیان
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
نئچه موددت بوندان قاباق انجمن خوشنویسان ایران اؤز سیناق دؤوره سینه گؤره بیر سؤال طرح ائله دی، اورادا
بؤیوک سلجوق ایمپراتورونو وحشی تورکلر ، چؤلچو هابئله مدنیتسیز تانیتدیردی آنجاق تورکلرین یایقین تپکیسینه گؤره گئری دؤنه ره رک سیناغی پوزدو.
سورون بوردادیر سیز بیر کاسا بیر دوواردا یازی مثلا متمدن هخامنیشیانلاردان آذربایجاندا هابئله ایرانین ۲۶ اوستانیندا تاپا بیلمزسینیز. آما هر هانسی بیر جیغیر یولدا گؤزل، شاشیردیجی اثرلردن اویغارلی سلجوقلاردا تاپا بیلرسیز.
دوغوشدان نه جور بو مایاسیز پانفارسیزمین جعلیات و خیالات سوْی اوستونلوک باغنازلیغی و سخیف ادبیاتی درس کیتابلارینا و بیلیم یوردچولارین آغیزلارینا و مدنیتبازلارا یول آچیبدیر؟
بونلارین گیزلین اینجه لیکلرینی بیلمک اوچون کلاب هاوس ا قولاق آسین.
رحیم آغ بایراق
@bilgamish_podcast
#سلجوقیان
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
13.04.202505:31
🍎🏃📚✏️
گلمیشه م اوتاغینا اویادام سنی،
قارا گیله، اویادام سنی.
نه گؤزل خلق ائلیب یارادان سنی،
قارا گیله، یارادان سنی.
گؤتوروب من قاچیرام آرادان سنی،
قارا گیله، آرادان سنی.
قیزیل گول اسدی، صبریمی کسدی،
سیل گؤزون یاشین، قارا گیله،
آغلاما بس دی.
تبریز ین کوچه‌لری دولان با دولان،
قارا گیله دولان با دولان.
اگر منی سئومیرسن،
گئت آیری دولان.
نه سنه قیز قحط دیر،
نه منه اوغلان،
قارا گیله، نه سنه اوغلان.
آغاج اولایدیم، یولدا دورایدیم،
سن گلن یئره قارا گیله،کؤلگه سالایدیم.
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯
گلمیشه م اوتاغینا اویادام سنی،
قارا گیله، اویادام سنی.
نه گؤزل خلق ائلیب یارادان سنی،
قارا گیله، یارادان سنی.
گؤتوروب من قاچیرام آرادان سنی،
قارا گیله، آرادان سنی.
قیزیل گول اسدی، صبریمی کسدی،
سیل گؤزون یاشین، قارا گیله،
آغلاما بس دی.
تبریز ین کوچه‌لری دولان با دولان،
قارا گیله دولان با دولان.
اگر منی سئومیرسن،
گئت آیری دولان.
نه سنه قیز قحط دیر،
نه منه اوغلان،
قارا گیله، نه سنه اوغلان.
آغاج اولایدیم، یولدا دورایدیم،
سن گلن یئره قارا گیله،کؤلگه سالایدیم.
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯
12.04.202508:55
ناغادئی (نقده) .
✍️ چاووش
۱۳۴۶ -جی ایله دک ایران آدلانمیش اؤلکه ده «شهرستان نقده »آددا بیر شهرستان یوخ ایدی. اورمو گؤلونون قوزئی باتیسیندا بیر بؤلگه وارایدی «شهرستان سولدوز »آدیلا. بو بؤلگه ده ائلین آغزینا گلن ناغادئی آددا بیر بؤیوک کند وارایدی. بو کند خانا و اوشنو یولوندا اولماغا گؤره گونه گون نوفوسونا آرتیلیردی و سمیتقو باسقسیندان سونرا ناغادئیه قاییدانلار امنییتده قالماق اوچون قالا اوستونده دام تیکیب یاشاماقدایدیلار. سمیتقودان اؤنجه ناغادئی کندی نین آداملاری تپه نین اتگی قوزئیینده یاشاییردیلار و اونلارین قبیریستانی شاه زامانی سازمان زنان تیکینتیسینین یئرینده ایدی اینقیلاب زامانی بو تیکینتی یانقینا توش گلدی و سونرالار حوزه علمییه تیکینتیسی یئرینی توتدو. تپه نین آشاغیسیندا توکان –بازار، مچید گؤزه چارپیردی ایندیده قالیرلار. دوزنگاهلیقدا قوزئی طرفده مصدق جریانیندان سونرا دخانیات ژاندرمری تیکینتیلری دوزه لمیشدی و ژاندمرینین اوز-اوزونده ایندی دئییلن دادگاه کوچه سی چئوره سینده اللی آتمیش تیکینتی ده وارایدی کوردلر یاشاییردیلار. تپه نین آشاغیسینین باتی طرفینده بیر ۲۰ مئتیرلیک خییاوان وورموشدولار (ایندی امام خییاوانی) و بو خییاواندا آلتی –یئددی توکان دا دوزه لمیشدی آنجاق چالیشما یئرلر تپه نین اتگین ده ایدی.۱۳۴۶ جی ایلده شاه قاغانین هوشلو وزیرینین هوشو چیچکلندی و بو فیکره گؤره کی سولدوز موغول سؤزودور و اونو دوشونه جکلردن چیخارتسین دئیه و ناغاتئی سؤزونون کیتابلاردا نقده یازیلیشینا باخیب بونو دوشوندولر کی نقده =نقی+ده و بئله لیکله نقده = نقی کندی کیمین باخیشا آلیندی و شهرستان نقده آرایا گلدی. عیسی یگانه جنابلارینین یازدیغینا گؤره عباس میرزانین یازیلی بلگه سینده نقده «نوجه ده »بیچیمینده گؤروشور. هابئله قاراداغ بؤلگه سینده ایسه بیر کند واردی نقده یازیلیشیندا کی اورانین آداملاری نوقه ده (نُقَدِه)اوخویورلار. شبسترده، نمین ده، کلیبرین ۱۱ کیلومئتیرینده نوجه ده علیا(یوخاری نوقادی)، اوجان(بوستان آباد)، هریس ایسه نوجه ده آدیندا کندلر واردیر. بو کندلرین هامیسی او یئرین سولولوغون، جؤجرنتیلیگین آنلادیر.
فارس عالیملرین موغول لوغتلری ایله تانیش اولمادیغینا گؤره چوخلو یئر آدلارینی دوشونه جکلرینده اولان فارسجا سؤزلر ایله یاخینلادیب و او منطقه یه آد یاراشدیریبدیلار.
دوکتور محمد قاسمینین بیر مقاله سی وارایدی نوجه ده سؤزونو ائتیمولوژیسی عنوانیندا کی عیسی یگانه جنابلاری او مقاله دن یارارلانیب و بیر ایکی بندین اؤز کیتابیندا گتیریبدیر. نقده سؤزونون باشلیجاسی مونقول سؤزو اولاراق ناغاتئی/نوجه دئ/ نوقادی/نوقادئی دیر یعنی بو سؤز ایکی قیسمتدن اولوشوبدور ۱- ناغا/نوجه/نوقا/نوقئ ۲- دی/ تی/تئی. دی/ تی/تئی اک دیر فارسجا پسوند، اؤزوده ییه لیک=مالکیت اکی. بیرینجی قیسمت جؤجرتی/جؤجرنتی/گؤوه ره نتی = چمن آنلامیندا. بئله لیکله ناغادئی(نقده) چمنلیک آنلامیندا اولمالیدیر نَقَده = نقی ده آنلامیندا یوخ. سولدوزدا یاشایانلار بیلیرلر، گؤرمه سه لرده آتا بابالاریندان ائشیدیبدیرلر بو بؤلگه وئریملی و هر یانی سولو ایدی ناغادئیین ایچینین هر یئرینده قوبو وارایدی و ایچیندن سو آخاردی. ناغادئیده اولان قوبولاری سونرالار فاضلاب آرخلارینا چئویردیلر اوستلرین باسدیردیلار کئچن یاخینلاردا هامیسی دولوب آرادان گئدیبدیر. ایندیکی امام خمینی بیمارستانی ناغادئیین ان بؤیوک قوبوسونون قیراغیندا تیکیلیبدیر. ایندیکی امام علی بن ابیطالب مچیدی قوبو قیراغیندا تیکیلمیشدی. آغیزلاردا دئییلن ساحلی خییاوانی قوبولارین آخارلیغی زامانینین یادیگاریدیر. بو سویون بوللولوق نتیجه سینده هر یان جؤجرنتی و یام یاشیل ایدی و سویون بوللوغونا گؤره ایندیکی کوردلر اوتوران یئرلرین هامیسیندا دوٌیو اکیلردی بئله لیکله ناغادئی = چمنلیک آدی اولاراق بو منطقه یه قویولماسی یئرسیز بیر قاورام ده ییل. بونو دا بیلمه لییک ناغاتئی/نوجه دئ/ نوقادی/نوقادئی قاراپاپاق ائلی گلمه میشدن ائله بو آدداایدی. قاراپاپاقلار گلمه میشدن اؤنجه مُقدملر و قیزیلباشلار بو بؤلگه ده یاشاییردیلار
🌷👇👇🌷
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
✍️ چاووش
۱۳۴۶ -جی ایله دک ایران آدلانمیش اؤلکه ده «شهرستان نقده »آددا بیر شهرستان یوخ ایدی. اورمو گؤلونون قوزئی باتیسیندا بیر بؤلگه وارایدی «شهرستان سولدوز »آدیلا. بو بؤلگه ده ائلین آغزینا گلن ناغادئی آددا بیر بؤیوک کند وارایدی. بو کند خانا و اوشنو یولوندا اولماغا گؤره گونه گون نوفوسونا آرتیلیردی و سمیتقو باسقسیندان سونرا ناغادئیه قاییدانلار امنییتده قالماق اوچون قالا اوستونده دام تیکیب یاشاماقدایدیلار. سمیتقودان اؤنجه ناغادئی کندی نین آداملاری تپه نین اتگی قوزئیینده یاشاییردیلار و اونلارین قبیریستانی شاه زامانی سازمان زنان تیکینتیسینین یئرینده ایدی اینقیلاب زامانی بو تیکینتی یانقینا توش گلدی و سونرالار حوزه علمییه تیکینتیسی یئرینی توتدو. تپه نین آشاغیسیندا توکان –بازار، مچید گؤزه چارپیردی ایندیده قالیرلار. دوزنگاهلیقدا قوزئی طرفده مصدق جریانیندان سونرا دخانیات ژاندرمری تیکینتیلری دوزه لمیشدی و ژاندمرینین اوز-اوزونده ایندی دئییلن دادگاه کوچه سی چئوره سینده اللی آتمیش تیکینتی ده وارایدی کوردلر یاشاییردیلار. تپه نین آشاغیسینین باتی طرفینده بیر ۲۰ مئتیرلیک خییاوان وورموشدولار (ایندی امام خییاوانی) و بو خییاواندا آلتی –یئددی توکان دا دوزه لمیشدی آنجاق چالیشما یئرلر تپه نین اتگین ده ایدی.۱۳۴۶ جی ایلده شاه قاغانین هوشلو وزیرینین هوشو چیچکلندی و بو فیکره گؤره کی سولدوز موغول سؤزودور و اونو دوشونه جکلردن چیخارتسین دئیه و ناغاتئی سؤزونون کیتابلاردا نقده یازیلیشینا باخیب بونو دوشوندولر کی نقده =نقی+ده و بئله لیکله نقده = نقی کندی کیمین باخیشا آلیندی و شهرستان نقده آرایا گلدی. عیسی یگانه جنابلارینین یازدیغینا گؤره عباس میرزانین یازیلی بلگه سینده نقده «نوجه ده »بیچیمینده گؤروشور. هابئله قاراداغ بؤلگه سینده ایسه بیر کند واردی نقده یازیلیشیندا کی اورانین آداملاری نوقه ده (نُقَدِه)اوخویورلار. شبسترده، نمین ده، کلیبرین ۱۱ کیلومئتیرینده نوجه ده علیا(یوخاری نوقادی)، اوجان(بوستان آباد)، هریس ایسه نوجه ده آدیندا کندلر واردیر. بو کندلرین هامیسی او یئرین سولولوغون، جؤجرنتیلیگین آنلادیر.
فارس عالیملرین موغول لوغتلری ایله تانیش اولمادیغینا گؤره چوخلو یئر آدلارینی دوشونه جکلرینده اولان فارسجا سؤزلر ایله یاخینلادیب و او منطقه یه آد یاراشدیریبدیلار.
دوکتور محمد قاسمینین بیر مقاله سی وارایدی نوجه ده سؤزونو ائتیمولوژیسی عنوانیندا کی عیسی یگانه جنابلاری او مقاله دن یارارلانیب و بیر ایکی بندین اؤز کیتابیندا گتیریبدیر. نقده سؤزونون باشلیجاسی مونقول سؤزو اولاراق ناغاتئی/نوجه دئ/ نوقادی/نوقادئی دیر یعنی بو سؤز ایکی قیسمتدن اولوشوبدور ۱- ناغا/نوجه/نوقا/نوقئ ۲- دی/ تی/تئی. دی/ تی/تئی اک دیر فارسجا پسوند، اؤزوده ییه لیک=مالکیت اکی. بیرینجی قیسمت جؤجرتی/جؤجرنتی/گؤوه ره نتی = چمن آنلامیندا. بئله لیکله ناغادئی(نقده) چمنلیک آنلامیندا اولمالیدیر نَقَده = نقی ده آنلامیندا یوخ. سولدوزدا یاشایانلار بیلیرلر، گؤرمه سه لرده آتا بابالاریندان ائشیدیبدیرلر بو بؤلگه وئریملی و هر یانی سولو ایدی ناغادئیین ایچینین هر یئرینده قوبو وارایدی و ایچیندن سو آخاردی. ناغادئیده اولان قوبولاری سونرالار فاضلاب آرخلارینا چئویردیلر اوستلرین باسدیردیلار کئچن یاخینلاردا هامیسی دولوب آرادان گئدیبدیر. ایندیکی امام خمینی بیمارستانی ناغادئیین ان بؤیوک قوبوسونون قیراغیندا تیکیلیبدیر. ایندیکی امام علی بن ابیطالب مچیدی قوبو قیراغیندا تیکیلمیشدی. آغیزلاردا دئییلن ساحلی خییاوانی قوبولارین آخارلیغی زامانینین یادیگاریدیر. بو سویون بوللولوق نتیجه سینده هر یان جؤجرنتی و یام یاشیل ایدی و سویون بوللوغونا گؤره ایندیکی کوردلر اوتوران یئرلرین هامیسیندا دوٌیو اکیلردی بئله لیکله ناغادئی = چمنلیک آدی اولاراق بو منطقه یه قویولماسی یئرسیز بیر قاورام ده ییل. بونو دا بیلمه لییک ناغاتئی/نوجه دئ/ نوقادی/نوقادئی قاراپاپاق ائلی گلمه میشدن ائله بو آدداایدی. قاراپاپاقلار گلمه میشدن اؤنجه مُقدملر و قیزیلباشلار بو بؤلگه ده یاشاییردیلار
🌷👇👇🌷
╭••••••••••••••••••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╰•••••••••••••••••••••••••••••••
12.04.202506:14
تورک دیلیم شیرین دیلیم
11.04.202517:31
عکس از غلامرضا محمد نژاد
10.04.202521:24
🍎🏃📚✏️
🎤 پرویز محمدی
💢 اورمو گؤلو یئنیدن جانلانمالی و آذربایجانین سونگون میس معدنی نین گلیری آذربایجانین آبادلیغی خدمتینده اولمالیدیر
✳️ Instagram: https://www.instagram.com/p/DIRreTsMK8V
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯
🎤 پرویز محمدی
💢 اورمو گؤلو یئنیدن جانلانمالی و آذربایجانین سونگون میس معدنی نین گلیری آذربایجانین آبادلیغی خدمتینده اولمالیدیر
✳️ Instagram: https://www.instagram.com/p/DIRreTsMK8V
╭•••••••••••••••• ••••••••••••••••╮
╰➤@chgrmn
***
#تورکجه_یازاق
#تورکجه_یایقینلاشسین
#کیملیییمیز_قورونسون
╯••••••••••••••••••••••••••••••••╯
Показано 1 - 24 из 120
Войдите, чтобы разблокировать больше функциональности.