Assalomu aleykum hurmatli GLOBUS oilasi. Ko'plab guruh va kanallarda va umuman shu vaqtgacha kuzatganlarimga asoslanib qisqacha geografiya va uning nima sababdan obro'si yo'qolib borayotgani haqida gapirib o'tsam. Bu balkim to'g'ridir balkim noto'g'ri.
O'zbekistonda geografiya fani obro'sining pasayishiga bir nechta omillarni sabab qilib sanab o'tsam:
1. Amaliyotning yetishmasligi:
Geografiya bu — faqatgina darslikdan o‘qib o‘rganiladigan fan emas. U xarita bilan ishlash, joylarga chiqib kuzatish qilish, GIS texnologiyalarni qo‘llash bilan bog‘liq. Ko‘p maktab va universitetlarda esa faqat nazariyaga urg‘u beriladi, bu esa faning “zerikarli” ko‘rinishiga olib keladi.
2. Texnologiyalardan yetarli foydalanilmasligi:
Dunyo bo‘yicha geografiya raqamli tus olgan — sun’iy yo‘ldosh tasvirlari, onlayn xaritalar, dronlar, GPS, GIS kabilar orqali o‘qitiladi. O‘zbekistonda esa bu texnologiyalar keng joriy etilmagan, hatto universitet darajasida ham.
3. Yirik loyihalarda geografik yondashuv yetishmasligi:
Ko‘plab muhim ijtimoiy va iqtisodiy loyihalarda geografik tahlil va mutaxassislar fikriga yetarlicha e'tibor berilmaydi. Shu sababli bu soha ahamiyatsizdek ko‘rinadi.
4. Geografik savodxonlikning pastligi:
Ko‘pchilik yoshlar va hatto kattalar geografiyani faqat “poytaxtlar va daryolarni yod olish” deb hisoblaydi. Aslida esa bu fan strategik rejalashtirish, resurslar taqsimoti, demografiya, ekologik muammolarni hal etishda muhim rol o‘ynaydi.
5. Rag‘batning kamligi:
Geografiya bo‘yicha o‘qigan talabalarga ish topish qiyinroq bo‘lishi, moliyaviy rag‘batning pastligi, fan olimlariga e’tibor kamligi ham yoshlar orasida bu sohaga qiziqishni kamaytiradi.
Geografiya hayotning markazida turadigan fanlardan biri bo‘lishiga qaramasdan, unga bo‘lgan munosabat, uni o‘qitish uslubi va zamonaviy texnologiyalar bilan uyg‘unlashmovchilik obro‘sining tushishiga olib kelyapti.
✍ Ixtiyor Muxtorov
🌐 @Globus_MAX
