OʻZBEKISTON TARIXI | Rasmiy kanal
“Oʻzbekiston tarixi” telekanalining Telegramdagi rasmiy sahifasi
Maʼmuriyat bilan aloqa: @uzbtariximtrk_bot
fb.com/ozbekistontariximtrk
Instagram.com/https://www.instagram.com/ozbekiston_tarixi_rasmiy?igsh=NnNjdm5vd3BucXVs
https://youtube.com/channel/U
Maʼmuriyat bilan aloqa: @uzbtariximtrk_bot
fb.com/ozbekistontariximtrk
Instagram.com/https://www.instagram.com/ozbekiston_tarixi_rasmiy?igsh=NnNjdm5vd3BucXVs
https://youtube.com/channel/U
Рейтинг TGlist
0
0
ТипПубличный
Верификация
Не верифицированныйДоверенность
Не провернныйРасположениеУзбекістан
ЯзыкДругой
Дата создания каналаJan 12, 2022
Добавлено на TGlist
Dec 24, 2024Прикрепленная группа
Oʻzbekiston tarixi | Izohlar
76
Рекорды
12.04.202523:59
4.2KПодписчиков30.03.202523:59
100Индекс цитирования11.03.202511:10
1.9KОхват одного поста11.03.202511:10
1.9KОхват рекламного поста02.04.202523:59
5.63%ER11.03.202511:11
45.58%ERR
01.04.202506:00
🥷 Turkiston legioni: tarixning unutilgan sahifalari (1-qism)
1942-yilning mayidan boshlab Turkiston legioni aʼzolari Polsha, Belorussiya va Ukraina hududlarida partizanlarga qarshi harakatlarda qatnashgan. 1942-yil oxirlariga kelib esa Sovet Ittifoqiga qarshi urush maydonlariga yuborilgan. Stalingrad va Kavkaz uchun bo‘lgan janglarda ham legionning ayrim batalyonlari qatnashgan va aksariyati halok bo‘lgan.
1943-yilda Turkiston legionidagi harbiy asirlarning Sovet tomoniga o‘tish holatlari ko‘paydi. Shu sababli 1943-yil oxirlarida legion Yevropa hududiga ko‘chirilib yana partizanlarga qarshi kurashda ishlatilgan. Demak, Turkiston legionidagi asirlarning aksariyati sovet mafkurasidan butunlay uzilmagan. Ular “Sovet Ittifoqi kechiradi” degan umidda vatanga qaytishga intilgan.
Vali Qayumxon: murakkab qarorlar ortidagi shaxs
Urushning keskin burilishi 1943-yildan boshlab yaqqol ko‘zga tashlandi. 1944-yilda Ikkinchi front ochilib, Germaniya mag‘lubiyatga uchrashi aniq bo‘ldi. Turkiston legionining siyosiy yetakchilaridan biri boʻlgan Vali Qayumxon bu borada shunday fikr bildirgandi:
“Biz o‘sha paytda konslagerlarda yotgan yuz minglab turkistonlik harbiy asirlarni o‘limdan saqlab qolish uchun bu yo‘lni tanlaganmiz. Bizning asosiy maqsadimiz fashizm bilan hamkorlik qilish emas edi. Biz kommunizmni qanchalik yomon ko‘rsak, fashizmni ham xuddi shunday yomon ko‘rardik.”
Legion tuzilgach, u Turkiston muxtoriyati va Turkiston milliy birligi harakatining ishlarini davom ettirish maqsadini olg‘a surdi. Oʻsha vaqtda hatto Turkiston muxtoriyati madhiyasi milliy ramz sifatida qabul qilingan, ammo bayrog‘ini rasman tan olishga urinish natijasiz tugagan.
✅ Ushbu postga 100 ta reaksiya yigʻilsa 2-qismni ham kanalga joylaymiz.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
1942-yilning mayidan boshlab Turkiston legioni aʼzolari Polsha, Belorussiya va Ukraina hududlarida partizanlarga qarshi harakatlarda qatnashgan. 1942-yil oxirlariga kelib esa Sovet Ittifoqiga qarshi urush maydonlariga yuborilgan. Stalingrad va Kavkaz uchun bo‘lgan janglarda ham legionning ayrim batalyonlari qatnashgan va aksariyati halok bo‘lgan.
1943-yilda Turkiston legionidagi harbiy asirlarning Sovet tomoniga o‘tish holatlari ko‘paydi. Shu sababli 1943-yil oxirlarida legion Yevropa hududiga ko‘chirilib yana partizanlarga qarshi kurashda ishlatilgan. Demak, Turkiston legionidagi asirlarning aksariyati sovet mafkurasidan butunlay uzilmagan. Ular “Sovet Ittifoqi kechiradi” degan umidda vatanga qaytishga intilgan.
Vali Qayumxon: murakkab qarorlar ortidagi shaxs
Urushning keskin burilishi 1943-yildan boshlab yaqqol ko‘zga tashlandi. 1944-yilda Ikkinchi front ochilib, Germaniya mag‘lubiyatga uchrashi aniq bo‘ldi. Turkiston legionining siyosiy yetakchilaridan biri boʻlgan Vali Qayumxon bu borada shunday fikr bildirgandi:
“Biz o‘sha paytda konslagerlarda yotgan yuz minglab turkistonlik harbiy asirlarni o‘limdan saqlab qolish uchun bu yo‘lni tanlaganmiz. Bizning asosiy maqsadimiz fashizm bilan hamkorlik qilish emas edi. Biz kommunizmni qanchalik yomon ko‘rsak, fashizmni ham xuddi shunday yomon ko‘rardik.”
Legion tuzilgach, u Turkiston muxtoriyati va Turkiston milliy birligi harakatining ishlarini davom ettirish maqsadini olg‘a surdi. Oʻsha vaqtda hatto Turkiston muxtoriyati madhiyasi milliy ramz sifatida qabul qilingan, ammo bayrog‘ini rasman tan olishga urinish natijasiz tugagan.
✅ Ushbu postga 100 ta reaksiya yigʻilsa 2-qismni ham kanalga joylaymiz.
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
03.04.202515:00
🔥 Esonbuqa: Amir Temurning unutilmas sarkardasi
Esonbuqa ismi nimani anglatadi?
“Eson” so‘zi hozirgi tilimizda ham “salomatlik” ma’nosini anglatadi. “Buqa” esa XV-XVI asrlarda keng tarqalgan ism bo‘lib, asosan baquvvat, sog‘lom bolalarga qo‘yilgan. Demak, Esonbuqa ismi ham o‘z ma’nosi bilan kuch-quvvat va bardamlik timsoli edi.
🏛 Anqara va Esonbuqa nomi
Poytaxt Anqaradagi aeroport ham Esonbuqa nomi bilan ataladi. Sababi, Esonbuqa Amir Temur qo‘shinida fillarni boshqaradigan general bo‘lgan va aynan Anqara yaqinidagi qishloqlardan biriga uning nomi berilgan. Nima uchun aynan uning nomi abadiylashtirilgan? Buning bir nechta sababi bor:
✅ U Anqara atrofida katta ta’sir kuchiga ega bo‘lgan.
✅ Amir Temur jang o‘tgan hududlarga o‘z sarkardalarining nomlarini berib, tarixiy iz qoldirishga intilgan.
🇹🇷 Turkiyada tarixiy yodgorliklarga e’tibor
Turkiyada tarixiy merosga alohida hurmat bilan qaraladi. Hatto Rim imperiyasidan qolgan qadimiy nomlar ham saqlab qolinadi. Agar joy nomi turkiy tarix bilan bog‘liq bo‘lsa, unga mutlaqo tegilmaydi. Esonbuqa nomining Anqarada saqlanib qolishiga ham aynan shu tamoyil asos bo‘lgan.
🔱 Esonbuqa kim bo‘lgan?
Esonbuqa Chingizxon avlodidan bo‘lgan Chig‘atoy hukmdori edi. U Xizrxo‘janing nevarasi, Uvaysxonning o‘g‘li bo‘lib, Amir Temur 1380-yillarda o‘z saltanatini kengaytirayotganda unga qo‘shilgan va uning eng ishonchli sarkardalaridan biriga aylangan.
🐘 Fillar qo‘shinini boshqargan general
Esonbuqa jang san’atida tajribali harbiy edi. Uning eng muhim vazifasi esa fillardan iborat maxsus harbiy otryadni boshqarish bo‘lgan. Aynan shu tajribasi tufayli Amir Temur unga Anqara jangida fillar qo‘shinini boshqarish vazifasini topshirgan. Ushbu jang Amir Temurning g‘alabasi bilan yakunlangan va bu g‘alabada Esonbuqaning roli beqiyos bo‘lgan.
✈️ Anqara aeroportining nomi nega Esonbuqa bo‘lib qoldi?
1950-yillarda Anqarada yangi aeroport qurilganida unga Turkiyaning ikkinchi prezidenti Ismet Inönü nomi berilishi rejalashtirilgan edi. Biroq bu taklif ko‘plab bahs-munozaralarga sabab bo‘ldi. Tarixchilar va milliy merosni saqlash tarafdorlari turkiy avlod generali bo‘lgan Esonbuqaning nomi qolishi kerakligini ilgari surishdi.
Oxir-oqibat, tarixiy haqiqat ustun keldi va Esonbuqa nomi abadiylashtirildi. Bu nafaqat bir sarkardaning xotirasini saqlab qolish, balki turkiy tarixning Anqara bilan bog‘liqligini eslatib turish uchun muhim qaror bo‘ldi.
❓Siz qanday fikrdasiz? Tarixiy shaxslar nomlarini abadiylashtirish kerak deb hisoblaysizmi? Fikrlaringizni izohlarda qoldiring! 👇
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
Esonbuqa ismi nimani anglatadi?
“Eson” so‘zi hozirgi tilimizda ham “salomatlik” ma’nosini anglatadi. “Buqa” esa XV-XVI asrlarda keng tarqalgan ism bo‘lib, asosan baquvvat, sog‘lom bolalarga qo‘yilgan. Demak, Esonbuqa ismi ham o‘z ma’nosi bilan kuch-quvvat va bardamlik timsoli edi.
🏛 Anqara va Esonbuqa nomi
Poytaxt Anqaradagi aeroport ham Esonbuqa nomi bilan ataladi. Sababi, Esonbuqa Amir Temur qo‘shinida fillarni boshqaradigan general bo‘lgan va aynan Anqara yaqinidagi qishloqlardan biriga uning nomi berilgan. Nima uchun aynan uning nomi abadiylashtirilgan? Buning bir nechta sababi bor:
✅ U Anqara atrofida katta ta’sir kuchiga ega bo‘lgan.
✅ Amir Temur jang o‘tgan hududlarga o‘z sarkardalarining nomlarini berib, tarixiy iz qoldirishga intilgan.
🇹🇷 Turkiyada tarixiy yodgorliklarga e’tibor
Turkiyada tarixiy merosga alohida hurmat bilan qaraladi. Hatto Rim imperiyasidan qolgan qadimiy nomlar ham saqlab qolinadi. Agar joy nomi turkiy tarix bilan bog‘liq bo‘lsa, unga mutlaqo tegilmaydi. Esonbuqa nomining Anqarada saqlanib qolishiga ham aynan shu tamoyil asos bo‘lgan.
🔱 Esonbuqa kim bo‘lgan?
Esonbuqa Chingizxon avlodidan bo‘lgan Chig‘atoy hukmdori edi. U Xizrxo‘janing nevarasi, Uvaysxonning o‘g‘li bo‘lib, Amir Temur 1380-yillarda o‘z saltanatini kengaytirayotganda unga qo‘shilgan va uning eng ishonchli sarkardalaridan biriga aylangan.
🐘 Fillar qo‘shinini boshqargan general
Esonbuqa jang san’atida tajribali harbiy edi. Uning eng muhim vazifasi esa fillardan iborat maxsus harbiy otryadni boshqarish bo‘lgan. Aynan shu tajribasi tufayli Amir Temur unga Anqara jangida fillar qo‘shinini boshqarish vazifasini topshirgan. Ushbu jang Amir Temurning g‘alabasi bilan yakunlangan va bu g‘alabada Esonbuqaning roli beqiyos bo‘lgan.
✈️ Anqara aeroportining nomi nega Esonbuqa bo‘lib qoldi?
1950-yillarda Anqarada yangi aeroport qurilganida unga Turkiyaning ikkinchi prezidenti Ismet Inönü nomi berilishi rejalashtirilgan edi. Biroq bu taklif ko‘plab bahs-munozaralarga sabab bo‘ldi. Tarixchilar va milliy merosni saqlash tarafdorlari turkiy avlod generali bo‘lgan Esonbuqaning nomi qolishi kerakligini ilgari surishdi.
Oxir-oqibat, tarixiy haqiqat ustun keldi va Esonbuqa nomi abadiylashtirildi. Bu nafaqat bir sarkardaning xotirasini saqlab qolish, balki turkiy tarixning Anqara bilan bog‘liqligini eslatib turish uchun muhim qaror bo‘ldi.
❓Siz qanday fikrdasiz? Tarixiy shaxslar nomlarini abadiylashtirish kerak deb hisoblaysizmi? Fikrlaringizni izohlarda qoldiring! 👇
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
02.04.202504:00
🥷Turkiston legioni: tarixning unutilgan sahifalari (2-qism)
Sovet razvedkasi Turkiston legioniga o‘z agentlarini joylashtirishga harakat qildi. Asirga tushgan ayrim sovet harbiylari maxsus tayyorgarlikdan o‘tib, legion safiga qo‘shilgan. Ular legionnning ichidan yemirilishiga sababchi bo‘ldi.
1944-yilda Turkiston milliy oʻrdusi Venada xalqaro kongress o‘tkazdi. Unda Sovet Ittifoqiga qarshi kurash masalalari muhokama qilindi. Kongressda Vali Qayumxon Turkiston milliy birligi Prezidenti etib saylandi.
Urush tuagagach, 1945-yil fevral oyida Yalta konferensiyasida ittifoqchi davlatlar urushdan keyingi taqdirni muhokama qildi. Stalinning talabi bilan harbiy asirlarning hammasi Sovet Ittifoqiga qaytarilishi shart qilib qo‘yildi. Bu legion a’zolari uchun katta tahdidni tug‘dirdi.
🧑⚖ Nyurnberg sudi va keyingi taqdir
Urush tugagach, Vali Qayumxon boshchiligidagi 120 nafar Turkiston legioni a’zolari Nyurnberg sudiga tortildi. Ammo sud ularning harakatlarini tahlil qilib, aybsiz ekanliklarini tasdiqladi. 1947-yilga kelib ular ozod qilindi.
Biroq Sovet Ittifoqi bu masalaga o‘z ta’sirini o‘tkazishdan to‘xtamadi. 1950-yillardan boshlab legion a’zolariga qarshi siyosiy tashviqot avj oldi. Endi ular Sovet Ittifoqiga qarshi kurashni harbiy yo‘l bilan emas, siyosiy vositalar bilan davom ettira boshladi.
Boymirza Xayit Turkiya, Suriya, Saudiya Arabistoni, Misr va Pokistonga yuborilib, turkistonlik muhojirlar bilan aloqalar o‘rnatildi. Bu davlatlarda Turkiston milliy birligi faoliyati haqida maqolalar e’lon qilindi.
📖 Sovet Ittifoqi esa ularni obro‘sizlantirish uchun Sarvar Azimov tomonidan “Qonli sarob” deb nomlangan maxsus asarni yaratishga buyurtma berdi.
Turkiston legioni Ikkinchi jahon urushi davrida juda murakkab tarixiy jarayonlar mahsuli bo‘ldi. Uning a’zolari nafaqat nemislar tomonidan ishlatildi, balki sovetlarning ham mafkuraviy va siyosiy o‘yinlariga duch keldi.
Ularning ba’zilari mustaqillik orzusida bu safga qo‘shilgan bo‘lsa, boshqalari omon qolish niyatida edi. Har qanday holatda ham bu tarixiy voqea turlicha talqin qilinishi mumkin, ammo uni unutmaslik va xolisona o‘rganish muhim vazifadir. (1-qism)
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
Sovet razvedkasi Turkiston legioniga o‘z agentlarini joylashtirishga harakat qildi. Asirga tushgan ayrim sovet harbiylari maxsus tayyorgarlikdan o‘tib, legion safiga qo‘shilgan. Ular legionnning ichidan yemirilishiga sababchi bo‘ldi.
1944-yilda Turkiston milliy oʻrdusi Venada xalqaro kongress o‘tkazdi. Unda Sovet Ittifoqiga qarshi kurash masalalari muhokama qilindi. Kongressda Vali Qayumxon Turkiston milliy birligi Prezidenti etib saylandi.
Urush tuagagach, 1945-yil fevral oyida Yalta konferensiyasida ittifoqchi davlatlar urushdan keyingi taqdirni muhokama qildi. Stalinning talabi bilan harbiy asirlarning hammasi Sovet Ittifoqiga qaytarilishi shart qilib qo‘yildi. Bu legion a’zolari uchun katta tahdidni tug‘dirdi.
🧑⚖ Nyurnberg sudi va keyingi taqdir
Urush tugagach, Vali Qayumxon boshchiligidagi 120 nafar Turkiston legioni a’zolari Nyurnberg sudiga tortildi. Ammo sud ularning harakatlarini tahlil qilib, aybsiz ekanliklarini tasdiqladi. 1947-yilga kelib ular ozod qilindi.
Biroq Sovet Ittifoqi bu masalaga o‘z ta’sirini o‘tkazishdan to‘xtamadi. 1950-yillardan boshlab legion a’zolariga qarshi siyosiy tashviqot avj oldi. Endi ular Sovet Ittifoqiga qarshi kurashni harbiy yo‘l bilan emas, siyosiy vositalar bilan davom ettira boshladi.
Boymirza Xayit Turkiya, Suriya, Saudiya Arabistoni, Misr va Pokistonga yuborilib, turkistonlik muhojirlar bilan aloqalar o‘rnatildi. Bu davlatlarda Turkiston milliy birligi faoliyati haqida maqolalar e’lon qilindi.
📖 Sovet Ittifoqi esa ularni obro‘sizlantirish uchun Sarvar Azimov tomonidan “Qonli sarob” deb nomlangan maxsus asarni yaratishga buyurtma berdi.
Turkiston legioni Ikkinchi jahon urushi davrida juda murakkab tarixiy jarayonlar mahsuli bo‘ldi. Uning a’zolari nafaqat nemislar tomonidan ishlatildi, balki sovetlarning ham mafkuraviy va siyosiy o‘yinlariga duch keldi.
Ularning ba’zilari mustaqillik orzusida bu safga qo‘shilgan bo‘lsa, boshqalari omon qolish niyatida edi. Har qanday holatda ham bu tarixiy voqea turlicha talqin qilinishi mumkin, ammo uni unutmaslik va xolisona o‘rganish muhim vazifadir. (1-qism)
💬 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
03.04.202507:02
👓 Koʻzoynaklar tarixi: oʻtmishdan bugungacha
Ko‘zoynak oddiy buyumdek ko‘rinsa-da, uning tarixi ming yillik kashfiyot va sarguzashtlarga boy! X asrda buyuk olim Ibn al-Xaysam yorug‘lik sinishini o‘rganib, linzalar orqali predmetlarni kattalashtirish mumkinligini aniqladi. XIII asrda esa Rojer Bekon bu g‘oyani davom ettirdi.
🏛 Venetsiya va ilk ko‘zoynaklar
1300-yillarda Venetsiyada billur linzalar ishlab chiqarila boshlandi. Dastlab ular faqat badavlat kishilar uchun hashamat timsoli edi.
⚡️Ko‘zoynaklardan qo‘rquv
Ba’zi joylarda ularni “iblisning quroli” deb atashgan! XVII asrgacha Fransiyada ko‘zoynak taqqan odamni mazax qilishgan, Rossiyada esa Pyotr I davrida ommalashgan.
📚 Kitob bosish va talabning oshishi
XV asrdan bosma kitoblar ko‘paygani sayin, ko‘zoynakga ehtiyoj oshdi. XVI asrda yaqinni ko‘ra olmaydiganlar uchun ham alohida linzalar paydo bo‘ldi.
👑 Qirollar va zodagonlarning bezakli ko‘zoynaklari
XVI-XVII asrlarda oltin va qimmatbaho toshlar bilan bezatilgan ko‘zoynaklar moda aksessuariga aylandi.
🕶 Zamonaviy ko‘zoynaklar
XIX asrga kelib, quyosh nurlaridan himoyalovchi linzalar ixtiro qilindi. Bugungi kunda esa ko‘zoynak shunchaki kerakli buyum emas, balki imidj va shaxsiyat ifodasi hamdir!
Qaysi davrdagi ko‘zoynaklar sizga yoqadi? Izohlarda fikr qoldiring! 👇
🔵 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
Ko‘zoynak oddiy buyumdek ko‘rinsa-da, uning tarixi ming yillik kashfiyot va sarguzashtlarga boy! X asrda buyuk olim Ibn al-Xaysam yorug‘lik sinishini o‘rganib, linzalar orqali predmetlarni kattalashtirish mumkinligini aniqladi. XIII asrda esa Rojer Bekon bu g‘oyani davom ettirdi.
🏛 Venetsiya va ilk ko‘zoynaklar
1300-yillarda Venetsiyada billur linzalar ishlab chiqarila boshlandi. Dastlab ular faqat badavlat kishilar uchun hashamat timsoli edi.
⚡️Ko‘zoynaklardan qo‘rquv
Ba’zi joylarda ularni “iblisning quroli” deb atashgan! XVII asrgacha Fransiyada ko‘zoynak taqqan odamni mazax qilishgan, Rossiyada esa Pyotr I davrida ommalashgan.
📚 Kitob bosish va talabning oshishi
XV asrdan bosma kitoblar ko‘paygani sayin, ko‘zoynakga ehtiyoj oshdi. XVI asrda yaqinni ko‘ra olmaydiganlar uchun ham alohida linzalar paydo bo‘ldi.
👑 Qirollar va zodagonlarning bezakli ko‘zoynaklari
XVI-XVII asrlarda oltin va qimmatbaho toshlar bilan bezatilgan ko‘zoynaklar moda aksessuariga aylandi.
🕶 Zamonaviy ko‘zoynaklar
XIX asrga kelib, quyosh nurlaridan himoyalovchi linzalar ixtiro qilindi. Bugungi kunda esa ko‘zoynak shunchaki kerakli buyum emas, balki imidj va shaxsiyat ifodasi hamdir!
Qaysi davrdagi ko‘zoynaklar sizga yoqadi? Izohlarda fikr qoldiring! 👇
🔵 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
27.03.202517:00
⚡️Gitlerning sirli oʻlimi
Bu mavzu nafaqat dunyo ahlini qiziqtiradi, balki ilm-fan vakillari ham Adolf Gitlerning qachon va qanday vafot etgani haqidagi haqqoniy faktlarni bilishni istaydi.
“Afsona va haqiqat” koʻrsatuvidan olingan ushbu lavhada nega biz haligacha bu faktlarni bilmasligimizning sababi keltirildi. Batafsil videoda!
🔵 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
Bu mavzu nafaqat dunyo ahlini qiziqtiradi, balki ilm-fan vakillari ham Adolf Gitlerning qachon va qanday vafot etgani haqidagi haqqoniy faktlarni bilishni istaydi.
“Afsona va haqiqat” koʻrsatuvidan olingan ushbu lavhada nega biz haligacha bu faktlarni bilmasligimizning sababi keltirildi. Batafsil videoda!
🔵 Telegram 📹 Instagram
📹 Youtube 👥 Facebook
Войдите, чтобы разблокировать больше функциональности.
