"ከነዚህ ከታናናሾቹ አንዱን እንዳትንቁ ተጠንቀቁ፤ መላእክቶቻቸው በሰማያት ዘወትር በሰማያት ያለውን የአባቴን ፊት ያያሉ እላችኋለሁና'' — ማቴ. ፲፰፥፲

ሄኖክም አካሄዱን ከእግዚአብሔር ጋር ስላደረገ አልተገኘም፤ እግዚአብሔር ወስዶታልና፡፡” — ዘፍ. ፭፥፳፬

"እስክመጣ ድረስ ይኖር ዘንድ ብወድስ ምን አግዶህ?” — ዮሐ. ፳፩-፳፫

“ሕጉ ለእግዚአብሔር ቅድስት ይእቲ" - (የእግዚአብሔር ሕጉ የተቀደሰች ናት) ሃይ.አበ. ፳፪፥፲፯

በክርስቶስ ራስነት አካላተ ክርስቶስ ሕዋሳት ሁሉ አንድ የሆኑበት ኅብረት «ሐዋርያዊ ጉባኤ» ፣ «አቅሌስያ» ፣ «ቤተ ክርስቲያን» ተብሎ ይተረጎማል::

ማንኛውም ኦርቶዶክሳዊ ክርስቲያን የዚህ ኅብረት አባል እና አካል ነው፡፡ ነገር ግን ተጋድሎውን ላልጨረሰ ምድራዊ ሰው በኅብረታዊ አካልነቱ ካልጸና በክሕደት በኑፋቄ ከአካልነት ቢለይ ከኅብረቱ አባልነት ሊመተር ይችላል፡፡ “አሁንስ ምሳር በዛፎች ሥር ተቀምጧል። እንግዲህ መልካም ፍሬ የማያፈራ ዛፍ ሁሉ ይቈረጣል ወደ እሳትም ይጣላል" — ማቴ. ፫፥፲ ብሎ ዮሐንስ መጥምቅ እንዳስተማረን፡፡ ነገር ግን ከኅብረቱ የማይለይ አካል አባል መሆን የሚቻለው በዕለተ ሞት ፍጻሜ ነው፡፡ እስከዚያው ድረስ ግን በወጪ ወራጅ ፈቃድ ይመላለሳልና አንድ ወገንነቱ አልተፈጸምለትም። ምክንያቱም ይህ ኅብረት የሰማያውያን እና የምድራውያን ማኅበር (የመላእክት እና የደቂቀ አዳም)፣ በአካለ ነፍስ ያሉ እና በአጸደ ሥጋ ያሉ ክርስቲያኖች ማኅበር፣ በብሉይ ኪዳን የነበሩ እና በሐዲስ ኪዳን ያሉ ምእመናን ማኅበር ነውና ለኅብረቱ እንደሚገባ በአንድነት፣ በቅድስና፣ በኩላዊነት፣ በሐዋርያዊነት መኖር ግድ ነው፡፡

ሰማያውያኑ በምድራውያን ልብ ውስጥ አሉ፤ ይኖራሉ፡፡ ማለትም በዚህ ዓለም ሥዕል ተሥሎላቸው፣ ጽላት በስማቸው ተቀርጾላቸው፣ መታሰቢያ ቤተ መቅደስ ተሰጥቷቸው ዘወትር ቅድስናቸው መታሰብ መቻሉ በምድራውያኑ ልቡና በፍቅር፣ በማኅበር፣ በኪዳን፣ በሑሰት ህልው ስለሆኑ ነው:: ይሄውም ለመላእክትም ለቅዱሳን ሰዎችም መታሰቢያ ይደረግላቸዋል:: ቤተ ክርስቲያን የሚቆረስባት ሥጋ፣ የሚቀዳባት ደም ያንዱ የክርስቶስ ብቻ ቢሆንም በመታሰቢያነት ግን ከሰማያውያንም የሚካኤል፣ የገብርኤል፤ የሩፋኤል፣ የኪሩቤል፣ የዑራኤል ወዘተ... እያለ መታሰቢያ ቤተ ክርስቲያን ይሠራላቸዋል:: ከምድራውያኑም በአካለ ነፍስ እና በብሔረ ሕያዋን ላሉት በነቢያት፣ በሐዋርያት፣ በሰማዕታት፣ በመነኰሳት፣ በጻድቃን ወዘተ… ስም ተሠይሞ መታሰቢያቸው ይቆምላቸዋል። "በቤቴና በቅጥሬ ውስጥ ከወንዶችና ከሴቶች ልጆች ይልቅ የሚበልጥ መታሰቢያና ስም እሰጣቸዋለሁ የማይጠፋም የዘለዓለም ስም እሰጣቸዋለሁ።" — ኢሳ. ፶፮፥፭ ይህም መሆኑ ሰማያውያኑ በምድራውያን ኦርቶዶክሳውያን ዘንድ ህልዋነ ማኅበር ስለሆኑ ነው፡፡

ምድራውያኑም በሰማያውያኑ ልብ ውስጥ አሉ፡፡ ይህም ማለት ቅዱሳን ሰማያውያን መላእክት እና ደቂቀ አዳም በተጋድሎ ዓለም ያሉ ምድራውያንን በጸሎታቸው፣ በምልጃቸው ማሰባቸው፣ ማማለዳቸው፣ በቃል ኪዳናቸው መራዳታቸው፣ በፍጹም ኅብረታቸው፣ በፍቅራቸው፣ ምድራውያኑ በእነሱ ዘንድ ህልዋን ስለሆኑ ነው:: ይህም ኅብረተ ክርስትና ነው:: ምድራውያኑ ግን በሰማያውያኑ ዘንድ በኅብረት መኖር የሚችሉት በሃይማኖተ ወንጌል፣ በግብረ ሐዋርያት እስከ አሉ ድረስ ነው:: ይህ ቅዱስ ኅብረት አንድ የጸጋ ልጅነት ያለው፤ አንድ ግዕዝ ርትዕት ያለው፣ አንድ ተስፋ ኅሊና ያለው፤ አንድ መንግሥተ ሰማይን ለመውረስ የሚጠባበቅ፣ አንድ የወይን ግንድ ያለው የወይኑ ቅርንጫፍ፣ አንድ ራስ ያለው ሕዋስ ነው:: ኤፌ ፬፥፭፣ ቆላ ፩፥፲፰፣ ዮሐ ፲፭፥፭ በዚህ ዓለም ሁኖ የዚህ ኅብረት አባል መሆን የሚቻለው በሃይማኖት፣ በጥምቀት፣ በቅዱስ ሜሮን፣ በቅዱስ ቁርባን፤ በቅዱስ ተግባረ ክርስትና፣ በተስፋ ሐዋርያት ማለፍ ሲቻል ብቻ ነው:: ዕብ ፲፩፥፩፣ ዮሐ. ፫፥፫፣ ፪ኛ ቆሮ ፩፥፳፩፣ ዮሐ. ፮፥፶፮

በዚህች አካለ ክርስቶስ በሆነች ኦርቶዶክሳዊት ኅብረት ውስጥ ሁኖ ካልሆነ በስተቀር የመዳን በር የለም:: በሌላ ስብስብ ወይም ግላዊነት መዳን አይቻልምም። «እውነት እውነት እላችኋለሁ ወደ በጎች በረት በበሩ የማይገባ በሌላ መንገድ ግን የሚወጣ እርሱ ሌባ ወንበዴም ነው» — ዮሐ. ፲፥፩ እንዲል:: በሌላ በር መግባት ሌብነት ወይም መንግሥተ ሰማያትን እሰርቃታለሁ እንደ ማለት ነው::

❝ምንተኑ ንሰምየኪ ኦ ምልዕተ ጸጋ? አንቀጸ መድኃኒት አንቲ፤ ኆኅተ ብርሃን አንቲ፤ ወለተ መንግሥት አንቲ፤ ሰማይኑ ንብለኪ? ፀሐየ ጽድቅ ወልድኪ ... ❞ — አባ ጊዮርጊስ ዘጋሥጫ

ዘሠለስቱ ምዕት በቅዳሴያቸው እንደነገሩን ስንገልፀው ደግሞ እግዚአብሔር ".... እንደማይሰማ ቸል ይላል፤ እንደማያይ ዝም ይላል፤ እንደማያውቅ ይታገሣል፤ እንደማይሰጥ ያዘገያል...."

እግዚአብሔር ነገሮችን የሚሰራበት የራሱ ጊዜ አለው፤ ፈጽሞ አይቸኩልም፥ ለሰከንድም ደግሞ አይዘገይም።

ብቸኝነት ያለ እግዚአብሔር መኖር እንጂ ያለ ሰው መኖር አይደለም። ከብቸኝነት የማይሻሉ፣ ከባዶ ቤት ከፍ የማይሉ ሰዎች አጠገባችን አሉ። ኖረው የሌሉ፣ ተገኝተው የሚያደክሙ፣ ራሳቸውን እንጂ ስሜታችንን ለማዳመጥ ያልታደሉ አሉ። መጠውለግን የሚያነብብ፣ ስሜትን የሚረዳ እግዚአብሔር ብቻ ነው። ለዚህ ነው በዚህ ዓለም ስንኖር ከሰዎች ጋር ለመኖር ስሜትን መቆጣጠር ግድ የሚለን። ከነእኛነታችን የሚቀበለን መድኃኔዓለም እርሱ ብቻ ነው። ራሳችንን እንኳን በሸሸን ሰዓት የተቀበለን፥ ራሳችንን ለማየት ባፈርን ጊዜ በእቅፉ አሳርፎ ያረጋጋን አባታችን አማኑኤል ብቻ ነው።

የኅብረቱ አባል የሆነ አማኝ የግሉ ሕይወት፣ የግሉ ዓለም፣ የግሉ ራስ፣ የግሉ ግንድ፣ የግሉ ክርስቶስ፣ የግሉ ድኅነት፣ የግሉ መረዳት፣ የግሉ ክህነት፣ የግሉ ትምህርት፣ የግሉ ተስፋ፣ የግሉ ቤተ መቅደስ፣ የግሉ ሥጋ ወደም፣ የግሉ ጥምቀት፣ የግሉ ትንሣኤ ወዘተ... የለውም:: በክርስቶስ ዓለምነት ይኖራል፤ በክርስቶስ ራስነት ሕዋስ ይሆናል፤ በክርስቶስ የወይን ግንድነት ቅርንጫፍ ይሆናል፣ በኀብረቱ ውስጥ ሁኖ ለመዳን የሚያሻውን ሁሉ ያገኛል እንጂ፡፡ የጸናች በሕገ እግዚአብሔር የተቀጸረች የኅብረት ሀገሩም በተስፋ ልቡናው ውስጥ ናት፡፡ ይህችውም በማይጠፋ ብርሃን የምታበራ ዓለም ናት:: “ሀገሩ ለንጹሕ በውሳጤ ልቡ ይእቲ ወፀሐይኒ ዘይሠርቅ በውስቴታ ብርሃነ ሥሉስ ቅዱስ" - (የንጹሕ ሰው ሀገሩ በልቡ ውስጥ ናት በውስጧ የሚያበራውም የሥላሴ ብርሃን ነው::) — አረጋዊ መንፈሳዊ ድርሳን ፩

እግዚአብሔርን ዓለም፣ ቦታ አድርገን በብርሃነ ሃይማኖት እንኖር ዘንድ ቤተ ክርስቲያንን በአካልነት ወደ እርሱ አቀረባት:: "ናሁ ብርሃን ዘአልቦቱ ዘመን ለጸዳል ዘመናዊ ረሰዮ አሐደ ምስለ ርእሱ" - (ዘመን የማይወስነው ጌታ ዘመን የሚወስነው ፍጹም ሰውን ከርሱ ጋራ አንድ አደረገው::) —(አረጋዊ መንፈሳዊ ድርሳን ሣልስ አርእስት ፵፰) - ይህ ከፈጣሪ ለፍጡራን በሐዋርያዊት ኅብረት ውስጥ ላሉ የሚሰጥ የጸጋ ተዋሕዶ ነው:: ኅብረቱ አንድ ቢሆንም መጠኑም በየአንዳንዱ ቅዱስ እንደ ተጋድሎ ጸጋው መጠን ይለያያል::

ብረትን ከእሳት እንዳቀረቡትና እንዳራቁት መጠን የእሳትን ባሕርይ እንዲሳተፍ ሰውም ከሱታፌ መንፈስ ቅዱስ እንደራቀበትና እንደቀረበበት መጠን ከሥላሴ የጸጋን ተዋሕዶ በጸጋ ይዋሐዳል። "ቅረብዎ ስእግዚአብሔር ወይቀርበክሙ" - (ወደ እግዚአብሔርቅረቡ እርሱም ወደ እናንተ ይቀርባል) — ያዕ. ፬፥፰ እንዲል፡፡

ሐዋርያዊነት የሚፈጸመው ሐዋርያት በሰበሰቧት አንዲት፣ ቅድስት፣ ሐዋርያዊት፣ ኩላዊት ቤተ ክርስቲያን ጉባኤ አማካኝነት ነው:: ይህች ሐዋርያዊት ጉባኤ ሐዋርያዊ ትምህርትን፣ ሐዋርያዊ ትውፊትን፣ ሐዋርያዊ አረዳድን፣ ሐዋርያዊ ክህነትን፣ ሐዋርያዊ ሥርዓተ አምልኮትን ጠብቃ የምትጓዝ ሐዋርያት የጠሯት፣ የሰበሰቧት፣ ያሳመኗት፣ ያጠመቋት፣ ያቆረቧት፣ ያጸኗት፣ የሃይማኖተ ወንጌል ተቀባዮች ኅብረት ናት። "ወነአምን በአሐቲ ቅድስት ቤተ ክርስቲያን አንተ ላዕስ ኵሉ ጉባኤ ሐዋርያት" - (ሐዋርያት በስበሰቧት ከሁሉ በላይ በምትሆን በአንዲት ቤተ ክርስቲያን እናምናለን) — ሃይማኖተ አበው ፲፯፥፲፪ እንዲል። ሐዋርያዊት ኅብረትነቷ ሊጸናና ሊፈጸም የሚችለው የሕያው አካል የክርስቶስ ራስነት የተፈጸመላቸው ሕዋሳት ምእመናን አንድ ሁነው የሚገኙበት ጉባኤ ስለሆነ ነው።

ቤተ ክርስቲያን የሕያዋን መላእክት እና ደቂቀ አዳም ስብስብ እንደመሆኗ መጠን በሕያው መንፈስ ቅዱስ የጸጋ ተዋሕዶ ሕይወት ጸጋዊ ያላት፣ የማትበየን፣ በአካልነት ያለች የማትመረመር፤ የሚታወቅ እና በፍጡር የማይታወቅ ማንነት ያላት፣ የጸጋው ግምጃ ቤት፣ የክርስቶስ መላቱ ማደሪያው አካሉ ናት፡፡ "እርስዋም አካሉና ሁሉን በሁሉ የሚሞላ የእርሱ ሙላቱ ናት" ኤፌ ፩፥፳፫ እንዲል፡፡ ጥንቱን ቅድስት ጉባኤ ቤተ ክርስቲያን በመጀመሪያ በቅዱሳን መላእክት ተፈጥሮ ኅብረት ሁና በተፈጥሮ ተገለጸች:: ዲያብሎስ ከማኅበረ መላእክት ከወጣ በኋላም በመላእክትና በሰው ተፈጥሮ ኅብረት ሁና በልዕልና መንፈስ በፍጻሜ ፍጥረት ዕለት በዕለተ ዓርብ ታወቀች፡፡ ከአምስት ሺሕ አምስት መቶ ዘመን ኋላም በአካላዊ ቃል ሥግውነት አካለ ክርስቶስ ሕዋሰ ክርስቶስ ሆነች— (ቆላ ፩፥፲፰)

ቅድስት ቤተ ክርስቲያን የምሥጢር ጉባኤ ናት። ስለሆነችም ምናብ፣ ሐሳብ፣ ህልም ወይም አካል የለሽ አይደለችም::

ቤተ ክርስቲያን ምድራዊ፣ ሰው ሠራሽ ተቋም ወይም ድርጅት አይደለችም። በምድር ባለው ጉባኤዋ ለተቋም የሚኖሩ እንዳሉ ሁሉ በተቋምም የሚኖሩም አባላቶቿ ግን አሉ፡፡ ጉባኤ ሐዋርያት ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ከምድራዊ ተቋምም፣ ከምድራዊ አስተዳደር፣ አደረጃጀት በላይ ናት፡፡ በየትኛውም ሚዛን ብትመዘን ምድራዊ ተቋምም፣ ምድራዊ ድርጅትም አይደለችም። ማኅበረ ሐዋርያትን ጉባኤ ቤተ ክርስቲያንን በተቋም፣ በድርጅት መወሰን ክሕደት ኑፋቄ ነው፡፡ እርሱ ካለበት የምትኖር የክርስቶስ አካሉ ናትና በምድራዊ ድርጅት አትበየንም:: አንድን ሰው ወይም ቡድን ድርጅቱ ተቋሙ ቢበድለው «ቤተክርስቲያን በደለችው» ሊባል አይችልም። የሚያገለግለኝ ቢኖር ይከተለኝ፤ እኔም ባለሁበት አገልጋዬ ደግሞ በዚያ ይኖራል የሚያገለግለኝም ቢኖር አብ ያከብረዋል" — ዮሐ. ፲፪፥፳፮ እንዲል። ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ክርስቶስ ባለበት የምትኖር አካሉ ሙላቱ ናት እንጂ።

"እመን እንጂ ተጠራጣሪ አትሁን" — ዮሐ ፳፥፳፰

ይኸውም «አምላኬ» ብሎ አምላክነቱን ፤ «ጌታዬ» ብሎ ጌትነቱን ተናገረ።

ይኸውም ክርስቶስ በተዋሕዶ አንድ አካል አንድ ባሕርይ ነው። በመሆኑም መለኮት የሥጋን ሥጋ የመለኮትን ገንዘብ ገንዘቡ እንዳደረገ ተረዳ።

ክርስቶስ የሚዳሰስም የማይዳሰስም፥ ግዙፍም ረቂቅም አምላክ መሆኑን ተረዳ። ሥጋ የመለኮትን ገንዘብ ገንዘቡ እንደማድረጉ ሥጋ በመለኮት አይዳሰስም። ይህም ሊታወቅ ቶማስ የክርስቶስን ጎን ሲዳስስ የዳሰሰችበት እጁ ተቃጠለች። የማይዳሰስ ረቂቅ እሳት ብቻ ነው እንዳንል ደግሞ ተዳሰሰ። የሚዳሰስ ግዙፍ ሥጋ ብቻ ነው እንዳንል ደግሞ አቃጠለው።

የእኛ ግዙፍ ሥጋ በተዘጋ በር መግባት አይቻለውም። ክርስቶስ ከእኛ ነስቶ የተዋሐደው ሥጋ ግን የመለኮትን ገንዘብ ረቂቅነትንም ገንዘቡ አድርጓልና ረቂቅም ግዙፍም ነው። በመሆኑም በተዘጋ በር ገብቶ ረቂቅ ዘእም ረቂቅ (ከረቂቆች ሁሉ በላይ የረቀቀ) መሆኑን አስረዳ።

መግደላዊት ማርያም በድኑን ተኝቶ አገኘዋለው ስትል በአትክልቱ ስፍራ ቆሞ አየችው፤ የኤማሁስ መንገደኞችም በቃ ሞቷል አሁንማ ብለው ከጀርባቸው ጥለውት በኀዘን ሲጓዙ አብሮአቸው ይጓዝ ነበረ። «ክርስቶስ የለም» እያሉትም ከአጠገባቸው አለ፤ ሲክዱት የማይክድ ታማኝ ወዳጅ ነው እርሱ። አንዳንዴ ተስፋ መቍረጥ የእግዚአብሔር ሀልወት በአጠገባችን እንዳለ ራሱ ያስረሳናል። ሌላ ጊዜ ተስፋ የሚሆኑ ነገሮች ተስፋን አይሰጡም፤ ግን እኮ ተስፋ ራሱ እግዚአብሔር ነው። በራሱ እግዚአብሔር ተስፋ ካላደረግን ጭላንጭሎች ወደ ጨለማ፣ ፀሐይ ወደ ጽልመት፣ ጨረቃ ወደ መሰወር፣ ከዋክብት ወደ ደመና ሲገቡ ልባችን መፈራረስ ይጀምራል። ጭላንጭል አዲስ ወዳጅ፣ ፀሐይ የንጉሥ ፊት፤ ጨረቃ ደግ መካሪ ፣ ከዋክብት ትውልድ ናቸው። አዲስ ወዳጅ ብቅ ጥልቅ ሲል፣ ንጉሥ ቃሉን ሲያብል/ሲዋሽ፣ ደግ መካሪዎች የክፋት ሰባኪዎች ሆነው ብቅ ሲሉ፣ ትውልድ የሞት ልጅ ሲሆን ልብ በጽኑ ይደክማል። ተስፋ ግን እግዚአብሔር ነውና አሁንም ይቀጥላል።

ቀላል ነገር አይደለም — ተ ስ ፋ!

ደስ የሚለው ነገር እነዚህ ሁለት ሰዎች ተስፋ ቢቆርጡም የሚያወሩት ስለ ክርስቶስ ነበረ። ስሙ በተነሣበት ለመቅረት የማያስችለው ጌታም ከእነርሱ ጋር ነበረ። ምክንያቱም ትዝ ካላችሁ በማቴዎስ ወንጌል ፲፰፥፳ ላይ እንዲህ ሲል ቃል ገብቶ ነበርና፦ "እስመ ኀበ ሀለዉ ክልኤቱ ወሠለስቱ ጉቡአን በስምየ ህየ ሀለውኩ አነ ማእከሎሙ።" — (ሁለት ወይም ሦስት በስሜ በሚሰበሰቡበት በዚያ በመካከላቸው እሆናለሁና)። ክርስቶስ የቁጥር ችግር የለበትም፤ ሁለት ሚሊየንም እንሁን ሁለት፣ በስሙ ተሰብስበን ከጠራነው መሀከላችን ሊገኝ የታመነ ጌታ ነው።

አንድ ኦርቶዶክሳዊ ሰው ርቱዕ ሃይማኖት በርቱዕ ትምህርት ተቀብያለሁ ለማለት የተገለጠውን ትምህርተ ሃይማኖት ሐዋርያዊ አድርጎ፣ ሰንሰለቱን ጠብቆ፣ በኅብረት ሁኖ ሳይቀንስ፣ ሳይጨምር ተቀብሎ፣ የተቀበለውን መጠበቅ፣ የጠበቀውን ለተተኪ ትውልድ መስጠት ሲችል ነው::

«ሐዋርያዊነት» ማለት ክርስቶሳዊነት ማለት ነው። የሐዋርያት ነቃቸው፣ አለቃቸው፣ ሐዋርያቸው ክርስቶስ ነውና። ሐዋርያ ጻድቅ ቅዱስ ጳውሎስ "ወይእዜኒ አኀዊነ ቅዱሳን ወጽዉዓን አምሰማይ ከማነ ርእይዎ ለዝንቱ ሐዋርያክሙ ሊቀ ካህናት ዘኪያሁ ትትአመኑ ኢየሱስ ክርስቶስ" - (ስለዚህ ከሰማያዊው ጥሪ ተካፋዮች የሆናችሁ ቅዱሳን ወንድሞች ሆይ፥ የሃይማኖታችንን ሐዋርያና ሊቀ ካህናት ኢየሱስ ክርስቶስን ተመልከቱ) — ዕብ. ፫፥፩ ብሎ የክርስቶስን ሐዋርያነት ገልጾልናል፡፡ መድኅነ ዓለም ክርስቶስ ሦስት ዓመት ከሦስት ወር ወንጌልን ዙሮ አስተምሮ፣ ሐዋርያ ተብሎ፣ አምነውበት ለጊዜው በእግር ፍጻሜው ግን በግብር የተከተሉት ፲፪ቱ ቅዱሳን ሐዋርያትን ሐዋርያት አሰኝቷቸዋል፡፡ ምክንያቱም «ሐዋርያዊነት» ማለት ክርስቶሳዊነት፣ የክርስቶስ ደቀ መዝሙርነት ማለት ነውና፡፡

ሐዋርያዊት ሃይማኖት፣ ሐዋርያዊት ትምህርት፣ ሐዋርያዊ ክህነት ብንል ከባለቤቱ ከክርስቶስ የተገኘ፣ በእውነተኛ ተከሥቶ ከምንጩ ከእግዚአብሔር ወልድ የተሰጠን እውነት ማለት ነው፡፡ ከሐዋርያት ጀምሮ እስከ ዕለተ ምጽአት ድረስ በሐዋርያዊት ሰንሰለት ሥር በሚኖሩት አድሮ ምሥጢር የሚገልጽ ዋጋ የሚሰጥ እርሱ ነውና። "ዘየዐሲ ተወካፊ" - (ሰጪም በሰጠው ዋጋ አድርጎ የሚሰጥም እርሱ ነው) — መጽሐፈ ኪዳን:: በሐዋርያት ላይ አድሮ የሚኖረው፣ ዛሬም ባሉት ሐዋርያውያን አድሮ ያለው፣ ወደፊትም በሚነሡ የሐዋርያት ተከታዮች አድሮ የሚኖር የጸጋ ባለቤት የወንጌል መምህር ሐዋርያ ጽድቅ ክርስቶስ ነው:: ለሠለስቱ ምእት እንኳን በጉባኤ ተገልጾ ከኤጲስ ቆጶሳት እንደ አንዱ ሁኖ አእምሯቸውን እያቀና ከ፫፻፲፰ቱ አንዱ እርሱ ክርስቶስ ከጉባኤው ባለመለየት የቀናች የጸናች ሃይማኖትን ሰጥቷቸዋል:: ከእነሱ አንዱን ኤጲስ ቆጶስ መስሎ የቀናች ሃይማኖትን አስተማራቸው" — ተረ.ቄር፳፭፥፲ እንዲል፡፡ ያለ እርሱ የሚሆን ምንም የክርስትና ጉባኤ፣ ትምህርት፣ እውነት፣ ክህነት የለምና።

ኦርቶዶክሳዊ ሰው ከመጀመሪያ ተቀባዮች ከሐዋርያት አረዳድ ያልተናወጸ መሆን ካልቻለ ከነቁ (ከምንጩ) ከሐዋርያ ጽድቅ ከክርስቶስ የተመተረ የተለየ ይሆናል፡፡

ሐዋርያዊ ሰንሰለታችን የሚጠበቀው በዚህ አኗኗር ስለሆነ "ዛቲ ይእቲ ሃይማኖት ሐዋርያዊት አሐቲ ሃይማኖት ጽንዕት ወርትዕት ወርኀቅት እምጽርፈተ ዐላውያን" - (ከሐዋርያት ስትያያዝ የመጣች ሃይማኖት ይህች ናት! የጸናች የቀናች ከመናፍቃን የተለየች ሃይማኖት አንዲት ናት::) — ሃይማኖተ አበው ፹፬፥፳፪

በቅዳሴያችን “እግዚአብሔር ይስማዕከ ኵሎ ዘሰአልከ ወይትወከፍ መሥዋዕተከ ወቊርባነከ ከመ መሥዋዕተ መልከ ጼዴቅ ወአሮን ወዘካርያስ ካህናተ ቤተ ክርስቲያኑ ለበኵር"

(እግዚአብሔር የለመንኸውን ሁሉ ይስማህ፤ የቀደመችዋ ቤተ ክርስቲያን ካህናት የሚሆኑ የመልከ ጼዴቅንና የአሮንን የዘካርያስንም መሥዋዕት እንደተቀበለ መሥዋዕትህን ቊርባንህንም ይቀበልልህ)

የሚለው ንባብ የቤተ ክርስቲያን ህልውና ግእዛን ያላቸው ፍጥረታት ከተፈጠሩበት ጊዜ ጀምሮ እንደሆነ የሚያስገነዝብ ነው፡፡ በመጨረሻ ከላይ እንደገለጥነው በክርስቶስ ደም ጸናች፡፡ አሁንም ይህ ጉባኤ ከሥላሴ ጋር ያለው ግንኙነት ዘወትር አይቋረጥም፡፡

ቤተክርስቲያን ተሳስታ አታውቅም። በጣም የሚገርመው ወደፊትም ለዘለዓለም አትሳሳትም። ስለዚህ «ተሳስቼ ነበር ይቅርታ» አትልም። ቤተክርስቲያን የምትባለው የቅዱሳን ሰማዕታት፣ የቅዱሳን መላእክት፣ የቅዱሳን መነኮሳት፣ በጠቅላላው የቅዱሳን ሰዎች፣ እና በዚህ ምድር ያሉ ምእመናን ኅብረት ናት። የኅብረቱ ራስ ደግሞ ኢየሱስ ክርስቶስ ነው። ይህ ኅብረት የሚመራው በቃለ እግዚአብሔር ነው። በዶግማ፣ በቀኖና፣ በሥርዓት ነው። የቤተክርስቲያን ራሷ ክርስቶስ ነው። ክርስቶስ ደግሞ አይሳሳትም።
                             
ለመዳን ወደእርሷ የተጠጉ ጳጳሳት፣ ምእመናን፣ ካህናት፣ መምህራን ወዘተ ግን ሊሳሳቱ ይችላሉ። በእርግጥ እያንዳንዱ አማኝም በአንደኛው የቤተክርስቲያን ትርጓሜ ቤተክርስቲያን ይባላል። ይኽውም የክርስቶስ ወገን ማለት ነው። ይህ ሊሳሳት ይችላል። ሲሳሳት ግን ራሱን ችሎ ተሳስቻለሁ ይበል እንጂ "ቤተክርስቲያን ነች የተሳሳተችው" ብሎ ማንም አያጭበርብር።

በመንፈስ ጀምሮ በሥጋ መጨረስ ያለማስተዋል የመጨረሻ ጥጉ ነው።

"ስለጠየቅከኝ ምልክትስ ከብዙ በጥቂቱ መንገር ይቻለኛል። ስለሕይወትህ ግን እነግርህ ዘንድ አልተላክሁም፤ እኔም አላውቀውም።" ብሏል — (መጽሐፈ ዕዝራ ሱቱኤል.፪፥፶፩)።

( ... ምንም ለአነጋገር ቢመች እኔም ገናንነቱን ልናገር አልችልም፤ ምስጋናውንም ፈጽሜ ልናገር አልችልም፤ ይህን [ሁሉን] ለሚያውቀው ለእርሱ ለእግዚአብሔር እተዋለሁ እንጂ ... )