Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Карап чыгуу
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Карап чыгуу
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
Карап чыгуу
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Мир сегодня с "Юрий Подоляка"
Карап чыгуу
Труха⚡️Україна
Труха⚡️Україна
Карап чыгуу
Николаевский Ванёк
Николаевский Ванёк
Карап чыгуу
فلسفه و دانش avatar

فلسفه و دانش

آیدی ارتباط
@sal_ashkan
TGlist рейтинг
0
0
ТипАчык
Текшерүү
Текшерилбеген
Ишенимдүүлүк
Ишенимсиз
Орду
ТилиБашка
Канал түзүлгөн датаЛип 03, 2020
TGlistке кошулган дата
Лист 18, 2024
Мен каналдын ээсимин
Өзгөрүүлөр тарыхы
Тиркелген топ
گروه فلسفه و دانش
گروه فلسفه و دانش
44

Рекорддор

22.04.202523:59
2.6KКатталгандар
05.04.202523:59
100Цитация индекси
28.02.202523:59
1.3K1 посттун көрүүлөрү
28.02.202523:59
1.3K1 жарнама посттун көрүүлөрү
21.03.202523:59
20.00%ER
28.02.202523:59
77.61%ERR

Өнүгүү

Толугураак
Катталуучулар
Citation индекси
Бир посттун көрүүсү
Жарнамалык посттун көрүүсү
ER
ERR
ГРУД '24СІЧ '25ЛЮТ '25БЕР '25КВІТ '25
Толугураак

فلسفه و دانش популярдуу жазуулары

Бардык посттор
19.04.202509:03
تأملی درباب برهان نظم و ساختار ذهن اجنتیک

آدمی از همان نخستین تماس با هستی؛ نه به دنبال بودن، بلکه به دنبال "فاعل بودنِ" جهان است. انگار برایش تجربه‌ی محض کافی نیست؛ آن‌چه ما را راضی می‌کند نه مشاهده‌ی نظم، بلکه یافتن دستی‌ست که این نظم را چیده و آن را به‌راه انداخته. ذهن انسان نه صرفاً ناظر، بلکه تماشاگر پر اشتیاق نمایشنامه‌ای‌ست که بی شَک باید نویسنده‌ای داشته باشد. در روانشناسی، این گرایش را تفکر اجنتیک (agency thinking) نام می‌نهند، میل به نسبت‌دادن فاعلی به پدیده‌ها ، کنش‌ها به نیت و قائل شدن قصد برای ساختارها.

🔴برهان نظم، که یکی از کهن‌ترین و محبوب‌ترین براهین اثبات وجود خداست، دقیقاً روی تفکر اجنتیک بنا شده، از این‌رو عاملیتی فراطبیعی برای جهان فرض می‌کند . جهانی می‌بینیم که منظم و پیچیده است و در مواردی چنان دقیق که به نظر می‌رسد که ذهن ما را به این سوق می‌دهد که باید طراحی شده باشد. مانند: چشم انسان، چرخش زمین، یا سازوکار DNA. همه این‌ها در نگاه نخست، نشانه‌هایی‌اند از یک عقل کل، یک شعور کیهانی. اما آیا این ادراک می‌تواند نوعی برهان‌ باشد یا انعکاس ساختار روان ما؟


🔘تفکر اجنتیک همانند یک ابزار بقا عمل می‌کند، بهتر بود انسان‌های نخستین اشتباهاً در هر سایه‌ یا صدایی ناگهانی خطری ببیند، تا اینکه خطر واقعی را نادیده بگیرد. ساختار ذهن در دوران پیشامدرن به آن میزان برای پیش‌بینی بقا نیافته بود، بلکه برای واکنش سریع به محرک‌ها توانمندی داشت. هنگامی در شب صدای خِش‌خِش برگ‌ها به گوش می‌رسید، بهتر بود با وارسی کردن بیرون غار خود را برای مقابله با دشمن احتمالی آماده کنیم. یعنی در صدای شاخ و برگ‌ها عاملیتی فرض‌ کنیم. اینطور به نظر می‌رسد که تعمیم تفکر اجنتیک به نظم طبیعت، به جست‌وجو برای خدایان منتهی شد. از درآمیختن این سازوکار با حس زیبایی‌شناسی، نوعی جهان‌بینی اساطیری شکل گرفت که بخش بزرگی از دل مشغولی آدمی را به‌خود اختصاص داد؛ حتی دامنه‌ آن تا زیر پای فلسفه و علم کشیده شد.
از آن‌رو که جهان زیباست، پس لابد کسی آن‌ را زیبا ساخته. اما جای پرسش اینجاست، آیا زیبایی به معنای طراحی‌ست؟آیا پیچیدگی به معنای نیت است؟

🟣در برهان نظم ادعا این است؛ از آنرو که «نظم هست، پس ناظمی هست.» اما این «پس» نه استنتاج منطقی‌ از مشاهده دقیق طبیعت، بلکه جهشی از شگفتی به فرض است. هنگامی که ذهنِ آدمی با چیزی روبه‌رو می‌شود که خودش در ساخت آن توانایی ندارد، آن‌را به ذهنی بالاتر نسبت می‌دهد. در پس پرده جهل انسان، همواره عاملی با شعور و آگاه ایستاده که به همه چیز نظم می‌بخشد.
بهتر است بدین اشاره کنم که اگر جهان منظم است، لزوماً به این معنا نیست که قصدی پشت آن نهفته شده. نظم می‌تواند پیامد نوعی خودجوشی و خودسامانی باشد، نه فقط طراحی صرف. نظریه‌ی انقلابی‌ داروین یعنی انتخاب طبیعی، خود نمونه‌ای‌ست از فرآیند غیرآگاهانه‌ که می‌تواند پیچیدگی‌های عجیبی پدید آورد. چشم اگرچه بسیار پر ظرافت و پیچیده می‌نماید، اما محصول آزمون و خطای میلیون‌ها ساله‌ی طبیعت است، نه طراحی یکباره‌ی یک عاملی آگاه در وضعیت بی‌زمان-بی‌مکان.

🟡نکته‌ی اساسی در نقد برهان نظم همین جاست، این برهان نه تنها چیزی را اثبات نمی‌کند، بلکه خود نیازمند توضیح است. پرسشی مهم که قطعا به ذهن کودکان هم می‌آید، اگر خدا ما را آفریده چه کسی خدا را آفریده؟
چنان‌که بخواهم این پرسش پر اهمیت را بالغانه‌تر مطرح کنم باید پرسید: اگر پیچیدگی نیاز به طراح دارد، طراحِ پیچیده‌تر چگونه پدید آمده؟
اگر می‌توان برای طراح، وجودی بدیهی و بدون علت قائل شد، چرا همین قاعده را به جهان تعمیم ندهیم؟
برهان نظم بیشتر از آن‌که یک برهان باشد، پژواکی‌ست از حیرت ذهن کودکانه‌ی بشر. ذهن آدمی نظم را می‌بیند و از بی‌معنایی این نظم هراس دارد. او به‌جای کاوش، خلق می‌کند. خدایی می‌سازد که پاسخ دهد. این خدا اما نه در آزمایشگاه یافت می‌شود، نه در تجربه، نه در منطق. او زاده‌ نیاز است، نیاز به ما به معنابخشی نه استدلال.
اینجاست که باید با شجاعت زیر لب گفت که شاید جهان، بی‌ناظر باشد. شاید ما تنها ناظران آن‌ هستیم. شاید این تنهایی، نقطه‌ی آغاز بلوغ انسان باشد؛ لحظه‌ای که از زیر سایه‌ی تاریک و فضای مه‌آلود ذهن اجنتیک خود بیرون می‌آییم و هستی را نه آن‌گونه که دوست داریم، بلکه چنان‌که هست، می‌نگرد.
https://t.me/fargasht22 📱
اشکان بابادی
آپریل 2025، برلین
Кайра бөлүшүлгөн:
کتاب ممنوعه 👁 avatar
کتاب ممنوعه 👁
25.03.202523:23
📚 نقدی بر عرفان مولانا
✏️ اشکان بابادی

بخشی از مقاله :


مولانا مرگ اندیش است. درک او از زندگی، تنها در میل به مرگ و رهایی روح از تن خلاصه می‌شود. او نابودی جهان را آرزو می‌کند زیرا گمان می‌کند که در نبود جهان، شادمانی برای انسان فراهم می‌شود. در نگاه او ، دنیا زندانی است که باید از آن رها شد. اندیشه‌ی او نه بر ساختن و زیستن در این دنیا، بلکه بر رفتن و رها شدن از آن تأکید دارد.

📱@neveshtarvand
AgAD5RcAApW3GVM
632 kB
09.04.202512:40
با اینکه در مورد مسائل سیاسی خیلی کم نظر میدم، در مورد مذاکرات اتمی چند نکته عرض کنم:

1.جمهوری اسلامی تن دادن به مذاکرات رو در صورت داشتن تاسیسات اتمی، خیلی بهتر می‌دونه تا نداشتن این تأسیسات، از این رو به میدان مذاکرات وارد شد.

2.جمهوری اسلامی روی کارشکنی و طولانی‌تر کردن مذاکرات حساب کرده، قهر کردن‌های نمایشی، به حاشیه بردن مباحث و تکنیک‌هایی از این دست.

3. به نظرم، در نهایت جمهوری اسلامی تلاش‌ می‌کند تیم مذاکره کننده ترامپ را راضی کند که به غنی سازی در حد ناچیز، تن دهند. تا بعد از کنار رفتن ترامپ، بتواند نقشه شیطانی خودش را بار دیگر از سر بگیرد. مسیری که در مذاکرات سعد آباد و تعلیق داوطلبانه غنی‌سازی در دوران محمد خاتمی صورت گرفت. و در دوران احمدی‌نژاد دوباره از سر گرفته شد.
22.03.202522:24
👈در مورد مسائله هویت و بروز فاشیسم سه سال پیش مطلبی نگارش کردم و اشاره داشتم که تأکید بر هویت قومی می‌تواند به گسست و گسل ملی منجر شود.
Post media background
Post media
06.04.202519:23
🟡این تصویر را به‌ تازگی در فضای مجازی دیدم؛ مسجدی ساکت، تهی از صدا و خالی از آدم، شاید بیست سال پیش، در اینجا جای سوزن انداختن نبود. حال چنان در تنهایی‌ و دور افتادگی از جامعه فرو رفته که گویاتر از هر خطابه‌‌ایست که شاید روزی بر سر منبرش می‌خواندند. تصویر خود سخن می‌گوید: از عقب‌نشینی ایمان، از فروریختن اقتداری که زمانی بی‌چون‌وچرا بود.

🔹کمرنگ شدن دین در زیست روزمره‌ی ایرانیان، پدیده‌ای سطحی نیست. «عدم اهمیت دین »، خود نوعی تغییر گفتمان است؛ در این وضعیت دین نه با شمشیر، بلکه با فراموشی رنگ می‌بازد. این خلأ، بستری‌ست برای برآمدن فهمی تازه، فهمی سکولار که سر خویش را، از آن حجم عظیم تجربه‌ی تاریخی ما برآورده.

🔺تصویری مثل این خود بازتاب یک سیر بلند است، باز آوری یک فریاد تاریخی، که آن‌چه زمانی مرکز معنا و اجتماع بود، اکنون در حاشیه ایستاده. جایی که روزگاری درگاه عبور به ملکوت الهی و ساحت قدسی بود، اکنون به خلوتگاه فراموشی و قهقرا بدل شده؛ گویی آن شور قدسی، زیر غبار زمان دفن شده است.تهی از جمع، تهی از معنا.
13.04.202508:25
در تواریخ مختلف (ابن جوزی، حاتم رازی) آمده که روزی ابن مقفع که به ظاهر مسلمان شده بود، از کنار آتشکده‌‌ای رد می‌شده و این شعر را سروده. ابن مقفع از ادیبان و نویسندگان ایرانی در دوران عباسی‌ست که کلیله و دمنه را به عربی ترجمه می‌کند. منصور عباسی نقل می‌کند، که هر کتابی مربوط به زندقه(بی‌دینی) دیده، ریشه‌اش به ابن مقفع برمی‌گردد.

يا بيت عاتكة الذي أتعزل
حذر العدى وبه الفؤاد موكل
إني لأمنحك الصدود وإنني قسما
إليك مع الصدود لأميل


⬇️ترجمه :

ای خانهٔ عاتکه(معشوق) ، که در کنج تو پنهان می‌شوم،
از بیم دشمنان، در حالی که دل را به تو سپرده‌ام.
گرچه به ظاهر از تو رو برمی‌تابم و دوری می‌گزینم،
به خدا سوگند، با همین دوری، باز دلم به سوی تو متمایل است.

https://t.me/fargasht22 📱
02.04.202516:55
در قرآن بارها آمده که «براى هر يك از شما كه خواهد به راه راست رود و اگر خدا پروردگار جهان‌ها نخواهد شما نيز نخواهيد خواست »(تکویر آیه 29) . اما این «اگر» نه در قالب محدودیت طبیعی، بلکه به‌مثابه اراده‌‌ای‌ست که بیرون از حوزه‌ی تجربه و فهم انسانی عمل می‌کند. در این میان، فرد هرگز تجربه‌گرِ مستقیم جهان نمی‌شود، بلکه صرفاً مؤمنی‌ست در انتظار دریافت؛ همانند کودکی که سرش را بالا گرفته تا اگر «پدر آسمانی‌اش» صلاح بداند، چیزی در دامنش بیندازد. و البته این امر ، اوج تعلیق مسئولیت است.
باور به مشیت الهی، جهان را از پویایی عِلی-تجربی تهی می‌کند. در نتیجه نه تنها خود فرد از درک رابطه‌ی عمل و نتیجه ناتوان می‌شود، بلکه هر شکست و ناکامی‌اش هم تقدیر تلقی می‌شود،هیچ انگیزه‌ای برای بازنگری در روش و منش نمی‌ماند. حتی مسئولیت فرد از او ربوده می‌شود، و هم‌چون روان‌شناسی زرد، اگر چیزی نشد، لابد «تو خوب نخواستی» یا «خدا نخواست»؛ و در هر دو صورت، این تویی که باید خاموش بمانی.
این جهان نه جهان تجربه است و نه جهان خرد؛ بلکه جهانی‌ست رام، بی‌دیگری، بی‌رخداد، و از پیش مقدر شده. در آن، یا خدا همه‌چیز را رقم زده، یا ارتعاشات ذهن تو. اما در هر دو، انسان با واقعیت عینی کاری ندارد. آن‌جاست که خرد، نخست به مسلخ می‌رود و زیر پای رام‌شدگی جهان سلاخی می‌شود.
https://t.me/fargasht22 📱
اشکان بابادی
برلین، آوریل 2025
22.03.202517:53
اختلافات قومی-قبیله‌ای


👈دگرباره آتش اختلافات قومی‌ـ‌قبیله‌ای در آذربایجان غربی شعله‌ور شده. آن روز، گروهی از پان‌ترک‌ها، در واکنش به گردهمایی نوروزی هم‌وطنان کردمان، با چوب و چماق به خیابان آمدند. به نظر می‌رسد فراخوان این تجمعات از سوی یک روحانی به‌نام خلیل‌پور، رئیس شورای شهر ارومیه، داده شده.

👈از دو منظر می‌توان این تحولات را بررسی کرد: نخست، سیاسی کردن هرگونه گردهمایی از سوی قوم‌گرایان است. پس از مراسم نوروزی، گروهی از قبیله‌گرایان آن را نشانه‌ای از برتری جمعیتی خود نسبت به قوم رقیب تلقی کردند؛ تفسیری که هدفش، مشروعیت‌بخشی به حضورشان در شهر بود. از سوی دیگر، قوم‌گرایان ترک نیز این گردهمایی را به‌مثابه هشداری جدی دریافت کردند، گویی که ارومیه در آستانه‌ی «اشغال» است. در حالی که این اختلافات ریشه‌دار همواره وجود داشته، این‌بار شکل خیابانی و خشونت‌آمیز به خود گرفته است.

👈در نگاه دوم، با توجه به نقش برخی عناصر حکومتی در دامن‌زدن به این تجمعات، می‌توان حدس زد که جمهوری اسلامی نه‌تنها با این تنش‌ها مخالف نیست، بلکه از آن‌ها برای انحراف افکار عمومی بهره می‌برد. این اختلافات قومی، در بحبوحه‌ی بحران‌هایی چون براندازی، گرانی، بی‌آبی، تورم و بی‌برقی، کارکردی انحرافی دارند. وقتی ذهن شهروند درگیر دفاع از «هویت قومی» می‌شود، دیگر جایی برای اتحاد ملی یا خواست تغییر سیاسی باقی نمی‌ماند.
در تجمعات ارومیه نیز، افراد فقط برای هم خط‌ونشان کشیدند؛ شعاری علیه جمهوری اسلامی داده نشد. این خود نشان می‌دهد که انرژی خشم عمومی، به جای آن‌که به‌سوی قدرت سیاسی نشانه رود، در شکاف‌های قومی فرو می‌ریزد.

👈البته باید گفت پیدا کردن راه‌حل برای چنین مسائلی ساده نیست، مخصوصاً وقتی تفاوت قومی با تفاوت مذهبی هم‌زمان وجود دارد. تا زمانی که معیشت بهبود نیابد و مردم روزنه‌ای به آینده نبینند، فاشیسم قومی همچنان به‌عنوان نوعی مکانیسم دفاعی روانی عمل خواهد کرد.
مشکل در اینجاست که این مکانیسم، راه‌حل نمی‌سازد. صرفاً بر این توهم بنا شده که هرچه بیشتر نفرتت را ابراز کنی، پیروزتری. اما در عمل، نه پیروزی در کار است، نه راهی برای رهایی. فقط نوعی تخلیه روانی زودگذر حاصل می‌شود؛ زیرا نفرت‌پراکنی، ساده‌ترین واکنش انسانی‌ست.
من گمان می‌کنم که با آمدن یک دولت ملی که برخاسته از اراده‌ی بخش بزرگی از مردم ایران باشد، قوم‌گرایی به‌تدریج رنگ می‌بازد. در این مورد تردیدی ندارم: قوانین سخت‌گیرانه علیه نفرت‌پراکنی قومی و نژادی می‌تواند جلوی گسترش این ایدئولوژی عقب‌مانده را بگیرد؛ همان مسیری که آلمان رفت و موفق هم بود.

اشکان بابای
برلین، مارچ 2025
Өчүрүлгөн16.04.202520:29
Кайра бөлүшүлгөн:
تبادلاتِ فرهنگ و هنر avatar
تبادلاتِ فرهنگ و هنر
Post media background
Post media
10.04.202517:36
🗽🎨تبادلِ فرهنگ و هنر

شوپنهاور مینویسد: «نیمی از نگرانیها و دلواپسیهای ما از توجه مان نسبت به عقیده دیگران ناشی میشود ... باید این خار را از تن خود درآوریم.» لزومِ حفظ ظاهرِ پسندیده آنقدر قوی است که بعضی زندانیها موقع رفتن برای اجرای اعدام خود بیش از همه به لباس و حرکات و اطوار خود فکر می کنند عقیدۀ دیگران پنداری است که شاید هردم تغییر کند. عقاید به رشته ای آویخته است و ما را نسبت به آنچه دیگران فکر می کنند یا بدتر آنچه به نظر میرسد فکر میکنند به بردگی می کشاند. چون هرگز نخواهیم دانست که دیگران واقعاً چه فکری می کنند.

📖خیره به خورشید | اروین یالوم ص۱۰۷

🔹مجموعه ای از بهترین گروه ها و کانال های تلگرام(هنر/فلسفه/ساینس)

🔗 t.me/addlist/O-HGimCmI3g4MmI0
27.03.202518:17
قابلیت جدیدی به  ChatGpt اضافه شده که عکس‌هایی رو براش ارسال می‌کنید و می‌تونه همون عکس رو به استایل‌های مختلف مثلا استایل جیبیلی (Studio Ghibli Style) در بیاره.
فقط کافیست که نسخه جدید این هوش مصنوعی رو دانلود کنید، عکس رو بهش بدید و بگید که چه استایلی می‌خواهید.

چنتا از استایل های معروف

♦️ Studio Ghibli Style
♦️Disney Classic Style
♦️Comic Book / Marvel Style
♦️Cyberpunk / Futuristic Anime Style
20.04.202505:14
برهان ناکامل بودن خدا (نقدی بر الاهیات سنتی)


در دستگاه الاهیاتی سنتی و فلسفه اسکولاستیکی (مدرسی) ، خدا را علت جهان، موجودی کامل، نامتغیر، قائم‌به‌ذات و بی‌نیاز از هرگونه حادث شدن و دگرگونی تلقی می‌کنند.
این تصویر معجونی از عقل افلاطونی و منطق ارسطویی‌ست که لایه‌هایی از عرفان و شریعت آن‌ را در بر گرفته، می‌گویند خداوند هم «فاعل جهان» است و هم در عین حال، هیچ تغییری در او ایجاد نمی‌شود.
به نظر من اگر این داومندی‌ها را با توجه به همه‌ی پوچیِ اساسی که دارند، دقیقاً همان‌طور که ادعا می‌شود بپذیریم و فقط از پیش‌فرض‌های درونی خودش استفاده کنیم، می‌توان نشان داد که این خدا، نه تنها کامل نیست، بلکه گرفتار نوعی فقر وجودی و زوال‌ می‌شود؛ چونکه خود علت تغییری‌ست که در معلولی که جهان باشد، قلمداد می‌شود، و این نسبت عِلّی، تنها با پذیرش امکان تغییر در خود او قابل فهم است.

1) هر معلولی علتی دارد.
2) علیت رابطه بین تغییرات است.
3)تغییر نشانه‌ی عبور از حالت یا درجه‌ای به حالت یا درجه‌ای دیگر است و با کمال ناسازگار است.
4) تغییر در معلول، نیازمند تغییری در علت است. هر تغییر در یک معلول، متکی بر نوعی تغییر در علت آن است.
5) معلول بودن، نشانه‌ی فقر وجودی و عدم کمال است؛ چرا که نشان می‌دهد چیزی به تنهایی کامل نیست، بلکه از دیگری تأثیر می‌پذیرد.
6) اگر معلولی دستخوش تغییر شود، این تغییر را از علت خود وام می‌گیرد.(بنا بر 2)

7) خدا علت جهان است. (فرض الاهیات)
8) جهان معلول است و در حال تغییر.

نتیجه

اگر و فقط اگر جهان معلولی در حال تغییر باشد، و تغییر آن وابسته به تغییر در علتش (خدا) باشد؛ درنتیجه خدا نیز یا در خود دچار دگرگونی و تغییر می‌شود، یا در اراده‌ی خود، یا در فعل خود یا در نحوه‌ی نسبت او با معلول، دگرگونی روی می‌دهد، دست‌کم منشأ تغییری‌ست که بدون تأثیرپذیری نیست؛ و از آن‌رو که تغییر با کمال ناسازگار است، پس خدا(به‌مثابه علت جهان متغیر) نمی‌تواند کامل و ثابت باشد.

https://t.me/fargasht22 📱

اشکان بابادی
آپریل 2025، برلین
Өчүрүлгөн17.04.202513:46
05.04.202514:53
https://youtu.be/nYArc7i1ykw?si=67_sY45zIcb3JUgT
12.04.202514:35
⚫️
وویس من، در نقد زندگی علی ابن ابیطالب، اشاره به گزارش ناسخ التواریخ درباره فریب کاری علی ابن ابیطالب در جنگ خندق.
بررسی عدالت از نظر علی ابن ابیطالب و تعریف عدالت.
اشاره کوتاهی به روش‌شناسی و مسئله سن عایشه،
دوست مسلمانمون اعتقاد دارند که عایشه در سن نوزده سالگی با پیامبر اسلام ازدواج کردند.
Өчүрүлгөн03.04.202514:33
Кайра бөлүшүлгөн:
تبادلاتِ فرهنگ و هنر avatar
تبادلاتِ فرهنگ و هنر
Post media background
Post media
27.03.202518:32
✨️🎨تبادلِ فرهنگ و هنر

"برای تنها زیستن یا حیوان میباید بود یا خدا" این گفته ی ارسطو ست و
مورد سوم را از قلم انداخته است؛هر دو می باید بود، یعنی-فیلسوف...

✅غروب بت ها | فردریش نیچه ص۱۵

🔣تنها کافی‌ست لینک را لمس کنید و دکمۀ Add را بزنید و این فولدر ارزشمند را در تلگرام خود ذخیره کنید:

🔗 t.me/addlist/8Hm_o1oHYStkOGQ0
Кайра бөлүшүлгөн:
تبادلِ منتخب avatar
تبادلِ منتخب
Post media background
Post media
21.04.202517:16
💎تبادلِ منتخب

#️⃣منتخبی از بهترین کانال های تلگرام.

🧪ساینس
✨️ فلسفه
✨️ هنر

🔗 t.me/addlist/T0LUUuaaMtY1MTlk

👨‍🦱هماهنگی:
@hume1711
Көбүрөөк функцияларды ачуу үчүн кириңиз.