
Vatandosh TV
👉 instagram.com/vatandosh_tv
👉 youtube.com/@vatandosh_tv
Donatlar uchun:
💵https://destream.net/live/VatandoshTV/donate
🇺🇿https://tirikchilik.uz/vatandosh_tv
Reklama @migrantreklama
Xabarlar uchun @migrantxabar
👉 youtube.com/@vatandosh_tv
Donatlar uchun:
💵https://destream.net/live/VatandoshTV/donate
🇺🇿https://tirikchilik.uz/vatandosh_tv
Reklama @migrantreklama
Xabarlar uchun @migrantxabar
TGlist рейтинг
0
0
ТипАчык
Текшерүү
ТекшерилбегенИшенимдүүлүк
ИшенимсизОрдуУзбекістан
ТилиБашка
Канал түзүлгөн датаТрав 15, 2023
TGlistке кошулган дата
Вер 19, 2024Тиркелген топ
"Vatandosh TV" тобундагы акыркы жазуулар
21.04.202511:44
🔴 Toshkent va toshkentliklar XVII asrda
Mahmud ibn Valiy “Bahr ul-asror” asarida XVII asrda yashagan toshkentliklarning xarakterini shunday ta’riflagan:
18-asrda Toshkent muhim savdo markazi bo‘lib, O‘rta Osiyo xonliklari, Dashti Qipchoq va Yevropa o‘rtasidagi karvon aloqalarining kuchayishi tufayli tez rivojlandi.
Jung‘or hukmronligidan qutulgan toshkentliklar shahar va uning viloyatini boshqa qo‘shni xonliklarda o‘xshashi bo‘lmagan o‘ziga xos boshqaruv tizimini yaratishdi.
Shahar to‘rt qismga bo‘lingan va ularning har biri o‘z mustaqil hukmdori tomonidan boshqarilgan.
Boy va olijanob fuqarolar keyinchalik Qurultoyda tasdiqlanadigan barcha ma’muriy lavozimlarga nomzodlarni tanlashgan. Shaharning har bir qismi harbiy kuchlari tashqi dushmanlardan himoyalanish uchun navbatma-navbat joylashtirilib, eng muhim masalalar birgalikda hal qilinadi.
Muhammad Solih Toshkandiy “Tarixi jadidai Toshkand” [XIX asr] asarida shunday yozadi:
Web-sayt | Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Mahmud ibn Valiy “Bahr ul-asror” asarida XVII asrda yashagan toshkentliklarning xarakterini shunday ta’riflagan:
“Shosh xalqi mard, jasur, mohir chavandoz va qo‘rqmas jangchi tabiatga ega. Ular isyonga, janjalga, qon to‘kilishga moyil. Shu bois, talon-taroj qilinmagan, bolalar, xotinlar asir olinmagan, ko‘pchiligi o‘limdan qutulib qolmagan yil kamdan-kam bo‘ladi. Shunday bo‘lsa-da, isyondan yuz o‘girilmaydi, taslim bo‘lmaydi. Ularning boshi itoat va bo‘ysunishga kam egiladi, o‘z hududini tark etishni xayoliga ham keltirmaydi. O‘tmishda u yerdan ko‘p olijanob shayxlar, ko‘zga ko‘ringan ulamolar, turli hunar ustalari chiqqan bo‘lsa-da, hozirda tinimsiz isyon va fitnalar tufayli Alloh rozi bo‘ladigan amallarni bajarish va ta’lim olish butunlay qiyinlashgan”.
18-asrda Toshkent muhim savdo markazi bo‘lib, O‘rta Osiyo xonliklari, Dashti Qipchoq va Yevropa o‘rtasidagi karvon aloqalarining kuchayishi tufayli tez rivojlandi.
Jung‘or hukmronligidan qutulgan toshkentliklar shahar va uning viloyatini boshqa qo‘shni xonliklarda o‘xshashi bo‘lmagan o‘ziga xos boshqaruv tizimini yaratishdi.
Shahar to‘rt qismga bo‘lingan va ularning har biri o‘z mustaqil hukmdori tomonidan boshqarilgan.
Boy va olijanob fuqarolar keyinchalik Qurultoyda tasdiqlanadigan barcha ma’muriy lavozimlarga nomzodlarni tanlashgan. Shaharning har bir qismi harbiy kuchlari tashqi dushmanlardan himoyalanish uchun navbatma-navbat joylashtirilib, eng muhim masalalar birgalikda hal qilinadi.
Muhammad Solih Toshkandiy “Tarixi jadidai Toshkand” [XIX asr] asarida shunday yozadi:
“Toshkentning Shayxovandtohur qismida Boboxonto‘ra, Beshyog‘ochda ashtarxoniylar avlodidan Rajabbek, Ko‘kchada Chig‘atoyxon avlodidan Muhammad Ibrohim-bek, Sebzorda esa Jo‘ji avlodlaridan bo‘lgan. Qipchoq cho‘lining tobe yerlarida hokimiyat va adolatni amalga oshiri, o‘zaro hamjihatlikda mamlakatni boshqarishgan. Ular hujum tahdidi bo‘lganda jangga navbat bilan chiqishgan. Ba’zan Janggohda o‘zaro janglar ham bo‘lib turgan. O‘sha zamonlarda ular xoh bozor, xoh dalada, xoh ovda bo‘lsin, har doim qilich, nayza, xanjar va miltiqlar bilan qurollangan holatda bo‘lardilar".
Web-sayt | Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


21.04.202506:35
⏺SSSR ommadan yashirgan sir: Oʻzbekistonda yadro bombasi portlatilishi
Sobiq Sovet ittifoqi davrida Oʻzbekistonda Xirosimaga tashlangan bombadan ikki barobar kuchliroq yadro bombalar portlatilgan. Bunday hodisa mamlakat tarixida jami ikki marotaba yuz bergan.
Yadro bombasi ilk bor 1966-yilda Buxoro viloyatidagi O‘rtabuloq gaz konida portlatilgan. Bu voqea harbiy maqsadlar bilan emas, balki sanoatdagi favqulodda vaziyatni bartaraf etish uchun amalga oshirilgan bo‘lib, tarixda “tinch maqsadlarda yadro portlatuvi” sifatida qayd etilgan.
1963-yil 1-dekabr kuni O‘rtabuloq gaz konida burg‘ulash ishlari vaqtida yuqori bosimli gaz qatlamiga duch kelinadi. Burg‘ilash uskunasining bosimga bardosh bera olmasligi natijasida gaz quduqdan otilib chiqib, yonib ketadi.
Oʻshanda har sutka davomida 10–12 million kubometr gaz yonib ketavergan. Manbalarga koʻra, Oʻrtabuloq konida bir sutkada yonib ketayotgan gaz Leningrad (hozirgi Sankt-Peterburg) shahri aholisining bir sutka mobaynida sarflaydigan gaz miqdoriga teng boʻlgan.
Yongʻinni oʻchirishga urinishlar boshlanadi. Biroq olovning tafti juda kuchli boʻlgani tufayli unga 200–250 metr masofadan ham na maxsus texnika, na oʻt oʻchirish mashinalari yaqinlasha olardi.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Sobiq Sovet ittifoqi davrida Oʻzbekistonda Xirosimaga tashlangan bombadan ikki barobar kuchliroq yadro bombalar portlatilgan. Bunday hodisa mamlakat tarixida jami ikki marotaba yuz bergan.
Yadro bombasi ilk bor 1966-yilda Buxoro viloyatidagi O‘rtabuloq gaz konida portlatilgan. Bu voqea harbiy maqsadlar bilan emas, balki sanoatdagi favqulodda vaziyatni bartaraf etish uchun amalga oshirilgan bo‘lib, tarixda “tinch maqsadlarda yadro portlatuvi” sifatida qayd etilgan.
1963-yil 1-dekabr kuni O‘rtabuloq gaz konida burg‘ulash ishlari vaqtida yuqori bosimli gaz qatlamiga duch kelinadi. Burg‘ilash uskunasining bosimga bardosh bera olmasligi natijasida gaz quduqdan otilib chiqib, yonib ketadi.
Oʻshanda har sutka davomida 10–12 million kubometr gaz yonib ketavergan. Manbalarga koʻra, Oʻrtabuloq konida bir sutkada yonib ketayotgan gaz Leningrad (hozirgi Sankt-Peterburg) shahri aholisining bir sutka mobaynida sarflaydigan gaz miqdoriga teng boʻlgan.
Yongʻinni oʻchirishga urinishlar boshlanadi. Biroq olovning tafti juda kuchli boʻlgani tufayli unga 200–250 metr masofadan ham na maxsus texnika, na oʻt oʻchirish mashinalari yaqinlasha olardi.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


20.04.202516:15
🔴 "Iqtisodning kuchi yetmayapti"
🎞 Toʻliq video
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
🎞 Toʻliq video
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


20.04.202510:37
⚡️ Chet elliklarga O‘zbekistonda yashash guvohnomasini olish soddalashtiriladi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “Ishlab chiqarish, eksport va tadbirkorlik faoliyatini rag‘batlantirish, savdo va sanoat siyosati samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” farmoni qabul qilindi.
Unga ko‘ra, 2025-yil 1-iyundan xorijiy davlatlar fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarga 250 ming AQSH dollari hamda ularning har bir oila a’zosiga (turmush o‘rtog‘i, farzandi va ota-onasi) 150 ming AQSH dollari miqdoridagi to‘lovlar evaziga O‘zbekistonda yashash guvohnomasi 5 yil muddatga soddalashtirilgan tartibda beriladi.
❓Dunyoning boshqa davlatlarida ham bunga o‘xshash farmon yoki tartiblar joriy qilinganmi?
Doimiy yashash yoki investisiya dasturlari bo‘yicha fuqarolik dunyoning ko‘plab mamlakatlarida kapitalni jalb qilish va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishning mashhur vositalari bo‘lib qolmoqda. Ushbu dasturlar xorijiy investorlar va ularning oila a’zolariga katta moliyaviy sarmoya evaziga qonuniy rezidentlik yoki fuqarolikni olish imkonini beradi.
Investision yashash uchun ruxsatnoma (Oltin viza)
Oltin viza dasturlari investorlar va ularning oila a’zolariga doimiy yashash majburiyatisiz mamlakatda yashash huquqini beradi.
2025-yildagi eng jozibali dasturlardan ba’zilari:
Gresiyada ko‘chmas mulkka 250 000 yevrodan sarmoya kiritgan xorijlikka yashash uchun ruxsatnoma 4 oy ichida beriladi. Gresiya pasporti 180 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz kirish imkonini beradi.
Portugaliya: 250 000 yevrodan sarmoya kiritgan shaxs 12 oy ichida yashash uchun ruxsatnoma oladi. Portugaliya pasporti bilan 180 dan ortiq mamlakatga vizasiz kirish mumkin.
Malta: 182 000 yevro evaziga 6 oy ichida doimiy yashash uchun ruxsatnoma beriladi. Malta pasporti 180 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz kirish imkonini beradi.
Kipr: 300 000 yevro. Doimiy yashash uchun ruxsatnoma 6 oy ichida beriladi. Kipr pasporti bilan 170 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz borish mumkin.
Italiyada 250 000 yevro sarmoya kiritgan chet ellik fuqaroga yashash uchun ruxsatnomani 4 oy ichida beriladi. Italiya pasporti 180 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz kirish imkonini beradi.
BAA: 2 000 000 dirham (taxminan 545 000 dollar) evaziga 10 yillik oltin viza 2 oyda beriladi. BAA pasporti bilan 170 dan ortiq mamlakatlga vizasiz safar qilishning iloji bor.
Andorra: 600 000 dan sarmoya 2 oy ichida yashash uchun ruxsatnoma olish uchun kifoya. Andorra pasporti sohibi 170 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz bora oladi.
Qozog‘iston 300 000 dollarlik sarmoyaviy dasturni amalga oshirishga 2023-yildan beri tayyorgarlik ko‘rmoqda, biroq u hali to‘liq ishlamayapti.
Qirg‘izistonda allaqachon belgilangan miqdor va soddalashtirilgan tartib bilan investisiya uchun yashash uchun ruxsatnomaning soddalashtirilgan shakli mavjud bo‘lib, u mohiyatan mintaqaviy kontekstda “oltin viza” hisoblanadi.
Tojikiston va Turkmanistonda to‘liq dastur yo‘q, biroq Tojikiston cheklovlar bilan sarmoyaviy vizalarni taqdim emoqda.
Turkmanistonda yashash uchun ruxsatnoma yoki fuqarolikni olish nihoyatda qiyin.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “Ishlab chiqarish, eksport va tadbirkorlik faoliyatini rag‘batlantirish, savdo va sanoat siyosati samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” farmoni qabul qilindi.
Unga ko‘ra, 2025-yil 1-iyundan xorijiy davlatlar fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarga 250 ming AQSH dollari hamda ularning har bir oila a’zosiga (turmush o‘rtog‘i, farzandi va ota-onasi) 150 ming AQSH dollari miqdoridagi to‘lovlar evaziga O‘zbekistonda yashash guvohnomasi 5 yil muddatga soddalashtirilgan tartibda beriladi.
❓Dunyoning boshqa davlatlarida ham bunga o‘xshash farmon yoki tartiblar joriy qilinganmi?
Doimiy yashash yoki investisiya dasturlari bo‘yicha fuqarolik dunyoning ko‘plab mamlakatlarida kapitalni jalb qilish va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishning mashhur vositalari bo‘lib qolmoqda. Ushbu dasturlar xorijiy investorlar va ularning oila a’zolariga katta moliyaviy sarmoya evaziga qonuniy rezidentlik yoki fuqarolikni olish imkonini beradi.
Investision yashash uchun ruxsatnoma (Oltin viza)
Oltin viza dasturlari investorlar va ularning oila a’zolariga doimiy yashash majburiyatisiz mamlakatda yashash huquqini beradi.
2025-yildagi eng jozibali dasturlardan ba’zilari:
Gresiyada ko‘chmas mulkka 250 000 yevrodan sarmoya kiritgan xorijlikka yashash uchun ruxsatnoma 4 oy ichida beriladi. Gresiya pasporti 180 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz kirish imkonini beradi.
Portugaliya: 250 000 yevrodan sarmoya kiritgan shaxs 12 oy ichida yashash uchun ruxsatnoma oladi. Portugaliya pasporti bilan 180 dan ortiq mamlakatga vizasiz kirish mumkin.
Malta: 182 000 yevro evaziga 6 oy ichida doimiy yashash uchun ruxsatnoma beriladi. Malta pasporti 180 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz kirish imkonini beradi.
Kipr: 300 000 yevro. Doimiy yashash uchun ruxsatnoma 6 oy ichida beriladi. Kipr pasporti bilan 170 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz borish mumkin.
Italiyada 250 000 yevro sarmoya kiritgan chet ellik fuqaroga yashash uchun ruxsatnomani 4 oy ichida beriladi. Italiya pasporti 180 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz kirish imkonini beradi.
BAA: 2 000 000 dirham (taxminan 545 000 dollar) evaziga 10 yillik oltin viza 2 oyda beriladi. BAA pasporti bilan 170 dan ortiq mamlakatlga vizasiz safar qilishning iloji bor.
Andorra: 600 000 dan sarmoya 2 oy ichida yashash uchun ruxsatnoma olish uchun kifoya. Andorra pasporti sohibi 170 dan ortiq mamlakatlarga vizasiz bora oladi.
Qozog‘iston 300 000 dollarlik sarmoyaviy dasturni amalga oshirishga 2023-yildan beri tayyorgarlik ko‘rmoqda, biroq u hali to‘liq ishlamayapti.
Qirg‘izistonda allaqachon belgilangan miqdor va soddalashtirilgan tartib bilan investisiya uchun yashash uchun ruxsatnomaning soddalashtirilgan shakli mavjud bo‘lib, u mohiyatan mintaqaviy kontekstda “oltin viza” hisoblanadi.
Tojikiston va Turkmanistonda to‘liq dastur yo‘q, biroq Tojikiston cheklovlar bilan sarmoyaviy vizalarni taqdim emoqda.
Turkmanistonda yashash uchun ruxsatnoma yoki fuqarolikni olish nihoyatda qiyin.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


19.04.202514:03
🎞 "Hamma fozil boʻlmaydi, jamiyatda qonunlari ishlashi kerak” — huquq himoyachisi
Toʻliq video
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Toʻliq video
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
19.04.202511:11
📚 Farzandlariga kitobni sevdira olgan ona hikoyasi
Bolalarni kitobga jalb qilish mushkul ishga aylanib borayotgan bir vaqtda farg‘onalik Nigora Obidova farzandlarini kitobni rohatlanib o‘qishga odatlantira oldi.
Farzandini “Yosh kitobxon” tanloviga tayyorlab, qirqdan ziyod asarni o‘zi ham tengma-teng bir necha marotabadan o‘qiganini hikoya qilarkan, tajribalaridan kelib-chiqib, quyida bolaga kitob o‘qitish masalalari bo‘yicha o‘z tavsiyalarini beradi.
Taqiqlangan meva shirin
O‘qishni 4 yoshimda o‘rganganman. Dadam juda ham ilmli, kitobsevar, madaniyatli inson edi. Har kuni kechki ovqatdan so‘ng men bilan shug‘ullanardi.
Amakimning kelini o‘sha vaqt kolxoz kutubxonasida ishlardi. Undan ertak kitoblar olib, bo‘g‘inlab o‘qishimni elas-elas eslayman. Shu sababdan ham maktabga 5 yoshimdan qabul qilinganman. Maktabda o‘qiy boshlaganimdan so‘ng kolxoz va maktab kutubxonasi men uchun to‘liq ochildi. Kitoblarni olib, tushunsam ham, tushunmasam ham o‘qiyverardim.
Bunday vaqtda bolani yo‘naltirib turuvchi bir insonning bo‘lishi muhim. Mening yo‘naltiruvchim ham dadam edi. Dadam o‘qigan kitoblarimni tahlil qilib berardi. O‘qishim lozim bo‘lmaganlarini saralardi.
U vaqt odamlarning uyida deyarli kitob bo‘lmasdi. Biznikida bir dona “Baxtiqaro Kerri” kitobi bo‘lib, uni dadam juda ehtiyot qilardi. Oq matoga o‘rab saqlardi. Menga: “Buni o‘qima, hali vaqt bor o‘qishingga”, deya qayta-qayta tayinlardi.
Taqiqlangan meva shirinlik qilib, dadam ish bilan safarga ketgan chog‘larida baribir 5 marta o‘qib tugatganman o‘sha kitobni. Bunday hodisa har bir ashaddiy kitobxonning boshidan o‘tganligi aniq.
Asarning syujetidan boshqa hech narsasiga tushunmaganman. Vaqtlar o‘tib, yoshim yetib o‘qiganimda esa otam bu kitobni bejiz taqiqlamaganini angladim.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Bolalarni kitobga jalb qilish mushkul ishga aylanib borayotgan bir vaqtda farg‘onalik Nigora Obidova farzandlarini kitobni rohatlanib o‘qishga odatlantira oldi.
Farzandini “Yosh kitobxon” tanloviga tayyorlab, qirqdan ziyod asarni o‘zi ham tengma-teng bir necha marotabadan o‘qiganini hikoya qilarkan, tajribalaridan kelib-chiqib, quyida bolaga kitob o‘qitish masalalari bo‘yicha o‘z tavsiyalarini beradi.
Taqiqlangan meva shirin
O‘qishni 4 yoshimda o‘rganganman. Dadam juda ham ilmli, kitobsevar, madaniyatli inson edi. Har kuni kechki ovqatdan so‘ng men bilan shug‘ullanardi.
Amakimning kelini o‘sha vaqt kolxoz kutubxonasida ishlardi. Undan ertak kitoblar olib, bo‘g‘inlab o‘qishimni elas-elas eslayman. Shu sababdan ham maktabga 5 yoshimdan qabul qilinganman. Maktabda o‘qiy boshlaganimdan so‘ng kolxoz va maktab kutubxonasi men uchun to‘liq ochildi. Kitoblarni olib, tushunsam ham, tushunmasam ham o‘qiyverardim.
Bunday vaqtda bolani yo‘naltirib turuvchi bir insonning bo‘lishi muhim. Mening yo‘naltiruvchim ham dadam edi. Dadam o‘qigan kitoblarimni tahlil qilib berardi. O‘qishim lozim bo‘lmaganlarini saralardi.
U vaqt odamlarning uyida deyarli kitob bo‘lmasdi. Biznikida bir dona “Baxtiqaro Kerri” kitobi bo‘lib, uni dadam juda ehtiyot qilardi. Oq matoga o‘rab saqlardi. Menga: “Buni o‘qima, hali vaqt bor o‘qishingga”, deya qayta-qayta tayinlardi.
Taqiqlangan meva shirinlik qilib, dadam ish bilan safarga ketgan chog‘larida baribir 5 marta o‘qib tugatganman o‘sha kitobni. Bunday hodisa har bir ashaddiy kitobxonning boshidan o‘tganligi aniq.
Asarning syujetidan boshqa hech narsasiga tushunmaganman. Vaqtlar o‘tib, yoshim yetib o‘qiganimda esa otam bu kitobni bejiz taqiqlamaganini angladim.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


19.04.202509:02
📚Zamonamizga yana bir Rumiy kerak…
Bundan 7 asr muqaddam Fariduddin Attor bir yosh Rumiyga, bir uning otasi Bahovuddin Valadga qarab ‘"oʻgʻlingiz tez orada olamdagi barcha kuyganlar qalbiga otash solgay‘" deb bashorat qiladi. Haqiqatan ham oradan minglab yillar oʻtsa hamki, oʻsha otash haligacha soʻngani yoʻq.
Hindistonlik shoir Muhammad Iqbol ta’biri bilan aytganda, "bu dunyoni umidsizlikdan qutqarish va insoniyatni zavq-u shavqqa oshno etish uchun’’ yonib turibdi. Ammo bu beminnat xaloskorga ehtiyoj sezish uchun avvalo Inson bo‘lib shakllanish, oʻz “men”ini va bu orqali Haqni tanishga bo‘lgan ehtiyoj kerak.
Mutafakkir o‘zining “Ichindagi ichindadir’’ asarida inson Haq va haqiqat tomon chorlashga, ko‘nglida mudrab yotgan umidning uyg‘onishiga ko‘mak beradi, bu asarni shunchaki, qalbdan g‘ofillikni quvmagan holda o‘qish yaramaydi.
Chalgʻituvchi, botindan uzoqlashtirib, zohir bilan ovvora qilguvchi, ma’no bir yoqda qolib, shaklbozlik tomon undovchi zamonamizda qalbdagi bu ehtiyojlarini anglab yetishi qiyinlashib bormoqda. Muallif “shuni yaxshi bilish kerakki, inson qayerda bo‘lmasin, hamisha o‘z ehtiyojining yonidadir’’ deganida, nima odamzodga chindan kerak bo‘lsa, baxtli qila olsa shuning orqasidan quvishini nazarda tutgan. Hatto ehtiyoj insonga ota-onasidan-da yaqindir. Ammo ayrim hollarda ana shu ehtiyojning noto‘gri yo‘nalganligi inson ruhiyatini inqirozga olib kelmoqda, o‘z- o‘zidan uzoqlashtirib yubormoqda.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Bundan 7 asr muqaddam Fariduddin Attor bir yosh Rumiyga, bir uning otasi Bahovuddin Valadga qarab ‘"oʻgʻlingiz tez orada olamdagi barcha kuyganlar qalbiga otash solgay‘" deb bashorat qiladi. Haqiqatan ham oradan minglab yillar oʻtsa hamki, oʻsha otash haligacha soʻngani yoʻq.
Hindistonlik shoir Muhammad Iqbol ta’biri bilan aytganda, "bu dunyoni umidsizlikdan qutqarish va insoniyatni zavq-u shavqqa oshno etish uchun’’ yonib turibdi. Ammo bu beminnat xaloskorga ehtiyoj sezish uchun avvalo Inson bo‘lib shakllanish, oʻz “men”ini va bu orqali Haqni tanishga bo‘lgan ehtiyoj kerak.
Mutafakkir o‘zining “Ichindagi ichindadir’’ asarida inson Haq va haqiqat tomon chorlashga, ko‘nglida mudrab yotgan umidning uyg‘onishiga ko‘mak beradi, bu asarni shunchaki, qalbdan g‘ofillikni quvmagan holda o‘qish yaramaydi.
Chalgʻituvchi, botindan uzoqlashtirib, zohir bilan ovvora qilguvchi, ma’no bir yoqda qolib, shaklbozlik tomon undovchi zamonamizda qalbdagi bu ehtiyojlarini anglab yetishi qiyinlashib bormoqda. Muallif “shuni yaxshi bilish kerakki, inson qayerda bo‘lmasin, hamisha o‘z ehtiyojining yonidadir’’ deganida, nima odamzodga chindan kerak bo‘lsa, baxtli qila olsa shuning orqasidan quvishini nazarda tutgan. Hatto ehtiyoj insonga ota-onasidan-da yaqindir. Ammo ayrim hollarda ana shu ehtiyojning noto‘gri yo‘nalganligi inson ruhiyatini inqirozga olib kelmoqda, o‘z- o‘zidan uzoqlashtirib yubormoqda.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


19.04.202507:31
📈 Orol dengizining tubi ko’tarilib bormoqda
1960-yillardan beri qurib borayotgan Orol dengizi tubi yer mantiyasining shishishi tufayli ko‘tarilishda davom etmoqda. Bu haqida Nature Geoscience nashri tadqiqotlarga tayanib xabar bermoqda.
Ko’tarilishga o‘tgan 80 yil ichida Orol dengizi 1 milliard tonnadan ortiq suvni yo‘qotgani (bu Misrdagi bir yuz ellik Xeops piramidasi og‘irligiga teng) va buning natijasida yer qobig’ining prujina kabi ko’tarilgani sabab bo’lmoqda.
El Pais nashrining yozishicha, bu ko‘tarilish Yer po‘stining dengiz og‘irligining yo‘qolishiga moslashishi natijasidir.
Orol dengizi bir paytlar Qozog‘iston va O‘zbekiston chegarasida joylashgan dunyodagi to‘rtinchi eng katta ko‘l edi. U asosan ikki daryo - Amudaryo va Sirdaryodan suv olgan.
O‘nlab yillar davomida Orol dengizi ko’plab daryolardan oziqlanib, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston va O‘zbekiston kabi quruqlikka o‘ralgan mamlakatlarni kesib o‘tuvchi - uzunligi bir necha metrli baliqlarni o‘z bag‘rida saqlar, ular ovlanib, butun Sovet Ittifoqi bo‘ylab yetkazib berilardi.
Mintaqa ravnaq topdi, Osiyo va Yevropaning turli burchaklaridan minglab muhojirlar Orol qirg‘oqlariga ko‘chib kelishdi, konserva zavodlaridan tortib hashamatli dam olish maskanlarigacha hamma joyda ish o‘rinlari paydo bo‘ldi.
1920-yillarda Sovet hukumati paxta va boshqa daromadli ekinlarni sug‘orish uchun dengizga kelayotgan suvini isrof qila boshladi.
1960-yillarga kelib, dengizning yarmi qurib qoldi. 1987-yilga kelib Orolning sathi shunchalik pastlashib ketgan ediki, u shimoliy qismi Qozog‘istonda, janubiy qismi esa O‘zbekistonda bo‘lgan ikkita alohida suv havzasiga bo‘linib qoldi.
Umuman aytganda, eski va oqayotgan kanallar, bug‘lanish va noratsional foydalanish oqibatida dengiz suvining katta yo‘qotishlari sodir bo‘ldi.
2000-yillarga kelib, dengiz deyarli butunlay yo‘q bo‘lib ketdi: suv sathi pasaydi, sho‘rlanish ko‘paydi, ekotizim buzildi. Dengizning yo‘q bo‘lib ketishi qurg‘oqchilik, chang bo‘ronlari va haddan tashqari haroratni keltirib chiqardi. Havo chang, tuzlar va pestitsidlar bilan to‘lib, astma, saraton va sil kabi kasalliklarning ko‘payishiga olib keldi. Yerlar dehqonchilik uchun yaroqsiz holga kelib qoldi.
Mintaqada asosan mahalliy aholigina yashab qoldi, ko’plar dosh berolmay uy-joyini tashlab ketdi.
Dengizining qurishi natijasida O‘zbekiston va Qozog‘iston hududlarida 6 million gektarga yaqin maydonni egallagan Orolqum cho‘li paydo bo‘ldi. Ushbu yangi cho‘l chang va tuz bo‘ronlarining muhim manbai bo‘lib, qishloq xo‘jaligiga, aholi salomatligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek,Markaziy Osiyoda muzliklarning erishiga sabab bo’lmoqda.
2005-yilda Qozog‘iston keskin choralar ko‘rdi. Hukumat Jahon banki mablag‘laridan foydalanib, bir vaqtlar ko‘lning eng katta oroli bo‘lgan Ko‘korol oroliga to‘g‘on qurdi. Suv sathi pasayishi bilan Ko‘korol avval yarimorolga, keyin esa bo‘g‘izga aylangan edi. Bugun esa tor bo‘g‘iz bo‘ylab taxminan ikki qavatli, sakkiz mil uzunlikdagi to‘g‘on o‘tkazilgan. To‘g‘on samarali ishlayapti. To‘g‘onning shimolida, hozirgi kunda "Shimoliy Orol" yoki "Kichik Orol" deb ataladigan dengizda suv sathi uch metrga ko‘tarildi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot dasturi Orol dengizining halok bo‘lishini "XX asrning eng dahshatli fojiasi" deb ataydi.
Tashkilot Orol halokatini yerlarning yemirilishi va cho‘llanishi, ichimlik suvi tanqisligi, to‘yib ovqatlanmaslik va sog‘liqning yomonlashuvi kabi muammolarning asosiy sababi sifatida ko‘rsatadi.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
1960-yillardan beri qurib borayotgan Orol dengizi tubi yer mantiyasining shishishi tufayli ko‘tarilishda davom etmoqda. Bu haqida Nature Geoscience nashri tadqiqotlarga tayanib xabar bermoqda.
Ko’tarilishga o‘tgan 80 yil ichida Orol dengizi 1 milliard tonnadan ortiq suvni yo‘qotgani (bu Misrdagi bir yuz ellik Xeops piramidasi og‘irligiga teng) va buning natijasida yer qobig’ining prujina kabi ko’tarilgani sabab bo’lmoqda.
El Pais nashrining yozishicha, bu ko‘tarilish Yer po‘stining dengiz og‘irligining yo‘qolishiga moslashishi natijasidir.
“Hozirgi kunda ushbu o‘zgarishlarni kuzatishda interferometrik sintetik diafragma radar (InSAR) qurilmasidan foydalanish holatni aniq o’rganish imkonini bermoqda”, deydi nashr jurnalistlari.
Orol dengizi bir paytlar Qozog‘iston va O‘zbekiston chegarasida joylashgan dunyodagi to‘rtinchi eng katta ko‘l edi. U asosan ikki daryo - Amudaryo va Sirdaryodan suv olgan.
O‘nlab yillar davomida Orol dengizi ko’plab daryolardan oziqlanib, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston va O‘zbekiston kabi quruqlikka o‘ralgan mamlakatlarni kesib o‘tuvchi - uzunligi bir necha metrli baliqlarni o‘z bag‘rida saqlar, ular ovlanib, butun Sovet Ittifoqi bo‘ylab yetkazib berilardi.
Mintaqa ravnaq topdi, Osiyo va Yevropaning turli burchaklaridan minglab muhojirlar Orol qirg‘oqlariga ko‘chib kelishdi, konserva zavodlaridan tortib hashamatli dam olish maskanlarigacha hamma joyda ish o‘rinlari paydo bo‘ldi.
1920-yillarda Sovet hukumati paxta va boshqa daromadli ekinlarni sug‘orish uchun dengizga kelayotgan suvini isrof qila boshladi.
1960-yillarga kelib, dengizning yarmi qurib qoldi. 1987-yilga kelib Orolning sathi shunchalik pastlashib ketgan ediki, u shimoliy qismi Qozog‘istonda, janubiy qismi esa O‘zbekistonda bo‘lgan ikkita alohida suv havzasiga bo‘linib qoldi.
Umuman aytganda, eski va oqayotgan kanallar, bug‘lanish va noratsional foydalanish oqibatida dengiz suvining katta yo‘qotishlari sodir bo‘ldi.
2000-yillarga kelib, dengiz deyarli butunlay yo‘q bo‘lib ketdi: suv sathi pasaydi, sho‘rlanish ko‘paydi, ekotizim buzildi. Dengizning yo‘q bo‘lib ketishi qurg‘oqchilik, chang bo‘ronlari va haddan tashqari haroratni keltirib chiqardi. Havo chang, tuzlar va pestitsidlar bilan to‘lib, astma, saraton va sil kabi kasalliklarning ko‘payishiga olib keldi. Yerlar dehqonchilik uchun yaroqsiz holga kelib qoldi.
Mintaqada asosan mahalliy aholigina yashab qoldi, ko’plar dosh berolmay uy-joyini tashlab ketdi.
Dengizining qurishi natijasida O‘zbekiston va Qozog‘iston hududlarida 6 million gektarga yaqin maydonni egallagan Orolqum cho‘li paydo bo‘ldi. Ushbu yangi cho‘l chang va tuz bo‘ronlarining muhim manbai bo‘lib, qishloq xo‘jaligiga, aholi salomatligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shuningdek,Markaziy Osiyoda muzliklarning erishiga sabab bo’lmoqda.
2005-yilda Qozog‘iston keskin choralar ko‘rdi. Hukumat Jahon banki mablag‘laridan foydalanib, bir vaqtlar ko‘lning eng katta oroli bo‘lgan Ko‘korol oroliga to‘g‘on qurdi. Suv sathi pasayishi bilan Ko‘korol avval yarimorolga, keyin esa bo‘g‘izga aylangan edi. Bugun esa tor bo‘g‘iz bo‘ylab taxminan ikki qavatli, sakkiz mil uzunlikdagi to‘g‘on o‘tkazilgan. To‘g‘on samarali ishlayapti. To‘g‘onning shimolida, hozirgi kunda "Shimoliy Orol" yoki "Kichik Orol" deb ataladigan dengizda suv sathi uch metrga ko‘tarildi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot dasturi Orol dengizining halok bo‘lishini "XX asrning eng dahshatli fojiasi" deb ataydi.
Tashkilot Orol halokatini yerlarning yemirilishi va cho‘llanishi, ichimlik suvi tanqisligi, to‘yib ovqatlanmaslik va sog‘liqning yomonlashuvi kabi muammolarning asosiy sababi sifatida ko‘rsatadi.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


19.04.202504:41
👩💻 Dunyoda “ish joyidan zerikish” sindromi avj olmoqda - tadqiqot
Dunyo bo‘ylab ko‘plab odamlar “ish joyidan zerikish” sindromidan aziyat chekishmoqda.
Ishga xohlamay borish, jarayonlarga befarqlik, o‘zidan qoniqmaslik, kechga borib kuchli charchoq his qilish – “zerikish” sindromining asosiy belgilaridandir.
Bu sindrom nafaqat ruhiy va jismoniy salomatlikka, balki xodimlar o‘rtasidagi munosabat va kayfiyatga salbiy ta’sir ko‘rsatib, ish samaradorligi va tashkilot daromadiga zarar yetkazadi.
2023-yilda AQShda o‘tkazilgan so‘rovda ishtirok etgan 2000 ishchining 46 foizi haftaning kamida uch kunida ishda zerikishini bildirgan. Shuningdek, Gartner kompaniyasining 2023-yilgi so‘roviga ko‘ra, ishchilarning atigi 31 foizi ishidan ilhomlanib, faol va ishtiyoq bilan ishlayotganini bildirgan. Bu qolgan 69 foizining ishga bo‘lgan qiziqishi pastligini ko‘rsatadi.
Yevropada ham o‘xshash holat kuzatilmoqda. Finlyandiya va Buyuk Britaniyada olib borilgan tadqiqotlar natijasida xodimlarning 40–50 foizi muntazam ravishda ishda zerikishini bildirgan. Bu holat ko‘pincha charchoq bilan birga kechadi va vaqt o‘tishi bilan kuchayadi.
“Zerikish sindromi” yangi tushuncha emas. U haqida ilk marta 2007-yilda shveytsariyalik biznes maslahatchilari Piter Verder va Filipp Rotlin tomonidan “Diagnose Boreout” kitobida yozgan. Tarixan, bu holat bir xil, takrorlanuvchi vazifalarda, xodimlar o‘z mehnatlari uchun yetarlicha baholanmaydigan, tan olinmaydigan yoki shaxsning qiziqishlaridan kelib chiqmay tanlangan lavozimlarda ishlash natijasida yuzaga keladi deb hisoblanadi.
Vistage kompaniyasining bosh tadqiqotchisi Jo Galvin “zerikish sindromi”ni ishdan ketishning dastlabki bosqichi deb biladi. Bunda xodimlar ruhan va hissiy jihatdan chekinib, faqat minimal talablarni bajarishga harakat qiladi. Ya’ni kompaniya yoki tashkilot rivoji uchun ortiqcha harakat qilishni istamaydi.
Mutaxassislarning fikricha, “zerikish sindromi” ishchi va ish beruvchi o’rtasida hamkorlik va aloqaga asoslangan madaniyatning yo‘qligidandir. Xodimlar orasiga sindromning tarqalmasligi uchun rahbarlar va menejerlar kompaniya va jamoa madaniyatini rivojlantirishi kerak. Xodimlar esa missiyasini a’lo darajada bajarishi, o’z ishidan mamnun bo‘lishi uchun fikrini ochiq aytishi va ish muhitidan maksimal darajada foydalanishi muhimdir.
“Predictable Winners” kitobining hammualifi Ilya Traxtenbergning yozishicha, “zerikish sindromi”ning davosi innovatsiyalar va ularni ish muhitiga olib kirishdir.
“Aslida, innovatsiya va “zerikish sindromi” bir-biriga uzviy bog‘liqdir. Sindrom tashkilotning innovatsiya qilish qobiliyatini pasaytiradi. Innovatsiyaning pastligi esa sindromni keltirib chiqaradi".
L. E.K Consulting vitse-raisi Styuart Jekson esa “Xodimlarni tajriba o‘tkazish, innovatsiyalar yaratish va rivojlanish imkoniyatiga ega bo‘lgan jamoalarga joylashtirish “zerikish”ga qarshi kuchli vosita hisoblanadi.
O‘sib borayotgan kompaniya har doim turg‘un kompaniyaga qaraganda g‘ayratli bo‘ladi. Xodimlarni doimiy ravishda trening, mentorlik kurslari, seminarlarga jalb qilish muammoning asosiy yechimlaridan biridir", deydi.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Dunyo bo‘ylab ko‘plab odamlar “ish joyidan zerikish” sindromidan aziyat chekishmoqda.
Ishga xohlamay borish, jarayonlarga befarqlik, o‘zidan qoniqmaslik, kechga borib kuchli charchoq his qilish – “zerikish” sindromining asosiy belgilaridandir.
Bu sindrom nafaqat ruhiy va jismoniy salomatlikka, balki xodimlar o‘rtasidagi munosabat va kayfiyatga salbiy ta’sir ko‘rsatib, ish samaradorligi va tashkilot daromadiga zarar yetkazadi.
“Surunkali zerikishga uzoq vaqt davomida bir xil ishda bir vazifani bajarish, o‘sish uchun imkoniyatlar yetarli emasligi, hamkasblar bilan muloqot kamligi, rag‘batlantiruvchi ish muhiti yo‘qligi sabab bo‘ladi”, deydi Spring Health kompaniyasining xodimlar bo‘yicha direktori Karishma Patel Buford.
2023-yilda AQShda o‘tkazilgan so‘rovda ishtirok etgan 2000 ishchining 46 foizi haftaning kamida uch kunida ishda zerikishini bildirgan. Shuningdek, Gartner kompaniyasining 2023-yilgi so‘roviga ko‘ra, ishchilarning atigi 31 foizi ishidan ilhomlanib, faol va ishtiyoq bilan ishlayotganini bildirgan. Bu qolgan 69 foizining ishga bo‘lgan qiziqishi pastligini ko‘rsatadi.
Yevropada ham o‘xshash holat kuzatilmoqda. Finlyandiya va Buyuk Britaniyada olib borilgan tadqiqotlar natijasida xodimlarning 40–50 foizi muntazam ravishda ishda zerikishini bildirgan. Bu holat ko‘pincha charchoq bilan birga kechadi va vaqt o‘tishi bilan kuchayadi.
“Zerikish sindromi” yangi tushuncha emas. U haqida ilk marta 2007-yilda shveytsariyalik biznes maslahatchilari Piter Verder va Filipp Rotlin tomonidan “Diagnose Boreout” kitobida yozgan. Tarixan, bu holat bir xil, takrorlanuvchi vazifalarda, xodimlar o‘z mehnatlari uchun yetarlicha baholanmaydigan, tan olinmaydigan yoki shaxsning qiziqishlaridan kelib chiqmay tanlangan lavozimlarda ishlash natijasida yuzaga keladi deb hisoblanadi.
Vistage kompaniyasining bosh tadqiqotchisi Jo Galvin “zerikish sindromi”ni ishdan ketishning dastlabki bosqichi deb biladi. Bunda xodimlar ruhan va hissiy jihatdan chekinib, faqat minimal talablarni bajarishga harakat qiladi. Ya’ni kompaniya yoki tashkilot rivoji uchun ortiqcha harakat qilishni istamaydi.
"Bu atama xodimlarning uzoq vaqt davomida o‘zlarini qiyinchiliksiz va rag‘batlantirilmagan deb his qilganlaridan so‘ng ishga befarq va motivatsiyasiz bo‘lib qolishini anglatadi”, deb tushuntiradi u.
Mutaxassislarning fikricha, “zerikish sindromi” ishchi va ish beruvchi o’rtasida hamkorlik va aloqaga asoslangan madaniyatning yo‘qligidandir. Xodimlar orasiga sindromning tarqalmasligi uchun rahbarlar va menejerlar kompaniya va jamoa madaniyatini rivojlantirishi kerak. Xodimlar esa missiyasini a’lo darajada bajarishi, o’z ishidan mamnun bo‘lishi uchun fikrini ochiq aytishi va ish muhitidan maksimal darajada foydalanishi muhimdir.
“Predictable Winners” kitobining hammualifi Ilya Traxtenbergning yozishicha, “zerikish sindromi”ning davosi innovatsiyalar va ularni ish muhitiga olib kirishdir.
“Aslida, innovatsiya va “zerikish sindromi” bir-biriga uzviy bog‘liqdir. Sindrom tashkilotning innovatsiya qilish qobiliyatini pasaytiradi. Innovatsiyaning pastligi esa sindromni keltirib chiqaradi".
L. E.K Consulting vitse-raisi Styuart Jekson esa “Xodimlarni tajriba o‘tkazish, innovatsiyalar yaratish va rivojlanish imkoniyatiga ega bo‘lgan jamoalarga joylashtirish “zerikish”ga qarshi kuchli vosita hisoblanadi.
O‘sib borayotgan kompaniya har doim turg‘un kompaniyaga qaraganda g‘ayratli bo‘ladi. Xodimlarni doimiy ravishda trening, mentorlik kurslari, seminarlarga jalb qilish muammoning asosiy yechimlaridan biridir", deydi.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


18.04.202513:30
💬 “Davlatning tabiatida korrupsiya bor va shuning uchun ham u doim nazoratda bo‘lishi kerak” – Hamid Sodiq
Vatandosh intellektual klubining navbatdagi soni “Korrupsiya: sabab, oqibat va yechimlar” mavzusida bo‘lib o‘tdi. Tadbir davomida siyosatshunos Hamid Sodiq ham chiqish qildi va mavzu yuzasidan o‘z fikrlarini bildirdi.
Jumladan, siyosatshunosning ta’kidicha, korrupsiya illati va uning yuzaga kelish omillari tahlil qilinarkan, avvalo davlat hamda uning mohiyati tahlil qilinishi kerak.
“Birinchisi – jinoyat (normal davlatlarga xos); ikkinchisi – qadriyat (nomoddiy tushunilish); uchinchisi – tizim. Jinoyat sifatida qaraladigan davlatlarda korrupsiya jazolanadi va bu ish beradi. Qadriyat bo‘lganlarida esa bu narsa odamlarning tarbiyasidan yuqqan bo‘ladi, normal qabul qilinadi. Agar korrupsiya mamlakatda tizim darajasiga yetgan bo‘lsa, u davlatda ma’lum funksiya bajarayotgan bo‘ladi. Funksiya bajarayotgan bir paytda korrupsionerni jinoyatchisan desangiz, yomon ko‘radi, bunday emas, sizlar uchun ishlayapman-ku, deydi.
Ya’ni agar korrupsiya tizim darajasiga chiqqan bo‘lsa, unga qarshi kurashish uchun yangi, boshqa tizim taklif qilish kerak bo‘ladi. Yangi tizimni esa yangi elita taklif qiladi. Korrupsiyaga qarshi kurashadigan elita paydo bo‘lmaguncha hech narsa o‘zgarmaydi. Massaga umuman farqi yo‘q buning. Ma’lum bir elita shakllangandan keyingina tizimni o‘zgartirish haqida gapirishimiz mumkin.
Elitarlikning bir xususiyatini aytib o‘taman. Elitar qatlam vakili o‘zining g‘oyasini tarozining bir pallasiga qo‘yadi (ilmiy tushuncha bu), ikkinchi pallasiga o‘limni qo‘yadi. Mana shu orqali elita shakllanadi. Bo‘lmasa, elita haqida gapirib bo‘lmaydi”, – dedi siyosatshunos Hamid Sodiq.
Dasturni to‘liq holda ushbu havola orqali tomosha qilishingiz mumkin.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Vatandosh intellektual klubining navbatdagi soni “Korrupsiya: sabab, oqibat va yechimlar” mavzusida bo‘lib o‘tdi. Tadbir davomida siyosatshunos Hamid Sodiq ham chiqish qildi va mavzu yuzasidan o‘z fikrlarini bildirdi.
Jumladan, siyosatshunosning ta’kidicha, korrupsiya illati va uning yuzaga kelish omillari tahlil qilinarkan, avvalo davlat hamda uning mohiyati tahlil qilinishi kerak.
“Biz davlatning mohiyatini to‘la tushunmay turib, korrupsiyani muhokama qilmoqchi bo‘lamiz. Davlat – eng katta taqsimlovchi. Hammamiz unga irodamizni berganmiz, u olgan. Hokimiyat resurslarini ham, tabiiy resurslarni ham u taqsimlaydi. Endi, qayerda taqsimlash bo‘lsa, uning tabiatida korrupsiya bo‘ladi, bu haqiqatdan qochib bo‘lmaydi. Demak, davlatning tabiatida korrupsiya bor va u doimiy nazoratda turishi kerak. Nazorat bo‘lmasa, AQSh ham, dunyoda korrupsiyasi eng minimal Daniya ham korrupsiyaga kirib ketib qolishi mumkin. Biz davlatning taqsimlovchilik xususiyatidan kelib chiqib korrupsiyaga munosabat bildirishimiz lozim”, – dedi u.Hamid Sodiqqa ko‘ra, sotsiologiyada korrupsiyaga qoida tariqasida 3 xil sifatda qaraladi.
“Birinchisi – jinoyat (normal davlatlarga xos); ikkinchisi – qadriyat (nomoddiy tushunilish); uchinchisi – tizim. Jinoyat sifatida qaraladigan davlatlarda korrupsiya jazolanadi va bu ish beradi. Qadriyat bo‘lganlarida esa bu narsa odamlarning tarbiyasidan yuqqan bo‘ladi, normal qabul qilinadi. Agar korrupsiya mamlakatda tizim darajasiga yetgan bo‘lsa, u davlatda ma’lum funksiya bajarayotgan bo‘ladi. Funksiya bajarayotgan bir paytda korrupsionerni jinoyatchisan desangiz, yomon ko‘radi, bunday emas, sizlar uchun ishlayapman-ku, deydi.
Ya’ni agar korrupsiya tizim darajasiga chiqqan bo‘lsa, unga qarshi kurashish uchun yangi, boshqa tizim taklif qilish kerak bo‘ladi. Yangi tizimni esa yangi elita taklif qiladi. Korrupsiyaga qarshi kurashadigan elita paydo bo‘lmaguncha hech narsa o‘zgarmaydi. Massaga umuman farqi yo‘q buning. Ma’lum bir elita shakllangandan keyingina tizimni o‘zgartirish haqida gapirishimiz mumkin.
Elitarlikning bir xususiyatini aytib o‘taman. Elitar qatlam vakili o‘zining g‘oyasini tarozining bir pallasiga qo‘yadi (ilmiy tushuncha bu), ikkinchi pallasiga o‘limni qo‘yadi. Mana shu orqali elita shakllanadi. Bo‘lmasa, elita haqida gapirib bo‘lmaydi”, – dedi siyosatshunos Hamid Sodiq.
Dasturni to‘liq holda ushbu havola orqali tomosha qilishingiz mumkin.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
18.04.202510:56
❓ Nima uchun Rossiya «Tolibon»ni terrorchilar ro‘yxatidan olib tashladi?
17-aprel kuni Rossiya Federatsiyasi Oliy sudi Afg‘onistonda hozirda hokimiyat tepasida turgan «Tolibon» (Rossiyada terrorchi deb tan olingan va taqiqlangan) islomiy harakatini terrorchilik tashkilotlari ro‘yxatidan chiqarish bo‘yicha ishlarni ko‘rib chiqdi.
Yakunda sud Rossiyada «Tolibon» faoliyatini taqiqlashni to‘xtatdi.
Rossiya Bosh prokuraturasi 31-mart kuni Oliy sudga «Tolibon» harakatining mamlakatda faoliyat yuritishiga ruxsat berish to‘g‘risida iltimosnoma kiritgan edi. Bundan deyarli bir yil avval, 2024-yilning may oyida Tashqi ishlar vazirligi va Adliya vazirligi ham Rossiya prezidentiga shunday taklif bilan murojaat qilgan edi.
2024-yilgacha Rossiyada tashkilotlarni terrorchilik tashkilotlari ro‘yxatidan chiqarib tashlash imkonini beruvchi huquqiy mexanizm yo‘q edi. Bu o‘tgan yili "Terrorizmga qarshi kurash to‘g‘risida"gi federal qonunga kiritilgan o‘zgartirishlar tufayli paydo bo‘ldi, unga ko‘ra terrorchilar ro‘yxatiga kiritilgan tashkilot "terrorizmni targ‘ib qilish, oqlash va qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan faoliyatini to‘xtatgan" va Jinoyat kodeksini buzishni to‘xtatgan bo‘lsa, uning faoliyatini taqiqlash sud qarori bilan to‘xtatilishi mumkin.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
17-aprel kuni Rossiya Federatsiyasi Oliy sudi Afg‘onistonda hozirda hokimiyat tepasida turgan «Tolibon» (Rossiyada terrorchi deb tan olingan va taqiqlangan) islomiy harakatini terrorchilik tashkilotlari ro‘yxatidan chiqarish bo‘yicha ishlarni ko‘rib chiqdi.
Yakunda sud Rossiyada «Tolibon» faoliyatini taqiqlashni to‘xtatdi.
Rossiya Bosh prokuraturasi 31-mart kuni Oliy sudga «Tolibon» harakatining mamlakatda faoliyat yuritishiga ruxsat berish to‘g‘risida iltimosnoma kiritgan edi. Bundan deyarli bir yil avval, 2024-yilning may oyida Tashqi ishlar vazirligi va Adliya vazirligi ham Rossiya prezidentiga shunday taklif bilan murojaat qilgan edi.
2024-yilgacha Rossiyada tashkilotlarni terrorchilik tashkilotlari ro‘yxatidan chiqarib tashlash imkonini beruvchi huquqiy mexanizm yo‘q edi. Bu o‘tgan yili "Terrorizmga qarshi kurash to‘g‘risida"gi federal qonunga kiritilgan o‘zgartirishlar tufayli paydo bo‘ldi, unga ko‘ra terrorchilar ro‘yxatiga kiritilgan tashkilot "terrorizmni targ‘ib qilish, oqlash va qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan faoliyatini to‘xtatgan" va Jinoyat kodeksini buzishni to‘xtatgan bo‘lsa, uning faoliyatini taqiqlash sud qarori bilan to‘xtatilishi mumkin.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


18.04.202505:05
⚡️ILMA Otabek Bakirov ustidan shikoyat yozdi
2025-yil 20-martdan boshlab, O‘zbekistonda Xitoyning TEMU onlayn savdo platformasiga kirish cheklangan. Bu qaror, Istiqbolli loyihalar milliy agentligi (ILMA) va Soliq qo‘mitasi tomonidan, TEMU'ning O‘zbekiston qonunchiligiga rioya qilmasligi, jumladan, yuridik shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tmasligi va soliq majburiyatlarini bajarmasligi sababli qabul qilingan.
Iqtisodchi Otabek Bakirov, ushbu qarorni tanqid qilib, ILMA'ning vakolatlarini shubha ostiga olgan. Uning "Qonunsiz superregulyator" nomli maqolasida, agentlikning kengayib borayotgan vakolatlari va ularni tartibga soluvchi maxsus qonunning yo‘qligi muhokama qilingan. Bakirovning fikricha, ILMA'ning qarorlari qonuniy asosga ega bo‘lmagan holda qabul qilinmoqda, bu esa biznes muhitiga salbiy ta'sir ko‘rsatishi mumkin.
ILMA, Bakirovning ushbu maqolasini o‘z faoliyatini obro‘sizlantirishga urinish deb baholab, unga qarshi huquqni muhofaza qilish organlariga rasmiy shikoyat yuborgan.
Shikoyat, agentlik rahbarining birinchi o‘rinbosari Vyacheslav Pak tomonidan imzolangan bo‘lib, hozirda Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasining Kiberxavfsizlik bo‘limi tomonidan ko‘rib chiqilmoqda.
Bakirov, o‘zining tanqidiy maqolasi orqali, ILMA'ning faoliyatini tartibga soluvchi aniq qonuniy asoslarning yo‘qligini ta'kidlab, bu holatni ochiq muhokama qilish zarurligini bildirgan. Uning fikricha, regulyatorlarning vakolatlari, mas'uliyati va mustaqilligi aniq belgilangan qonunlar doirasida bo‘lishi kerak.
Otabek Bakirov shikoyatda yozilgan to‘rtta postning faqat bittasiga e’tiroz va norozilik bildirilgani, qolgan postlar mazmuni va mundarijasiga, shuningdek, postlar yozilishiga asos bo‘lgan sabablarga to‘xtalinmaganini yozgan.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
2025-yil 20-martdan boshlab, O‘zbekistonda Xitoyning TEMU onlayn savdo platformasiga kirish cheklangan. Bu qaror, Istiqbolli loyihalar milliy agentligi (ILMA) va Soliq qo‘mitasi tomonidan, TEMU'ning O‘zbekiston qonunchiligiga rioya qilmasligi, jumladan, yuridik shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tmasligi va soliq majburiyatlarini bajarmasligi sababli qabul qilingan.
Iqtisodchi Otabek Bakirov, ushbu qarorni tanqid qilib, ILMA'ning vakolatlarini shubha ostiga olgan. Uning "Qonunsiz superregulyator" nomli maqolasida, agentlikning kengayib borayotgan vakolatlari va ularni tartibga soluvchi maxsus qonunning yo‘qligi muhokama qilingan. Bakirovning fikricha, ILMA'ning qarorlari qonuniy asosga ega bo‘lmagan holda qabul qilinmoqda, bu esa biznes muhitiga salbiy ta'sir ko‘rsatishi mumkin.
ILMA, Bakirovning ushbu maqolasini o‘z faoliyatini obro‘sizlantirishga urinish deb baholab, unga qarshi huquqni muhofaza qilish organlariga rasmiy shikoyat yuborgan.
Shikoyat, agentlik rahbarining birinchi o‘rinbosari Vyacheslav Pak tomonidan imzolangan bo‘lib, hozirda Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasining Kiberxavfsizlik bo‘limi tomonidan ko‘rib chiqilmoqda.
Bakirov, o‘zining tanqidiy maqolasi orqali, ILMA'ning faoliyatini tartibga soluvchi aniq qonuniy asoslarning yo‘qligini ta'kidlab, bu holatni ochiq muhokama qilish zarurligini bildirgan. Uning fikricha, regulyatorlarning vakolatlari, mas'uliyati va mustaqilligi aniq belgilangan qonunlar doirasida bo‘lishi kerak.
Otabek Bakirov shikoyatda yozilgan to‘rtta postning faqat bittasiga e’tiroz va norozilik bildirilgani, qolgan postlar mazmuni va mundarijasiga, shuningdek, postlar yozilishiga asos bo‘lgan sabablarga to‘xtalinmaganini yozgan.
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


17.04.202517:04
🎞 Nuqtalar: O‘zbekistonda aholi o‘sishi sekinlashmoqda: sabab, oqibat va yechimlar haqida bahs
12-aprel kuni Statistika qo‘mitasi telegram kanalida O‘zbekistonda aholi soni o‘sishiga oid yangi raqamlar e’lon qilindi. Unga ko‘ra, mamlakatda doimiy aholi soni har kuni o‘rtacha 1 ming 700 kishiga oshmoqda.
Shuningdek, 2025-yil boshidan buyon o‘zbekistonliklar 154 ming 600 kishiga ko‘paygan. Bir qaraganda oddiy statistika. Solishtirish uchun, mamlakat aholisi 2024-yilning birinchi choragida 163 ming 500 ga, 2023-yilning birinchi choragida esa 172 ming 800 kishiga ko‘paygan. Uch yillik oraliq farq 18 ming 200 kishi.
O‘zbekistonda aholi o‘sishining sekinlashuvi ketma-ket beshinchi chorak, uchinchi yildirki, davom etmoqda.
Xo‘sh, nufus o‘sishi sekinlashuviga nimalar sabab: masala iqtisodiymi, ijtimoiymi yoki tibbiy, global miqyosda bu jarayon qanday kechmoqda hamda eng muhimi, mamlakat uchun bu jarayon foydalimi yoki zararli?
👉 https://youtu.be/JJJitifOZ5E?si=ekQTg1tQuS8DG_S9
12-aprel kuni Statistika qo‘mitasi telegram kanalida O‘zbekistonda aholi soni o‘sishiga oid yangi raqamlar e’lon qilindi. Unga ko‘ra, mamlakatda doimiy aholi soni har kuni o‘rtacha 1 ming 700 kishiga oshmoqda.
Shuningdek, 2025-yil boshidan buyon o‘zbekistonliklar 154 ming 600 kishiga ko‘paygan. Bir qaraganda oddiy statistika. Solishtirish uchun, mamlakat aholisi 2024-yilning birinchi choragida 163 ming 500 ga, 2023-yilning birinchi choragida esa 172 ming 800 kishiga ko‘paygan. Uch yillik oraliq farq 18 ming 200 kishi.
O‘zbekistonda aholi o‘sishining sekinlashuvi ketma-ket beshinchi chorak, uchinchi yildirki, davom etmoqda.
Xo‘sh, nufus o‘sishi sekinlashuviga nimalar sabab: masala iqtisodiymi, ijtimoiymi yoki tibbiy, global miqyosda bu jarayon qanday kechmoqda hamda eng muhimi, mamlakat uchun bu jarayon foydalimi yoki zararli?
👉 https://youtu.be/JJJitifOZ5E?si=ekQTg1tQuS8DG_S9


17.04.202514:02
❓Nega shunday qilmaymiz?
🎞 Toʻliq video
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
🎞 Toʻliq video
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Медиа контентке кире албай жатабыз
17.04.202511:03
❔ Millioner Sayfulmulkning sovetlar tomonidan mahv qilingan farzandlari kimlar edi?
Oʻtgan asrning boshlarida Turkiston boʻlgasida taraqqiyparvarlik gʻoyalari va jadidchilik harakatining keng quloch yoyishida turk hamda ozarbayjon qardoshlarimiz qatorida tatar maʼrifatparvarlarining ham alohida oʻrni bor. Ushbu maqolada oʻz davrida Turkiston matbuotida koʻp uchraydigan Sayfulmulklar va ularning Turkistonning ilmiy-siyosiy taraqqiyotiga qoʻshgan hissalari hamda ayanchli qismatlari haqida hikoya qilamiz.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube
Oʻtgan asrning boshlarida Turkiston boʻlgasida taraqqiyparvarlik gʻoyalari va jadidchilik harakatining keng quloch yoyishida turk hamda ozarbayjon qardoshlarimiz qatorida tatar maʼrifatparvarlarining ham alohida oʻrni bor. Ushbu maqolada oʻz davrida Turkiston matbuotida koʻp uchraydigan Sayfulmulklar va ularning Turkistonning ilmiy-siyosiy taraqqiyotiga qoʻshgan hissalari hamda ayanchli qismatlari haqida hikoya qilamiz.
Batafsil
Facebook | Instagram | @vatandosh_tv | Youtube


Рекорддор
07.03.202511:32
2.3KКатталгандар02.02.202510:10
800Цитация индекси12.02.202523:59
29K1 посттун көрүүлөрү12.02.202523:59
29K1 жарнама посттун көрүүлөрү22.02.202523:59
12.23%ER12.02.202523:59
1310.89%ERRӨнүгүү
Катталуучулар
Citation индекси
Бир посттун көрүүсү
Жарнамалык посттун көрүүсү
ER
ERR
Көбүрөөк функцияларды ачуу үчүн кириңиз.