مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا؛ بازی شطرنج در سایه‌ها
یگانه ریکا_دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی
در حالی که سایه تحریم‌ها همچنان سنگین بر اقتصاد ایران سنگینی می‌کند و ایالات متحده نیز با چالش‌های سیاست خارجی پیچیده‌ای در خاورمیانه مواجه است، دور تازه‌ای از مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن در سکوت خبری و با میانجی‌گری عمان و ایتالیا کلید خورده است. این گفت‌وگوها، که دور دوم آن به‌تازگی در رم برگزار شد، بیش از هر چیز به بازی شطرنجی می‌ماند که دو حریف با نگاه‌هایی تیز و دست‌هایی بسته، از پشت پرده به پیش می‌برند.
از یک‌سو ایران است که با پیشرفت‌های فنی در برنامه هسته‌ای‌اش و با تکیه بر ظرفیت‌های غنی‌سازی، تلاش می‌کند دست برتر را در میز مذاکره حفظ کند. از سوی دیگر، آمریکاست که در تلاش برای مهار برنامه هسته‌ای ایران، خواهان نوعی توافق حداقلی است؛ توافقی که دست‌کم بتواند از وقوع یک بحران بزرگ‌تر جلوگیری کند.
اما آنچه این مذاکرات را خاص می‌کند، نه فقط محتوای آن بلکه فرم برگزاری‌شان است. مذاکره‌ای که نه در وین و نه با حضور همه بازیگران سابق توافق ۲۰۱۵، بلکه در رم و بدون نقش مستقیم اروپا در حال پیگیری است. بی‌دلیل نیست که برخی دیپلمات‌های اروپایی از «کنار گذاشته شدن» نگران‌اند. به‌نظر می‌رسد دو بازیگر اصلی، ترجیح می‌دهند در خلوت خود چانه‌زنی کنند، حتی اگر بقیه را پشت در بگذارند.
اما آیا این مذاکرات به توافقی پایدار ختم خواهد شد؟ تجربه برجام به ما آموخته که بدون تضمین‌های اجرایی و تعهدات عملی، هر توافقی می‌تواند با یک امضای سیاسی لغو شود. ایران، با آگاهی از این تجربه، حالا خواهان تضمین‌هایی فراتر از کاغذ است؛ چیزی که در ساختار سیاسی متغیر آمریکا، تقریباً بعید به‌نظر می‌رسد.
در نهایت، مذاکرات غیرمستقیم امروز شاید بیشتر از آنکه زمینه‌ساز توافقی بزرگ باشند، ابزاری برای مدیریت بحران و جلوگیری از یک تقابل نظامی ناخواسته‌اند. شطرنجی است با مهره‌های محدود، ولی حرکاتی حیاتی.
🛑@KHAURSSA عضویت درکانال🛑
