یادداشت | استفاده از هیجانات بازار
✍️ سعید فتحی
▫️ قیمت دلار در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۲ حدود ۳,۶۰۰ تومان بود که با پیروزی روحانی در انتخابات و افزایش احتمال توافق با آمریکا در آذر ۱۳۹۲ به زیر سه هزار تومان رسید. البته بانک مرکزی این میزان کاهش را به مصلحت کشور تشخیص نداد و قیمت دلار را در حدود سه هزار تومان نگهداشت. گشایش خاصی در سال ۱۳۹۲ برای کشور ایجاد نشده بود و این روند کاهشی به دلیل بهبود وضعیت انتظارات بود.
🔶 توافق برجام در سال ۱۳۹۴ صورت پذیرفت و فروش نفت کشور تسهیل شد اما تصویب و اجرای برجام اثری بر قیمت ارز نداشت. درواقع اثری که بهبود وضعیت انتظارات جامعه در سال ۱۳۹۲ بر قیمت ارز داشت توافق برجام با وجود تعلیق بخشی از تحریم‌ها نتوانست بگذارد. قیمت دلار در ابتدای مهر ۱,۴۰۲ پنجاه هزار تومان بود. عملیات طوفان‌الاقصی در ۱۶ مهر انجام شد و درگیری بین ایران با اسرائیل و غرب تشدید شد. چند بار فرماندهان نظامی ایران در سوریه ترور شدند و به کنسولگری ایران در دمشق نیز حمله شد.
🔷 ایران در فروردین ۱۴۰۳ به اسرائیل حمله کرد و اسرائیل در پاسخ، عملیاتی هر چند ناموفق علیه ایران انجام داد. رئیس‌جمهور کشور شهید شد؛ ترور هنیه در تهران توسط اسرائیل در مرداد ماه صورت پذیرفت اما قیمت دلار با وجود تمام اتفاقات نظامی و اخبار منفی سیاسی مذکور در طول ۱۱ ماه به ۶۰ هزار تومان رسید. قیمت دلار با وجود ترور فرمانده حزب‌الله لبنان، عملیات وعده صادق ۲، تجاوز اسرائیل به ایران و پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در آبان ماه ۶۸ هزار تومان شده بود که بخشی از این افزایش قیمت نیز تحت تأثیر افزایش تدریجی قیمت ارز در سامانه نیما بود و ربطی به اتفاقات سیاسی مذکور نداشت.
🔶 با ادامه روند افزایش قیمت ارز در سامانه نیما و برداشتن سقف قیمت در بازار رسمی، قیمت ارز در کمتر از یک ماه به نزدیک ۸۰ هزار تومان رسید. وزیر وقت اقتصاد در یک اقدام اشتباه مدعی شد قیمت ۷۳ هزار تومانی دلار طبیعی است. با توجه به روند افزایشی قیمت ارز در فصل پاییز و اظهارات وزیر وقت اقتصاد و مخابره اخبار منفی سیاسی به ویژه اغراق در تحریم‌های اعمالی ترامپ توسط بخشی از کارشناسان بازار برای سرپوش گذاشتن به اثرات سیاست اشتباه دولت در برداشتن سقف قیمت بازار رسمی، تقاضای سوداگری در بازار ارز و طلا تشدید شد و روند افزایشی قیمت ارز ادامه یافت. قیمت دلار در چند روز گذشته به دلیل اخبار مثبت از مذاکرات با کاهش حدود ۲۰ هزار تومانی به ۸۵ هزار تومان رسید و چشم‌انداز فعالان بازار، ادامه روند کاهشی است. کارشناسانی که مدعی بودند کاهش فروش نفت ایران یا تحریم نفتکش‌های ایران عامل جهش قیمت ارز در چند ماه گذشته بوده است توضیح دهند چگونه بدون تغییر در فروش نفت و یا تحریم‌ها، شاهد کاهش ۲۰ هزار تومانی قیمت ارز در کمتر از سه روز هستیم؟
🔷 اخبار مثبت سیاسی چند روز اخیر فرصتی برای جبران سیاست اشتباه دولت در برداشتن سقف قیمت ارز در بازار رسمی را فراهم کرده است. در همین راستا باید اولاً همزمان با روند کاهشی قیمت ارز در بازار غیررسمی، قیمت ارز در بازار رسمی نیز کاهش یابد. ثانیاً با انجام مداخله موجب افزایش شیب کاهش قیمت ارز شد. کاهش شدید قیمت ارز در سه روز اخیر نشان می‌دهد قیمت بازار غیررسمی در این چند ماه تحت‌تأثیر معاملات سفته‌بازانه بوده است. ثالثاً در صورت ناموفق بودن مذاکرات در هفته‌های آتی، مداخله در بازار غیررسمی برای جلوگیری از افزایش دوباره قیمت ارز انجام شود. معاملات سفته‌بازانه حجم کوچکی از بازار ارز کشور را دربر‌می‌گیرند و با افزایش میزان مداخله در بازار غیررسمی در چند روز می‌توان انتظارات را مدیریت نمود.
🔶 همانگونه در عملیات وعده صادق یک روی داد. داوود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت سیزدهم در ان رابطه گفته است: «شبی که عملیات وعده صادق ۱ انجام گرفت قیمت تتر که تقریباً با قیمت دلار هم برابری می‌کند به ۷۰ هزار تومان رسید یعنی در همان شب عملیات وعده صادق. شهید رئیسی تاکید کردند و بانک مرکزی در همان شب عملیات مداخله را از طریق بازار امارات و بازارهای دیگر انجام داد و همان شب نرخ ارز دوباره به دامنه ۶۰ هزار تومان آمد یعنی این افزایش را اجازه ندادند تداوم پیدا بکند.» البته برای مقاوم کردن کشور از اخبار سیاسی و برطرف کردن ریشه‌ای مشکل وابستگی بازار ارز به اخبار سیاسی نیاز است وضعیت مبارزه با پولشویی و نظارت حاکمیت بر تراکنش‌های ریالی بهبود یابد.
✅ @asreiranian_ir
